Autotransplantacja zębów na Uniwersytecie w Oslo Tooth

Autotransplantacja zębów na Uniwersytecie w Oslo Tooth

Prace oryginalne
Original papers
Tom 5 nr 2 2009
Volume 5 no 2 2009
Tooth autotransplantation at
the University in Oslo
Autotransplantacja zębów
na Uniwersytecie w Oslo
Ewa Czochrowska1
A B C D E F
Wkład autorów
A – Plan badań
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Redagowanie pracy
F – Wyszukiwanie piśmiennictwa
1
Authors’ Contribution
A – Study design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
Prywatna praktyka
Streszczenie
Abstract
Profesor Olav Slagsvold i chirurg Bjorn Bjercke wprowadzili w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku metodę autotransplantacji przedtrzonowców z nieukończonym rozwojem
korzenia u pacjentów rosnących z brakami zębowymi. Do końca lat siedemdziesiątych przeprowadzili ponad 100 transplantacji zębów i opublikowali serię artykułów opisujących wskazania do zabiegu i wyniki obserwacji kilkuletnich. Obecnie
jest to metoda rutynowo stosowana na Uniwersytecie w Oslo
u pacjentów rosnących z brakami zębowymi i wskazaniami
ortodontycznymi do transplantacji przedtrzonowców. Procent
przeżycia zębów transplantowanych wynosi ponad 90% także
dla przedtrzonowców transplantowanych do odcinka przedniego szczęki. Obserwacje długoletnie (20-40 lat) potwierdziły
przewidywalność tej metody i udowodniły, że zęby transplantowane zapewniają prawidłowy wzrost wyrostka zębodołowego u pacjentów rosnących. (Forum Ortod. 2009; 5: 33-9).
Nadesłano: 27.03.2009
Przyjęto do druku: 1.06.2009
In 1960’s professor in orthodontics Olav Slagsvold and
dental surgeon doctor Bjorn Bjercke had introduced a method of autogenous transplantation of developing premolars in
patients with missing teeth. They had performed more than
100 transplantations until the end of 1970’s and had published several articles describing the indications and shortterm results. Currently, it is a method routinely used at the
Orthodontic Department of the University in Oslo in growing patients with missing teeth and presenting orthodontic
indications for premolar transplantation. The survival rate
of autotransplanted premolars is more than 90% including
teeth transplanted to maxillary anterior region. Long-term
observations (20-40 years) of autotransplanted premolars
had shown the predictability of this method and documented the preservation of the alveolar bone during growth after
premolar transplantation. (Orthod. Forum 2009; 5: 33-9).
Received: 27.03.2009
Accepted: 1.06.2009
Autor: Dr n.med Ewa Monika Czochrowska
Adres do korespondencji: Gabinet stomatologiczny
ul. Żytnia 15 lok. 3, 01-031 Warszawa
tel.: 0-22 862 62 67
e-mail: [email protected]
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
33
Prace oryginalne
Original papers
Tom 5 nr 2 2009
Volume 5 no 2 2009
Słowa kluczowe:
chirurgia stomatologiczna
planowanie ortodontyczne
rys historyczny
transplantacja zębów
Key words:
dental surgery
orthodontic planning
historical outline
tooth transplantation
Transplantacje, dzięki którym możliwe jest całkowite odtworzenie utraconego narządu, są jednym z najważniejszych osiągnięć współczesnej medycyny. Ideałem jest transplantacja autogenna, która eliminuje problemy związane z odrzuceniem
przeszczepu i odpowiedzią immunologiczną. Pierwsze współczesne doniesienia kliniczne dotyczące autogennego przeszczepienia (autotransplantacji) zębów, polegającego na chirurgicznym przemieszczeniu zęba z jego pierwotnej lokalizacji w inne
miejsce w jamie ustnej, pochodzą z końca lat 50-tych (1-4).
