“WPŁYW TELEWIZJI I INNYCH MEDIÓW ELEKTRONICZNYCH NA
Transkrypt
“WPŁYW TELEWIZJI I INNYCH MEDIÓW ELEKTRONICZNYCH NA
“WPŁYW TELEWIZJI I INNYCH MEDIÓW ELEKTRONICZNYCH NA ROZWÓJ DZIECKA I śYCIE RODZINNE”. Obecnie telewizja, komputer są dominującymi mediami w sensie ich “ codziennego uŜywania” przez ogromną liczbę ludzi w kaŜdym wieku. Są centralną częścią Ŝycia domowego i integralną częścią rodziny. Telewizja zajmuje szczególne miejsce w Ŝyciu dziecka. Kontakt z nią rozpoczyna się bardzo wcześnie i ma systematyczny, codzienny, wieloaspektowy charakter. Badania wykazują, Ŝe dziecko w wieku 2,3 lat poświęca oglądaniu TV ok. 45 min. dziennie, a wraz z wiekiem rozmiary czasu powiększają się. Uczniowie spędzają więcej czasu przed telewizorem niŜ na nauce w szkole. Telewizja, komputery zawładnęły czasem dzieci, podporządkowały sobie inne zajęcia, wprowadziły trwałe zmiany w organizacji dnia, zabierając czas, który mógłby być wykorzystany na inne zajęcia twórcze. Obecnie dzieciństwo współczesnych dzieci nazywane jest “ dzieciństwem telewizyjnym”. ZagroŜenia na skutek nieracjonalnego korzystania z mediów, ujemne oddziaływanie na sfery osobowościowe dziecka: • sfera emocjonalna: - długotrwałe stany lękowe, - uczucie strachu, - nadmierna pobudliwość, - obawa przed agresją ze strony innych osób, - lęki nocne, - koszmary senne, • sfera zachowań: - formowanie się zachowań agresywnych, - wzrost poziomu agresji, - stymulowanie fantazji agresywnych, - znieczulenie na agresję, - zaburzenia postrzegania rzeczywistej przemocy w społeczeństwie, - (moŜe spowodować) zachwianie równowagi psychicznej ( sceny grozy, okrucieństwa), - naśladowanie negatywnych postaci występujących w filmach, grach komputerowych ( szczególnie duŜy wpływ na dzieci niedostosowane społecznie, z rodzin rozbitych, zdemoralizowanych, dla których takie formy zachowań są wzorem do przyjęcia i zaakceptowania), - zachęcanie do podejmowania działań aspołecznych, podsuwanie sposobów dokonywania przestępstw, • sfera poznawcza: - rozleniwienie intelektualne, - postawa bierna, - zagroŜenia dotyczące słownictwa i wymowy dziecka, - osłabienie wyobraźni, zdolności językowych, - zachęcanie do “ myślowego lenistwa”, • dezorganizacja struktury budŜetu czasu: - redukcja czasu na naukę szkolną w domu, - redukcja czasu na prace na rzecz domu, rodziny, - redukcja czasu na zajęcia rekreacyjne, sportowe, czytelnictwo, • ujemny wpływ na stan zdrowia dziecka: - wzrost chorób: oczu, układu kostnego, nerwowego, - zaburzenia przemiany materii, - alergie, - upośledzenie rozwoju mózgowia. Ponadto telewizja często wyręcza rodziców w pełnieniu funkcji opiekuńczo – wychowawczych. Zdarza się, Ŝe jest ona pierwszym i jedynym nauczycielem w Ŝyciu dziecka od najmłodszych lat. Telewizja często “ podkopuje” Ŝycie rodzinne, jest “ narkotykiem” i zniekształca realny świat. “ Nałogowymi telewidzami” często są dzieci osamotnione, pozbawione miłości rodzinnej, przeŜywające sytuacje konfliktowe. Ponadto pełni rolę “ wizualnego tła” – towarzyszy spotkaniom, uroczystościom odbywającym się w domu, posiłkom. Często telewizor włącza się od razu po przyjściu z pracy, ze szkoły, podczas odrabiania lekcji. MoŜna powiedzieć, Ŝe telewizja wtopiona jest w obowiązki dnia codziennego i wypoczynek świąteczny. Relacje między oglądaniem telewizji a agresywnym zachowaniem dzieci: znieczulenie – oglądanie przemocy przytępia reakcje widza na gwałt dziejący się w rzeczywistości, oczyszczenie ( katharsis) – oglądanie przemocy fikcyjnej moŜe wyciszyć, zlikwidować agresję u dzieci w sposób zastępczy, identyfikowanie się – widz przyswaja agresywne zachowania bohaterów, z którymi identyfikuje się, a którego brutalne zachowanie jest pokazane jako usprawiedliwione, wzmocnienie – przemoc moŜe wzmocnić wcześniej ukształtowane w środowisku społecznym wzorce zachowania. Wychowawcze oddziaływanie telewizji i innych mediów (wykorzystywanych w racjonalny sposób): • stanowią źródło wiedzy o najnowszych osiągnięciach w nauce, kulturze, technice, • przekazują najwaŜniejsze wartości społeczne, obyczajowe, moralne wzbogacając osobowość dziecka, • wspomagają szkołę, rodzinę w dostarczaniu nieznanych dotąd informacji, jest źródłem wiedzy dla rodziców, • programy edukacyjne umoŜliwiają rodzicom zdobywanie wiedzy pedagogicznej, psychologicznej, dotyczącej róŜnych zagadnień związanych z wychowaniem dziecka, • są formą rozrywki, odpoczynku, • programy odpowiednio dobrane pod względem merytorycznym i artystycznym, mogą pomóc dziecku w poznaniu i prawidłowym rozumieniu współczesnego świata, ale potrzebne tu są rozmowy z dorosłymi w celu wyjaśniania niezrozumiałych kwestii, • inspirują dzieci do podejmowania róŜnych działań o charakterze społecznym, opiekuńczym, technicznym, do nowych, pozytywnych zachowań w rodzinie, grupie rówieśniczej, • wzory osobowe postaci telewizyjnych budzą aprobatę dzieci, które pragną identyfikować się z nimi, • wspólny rodzinny odbiór telewizji moŜe integrować rodzinę poprzez umacnianie więzi psychicznej miedzy dziećmi i rodzicami, stwarzać okazje do przebywania razem, współprzeŜywania odbieranych treści, porozumiewania się między sobą. Telewizja oraz inne media mają zarówno pozytywny jak i negatywny wpływ na dziecko, środowisko rodzinne. Dziecko jest podatne na ten wpływ, bo ma niski poziom zdolności i umiejętności percepcyjnych oraz wąski bagaŜ doświadczeń Ŝyciowych, który pozwoliłby mu na ocenę , wartościowanie odbieranych treści. To my – dorośli, rodzice, szkoła - powinniśmy przygotowywać naszych podopiecznych do selektywnego, krytycznego odbioru przekazywanych poprzez mass-media treści, by stali się mądrymi konsumentami i świadomymi odbiorcami. BIBLIOGRAFIA: JADWIGA IZDEBSKA “RODZINA, DZIECKO, TELEWIZJA : SZANSE WYCHOWAWCZE I ZAGROśENIA TELEWIZJI”. [WYD. 2] BIAŁYSTOK: "TRANS HUMANA", 2001 JADWIGA IZDEBSKA “ DZIECKO W RODZINIE U PROGU XXI WIEKU: NADZIEJE I NIEPOKOJE”. BIAŁYSTOK:TRANS HUMANA, 2000 Opracowała mgr Izabela Zahorska-Wicher