Świat Radio 12/2010
Transkrypt
Świat Radio 12/2010
Instalacje antenowe – przepisy prawne INDEKS 332739 ISSN 1425-1701 12/2010 wewnątrz KRÓTKOFALOWIEC POLSKI nr 12 (551)/2010 Magazyn wszystkich u¿ytkowników eteru 9,80 z³ K R Ó T K O F A L A R S T W O C B R A D I O T E C H N I K A nak³ad: 14 500 egz. w tym VAT 0% Yaesu FT-DX5000D Przewodnik: anteny HF Przydatne urządzenia krótkofalarskie Radiostacja R-137 Prawda o SWR FOT. ISP7SP Radiostacja AW4/AH1 ...Bieżące informacje W NUMERZEprzez 24 h na serwisie „Internetowy Świat Radiooperatora” Artykuł z okładki – str. 20 Anteny HF Anteny na pasma amatorskie fal krótkich bez problemu można kupić gotowe, bo rynek oferuje coraz więcej nowych modeli. W kolejnym przewodniku po rynku prezentujemy wybrane dostępne na rynku anteny HF. Oprócz opisów kilku modeli produkowanych przez firmy polskie, zamieszczamy kilkanaście opisów anten zachodnich firm radiokomunikacyjnych (pionowe, poziome, drutowe...). 12(181)/2010 S P I S T R E Œ C I 6 AKTUALNOŚCI Wiadomości DX-owe dla krótkofalowców 13 Zawody 14 TEST Yaesu FT-DX5000 (2) 47 RADIOKOMUNIKACJA Anteny HF 20 W numerze ANTENY Prawda o SWR ŁĄCZNOŚĆ Nie(nowy) obowiązek prawny 34 PREZENTACJA Radiostacja R-137 68 ŚWIAT KF/UKF Z życia klubów i oddziałów PZK 50 RADIO RETRO Radiostacja AW4/AH1 59 WYWIAD Założyłem firmę Netpol 31 Mój kontakt z IARU 40 HOBBY Przydatne urządzenia krótkofalarskie 54 DIGEST Fabryczne i amatorskie nowości 60 FORUM CZYTELNIKÓW Porady 64 RYNEK I GIEŁDA 70 wewnątrz: KRÓTK POLSKI 4 44 Świat Radio Grudzień 2010 OFALOWIEC 12/2010 Wydawca miesięcznika „Świat Radio” (12 numerów w roku): AVT-Korporacja Sp. z o.o. ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa, tel. 22 257 84 99, faks 22 257 84 00, e-mail: [email protected], www.avt.pl Dyrektor Wydawnictwa: Wydawnictwo AVT należy Wiesław Marciniak do Izby Adres redakcji: 03-197 Warszawa, Wydawców Prasy ul. Leszczynowa 11, tel. 22 257 84 49, faks 22 257 84 67, www.swiatradio.pl e-mail: [email protected] Redaktor naczelny: Andrzej Janeczek, e-mail: [email protected], tel. 22 257 84 49 Stali współpracownicy: Marek Ambroziak SP5IYI, Roman Buja Zdzisław Bieńkowski SP6LB, Krzysztof Dąbrowski OE1KDA, Wojciech Nietyksza SP5FM, Miesiêcznik wyró¿niony Tadeusz Raczek SP7HT, Odznak¹ Andrzej Sadowski SP6ECA, Honorow¹ Piotr Skrzypczak SP2JMR PZK Krzysztof Słomczyński SP5HS Opracowanie graficzne, redakcja techniczna i skład: Maria Drozdek, Adam Łowicki Internetowy Świat Radiooperatora: Przemysław Karwowski SP3FAR e-mail: [email protected] Dział Reklamy: Grzegorz Krzykawski, tel. 22 257 84 60, faks 22 257 84 67, e-mail: [email protected] Prenumerata: tel. 22 257 84 22-25, faks 22 257 84 00, e-mail: [email protected] Nakład: 14 500 egzemplarzy „Świat Radio” jest wyłącznym reprezentantem Polski w sieci czasopism organizacji członkowskich IARU. Artykułów niezamówionych nie zwracamy. Zastrzegamy sobie prawo do skracania i adiustacji nadesłanych artykułów. Za treść reklam i ogłoszeń nie ponosimy odpowiedzialności. Opisy urządzeń i układów elektronicznych oraz ich usprawnień zamieszczone w ŚR mogą być wykorzystane wyłącznie do własnych potrzeb. Wykorzystywanie ich do innych celów, zwłaszcza do działalności zarobkowej, wymaga zgody autora opisu. – www.swiatradio.pl... O D Str. 34 Pomiary w specjalistycznych laboratoriach są dość drogie, a modelowanie i testowanie anten jest niezwykle czasochłonne, bo wymaga wykonania serii pomiarów parametrów po każdej modyfikacji testowanego modelu anteny. Nie(nowy) obowiązek prawny Ministerstwo Środowiska ogłosiło rozporządzenia, które zaczynają obowiązywać od stycznia 2011 Dotyczą one nie tylko instalacji amatorskich, ale wszystkich instalacji, których parametry wchodzą w zakres określony przez Prawo ochrony środowiska. Istotny jest w nich wymóg określający poziom mocy 15 W EIRP, powyżej której muszą być dokonywane zgłoszenia. Szczegóły w artykule SP6IEQ. R E D A K C J I Anteny HF Str. 68 Radiostacja R-137 Wojskowa radiostacja R-137 to do niedawna supertajny sprzęt nadawczo-odbiorczy. Dzisiaj, po wycofaniu z wyposażenia Wojska Polskiego, na mocy porozumienia PZK z MON trafia do wybranych klubów łączności SP. Urządzenie to może pracować w zakresie częstotliwości 20–59,9999 MHz, z mocą nadajnika 800 W, wieloma emisjami radiowymi (A1, F1, F6, A9A, A3J, A3A, A3H, A3BJ, 3BA, F3). Str. 54 Przydatne urządzenia krótkofalarskie W finale konkursu PUK (przydatne urządzenie krótkofalarskie) zwyciężył projekt PSK NIKI Pawła SP7NJR. Jest to prosty minitransceiver PSK na 80 m, o mocy 5 W. Układ pracuje z bezpośrednią przemianą częstotliwości na układzie NE612 i może być pierwszym urządzeniem nadawczo-odbiorczym do emisji cyfrowych (współpracuje z kartą dźwiękową komputera). Str. 47 Yaesu FT-DX5000 FT-DX5000 to najnowsza seria Premium transceiverów Yaesu z dwoma niezależnymi odbiornikami oraz wieloma unikalnymi rozwiązaniami, opcjami i akcesoriami. Urządzenie ma moc nadajnika 200 W i jest dostępne w trzech wersjach (FT-DX5000, FT-DX5000D, FT-DX5000MP). Przed zakupem warto zapoznać się z testami tego transceivera. Anteny to temat stary jak radio. Kiedyś z zasady wykonywane samodzielnie, bo nie na wszystkie zakresy były produkowane fabrycznie. Aktualnie każdą antenę można kupić, problemem często jest wybór. Nie każdy model anteny (dotyczy to właśnie zakresu HF, czyli fal krótkich) da się zamontować na dostępnym terenie. Dobrze jest najpierw przeprowadzić analizę pod kątem wymaganej powierzchni oraz możliwości instalacji (warto wykorzystać naturalne punkty do montażu czy zaczepienia, np. wysokie sąsiednie budynki). Na początku należy także zdecydować, czy antena ma być jednopasmowa, czy wielopasmowa, pozioma czy pionowa. Wśród mnogości ofert rynkowych na pewno znajdzie się taki model, który będzie spełniał nasze wymagania. Z pomocą przyjdzie na pewno zamieszczony wewnątrz numeru przewodnik, sporządzony na podstawie ankiet wypełnionych przez krajowych dystrybutorów. Zdarzają się przypadki, że niektórzy producenci, aby przebić konkurencję, podają lepsze niż konkurencja parametry anten oferowanych przez siebie. Z kolei nabywcy (użytkownicy) anten nie są w stanie sprawdzić, czy reklamowany produkt rzeczywiście reprezentuje sobą tak wysokie walory, jak zachwala to sprzedawca, bowiem dokładne ich pomiary mogą być przeprowadzone tylko na specjalnym stanowisku pomiarowym. Pomiary przeprowadzone w warunkach naturalnego otoczenia (zabudowa i pokrycie terenu wokół anteny) są zawsze zakłamywane przez wpływ tego otoczenia i dla każdej lokalizacji dają inne rezultaty. Pomiary w specjalistycznych laboratoriach są dość drogie, a modelowanie i testowanie anten jest niezwykle czasochłonne, bo wymaga wykonania serii pomiarów parametrów po każdej modyfikacji testowanego modelu anteny. Nic dziwnego, że anteny renomowanych firm, które wykonywały takie badania, są z reguły dużo droższe, niż tak zwane anteny „podrobione”. Klient patrzący głównie na cenę produktu powinien zdawać sobie z tego sprawę. Jeżeli jesteśmy przy temacie anten, chciałbym przypomnieć, że od 1 stycznia 2011 r. wchodzą przepisy prawne Ministerstwa Środowiska dotyczące instalacji antenowych. Warto zapoznać się z artykułem SP6IEQ „Nie(nowy) obowiązek prawny”. Z okazji świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku życzę wszystkiego najlepszego! Andrzej Janeczek Świat Radio Grudzień 2010 5 AKTUALNOŚCI Sprzęt Kenwood TS-590 Nowy transceiver Kenwood na rynku drugi, o zmiennej szerokości 500 Hz i 2,7 Wprowadzony na rynek w październiku tego roku nowy model Kenwood TS-590S jest następnym krokiem w technologii firmy Kenwood. TS-590 ma możliwość pracy w zakresie HF + 6 m (TX: 10–160 m + WARC/50–54 MHz; RX: 0,5–30 MHz/50–54 MHz) z maksymalną mocą 100 W i podstawowymi emisjami CW, SSB, FM. Odbiornik ma dwa roofing filtry: 6 kHz przed pierwszym mikserem, zwiększający zdolność do separowania sygnałów i usuwania niechcianych zakłóceń kHz, zabudowany po wzmacniaczu, zapewni większą dynamikę sygnału. Obydwa roofing filtry są wmontowane w pierwszą pośredniej 11,374 MHz, co zapewna prawidłowy odbiór stacji nawet przy bardzo silnych interferencjach. Nowy układ DDS umożliwia uzyskanie wyższego stosunku sygnał/szum. Z konstrukcji wykluczono klasyczną pętlę PLL/ VCO, a wyjście układu DDS dostarcza sygnał bezpośrednio do miksera. Ponadto radiostacja jest zaopatrzona w układ DSP oparty na jednym procesorze. Producent zapowiada, że będzie to ewolucja z układu montowanego w modelu TS-870, co zwiększy jakość odbiornika. Nowej jakości regulacja wzmocnienia w odbiorniku umożliwi uzyskanie współczynnika IMD na poziomie radiostacji z wyższej półki. Transceiver jest wyposażony w nadajnik o mocy 100 W, a nad chłodzeniem czuwają dwa wysokołożyskowane, wolnoobrotowe wentylatory o wymiarach 60 × 60 mm. Producent zwrócił też uwagę na kształt ramy i przekonstruował ją tak, aby szum przepływającego powietrza z kanałów wentylacyjnych był jak najmniej słyszalny. Zabudowany tuner antenowy ma możliwość zmiany trybu pracy odbiornika (możliwość wyboru, czy tuner ma być włączony w tor odbiornika, czy też nie). Zmianie uległo też menu urządzenia. Obsługa klawiszami strzałek i opis poszczególnych funkcji jest intuicyjny. Wyświetlacz urządzenia ma możliwość zmiany koloru pomiędzy bursztynowym a zielonym. Zintegrowany moduł USB, poza komunikacją z komputerem na zasadzie sterowania i przekazywania informacji, ma zintegrowany moduł emisji cyfrowych z własną kartą muzyczną (takie rozwiązanie zastosowano w modelach firmy Icom, np. IC-7200). Z nieoficjalnych informacji wynika, że TS-590 będzie mieć w rankingu prawdopodobnie najlepsze parametry toru odbiorczego. [www.ten-tech.pl] [www.netpol.pl] Aktualności Alan HM-435 (435/S) 6 Radiotelefony samochodowe Taxi System terminalowy i jego ciągła aktywność oraz rozwój jest podstawą działalności nowoczesnej sieci Taxi. Wybór urządzenia nadawczo-odbiorczego dla firmy do pracy w takiej sieci może wydawać się skomplikowanym procesem ze względu na dużą ofertę dostępnych na rynku radiotelefonów. W kraju jest znanych kilka firm radiowych oferujących urządzenia i oprogramowanie służące do zarządzania korporacją Taxi. W ostatnim czasie do firm oferujących takie radiotelefony dołączył także Alan, wprowadzając do swojej oferty między innymi dwa radiotelefony samochodowe: HM-435 i 435/S. HM-435 to profesjonalny radiotelefon pracujący w paśmie 403–470 MHz, z wyświetlaczem graficznym, przystosowany do pracy w korporacji Radio-Taxi. Ma 200 programowalnych kanałów i moc nadajnika Świat Radio Grudzień 2010 od 10 W do 25 W. Z kolei HM-435/S to programowany radiotelefon UHF z rozłączanym przednim panelem, przystosowany do pracy w kor- poracjach Radio-Taxi z systemem Radiss (częstotliwość pracy 403–470 MHz, 32 kanały, moc wyjściowa 4–25 W). Są to urządzenia wyposażone w niezbędne elementy regulacyjne. Mają tylko jedno pokrętło regulacji głośności zamocowane po lewej stronie dużego wyświetlacza graficznego LCD (120 x 32). Po prawej stronie na przedniej ściance jest zamocowany wewnętrzny głośnik 4 W (na dole są podświetlone cztery klawisze funkcyjne). Ponadto urządzenia są wyposażone między innymi w sygnalizację CTCSS i DCS (+ 5 stałych dźwięków), transmisję danych, połączenie alarmowe i automatyczne funkcje powtarzania, funkcję skanowania (skanowanie z priorytetem), pamięć Flash. [www.alan.pl] I Wouxun