Koncepcja Rozwoju Kultury w Gminie Gryfino do roku 2020

Gryfińska Rada Kultury przy Burmistrzu Miasta i Gminy Gryfino Koncepcja Rozwoju Kultury w Gminie Gryfino do roku 2020 Gryfino, czerwiec 2009 1 WPROWADZENIE 1.1. Kultura jako zadanie własne gminy Waga kultury jako czynnika integralnie związanego ze społecznym życiem człowieka nie wymaga raczej uzasadnienia. To głównie kultura staje się charakterystycznym wyznacznikiem wszystkich społeczności, to ona pomaga im przetrwać w trudnych okresach i ona daje poczucie więzi międzyludzkich i przynależności do jednej wspólnoty. Kultura jest także wyznacznikiem poziomu rozwoju społeczeństwa i jednostki. Pomimo tego, iż w obecnych czasach prymat w życiu społecznym wiedzie to co ma wymierną wartość materialną – kultura, jako najczęściej niedochodowa i deficytowa sfera życia publicznego, zyskała większą rangę poprzez to, iż stała się zadaniem własnym samorządów lokalnych. Kultura została wyodrębniona jako jedno z 20 zadań gminnych. Ustawa o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. mówi wprost, iż zadania własne gminy obejmują sprawy m.in. z zakresu kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Kolejnym potwierdzeniem wagi kultury w życiu społeczeństw lokalnych są zapisy ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, które stanowią, iż prowadzenie działalności kulturalnej jest zadaniem własnym jednostek samorządu terytorialnego o charakterze obowiązkowym. Przepisy te mówią także o tym, że mecenat nad działalnością kulturalną polegający na wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych oraz na ochronie dziedzictwa kultury, sprawują także organy jednostek samorządu terytorialnego w zakresie ich właściwości. Polega to m.in. na obowiązku tworzenia samorządowych instytucji kultury, dla których prowadzenie takiej działalności jest podstawowym celem statutowym. 1.2. Gryfińska Rada Kultury Rady społeczne przy Burmistrzu Miasta i Gminy Gryfino, mające możliwość działania w obszarze poszczególnych zadań własnych gminy, m.in. sportu, kultury, turystyki, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, to ważne narzędzia w ręku Burmistrza. Stanowić one mogą zorganizowaną i uporządkowaną formę konsultacji społecznych. Gmina Gryfino tworząc rady społeczne o charakterze doradczym dla poszczególnych zakresów własnych zadań, podejmuje się dość przełomowego zadania, gdyż w bezpośredni sposób angażuje zainteresowane środowiska branżowe w tworzenie wspólnych gminnych rozwiązań. Pozytywne doświadczenia wynikające z funkcjonowania Gryfińskiej Rady Sportu zaowocowały inicjatywą powołania przez Burmistrza Gryfińskiej Rady Kultury. Funkcjonujących społecznych zespołów będących wsparciem merytorycznym dla organów gminy w zakresie kultury jest tak naprawdę w Polsce niewiele, gdyż w przeciwieństwie do sportu nie jest to obligatoryjny wymóg dla samorządów. Współpraca taka zbliża jednak do 2 siebie dwa przeciwległe bieguny: instytucjonalny i społeczny. Z jednej strony daje możliwość władzom samorządowym poznać stanowisko ludzi reprezentujących określoną branżę na temat decyzji dotyczących ich samych lub decyzji dotyczących prowadzonej przez nich działalności. Z drugiej, pozwala życzliwiej spojrzeć tej samej grupie osób na działalność samorządu, który musi uwzględniać interesy wszystkich mieszkańców, a nie tylko jednej wybranej grupy, ponadto pozwala bezpośrednio poznać mechanizmy prawne i procedury, którym ta działalność gminna podlega. Gryfińska Rada Kultury powstała na mocy zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy Gryfino Nr 0151‐163/08 z dnia 7 listopada 2008 r. Rada powstała jako organ opiniodawczo‐doradczy Burmistrza Miasta i Gminy Gryfino. Członkowie Rady pełnią swoje funkcje społecznie. Kadencja Rady trwa 4 lata. W skład Rady wchodzi obecnie 15 osób powołanych przez Burmistrza spośród przedstawicieli Biblioteki Publicznej, Gryfińskiego Domu Kultury, komórek odpowiedzialnych za kulturę i promocję w Urzędzie Miasta i Gminy w Gryfinie, stowarzyszeń prowadzących działalność w zakresie kultury oraz spośród indywidualnych zgłoszeń z osób z branży kulturalnej. Do zadań Gryfińskiej Rady Kultury należy w szczególności: •