Opisywane w nich zabiegi autotransplantacji dotyczą głównie
zastępowania zniszczonych próchnicowo pierwszych trzonowców niewyrzniętymi zębami mądrości. Ze względu na umiejscowienie i morfologię trzecich trzonowców szansa powodzenia tego niełatwego technicznie zabiegu była trudna do
oszacowania i dlatego zabiegi autotransplantacji zębów mądrości były incydentalnie stosowane w chirurgii stomatologicznej.
W latach 60-tych i 70-tych w Skandynawii rozpoczęto w sposób usystematyzowany przeprowadzanie autotransplantacji zębów. Jako donory stosowano przedtrzonowe z nieukończonym
rozwojem korzenia, ponieważ ich morfologia i położenie
w łuku zębowym umożliwiają jak najbardziej atraumatyczne
pobranie przez chirurga. Są to także zęby rutynowo usuwane ze
względów ortodontycznych i dlatego mogą stanowić naturalny
substytut wrodzonego lub pourazowego braku zęba. Pierwsza
autotransplantacja przedtrzonowca na Uniwersytecie w Oslo
została przeprowadzona w 1959 roku i od tego czasu opracowano metodę umożliwiającą ponad 90% powodzenie zabiegu.
Pionierami autotransplantacji w Norwegii był profesor ortodoncji Olav Slagsvold i chirurg stomatolog Bjorn Bjercke (Ryc.1).
Stosowane przez nich wcześniej z sukcesem zabiegi replantacji
zębów po urazach stały się punktem wyjścia do zabiegów autotransplantacji zębów u pacjentów rosnących. Prawdopodobnie
pierwszą pacjentką, u której zdecydowali sie na przeprowadzenie zabiegu autotransplantacji była 12-letnia dziewczynka
z wrodzonym brakiem zawiązków 3 zębów (siekacz boczny,
kieł i pierwszy przedtrzonowiec) po lewej stronie szczęki
(Ryc.2). Doktor Bjercke pobrał pierwszy przetrzonowiec z żuchwy i umieścił go we wcześniej przygotowanym łożu kostnym w miejscu górnego kła. Zabieg zakończył się sukcesem
i rozpoczął serię zabiegów autotransplantacji zębów u pacjentów rosnących z brakami zębowymi. Analizę ortodontyczną
stosunków zwarciowych u pacjentów z brakami zębowymi
z uwzględnieniem ekstrakcji zębów, które służyły jako donory
do zabiegu autotransplantacji przeprowadzał Profesor Slagsvold. On także prowadził leczenie ortodontyczne u tych pa-
Transplantation is one of the most important advances in
medicine, because it allows a complete recovery of a lost
organ. Autogenous transplantation is the ideal solution,
because it eliminates problems associated with an immunological response. In 1950’s were published the first contemporary reports on autogenous tooth transplantation defined as the surgical movement of a tooth from its original
position to another location in the mouth (1-4). They had
described the autotransplantion of unerupted wisdom teeth
replacing decayed first molars. Due to the wisdom teeth
morphology and their position in the mouth, the chance
for successful transplantation is dubious and therefore such
surgical procedure was incidentally applied only. The systematical tooth autotransplantation started in 1960’s and
1970’s in Scandinavia. Premolars with developing roots
were used as donors, because their anatomy and position
in the mouth provide relatively atraumatical removal by
a surgeon. They are also commonly extracted in orthodontics and may be a utilized as a natural substitute to replace
congenitally missing or traumatically lost teeth. In 1959
the first autotransplantation of a developing premolar was
performed at the University of Oslo and nowadays this
method is routinely applied with a success rate more than
90%. Professor in orthodontics Olav Slagsvold and surgeon
Bjorn Bjercke were pioneers of tooth autotransplantation in
Norway (Fig.1). They had started tooth autotransplantation
in growing patients on the basis of promising and successful results of replantations of teeth after traumas. Probably,
the first patient was a 12-years-old girl with 3 teeth missing
(lateral incisor, canine and first premolar) on the left side
of the maxilla (Fig.2). The first mandibular premolar was
removed by doctor Bjercke and inserted in a previously
prepared recipient site in the canine’s position. The surgery
was successful and started a series of tooth autotransplantations in growing patients. The orthodontic assessment of
dental and skeletal relationships including the selection of
a donor tooth for the transplantation, which was otherwise
scheduled for the orthodontic extraction, was done by professor Slagsvold. He had also performed the orthodontic
treatment after transplantation including opening of the
space at the recipient site, closing the extraction spaces
and normalization of occlusion, if needed. Most of the
teeth transplanted by Slagsvold and Bjercke were developing premolars, which were carefully removed presumably
without an injury to the root surface. Atraumatical removal
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
34
Prace oryginalne
Tom 5 nr 2 2009
Original papers
Volume 5 no 2 2009
Rycina1. Dr Bjercke na tle portretu profesora Slagsvolda. Zdjęcie wykonane pod koniec lat dziewięćdziesiatych w Zakładzie Ortodoncji w Oslo.
