Doświadczenie 2

Nenufary z papieru
Składniki: woda, miska lub inne naczynie, gwiazda wycięta z papieru
1. Wycinamy z papieru gwiazdę
[wzór: http://www.dzieciecafizyka.pl/eksperymenty/nasiakaniewoda/kwiat.pdf]
2. Zaginamy wszystkie rogi gwiazdy do środka
3. Kładziemy złożoną gwiazdę na tafli wody w misce lub innym naczyniu
4. Obserwujemy, co się dzieje: kiedy papier nasiąka wodą jednocześnie staje się
obszerniejszy (większy), a ramiona naszej gwiazdy otwierają się
Wniosek: woda wnika pomiędzy cząsteczki celulozy, z której zrobiony jest papier, cząsteczki
te pęcznieją, a zwiększając swoje rozmiary powodują rozchylanie się płatków, co powoduje
prostowanie się papieru.
Kolorowy wir
Składniki: ciepła woda, cztery pojemniczki na rozpuszczony barwnik, kilka kolorów
barwnika, mleko, talerz, patyczki do uszu, płyn do mycia naczyń, pipety
1. Rozpuszczamy barwniki w niewielkiej ilości ciepłej wodzie
2. Wlewamy mleko na talerz i wybieramy kolory barwnika.
3. Pipetką nakładamy krople barwnika na mleko.
4. Pałeczkę kosmetyczną moczymy w płynie do mycia naczyń, wkładamy ją do mleka.
5. Obserwujemy: wokół pałeczki z płynem kolory zaczynają wirować i mieszać się.
Wniosek: W mleku poza wodą znajdują się różne cenne składniki odżywcze tj.: białko, sole
mineralne i witaminy. Znajduje się w nim również tłuszcz i to on głównie odpowiada za
obserwowaną „eksplozję kolorów”. Dotknięcie mleka pałeczką nasączoną detergentem
(płynem) powoduje osłabienie oddziaływań pomiędzy cząsteczkami tłuszczu, do których
przyłączają się cząsteczki detergentu. Efekty migracji obserwujemy dzięki barwnikom
dodanym do mleka.
Atramentowe czary
Składniki: atrament z naboju do pióra, ocet, szklanki, słoiki lub inne szklane naczynia,
gorąca i zimna woda, 2 łyżki
1. Do szklanki z zimną wodą dodajemy 3 kropelki niebieskiego atramentu z naboju do
pióra. Atrament ma większą gęstość, opadając na dno w niezwykły sposób zabarwia
wodę. Rozpraszając się w niej powstają piękne kształty, które z czasem robią się
coraz mniej wyraźne, gdyż atrament rozpuszcza się w wodzie.
2. Mieszamy łyżką
dokładnie
wodę
z
atramentem,
ciecz
zmieni
kolor
na
ciemnoniebieski.
3. Do drugiej szklanki nalewamy nieco wrzątku (robi to osoba dorosła). Podobnie jak
ostatnio dodajemy 3 kropelki atramentu. Od razu widać, że atrament się szybko
rozprasza w wodzie, a po chwili całkowicie znika – ciecz nadal jest bezbarwna.
Hmmm, czy atrament się popsuł? Dodajemy jeszcze kilka kropelek. Woda nadal jest
bezbarwna.
4. A teraz czas na czary mary. Do bezbarwnego roztworu dodajemy kilka kropli octu. Od
razu ciecz „odzyskuje” kolor ciemnego granatu.
Wniosek: Atrament do piór składa się z kilku składników. Jednym z nich jest barwnik, który
nadaje kolor atramentowi. Kiedy dodamy kroplę atramentu do zimnej wody, atrament miesza
się z nią za pomocą dyfuzji – rozproszenia cząsteczek składników atramentu w wodzie. W
cieplej wodzie dyfuzja zachodzi szybciej. Barwnik w atramencie ma jeszcze jedną
właściwość, w gorącej wodzie traci swój kolor. Odzyskuje go, gdy do roztworu dolejemy
octu.