przedstawianie propozycji i opinii w zakresie rozwoju kierunków i form działalności kulturalnej finansowanej przez Gminę Gryfino, •
przedstawianie propozycji i opinii w zakresie kierunków i form współpracy Burmistrza z twórcami i animatorami kultury oraz organizacjami pozarządowymi prowadzącymi działalność kulturalną, •
wyrażanie opinii o projektach aktów prawnych dotyczących różnych przejawów życia kulturalnego, w szczególności o projektach uchwał, ważnych dla środowiska kultury, •
przygotowywanie propozycji w zakresie wykorzystania funduszy pozagminnych dla sektora kultury, •
pełnienie funkcji kapituły opiniodawczej w kwestii przyznawania nagród i wyróżnień Burmistrza za działalność kulturalną, •
inspirowanie nowych form działalności kulturalnej. W skład Gryfińskiej Rady Kultury wchodzą obecnie: 1. Patrycja Biernat 2. Artur Cembik 3. Julian Dalidowicz 4. Monika Drabik 5. Katarzyna Gazdecka 3 6. Krzysztof Gmiter – wiceprzewodniczący Gryfińskiej Rady Kultury 7. Eliza Hołubowska 8. Janusz Janiszewski 9. Mariusz Kiełtyka 10. Małgorzata Król 11. Przemysław Lewandowski 12. Sylwia Mencel 13. Maciej Puzik – przewodniczący Gryfińskiej Rady Kultury 14. Piotr Romanicz 15. Małgorzata Wasiluk W okresie od 10 grudnia 2008 roku do 30 czerwca 2009 roku członkowie Gryfińskiej Rady Kultury spotkali się 15 razy. Zebrania odbywały się zazwyczaj w salach Urzędu Miasta i Gminy Gryfino oraz w budynku Gryfińskiego Domu Kultury. W okresie tym odbyło się również jedno posiedzenie wyjazdowe GRK w dniach 7‐8 kwietnia 2009 r. w Marianowie, na które zaproszeni zostali również dyrektor Gryfińskiego Domu Kultury – p. Maria Zalewska, a także p. Krzysztof Czosnowski oraz p. Tomasz Pękalski – pracownicy Urzędu Miasta i Gminy w Gryfinie, odpowiedzialni odpowiednio za planowanie przestrzenne i promocję. Warsztaty w Marianowie okazały się niezwykle cenne. Oprócz głównego celu, jakim było wypracowanie jednolitego stanowiska w kilku kluczowych sprawach dotyczących kultury m.in. w sprawach dotyczących bazy lokalowej dla instytucji kultury, członkowie Rady Kultury zostali zapoznani z aktami prawnymi dotyczącymi kultury, dokumentami strategicznymi dotyczącymi kultury, a także – szczególnie w kontekście działalności kulturalnej – z planami zagospodarowania przestrzennego Gminy Gryfino i Strategią Rozwoju Gminy uchwaloną w 2008 r. Niezależnie od podejmowanych przez Gryfińską Radę Kultury tematów pierwsze pół roku jej funkcjonowania przyniosło nieoczekiwany pozytywny efekt. Stosowana podczas nierzadko burzliwych dyskusji zasada: najpierw konsensus, potem kompromis, pozwoliła środowisku reprezentującemu kulturę w Gminie Gryfino mówić jednym głosem. Mimo, czasami dość rozbieżnych opinii, propozycji, czy też oczekiwań, poprzez kolejne merytoryczne dyskusje, zdecydowana większość przedłożonych w niniejszym opracowaniu propozycji została przyjęta w głosowaniach jednogłośnie. 1.3. Cel opracowania Koncepcji Rozwoju Kultury Jednym z głównych zadań Gryfińskiej Rady Kultury jest „przedstawianie propozycji i opinii w zakresie kierunków i form współpracy Burmistrza z twórcami i animatorami kultury oraz organizacjami pozarządowymi prowadzącymi działalność kulturalną”. Wypełnieniem tego zadania jest niniejsza Koncepcja 4 Rozwoju Kultury, dokument będący efektem półrocznej pracy kilkunastu osób. Niniejsza Koncepcja nie jest Strategią Rozwoju Kultury i nie może być z nią utożsamiana. Stanowi ona jednak wielki wkład w jej tworzenie. Wypracowane i przedstawione w Koncepcji rozwiązania prezentują pewien model funkcjonowania działalności kulturalnej w perspektywie najbliższych kilkunastu lat do około 2020 roku. Jest to jednolite, kompleksowe spojrzenie na kulturę w Gminie Gryfino dokonane przez jej twórców i animatorów. Docelowy