Figure 1. Dr Bjercke by the painting of professor Slagsvold. The picture was taken at the end of 1990’s at the Orthodontic Department in Oslo.
Rycina 2. A: Po transplantacji zęba 44 w okolicę zęba 23 wykonanej w 1959 roku u 12-letniej pacjentki z wrodzonym brakiem 22, 23 i 24. B:
Widoczny wzrost korzenia rok po transplantacji. C: Zakończony wzrost korzenia po 2 latach od zabiegu. D, E, F: Obraz radiologiczny i kliniczny
po 41 latach od transplantacji. Ząb transplantowany oznaczono strzałką.
Figure 2. A: After transplantation of 44 in position of 23 in 12-years-old girl with missing 23, 23 and 24 in 1959. B: After 1 year continous root
development is visible 1. C: Root development is finished 2 years after the surgery. D, E, F: Radiological and clinical pictures 41 years after the
transplantation. The transplant is marked with an arrow.
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
35
Prace oryginalne
Tom 5 nr 2 2009
Original papers
Volume 5 no 2 2009
Rycina 3. A: Ząb 15 przed transplantacją. B: Po transplantacji u 12-letniej dziewczynki z wrodzonym brakiem zęba 45 C: Zakończony wzrost
korzenia po 2 latach od zabiegu, widoczna obliteracja miazgi w części korzenia utworzonego przed transplantacją. D: Obraz radiologiczny po 6
latach i E: 25 latach od zabiegu, brak zmian patologicznych w okolicy zeba transplantowanego. F: Obraz kliniczny po 6 latach i G: 25 latach po
zabiegu. Ząb transplantowany oznaczono strzałką.
Figure 3. A: Tooth 15 before the transplantation. B. After transplantation in 12-years-old girl with missing 45. C: Two years after the surgery the
root development is completed, visible pulp obliteration at the part developed before the transplantation. D: Intraoral radiographs taken 6 years
and E: 25 years after the transplantation, no pathology is present. F: Intraoral photographs taken 6 years and G: 25 years after surgery. The
transplant is marked with an arrow.
cjentów obejmujące w zależności od wskazań uzyskanie miejsca w łuku zębowym dla akomodacji zęba transplantowanego,
zamknięcie luk poekstrakcyjnych i normalizację stosunków
zwarciowych po zabiegu chirurgicznym. Większość zębów autotransplantowanych przez Slagsvolda i Bjercke stanowiły
przedtrzonowce z nieukończonym rozwojem korzenia, które
były pobierane w taki sposób, aby nie uszkodzić powierzchni
cementu korzeniowego. Zapewniało to prawidłową odbudowę
tkanek przyzębia i zapobiegało ankylozie (kościozrostowi).