KG-UV920R Dwupasmowy radiotelefon VHF/UHF Wouxun wprowadził na rynek nowy, dwupasmowy radiotelefon samochodowy VHF/ UHF z możliwością jednoczesnego odbioru 144–430 MHz. Urządzenie wyposażono w odejmowalny panel przedni i podwójny wyświetlacz LCD dla VHF i UHF. Maksymalna moc nadajnika deklarowana przez producenta wynosi 50 W, a liczba komórek pamięci 999. Podstawowe parametry urządzenia: zakresy częstotliwości RX: FM: 65–220 MHz (odstęp częstotliwości 100 kHz); LW: 150–500 kHz; AM: 500–2000 kHz zakresy częstotliwości (TRX): FM 136–174 MHz/216–280 MHz/350–390 MHz; 400– –470 MHz/400–480 MHz/420–520 MHz odstęp częstotliwości: 5, 6,25, 10, 12,5, 15, 20, 25, 30, 50, 100 kHz tryb pracy: F2D/F3E impedancja anteny: 50 Ohm stabilność częstotliwości: ± 2,5 ppm napięcie zasilania: 13,8 V DC ±15% pobór prądu odbiornika: 500 mA pobór prądu nadajnika: 9 A moc nadajnika: 50, 25, 5 W/VHF, 40, 20, 5 W/UHF maksymalna dewiacja częstotliwości: 5 kHz czułość odbiornika: 0,2 uV szerokość pasma audio: 300–3000 Hz/ +1–3 dB emisje pasożytnicze: < –36 dBm/9 kHz–1 GHz; –30 dBm/1 GHz–112,75 GHz tłumienie pozakanałowe: < –60 dB/12,5 kHz, < –70 dB/25 kHz częstotliwość tonu przemiennika: 1750 kHz [www.mezcom.pl] N F O Networks 2010 W dniach 27–30 września br. miała miejsce w Warszawie konferencja Networks 2010 (14. z serii konferencji organizowanych od 30 lat). W konferencji uczestniczyli naukowcy z całego świata, operatorzy telekomunikacyjni, regulatorzy, organizacje standaryzacyjne, firmy wytwarzające sprzęt i oprogramowanie. Poprzednie konferencje odbywały się w Paryżu, Brighton (UK), Innisbrook (USA), Palma de Mallorca (Hiszpania), Kobe (Japonia), Sydney (Australia), Sorrento (Włochy), Toronto (Kanada), Monachium, Wiedniu, New Delhi oraz w Budapeszcie. Tegoroczna konferencja została zorganizowana wspólnie przez Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechniki Warszawskiej oraz Stowarzyszenie Inżynierów Telekomunikacji (pod patronem IEEE). Konferencja była poświęcona głównie metodom planowania i projektowania sieci telekomunikacyjnych i teleinformatycznych. Mottem tegorocznej konferencji, której nasz kraj był po raz pierwszy gospodarzem, było: Networks for the e-Society Program konferencji obejmował takie zagadnienia, jak: skalowanie, działanie sieci, zarządzanie usługami i ich jakością, zarządzanie sieciami, niezawodność i bezpieczeństwo, czy wreszcie współdziałanie różnych rodzajów sieci. [www.pw.edu.pl] Polska członkiem Rady ITU Podczas Konferencji Pełnomocników Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego Rzeczpospolita Polska dołączyła do Rady ITU. Konferencja odbyła się 11 października br. w Guadalajarze (Meksyk). Polska ubiegała się o miejsce w Radzie z Regionu C (Europa Wschodnia i Azja Północna), rywalizując między innymi z Azerbejdżanem, Bułgarią, Czechami, Rumunią, Rosją i Ukrainą. Do zadań Rady należy kontrola aktualnej polityki, strategii oraz działalności Związku w okresach pomiędzy Konferencjami Pełnomocników. Organ powoływany jest na cztery lata i składa się z państw członkowskich. W obecnej kadencji liczy 48 członków. Poprzez członkostwo w najważniejszej i najbardziej wpływowej międzynarodowej organizacji telekomunikacyjnej Polska będzie miała możliwość udziału w kreowaniu międzynarodowej polityki w tym sektorze oraz szansę na podjęcie nowych inicjatyw w ramach Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego. [www.uke.gov.pl] IC-T70E „Pancerny” radiotelefon Icom IC-T70E to radiotelefon o podwyższonych parametrach i wysoce odpornej konstrukcji („pancerny ”). Obudowa oraz rama zostały zaczerpnięte z urządzeń profesjonalnych. Parametry odbiornika oraz nadajnika podwyższono, czyniąc IC-T70E jednym z najlepszych dwupasmowych radiotelefonów ręcznych na rynku. Odbiornik to superheterodyna z podwójną przemianą częstotliwości, wyposażony w głośnik o mocy 750 mW. Dane techniczne: zakres pracy: 144–146 MHz, 430–440 MHz emisje: FM moc nadajnika: 5 W liczba komórek pamięci: 107 napięcie zasilania: 7,2 V DC wymiary: 58 × 111 × 30 mm waga: ok. 380 g moc wyjściowa: 5 W/H, 2,5 W/M, 0,5 W/L czułość (12 dB SINAD): 0,18 μV [www.icompolska.pl] Mobilny dostęp szerokopasmowy Według badań firmy Ericsson mobilny dostęp szerokopasmowy stanowi obecnie tylko 10% całości abonamentów komórkowych, ale widoczny jest szybki wzrost ruchu w sieci. Pomiary rzeczywistego ruchu na całym świecie pokazują, że globalna transmisja danych zwiększyła się prawie trzykrotnie w ciągu ostatniego roku, czyli niemal 10 razy szybciej, niż w przypadku usług głosowych. Ruch danych w sieciach mobilnych gwałtownie rośnie, nawet po historycznym grudniu 2009 r., kiedy to po raz pierwszy prześcignął dane głosowe. Według statystyk tej firmy, światowy ruch danych mobilnych wynosi prawie 225 000. Dla konsumentów mobilna łączność szerokopasmowa oznacza przekształcenie sposobu komunikowania się. Ericsson, informując o dostarczeniu dwumilionowej stacji bazowej (obecnie w branży zainstalowanych jest 5 mln takich urządzeń), podtrzymuje swoje przywództwo w zakresie mobilnego dostępu szerokopasmowego. Ericsson dostarczył większość sieci HSPA działających z prędkością 14,4 Mb/s lub więcej i jest jedynym dostawcą mającym udział we wszystkich głównych sieciach 4G/LTE będących obecnie w budowie. Na świecie jest już ponad 5 miliardów subskrypcji usług mobilnych i, jak przewiduje Ericsson, do roku 2020 liczba połączonych urządzeń wzrośnie do 50 miliardów. [www.ericsson.com] Świat Radio Grudzień 2010 7 AKTUALNOŚCI I N F Sprzęt O Moduł radiowy na 2,4 GHz Phoenix Contact oferuje nowy moduł radiowy RAD-ISM-2400-DATA-BD do interfejsów szeregowych. Ważną właściwością układu jest możliwość odbierania i wysyłania danych. Urządzenie umożliwia bezprzewodowe połączenie w sieci kilku sterowników lub innych urządzeń peryferyjnych w zakresie pasma ISM 2,4 GHz. RAD-ISM-2400-DATA-BD zapewnia bezpieczną i bezbłędną transmisję danych o zasięgu do dwóch kilometrów, także w trudnych warunkach środowiskowych. Stosując dostępne oprogramowanie, moduł można skonfigurować jako urządzenie nadrzędne (master), podrzędne (slave) lub jako podporządkowane urządzenie pośredniczące (repeater slave) pracujące w trybie store-and-forward. Dzięki temu jest możliwość budowania różnorodnych sieci, od prostych typu single-hop i niewielu urządzeń po złożone technologie multi-hop i 254 urządzenia (przy użyciu tylko jednego typu urządzenia). Beznapięciowy styk RF-Link i analogowy sygnał RSSI (Received Signal Strength Indicator – wskaźnik poziomu odbieranego sygnału) ułatwiają zdalne monitorowanie pracy układu. [www.phoenixcontact.pl] I N F O Bezprzewodowa bramka dostępowa dużego zasięgu Y-Linx wprowadził na rynek bezprzewodową bramkę dostępową SMG-RS232-500 o zasięgu do 20 km. Urządzenie składa się z nadajnika o mocy wyjściowej 500 mW i służy do transmisji sygnałów szeregowych. Może zastąpić interfejs RS232, będąc bezprzewodowym odpowiednikiem łącza tego standardu. Bramka jest prosta w instalacji i obsłudze. Model SWG-RS232-500 jest zamykany w aluminiowej obudowie. i może być zasilany z szerokiego zakresu od 4 do 24 V DC. Przy czułości równej –114 dBm i mocy nadajnika +27 dBm zapewnia jeden z lepszych osiągów dla tego typu urządzeń dostępnych obecnie w sprzedaży (w wielu przypadkach pozwala wyeliminować konieczność użycia repeaterów). [www.y-lynx.com] Analizatorów widma FSC Rohde&Schwarz powiększył ofertę o serię kompaktowych, ekonomicznych analizatorów widma FSC udostępniających wszelkie funkcje osiągane do tej pory w znacznie droższych analizatorach profesjonalnych. Mogą one znaleźć zastosowanie przy prostych pracach serwisowych i na liniach produkcyjnych. Z kolei małe gabaryty pozwalają na zastosowania zarówno w laboratoriach, jak i w samochodach, np. do monitorowania łączy satelitarnych. Seria FSC zapewnia czułość na poziomie –161 dBm (1 Hz) i szerokość pasma od 9 kHz do 3 lub 6 GHz. FSC jest przystosowany do montażu w szafach 19”, w których zajmuje szerokość połowy półki i wysokość 3 HU. Pobiera około 12 W mocy. Interfejs użytkownika jest dostępny w 11 językach. Oprócz prostych funkcji pomiarowych, takich jak marker szumów, licznik częstotliwości, pomiar głębokości modulacji AM czy pomiar mocy sygnałów impulsowych, analizatory FSC mogą być wyposażone w tzw. generator śledzący umożliwiający pomiar strat w kablach i szybkie wyznaczanie charakterystyki transmisyjnej badanych komponentów, np. filtrów czy wzmacniaczy. [www.rohde-schwarz.com] Nowy oscyloskop cyfrowy UNI-T Na rynku pojawił się nowy przenośny, dwukanałowy oscyloskop cyfrowy na pasmo 100 MHz firmy UNI-T. Oferowany model UTD1102C ma szeroko rozbudowany system wyzwalania i wyświetlania przebiegów oraz przydatne funkcje, jak np. podwójna podstawa czasu, wyświetlanie XT lub YT, FFT. 8 Świat Radio Grudzień 2010 Anteny ATX Nowatorskie anteny TV Firma All-Ant jako pierwsza wprowadziła na rynek anteny telewizyjne typu X o nazwie handlowej ATX. Jest to nowatorskie rozwiązanie w dziedzinie anten polegające na zastąpieniu układu synfazowego czterech anten typu Yagi jedną zwartą konstrukcją o niewielkich wymiarach zewnętrznych, z zachowaniem doskonałych parametrów technicznych. Na zdjęciu pokazana jest profesjonalna antena typu ATX 55 przeznaczona do odbioru naziemnej telewizji cyfrowej DVB-T oraz telewizji analogowej, w zakresie IV i V pasma TV. Silnie kierunkowa, o doskonałej charakterystyce wzmocnienia dla całego zakresu UHF. Podstawowe parametry anteny: kanały pracy: 21–68 zysk energetyczny: 14 dB szerokość wiązki H: 50–30 szerokość wiązki V: 54–21 tłumienie P/T: 20–25 dB impedancja wyjściowa: 300 Ω wykonanie: aluminiowe [www.all-ant.pl] AA-520 Najnowszy analizator anten AA-520 jest najnowszym analizatorem antenowym firmy Igexpert. Podobnie jak poprzednie modele tej firmy, jest narzędziem laboratoryjnym przeznaczonym do testowania, kontroli, strojenia oraz napraw anten i linii zasilających pracujących w zakresie od 1 do 520 MHz (dotychczas najszerszy zakres). Graficzna prezentacja wartości współczynnika SWR oraz impedancji pozwala znacząco skrócić czas potrzebny do prawidłowego zestrojenia anteny. Przyrząd umożliwia: szybkie sprawdzenie anteny, strojenie anteny do jej rezonansu, wykonywanie charakterystyk porównawczych przed i po niespodziewanych zdarzeniach (deszcze, burze, huragany itp.), dopasowywanie linii zasilających lub pomiar ich parametrów, lokalizacja miejsc uszkodzeń linii zasilających, pomiar pojemności lub indukcyjności obciążeń reaktancyjnych. Podstawowe parametry: częstotliwość pracy: 1–520 MHz reprezentacja wyników pomiarów: wyświetlanie modułu wartości reaktancji pomiar jedno- i wieloczęstotliwościowy graficzna reprezentacja wartości współczynnika SWR dla impedancji odniesienia równej 50 Ω: zakres pomiarowy R, X: 0–250 wykresy SWR oraz R, X: zakres pomiarowy: 0,1–520 MHz graficzna reprezentacja wartości współczynnika SWR dla impedancji odniesienia równej 50–75 Ω: zakres pomiarowy R, X: 0–200 Ω rodzaj złącza w.cz.: N moc wyjściowa w.cz.: typowo 5 dBm zasilanie: akumulator Ni-MH 4,8 V/1800 mAh czas pracy: maksymalnie 2 godziny pomiarów zasilanie zewnętrzne: od 9 do 14 V wymiary: 230 × 100 × 55 mm zakres temperatur pracy: 0–40 °C masa: 650 g [www.inradio.pl] I N F O Optoelectronics Scout Miernik częstotliwości i lokalizer pluskiew Miernik Scout to urządzenie zaprojektowane z myślą o wykrywaniu niechcianych