model funkcjonowania kultury wypracowany przez przedstawicieli jej twórców reprezentowanych przez Gryfińską Radę Kultury, zostanie skonfrontowany w ramach publicznej debaty z opiniami odbiorców kultury już na dalszym etapie prac nad Strategią Rozwoju Kultury. Te dwie wizje będą musiały się spotkać, by ostatecznie wypracować jeden ostateczny model: możliwy do realizacji przez twórców i animatorów oraz pożądany przez odbiorców. Drogę od kultury w dniu dzisiejszym do wypracowanego ostatecznego modelu za lat kilkanaście – wskaże już Strategia Rozwoju Kultury. Niektóre rozwiązania prezentowane tutaj mogą wydawać się kontrowersyjne, inne znów mogą budzić zdziwienie, jeszcze inne potwierdzają społeczne odczucia lub mogą wydawać się powierzchowne. Zrozumiałe jest, że członkowie Gryfińskiej Rady Kultury nie mają monopolu na najlepsze rozwiązania. Można także założyć, że zewnętrzne okoliczności, o których osoby pracujące nad Koncepcją nie posiadają aktualnie informacji, uniemożliwią realizację niektórych propozycji. Niemniej na dzień dzisiejszy, najistotniejsze jest to, iż Koncepcja jest wspólnym głosem przedstawicieli środowiska kultury, a prezentowane tutaj rozwiązania stanowią spójną i konsekwentną całość. 5 2. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ 2.1. Imprezy kulturalne i artystyczne Zaproponowane zostały trzy wiodące grupy uroczystości i imprez na terenie Gminy Gryfino: uroczystości o charakterze państwowym, imprezy gminne o charakterze ogólnodostępnym, gminne imprezy cykliczne dla określonych grup. Oczywiście lista ta winna podlegać systematycznej weryfikacji. Na imprezy priorytetowe powinno być zagwarantowane niezależne dofinansowanie w budżecie miasta dające organizatorom stabilność i przewidywalność w organizacji imprezy. a) priorytetowe imprezy i uroczystości o charakterze państwowym: Miesiąc Nazwa imprezy Okrągłe rocznice w latach 2009‐2020 760‐lecie (rok 2014) Marzec Rocznica nadania praw miejskich 765‐lecie (rok 2019) 770‐lecie (rok 2024) 775‐lecie (rok 2029) 65‐lecie (rok 2010) Kwiecień Rocznica forsowania Odry 70‐lecie (rok 2015) 75‐lecie (rok 2020) Maj Święto Konstytucji 3 Maja 220‐lecie (rok 2011) 225‐lecie (rok 2016) 65‐lecie (rok 2010) Maj Rocznica zakończenia II wojny Światowej 70‐lecie (rok 2015) 75‐lecie (rok 2020) 70‐lecie (rok 2009) Wrzesień Rocznica wybuchu II Wojny Światowej 75‐lecie (rok 2014) 80‐lecie (rok 2019) 70‐lecie (rok 2009) Wrzesień Rocznica agresji sowieckiej na Polskę 75‐lecie (rok 2014) 80‐lecie (rok 2019) Listopad Święto Niepodległości 95‐lecie (rok 2013) 100‐lecie (rok 2018) 6 Proponuje się ponadto zmianę dotychczasowej formy obchodów Święta Niepodległości. Oprócz części oficjalnej o charakterze patriotycznym postuluje się by dalsza część artystyczna była dostępna dla ogółu mieszkańców. Kluczem do tego może być pozyskanie młodzieży do organizacji tej części uroczystości niepodległościowych. Należałoby także rozważyć pomysł organizacji konkursu na najlepszą oprawę Święta Niepodległości. b) priorytetowe imprezy gminne masowe i ogólnodostępne: Miesiąc Impreza Styczeń Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy Luty Gryfiński Festiwal Miejsc i Podróży „Włóczykij” Marzec Gryfińskie Spotkania Historyczne Kwiecień Koncert Teatru Tańca „Vogue” Kwiecień Festiwal Intymnych Form Artystycznych ‐ FIFART Maj Dni Gryfina Maj Wyścigi Smoczych Łodzi Czerwiec Dzień Dziecka Czerwiec Gala Laureatów, Wręczenie statuetek Wodnika Czerwiec Gryfiński Festiwal Rowerowy Sierpień Gminny Turniej Wsi Sierpień Dożynki gminne Wrzesień Sztukowanie – Zderzenie Sztuk i Kultur Październik Międzynarodowe Spotkania Artystyczne Młodzieży Niepełnosprawnej Grudzień Mikołajki c) lista priorytetowych imprez cyklicznych odbywających się w trakcie roku na terenie gminy Gryfino: ‐ przeglądy filmowe, spotkania z twórcami filmowymi; ‐ spotkania autorskie; ‐ giełdy staroci; ‐ gryfińskie wieczory teatralne; ‐ wystawy cykliczne; ‐ spotkania dyskusyjnego klubu książki. 