Szeroki otwór wierzchołkowy zębów z nieukończonym rozwojem korzenia umożliwiał rewaskularyzację miazgi po zabiegu
i zachowanie jej żywotności. Po prawidłowo przeprowadzonym
zabiegu chirurgicznym, miazga zębów transplantowanych ulegała obliteracji w części korzenia uformowanej przed zabiegiem bez cech patologii w okolicy okołowierzchołkowej, nawet
po kilkudziesięciu latach od zabiegu (Ryc.3). W latach 60-tych
i 70-tych Slagsvold i Bjercke wykonali ponad 100 zabiegów
autotransplantacji, na podstawie których opublikowali jedne
z pierwszych artykułów dotyczących wskazań do zabiegu autotransplantacji i oceny ich powodzenia, także z uwzględnieniem
autotransplantacji do odcinka przedniego szczęki (5-8). Istotnym elementem ich badań było obserwacja prawidłowego
wzrostu wyrostka zębodołowego przy zębach transplantowanych, co umożliwiło zastosowanie tej metody u pacjentów rosnących. Były to pierwsze doniesienia naukowe, które w sposób usystematyzowany opisywały transplantację zębów
of a donor provided successful healing of the periodontal
tissues and prevented ankylosis. Because the root apex of
a developing premolar is open, it allows for the pulp revascularisation and consequently preservation of the pulp vitality after surgery. After successful transplantation, the
pulp of the transplanted tooth always obliterates at the part
of the root, which was formed before the surgery, but without signs of periapical inflammation even several years after the surgery (Fig.3). In 1960’s and 1970’s Slagsvold and
Bjercke had performed more than 100 tooth transplantations and published several articles describing the indications and results of this method including transplantations
to anterior maxilla (5-8). They had documented normal
development of the alveolar bone following a successful
tooth transplantation, which was an important finding, because it supported the application of this method in growing patients. Their articles were the first scientific reports,
which had systematically described autotransplantation of
teeth and documented the survival of transplant and the
establishment of its normal function after surgery. Professor Olav Slagsvold was the Chairman of the Orthodontic
Department at the University in Oslo until 1981. He died
suddenly at the age of sixty on his boat. After his death the
method of tooth autotransplantation was continued at the
University in Oslo. Professor Komorowska had met professor Slagsvold during her stay at the Orthodontic Depart-
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
36
Prace oryginalne
Tom 5 nr 2 2009
Original papers
Volume 5 no 2 2009
Rycina 4. A:Wrodzony brak zawiązków górnych kłów i siekaczy bocznych. B: Po transplantacji drugich dolnych przedtrzonowców w okolice
górnych siekaczy bocznych w wieku 11,4 i 12 lat u chłopca. C: Widoczny wzrost korzenia i obliteracja miazgi w części okluzyjnej. Brak zmian
patologicznych na zdjęciach zębowych po 26 i 27 latach od zabiegu. D: Obraz kliniczny po 7 i 8 latach od zabiegu, E: Obraz kliniczny po 26 i 27
latach od zabiegu. F: Nietypowe umiejscowienie sześciu przedtrzonowców w szczęce. Zęby transplantowane oznaczono strzałką
Figure 4. A: Congenitally missing upper canines and laterals. B. After transplantation of lower second premolars to anterior maxilla at the age
of 11,4 and 12 years C: Continuous root development and pulp obliteration at the occlusal part. No pathological changes after 26 and 27 years
after transplantation. D: Intraoral photographs after 7 and 8 years after surgery. E: Intraoral photographs after 26 and 27 years after surgery. F:
Atypical location of six premolars in the maxilla. The transplants are marked with an arrow.
