SAD MALTAŃSKI – prezentacja

Transkrypt

SAD MALTAŃSKI – prezentacja
Sad Maltański
Rodzime gatunki
drzew owocowych
„Człowiek potrzebuje do życia
ogrodów i bibliotek”
Cyceron
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
3
Sołectwo Grobniki
1. Lokalizacja
Grobniki leżą na południu
województwa opolskiego,
w powiecie głubczyckim,
w gminie Głubczyce.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
4
Sołectwo Grobniki
1. Lokalizacja
Oddalone są o ok. 3 km od
miasta powiatowego w kierunku
wschodnim. Wieś obecnie
zamieszkuje ok. 654 osoby.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
5
Sołectwo Grobniki
1. Lokalizacja
Komunikacyjnie zorientowana
jest przy drodze krajowej
nr 38 (trasa pomiędzy granicą
z Czechami a Kędzierzynem).
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
6
Sołectwo Grobniki
1. Lokalizacja
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
7
Rys historyczny
Ordo Militiae St. Joannis
Baptiste Hospitalis
Hierosolymitami
„Ci od grobu Bożego”
Grebniczanie
(ok. 1236)
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
9
Sołectwo Grobniki
2. Rys historyczny
Nazwa miejscowości Grobniki
to nazwa służebna. W tym
przypadku wywodzi się od nazwy
rycerzy maltańskich.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
10
Sołectwo Grobniki
2. Rys historyczny
Z nazwą służebną miejscowości
mamy do czynienia wówczas, gdy
nazwa z grupy ludzi przechodziła
na nazwę osady i stawała się jej
nazwą własną.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
11
Sołectwo Grobniki
2. Rys historyczny
Miejscowa ludność kojarzyła
rycerzy zakonu głównie z obroną
Grobu Bożego nazywając
ich w miejscowym dialekcie
„grobnikami”, co można dziś
odczytywać jako „Ci od Bożego
Grobu”.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
12
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
13
Sad Maltański
Historia maltańska sadu
„Człowiek potrzebuje do życia
ogrodów i bibliotek”
Cyceron
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
15
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
W XVI wieku rozpowszechniły
się wśród możnych Europy
Środkowowschodniej ogrody
nazywane wirydarzami.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
16
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Przez wirydarze (z łac.Viridis
- zielony) rozumiano ogród
z kwiatami i ziołami z ustawionymi
w cienistych miejscach ławkami.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
17
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
18
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Komandor Jerzy Prószkowski
z Prószkowa, pan na Grobnikach
zagospodarowując wzgórze
zamkowe zakłada wirydarz
w północno-wschodniej jego
części pomiędzy kościołem
a wielkim stawem.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
19
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Grzędy zajmowały południową
część wydzielonej na ogród
działki, a zbocze opadające
ku stawowi i cześć północna
obsadzona była drzewami
owocowymi.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
20
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
21
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Sad, o którym piszemy
będzie znajdować się
w tej samej lokalizacji
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
22
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
23
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Dzięki Glogerowi dowiadujemy się
czym były obsadzane wirydarze:
„…zwykle rosły: majeran, bazylia,
szałwja, ruta, fijołki, goździki, lilje,
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
24
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
róże, kosaniec, boże drzewka,
rozmaryn, lawenda, szafran
morawski ….”
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
25
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Dzięki odnalezionemu planowi
Grobnik z 1750r „Commende
Grabnig”, możemy powiedzieć
znacznie więcej niż mówiły nam o
ogrodzie źródła pisane.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
26
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Liczący 20 mórg (6,6 ha)
zaprojektowany został na planie
kwadratu, który podzielono na
jedenaście kwater i dwa klomby.
Klombom nadano preferowany
przez barok kształt elipsy.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
27
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Reguła Joannitów nakazywała
im oprócz działalności militarnej
i jałmużniczej opiekę nad chorymi.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
28
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Stąd w średniowieczu, w każdej
komandorii istniała funkcja
herbarysty, sprawującego
pieczę nad łaźnią, szpitalem
i warzywnikiem.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
29
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
A skoro tak to możemy przyjąć że
warzywnik założono również w
curii grobnickiej. Przypuszczamy
że oprócz warzyw, ziół rosły tam
drzewa owocowe.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
30
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Nasze przypuszczenie graniczące
niemal z pewnością bierze się
stąd, że Grobniki były wówczas
częścią Moraw.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
31
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Nawiązując do symboliki
masońskiej kwatery sadu
zaprojektowano na planie tej
samej wielkości prostokątów
jako odniesienie do „kamieni
ciosanych”, symbolu porządku
i regularności.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
32
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Alejki okalające kwatery