7 Gryfińska Rada Kultury wypracowała także wnioski dotyczące miejsca organizacji imprez plenerowych: ‐ GRK nie widzi potrzeby budowy w Gryfinie dużego amfiteatru, wynika to z faktu, iż tylko niewielka część imprez plenerowych przyciąga bardzo dużą ilość widzów. W związku z tym, budowa amfiteatru, który miałby być wykorzystywany tylko raz lub dwa razy w roku, przy okazji organizacji Dni Gryfina mija się z celem ze względu na niepotrzebne generowanie kosztów związanych z zabezpieczeniem, obsługą i konserwacją takiego obiektu przez cały rok, ‐ w związku z tym, że imprezy masowe bardzo głośne i z bardzo liczną grupą widzów odbywają się jedynie 1‐2 razy w roku – doskonałym terenem na duże imprezy masowe jest teren strzelnicy za „Górką Miłości”, ze sprzyjającym ukształtowaniem terenu i w stosunkowo niedalekiej odległości od centrum miasta; przykłady innych miast potwierdzają sens wyprowadzenia wielkich imprez z centrum (np. Kostrzyn nad Odrą z „Przystankiem Woodstock”), ‐ mniejsze imprezy plenerowe, takie jak WOŚP, Mikołajki, Dzień Dziecka – powinny odbywać się np. przy Pałacyku Pod Lwami lub ewentualnej nowej siedzibie Gryfińskiego Domu Kultury, ‐ w miejscowościach wiejskich należy wyznaczyć na stałe tereny do organizacji imprez plenerowych (np. boiska sportowe, place zlokalizowane w centrach wsi) z odpowiednim dostępem do mediów), ‐ postuluje się zmianę charakteru Dni Gryfina, tj. oferta winna być bardziej ukierunkowana na mieszkańców i na lokalnych twórców, nie ograniczona wyłącznie do sceny i jej otoczenia; umożliwiająca skorzystanie z części spokojniejszej, rekreacyjnej, dostępnej dla rodzin i dzieci oraz dla chętnych z części głośniejszej, skoncentrowanej na scenie. 2.2. Baza do działalności kulturalnej i artystycznej a) Gryfiński Dom Kultury Gryfińska Rada Kultury postuluje, by docelowe funkcjonowanie Gryfińskiego Domu Kultury nie koncentrowało się ani w dwóch obecnych obiektach przy ulicy Szczecińskiej 17 oraz Bol. Chrobrego 48, ani wyłącznie w jednym z nich. Funkcje, które ma do spełnienia ta instytucja kultury wymagają nowego obiektu, gdyż nawet adaptacja i rozbudowa jednego z istniejących obiektów nie pozwoli na efektywne zagospodarowanie nawet bieżącej działalności. Po przeanalizowaniu możliwych miejsc lokalizacyjnych i dyskusji członkowie GRK uznali, że najlepszym miejscem na budowę nowej siedziby Gryfińskiego Domu Kultury są kwartały nadodrzańskie. Koncepcja ta nie koliduje a wręcz z je uzupełnia. planami Kwartały zagospodarowania nadodrzańskie wypełnione przestrzennego, działalnością komercyjną 8 w znaczący sposób zyskają na znaczeniu po wypełnieniu ich działalnością kulturalną. To właśnie imprezy odbywające się w domu kultury stają się magnesem przyciągającym turystów, a także mieszkańców Gryfina w miejsce, które ma być w przyszłości wizytówką miasta. Istnieją przykłady miast, które swoje np. rynki miejskie przeznaczyły wyłącznie na działalność komercyjną i miejsca te przestały być atrakcyjne dla mieszkańców i turystów. Nabrzeże w Gryfinie z założenia ma pełnić funkcje, takie jakie w innych miastach pełni rynek miejski tj. winno być miejscem aktywizującym i tworzącym więzi społeczne. Czynnik komercyjny bazujący na tym zyska w bardzo znaczny sposób. To tutaj będą się lokowały wówczas lokale gastronomiczne, hotele itp. O takiej formie nabrzeża mówi też nowa Strategia Gminy, która wskazuje na Gryfino jako na Przystanek Wodny. Reasumując – działalność kulturalna prowadzona na terenie kwartałów nadodrzańskich doskonale uzupełniałaby funkcje komercyjne tego fragmentu miasta. Plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje nawet na ostatnim południowym kwartale funkcje usług publicznych. Zgodnie z powyższą propozycją w nowym obiekcie GDK powinno funkcjonować gryfińskie kino, będące nadal instytucją publiczną, działającą w strukturach GDK. Kino Gryf może funkcjonować jako kino studyjne z kameralną widownią (do 80 miejsc). Usytuowanie kina w centrum miasta