Rycina 5. A: Wrodzony brak zawiązków 4 zębów stałych w szczęce (15, 12, 22, 25). B: Po transplantacji drugich dolnych przedtrzonowców
w okolicę górnych drugich przedtrzonowców u 12-letniej dziewczynki. C: Prawidłowy wzrost korzenia i widoczna obliteracja miazgi bez cech
patologii w okolicy okołowierzchołkowej po 23 latach od zabiegu. D: Obraz kliniczny po 4 latach od transplantacji i ortodontycznym zamknięciu
braków, E: Zachowane stosunki zwarciowe po 23 latach po transplantacji. Zęby transplantowane oznaczono strzałką.
Figure 5. A: Congenitally missing upper laterals and second premolars. B. After transplantation of lower second premolars in position of upper
second premolars in 12-years-old girl. C: Normal root development and pulp obliteration without signs of periapical pathology 23 years after
transplantation. D: Intraoral photographs taken 4 years after the surgery and orthodontic space closure. E: Occlusal relationships are maintained
23 years after the transplantation. The transplants are marked with an arrow.
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
37
Prace oryginalne
Tom 5 nr 2 2009
Original papers
Volume 5 no 2 2009
zakończoną przeżyciem i prawidłowym funkcjonowaniem zęba
po autoprzeszczepie. Profesor Olav Slagsvold był kierownikiem Zakładu Ortodoncji na Uniwersytecie w Oslo do 1981
roku. Zmarł nagle w wieku sześćdziesięciu lat podczas wyprawy na ryby. Po śmierci profesora Slagsvolda kontynuowano
wykonywanie zabiegów autotransplantacji zębów na Uniwersytecie w Oslo. Profesor Komorowska poznała Profesora Slagsvolda podczas stażu w Zakładzie Ortodoncji w Oslo, gdzie zapoznała się z zastosowaniem autotransplantacji w leczeniu
ortodontycznym. Po powrocie do Polski wprowadziła tę metodę leczenia na Akademii Medycznej w Lublinie (9,10). W latach 90-tych większość zabiegów chirurgicznych na Uniwersytecie w Oslo przeprowadził chirurg Bjorn Album. Procent
sukcesu transplantowanych zębów wynosi obecnie ponad 90%
w obserwacjach kilkuletnich (11). Porównanie kliniczne i radiologiczne transplantów z zębami kontrolnymi nie wykazało
istotnych różnic w obserwacjach kilkuletnich (12). Jako donory
stosowane są prawie wyłącznie przedtrzonowce, najczęściej
niewyrznięte, których rozwój korzenia jest w 2/3 do 3/4 zakończony. Selekcję zęba do zabiegu autotransplantacji zawsze
przeprowadza ortodonta, który ocenia stosunki zwarciowe w jamie ustnej i po konsultacji chirurgicznej kwalifikuje ząb do zabiegu autotransplantacji. W Zakładzie Ortodoncji w Oslo głównym ortodontą, który planuje zabiegi autotransplantacji zębów
i nadzoruje leczenie ortodontyczne pacjentów u których te zabiegi były wykonane jest profesor Arild Stenvik . Chociaż najczęściej przeprowadzane są transplantacje jednego lub dwóch
zębów u pacjentów rosnących z wrodzonym brakiem przedtrzonowców (najczęściej drugich przedtrzonowców w żuchwie)
lub pourazowym brakiem siekaczy górnych, to w wybranych
przypadkach wykonywane są transplantacje 3 zębów u pacjentów po dużym urazie szczęki oraz transplantacje do odcinka
przedniego szczęki u pacjentów z rozszczepami (13). Pod koniec lat 90-tych w Zakładzie Ortodoncji w Oslo przeprowadzono ponowną ocenę zębów transplantowanych przez zespół
Slagsvolda i Bjercke na podstawie dokumentacji pacjentów pozostawionej przez profesora Slagsvolda. Umożliwiło to odszukanie pacjentów, u których wykonano zabieg autotransplantacji
przed 20-40 laty. Zbadano 31 zębów transplantowanych, których średni okres obserwacji wynosił 26, 4 lat (od 17 do 41 lat).