transmisji oraz lokalizacji ukrytych nadajników. Dzięki rozbudowanej pamięci możliwe jest zapamiętanie częstotliwości znajdowanych w otoczeniu. Urządzenie ma licznik zliczający znalezienia tych samych częstotliwości. Dzięki odbiornikowi o bardzo dobrej czułości oraz czasowi bramkowania 0,001 s możliwe jest wychwycenie praktycznie każdego sygnału w okolicy. Sygnał typowego nadajnika UHF 5 W może być uchwycony, zmierzony i zapisany z odległości kilkudziesięciu metrów. Miernik może pracować w zestawie z odbiornikiem szerokopasmowym (np. AR8200, IC -R10, IC-R20 oraz wiele innych); takie połączenie jest niezwykle skuteczne w wykrywaniu w okolicy niechcianych nadajników. Na uwagę zasługuje wbudowany filtr cyfrowy audio oraz funkcja Auto Cap- ture, która pozwala na automatyczne wychwytywanie aktywnych transmisji oraz zapisywanie częstotliwości do pamięci. Urządzenie ma możliwość współpracy z komputerem PC (przez opcjonalny interfejs OptoLinx). Dzięki oprogramowaniu możliwa jest archiwizacja ruchu na pasmach w bezpośredniej okolicy i łatwe wychwytywanie nowych nadajników, które mogą być nadajnikami podsłuchowymi. Podstawowe cechy: zakres pomiaru: 10 MHz – 1,4 GHz liczba komórek pamięci: 400 wejście antenowe: 50 Ω czułość: lepsza niż 3 mV/150 MHz dokładność częstotliwości: 10 MHz ±1 ppm maksymalny poziom sygnału wejściowego: +15 dBm (50 mW)/50 V AC + DC zasilanie: 9–12 V DC 300 mA (akumulator) czas pracy po naładowaniu akumulatora: do 6 h wymiary: 100 × 70 × 30,5 mm waga: 240 g [www.inradio.pl] Blow LCD-102R Monitor z tunerem do samochodu Blow, producent zaawansowanych urządzeń multimedialnych, wprowadził do sprzedaży panoramiczny, multimedialny monitor telewizyjny Blow LCD-102R o przekątnej 10,2 cala, z wbudowanym tunerem telewizyjnym. Urządzenie doskonale sprawdzi się podczas wakacyjnych podróży, umożliwiając odbiór telewizji i filmów z przenośnych odtwarzaczy, nie zajmując zbyt wiele miejsca. Monitor może być użytkowany w samochodzie, przyczepie kempingowej czy na łodzi, wyposażonych w instalację prądu stałego o napięciu 12 V. Monitor może wyświetlać obraz w pionie lub poziomie, a zastosowana technologia PPL zapewnia stabilny odbiór analogowego sygnału TV. Urządzenie jest wyposażone w złącze MMI zapewniające współpracę z zewnętrznymi odtwarzaczami wideo DVD i SVCD. Pozwala także na podłączenie iPoda lub konsoli do gier. Może być obsługiwane za pomocą klawiszy lub znajdującego się w zestawie pilota. Monitor jest w pełni ekologiczny. Pozwala zaprogramować włączanie lub wyłączanie o określonych godzinach, jak również automatycznie przechodzić w stan czuwania w razie braku sygnału. Specyfikacja techniczna: zasilanie: DC 12 V/1 A przekątna ekranu: 10,2 cala (16:9) RF: 47 – 870 MHz wejście wideo: 1 Vp-p CVBS wyjście audio: 1 W × 2 rozdzielczość: 800 × 480 pikseli kąt widzenia: 222 stopni (poz.), 133 stop- ni (pion.) wymiary: 250 × 180 × 30 mm waga: 1 kg [www.blow.com.pl] Charakteryzuje się niezwykle łatwą obsługą i mimo małych rozmiarów jest pełnowartościowym przyrządem pomiarowym wyróżniającym się dużym, 5,7” kolorowym wyświetlaczem o rozdzielczości 320 × 240 pikseli. Prosty interfejs użytkownika zapewnia szybki i łatwy dostęp do najważniejszych funkcji, a port USB umożliwia komunikację z komputerem. Inne parametry to maksymalna szybkość próbkowania 500 MS/s (ekwiwalentna 25 GSs), możliwość przechowywania w wewnętrznej pamięci 2 × 512 K próbkowanych punktów oraz automatycznego pomiaru 27 parametrów obserwowanych przebiegów. Oprócz miękkich przycisków i umieszczonego centralnie pokrętła wielofunkcyjnego, ma dwa gniazda wejściowe BNC, gniazdo zasilania zewnętrznego, port USB oraz interfejs DMM przekształcający go w dobrej klasy multimetr cyfrowy. Oscyloskop ma zasilanie sieciowe lub bateryjne. [www.lechpol.pl] Wielokanałowe moduły komunikacyjne VHF/UHF Dostępne na rynku nowe moduły wąskopasmowej komunikacji bezprzewodowej CXT/CXR firmy Radiometrix zapewniają stabilną łączność długodystansową w aplikacjach, w których istniejąca infrastruktura szerokopasmowa nie oferuje dostatecznie dużego zasięgu transmisji lub tam, gdzie duże zagęszczenie pasm wymusza pracę w trybie wielokanałowym. Urządzenia są polecane do zastosowań zwłaszcza w prostych mechanizmach typu włącz/wyłącz, np. w systemach HVAC, alarmach, zdalnego dostępu i przeciwpożarowych. Ich cena nie jest wysoka, ponieważ w takich zastosowaniach nie wymagają współpracy z mikroprocesorem ani zewnętrznymi koderami-dekoderami. Maksymalna szybkość transmisji to 5 kbps. Podobnie jak w przypadku modułów serii LM, dostępne są 32 kanały o szerokości 12,5 lub 25 kHz oraz kilka pasm pracy dla różnych lokalizacji geograficznych (w Europie zawierają się w granicach 433,875–434,650 MHz). Czułość odbiornika jest lepsza niż –118 dBm przy poborze prądu 20 mA (zasilanie VCC = 3,1–15 V), zaś moc wyjściowa może wynosić 10 mW (I = 35 mA, VCC = 3,1–15 V) i 100 mW (95 mA, 4,1–15 V). Wszystkie parametry pracy są programowane przez użytkownika za pomocą interfejsu szeregowego RS232 (kanały, adresy, częstotliwości, moce). Moduły serii CXT/CXR mają wymiary odpowiednio 33 × 23 × 9 mm i 46 × 23 × 9 mm i pozwalają uzyskać zasięg transmisji do 1 km. [www.radiometrix.com] Zintegrowany demodulator DVB-T/C/S/S2 Pierwszym na rynku zintegrowanym demodulatorem sygnałów telewizji cyfrowej DVB jest Si2167. Może on współpracować z systemami satelitarnymi (DVB-S/S2), naziemnymi (DVB-T) oraz kablowymi (DVB-C) i jest polecany do wielostandardowych demodulatorów odbiorników TV, dekoderów, rejestratorów wideo, interfejsów sieciowych, akcesoriów PCTV i profesjonalnych odbiorników DVB. Dzięki jego zastosowaniu można obniżyć koszt i powierzchnię płytki drukowanej oraz uprościć tworzenie oprogramowania firmware. W trybie DVB-T całkowity czas skanowania skrócono do zaledwie 30 s. Układ ma wymiary 7 × 7 mm (obudowa QFN-48) i pozwala zastąpić kilka oddzielnych demodulatorów. Si2167 pobiera mniej niż 200 mW mocy w trybie DVB-T/C oraz 450–860 mW mocy w trybie DVB-S2. Może bezpośrednio współpracować z hybrydowymi tunerami serii Si217x. Zastosowany wewnętrzny układ oscylatora i pętli PLL współpracuje ze źródłami zegarowymi sterującymi tunerem, co eliminuje jeden dodatkowy rezonator kwarcowy. [www.silabs.com] Świat Radio Grudzień 2010 9 Prenumer start za darmo za pierwsze 3 miesiące prenumeraty NIE MUSISZ PŁACIĆ! Najszybszy dostęp Tylko Prenumerator otrzymuje za darmo e-wydani wydaniee Świata Radio, identyczne w 100% z wydaniem papierowym. Po roku prenumeraty dostaniesz co najmniej* 2 numery gratis Po dwóch latach co najmniej* 3 numery gratis Otrzymuje je parę dni przed ukazaniem się numeru w kioskach! Innymi zaletami e-wydania są: wbudowane linki hipertekstowy spis treści wyszukiwarka wygodne archiwum Bezpłatną e-prenumeratę Prenumeratorzy wersji papierowej mogą zamówić na stronie: www.avt.pl/eprenumerata Prenumerata to: W ten sposób po kilku latach masz prenumeratę z rabatem 50%: za „wysługę lat” PÓŁDARMO! * dla prenumeraty 2-letniej aażż 8 numerów gratis! Szczegóły na str. 12 olbrzymia oszcz oszczęędność (patrz obok i str. 12) najszybszy dostęp poprzez e-wydanie (patrz wyżej) archiwalia GRATIS (patrz str. 12) rabaty i przywileje Klubu AVT-elektronika i pierwszy krok do Witryny Klubu AVT (patrz www.klub.avt.pl) zniżki na www.sklep.avt.pl 50% upustu przy zakupie „Świata Radio Plus” C erata Czas prezentów... Czy już wiesz, co podarować na Gwiazdkę? Pomyśl o prenumeracie – prezencie mądrym i niebanalnym! Zrób taki upominek sobie – lub komuś bliskiemu. Jeśli dasz nam znać, komu chcesz sprezentować prenumeratę, wyślemy na jego lub Twój adres ozdobne zawiadomienie. Czy już masz kalendarz na 2011 rok? Każdy, kto zaprenumeruje „Świat Radio” przed Nowym Rokiem, będzie mógł gratis zamówić nasz kalendarz firmowy lub płytę Corinne Bailey Rae „The Sea” Wybrany prezent można (do końca grudnia 2010 r.) wskazać telefonicznie (22 257 84 22), e-mailem ([email protected]), faksem (22 257 84 00) lub nadsyłając na adres redakcji („Świat Radio”, ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa) poniższy kupon: KUPON ZGŁOSZENIOWY ŚR 12/2010 Tak, wykupiłem prenumeratę „Świata Radio” w grudniu 2010 i jako bezpłatny bonus wybieram: kalendarz „Świata Radio” płytę „The Sea” imię i nazwisko .............................................................................................. ul. .......................................................................................................... kod ____–_________ miejscowość ............................................................... e–mail .................................................................................................. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla celów związanych z konkursem przez AVT Korporacja Sp. z o.o. zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych (Dz. U. nr 133/97, poz. 883). Data............................... Podpis .................................................... Prenumeruj Pr enumeruj ! za darmo lub półdarmo Jeśli jeszcze nie prenumerujesz ŚR, spróbuj za darmo! My damy Ci bezpłatną prenumeratę próbną od stycznia 2011 do marca 2011, Ty udokumentuj swoje zainteresowanie ŚR wpłatą kwoty 108,00 zł na kolejne 9 numerów (kwiecień 2011 – grudzień 2011). Będzie to coś w rodzaju zwrotnej kaucji. Jeśli nie uda nam się przekonać Cię do prenumeraty i zrezygnujesz z niej przed 16.03.2011 r. – otrzymasz zwrot całej swojej wpłaty. bezpłatna prenumerata próbna prenumerata 9-miesięczna od stycznia 2011 r. do marca 2011 r. od kwietnia 2011 r. do grudnia 2011 r. 3 x 0,00 zł = 0,00 zł 9 x 12,00 zł = 108,00 zł Jeśli już prenumerujesz ŚR, nie zapomnij przedłużyć prenumeraty! Rozpoczynając drugi rok nieprzerwanej prenumeraty ŚR nabywasz prawa do zniżki. W przypadku prenumeraty rocznej jest to zniżka w wysokości ceny 2 numerów. Rozpoczęcie trzeciego roku prenumeraty oznacza prawo do zniżki o wartości 3 numerów, zaś po 3 latach nieprzerwanej prenumeraty masz możliwość zaprenumerowania ŚR w cenie obniżonej o wartość 4 numerów. Jeszcze więcej zyskasz, decydując się na prenumeratę 2-letnią - nie musisz mieć żadnego stażu Prenumeratora, by otrzymać ją w cenie obniżonej o wartość aż 8 numerów! Więcej - po 3 latach nieprzerwanej prenumeraty upust na cenie prenumeraty 2-letniej równy jest wartości 10 numerów, a po 5 latach zniżka osiąga wartość 12 numerów, tj. 50%! rocznej 2-letniej ceny prenumeraty (cena bez zniżek – 132,00 za rok) okres dotychczasowej nieprzerwanej prenumeraty rok 2 lata 3 lata lub 4 lata 5 i więcej lat 120,00 zł (2 numery gratis) 108,00 zł (3 numery gratis) 96,00 zł (4 numery gratis) 192,00 zł (8 numerów gratis) 168,00 zł (10 numerów gratis) 144,00 zł (12 numerów gratis) PAMIĘTAJ ! TYLKO PRENUMERATORZY *): otrzymują gratis równoległą prenumeratę e-wydań (patrz str. 10) mają bezpłatny dostęp do specjalnego serwisu ŚR na stronie www.avt.pl/logowanie (dla pozostałych Czytelników – dostęp za mikropłatnościami SMS-ami www.swiatradio.com.pl/archiwum) mogą otrzymywać co miesiąc bezpłatny numer archiwalny ŚR! (zamawiając dowolne z dostępnych jeszcze wydań sprzed stycznia 2010 r. – otrzymasz je wraz z prenumeratą; zamówienie możesz złożyć mailem na nasz adres [email protected]) zostają członkami Klubu AVT i otrzymują wiele przywilejów oraz rabatów *) nie dotyczy prenumerat zamówionych u pośredników (RUCH, Poczta Polska i in.); nie dotyczy bezpłatnych prenumerat próbnych. CENY PRENUMERATY W WERSJI ELEKTRONICZNEJ (dla Czytelników nie prenumerujących wersji papierowej; zawierają 22% VAT) 6 wydań: 6 x 6,80 zł = 40,80 zł 12 wydań: 12 x 6,20 = 74,40 zł 24 wydania: 24 x 5,60 = 134,40 zł Cz³onkom Polskiego Zwi¹zku Krótkofalowców oferujemy 12-miesiêczn¹ prenumeratê ze specjalnym rabatem 40%, czyli za 86 z³ Prenumeratê zamawiamy: Najprościej dokonuj¹c wp³aty Najłatwiej wype³niaj¹c formularz w Internecie (na stronie www.swiatradio.com.pl) – tu mo¿na zap³aciæ kart¹, Najwygodniej wysy³aj¹c na numer 0663 889 884 SMS-a o treœci PREN – oddzwonimy i przyjmiemy zamówienie (koszt SMS-a wg Twojej taryfy), przesy³aj¹c (faksem lub poczt¹) wype³niony formularz ze strony 33 tego numeru ŒR, zamawiaj¹c za pomoc¹ telefonu, e-maila, faksu lub listu. Dzia³ Prenumeraty Wydawnictwa AVT, ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa, Faks: 022 257 84 00, tel.: 022 257 84 22, e-mail: [email protected] DX-news 6W Senegal Z La Somone w Senegalu będzie czynny Mark, AA1AC. Jego znak tam to 6W/AA1AC, a termin aktywności to 1–7 grudnia. QSL na znak domowy. 