spowoduje naturalny i duży wzrost frekwencji. Jednocześnie w nowym obiekcie GDK winna znaleźć się wielofunkcyjna sala widowiskowa na potrzeby teatru, tańca, występów artystycznych, sympozjów i uroczystości z widownią na 300 osób, która jednocześnie może być składana (jak np. w teatrze w Schwedt) i tworzyć możliwość poszerzenia działalności, np. do organizacji turniejów tańca i oficjalnych uroczystości. Dzięki powstaniu takiej sali organizacja imprez kulturalnych przebiegałaby sprawniej i nie kolidowała z działalnością sportową prowadzoną w mieście, a w szczególności z tą, która ma być prowadzona w mającej wkrótce powstać nowej hali sportowej. Sala ta umożliwiałaby użycie sprzętu projekcyjnego z Kina, w taki sposób aby móc najbardziej widowiskowe projekcje odbywały się w sali na 300 osób. Pojemność sali ograniczona liczbą 300 osób wynika z dotychczasowej praktyki, która pokazuje że jest to optymalna ilość uczestników imprez i uroczystości (np. w auli Gimnazjum Nr 1 taka ilość gości stanowi problem). Bardzo istotnym problemem jest zwrócenie uwagi na to, że jakakolwiek sala lub hala sportowa nie zastąpi profesjonalnej sali widowiskowej na potrzeby kultury, gdyż są to dwie bardzo różniące się funkcje. Instytucje kultury i kluby sportowe to dwa odrębne zakresy zadań wymagające innych standardów i innego wyposażenia. Sala widowiskowa GDK jest miejscem, gdzie koncentruje się większość zadań kulturalnych. Oprócz tego, przy już istniejącym deficycie sal gimnastycznych, obłożenie sali sportowej przez zajęcia treningowe i wychowanie fizyczne pozwoli jedynie na okazjonalne wykorzystywanie sali na potrzeby kulturalne. Dodatkowym argumentem za siedzibą przy nabrzeżu jest to, iż umiejętne zaprojektowanie takiego nowego domu kultury pozwoli wykorzystać m.in. część nadodrzańską murów obronnych wraz z czatownią na działalność 9 kulturalną (np. jako otwarta galeria), można też przystosować tak wejście do domu kultury, by pełniło ono jednocześnie rolę małej sceny zwróconej na deptak na nabrzeżu. Koncepcja Gryfińskiego Domu Kultury na nabrzeżu jest zgodna ze Strategią Rozwoju Gminy oraz daje możliwości przygotowania się z projektem na nowy okres finansowania z funduszy Unii Europejskiej. b) Biblioteka Publiczna, Gryfińska Rada Kultury mając na uwadze fakt, iż większy problem lokalowy ma GDK niż Biblioteka, proponuje następujące rozwiązania na okres kilkunastu najbliższych lat: ‐ doprowadzenie do finału przeniesienia Filii Naukowej do dawnego obiektu przy ul. Sprzymierzonych (dawniej hotel „Pod Platanem”) i rozszerzenie tam działalności tej filii (czytelnia multimedialna, salka konferencyjna) – pozwoli to rozwiązać problem lokalowy na przynajmniej najbliższe kilkanaście lat, ‐ po ewentualnym wyprowadzeniu GDK z „Pałacyku pod Lwami” umiejscowić tam „ciche formy kultury” tj. miejsca, w którym zarówno mieszkańcy Gryfina, jak i turyści mieliby okazję obcować z kulturą i sztuką, a jednocześnie pozwoliłoby to na zachowanie artystycznego ducha tego miejsca, ‐ po wybudowaniu nowej siedziby GDK w „Pałacyku pod Lwami” mogłaby funkcjonować tam część edukacyjna Biblioteki Publicznej i oddział dziecięcy Biblioteki, a także siedziba Towarzystwa Miłośników Historii Ziemi Gryfińskiej oraz galeria ekspozycyjna wraz odpowiednikiem muzeum1, które winno działać przy instytucji kultury tj. przy Bibliotece Publicznej2, ‐ GRK większością głosów wypowiedziała się, iż nie widzi potrzeby tworzenia filii biblioteki na Osiedlu Południe, gdyż osiedle to jest bardzo dobrze skomunikowane, a czas dojazdu do centrum oscyluje w granicach 10 minut, poza tym w Pniewie znajduje się bardzo dobrze wyposażony punkt biblioteczny, który spełnia oczekiwania osób mieszkających w pobliskich miejscowościach, a tam jest większy problem z obiektem. 2.3. Kultura w środowiskach wiejskich Głównym problemem, którym w tym temacie zajęła się Rada Kultury były świetlice wiejskie. Zaproponowano kolejność utworzenia nowych świetlic wiejskich: ‐ Wysoka Gryfińska, 1