Trzy zęby zostały utracone w kilka lat po zabiegu, co daje 90%
procentu przeżycia, a procent sukcesu wynosił około 80%. Nie
stwierdzono zaburzeń wzrostu wyrostka zębodołowego przy
zębach transplantowanych, co potwierdza ich adaptację do
zmian wzrostowych szczęk (Ryc.4, 5). Badanie to potwierdziło
długoterminowe powodzenie zabiegu autotransplantacji, którego subiektywna ocena przez pacjenta była bardzo satysfakcjonująca. Doktor Bjercke uczestniczył w tych badaniach i pomimo zaawansowanego wieku (ponad 80 lat) doskonale pamiętał
swoich pacjentów. Zmarł w rok po opublikowaniu wyników
badań (14), które zostały nagrodzone prestiżową nagrodę Dewel Award za najlepszy artykuł kliniczny 2002 roku amerykańskiego czasopisma ortodontycznego (American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics). Obecnie na
ment in Oslo and she had presented her application of tooth
transplantation in orthodontic treatment. She had started to
apply this treatment method at the Medical Academy in
Lublin (9,10) after her return to Poland. In 1990’s most
of the tooth transplantations were performed by a surgeon
Bjorn Album at the University in Oslo. The survival rate
of transplanted premolars is more than 90%, also including transplantations to the anterior maxilla (11). The clinical and radiological comparisons with natural controls did
not show any significant differences after few years posttransplantation (11,12) and had supported the usefulness of
this method in replacing missing teeth in growing patients.
Unerupted or erupting premolars with 2/3 to 3/4 of the final root lengths are used as donors. The selection of donor
is always performed by an orthodontist, who evaluates the
occlusal relationships and after consultation with a surgeon
is scheduling the transplantation in the overall treatment.
Most of tooth transplantations at the University in Oslo are
planned by Professor Arild Stenvik who is also supervising
the orthodontic treatment after the surgery. One or two premolars are commonly transplanted to replace congenitally
missing second mandibular premolars or traumatically lost
upper incisors, but in selected cases multiple transplantations can be performed (after extensive trauma) or transplantations to the anterior maxilla in patients with clefts
(13). At the end of 1990’s the long-term evaluation of the
Slagsvold and Bjercke material was performed at the University in Oslo. The Slagsvold’s documentation available
at the Orthodontic Department was used to trace patients
to whom the transplantation was performed 20-40 years
ago. Thirty three teeth were examined with a mean observation time after the surgery of 26,4 years (from 17 to
41 years). The survival rate was 90% because three teeth
were lost few years after the surgery; the success rate was
about 80% . No disturbances in the alveolar bone development were present in patients with successful transplants,
which supports their favorable adaptation to growth (Fig.4,
5). The procedure was also regarded very satisfactory by
the patients. Dr Bjercke had participated in the long-term
evaluation and despite his age (more than 80 years old) he
had remembered his patients very well. He died one year
after the publication of the long-term results of the tooth
transplantation (14), which was awarded the Dewel Award
for the best clinical article published in 2002 in the American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics.
Currently, more than 100 transplantations of developing
premolars are performed at the University of Oslo each
year and it is one of the leading centers for tooth transplantation in the world, where surgeons from other countries
are trained. In Poland, autotransplantations of teeth with
developing roots are performed by the surgeon, Dr Paweł
Plakwicz, who was trained in tooth transplantation at the
University in Oslo at the end of 1990’s. The orthodontic
evaluation of patients before Dr Plakwicz’s transplanta-
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
38
Prace oryginalne
Original papers
Tom 5 nr 2 2009
Volume 5 no 2 2009
Uniwersytecie w Oslo przeprowadza się rocznie ponad 100 zabiegów autotransplantacji przedtrzonowców z nieukończonym
rozwojem korzenia i jest to jeden z wiodących ośrodków transplantacji zębów na świecie szkolący chirurgów z innych krajów. W Polsce zabiegi autotransplantacji zębów z nieukończonym rozwojem korzenia przeprowadzane są przez chirurga
Pawła Plakwicza, który pod koniec lat 90-tych zapoznał sie
z techniką zabiegu autotransplantacji na Uniwersytecie w Oslo.