wyznaczono równolegle do
skaju kwater dbając o to by
przecinały się pod kątem prostym
symbolizując „zaprawę wapienną”
wiążącą owe kamienie.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
33
Sad Maltański
3. Historia maltańska sadu
Aby nadać ogrodowi
tajemniczości i stworzyć
magiczny nastrój park
uzupełniały altany i rzeźby.
Ważnym elementem architektury
ogrodowej były rotundy.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
34
Pomarańczarnia
4. Grobnicka oranżeria
Tradycje florystyczne Rycerzy
Zakonu Maltańskiego
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
36
Pomarańczarnia
4. Grobnicka oranżeria
Ważnym elementem ogrodów
były oranżerie, nazywane
pomarańczarniami.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
37
Pomarańczarnia
4. Grobnicka oranżeria
Oranżerię grobnicką wzniesiono
w miejscu, gdzie dziś znajdują
się budynki posesji przy
ul. Zamkowej nr 1 i 5.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
38
Pomarańczarnia
4. Grobnicka oranżeria
W oranżerii komtur kazał
posadzić pomarańcze, cytryny,
kasztany jadalne i figi.
Latem rośliny w kubłach
wystawiane były na
dziedzińcu
zamkowym.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
39
Pomarańczarnia
4. Grobnicka oranżeria
Wystawianie egzotycznych
roślin przed zamek stało się
w latach późniejszych
przyczyną katastrofy
prowadzącej
do likwidacji oranżerii.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
40
Mapa
5. Plan sytuacyjny
„Commende Grabnik” Komandoria Grobniki
Mapa z 1750 r.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
Staw zamkowy
SAD
Zamek
Ogród
Świątynia Sybilli
42
Plebania
Szkoła
Kościół
Oranżeria
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
Staw zamkowy
SAD
Zamek
Ogród
Świątynia Sybilli
43
Plebania
Szkoła
Kościół
Oranżeria
Sad Maltański
6. Teraźniejszość
„Człowiek potrzebuje do życia
ogrodów i bibliotek”
Cyceron
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
45
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
46
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
47
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
48
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
49
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
50
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
51
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
52
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
53
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
54
27
25 26
24
21
20
14
22
18
19
Plac zabaw
49
48
12
17
23
16
13
11
47
45
28
44
9
10
15
46
29
43 30
31
42
40
38/1
7
8
41
6
5
4
3
2
1
37
35
36
38
39 32
33
Zamek
Maltański
34
Kościół
skala 1:500
Sad Maltański
7. Plany na przyszłość
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
56
Sad Maltański
7. Plany na przyszłość
Sad jest częścią większej całości.
Umiejscowiony od wieków w
centralnej części Grobnik, tworzy
naturalny ciąg urbanistyczny:
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
57
Sad Maltański
7. Plany na przyszłość
zamek, kościół, sad, szkoła,
plac zabaw, ośrodek (remont
2017-2018).
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
58
Sad Maltański
7. Plany na przyszłość
Powstanie Sadu Maltańskiego
jest namiastką realizacji
większego planu –
rozsadnikowego sadu odmian
rodzimych.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
59
Sad Maltański
7. Plany na przyszłość
Wygospodarowano
i przeznaczono na ten cel
0,5 ha działkę z zasobów
gminy Głubczyce, na której
przygotowano 61 rzędów alei
pod obsadzenie ok. 5000 szt.
podkładek owocowych.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
60
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
61
Sad Maltański
7. Plany na przyszłość
Przewidziane kolejne prace:
inwentaryzacja starych drzew
owocowych na terenie gminy
(2017), pobranie zrazów,
szczepienie (2018), przesadzanie
(2019).
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
62
Sad Maltański
7. Plany na przyszłość
Równocześnie wraz z gminą
Głubczyce wznawiamy granice
geodezyjne głównych dróg
transportu rolnego. Będą to
potencjalne miejsca nowych
nasadzeń.
Bioróżnorodność
8. Siejąc kwiaty
pomagamy pszczołom
„Jeśli wyginą pszczoły,
człowiekowi zostaną cztery lata istnienia”
Albert Einstein
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
64
Bioróżnorodność
8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom
Od 2015 r. organizujemy
gminny konkurs przyrodniczy.
Jego zamysłem jest to, aby
dzieci dostając nasiona
i materiały dydaktyczne – siały
kwiaty w swoich ogródkach
i obserwowały życie owadów.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
65
Bioróżnorodność
8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom
Konkurs cieszy się wielkim
zainteresowaniem. Uczestniczą
w nim wszystkie przedszkola
i szkoły podstawowe w gminie
Głubczyce.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
66
Bioróżnorodność
8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom
Nasze Stowarzyszenie organizuje
także różnego rodzaju zajęcia
dydaktyczne w zakresie ochrony
przyrody, edukacji biologicznej
i bioróżnorodności.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
67
Bioróżnorodność
8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom
We wszytkich tych akcjach
wspierają nas osoby i instytucje
zaangażowane w ochronę
przyrody: nadleśnictwo, koło
pszczelarzy, urzędnicy i inni
pasjonaci przyrody.
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
68
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
69
Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych
70
„Lekarz leczy, natura uzdrawia. [...]”
Hipokrates

Podobne dokumenty