dalej w tekście stosowany będzie termin „muzeum” niezależnie od formy organizacyjnej jaką taka jednostka będzie miała przyjętą. 2
postulowana była także możliwość doraźnego utworzenia muzeum na poddaszu Biblioteki przy ul. Kościelnej, jednakże pierwsze konsultacje w tej sprawie wskazują na problemy związane z dostosowaniem poddasza do użytku publicznego. 10 ‐ Chwarstnica, ‐ Gardno, ‐ Pniewo i Żórawki (jeden obiekt dla obu miejscowości), ‐ Steklno, ‐ Wirów. Członkowie GRK zapoznali się ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi wszystkich wsi wchodzących w skład gminy Gryfino. Analizie poddana została m.in. ilość mieszkańców w poszczególnych miejscowościach, prognozy rozwojowe oraz dotychczas prowadzona działalność kulturalna. Omawiany był również stopień zaangażowania mieszkańców poszczególnych wsi w działalność kulturalną. Na tej podstawie powstał wykaz miejscowości, w których świetlice powinny powstać w pierwszej kolejności. Priorytetowo potraktowane przez członków GRK zostały te wioski, z których docierają informacje o największym zapotrzebowaniu na tego typu instytucje. Podczas omawiania tematu członkowie rady zgodni byli, iż w miejscowościach, które bezpośrednio ze sobą sąsiadują i są oddalone o kilkaset metrów, najlepszym rozwiązaniem byłaby budowa jednej, wspólnej świetlicy. Inne wnioski, które zostały zaproponowane w kontekście miejscowości wiejskich: ‐ za bieżące naprawy i konserwacje odpowiedzialny winien być nadal Gryfiński Dom Kultury, a za remonty wymagające większych nakładów finansowych powinien odpowiadać Urząd Miasta i Gminy, ‐ postuluje się przeniesienie do innego pomieszczenia, budynku oddziału przedszkolnego ze świetlicy w Starych Brynkach, gdyż obecne rozwiązanie polegające na łączeniu funkcji przedszkola ze świetlicą stwarza wiele trudności organizacyjnych. GRK wnioskuje o to, aby w przyszłości projektując nowe świetlice zwrócono uwagę na możliwość łączenia funkcji danego obiektu). ‐ punkty biblioteczne obecnie funkcjonujące przy świetlicach wiejskich spełniają oczekiwania mieszkańców, jednak przy projektowaniu kolejnych budynków, należałoby wziąć pod uwagę możliwość ich tworzenia. ‐ podstawowym zadaniem GDK w świetlicach wiejskich jest prowadzenie przede wszystkim działalności kulturalnej dla dzieci i młodzieży, a nie działalności rozrywkowej, ‐ Gryfiński Dom Kultury winien tworzyć regulaminy świetlic w uzgodnieniu z radą sołecką, ‐kalendarz imprez kulturalnych w poszczególnych świetlicach powinien być ustalany z wyprzedzeniem do 30 września każdego roku, 11 ‐ konieczne jest wypracowanie modelu wspierania świetlic w tych miejscowościach, w których mieszkańcy wykazują się wyjątkową aktywnością i kreatywnością oraz posiadają akceptowanych przez lokalne środowisko liderów, w takich przypadkach należy stwarzać warunki do przejmowania odpowiedzialności za działalność kulturalną w świetlicy na miejscową społeczność, ‐ Dożynki gminne powinny odbywać się w ostatnią sobotę sierpnia, a ich organizatorem powinien być zwycięzca gminnego turnieju wsi w roku poprzednim. Takie rozwiązanie pozwoli na jasne, precyzyjne i z rocznym wyprzedzeniem wskazywanie organizatora dożynek, a także pobudzi mieszkańców poszczególnych sołectw do większej aktywności), ‐ Kapele ludowe – konieczne dalsze wsparcie; stymulowanie i wsparcie merytoryczne muzyki ludowej na bazie istniejących już kapel (należy rozważyć możliwość organizacji festiwalu muzyki ludowej i folkowej, która byłby doskonałym sposobem promocji działań związanych z kultywowaniem tradycji, a jednocześnie twórczym ożywieniem środowiska wiejskiego). 