7Q Malawi QSL manager Harry ’ego 7Q7HB/G0JMU, Allan G0IAS, poinformował, że Harry tradycyjnie już w zimie wybiera się w cieplejsze rejony – do Malawi. Będzie przebywał tam mniej więcej do stycznia 2011. Zapowiada aktywność w eterze na CW i emisjami cyfrowymi. QSL tylko direct do G0IAS - no eQSLs. 9L Sierra Leone Święta Bożego Narodzenia i Nowy Rok Stephen G7BXU spędzi we Freetown, Sierra Leone. Będzie tam przebywał od 19 grudnia do 7 stycznia. Zabiera ze sobą transceiver FT-897 i antenę G5RV. 9Q Democratic Republic of Congo W ramach obchodów 50. rocznicy niepodległości Demokratycznej Republiki Konga zapowiadana jest aktywność w eterze grupy operatorów belgijskich. Patrick ON4HIL, Theo ON4ATW, Marc ON6CC, Luc ON4IA, Wim ON4CIT i Ronald PA3EWP będą pracować pod znakiem 9Q50ON w dniach 3–13 grudnia. Praca na SSB i CW na 160–10 m. QSL via ON4BR. http://www.9q50on.be. Antarctica OR4 Princess Elisabeth Station (WAP BEL-02). Karel ON5TN ponownie przebywa w tej belgijskiej bazie antarktycznej. Pobyt miał zacząć się w listopadzie, ale w pierwszym okresie obowiązki w bazie nie pozwolą mu na aktywność. Zapowiedział start w eterze w grudniu pod znakiem OR4TN. Jego pobyt na Antarktydzie skończy się 24 lutego 2011. QSL na znak domowy. http:// www.antarcticstation.org. D2 Angola Z Angoli czynny jest aktualnie Craig MM0SSG pod znakiem D2SG. Jego pobyt tam ma trwać do lutego, marca 2011. Czynny jest na 80–10 m łącznie z pasmami WARC na CW, SSB i PSK31. Używa Yaesu FT-897, małej pionowej anteny na większość pasm i dipola na 20 m. QSL via GM4FDM. H40 Temotu Province Pa ź d z i e r n i ko w a w y p r a w a J a cka SP5DRH i Jerzego SP3BQ na wyspę Pigeon niestety nie udała się. Zawiodło główne połączenie lotnicze, którego duże opóźnienie rozłożyło harmonogram kolejnych połączeń, a niemożliwe było w rozsądnym czasie znalezienie zastępczych połączeń. I tak operato rzy zdecydowali o powrocie do Warszawy. Jacek planuje następną wyprawę na Pacyfik – wspólnie z Jackiem SP5EAQ wybiera się na West Kiribati T30 w marcu 2011. Peter DG1FK/H40FK i Sigi DK9FN/ H40FN wybierają się na wyspę Nando (OC-100) w archipelagu Temotu, by pracować stamtąd w dniach 21 grudnia – 3 stycznia. Aktywność na CW, PSK i RTTY, używając dwóch stacji ze wzmacniaczami i anten – piramidy drutowej na 160, 80 i 40 m oraz 2 el. beam na 30–10 m. QSL H40FK via DG1FK, QSL H40FN via HA8FW. IOTA AS-015: Penang Isl., 9M2 West Malaysia. Rich 9M2MRS/PA0RRS powrócił na wyspę Penang i będzie tam przebywał do kwietnia 2011. Czynny jest w 99,9% na CW. QSL via PA0RRS. SA-039: Isla de Lobos (WLOTA 0799, ARLHS URU-002), CX Uruguay. Grupa operatorów z Ameryki Południowej wybiera się na tę wyspę. W dniach 8–13 grudnia będą pracować pod znakiem CW5R na 80–6 m emisjami CW, SSB, RTTY i PSK31. QSL direct do CX2ABC. http://www.cw5r.net. J6 St Lucia DX-owa grupa „Buddies in the Caribbean”, specjalizująca się w aktywnościach z mocą do 100 W i przenośnymi antenami typu Buddipole, powraca na St Lucia (NA-108). W dniach 5–13 grudnia K4MK, K8EAB, N4LA, N7UN, NX8L, W3FF, W4OKW i W7ZT będą pracować z trzech stałych stacji na 160– –10 m emisjami CW, SSB i RTTY. W ARRL 10 Meter Contest 11–12 grudnia mają pracować pod znakiem J6BP, a poza zawodami znakami typu J6/homecall. QSL via LoTW, eQSL lub direct na znaki domowe. http://sites. google.com/site/caribbeanbuddies/. PJ - 4 nowe podmioty DXCC Jak było do przewidzenia (patrz ŚR 10/2010) DXCC dołączył z dniem 10. 10. 2010 r do listy podmiotów cztery nowe. Są to – PJ2 Curaçao, PJ7 St. Maarten, PJ5/6 Saba & St. Eustatius i PJ4 Bonaire. Karty QSL za łączności z tymi podmiotami będą przyjmowane do weryfikacji 1.01.2011 r. Oczywiście podmioty, w skład których wchodziły wymienione wyspy – PJ2, 4, 9 Bonaire, Curaçao (Neth. Antilles) i PJ5-8 St. Maarten, Saba, St. Eustatius zostały skreślone z listy. AKTUALNOŚCI TG Guatemala Z Guatemala City zapowiada pracę Martin DL5RMH pod znakiem TG9/ DL5RMH. Czynny będzie od 16 grudnia do 13 stycznia 2011 na telegrafii na 40–10 m, a szczególnie na 30 m, gdyż Martin lubi to pasmo. QSL na znak domowy. VK9N Norfolk Island Po pracy z Niue Andrea IK1PMR, Claudia PA3LEO, Al LA9SN i Doug N6TQS będą aktywni z wyspy Norfolk (OC-005) w dniach 5–12 grudnia. Zakres działalności podobny jak z ZK2. QSL via PA3LEO. VP2M Montserrat Kolejna aktywność z Karaibów zimą to praca grupy amerykańskich operatorów z Montserrat (NA-103). Skład ekipy to Larry K3VX – znak VP2MVX, Will K9FO – VP2MFO, Don K9NR – VP2MNR, Carl K9CS – VP2MSC i Bill K9OWQ – VP2MWP. Czynni będą do 6 grudnia, wezmą też udział w zawodach ARRL 160m Contest 3–5 grudnia i ARRL 10m Contest 11–12 grudnia pod znakiem VP2M. Poza zawodami będą czynni na 160–10 m głównie na CW plus nieco SSB, RTTY i PSK. QSL za łączności wszystkich operatorów do K9CS. Wiadomości na bieżący tydzień co poniedziałek w IŚR: www.swiatradio.pl VP5 Turks & Caicos Islands Dave W5CW ponownie będzie aktywny z Hamlet na wyspie Providenciales (NA-002, WLOTA 1476). Ma używać znaku VP5/W5CW do 14 grudnia. Zapowiada też pracę w zawodach ARRL 160 m Contest i ARRL 10 m Contest. QSL na znak domowy. XV Vietnam Po trasie afrykańskiej Sigi DL7DF wybiera się na wakacje z żoną Sabine na wietnamską wyspę Phu Quoc Island (AS-128). Bez aktywności radiowej się nie obędzie – czynny ma być stamtąd do 6 grudnia. Praca na 160–10 m emisjami CW, SSB, RTTY, PSK31 i SSTV. Wyposażenie znane z jego wcześniejszych aktywności w grupie – transceiver K2, XV600, anteny pionowe na niskie pasma i Beverage, HF9V oraz dipole. QSL via DL7DF. R, U Russia Reforma znaków wywoławczych w Rosji skłoniła Rolfa DL6ZFG do opracowania dokumentu opisującego ten system. http:// www.darc.de/uploads/media/russian_callsigns_2010.pdf. ZD9 Tristan da Cunha Do 6 grudnia Ulli DL2AH ma być czynny z Tristan da Cunha (AF-029). Choć zapowiadał raczej wakacyjną aktywność z „gołym” transceiverem i anteną Windom, to dla zainteresowanych nie jest to przeszkodą. Praca głównie na SSB plus nieco RTTY na 40, 20, 17, 12 i 10 m. QSL na znak domowy – no eQSL. RI1 Franz Josef Land Eugene UA4RX aktualnie czynny jest z Ziemi Franciszka Józefa pod znakiem RI1FJ (ex-R1FJT w latach 2006–2008). Jego pobyt na Weather Station na wyspie Heissa ma trwać rok. Są raporty z jego aktywności z pasm 20 i 17 m na telegrafii w porach po północy i przedpołudniowych czasu uniwersalnego. QSL do UA2FM. ZL7 Chatham Islands Hiro JF1OCQ/W1VX ponownie wybiera się po ośmiu latach na wyspę Chatham (OC-038), skąd będzie pracował pod znakiem ZL1WY/ZL7 w dniach 2–9 grudnia. Praca na 160–6 m emisjami CW, SSB i cyfrowymi. Dołączył do niego Toshi JE1SYN – ZL7/W1SY. QSL na znaki domowe. Andrzej Sadowski SP6ECA Rubrykę redaguje Andrzej Sadowski SP6ECA e-mail: andrzej. sadowski@ pwr. wroc.pl SP DX Club Świat Radio Grudzień 2010 13 AKTUALNOŚCI Zawody Janek SP2B (SP2BMX) z Torunia jest pierwszym krótkofalowcem, który nawiązał potwierdzone łączności ze wszystkimi powiatami SP emisją CW i jest pierwszym zdobywcą dyplomu „SPPA” – All – CW. Swój sukces Janek skwitował zdaniem „Dużo czasu i nerwów kosztował mnie ten dyplom, tym większa radość”. Gratulacje! Puchar dla SP2B ufundowany przez Andrzeja SQ7B (Award Managera PZK) w uznaniu za „SPPA” – All – CW. 14 „Barbórka 2010” Organizatorzy: SP9KDC – Klub Łączności LOK przy Szkole Podstawowej nr 30 w Dąbrowie Górniczej, SP9PDG – Klub Łączności „Sztygarka” przy Zespole Szkół Zawodowych „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej. Współorganizatorzy – sponsorzy nagród: Zarząd Wojewódzki LOK w Katowicach, Śląski Oddział Terenowy PZK w Katowicach, Redakcja MK QTC. Część HF Termin: 4 grudnia 2010 r. od 15.30 do 17.30 UTC (obowiązuje 5 minut QRT przed i po zawodach). Pasmo: 3,5 MHz, emisje: SSB, CW. Raporty: – stacje organizatora (SP9KDC, SP9PDG) – RS(T) + litera „O” – członkowie klubów SP9KDC, SP9PDG – RS(T) + litera „B” – stacje indywidualne i klubowe, które są lub były związane z przemysłem wydobywczym (górnictwo węglowe, kopalnie soli, siarki, rud żelaza, miedzi i cynku, kopalnie odkrywkowe i kamieniołomy, przemysł naftowy, maszynowy pracujący na rzecz górnictwa, uczelnie i szkoły lub ich wydziały górnicze) – RS(T)+ skrót „DG” – pozostałe stacje – RS(T)+ nr QSO (numeracja ciągła) Punktacja: QSO ze stacją podającą w raporcie „O” – 10 pkt. QSO ze stacją podającą w raporcie „B” – 5 pkt. QSO ze stacją podającą w raporcie „DG” – 2 pkt. QSO ze stacją podającą w raporcie numer QSO – 1 pkt. Punkty na CW liczą się podwójnie. Każdy zawodnik może zdobyć dodatkowo premię 20 pkt. za ułożenie hasła „Barbórka” z ostatnich liter sufiksów znaków Świat Radio Grudzień 2010 wywoławczych (ó = o). Znak wybranej stacji można wykorzystać jeden raz niezależnie od emisji. Wynik końcowy: suma punktów za QSO + premia. W razie równej ilości punktów o kolejności czołowych miejsc decyduje liczba i szybkość nawiązania łączności ze stacjami organizatora. SWL: punktacja jak dla nadawców. Obowiązuje odebranie znaków i grup kontrolnych obu stacji. Znak stacji może być wykazany tylko raz daną emisją. Należy sporządzić alfabetyczną listę wszystkich znaków w dzienniku. Klasyfikacja: Grupa A – stacje klubowe CW/SSB, Grupa B – stacje indywidualne CW, Grupa C – stacje indywidualne SSB, Grupa D – stacje indywidualne CW/SSB, Grupa E – stacje QRP CW/SSB (do 5 W output lub 10 W input), Grupa F – stacje indywidualne CW/ SSB (operatorzy, którzy w dniu zawodów nie ukończyli 30. roku życia), Grupa G – SWL. Uwagi: – Można być sklasyfikowanym tylko w jednej grupie. – Stacje organizatora nie będą klasyfikowane. – Maksymalna mocy wyjściowa nadajnika 100 W. Nagrody: za pierwsze miejsce w grupach A, B, C, D, E – puchar i dyplom, za miejsca 2. i 3. – dyplomy, za pierwsze miejsce w grupie F – puchar redaktora MK QTC; stacje, które uzyskają min. 30% punktów uzyskanych przez zwycięzcę w kategorii F, wezmą dodatkowo udział w losowaniu nagrody ufundowanej przez redakcję MK QTC w postaci 1000 sztuk kart QSL, wszyscy sklasyfikowani uczestnicy otrzymają dyplomy, w grupie G – każdy sklasyfikowany uczestnik otrzyma dyplom. Możliwe dodatkowe nagrody niespodzianki Część VHF Termin: 4 grudnia 2009 r. od 19.00 do 21.00 UTC (obowiązuje 5 min QRT przed i po zawodach). Pasmo: 145 