Koszty w postępowaniu zabezpieczającym

Koszty w postępowaniu zabezpieczającym.
Zabezpieczenie roszczenia w postępowaniu cywilnym wiąże się z powstaniem kosztów po stronie
uprawnionego, czyli osoby żądającej ustanowienia zabezpieczenia na majątku obowiązanego
[pozwanego]. Postępowanie zabezpieczające do zasady prowadzone jest przez komornika, który
dokonuje czynności na podstawie tytułu zabezpieczającego, którym może być chociażby
postanowienie sądu o udzieleniu zabezpieczenia, bądź nakaz zapłaty wydany w postępowaniu
nakazowym. Wszczęcie postępowania zabezpieczającego rodzi za sobą konieczność poniesienia
przez uprawnionego, kosztów wynagrodzenia komornika, których wysokość wynosi 2% wartości
zabezpieczenia. Po zakończeniu postępowania zabezpieczającego komornik obowiązany jest do
wydania postanowienia o ustaleniu kosztów postępowania zabezpieczającego, jednakże
postanowienie to nie stanowi tytułu wykonawczego uprawniającego do dochodzenia tej kwoty
bezpośrednio od obowiązanego, gdyż w tym przypadku [odmiennie niż ma to miejsce w
postępowaniu egzekucyjnym] zachodzi konieczność zasądzenia tych kosztów przez sąd, który
wydał zabezpieczenie. Zgodnie bowiem z dyspozycją art. 745 Kodeksu cywilnego (dalej jako
k.p.c.) o kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga w orzeczeniu kończącym
postępowanie w sprawie, a o kosztach postępowania zabezpieczającego później powstałych
rozstrzyga na wniosek strony sąd, który udzielił zabezpieczenia. Tytułem uzupełnienia należy
wskazać, iż wniosek o rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zabezpieczającego nie
jest rozpatrywany w odrębnym postępowaniu, lecz w ramach postępowania w którym wydano tytuł
zabezpieczający, zatem wniosek ten powinien obligatoryjnie zawierać sygnaturę akt tegoż
postępowania.
Sytuacja w której koszty postępowania są generowane w terminie późniejszym występuje w
przypadku wszczęcia postępowania zabezpieczającego w oparciu o nakaz zapłaty w postępowaniu
nakazowym od którego nie wniesiono zarzutów. Nakaz zapłaty już w chwili wydania stanowi tytuł
zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. W przypadku
uprawomocnienia, stanowi on orzeczenie kończące postępowanie w sprawie, które nie może zostać
w późniejszym czasie uzupełnione o rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zabezpieczającego.
Samo wydanie nakazu zapłaty nie przesądza o tym, czy koszty zabezpieczenia powstaną i w jakiej
będą wysokości, bowiem decyzja o ewentualnym wszczęciu postępowania zabezpieczającego
należy do powoda.
Jak wynika z przytoczonej regulacji zasądzenie kosztów postępowania, które powstały po
zakończeniu postępowania w sprawie jest uzależnione od złożenia stosownego wniosku. Jednakże
przepisy nie regulują sposobu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania zabezpieczającego w
sytuacji, gdy nakaz zapłaty jest orzeczeniem kończącym postępowanie, a postępowanie
zabezpieczające zostało przeprowadzone. Brak takiej regulacji stanowi lukę w przepisach k.p.c.,
środkiem by ją wypełnić jest możliwość posłużenia się analogią wynikającą z art. 745 §1 i 2 k.p.c.
Wysokość powstałych kosztów ustala w postanowieniu komornik z chwilą zakończenia
postępowania zabezpieczającego prowadzonego na wniosek uprawnionego, które stanowi podstawę
do dochodzenia kosztów postępowania zabezpieczającego przed sądem.
Kolejny problem rodzi kwestia terminu w którym uprawniony [powód] powinien wystąpić z
wnioskiem o rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania zabezpieczającego. Artykuł 745
§ 2 k.p.c. daje uprawnionemu możliwość domagania się zasądzenia kosztów zabezpieczenia, nawet
gdy nie doszło do wszczęcia postępowania w sprawie. W tym przypadku termin do złożenia
wniosku o przyznanie kosztów wynosi dwa tygodnie i rozpoczyna swój bieg od upływu terminu
wyznaczonego uprawnionemu do wszczęcia postępowania w sprawie. Wedle powyższego w
drodze analogii przyjmuje się, że powód w celu uzyskania rozstrzygnięcia o kosztach
zabezpieczenia, powinien złożyć wniosek do sądu o przyznanie kosztów, w terminie dwóch tygodni
liczonych od dnia uprawomocnienia się postanowienia komornika w przedmiocie ustalenia kosztów
postępowania zabezpieczającego. Powyższe postanowienie staje się prawomocne w terminie 7 dni
od dnia jego doręczenia stronom postępowania, chyba że w tym czasie zostanie skutecznie
zaskarżone.
Wniosek w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania zabezpieczającego powinien czynić
zadość wymogom stawianym pismom procesowym. Ponadto do wniosku należy dołączyć
postanowienie komornika w przedmiocie ustalenia kosztów postępowania procesowego.
Na postanowienie sądu pierwszej instancji
zabezpieczającego przysługuje zażalenie.
Klaudia Szkodzińska, aplikant radcowski
Łukasz Bernatowicz, radca prawny
Kancelaria BKM
rozstrzygające
o
kosztach
postępowania