Darty pralka
Transkrypt
Darty pralka
Министерство образования и науки Российской Федерации Федеральное агентство по образованию Государственное образовательное учреждение высшего профессионального образования «РОСТОВСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ» ПОЛЬСКИЙ ЯЗЫК. МЕТОДИЧЕСКОЕ ПОСОБИЕ с тематическими словниками и текстами для анализа для студентов факультета филологии и журналистики Ростов-на-Дону 2006 Печатается по решению кафедры общего и сравнительного языкознания РГУ, протокол № 1 от 04.05.2006г. Рецензент – к. ф. н. Козакова А. А. Составитель – ст. преподаватель В.А. Минасова 2 Введение Пособие предназначено для студентов, продолжающих изучение польского языка на элективном курсе, и состоит из двух частей. Первая помогает значительно расширить лексический запас и закрепить навыки устного общения на изучаемом языке. Лексика в ней размещена по тематическому принципу: к каждой лексической теме даётся словарик с рядом вопросов и заданий, направленных на максимальное использование приведённых слов. Это даёт возможность сконцентрировать внимание студентов на конкретных, наиболее употребительных сферах разговорной речи. В качестве образцов разговорной речи на заданную тему приведены шутки и анекдоты, помещённые в конце каждой лексической темы. Лексика в каждом словарике расположена в алфавитном порядке. Вторая часть пособия знакомит студентов с воплощением польского языка в разных жанрах поэзии. При чтении, переводе и заучивании стихотворений польских поэтов от классиков до наших современников, а также произведений народного творчества студенты получают информацию не только о своеобразии польской поэзии, но и о современной и традиционной польской культуре. Некоторые стихотворения даны с переводом на русский язык, приводится также перевод известных стихов русских классиков на польский язык, выполненный лучшими польскими поэтами. Это даёт возможность использовать пособие для освоения практики перевода. Таким образом пособие восполняет дефицит обучающей литературы по польскому языку и помогает, с одной стороны, пополнять лексический запас и осваивать польский язык как язык коммуникации, а с другой стороны, закреплять практические навыки перевода. ЛИТЕРАТУРА 1 . Аскоченская В.Ф. Современный польский язык: Учебное пособие. - Воронеж, 1994. 2. Кароляк Ст., Василевска Д. Мы говорим и читаем по-польски: Учебник. - Варшава, 1986. 3 3. Киклевич А.К., Кожинова А.А. Польский язык: Практический курс. - Минск, 2000. 4. Тихомирова Т.С. Курс польского языка. - М.,1988. 4 Orientacja w mieście Ориентация в городе Задания: 1.Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Czy lubi pan(i) przyjeżdżać w nieznajome miasta? - Jak dowiadywa pan(i) zwykle o drodze do potrzebnego miejsca? - Często pyta pan(i), jak znaleźć podany adres? - Lubi pan(i) spacerować po ulicach nieznajomego miasta, czy chętniej korzysta z komunikacji miejskiej? - Co ciekawi pana(-i) w nieznajomym mieście? 2.Составьте диалог на тему поездки в транспорте по незнакомому городу в поисках нужной вам улицы, используя как можно больше лексики из словаря. 3. Составьте рассказ о поисках университетской библиотеки по записанному адресу. 4. Расскажите о достопримечательностях своего города. Словарь выйти, выходить (из транспорта) – адрес, по адресу – adres, pod adresem wysiąść, wysiadać аэропорт - lotnisko большое расстояние – duża odległość газетный киоск – kiosk z gazetami брать напрокат – wypożyczać главпочтамт – poczta główna великолепный - wspaniały городок - miasteczko 5 на реке, на море – nad rzeką, nad городская архитектура – architektura morzem miejska на улице – przy ulicy городской транспорт - komunikacja направление, в этом направлении – miejska kierunek, w tym kierunku гостиница - hotel ехать (идти) обратно – zawracać осматривать (осмотреть)город – закусочная – bar, jadłodajnia zwiedzać (zwiedzić) miasto за углом – za rogiem остановка по требованию – pzystanek na żądanie здание – gmach остановка трамвая (троллейбуса, ав- зелень (на улицах) - zieleń тобуса) – przystanek tramwajowy идти пешком – iść na piechotę, iść (trolejbusowy, autobusowy) pieszo общежитие(студенческое) – dom Как оплатить проезд? - -Jak mam akademicki, akademik opłacić przejazd? открытка (с видом города) – Как пройти к гостинице «Краков»? – widokówka Którędy się idzie do hotelu памятник (кому?)