MHz. Emisje: FM (QSO przez przemienniki nie zalicza się). Raporty: RS+ numer kolejny łączności + WW loc (np. 5901JO90OG). Punktacja: za każdy 1 km odległości (QRB) – 1 pkt, QSO z własnym lokatorem – 5 pkt., za QSO ze stacjami organizatora (SP9KDC, SP9PDG) dodatkowo premia po 50 pkt. Każdy zawodnik może zdobyć d o d a t ko w o p r e m i ę 2 0 p k t . z a ułożenie hasła „Barbórka” z ostatnich liter sufiksów znaków wywoławczych (ó=o). Znak wybranej stacji można wykorzystać jeden raz. Wynik końcowy: suma punktów za QSO + premia. W razie równej liczba punktów, o kolejności czołowych miejsc decyduje liczba i szybkość nawiązania łączności ze stacjami organizatora. Klasyfikacja: stacje indywidualne i klubowe FM. Stacje organizatora nie będą klasyfikowane. Nagrody: za pierwsze miejsce – puchar i dyplom, za miejsca 2. do 5. – dyplom. Stacje, które uzyskają min 30% punktów uzyskanych przez zwycięzcę, wezmą dodatkowo udział w losowaniu nagrody ufundowanej przez redakcję MK QTC w postaci 1000 sztuk kart QSL. Najmłodszy sklasyfikowany uczestnik zawodów otrzyma dyplom. W zgłoszeniu należy podać datę urodzenia oraz rok otrzymania pierwszej licencji. D z i e n n i k i ( H F, V H F ) : w t e rminie 14 dni na adres: Klub LOK przy SP nr 30, ul. Jaworowa 6, 41 – 300 Dąbrowa Górnicza lub na adres [email protected] (log jako załącznik, temat listu: znak_HF – np. sp9gfi_HF, format Cabrillo – komisja zaleca stosowanie specjalnego programu stworzonego do tych zawodów, do pobrania ze strony autora Marka SP7DQR http://sp7dqr. waw.pl. Logi papierowe z wydruków komputerowych zostaną wykorzystane do kontroli. Lista logów otrzymanych drogą elektroniczną zostanie opublikowana na stronie http://skjkc. pl. Stacje indywidualne i klubowe podające w raportach skrót „DG” powinny w dzienniku określić nazwę i miejsce zakładu pracy, uczelni lub szkoły. Decyzje komisji zawodów są ostateczne i nie podlegają zaskarżeniu. Narodziny Krótkofalarstwa Polskiego – 2010 Organizatorzy: redakcja MK QTC oraz Ogólnopolski Klub PGAC PZK. Patronat nad zawodami sprawuje prezes PZK. Za realizację postanowień niniejszego regulaminu odpowiedzialny jest Sylwester Jarkiewicz SP2FAP, redaktor naczelny ([email protected]). Termin: 5 grudnia 2010 r., od 16.00 do 18.00 UTC. Uczestnicy: Operatorzy polskich radiostacji indywidualnych i klubowych posiadający ważne licencje. W zawodach dopuszcza się udział stacji zagranicznych, morskich i powietrznych, które sklasyfikowane zostaną w grupie Open. Wszystkie przeprowadzone i zweryfikowane QSO zostaną zaliczone do programów PGA i MK QTC, bez konieczności posiadania za nie kart QSL. K a ż d y o p e r a t o r, k t ó r y w e ź mie udział w zawodach, zostanie sklasyfikowany. Rezultat każdego uczestnika podany zostanie w rozliczeniu szczegółowym, łącznie z informacją o przyczynach niezaliczenia QSO. Pasmo: 80 m. Emisje: CW i SSB – wyłącznie w segmentach pasma przeznaczonych dla danej emisji (CW: 3510 – 3560 kHz, SSB: 3700 – 3775). Łączności mieszanych (tzw. cross – mode) nie zalicza się. Łączności: a) Każda stacja może w danej chwili emitować tylko jeden sygnał (na CW lub SSB). b) Z tą samą stacją można przeprowadzić daną emisją tylko jedno punktowane QSO. c) Duplikaty, czyli łączności powtórzone tym samym rodzajem emisji, nie są punktowane, ale należy je pozostawić w logu. Jeżeli pierwsza łączność jest poprawna, za duplikat zalicza się 0 (zero) punktów. Jeżeli pierwsza łączność nie jest poprawna, zaliczana jest ta druga (duplikat). Uwagi: – Korzystanie z PGA- Clustera oraz systemu CW-Skimmer jest dozwolone. – Używanie telefonów lub Internetu do aranżowania łączności w zawodach jest niedozwolone. Wywołanie w zawodach: na CW – „Test SP ”, na SSB – „Wywołanie w zawodach”. Wymiana: uczestnicy zawodów wymieniają numery kontrolne złożone z raportu RS(T) oraz skrótu gminy (wg standardu z programu dyplomowego PGA), np. 599 EL09, 59 WM01 itp. Stacje zagraniczne, a także .../am i .../mm podają RS(T) + nr QSO. Klasyfikacje: MO-MIX – stacje klubowe na CW i SSB do 100 W output MO-CW – stacje klubowe na CW do 100 W output MO-SSB – stacje klubowe na SSB do 100 W output SO-MIX – stacje indywidualne na CW i SSB do 100 W output SO-CW – stacje indywidualne na CW do 100 W output SO-SSB – stacje indywidualne na SSB do 100 W output SO-QRP-MIX – stacje indywidualne QRP na CW i SSB (CW do 5 W, SSB do 10 W) SO-QRP-CW – stacje indywidualne QRP na CW (do 5 W) SO-QRP-SSB – stacje indywidualne QRP na SSB (do 10 W) Uwagi: a) Uczestnik może być sklasyfikowany tylko w jednej grupie. b) W pozycji „Category” nagłówka pliku Cabrillo należy używać wyłącznie podanych wyżej oznaczeń, czyli np.: MO-MIX, MO-CW, MO-SSB, SO-MIX, SO-CW, SO-SSB, SO-QRP-MIX, SO-QRP-CW lub SO-QRP-SSB. Punktacja: Każde bezbłędne QSO – 1 pkt. Punktowane są wyłącznie łączności, podczas których obie stacje poprawnie odebrały znaki wywoławcze i numery kontrolne, a różnica czasów zalogowanych łączności w logach obu korespondentów nie przekracza 3 minut. Wynik końcowy: suma punktów za QSO. Wyniku nie należy obliczać samodzielnie, ponieważ wykona to komputerowy program sprawdzający. Logi: – Obowiązują wyłącznie logi elektroniczne, w formacie Cabrillo. – Przed wysyłką logu należy zwrócić baczną uwagę na wygenerowany nagłówek i wszystkie zapisy poszczególnych łączności (patrz przykład). – W temacie listu należy podać tylko swój znak wywoławczy. – Log musi być niespakowanym załącznikiem do listu mającym w nazwie tylko znak wywoławczy uczestnika i rozszerzenie .cbr lub .log. (np. log stacji SP4KDX – sp4kdx.cbr, log stacji SP5KP – sp5kp.log, log stacji SQ9NFI/2 – sq9nfi_9.cbr itp.). Logi należy wysłać w ciągu 48 godzin na adres: [email protected] Po przesłaniu listu robot serwera PGA automatycznie potwierdzi jego odbiór. Uwagi: a) Informacja robota może mieć charakter tylko techniczny i w żadnym wypadku nie może sugerować błędu/błędów w wykazie nadesłanych łączności. b) Jakiekolwiek poprawki mogą być dokonywane przez uczestników wyłącznie w odniesieniu do swoich logów. c) W przypadku trudności z kolejnym dostarczeniem poprawnego logu należy zwrócić się bezpośrednio do dowolnego członka komisji zawodów (SP2FAP, SP5KP lub SQ9NFI). Sędziowanie: – Obliczanie wyników odbywa się po wyznaczonym terminie przyjmowa- nia logów, czyli po 48 godzinach od chwili zakończenia zawodów. – W otrzymanych logach komisja nie poprawia żadnych danych związanych z wykazem QSO. Możliwe jest tylko poprawienie grupy klasyfikacyjnej, aby była ona zgodna z regulaminowym standardem. – Rezultaty liczy się są za pomocą specjalnego programu komputerowego, który sprawdza łączności wykazane we wszystkich otrzymanych logach . – Punktowane są tylko bezbłędne łączności, zalogowane z tolerancją +/–3 minuty. Oznacza to, że obie korespondujące stacje muszą dbać o poprawność prowadzonego QSO, ponieważ jakikolwiek błąd w jednym lub drugim logu powoduje niezaliczenie danej łączności. – Za łączność niesprawdzalną, tzn. w przypadku braku logu korespondenta, otrzymuje się 0 (zero) punktów. – Logi przesłane po terminie nie są brane pod uwagę. Rezultaty: Wyniki zawodów, w tym szczegółowe rozliczenie każdego uczestnika, będą publikowane na portalu programu dyplomowego PGA (www.skjkc. pl/pga) oraz w „Magazynie QTC”. Dyplomy i wyróżnienia: – Za pierwsze miejsca w poszczególnych grupach przyznane będą dyplomy, dla pozostałych – elektroniczne certyfikaty (grupach MIX – puchary). Dyskwalifikacja: Za nieprzestrzeganie postanowień niniejszego regulaminu uczestnik zostaje zdyskwalifikowany. Powodem dyskwalifikacji może być także niesportowe zachowanie zgłoszone przez operatorów (upoważnionych) monitorujących zawody. Zdyskwalifikowany zawodnik zostaje na pół roku odsunięty od wszystkich imprez sportowych organizowanych przez Zespół PGA. [www.skjkc.pl/pga] Nocne Marki 2010 Spotkanie eterowe pod nazwą „Nocne marki” to impreza eterowa adresowana do miłośników nocnych rozmów w paśmie 80 m. Organizator: Marek Urbanowicz SQ5GLB. Termin: Impreza odbędzie się jednorazowo w okresie od 9 do 22 grudnia 2010 r. w godzinach od 23.00 do 00.00 UTC (00.00 do 01.00 lok.). Termin rozpoczęcia zostanie podany przez organizatora na 15 minut przed startem, na częstotliwości 3722 kHz oraz na przemienniku SR5W. Świat Radio Grudzień 2010 15 AKTUALNOŚCI Zawody Pasmo i emisja: 3700 – 3730 kHz – SSB. Raporty i grupy kontrolne: RS + nr QSO (np. 5905). Operatorzy o imieniu Marek podają dodatkowo literę „M” (np. 5913M), zwycięzcy poprzednich edycji literę „Z” (np. 5911Z). Punktacja: QSO ze stacją organizatora – 3. pkt, QSO z operatorem o imieniu Marek oraz zwycięzcami poprzednich edycji – 2. pkt, każde pozostałe QSO – 1 pkt. Wynik końcowy: suma punktów za QSO. W przypadku jednakowej ilości punktów o zajętym miejscu zdecyduje (a) krótszy czas pracy w zawodach (licząc od rozpoczęcia pierwszej łączności do rozpoczęcia ostatniej), (b) wcześniejsze przesłanie logu do organizatora. Nagroda: operator, który zajmie pierwsze miejsce otrzyma „Lampę nocnych marków”. Zgłoszenia w terminie do 31 grudnia 2010 r. na adres: [email protected] lub Marek Urbanowicz SQ5GLB, skr. poczt. 49, 00-957 Warszawa 36. PGA Test XII Termin: 11 grudnia (07.00 – 08.00 oraz 16.00 – 17.00) Każda stacja może w danej chwili emitować tylko jeden sygnał – CW lub SSB. W obu etapach danej tury miesięcznej z tą samą stacją można przeprowadzić tylko dwa punktowane QSO: jedno na CW i drugie na SSB. Uczestnicy zawodów wymieniają grupy kontrolne złożone z raportu RS(T) oraz skrótu gminy (wg standardu z programu dyplomowego PGA), np. 599 EL09, 59 WM01 itp. Stacje zagraniczne, .../mm i .../am nadają RS(T) + 3-cyfrowy nr kolejny QSO. Punktacja: każde bezbłędne QSO – 1 pkt. Wynik końcowy: suma punktów za QSO z obu etapów. Szczegółowy regulamin w ŚR 2/2010 i na stronie www.skjkc.pl/pga Przypominamy, że w zawodach krajowych obowiązuje ograniczenie mocy do 100 watów. Prosimy i apelujemy o sportową postawę w zakresie przestrzegania tego wymagania, które zawarte jest we wszystkich regulaminach zawodów. Jeżeli nie zapoznałeś się wcześniej z regulaminem, a pracowałeś w zawodach z dużą mocą, to zgłoś swój log tylko do kontroli. 