Większość pacjentów kwalifikowana jest do zabiegu przez autorkę artykułu na podstawie analizy ortodontycznej stosunków
zwarciowych z uwzględnieniem wskazań do ekstrakcji przedtrzonowców. W grupie kolejno transplantowanych 23 przedtrzonowców z nieukończonym rozwojem korzenia stwierdzono
100% procent przeżycia i 91,5% procent sukcesu w okresie obserwacji od 6 do 78 miesięcy (średnio 35 miesięcy) po zabiegu.
Wyniki tych badań potwierdzają, że metoda autotransplantacji
zębów wprowadzona na Uniwersytecie w Oslo jest przewidywalną metodą uzupełniania braków zębowych u pacjentów rosnących i może być stosowana z sukcesem przez innych stomatologów na świecie.
tion is performed by the author. In the recent examination
of consecutively transplanted 23 premolars with developing roots the survival rate was 100% and success rate was
91,5% after mean time of 35 months (from 6 to 78 months)
after surgery. Therefore, the autotransplantation of teeth
applied at the University in Oslo is a predictable method
for replacing missing teeth in growing individuals and can
be successfully applied by other dental professional in the
world.
Piśmiennictwo:
References:
1. Apfel H. Autoplasty of enucleated prefunctional third molars. J Oral Surgery 1950; 8: 189-200
2. Apfel H. Preliminary work on transplanting the third molar to the first molar position. J Am Dent Assoc 1954; 48: 143-50
3. Hale MI. Autogenous transplants. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1956; 9: 76-83
4. Miller HM. Transplantation and reimplantation of teeth. Oral Rusg Oral Med Oral Pathol 1956; 9: 84-95
5. Slagsvold O, Bjercke B. Autotransplantation of premolars in cases of missing upper anterior teeth. Trans Eur Orthod Soc 1970; 473-85
6. Slagsvold O, Bjercke B. Autotransplantation of premolars with partly formed roots. A radiographic study of root growth. Am J Orthod
1974;66:355-66
7. Slagsvold O, Bjercke B. Indications for autotransplantation in cases of missing premolars. Am J Orthod 1978; 74: 241-57
8. Slagsvold O, Bjercke B. Applicability of autotransplantation in cases of missing upper anterior teeth. Am J Orthod 1978; 74: 410-21
9. Komorowska A, Wróblewski M. Autotransplantacja zęba nadliczbowego w miejsce utraconych siekaczy górnych. Czas Stomat 1981;
XXXIV: 341
10.Komorowska A, Wróblewski M. Wyniki przeszczepiania przedtrzonowców do ran po ekstrakcji pierwszych stałych trzonowców. Czas Stomat 1981; XXXIV: 413
11.Czochrowska EM, Stenvik A, Album B, Zachrisson BU. Autotransplantation of premolars to replace maxillary incisors. A comparison with
natural incisors. Am J Orthod Dentofac Orthop 2000; 118: 592-600
12.Czochrowska EM, Stenvik A, Zachrisson BU. The esthetic outcome of autotransplanted premolars replacing maxillary incisors. Dent Traumatol 2002; 18: 237-45
13.Czochrowska EM, Semb G, Stenvik A. Nonprosthodontic management of alveolar clefts with 2 incisors missing on the cleft side: A report of
5 patients. Am J Orthod Dentofac Orthop 2002; 122: 587-92
14.Czochrowska EM, Stenvik A, Bjercke B, Zachrisson BU. Outcome of tooth transplantation: survival and success rates 17-41 years posttreatment. Am J Orthod Dentofac Orthop 2002; 121: 110-9
Forum
Orthodontic
Ortodontyczneforum
39