Kształcenie ustawiczne seniorów jako nowy element poprawy

Kształcenie ustawiczne
S.
S.RUT W
Silver School
Kształcenie ustawiczne seniorów jako nowy element poprawy
jakości życia osób po wieku aktywności zawodowej
Prof. Edmund Wittbrodt
W dzisiejszym świecie bardzo często posługujemy się
takimi pojęciami, jak: globalizacja, społeczeństwo wiedzy,
gospodarka oparta na wiedzy, efektywność, jakość życia.
Z globalizacją związane są nie tylko wspólne problemy, ale i nowe możliwości. Od dwudziestu lat żyjemy w nowej sytuacji politycznej, otworzyliśmy się na świat. Mamy
nowe możliwości komunikowania się, musimy sprostać
konkurencji globalnej i nowym, nieznanym dotąd zagrożeniom. Społeczeństwa są coraz bardziej wyedukowane.
Nastąpił wzrost poziomu edukacji, gwałtownie wzrasta
dostęp do wiedzy (np.: rewolucja w genetyce, telemedycyna), w coraz większym stopniu korzystamy z technologii
informacyjnych (internet, e-mail), mamy możliwość dostępu do obszernych baz danych. Pojawiła się potrzeba
kształcenia ustawicznego, coraz bardziej liczą się umiejętności, kreatywność, a nawet szeroko pojęta postawa wobec
życia. Gospodarka ma także zasadniczy wpływ na jakość naszej egzystencji. Istotna w niej jest efektywność i lepsze
spełnianie oczekiwań społecznych, a także wykorzystywanie nowych produktów i technologii. W sposób znaczący
podnosi się standard życia, co jest wynikiem rosnącego poziomu ekonomicznego, a to przekłada się na jakość życia,
kwestię zatrudnienia a nawet relacje międzyludzkie.
Już dziś dwie trzecie przyrostu produktu narodowego brutto jest wynikiem rozwoju intelektualnego społeczeństwa, a trzydzieści procent zatrudnionych w USA jest na stanowiskach twórczych. W państwach rozwiniętych co
drugi dorosły dokształca się (w Polsce tylko co ósmy). Ludność dwudziestu procent najbogatszych państw świata ma
ponad dziewięćdziesięcioprocentowy dostęp do internetu, podczas gdy dwadzieścia procent najbiedniejszych – niecały jeden procent.
W ocenie ekspertów w perspektywie trzydziestu-czterdziestu lat aż siedemdziesiąt procent stanowisk pracy będzie wymagało wykształcenia wyższego, zaś pracodawcy będą wymagać mniej pracy a więcej kompetencji. Zatem
z modelu „kształcenia na całe życie” przechodzimy na model „kształcenia przez całe życie”.
Dziś o rozwoju i pozycji państw decyduje jego kapitał intelektualny. Jego kluczowymi składowymi – obok kapitału strukturalnego i relacyjnego – są: kapitał ludzki (potencjał nagromadzony we wszystkich mieszkańcach, poziom
wykształcenia, doświadczenie życiowe, postawy, umiejętności mogące służyć poprawie aktualnego i przyszłego dobrobytu społeczeństwa) i kapitał społeczny (potencjał nagromadzony w społeczeństwie w postaci norm postępowania, zaufania i zaangażowania, które wspierając współpracę i wymianę wiedzy przyczyniają się do wzrostu dobrostanu
kraju). Mówi się o tym wiele w Raporcie o Kapitale Intelektualnym Polski z 2008 roku (tzw. Raporcie Boniego). Z tego
wszystkiego widać, jak ogromne znaczenie ma edukacja, i to nie tylko ta, związana z edukacją formalną w tzw. wieku
szkolnym, ale edukacja dorosłych; edukacja od przedszkola do późnej starości.
Edukacja pomaga lepiej zrozumieć świat i w większym stopniu korzystać z tego, co oferuje nauka. Pozwala też
dłużej zachować kondycję fizyczną i psychiczną. Szczególnie ważne jest to, że edukacja przeciwdziała wykluczeniu
społecznemu. Umożliwia korzystanie z osiągnięć techniki i technologii (komputer, internet, telefon komórkowy).
Wszystko to jest bardzo ważne dla osób starszych, bo dzięki postępowi w medycynie żyjemy coraz lepiej i coraz dłużej.
W ostatnich latach w Polsce długość tzw. zdrowego życia wzrosła o 7 lat. Ponadto udowodniono naukowo, że ludzie
sprawni umysłowo (i fizycznie) żyją dłużej i żyją lepiej. Edukacja w wieku starszym pozwala na samorealizację w tych
obszarach, na które wcześniej ze względu na obowiązki zawodowe nie było miejsca (np. malarstwo, sztuka, muzyka).
Głównym problem Polski i Europy jest spadek liczby ludności i starzenie się społeczeństwa. Sytuacja demograficzna wymusza prowadzenie nie tylko odpowiedniej polityki prorodzinnej, ale także wydłużenie wieku aktywności
zawodowej. W Polsce odchodzimy na emeryturę o dziesięć lat wcześniej niż statystycznie w Europie. Mówi się o zmianach prowadzących do podwyższenia wieku przejścia na emeryturę. Wszystkie te cele łatwiej jest osiągnąć uczestnicząc w zajęciach Uniwersytetu Trzeciego Wieku.
1*4.043658
S.RUT W
S.