16 „Hołd Powstańcom Wielkopolskim 1918/19” Organizator: Harcerski Klub Łączności „Wilda” SP3ZAC, Komenda Chorągwi Wielkopolskiej ZHP (współorganizator). Termin: 27 grudnia każdego roku od godz. 15.00 do 17.00 UTC (5 min. QRT przed i po zawodach). Pasmo: 3,5 MHz – SSB i CW (zgodnie z obowiązującym band-planem). Niedopuszczalny jest udział tego samego operatora w zawodach pod dwoma różnymi znakami (np. indywidualnie i klubowo). Wywołanie: na fonii „Wywołanie Świat Radio Grudzień 2010 w zawodach wielkopolskich”, na telegrafii „CQ SP”. Raporty: – stacje z terenów objętych powstaniem podają raport RS(T) + numer QSO (od 01) + skrót powiatu, np.: 5901PX. – stacje spoza terenów powstania podają raport RS(T) + numer QSO (od 01), np.: 5919. Obowiązuje jedna ciągła numeracja QSO bez względu na emisję. Klasyfikacja: Grupa A – stacje indywidualne Grupa B – stacje klubowe Grupa C – nasłuchowcy Grupa D – stacje indywidualne z terenów powstania Grupa E – stacje klubowe z terenów powstania Grupa F – nasłuchowcy z terenów powstania Punktacja: na SSB – 1 pkt na CW – 2 pkt. Z każdą stacją można przepro wadzić dwa QSO: jedno na CW i drugie na SSB. Nasłuchowcy: Nasłuch powinien zawierać znaki oraz raporty obu korespondentów. Zaliczane są punkty dawane przez obie stacje. Jedna stacja może być wykazana w nasłuchach tylko dwa razy. Punktacja jak dla nadawców, z tym że punkty dają obydwie stacja wykazane w nasłuchu. Mnożnik: skróty powiatów objętych Powstaniem Wielkopolskim: CO, CR, GZ, GB, GQ, IN, JC, KA, ON, KT, LS, LE, MH, MO, NA, NV, OI, OD, OF, PW, PO, PX, RW, SX, SR, SI, WH, WT, WF, ZN. Każdy powiat liczony jest tylko jeden (1) raz niezależnie od emisji. Wynik końcowy: suma punktów za QSO x mnożnik. Dyplomy: za zajęcie miejsc I – III w każdej grupie klasyfikacyjnej. Dzienniki: Zgodnie z obowiązującymi wzorcami przesyłamy na poniższy adres w terminie 14 dni (decyduje data stempla pocztowego): Harcerski Klub Łączności „Wilda” SP3ZAC, ul. Osinowa 14, 61 – 451 Poznań, e – mail: [email protected] Manager zawodów hm Jerzy Szkudlarz SP3DJS [email protected] HNY 2011 Party HNY to noworoczne spotkanie krótkofalowców, którzy w ostatni dzień starego roku i pierwszy dzień nowego składają sobie życzenia. Pamiątką po nawiązanych łącznościach lub przeprowadzonych nasłuchach będzie specjalny Dyplom HNY-2011 Award oraz Ceryfikat Udziału w HNY-2011, na którym wydrukowane będą znaki wywoławcze wszystkich uczestników. Organizator: redakcja MK QTC. Za realizacje postanowień niniejszego regulaminu odpowiedzialny jest Sylwester Jarkiewicz, SP2FAP – redaktor naczelny ([email protected]) Uwaga! Wszystkie informacje związane z HNY Party publikowane są na oficjalnej stronie programu dyplomowego PGA http://www.pga.pzk. pl/ oraz w MK QTC. Wskazane jest zatem korzystanie wyłącznie z tych źródeł. Termin: od godziny 18.00 Z w dniu 31 grudnia 2010 r. do godziny 18.00Z w dniu 1 stycznia 2011 r. Uczestnicy: radiooperatorzy stacji nadawczych i nasłuchowych. Łączności i nasłuchy: zalicza się wszystkie QSO/HRD. Pasma i emisje: amatorskie HF i VHF+. Raporty: HNY-2011 Party to tradycyjne spotkanie eterowe krótkofalowców, którzy w ostatni dzień starego roku i pierwszy dzień nowego składają sobie życzenia. Podczas każdej łączności wymienia się wszystkie dane, podobnie jak ma to miejsce podczas zwykłego QSO. Dyplomy i certyfikaty Za udział w spotkaniu noworocznym każdy uczestnik może otrzymać dyplom lub certyfikat. * Dyplom HNY-2011 Award otrzyma uczestnik, który na adres organizatora (MK QTC, Suchacz – Zamek, ul. Wielmoży 5b, 82-340 Tolkmicko; [email protected]), prześle wykaz swoich korespondentów (tylko ich znaki wywoławcze) oraz 5 znaczków pocztowych po 1,70 zł (odpowiednią wpłatę można przekazać na konto bankowe redakcji nr 96 1140 2004 0000 3102 3124 6295 lub za pośrednictwem systemu PayPal na adres [email protected]). * elektroniczny certyfikat udziału w HNY-2011 otrzyma uczestnik, który na adres [email protected] prześle wykaz swoich korespondentów (tylko ich znaki wywoławcze). Certyfikaty elektroniczne są bezpłatne. Uwaga! Wykaz wszystkich uczestników noworocznego spotkania HNY-2011 wydrukowany będzie na Dyplomie i certyfikacie oraz zostanie opublikowany na łamach lutowego wydania MK QTC. Termin nadsyłania zgłoszeń: do 15 stycznia 2011 r. Kalendarz zawodów krajowych 2010 Grudzień Mistrzostwa Polski ARKI – tura DIGI Mistrzostwa Polski ARKI – tura UKF Barbórka HF Barbórka VHF Narodziny Krótkofalarstwa Polskiego SPAC – Zawody aktywności SP 144 MHz Mistrzostwa Polski ARKI – tura KF SPAC – Zawody aktywności SP 50 MHz Nocne marki PGA Test 2010 HF PGA Test 2010 HF SPAC – Zawody aktywności SP 432 MHz SPAC – Zawody aktywności SP 1,2 GHz Hołd Powstańcom Wielkopolskim 1918/19 SPAC – Zawody aktywności SP 2,3+ GHz HNY-2011 Party Noworoczne 16:00, 02.12 18:00, 02.12 15:30, 04.12 19:00, 04.12 16:00, 05.12 18:00, 07.12 16:00, 09.12 18:00, 09.12 23:00, ? 07:00, 11.12 16:00, 11.12 18:00, 14.12 18:00, 21.12 15:00, 27.12 18:00, 28.12 18:00, 31.12 18:00, 02.12 20:00, 02.12 17:30, 04.12 21:00, 04.12 18:00, 05.12 22:00, 07.12 18:00, 09.12 22:00, 09.12 00:00, ? 08:00, 11.12 17:00, 11.12 22:00, 14.12 22:00, 21.12 17:00, 27.12 22:00, 28.12 18:00, 01.01 Kalendarz zawodów międzynarodowych 2010 Grudzień ARRL 160 m Contest TARA RTTY Melee ARRL 10 m Contest OK DX RTTY Contest RAC Winter Contest Croatian CW Contest DARC Christmas Contest Dni Morza – 2010 I – stacje z powiatów nadmorskich 1. SN2K 4758 2. SQ1DWR 4500 3. SP2KAC 4368 4. SP2FGO 4320 5. SP3MGM 3762 II – pozostałe stacje: 1. SP9KDA 6615 2. SP9H 6265 3. SP7GIQ 6188 4. SQ9E 5952 5. HF100ZHP 5577 III – stacje QRP 1. SP9UMJ 4620 2. SN5L 1596 3. SP3IOE 1350 4. SP4GL 468 5. SQ3OGP 333 IV – stacje SWL 1. SP4 – 208 2323 2. SP4 – 2101K 1976 3. SP3 – 1058 1800 4. SP6 – 01 – 356 1440 5. SP6 – 01 – 396 728 22:00, 03.12 00:00, 04.12 00:00, 11.12 00:00, 18.12 00:00, 18.12 14:00, 18.12 08:30, 26.12 16:00, 05.12 24:00, 04.12 23:59, 12.12 24:00, 18.12 23:59, 18.12 14:00, 19.12 10:59, 26.12 SP9VHF Contest_2010 1. SP9KUP 2. SQ9NIN/P 3. SP2TQI 4. SP4TKR 5. SO9I 2193 4380 3482 3052 2757 „Święto Lotnictwa Polskiego 2010” W konkursie uczestniczyło 72 operatorów ARS. Podstawowe warunki regulaminu spełniło i zdobyło dyplomy „Święto Lotnictwa Polskiego 2010” 46 operatorów (w tym 3 stacji klubowych i 5 stacji nasłuchowych). Zgodnie z regulaminem konkursu, dyplom nr 1 z serii „Samoloty Polskiego Lotnictwa Wojskowego”, prezesa Zarządu Głównego Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP zdobyli operatorzy stacji: SP2DGH, SP3SL, SP3NK, SP3TL, SP3SXA, SQ3ODX, SP4GSO, SQ4G, SQ7AET, SQ7CGN, S Q 9 J J N , H F 3 Ø I C P, S P 3 K K U , DL8UAA, DE2UAA. Najaktywniejszym operatorem stacji organizatora konkursu był Kazimierz SP3NK, który zdobył, zgodnie z regulaminem, dyplom specjalny prezesa ZG SSLW RP. Dzień Energetyka 2010 A – stacje klubowe – klasyfikacja CW i SSB 1. SP3KWA 2061 2. SP6ZDA 1773 3. SP2KAC 1620 4. SP6PCM 1485 5. SP6KCN 1476 B – stacje indywidualne CW 1. SP2DNI 711 2. SP1AEN 702 2. SP7IVO 702 3. SP3VT 657 4. SP2FMN 648 5. SP8HWM 630 C – stacje indywidualne SSB 1. SQ6NTM 1584 2. SP9IEK 1539 3. SQ8JX 1530 4. SP2FUD 1494 5. SQ9CWO 1449 D – stacje indywidualne CW i SSB 1. SN3B 1620 2. SP7EXJ 1548 3. SP5AYY 1512 4. SP2010FC 1467 5. SP4AWE 1431 E – stacje branży energetycznej CW 1. SN7F 675 2. SP4JCQ 666 3. SQ9CAQ 603 4. SP4DNX 585 5. SP8BVO 558 F – stacje branży energetycznej SSB 1. SP9HZW 1449 2. SO8T 1323 3. SP2OFP 1296 4. SN4W 1269 SQ2LKM 1269 5. SP9FRZ 1251 G – stacje branży energetycznej CW i SSB 1. SQ9E 1809 2. SP4FVS 1467 3. SP8WQX 1449 4. SP9UMJ 1278 5. SP6GPJ 1197 H – stacje SWL 1. SP3-1058 H 138 2. SP4-208 H 94 3. SP-0142-JG H 78 Świat Radio Grudzień 2010 17 AKTUALNOŚCI Zawody SP-CW-CONTEST 2010 MO-CW 1. SP2KAC 2. 3Z25KWA 3. SP6ZDA 4. SP7PGK 5. SP1KRF „Dni Zielonej Góry – Winobrania” 2010. Stacje indywidualne 1. SN3C 2. SP1AEN 3. SP9H 4. SP2010FC 5. SP4AWE Stacje klubowe 1. SP9KDA 2. SP4PBI 3. SP6ZDA 4. SP2KAC 5. SP4KHM Stacje QRP 1. SP9UMJ 2. SP2DNI 3. SP2FGO 4. SQ3A 5. SP3JFK Stacje YL 1. SQ7HX 2. SQ2LKO 3. SP3UUI 4. SQ9JJN Stacje SWL 1. SP3-1058 2. SP4-208 3. SP4-2101K 4. DE2UAA 5. SP6-01032 30 lat NSZZ „Solidarność” Grupa KF 1. SQ3XBC 2. SP3OTO 3. SP2WEG 4. SN7PW 5. SQ2AHL Grupa UKF 1. SQ3MVM 2. SP3DRM 3. SQ3TJD 4. SP3JBX 5. SQ3CPC Grupa SWL 1. SP2-7170 2. DE1KDC 3. SP7-15-045 4. SP3-08120 5. SP7-15-046 18 145 133 106 83 74 131 87 57 55 54 52 47 44 38 37 14756 13248 12935 12600 11956 15180 13530 12586 11712 10187 9780 9296 7314 6580 2516 7467 7182 7150 2706 6996 4218 3885 3780 3354 HST2010 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Białoruś Rosia Rumunia Węgry Bułgaria Polska Niemcy Ukraina Grecja Mongolia Włochy Bośnia i Hercegowina Macedonia 6546,3 6115,9 4486,4 3525,8 2250,4 1899,3 1570,4 710,8 553,9 480,9 406,8 393,0 374,0 Alfr ed SP7HOR podczas VII Mistrzostw HST R1 IARU w grupie seniorów zdobył 1 medal brązowy wywalczony w kat. Morse Runner (odbioru w Pile-Up). Jak widać w klasyfikacji generalnej reprezentacja SP zajęła 6. miejsce na 13 zespołów. Gratulacje! Świat Radio Grudzień 2010 OPEN 1 EU6AA 2 DL8UAA 3 EW2EG SO-CW 1. SP1AEN 2. SP4DNX SP – A – HC (stan na 25 września 58 55 52 35 34 32 24 1 61 60 SP5KP 4. SP5CNA 5. SP2QG 6. SP9W 7. SQ9E 60 59 57 57 56 SO-QRP-CW 1. SP2DNI 2. SP4JCQ 3. SP2FMN 4. SP4JFR 5. SP6BXM 54 49 43 39 38 O replikę lampy Ignacego Łukasiewicza 2010 A: SO – MIX – Stacje indywidualne i klubowe CW i SSB 1. SQ9E 188 2. SP6ZDA 173 3. SP9UMJ 165 4. SP2QG 159 5. SP9EMI 147 B: SO – SSB (stacje indywidualne i klubowe SSB) 1. SP9HZW 165 2. SP4OIZ 160 | SQ7OBB 160 3. SN7H 159 4. SP9SDR 147 5. SP5XVR 146 SQ7CGN 146 C: SO – MIX (stacje organizatora indywidualne i klubowe CW/SSB) 1. SP9ODY 175 2. SP9BNM 153 3. SN8M 145 4. UR4WG 137 5. SP9HVV 119 D: SO – SSB (stacje organizatora indywidualne i klubowe SSB) 1. SQ9CWO 159 2. SP8DWI 149 3. SP4KHM 147 4. SQ8NGV 131 5. SQ8SR 125 Grupa SWL E 1. SP4-208 5 2. SP4-2101K 1 Poszczególne pozycje oznaczają: znak stacji, l. punktów, l. dyplomów, l. nalepek (+ uzupełnienie) A – stacje indywidualne 1. SP5CJQ 3886 – 717+ 2. SP4GFG 3673 – 719 3. SP6DVP 2418 – 514 4. SP1DMD 2414 – 718 5.SP7ENU 2248 – 561+ 6. SP9DTE 2177 – 653 7. SP5ICQ 1950 – 526 8. SP4ICP 1859 – 629+ 9. SP3BYZ 1642 – 321 10. SQ7B 1641 – 401 11. SP8DYY 1515 – 332 12. SP2QVS 1433 – 335 13. SP9W 1412 – 311 14. SQ9DXT 1349 – 365+ 15. SP3C 1315 – 385 16. SP7AW 1227 – 271 17. SP3CUG 1169 – 267 18. SP1JON 1042 – 288 19. SP4OZ 1026 – 280 20. SP5ES 1025 – 145 21. SP8MI 1009 – 264 22. SP6BFK 987 – 201 23. SP2MDK 959 – 239 24. SP8AQA 876 – 230 25. SP3BGD 863 – 148 26. SP5JXK 833 – 124 27. SP4LVK 820 – 226 28. SP1AFU 787 – 174 29. SP6SOG 732 – 187 30. SP7CKF 626 – 177 31. SP5TAM 602 – 158 32. SP3JUN 601 – 98 33. SP5CEQ 540 – 132 34. SP2BJF 497 – 156 35. SP1ZZ 410 – 114 36. SQ9BDB 405 – 124 37. SP5MBA 395 – 91 38. SP5UAR 327 – 89+ 39. SP4TBM 319 – 77 40. SQ4CUX 268 – 75 41. SP7MJL 251 – 64+ 42. SP5NN 149 – 43 B – Stacje klubowe 1. SP6PAZ 1061 – 215 2. SP1KQR 399 – 121 3. SP4YFG 373 – 105 4. SP5ZRW 326 – 92+ 5. SP0ZHG 169 – 47+ 6. SP7ZKU 90 – 23+ C – Nasłuchowcy 1. SP4-208 830 – 170 2. SP9-4090-KA 201 – 54 3. SP2-7354-BY 176 – 47 Współzawodnictwo prowadzi Mikołaj Ciereszko SP5CJQ, ul. Młodzieżowa 4 m 7, 05-101 Nowy Dwór Maz. ([email protected]) SPDXM (rozliczenie – stan na 3.09.2010 r.) Lp 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 58 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 Znak SP5EWY SP7HT SP8AJK SP9PT SP5ENA SP4Z SP5CJQ SP3E SP7GAQ SP3IOE SP8NR SP7CDG SP9DWT SP3FAR SP7VC SP2JKC SP2B SP7ASZ SP7ITB SP6CZ SP6IHE SP8FHM SP6CIK SP3AGE SP1JRF SP8IIS SP2BRZ SP1S SP8FNA SP5KP SP3IBS SP6A SP4GFG SP8HXN SQ9HZM SP3MGM SP6AAT SP8GSC SP9W SP2QCR SP5ES SP9CTW SP9HTU SP9HZF SP6DVP SP1GZF SP5BB SP6EQZ SP7HQ SQ8J SP9UH SP8UFB SP3CGK SP1DMD SP3VT SP3FYM SP3CDQ SP3DIK SP8NCJ SP2EFU SP5LM SP3FYX SP6BFK SP1MWK SQ9MZ SP7ENU SP7ICE SQ9ACH SP5JXK SP1AAQ SP2CA SP3JUN SP7DZA SP3FIM SP5IKO SQ1EIX SP6FXY SQ5TA SQ9DXN SQ5RK SP9AUV SP9DTE SP2DNT SP3GEM Punkty 4725 4715 4706 4692 4658 4654 4635 4633 4626 4625 4619 4595 4592 4582 4567 4560 4551 4550 4546 4523 4519 4515 4475 4468 4459 4442 4438 4435 4384 4382 4358 4337 4313 4309 4244 4220 4214 4202 4177 4167 4157 4117 4076 4071 4052 4051 4035 3959 3941 3935 3921 3880 3848 3795 3755 3695 3689 3684 3684 3639 3435 3420 3398 3368 3268 3229 3133 3113 3076 3036 3030 3021 3002 2965 2914 2901 2811 2670 2568 2276 2189 1956 1458 940 3,5 939 911 914 904 901 917 904 895 895 904 889 891 893 877 912 864 875 845 842 860 887 863 852 824 822 860 797 830 797 802 