2.4. Ochrona zabytków i dziedzictwa narodowego Gryfińska Rada Kultury zaproponowała następujące rozwiązania: a) w Konieczność Gryfinie, utworzenia będzie to stałe „Banku miejsce materiałów źródłowych” przechowywania np. przy wersji Bibliotece pierwotnych Publicznej dokumentów, a także pisemnej zgody na publikacje i udostępnianie praw autorskich oraz innych materiałów źródłowych. b) Biblioteka Publiczna pozyskuje w ramach dostępnych środków źródła pisane, ikonograficzne, kartograficzne i poddaje ocenie zasadność ich zakupu oraz wartość; c) do czasu utworzenia muzeum o celowości zakupu przez BP pamiątek regionalnych i źródeł ruchomych o wartości historycznej wypowiada się GRK, w ilości minimum 5 członków rady po ewentualnej konsultacji ze specjalistą z danej dziedziny; d) uporządkowanie i oznakowanie oraz opieka nad byłymi niefunkcjonującymi cmentarzami; (konieczne podjęcie natychmiastowych kroków w celu zabezpieczenia miejsc pamięci, których stan bez opieki z roku na rok systematycznie się pogarsza); e) utworzenie szlaku turystycznego po byłych cmentarzach; f) pilne podjęcie działań konserwatorskich przy murach miejskich w Gryfinie; g) Brama Bańska ‐ kwestia otwarta, może działalność prywatna gospodarcza, może konkurs na działalność i funkcjonowanie bramy; (należy zastanowić się nad sposobem zagospodarowania zabytku, który mógłby być 12 wykorzystywany zarówno do celów komercyjnych, jak i publicznych); h) dofinansowanie zabytkowych kościołów – zanim przekazana zostanie dotacja najpierw trzeba dokonać pełnej ekspertyzy budynków, stanu technicznego, następnie rozpisać i usystematyzować kolejność remontów w przeciągu najbliższych lat. i) Utworzenie funduszu wsparcia dla prywatnych obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru (takie rozwiązanie przyczyni się do uratowania obiektów, których właściciele nie mają środków na zabezpieczenie zabytków, a także może doprowadzić do ich szybszej renowacji); j) nazewnictwo ulic, placów i miejsc pamięci; ‐ GRK opiniuje na bieżąco propozycje nazw ulic, placów i miejsc pamięci; (członkowie GRK mają możliwość opiniowania proponowanej nazwy, przed poddaniem stosownego projektu uchwały pod głosowanie na sesji rady miejskiej); ‐ GRK wypracuje własną koncepcję nazewnictwa w kontekście całego miasta; (członkowie GRK stworzą własną koncepcje nazewnictwa ulic, placów i miejsc pamięci, którą w najbliższym czasie zaprezentują w formie propozycji); ‐ patriotyczno‐martyrologiczne miejsca pamięci powinny być lokalizowane w obrębie cmentarza komunalnego; ‐ GRK wypracuje koncepcje umiejscowienia w mieście elementów małej architektury związanych z historią i tradycją lokalną naszego regionu; 2.5. Kultura słowa Wypracowane zostały następujące kierunki działań: a) Opracowanie Programu Edukacji Czytelniczej Dla Dzieci i Młodzieży w oparciu o m.in.: ‐ Ogólnopolski Tydzień Czytania Dzieciom, ‐ spotkania autorskie, ‐ lekcje biblioteczne, ‐ zajęcia biblioterapeutyczne, ‐ wycieczki dla przedszkolaków po bibliotece, ‐ czytanie z „Gryfusiem”, ‐ dyskusyjny klub książki, ‐ sztafeta literacka, 13 ‐ noc w bibliotece. b) Promocja czytelnictwa poprzez pozyskiwanie książek od mieszkańców Gryfina oraz organizacja cyklicznych kiermaszów książki. c) Utworzenie działu o tematyce turystyczno‐podróżniczej w Bibliotece Publicznej we współpracy z organizatorami festiwalu podróżników „Włóczykij”. d) Ciągła dostępność w języku polskim, angielskim i niemieckim wydanej z okazji 750‐lecia miasta monografii Gryfina; jej systematyczna aktualizacja i uzupełnianie co 10 lat, przy okazji kolejnych jubileuszy nadania praw miejskich miastu. e) Konieczność stworzenia wydawnictwa kulturalnego pozwalającego na publikacje twórczości literackiej i artystycznej mieszkańców Gryfina pod egidą Biblioteki Publicznej w Gryfinie; f) Opracowanie programu promującego wśród mieszkańców Gminy Gryfino kulturę języka polskiego (styl wypowiedzi, styl pisania, ortografia itp.). 