– pomnik (kogo?) „Kraków”? кафе-кондитерская - ciastkarnia памятники старины – zabytki книжный магазин – księgarnia перекрёсток – skrzyżowanie кондитерская – cukiernia переход (подземный)– przejście корпус - blok (podziemne) маршрутное такси – mikrobus поворачивать – skręcać Меня интересуют достопримечатель- (по)нравиться – (s)podobać się ности города. – Ciekawią mi się попасть на улицу (на площадь) – trafić na ulicę (na plac) osobliwości miasta. почтовая марка – znaczek pocztowy, мост – most pocztówka на каждом шагу – co krok предместье, пригород - przedmieście на площади – na placu 6 прохожий - przechodzień стоянка такси – postój taksówek район (города) - dzielnica строение – budynek, budowla рынок (вещевой) – targ, bazar z tandetą такси - taksówka сесть, садиться (в транспорт) – wsiąść, тротуар – chodnik wsiadać указать адрес - podać adres сквер - zieleniec универмаг – dom towarowy Сколько я Вам должна (должен)? – Ile центр, центральный – centrum, centralny płacę? соединять – łączyć центр города – śródmieście старая часть города – starówka Я впервые в этом городе. - Jestem po столовая - stołówka raz pierwszy w tym mieście. Uśmiechnijmy się Turysta zatrzymuje przechodnia i pyta:- Czy Łazienki są niedaleko? - Tak, proszę pana.- Czy zajdę za półgodziny?- Nie zajdzie pan. -A za godzinę? - Nie zajdzie pan.- A za ile zajdę?- Nigdy nie zajdzie pan.- A to dlaczego? - Bo pan idzie w przeciwną stronę. W parku na ławce siedzi kilkuletni chłopczyk i głośno płacze. - Dlaczego płaczesz? – pyta go starsza pani. - Bo zginął mój pies. - Nie martw się, pies na pewno trafi do domu. - On trafi, ale co ze mną? Policjant zatrzymuje dwóch mężczyzn przechodzących przez jezdnię w niedozwolonym miejscu i zaczyna wypisywać mandat. - Panie władzo – pyta jeden z nich – a czy poseł też płaci mandat? 7 Policjant chowa blankiet z mandatami i szybko się oddala. - Co ty mu za bzdurę powiedziałeś? Przecież nie jesteś posłem! - A co, zapytać się nie wolno? W sklepie spożywczym (na rynku) В продовольственном магазине (на рынке) Задания: 1. Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Jak często chodzi Pan(i) do rynku po żywność? - Co Pan(i) lubi kupować nie na rynku, a w sklepie spożywczym? - Jakie jarzyny kupuje Pan(i) najczęściej? - Czy smakują Panu (–i) owoce na surowo? Które najbardziej? - Jak Panu (-i) smakują polskie potrawy? 2. Расскажите по-польски рецепт мясного, овощного или рыбного блюда, которое вы любите (умеете) готовить к празднику. 3. Составьте рассказ о походе на рынок или в продуктовый магазин. 4. Составьте диалог покупателя с продавцом а) молочного отдела, б) рыбного отдела, в) кондитерского отдела. Словарь абрикосы – morele (-la) апельсины - pomarańcze (-cza) 8 банкa майонеза – słoik majonezu деликатес, лакомство - przysmak банкa с консервами – puszka z konser- добавить – dodać wami жареный картофель – frytki баранина – barania жаркое – pieczeń бигос – bigos (z mięsa i kapusty желе – galaretka закусочная – bar kiszonej) битые котлеты, биточки – bitki заливное – galareta блюдо – potrawa запечь (яблоки в тесте) – zapiec (jabłka w cieście) буженина – schab gotowany бульон – rosół зелёный лук – szczypiorek бульонный кубик – kostka rosołowa зелень – zielenina, włoszczyzna в сыром виде – na surowo земляника – poziomki(-ka) варенье – konfitura икра (красная, зернистая, паюсная) – ветчина – szynka kawior (czerwony, ziarnisty, взбитые сливки – bita śmietanka prasowany) виноград - winogrona (pl.) индейка – indyk вишни – wiśnie(-nia) испечь, прожарить в духовке – upiec вкусный, что-нибудь вкусное – капуста – kapusta, kapustka smaczny, coś капуста кольраби – kalapera smacznego(wkusnego) карп – karp вскипятить – zagotować (wodę) картофель – ziemniaki говядина – wołowina кафе – kawiarnia горошек – groszek кафе-кондитерская – bar mleczny готовить, стряпать, кипятить – квашёный – kwaszony, zakwaszony, kiszony gotować грибы – grzyby кипеть – gotować