877 826 757 789 738 735 696 691 712 695 685 633 697 778 796 645 655 608 682 614 520 562 517 624 600 509 484 659 587 556 545 265 442 467 261 391 447 423 503 258 460 294 265 408 278 359 182 224 208 105 220 234 111 940 7 946 949 938 939 936 939 928 930 931 926 923 921 927 924 921 919 917 925 919 892 895 902 909 868 871 906 879 886 887 847 861 857 855 880 839 861 841 863 785 792 807 845 823 823 775 796 779 791 834 715 822 768 819 672 676 716 742 769 632 773 679 750 615 748 710 670 657 576 647 576 487 613 578 511 524 519 502 428 498 262 446 271 125 0 14 952 968 960 960 950 941 942 946 940 940 942 941 936 937 930 940 928 941 937 939 932 934 927 922 934 916 931 923 913 933 877 878 909 926 916 896 943 891 906 913 894 892 874 884 878 896 866 887 888 893 892 891 888 848 820 828 831 838 858 794 817 810 780 799 815 774 650 763 761 771 731 836 761 783 811 779 749 693 710 649 747 484 576 0 21 948 953 955 952 943 941 937 940 937 937 941 931 932 930 923 937 926 932 933 925 918 914 919 939 929 897 926 915 902 915 868 870 910 889 898 895 898 895 896 901 890 897 869 850 830 879 889 852 802 879 873 854 854 826 841 815 857 798 829 818 745 830 815 771 741 751 750 799 668 786 706 728 782 681 728 714 758 720 639 707 545 544 398 0 28 940 934 939 937 928 916 924 922 923 918 924 911 904 914 881 900 905 907 915 907 887 902 868 915 903 863 905 881 885 885 875 906 882 825 853 833 836 862 878 866 881 850 813 736 773 835 846 821 735 834 814 805 770 825 818 827 775 620 778 698 649 765 746 583 741 643 629 552 497 645 646 550 616 582 573 530 620 605 513 553 231 423 248 0 SPDXM – TOP TWENTY Data 12.09 12.09 12.09 12.09 3.09 12.09 9.10 6.07 9.10 12.07 12.06 9.10 6.10 9.08 6.10 6.07 3.07 3.10 6.08 3.10 9.09 12.09 12.09 3.09 9.10 9.10 6.03 12.09 9.10 12.09 9.09 9.05 12.07 12.08 3.10 6.07 9.10 12.09 3.04 9.09 12.04 3.10 3.10 9.05 12.08 9.05 12.07 9.10 12.09 12.09 6.10 12.09 9.10 12.09 6.06 9.03 3.09 9.10 9.08 12.06 12.03 12.07 12.07 9.10 6.09 6.05 6.05 9.09 9.10 3.06 9.06 3.10 12.04 6.06 12.09 9.10 6.10 3.10 9.04 3.05 9.09 12.08 12.05 12.08 Lp 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 SP3GEM SP5EWY SP4Z SP8AJK SP7VC SP7HT SP9PT SP5CJQ SP3IOE SP5ENA SP3E SP7GAQ SP9DWT SP7CDG SP8NR SP6IHE SP3FAR SP3IBS SP2B SP2JKC 3,5 940 939 917 914 912 911 904 904 904 901 895 895 893 891 889 887 877 877 875 864 SP7HT SP5EWY SP9PT SP4Z SP8AJK SP5ENA SP7GAQ SP3E SP5CJQ SP9DWT SP3IOE SP7ASZ SP3FAR SP8NR SP7CDG SP7VC SP2JKC SP7ITB SP2B SP6CIK 949 946 939 939 938 936 931 930 928 927 926 925 924 923 921 921 919 919 917 909 7 SP7HT SP8AJK SP9PT SP5EWY SP5ENA SP3E SP6AAT SP5CJQ SP8NR SP4Z SP7CDG SP7ASZ SP7GAQ SP3IOE SP2JKC SP6CZ SP3FAR SP7ITB SP9DWT SP8FHM 968 960 960 952 950 946 943 942 942 941 941 941 940 940 940 939 937 937 936 934 14 SP8AJK SP7HT SP9PT SP5EWY SP5ENA SP4Z SP8NR SP3E SP3AGE SP5CJQ SP7GAQ SP3IOE SP2JKC SP7ITB SP9DWT SP7ASZ SP7CDG SP3FAR SP1JRF SP2B 21 955 953 952 948 943 941 941 940 939 937 937 937 937 933 932 932 931 930 929 926 SP5EWY SP8AJK SP9PT SP7HT SP5ENA SP5CJQ SP8NR SP7GAQ SP3E SP3IOE SP4Z SP7ITB SP3AGE SP3FAR SP7CDG SP7ASZ SP6CZ SP6A SP2B SP2BRZ 28 940 939 937 934 928 924 924 923 922 918 916 915 915 914 911 907 907 906 905 905 SPDXM – Kluby Lp 1 2 3 4 5 6 Znak SP5PBE SP2PMO SP9PDF SP3PLD SP9PRO SP2PIK Punkty 4381 4380 4246 4118 4053 3181 3,5 851 814 772 730 638 562 7 898 882 845 796 802 572 14 904 916 880 886 881 783 21 870 910 895 874 890 679 28 858 858 854 832 842 585 Data 9.10 6.07 6.10 6.10 6.09 6.02 Grunwald 2010 A – stacje indywidualne 1. SP7GIQ 1602 2. SP4JCP 1591 3. SP2OFH 1564 4. SP4OIZ 1530 5. SQ9CWO 1521 B – stacje klubowe 1. SN7H 1566 2. SP600G 1465 3. SP9KVZ/7 1395 4. SP4KHM 1341 SP4KCF 1341 5. SP2KAC 1323 C – stacje klubowe ZHP 1. SP6ZDA 1431 2. SP0ZHG 1296 3. SP5ZBA 909 4. SQ600G 819 5. SP3ZAC 728 SWL – stacje nasłuchowe 1. SP3-1058 1035 2. SP 5250753 855 3. SP8-20-100 801 4. SP8-20-101 616 5. SP-525648 594 Świat Radio Grudzień 2010 19 RADIOKOMUNIKACJA Przewodnik po rynku Anteny na amatorskie pasma fal krótkich Anteny HF Anteny są tymi elementami łącza pomiędzy nadajnikiem a odbiornikiem (transceiverem), które służą do przetworzenia energii prądów w.cz. w fale elektromagnetyczne podczas nadawania oraz przetworzenia energii fal elektromagnetycznych w prądy w.cz przy odbiorze. Przed laty anteny na amatorskie pasma fal krótkich były wykonywane prawie wyłącznie we własnym zakresie. Aktualnie można je kupić gotowe, a rynek oferuje coraz więcej modeli. Przystępując do zainstalowania anteny w bloku lub na prywatnej posesji, należy uzyskać pozwolenie administratora/właściciela budynku na zawieszenie anteny (są przepisy wymagające takiej zgody, ale są także przepisy nadające krótkofalowcowi prawo do wykonania instalacji antenowej). Instalacja antenowa musi spełniać kilka wymagań: mieć prawidłowe uziemienie, nie krzyżować T2FD 2 Historyczna, szerokopasmowa antena HF o niewielkich rozmiarach (długość całkowita 17 m), łatwa w zawieszeniu, zalecana przy małych odległościach między punktami zawieszenia. Charakteryzuje się niskim poziomem zakłóceń pochodzących od stacji pracujących w pobliżu, niskim poziomem szumów i dużą odpornością na wyładowania atmosferyczne, gdyż jest zwartą pętlą. W skład anteny wchodzi balun 1 : 9 oraz rezystor mocy 600 Ω. Antena jest zasilana poprzez kabel koncentryczny, np. RG-58 lub RF-7. W handlu występuje również pod oznaczeniem WD330S firmy Diamond (długość 10 m, waga 1,7 kg) i jest przewidziana do pracy w paśmie 2–28,6 MHz z maksymalną mocą 150 W. Jest także produkowana przez firmę Jack do zastosowań profesjonalnych oraz amatorskich. Wykres SWR dotyczy anteny o rozpiętości 2 × 15 m zawieszonej na maszcie o wysokości 10 m; maksymalna moc 1,5 kW SSB/CW. 20 Świat Radio Grudzień 2010 się z liniami energetycznymi i podobnymi, będącymi pod napięciem, oraz – w przypadku złamania masztu lub zerwania – nie powinna zagrażać osobom będącym w pobliżu. Instalacja antenowa nie może być dostępna (dotknięcie) dla osób przebywających w miejscach normalnie dostępnych. Parametry W antenach najistotniejsze są następujące parametry elektryczne: charakterystyka promieniowania, polaryzacja fali, zysk energetyczny, impedancja, współczynnik dopasowania SWR. Stopień zmienności tych parametrów G5RV Legendarna antena wielopasmowa typu G5RV pracuje w pasmach HF 80 – 10 m bez skrzynki antenowej. Z wykorzystaniem skrzynki antenowej zapewnia nadawanie i odbiór w całym zakresie fal krótkich. Istnieje możliwość zawieszenia anteny poziomo, skośnie, pionowo lub jako V (lub odwrócone V). W zależności od producenta jest wykonana z linki stalowej ocynkowanej ∅ 2 mm, miedzianej linki antenowej lub stalowej mosiądzowanej w koszulce z PCV. Standardowo jest wyposażona w balun 1 : 1. Podstawowe parametry: częstotliwości pracy: 3,5–30 MHz (ATU) impedancja znamionowa: 50 Ω maksymalna moc nadajnika: 1 kW SWR (w pasmach amatorskich): < 1,5 waga (ze standardowym fiderem 20 m): 1,1 kg długość anteny: 32 m wysokość zawieszenia: (minimalna 8 m, optymalna 20 m) w funkcji częstotliwości jest miarą pasmowości anten (cechy te są dla anteny identyczne zarówno przy nadawaniu, jak i przy odbiorze). Zysk energetyczny Zysk energetyczny anteny (Gain) powstaje wskutek zróżnicowania promieniowania energii fal elektromagnetycznych w zakresie możliwych kątów promieniowania dla danej anteny. W antenie kierunkowej uzyskuje się znaczną przewagę energii promieniowanej do przodu anteny w stosunku do energii promieniowanej do tyłu i na boki (korzystne warunki pracy anteny zarówno podczas nadawania, jak i przy odbiorze). Zysk energetyczny anteny wyrażany jest w dB i powinien być zawsze podawany względem określonej anteny odniesienia. DDK-20 Grauta DDK-20 Grauta to niesymetryczny dipol typu „Windom”. Antena pracuje na wszystkich pasmach KF. Podstawowe parametry: częstotliwości pracy: 3,7/7/14/ 21/28 MHz Comet CWA 1000 Wysokiej jakości dipol 5-pasmowy (3,5/7/14/21/28 MHz) o długości 19,9 m (zarówno do łączności DX-owych, jak i lokalnych w paśmie 80 m). Nadaje się do używania praktycznie w każdym miejscu, zwłaszcza gdy jest potrzebny bardzo wytrzymały produkt, odporny na trudne warunki pogodowe. CWA1000 idealnie zachowuje się podczas pracy na pasmach W-8010, W-721 i inne wersje maksymalna moc: 1000 W polaryzacja: pozioma impedancja: 50 Ω SWR: 1,3 : 1 długość: 41,4 m złącze: UC1 waga: 1563 g amatorskich od 10 do 80 m, a po zastosowaniu tunera można poszerzyć jej zakres zastosowania. CWA1000 jest dostarczana z balunem. Dane techniczne: częstotliwość: 3,5, 7, 14, 21, 28 MHz moc maksymalna: 500 W (PEP) długość: 19,9 m waga: 2,5 kg typ złącza: M (PL239, UC1) impedancja: 50 Ω Podobny do CWA 1000 typ anteny oferuje firma Diamond pod oznaczeniem W-8010 (3,5, 7, 14, 21, 28M Hz). Są też wersje dwupasmowe: W-735 (3,5, 7 MHz) i W-721 (7, 21 MHz) (fot). W zestawach znajdują się potrzebne odcinki przewodów (linka miedziana o grubości co najmniej 2 mm w izolacji igelitowej), izolatory, trapy (cewki wydłużające) oraz balun typu BU50 a także 2 odcinki po 10 m linki izolacyjnej na odciągi. W3DZZ Legendar na antena wielopasmowa typu W3DZZ zawiera odsprzęgacze LC (trapy). Podstawowym elementem anteny jest dipol półfalowy o długości 2×9,7 m w rezonansie na 7,05MHz. Na końcach tych dipoli włączone są trapy dostrojone do częstotliwości 7,05 MHz, a następnie odcinki przewodu po 6,7 m każdy, tworzące dipol pracujący na kilku częstotliwościach. Taka konstrukcja anteny zapewnia pracę na wszystkich pasmach amatorskich w następujący sposób: 80 m: trapy mają charakter indukcyjny przedłużając antenę do długości rezonansowej 40 m: trapy odłączają praktycznie końcowe odcinki po obu stronach dipola wyższe pasm: trapy mają charakter pojemnościowy, skracając antenę do długości rezonansowej (20 m-3/2 L, 15 m-5/2L, 10 m-7/2L_. W handlu antena W3DZZ występuje pod różnymi oznaczeniami. Na przykład FRITZEL (RICOFUNK) oferuje ją jako W3-200. Kabel koncentryczny jest dołączony do dipola poprzez załączony do zestawu balun 1:1. Parametry anteny W3-200: częstotliwość rezonansowa dla zakresu 80 m: 3700 kHz ±1% częstotliwość rezonansowa dla zakresu 40 m: 7050 kHz ±0,5% SWR: 2:1 (w zakresie 150...200 kHz) maksymalna moc doprowadzona: 1,4 kW/SSB, 700 W/CW całkowita długość anteny: 34 m waga całkowita: 2,3 kg Zysk energetyczny anteny w przestrzeni swobodnej mierzony względem anteny izotropowej podawany jest w dBi, zaś w przestrzeni swobodnej mierzony względem anteny dipolowej – w dBd. Dipol półfalowy w stosunku do hipotetycznej anteny izotropowej wykazuje zysk energetyczny = 2,15 dBi. Kierunkowość Kierunkowość anteny mierzona jest jako różnica pomiędzy zyskiem anteny kierunkowej do przodu, a jej zyskiem do tyłu F/B (Front-to-Back-Ratio). W liczbach bezwzględnych jest to stosunek, natomiast w mierze Świat Radio Grudzień 2010 21 RADIOKOMUNIKACJA Przewodnik po rynku Comet H422 Comet H422 gwarantuje doskonałą wydajność podczas pracy na 4 głównych pasmach: 7, 14, 21, 28 MHz. Antena jest idealna dla osób z ograniczoną wolną przestrzenią. Jest łatwa w montażu, może być montowana jako dipol poziomy lub dipol V (wystarczy, że końce będą zamontowane na wysokości 3 m nad ziemią). H422 to antena z trapami i balunem, przewidziana do pracy dużą mocą (do 1 kW). Parametry techniczne: częstotliwość: 7, 14, 21, 28 MHz moc maksymalna: 1 kW/SSB długość: 10,3 m (dipol poziomy) lub 7,4 m (dipol V) waga: ok. 5,4 kg