SAD MALTAŃSKI – prezentacja
Transkrypt
SAD MALTAŃSKI – prezentacja
Sad Maltański Rodzime gatunki drzew owocowych „Człowiek potrzebuje do życia ogrodów i bibliotek” Cyceron Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 3 Sołectwo Grobniki 1. Lokalizacja Grobniki leżą na południu województwa opolskiego, w powiecie głubczyckim, w gminie Głubczyce. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 4 Sołectwo Grobniki 1. Lokalizacja Oddalone są o ok. 3 km od miasta powiatowego w kierunku wschodnim. Wieś obecnie zamieszkuje ok. 654 osoby. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 5 Sołectwo Grobniki 1. Lokalizacja Komunikacyjnie zorientowana jest przy drodze krajowej nr 38 (trasa pomiędzy granicą z Czechami a Kędzierzynem). Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 6 Sołectwo Grobniki 1. Lokalizacja Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 7 Rys historyczny Ordo Militiae St. Joannis Baptiste Hospitalis Hierosolymitami „Ci od grobu Bożego” Grebniczanie (ok. 1236) Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 9 Sołectwo Grobniki 2. Rys historyczny Nazwa miejscowości Grobniki to nazwa służebna. W tym przypadku wywodzi się od nazwy rycerzy maltańskich. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 10 Sołectwo Grobniki 2. Rys historyczny Z nazwą służebną miejscowości mamy do czynienia wówczas, gdy nazwa z grupy ludzi przechodziła na nazwę osady i stawała się jej nazwą własną. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 11 Sołectwo Grobniki 2. Rys historyczny Miejscowa ludność kojarzyła rycerzy zakonu głównie z obroną Grobu Bożego nazywając ich w miejscowym dialekcie „grobnikami”, co można dziś odczytywać jako „Ci od Bożego Grobu”. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 12 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 13 Sad Maltański Historia maltańska sadu „Człowiek potrzebuje do życia ogrodów i bibliotek” Cyceron Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 15 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu W XVI wieku rozpowszechniły się wśród możnych Europy Środkowowschodniej ogrody nazywane wirydarzami. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 16 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Przez wirydarze (z łac.Viridis - zielony) rozumiano ogród z kwiatami i ziołami z ustawionymi w cienistych miejscach ławkami. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 17 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 18 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Komandor Jerzy Prószkowski z Prószkowa, pan na Grobnikach zagospodarowując wzgórze zamkowe zakłada wirydarz w północno-wschodniej jego części pomiędzy kościołem a wielkim stawem. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 19 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Grzędy zajmowały południową część wydzielonej na ogród działki, a zbocze opadające ku stawowi i cześć północna obsadzona była drzewami owocowymi. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 20 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 21 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Sad, o którym piszemy będzie znajdować się w tej samej lokalizacji Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 22 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 23 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Dzięki Glogerowi dowiadujemy się czym były obsadzane wirydarze: „…zwykle rosły: majeran, bazylia, szałwja, ruta, fijołki, goździki, lilje, Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 24 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu róże, kosaniec, boże drzewka, rozmaryn, lawenda, szafran morawski ….” Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 25 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Dzięki odnalezionemu planowi Grobnik z 1750r „Commende Grabnig”, możemy powiedzieć znacznie więcej niż mówiły nam o ogrodzie źródła pisane. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 26 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Liczący 20 mórg (6,6 ha) zaprojektowany został na planie kwadratu, który podzielono na jedenaście kwater i dwa klomby. Klombom nadano preferowany przez barok kształt elipsy. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 27 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Reguła Joannitów nakazywała im oprócz działalności militarnej i jałmużniczej opiekę nad chorymi. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 28 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Stąd w średniowieczu, w każdej komandorii istniała funkcja herbarysty, sprawującego pieczę nad łaźnią, szpitalem i warzywnikiem. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 29 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu A skoro tak to możemy przyjąć że warzywnik założono również w curii grobnickiej. Przypuszczamy że oprócz warzyw, ziół rosły tam drzewa owocowe. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 30 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Nasze przypuszczenie graniczące niemal z pewnością bierze się stąd, że Grobniki były wówczas częścią Moraw. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 31 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Nawiązując do symboliki masońskiej kwatery sadu zaprojektowano na planie tej samej wielkości prostokątów jako odniesienie do „kamieni ciosanych”, symbolu porządku i regularności. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 32 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Alejki okalające kwatery wyznaczono równolegle do skaju kwater dbając o to by przecinały się pod kątem prostym symbolizując „zaprawę wapienną” wiążącą owe kamienie. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 33 Sad Maltański 3. Historia maltańska sadu Aby nadać ogrodowi tajemniczości i stworzyć magiczny nastrój park uzupełniały altany i rzeźby. Ważnym elementem architektury ogrodowej były rotundy. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 34 Pomarańczarnia 4. Grobnicka oranżeria Tradycje florystyczne Rycerzy Zakonu Maltańskiego Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 36 Pomarańczarnia 4. Grobnicka oranżeria Ważnym elementem ogrodów były oranżerie, nazywane pomarańczarniami. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 37 Pomarańczarnia 4. Grobnicka oranżeria Oranżerię grobnicką wzniesiono w miejscu, gdzie dziś znajdują się budynki posesji przy ul. Zamkowej nr 1 i 5. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 38 Pomarańczarnia 4. Grobnicka oranżeria W oranżerii komtur kazał posadzić pomarańcze, cytryny, kasztany jadalne i figi. Latem rośliny w kubłach wystawiane były na dziedzińcu zamkowym. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 39 Pomarańczarnia 4. Grobnicka oranżeria Wystawianie egzotycznych roślin przed zamek stało się w latach późniejszych przyczyną katastrofy prowadzącej do likwidacji oranżerii. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 40 Mapa 5. Plan sytuacyjny „Commende Grabnik” Komandoria Grobniki Mapa z 1750 r. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych Staw zamkowy SAD Zamek Ogród Świątynia Sybilli 42 Plebania Szkoła Kościół Oranżeria Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych Staw zamkowy SAD Zamek Ogród Świątynia Sybilli 43 Plebania Szkoła Kościół Oranżeria Sad Maltański 6. Teraźniejszość „Człowiek potrzebuje do życia ogrodów i bibliotek” Cyceron Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 45 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 46 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 47 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 48 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 49 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 50 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 51 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 52 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 53 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 54 27 25 26 24 21 20 14 22 18 19 Plac zabaw 49 48 12 17 23 16 13 11 47 45 28 44 9 10 15 46 29 43 30 31 42 40 38/1 7 8 41 6 5 4 3 2 1 37 35 36 38 39 32 33 Zamek Maltański 34 Kościół skala 1:500 Sad Maltański 7. Plany na przyszłość Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 56 Sad Maltański 7. Plany na przyszłość Sad jest częścią większej całości. Umiejscowiony od wieków w centralnej części Grobnik, tworzy naturalny ciąg urbanistyczny: Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 57 Sad Maltański 7. Plany na przyszłość zamek, kościół, sad, szkoła, plac zabaw, ośrodek (remont 2017-2018). Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 58 Sad Maltański 7. Plany na przyszłość Powstanie Sadu Maltańskiego jest namiastką realizacji większego planu – rozsadnikowego sadu odmian rodzimych. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 59 Sad Maltański 7. Plany na przyszłość Wygospodarowano i przeznaczono na ten cel 0,5 ha działkę z zasobów gminy Głubczyce, na której przygotowano 61 rzędów alei pod obsadzenie ok. 5000 szt. podkładek owocowych. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 60 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 61 Sad Maltański 7. Plany na przyszłość Przewidziane kolejne prace: inwentaryzacja starych drzew owocowych na terenie gminy (2017), pobranie zrazów, szczepienie (2018), przesadzanie (2019). Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 62 Sad Maltański 7. Plany na przyszłość Równocześnie wraz z gminą Głubczyce wznawiamy granice geodezyjne głównych dróg transportu rolnego. Będą to potencjalne miejsca nowych nasadzeń. Bioróżnorodność 8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom „Jeśli wyginą pszczoły, człowiekowi zostaną cztery lata istnienia” Albert Einstein Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 64 Bioróżnorodność 8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom Od 2015 r. organizujemy gminny konkurs przyrodniczy. Jego zamysłem jest to, aby dzieci dostając nasiona i materiały dydaktyczne – siały kwiaty w swoich ogródkach i obserwowały życie owadów. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 65 Bioróżnorodność 8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom Konkurs cieszy się wielkim zainteresowaniem. Uczestniczą w nim wszystkie przedszkola i szkoły podstawowe w gminie Głubczyce. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 66 Bioróżnorodność 8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom Nasze Stowarzyszenie organizuje także różnego rodzaju zajęcia dydaktyczne w zakresie ochrony przyrody, edukacji biologicznej i bioróżnorodności. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 67 Bioróżnorodność 8. Siejąc kwiaty pomagamy pszczołom We wszytkich tych akcjach wspierają nas osoby i instytucje zaangażowane w ochronę przyrody: nadleśnictwo, koło pszczelarzy, urzędnicy i inni pasjonaci przyrody. Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 68 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 69 Sad Maltański – rodzime gatunki drzew owocowych 70 „Lekarz leczy, natura uzdrawia. [...]” Hipokrates