się, wrzeć (бурлить, груши – gruszki (-ka) клокотать) гусь (жареный) – gęś (smażona) кислый – kwaśny 9 магазин самообслуживания, универ- клубника – truskawki (-ka) колбаса – kiełbasa сам – sklep samoobsługowy, super- колбаса из свиной шейки – baleron sam колбасные изделия – wyroby masarskie майоран, душица – majoranek компот – kompot малина – maliny (-na) консервы – konserwy масло (сливочное) – masło конфеты, кондитерская – cukierki, (śmietankowe) cukiernia мелкая птица, обычно курица – drob копчёности; колбасные изделия – молоко (кислое) – mleko (kwaśne) wędliny (pl.) молочные продукты – nabiał копчёный – wędzony морковь – marchew, marchewka корейка – schab wędzony мясо (нежирное, жирное) – mięso котлета (молотая) – kotlet (mielony) (chude, tłuste) кровяная колбаса – kaszanka ножка (птицы) - udko крупа, каша (гречневая, пшеничная, овощи – warzywa, jarzyny пшённая) – kasza (gryczana, окрошка с квасом – chłodnik z kwasem pszenna, паштет – pasztet jaglana), мн. – krupy; пельмени – pierożki куриный суп с помидорами – zupa перец (болгарский, стручковый) – pomidorowa, pomidorówka papryka кусок – kawał перец чёрный – pieprz ливерная колбаса – pasztetówka, персики - brzoskwinie (-nia) kiełbasa pasztetowa песочное пирожное (почти печенье) – лимон – cytryna kruche ciastko лосось – łosoś петрушка – pietruszka лук – cebula печёнка – wątrobka печенье к чаю – herbatniki пирог – pierog 10 рыба собир.– ryby пирожные, кондитерская – ciastka, ciastkarnia салат - блюдо – salatka пирожок – pasztecik салат - растение – salat плавленый сыр – ser topiony салат из огурцов – mizeria помидор, помидорный – pomidor, салатная свёкла – burak ćwiklowy сало – słonina pomidorowy приготовить – przygotować (obiad) сарделька – serdelek приправа – przyprawa, zaprawa свёкла собир. – buraki, ćwikla (устар.) Приятного аппетита! – Smacznego! свекольник – barszcz проварить – ugotować, spędzić na свиная грудинка – schab свиная отбивная – kotlet schabowy gotowaniu продовольствие - żywność свинина – wieprzowina продуктовый магазин – sklep селёдка (солёная) – śledź (solony) spożywczy скумбрия – skumbria, makrela продукты – artykuły spożywcze, сладкий – słodki сладкое, десерт – deser żywnościowe прожарить, зажарить – usmażyć сливки – śmietanka прокипятить – przegotować, ugotować сливы – śliwki (-ka) сметана – śmietana (zupę) пудинг – budyn смородина – porzeczki (czarne, ранние овощи – wczesne jarzyny, czerwone, białe) nowalijki солёный – słony растительное масло – olej (roślinny) сом – sum редис(-ка) – rzodkiew(-ka) сосиска – parówka рис (густой, рассыпчатый, на молоке) суп овощной (фруктовый) – zupa jarzynowa (owocowa) – ryż (na gąsto, na sypko, na mleku) сушёные фрукты, сласти из фруктов – рубцы (с клёцками) – flaki (z bakalie pulpetami) 11 сыр (твёрдый) – ser (żółty) холодное – zimne nóżki сырой; суровый, строгий – surowy цветная капуста – kalafior сырые овощи, фрукты, зелень – цыплёнок – kurczak черешни – czereśnie (-nia) surowizna творог – biały ser, twaróg чёрный перец – pieprz телятина – cielęcina чеснок, чесночный – czosnek, czosnkowy тмин – kminek треска – dorsz шампиньоны – pieczarki угорь – węgorz щи – kapuśniak ze świeżej (kiszonej) kapusty укроп – koper утка – kaczka, kaczar щука – szczupak фаршированный перец – papryka я иду на рынок, была на рынке – idę na faszerowana rynek, byłam na rynku фасоль – fasola яблоки – jabłka (ед.- jabłko) филейная колбаса – polędwica ягоды - jagody форель – pstrąg яйцо – jajko, jajo фрукты – owoce Uśmiechnijmy się Do gabinetu lekarskiego wtacza się bardzo otyły pan i prosi o środek na schudnięcie. - Scisła dieta, - mówi lekarz. – Plasterek chleba z margaryną, kotlecik cielęcy lub udko kurze, biały ser i dwa jabłka. - Przed jedzeniem, czy po? -Panie kielnierze, czy ja dożyję chwili, kiedy pan mnie wreszcie poda tę zupę? - Ależ oczywiście! Przecież pan jest jeszcze w kwiecie wieku. 12 Dzieci bawią się w piaskownicy. Babcia Jasia widzi, że jej wnuczek coś żuje. - Co jesz? – pyta. – Mięsko. – A skąd masz? – Samo przypełzło. W sklepie konfekcyjnym В магазине готового платья Задания: 1. Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Czy Pan(i) lubi pochody po sklepach konfekcyjnych? - Jak często zdarzają takie pochody? - Czy Pan(i) zwykle wybiera sobie ubrania sam(a)? - Jak długo przymierza Pan(i) wybrane rzeczy? Czy to się robi dokladnie? - Jakie nowe ubranie Pan(i) chciał(a)by kupić sobie na wiosnę? Na lato? Na jesień? Na zimę? 2. Составьте рассказ о походе с другом (подругой) в магазин готового платья а) в начале осени, б)перед новогодними праздниками, в) перед летними каникулами. 3. Составьте диалог с продавцом мужского отдела по поводу покупки нового пиджака. Словарь бархат – aksamit брюки – spodnie бирюзовый – blękitny брючный костюм; брюки с жилетом, блестящая ткань – lśnąca tkanina платьем и т.п., ансамбль с брю- блузка – bluzka, bluzeczka ками – spodnium 13 вельвет – welwet, sztruks кружевной – koronkowy велюр – welur куртка (с капюшоном) – kurtka, kurteczka, (skafander) ветровка – wiatrówka вечерний наряд – strój wieczorowy мех, меха (манто) – futro, futra воротник, воротничок – kołnierz, -rzyk меховой – futrowany выписать (чек) – wystawić (paragon) модный - modny вырез – wzjęcie, dekolt ночная рубашка – koszulka nocna вышитый – haftowany обтягивать фигуру – opinać się na sylwetce вязаный ( на машине) – dziany одежда, платье – ubranie, strój вязаный вручную – robiony szydełkiem(крючком), na drutach пальто (зимнее) – palto (zimowe) (на спицах) пальто демисезонное – jesionka гольф, водолазка – golf парча – brokat готовая одежда - konfekcja пиджак – marynarka готовый трикотаж – dzianiny платье –suknia, sukienka дешёвый – tani подходить, идти кому-л. – pasować do kogoś джемпер – dżempier джинсовый – dżinsowy полосатый, в полоску – w pasek джинсы – dżinsy полушубок – półkożuszek дорогой – drogi (по)нравиться – (s)podobać się дублёнка – kożuch, -uszek посещение (чего)– pójście (do czego) жилет – kamizelka примерить – przymierzyć клетчатый, в клеточку – w kratkę примерочная - przymierzalnia кожа, кожаный – skóra, skórzany продавец (-вщица) – sprzedawca (- комбинезон – kombnezon czyni); expedient (-ka) костюм (женский) – kostium продажа – sprzedaż костюм (мужской) – garnitur, ubranie размер – rozmiar костюмчик (детский) - ubranko распродажа - wyprzedaż 14 розовый – różowy халат банный – płaszcz kąpelowy свитер – sweter халат – szlafrok свитерок, кофточка - sweterek хлопок, хлопковый – bawełna, bawełniany серый – szary, popelaty (пепельный) синий – granatowy чек – paragon; kwit do kasy синтетический, иск. волокна – шёлк, шёлковый – jedwab, jedwabny шерсть, шерстяной – wełna, wełniany sztuczny шорты – szorty сорочка (рубашка) женская – koszula шуба (пальто на меху) – pelisa damska с. детская – k.dziecięcia юбка – spódnica, spódniczka с. мужская – k. męska я ношу размер… - noszę numer... спортивный костюм – strój sportowy яркий, цветной – kolorowy удобный – wygodny Uśmiechnijmy się Rozmawialą dwa przedszkolaki: - Mój tata pływa w marynarce – mówi jeden. - Tak? A mój w kąpelówkach. - Mamusiu, - woła Krzyś z łazienki – jaką dasz mi dziś koszulkę? - Tę niebieskę, z krótkimi rękawami. A dlaczego pytasz? - Bo nie wiedziałem, do którego miejsca umyć ręce! - Tatusiu, pan profesor mówił wczoraj na lekcji biologii, że zwierzęta każdej zimy mają nowe futro. - Mów ciszej, mamusia jest w sąsiednim pokoju. 15 Wsklepie z obuwiem В обувном магазине Задания: 1. Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Często Pan(i) wchodzi do działu obuwia w domu towarowym? - Gdzie lubi Pan(i) kupować sobie obuwie? - Czy dużo par butów trzeba Panu(-i) przymierzyć, żeby coś kupić? - Słucha Pan(i) rad sprzedawcy przy kupowaniu pantofli? - Jakie pantofle (buty) Pan(i) woli latem? A zimą ? 2. Cоставьте диалог с продавцом при покупке а) зимних сапог, б) нарядных туфель, в) мужской обуви на весну. 