Silver School
Kształcenie ustawiczne
Po zmianach politycznych bardzo zmienił się krajobraz Polski w zakresie edukacji. Ponad czterokrotnie wzrosła
liczba studentów. Dziś mamy w Polsce około dwa miliony studentów (tyle ile dwukrotnie większe pod kątem liczby
mieszkańców Niemcy), a wskaźnik skolaryzacji (procentowy udział młodzieży w wieku 19-24 lata kontynuujących
naukę na studiach wyższych) wynosi ponad pięćdziesiąt procent i należy do największych w Unii Europejskiej).
Trzeba zauważyć, że w Polsce szybko rośnie liczba Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Działają one w wielu miastach w Polsce i u nas na Pomorzu, m.in. w: Gdańsku, Gdyni, Sopocie, a także w Rumi. Liczba chętnych do studiowania jest coraz większa, konieczne jest więc ograniczanie liczby przyjmowanych na studia.
Działalność Rumskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku rozpoczęła się pierwszym wykładem, który odbył się 6
listopada 2004 roku. Zanim do tego doszło, we wrześniu 2004 roku, w moim biurze senatorskim w Rumi, miało miejsce spotkanie z panią burmistrz Elżbietą Rogalą-Kończak oraz panią wiceburmistrz Iwoną Romanowską. Propozycja
utworzenia Uniwersytetu Trzeciego Wieku przyjęta została entuzjastycznie. Patronat nad inicjatywą objęło miasto,
a bezpośrednio – Wydział Edukacji, Kultury i Sportu Urzędu Miasta Rumia. Początkowo zajęcia miały formę wykładów. Wszystkie wykłady odbywały się w holu Szkoły Podstawowej nr 1. Wykłady prowadzili zapraszani przeze mnie
profesorowie z gdańskich uczelni wyższych: Politechniki Gdańskiej, Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (wówczas Akademii Medycznej w Gdańsku). Robili to całkowicie społecznie.
Od samego początku, a więc od sześciu lat, Rumski Uniwersytet Trzeciego Wieku cieszy się dużym zainteresowaniem mieszkańców Rumi. Wykłady prowadziło wielu profesorów, w tym między innymi: prof. Janusz Limon
(Gdański Uniwersytet Medyczny, laureat nagrody naukowej Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej), prof. Marcin Pliński
(Uniwersytet Gdański, były rektor, laureat Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza), prof. Jerzy Limon (Uniwersytet Gdański, laureat Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza), prof. Józef Borzyszkowski (Uniwersytet Gdański, laureat Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza), prof. Aleksander
Kołodziejczyk (Politechnika Gdańska, były rektor), doc. Andrzej Januszajtis (Politechnika Gdańska), ks. dr Stanisław
Niedałtowski (rektor kościoła Św. Jana, duszpasterz środowisk twórczych), prof. Roman Perucki (Akademia Muzyczna w Gdańsku, dyr. Polskiej Filharmonii Bałtyckiej), prof. Andrzej Czyżewski (Politechnika Gdańska, laureat Nagrody
Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza), prof. Edmund Wittbrodt (Politechnika Gdańska, były rektor, były
minister edukacji narodowej, laureat Nagrody Naukowej Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza), ks. prof. Henryk Skorowski (rektor Uniwersytetu im. Ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie), prof. Halina Piekarek-Jankowska
(Uniwersytet Gdański, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu), ks. prof. Grzegorz Szamocki (rektor
Gdańskiego Seminarium Duchownego). Oferta dydaktyczna jest niezwykle interesująca, dotyczy szeroko pojętej kultury, zdrowia, problematyki europejskiej, klimatu i ochrony środowiska, historii, religioznawstwa, informatycznych
technologii komunikacyjnych. Nad jakością uniwersytetu czuwa Rada Programowa, której przewodniczę, a w skład
niej wchodzą między innymi: prof. Krystyna Dziworska, prof. Halina Piekarek-Jankowska, dr Bogusław Breza, dyrektor Jerzy Hoppe, Jolanta Staszewska, Jolanta Orzołek, Maciej Tamkun,
Iwona Romanowska i Ludwik Bach.
Od trzech lat RUTW działa w nowej formule, jako Stowarzyszenie
RUTW. Wcześniej istniał w ramach struktur miasta Rumia. Stowarzyszenie
jest organizacją pozarządową. Istota jego działania polega na samoorganizacji, począwszy od zdefiniowania celów, poprzez przygotowanie programu zajęć oraz starania o środki finansowe, aż po realizację celów.
Działalność Rumskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku oceniam bardzo wysoko. Wpisuje się ona w strategię kształcenia przez całe życie. Przyczynia się do aktywizacji środowiska ludzi starszych, wzbogaca ich wiedzę i umiejętności, integruje środowisko. Jako inicjatora, najbardziej cieszy mnie, że idea, która narodziła się w 2004 roku, wspaniale się rozwija.
W roku akademickim 20010/2011 na studia zapisała się rekordowa liczba
prawie 250 osób. Zaczyna już brakować sal, które pomieściłyby taką liczbę
słuchaczy.
Prof. Edmund Wittbrodt
Senator Rzeczypospolitej Polskiej
Przewodniczący Komisji Spraw Unii Europejskiej
Minister Edukacji Narodowej w latach 2000-2001
Rektor Politechniki Gdańskiej w latach 1990-1996
1*4.043658