2.6. Edukacja kulturalna Edukacja kulturalna by była skuteczna musi być ukierunkowana nie tylko na dzieci i młodzież, ale także nauczycieli, którzy mają najprostsze i najbardziej aktywne formy przekazu. W związku z tym zmianie powinien ulec system zajęć kulturalnych prowadzonych w szkołach przez Gryfiński Dom Kultury. Rozwiązanie to, funkcjonujące aktualnie jako zmodyfikowana forma działalności kulturalnej zlikwidowanego w 2005 roku Młodzieżowego Domu Kultury jest obecnie nieefektywne. Można założyć, iż było to dobre rozwiązanie wyłącznie w okresie przejściowym. Proponuje się więc, by edukacja kulturalna przebiegała w cyklu zamkniętym: ‐ krok I – instruktorzy Gryfińskiego Domu Kultury docierają do nauczycieli w szkołach, tutaj głównie koncentruje się działalność Gryfińskiego Domu Kultury w szkołach, ‐ krok II – nauczyciele przekazują swoją wiedzę uczniom na zajęciach pozalekcyjnych dostępnych dla wszystkich na poziomie ogólnym, korzystając z merytorycznego i materialnego wsparcia Gryfińskiego Domu Kultury, ‐ krok III – uczniowie, którzy chcą mogą swoje zdolności, umiejętności i zainteresowania odkryte na szkolnych zajęciach pozalekcyjnych rozwijać uczestnicząc w zajęciach prowadzonych w GDK, przez wykwalifikowanych instruktorów. Całość tych działań winna być określona w konkretnym Programie Edukacji Kulturalnej i cyklicznie powtarzana w kolejnych rocznikach dzieci i młodzieży. Program taki wymagać będzie ścisłej współpracy GDK i dyrektorów szkół. W odniesieniu do ludzi prowadzących działalność kulturalną proponuje się także: 14 a) stworzenie funduszu wspierania twórców kultury z gminy Gryfino; b) cykliczne prezentacje ludzi z pasją z terenu naszej gminy. 15 2.7. Tradycje, kombatanci i osoby starsze Gryfińska Rada Kultury proponuje: a) włączanie środowisk kombatanckich w organizację imprez i uroczystości o charakterze państwowym i historycznym, b) wypracowanie regularnej formy publikacji, w której zamieszczane będą wspomnienia mieszkańców Gminy Gryfino powyżej 70 roku życia związane z wydarzeniami historycznymi lub życiem na ziemi gryfińskiej, ponadto udzielanie pomocy przy ich spisaniu i zredagowaniu, c) wypracowanie formy uczestnictwa osób starszych w życiu kulturalnym miasta poprzez np. program aktywizujący środowiska osób starszych. 2.8. Organizacje pozarządowe Temat zaangażowania organizacji pozarządowych w realizację założeń w koncepcji zakłada dwie główne formy: a) zlecanie realizacji zadań wynikających najpierw z Koncepcji a następnie ze Strategii Rozwoju Kultury do realizacji stowarzyszeniom i fundacjom, prowadzącym w danym zakresie kultury statutową działalność, b) czynny udział przedstawicieli stowarzyszeń i organizacji pozarządowych w branżowych radach społecznych, w tym przypadku w Gryfińskiej Radzie Kultury 2.9. Promocja kulturalna W związku z tym, iż trwają prace nad Strategią Promocji Gminy, wielodyscyplinarny temat promocji został przez Gryfińską Radę Kultury wyłączony z opracowania. Mimo to, w ciągu dalszych prac Rady Kultury zostanie podjęty temat promocji wyłącznie w kontekście działalności kulturalnej oraz w zgodzie z przyjętą już wówczas Strategią Promocji Gminy. 16 3. PODSUMOWANIE Pierwszym postulatem jaki nasuwa się po zakończeniu niniejszego opracowania jest konieczność sporządzenia koncepcji funkcjonalnej obu gminnych instytucji kultury tj. Biblioteki Publicznej oraz Gryfińskiego Domu Kultury. Określenie zapotrzebowania na niezbędną bazę lokalową do prowadzenia w optymalny sposób działalności kulturalnej dla obu tych instytucji pozwoli tak poprowadzić kolejne działania, by wyeliminować lub ograniczyć do minimum rozwiązania tymczasowe. Wiedza na ten temat pozwoli ustrzec się władzom gminy przed rozwiązaniami, których koszty są niewspółmierne do efektów i nie rozwiązują problemu w sposób kompleksowy. Drugi postulat dotyczy możliwości upublicznienia mieszkańcom niniejszego materiału, gdyż Koncepcja stanowi punkt wyjścia do publicznej dyskusji na temat modelu funkcjonowania działalności kulturalnej w perspektywie do minimum 2020 roku. Trzeci postulat, prawdopodobnie najtrudniejszy, to określenie, które z przedstawionych rozwiązań są do zaakceptowania już na obecnym etapie przez władze Gminy, a następnie konsekwentna ich realizacja. Gryfino, dnia 30 czerwca 2009 roku w imieniu Gryfińskiej Rady Kultury: Przewodniczący Maciej Puzik 17