3. Расскажите о походе в обувной магазин перед поездкой на море. Словарь из искусственной кожи – ze skóry босоножки - sandalki, gdynki (на тан- sztucznej кетке) ботинки, сапоги - buty интересовать - ciekawić боты – boty, śniegowce (утеплённые) каблук, каблучок – obcas, obcasik домашние туфли - pantofle domowe, кроссовки - adidasy лаковый - lakierowany ranne мягкий – miękki, mięciutki замшевый - zamszowy 16 порекомендовать - polecić на кожаной подошве – na podeszwie предпочитать – życzyć (sobie) skórzanej резиновая обувь – buty gumowe, на низком (высоком) каблуке – na gumiaki, deszczówki plaskim (wysokim) obcasie рожок для обуви – łyżka do butów на номер больше (меньше) – o numer сабо - klapki większe (mniejsze) сандалии (детские) – sandały (dla нескользящие подошвы – dziecka) antypośligowe podeswy сапожки – buciki, kozaczki (женские) обувь (модельная, спортивная) – obuwie (modelowe, sportowe) спорт. тапочки - tenisówki они мне впору – one są na mnie dobrze туфли – pantofle, pantofelki пара - para упаковать – zapakować побегать по магазинам – polatać po шлёпанцы – kapcie (ед.:kapec) sklepach шнурки - stnurowadła полуботинки - półbuty элегантный - elegancki Bielizna. Galanteria Бельё. Галантерея Задания: 1. Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Gdzie można kupić niezbędne drobiazgi jak guziki albo zatrzaski? - Które z artykułów galanteryjnych są potrzebne najczęściej? - Jakie nakrzycie głowy nosi pan(i) zwykle? - Jaka bielizna kupuje się najczęściej? 2. Составьте диалог с продавцом в отделе (магазине) белья. 17 3. Составьте рассказ о поисках головного убора, перчаток и сумочки, подходящих к новому пальто (плащу, куртке, шубе). 4. Составьте рассказ о поисках подарка маме (отцу, другу, подруге). Словарь кошелёк - portmonetka Бельё (столовое, нижнее, постельное) кружево, кружевной – koronka, – bielizna (stołowa, osobista, koronkowy pościelowa) берет – beret кулон - wisiorek бигуди – wałki do włosów купальник – kostium kąpelowy, opalacz (для загара) булавка (английская) - agrafka бумажник – portfel лента – wstążka, wstęga (перен.) бусы – paciorki, korale лифчик - stanik, staniczek бюстгальтер –biustonosz майка(нижняя) - podkoszulek галстук – krawat майка, футболка - koszulka деревянный - drzewniany металлический - metalowy замок молния – suwak, ekler наволочка – poszewka, powłoczka запонки, заколки – spinki (ед.: spinka) носки - skarpetki зонтик - parasolka одеяло – kołdra (стёганое), pled (тка- изделия из кожи – wyroby skórzane ное) керамический – ceramiczny перчатки (на подкладке, на меху) – кнопка (застёжка) - zatrzask rękawiczki (na podszewce, na колготки - rajstopy futerku) комбинация - halka пижама - piżama косметичка - kosmetyczka 18 серёжки - kolczyki плавки – slipy, kąpelowki(для сумка, сумочка – torba, torebka, купания) konduktorka (через плечо) пластмассовый – z plastyku трусики – spodenki, majtki, платок (на голову, носовой) – hustka, figi(женские) husteczka (do głowy, do nosu) платок шейный – apaszka украшение - ozdoba повязка на волосы - opaska хозяйственная сумка – torba do подтяжки - szelki zakupów подушка – poduszka чулки (телесного цвета) – pończochy покрывало – kapa, narzuta (на кровать) (cieliste) полотенце - ręcznik шаль – szal(м.р.) портфель - teczka шапка, шапочка – czapka, czapeczka пояс, поясок – pas, pasek шарф – szal(м.р.), szalik простыня - prześcieradło шляпа - kapelusz пряжка - klamra шпилька (для волос) – szpilka (do пряжка для волос – klamra do włosów włosów) пуговицы - guziki щётка (для волос) – szczotka (do расчёска - grzebienie włosów) ремень – rzemień, rzemień pasowy; pas skórzany ремешок – rzemek, rzemyczek, pasek рюкзак - plecak Uśmiechnijmy się - Panie Kowalski, siedzi pan na moim kapeluszu. - A co, już pan chce iść do domu? 19 Rozmawiają dwie koleżanki: - O Monice i jej ozdobienach złego słowa nie można powiedzieć. - No to pomówmy o czymś innym! Do Kowalskiego przyjechała teściowa: - Otwieraj ty łobuzie, wiem że jesteś w domu, bo twoje adidasy stoją przed drzwiami! - Niech się mama tak nie wymądrza, poszedłem w sandałach! Mieszkanie Квартира Задания: 1.Ответьте на вопросы с помощью словаря: - Mieszka Pan(i) we własnym mieszkaniu? - Ma Pan(i) mieszkanie czy prywatny dom? - Czy podoba Panu(-i) jego (jej) mieszkanue? - Co chciał(a)by Pan(i) zmienić w swoim mieszkaniu? 2. Расскажите о своём жилище или о жилище, которое вы хотели бы иметь. 3. Составьте рассказ о покупках для ремонта вашей квартиры (дома). Словарь балкон - balkon ванна – wanna бронзовый – z brązu ванная - łazienka бытовая техника 20 встроенный – wbudowany, wmontowany кухонная утварь – sprząt kuchenny вытяжка – okap kuchenny кухонный комбайн – robot kuchenny газовая колонка – piecyk gazowy лифт - winda горка для посуды - serwantka лоджия (застеклённая) - lodżia (oszklona) действовать, работать - działać диван – kanapa, otomana люстра – żyrandol, pajak душ - prysznic мебель – meble (мн.), ед.: mebel предмет мебели жалюзи - żaluzje занавеска - firanka мебельная стенка - mieblościanka зеркало - lustro наклеить обои - wytapetować камин - kominek обивка - obicie книжная полка – regał, półka na książki обои (моющиеся, жидкие) – tapeta (zmywajna, płynna) книжный шкаф – szafa na książki ковёр - dywan паркет – parkiet, posadzka комната - pokój переехать (на квартиру)– przeprowadzić się комната с одним окном – pokój o плетёный (стул)– wyplatany (-e jednym oknie krzesło) комнатные растения – rośliny pokojowe плитка облицовочная – tafelka, комод - komoda płytka, fliz коридор ведёт в… - korytarz prowadzi побелка - roztwór wapna (kredy), do... warstwa wapna (kredy) краска (масляная) – farba (olejna) поддерживать чистоту – utrzymywać кресло - fotel czystość кресло-качалка – fotel na biegunach кухня - kuchnia подоконник – parapet okienny кухонная плита (газовая, электриче- покрытие (ковровое) – pokrycie ская) – kuchenka (gazowa, (dywanowe) пол - podłoga elektryczna) 21 по лестнице – po schodach стол – stół положить (лечь)- położyć(się) столовая – jadalnia, pokój stołowy (jadalny) (по)нравиться – (s)podobać поставить - postawić стул - krzesło посуда – naczynia stołowe, kuchenne тахта – tapczan тумбочка - szafka (statki) потолок – sufit, pułap (деревянный) убирать - sprzątać принимать душ – brać prysznic удобный – wygodny прихожая - przedpokój утюг - żelazko пылесос - odkurzacz холодильник - lodówka светильник – lampa, oprawa цветочный горшок - doniczka oświetleniowa часы (настенные) – zegar (ścienny) спальня - sypialnia шкаф - szafa стеллаж, полки - regały штора - sztora стиральная машина - pralka этаж – pętro, parter (первый этаж) cтирать - prać Uśmiechnijmy się Córka do matki sprzątającej mieszkanie: - Mamusiu, nie mogę patrzeć, jak się męczysz. Wychodzę na dyskotekę. -Mamusiu, dlaczegoś krzyczała na tatusia? - Bo idzie trzepać dywany. -Przecież sama go o to prosiłaś... Tak, ale on to robi lepiej, gdy jest zły. 22 Dlaczego nie można spać na suficie?- Bo się kocyk(kołdra) zsuwa. Тексты A.Mickiewicz (1798 - 1855) „Dziady”. Improwizacja Czym jest me czucie? Ach, iskrą tylko! Czym jest me życie? Ach, jedną chwilką! Lecz te, co jutro rzykną, czym są dzisiaj gromy? Iskrą tylko. Czym jest wieków ciąg cały mnie z dzieów wiadomy? Jedną chwilką. Z czego wychodzi cały człowiek, mały światek? Z iskry tylko. Czym jest śmierć, co rozproszy myśli mych dostatek? Jedną chwilką. Czym był On, póki światy trzymał w swoim łonie? Iskrą tylko. Czym będzie wieczność świata, gdy On go pochłonie? Jedną chwilką. Żeglarz Ilekroć ujrzysz, jak znukana fala Po głębinach barkę przerzuca tułaczą, 23 Niech się angielskie serce nie użala Nad płynącego trwogą i rozpaczą. Tę barkę wicher odbił od okrętu, Na którym żeglarz swe nadzieje złożył; Jeżeli wszystko jest pastwą odmętu, Czegożby płakał, o coby się trwożył? Lepiej mu pośród żywiołów bezrządu, Walczyć co chwila z nowemi przygody, Niż gdyby wybrnął i z cichego lądu Patrzył na morze i liczył swe szkody. Пловец Когда увидишь чёлн убогий, Гонимый грозною волной,Ты сердце не томи тревогой, Не застилай глаза слезой! Давно исчез корабль в тумане И уплыла надежда с ним; Что толку в немощном рыданьи, Когда конец неотвратим? Нет, лучше с бурей силы мерить, Последний миг борьбе отдать, Чем выбраться на тихий берег И раны горестно считать. (Перевод М. Живова) Teofil Lenartowicz (1822 - 1893) Kalina Rosła kalina z liściem szerokim, 24 Nad modrym w gaju rosła potokiem, Drobny deszcz piła, rosę zbierała, W majowym słońcu liście kąpała. W lipcu korale miała czerwone W cienkie z gałązek włosy wplecione. Tak się stroiła, jak dziewczę młode, I jak w lusterko patrzyła w wodę. Wiatr co dnia czesał jej długie włosy, A oczy myła kroplami rosy. U tej krynicy, u tej kaliny Jasio fujarki kręcił z wierzbiny I grywał sobie długo, żałośnie, Gdzie nad krynicą kalina rośnie, I śpiewał sobie: dana! oj dana! A głos po rosie leciał od rana. Kalina liście zielone miała I jak dziewczyna w gaju czekała. A gdy jesienią w szkrynkę zieloną Pod czarny krzyżyk Jasia złożono, Biedna kalina znać go kochała, Bo wszystkie swoje liście rozwiała. Zywe korale wrzuciła w wodę. Z żalu straciła swoją urodę. Калина Росла калина с листвою широкой В зелёной чаще, над синим потоком, Пила дождинки, весенние росы И распускала, как девушка, косы. 25 И в них, красуясь, вплетала кораллы, И в майском солнышке листья купала. И хорошела она год от года, Глядясь украдкой, как в зеркальце, в воду. Ей нежно косы расчёсывал ветер, Росой умывалась она на рассвете. Под этой калиной душистой, красивой Ясь вырезывал свирели из ивы. И грустно играл он про долю-судьбину Над синим потоком, под стройной калиной. И пел он – ой дана!- и голос звенящий Летел поутру над задумчивой чащей. Как девушка, робко о милом мечтая, Стояла калина средь тихого гая. Но осень настала, и ветры завыли, И в ящике Яся под крест положилию Ой, крепко калинушка Яся любила! Осыпала листья на землю уныло, В ручей обронила живые кораллы, И вся красота её с горя увяла. (Перевод И. Иванова и Л. Друскина) Maria Jasnodrzewska-Pawlikowska (1893-1945) Miłość Nie widziałam cię już od miesiąca. I nic. Jestem może bledsza, trochę śpiąca, trochę milcząca, lecz widać można żyć bez powietrza! 26 Krzysztof Kamil Baczyński (1921 - 1944) Sur le pont d Avignon* Ten wiersz jest żyłką słoneczną na ścianie jak fotografia wszystkich wiosen. Kantyczki deszczu wam przyniosę – wyblakłe nutki w nieba dzwon jak wody wiatrem oddychanie. Tańczą panowie niewidzialni „na moście w Awinion”. Zielone, staroświeckie granie jak anemiczne pączki ciszy. Odetchnij drzewem, to uslyszysz jak promień – naprężony ton, jak na najcieńszej wiatru gamie tańczą liściaste suknie panien „na moście w Awinion”. W drzewach, w zielonych okien ramie przez widma miast – srebrzysty gotyk. Wirują ptaki płowozłote jak lutnie, co uciekły z rąk. W lasach zielonych – białe łanie uchodzą w coraz cichszy taniec. Tańczą panowie, tańczą panie „na moście w Awinion”. * „Sur le pont d Avignion” (франц.) – «На мосту в Авиньоне» - название старой французской песни. 27 Konstanty Ildefons Gałczyński (1905 - 1953) Włożę spodnie czarne, cmentarne Włożę spodnie czarne, cmentarne i pójdę w siną dal i nic nie zostanie tu po mnie, jeno ten cichy żal, jeno te białe modrzewie, jeno ten czarny frasunek i gdzieś tam w knapie za miastem nie zapłacony rachunek… Gdy skonam, o moi najdrożsi, a skonam wieczorem niebieskim, napiszę list, przyjaciele, do panny Felicji Kruszewskiej* Felicja, słodka poetka, napisze mi epitafium: JAKA SZKODA, PANOWIE I PANIE, żE ZNóW POETę SZLAG TRAFIŁ! *Felicja Kruszewska – poetka z okresu dwudzieśtolecia międzywojennego. Примечания: knapa = knajpa – пивнушка, szlag trafił (прост.) – кондрашка хватил Pomnik studenta W mieście***(prawda w oczy kole) pomnik studenta stoi na cokole, ze spiżu pomnik i ze spiżu cokoł 28 ze spiżu także allegorie wokół: Księgi, Pochodnie, Globusy i Sowy – wszystko artysta w ksztalt zaklął spiżowy, a potem zaklął potwornie. Punkt. Czyli za pomnik widać mu nie dopłacili. Lecz mniejsza o to. My pomnik pokażmy: więc na cokole stoi młodzian straszny pod wzgłędem garderoby. Odzian letko, agrafką spina przewiewne paletko, a pod paletkiem, w miejscach dolno-tylnych nie rozwiązany ma problem tekstylny, lecz się uśmiecha i ręce go swędzą, jakby za chwilę miał dostać stypendium. A napis taki na pomniku świeci: TEN POMNIK NARóD WZNIOSŁ DLA SWOICH DZIECI DROGICH STUDENTóW, KTóRZY Z RóżNYCH WZGŁęDóW NIE UKOńCZYLI STUDJóW. I ja się tu wcale nie dziwię. Bo żywy student – to jest kłopot dziki, a my, Polacy, my lubim pomniki. Примечания: mniejsza = mniej, letko = lekko, paletko(уничижит.) = palto Julian Tuwim (1894 - 1953) Daleki tygrys Stąd nie widać oczywiście Tu nie słychać naturalnie, Jak się tygrys chytry skrada Brnąc w gęstwinie tropikalnej, 29 Kiedy prężny, czarnopręgi Rozdrapuje leśne sieci I leniwy od potęgi Sród zieleni złotem świeci. Błyski tam i chrzęst, i pomruk, I chmarami darte liście, Ale tego stąd nie widać I nie słychać oczywiście. Tutaj cisza, tutaj spokój, Drzwi na rygiel, w oknach wata, Cztery kąty i ja piąty, I papieros, i herbata. Tutaj błogość, tutaj drzemka, Jasne wczoraj, szare dzisiaj. Tylko czasem mi po ciemku Błyśnie podskok krwi tygrysiej; Ze przyczaił się i skoczył W tej siekundzie, właśnie teraz! A ty dziwisz się, że oczy Niespokojne miewam nieraz. A ty dziwisz się, że czasem Drgnę, przeszyty prądem nagłym, A ty pytasz się, dlaczego Tak zatrząsłem się i zbladłem! Erratum Do mego życia wkradł się błąd ponury: 30 Stąd ciemne miejsca i tekstu zawiłość. Proszę poprawić: W 40(czterdziestym) roku od góry, A w którymś tam od ziemskiego dołu Zamiast „rozpacz” Powinno być „miłość”. Milcząc Zakochanemu tak szczęśliwie, Tak nieszczęśliwie, jak ja umiem, Najlepiej spędzić noc w zadumie. Nad czym? Nad niczym. Ale tkliwie. Między zachodem a jutrzenką Wdać się w milczenie, jak w rozmowę, I powtarzać w myśli – Norwidowe: „Nic od ciebie nie chcę, śliczna panienko”… Wisława Szymborska (1923) Nic dwa razy Nic dwa razy się nie zdarza I nie zdarzy. Z tej przyczyny Zrodziliśmy się bez wprawy I pomrzemy bez rutyny. Choćbyśmy uczniami byli Najtępszymi w szkolie świata, Nie będziemy repetować Żadnej zimy ani lata. Żaden dzień się nie powtorzy, 31 Nie ma dwóch podobnych nocy, Dwóch tych samych pocałunków, Dwóch jednakich spójrzeń w oczy. Wczoraj, kiedy twoje imię Ktoś wymówił przy mnie głośno, Tak mi było, jakby róża Przez otwarte wpadła okno. Dziś, kiedy jesteśmy razem, Odwróciłam twarz ku ścianie. Róża? Jak wygłąda róża? Czy to kwiat? A może kamień? Czemu ty się, zła godzino, Z niepotrzebnym mieszasz lękiem? Jesteś, a więc musisz minąć. Miniesz – a więc to jest pięknie. Uśmiechnięci, wpółobjęci Spróbujemy szukać zgody, Choć różnimy się od siebie, Jak dwie krople czystej wody. Próba Oj tak, piosenko*, szydzisz ze mnie, bo choćbym poszła górą, nie zakwitną różą. Różą zakwita róża i nikt inny. Wiesz. Próbowałam mieć liście. Chciałam się zakrzewić. Z oddechem powstrzymanym - żeby było prędzej – oczekiwałam chwili zamknięcia się w róży. Piosenko, która nie znasz nade mną litości: 32 mam ciało pojedyncze, nieprzemienne w nic, jestem jednorazowa aż do szpiku kości. *Chodzi tu o piosence ludowej „Ty pójdziesz górą”; która umieszczona jest w tych tekstach. Aleksander Puszkin (1799 - 1837) Kochałem panią Kochałem panią, i miłości mojej może się jeszcze resztki w duszy tlą, lecz niech to pani już nie niepokoi: nie chcę cię smucić nawet myślą tą. Kochałem bez nadziei i w pokorze, w męce zazdrości, nieśmiałości trwóg, tak czule, tak prawdziwie, że daj Boże, aby cię inny tak pokochać mógł. (Перевод Ю. Тувима) Michał Lermontow (1814 - 1841) Żagiel Samotny żagiel w niebios toni Bieleje na błękicie fal. Skąd płynie? Dokąd? Za czym goni? Ku jakim brzegom biegnie w dal? Wrą fale, wicher oszalały Ze skrzypem czoło masztu gnie... I nie od szczęścia żagiel biały Ucieka, nie ku szczęściu mknie! 33 Swietlisty pod nim szlak się pali, Słoneczny z niebios pada pył; On burzy wzywa z mglistej dali, Jak gdyby w burzach spokój był. (Перевод М. Т. Стемпневского) Piosenki ludowe Głęboka studzienka Glęboka studzienka, głęboko kopana, A przy niej Kasieńka jak wymalowana. Przy studzience stała. Wodę nabierała, O swoim Jaseńku, kochanym myślała. Zebym cię, Jaseńku, choć raz zobaczyła, To bym do studzienki za tobą skoczyła. Najpierw bym rzuciła ten biały wianeczek, Com sobie uwiła ze samych różeczek. Ucałuję listek szeroki, dębowy, Razem z pozdrowieniem rzucę go do wody. Zanieś go, studzienko, do Jaseńka mego, Powiedz mu ode mnie, że czekam na niego. Ty pójdziesz górą Ty pójdziesz górą (2 razy) a ja doliną. Ty zakwitniesz różą, (2 razy) a ja kaliną. 34 Różyczki będą (2 razy) panienki rwały, a kaliny będą ptaszki dzibaly. Ty będziesz panią (2 razy) we wielkim dworze, a ja będę księdzem(2 razy) w cichym klasztorze. A jak pomrzemy, (2 razy) każemy sobie złote litery, czarne numery wyryć na grobie. A kto będzie tam szedł, (2 razy) pomyśli sobie, co za wielka miłość (2 razy) leży w tym grobie. 35