typ złącza: M (UC1) impedancja: 50 Ω SWR: <1,5 logarytmicznej odpowiada to różnicy kilku, kilkunastu lub kilkudziesięciu dB. Im wyższa wartość tego parametru, tym lepszą kierunkowością wykazuje się dane rozwiązanie anteny kierunkowej. Anteny kierunkowe typu Yagi projektuje się zazwyczaj tak, aby największy stosunek przód/tył wykazywały na częstotliwościach leżących w środku pasm amatorskich. Współczynnik fali stojącej SWR (WFS) Współczynnik fali stojącej w obrębie pasm amatorskich nie powinien przekraczać wartości 2 : 1. Niski współczynnik fali stojącej ma istotne znaczenie dla współpracy linii zasilających anteny z wyjściami torów nadawczych. GP-7 GXP-7 Beam GXP-7 to bardzo popularna antena kierunkowa, 7-elemeentowa, w tym 4 elementy są zasilane. Taka struktura daje dodatkowy zysk we właściwym kierunku. Antena ma dość małe wymiary i można ją zainstalować na maszcie rurowym lub kratownicy (minimalna wysokość zawieszenia nad ziemią to 12 m). Podstawowe parametry: częstotliwość pracy 14 – 21 – 28 MHz jako pasma rezonansowe, dodatkowo 18 – 24 MHz liczba elementów aktywnych w poszczególnych pasmach: 14 MHz – 3 el. + struktura 18 MHz – struktura 21 MHz – 3 el. + struktura 24 MHz – struktura 28 MHz – 3 el. + struktura zysk średni: 11 dBi (14 – 21 – 28 MHz), 9 dBi (18 – 24 MHz) tłumienie tył – przód: 30 dB (14 – 21 – 28 MHz), 15 dB (18 – 24 MHz) duża szerokopasmowość dla niskiego SWR (dla pasma 14 – 21 – 28 MHz SWR: 1,2 – 1,3) moc maksymalna: 2000 W długość anteny: 5,2 m najdłuższy element: 11,3 m waga: 24 kg 22 Świat Radio Grudzień 2010 GP-7 to bardzo popularna bazowa antena pionowa, chętnie zabierana na różne wyprawy DX, bardzo prosta do montażu. Wzbudzona w poszczególnych pasmach jako 1/2 lambda. Przy instalacji na dachu wymagana wysokość rury masztowej to 3 m, bezpośrednio nad ziemią 4,5 m. Promiennik nie wymaga odciągów. Podstawowe parametry: częstotliwość pracy: 7, 10, 14, 18, 21, 24, 28, 50 MHz zysk anteny: 3 dBi SWR w potrzebnym wycinku pracy w poszczególnych pasmach nie przekracza 1,2–1,3 maksymalna moc SSB i CW: 1000 W (RTTY 500 W) kąt promieniowania: 16 stopni w y s o ko ś ć p r o m i e n n i k a : 7,1 m waga anteny: 8 kg Modele podobne do GP-7 to R-7000 Cushcraft i DX77A Hy-Gain. GXP-9 Beam GXP-9 to antena kier unkowa o bardzo dużym zysku w pasmach podstawowych, 9-elementowa (4 elementy są zasilane). Taka struktura daje dodatkowy zysk we właściwym kierunku. Antena ma średnie wymiary i wymaga instalacji na kratownicy (minimalna wysokość nad ziemią wynosi 20 m). Podstawowe parametry: częstotliwość pracy: 14 – 21 – 28 MHz jako pasma rezonansowe, 18 – 24 MHz częstotliwości dodatkowe liczba elementów aktywnych w poszczególnych pasmach: 14 MHz – 4 el. + struktura 18 MHz – struktura 21 MHz – 4 el. + struktura 24 MHz – struktura 28 MHz – 5 el. + struktura zysk średni: 12,4 dBi dla pasm 14 – 21 – 28 MHz, 9 dBi dla pasm 18 – 24 MHz tłumienie tył – przód: 30 dB dla 14 – 21 – 28 MHz, 15 dB dla 18 – 24 MHz duża szerokopasmowość dla niskiego SWR (dla pasma 14 – 21 – 28 MHz SWR 1,2 – 1,3) moc maksymalna: 2000 W długość anteny: 8,5 m najdłuższy element: 11,2 m waga: 28 kg Transceivery mają obecnie stałą impedancję 50 Ω i pozwalają na doprowadzenie pełnej mocy wyjściowej z transceivera do anteny, jeśli niedopasowanie na wyjściu nadawczym transceivera nie przekracza WFS = 2 : 1. Ze względu na kierunkowość i charakterystykę promieniowania anteny dzieli się na: dookólne, kierunkowe, pionowe, poziome. Anteny poziome (dr utowe) mają postać dipola i wymagają co najmniej dwóch punktów zawieszenia (dla popularnego pasma 3,5 MHz potrzeba ponad 40 m). Antena pionowa (instalowana często z braku miejsca) stawiana jest najczęściej na maszcie lub na dachu budynku, może być wielo- GP-7 DX Logoperiodyczny monobander 6 GP-7 DX to najbardziej sprawny model bazowej, pionowej anteny wzbudzonej w poszczególnych pasmach jako 1/2 lambda. Przy instalacji na dachu wymagana wysokość rury masztowej wynosi 3 m, a bezpośrednio nad ziemią 4,5 m. Na wysokości promiennika w promieniu 6 – 8 m nie mogą znajdować się metalowe przedmioty (rynny, anteny UKF na rurach masztowych, maszty i kratownice). Promiennik anteny wymaga odciągów. Podstawowe parametry: częstotliwość pracy: 7 – 10 – 14 – 18 – 21 – 24 – 28 – 50 MHz zysk anteny: 3 dBi SWR w poszczególnych pasmach: nie przekracza 1,2 – 1,3 maksymalna moc: SSB i CW 1000 W, RTTY 500 W kąt promieniowania: 16 stopni (w paśmie 14 MHz 12 stopni) wysokość promiennika: 8 m waga: 12 kg Modele podobne do GP-7 DX to R8 Cushcraft i AV640 Hy-Gain. Logoperiodyczny monobander 6-elementowy dla pasma 14 MHz to jednopasmowa antena o bardzo wysokich parametrach. Minimalna wysokość zawieszenia 18 m nad ziemią. Podstawowe parametry: częstotliwość pracy: 14 – 14,350 MHz zysk: 11 dBd tłumienie tył – przód: 30 dB duża szerokopasmowość: 1,1 – 1,2 maksymalna moc: 3500 W długość anteny: 8,5 m najdłuższy element: 11,4 m waga anteny: 30 kg Beam 3 el. Beam 3-el. 3 pasma to antena kierunkowa, 3-elementowa, 3-pasmowa, o dość małych wymiarach, co daje możliwość instalowania w różnych warunkach na masztach wykonanych z rur; minimalna wysokość nad ziemią 8 m. Można nawet zabrać ją na wyprawy DX. częstotliwość pracy: 14 – 21 – 28 MHz (na każdym paśmie pracują 3 elementy) zysk średni: 8,1 dBi tłumienie tył – przód: 22 dB duża szerokopasmowość dla niskiego SWR maksymalna moc: 1500 W długość anteny: 4,2 m najdłuższy element: 8,6 m waga: 15 kg Beam 4 el. Beam 4 el. na pasma 7 i 10 MHz to bardzo popularna ante- na umożliwiająca skuteczną pracę w tych pasmach (dla 7 MHz aktywne 2 elementy, w paśmie 10 MHz aktywne 2 elementy). Minimalna wysokość zawieszenia to 18 m nad ziemią. częstotliwość pracy: 7–10 MHz zysk: 7 MHz 3,8 dBd zysk 10 MHz 4,0 dBd tłumienie tył – przód: 18 dB/7 MHz, 23 dB/10 MHz maksymalna moc: 3500 W długość anteny: 5,2 m najdłuższy element: 14,6 m waga anteny: 24 kg dwa kable zasilające Beam 2 el. Beam 2 el. dla pasma 3,5–3,8 MHz to bardzo skuteczna antena kierunkowa. Minimalna wysokość zawieszenia wynosi 25 m nad ziemią. częstotliwość pracy: 3,5 – 3,8 MHz zysk 3,8 dBd: 10,2 dBi tłumienie tył – przód: 19 dB użyteczna szerokość pasma bez przełączania: 70 kHz SWR w miejscu rezonansu: 1,1–1,2 maksymalna moc: 3500 W długość anteny: 9,5 m najdłuższy element: 20,2 m waga anteny: 45 kg pasmowa, wymaga mocnej podstawy i odciągów na dachu (jest bardziej wrażliwa na zakłócenia, promieniuje dookólnie). Na wyższe pasma HF montowane są również anteny kierunkowe typu Yagi. Przy wyborze anteny kierunkowej należy rozstrzygnąć dylemat: czy ma to być wieloelementowa antena kierunkowa tylko na preferowane pasmo, czy też wielopasmowe rozwiązanie kompromisowe. Lokalizacje miejskie na ogół determinują kompromisowe rozwiązania anten na kilka pasm. W lokalizacjach pozamiejskich dysponujemy na ogół większą swobodą (i przestrzenią) i tam można pozwolić sobie na kilka wieloelementowych anten jednopasmowych. Anteny kierunkowe, zaprojektowane w oparciu o modelowanie komputerowe, pozwalają uzyskać niemal stały zysk energetyczny w obrębie pasm amatorskich przy optymalnym dopasowaniu (niski WFS) oraz dobrej kierunkowości. Zyskujące ostatnio popularność jednopasmowe anteny logoperiodyczne, z dodatkowym reflektorem z tyłu oraz direktorem z przodu, oferują w stosunku do tradycyjnych rozwiązań anten kierunkowych typu Yagi większą wartość zysku energetycznego, lepszą kierunkowość i zdecydowanie bardziej spłaszczony przebieg współczynnika fali stojącej w obrębie pasma roboczego anteny. Krótka historia anten HF W latach 70. transceivery fabryczne miały z reguły końcówkę lampową i układ wyjściowy Pi-filtra, co w pewnym stopniu umożliwiało dopasowywać się do anteny. Następne urządzenia miały końcówki mocy już na tranzystorach ze znormalizowanym wyjściem do anteny równym 50 Ω. Od tego czasu krótkofalowcy poszukiwa- Świat Radio Grudzień 2010 23 RADIOKOMUNIKACJA Przewodnik po rynku li dobrego rozwiązania, aby na jednym kablu zasilającym mieć jak najwięcej pasm amatorskich. Wynikało to z trudności związanych z zawieszaniem kilku anten, szczególnie na dachach budynków. Na pierwszym miejscu był dipol G5RV, który był prosty w wykonaniu, a potrzebny materiał był wszędzie dostępny. Następną anteną, bardziej złożoną, był dipol W3DZZ, który miał 2 trapy dla CP-6 Diamond CP-6 to doskonała antena pionowa na zakresy fal 80 – 6 m. Konstrukcja typu zwartego (element promieniujący jest zwarty dla prądu stałego, dzięki czemu zapewniona jest ochrona radiostacji przed uszkodzeniem od wyładowań atmosferycznych). Podstawowe parametry: częstotliwość: 3,5, 7, 14, 21, 28, 50 MHz moc: 200 W/SSB impedancja: 50 Ω SWR: 1,8 : 1 całkowita długość: 4,6 m waga: 4,9 kg złącze: gniazdo UC W zakresie 80 m należy zamocować radial R2 (wymagana jest skrzynka antenowa). Comet CHA250BX II Szerokopasmowa antena pionowa. Zakres nadawania wynosi od 3,5 MHz aż do 57 MHz (zakres odbioru 2 – 90 MHz). Antena nie wymaga żadnych przeciwwag i jest gotowa do pracy w niecałe 30 minut od rozpoczęcia składania. Konstrukcja wykonana z grubościennych rurek, dla przedłużenia żywotności wyposażona jest w akcesoria ze stali nierdzewnej. Antena jest polecana oso bom, które mają ograniczone miejsce na instalację anteny. Dane techniczne: częstotliwość odbioru: 2–90 MHz częstotliwość nadawania: 3,5–57 MHz moc maksymalna: 250 W/SSB długość: 7,13 m waga: 3,2 kg typ złącza: M (PL239, UC1) impedancja: 50 Ω 24 Świat Radio Grudzień 2010 Comet VA250 VA250 jest idealnym rozwiązaniem dla instalacji ograniczonych brakiem wolnej przestrzeni, np. na balkonie. Antena ta nie potrzebuje żadnych przeciwwag. Zakres częstotliwości, w jakich może pracować, obejmuje najpopularniejsze pasma krótkofalarskie 80–6 m. Szerokość tej anteny to zaledwie 2,56 m, a wysokość 0,66 m. Daje to bardzo duże szanse na montaż tam, gdzie wydaje się to niemożliwe. SWR jest bardzo niski na wszystkich pasmach, a antena jest gotowa do pracy w kilka minut od rozpoczęcia składania. Podstawowe parametry: częstotliwość odbioru: 2–90 MHz częstotliwość nadawania: 3,5 – 54 MHz częstotliwości 7 MHz. Taka antena miała już kilka pasm amatorskich, ale zaczęły się problemy, bo nie u każdego poprawnie się stroiła. Niektórzy w ogóle nie mieli możliwości rozwieszenia takiej anteny. Anteny te w wyższych częstotliwościach nie były do końca antenami rezonansowymi, a współczynnik SWR był dość wysoki. Kąt promieniowania był niezbyt właściwy, co nie pozwalało na dużą skuteczność przy dalekich łącznościach. Zaczęto więc stawiać moc maksymalna: 200 W/SSB długość: 2,56 m wysokość całkowita anteny: 0,66 m waga: 2,3 kg typ złącza: M (PL239, UC1) impedancja: 50 Ω SWR: < 1,5 anteny pionowe, o wysokości promiennika 1/4 lambdy. Do tego potrzebne były 3 lub 4 przeciwwagi. Poprzez odpowiedni kąt pochylenia przeciwwag uzyskiwano dobre dopasowanie do transceivera. Taka antena promieniowała dookólnie od 0 stopni do 90 stopni, co pozwalało na lepszą skuteczność na duże dystanse. Było to bardzo dobre rozwiązanie, ale dla jednego pasma. Szukając innego rozwiązania, zaczęto w promiennik montować AH-15 AH-15 to Yagi 3-elementowa na pasma 10, 15, 20 m (polaryzacja pozioma). Dane techniczne: częstotliwość:14 – 21 – 28 MHz moc maksymalna: 1000 W zysk: 8 dBd (10,15 dBi) impedancja: 50 Ω tłumienie przód/tył: 15/20 dBd SWR 1,3 średnica masztu: 35 – 50 mm najdłuższy element: 751 cm długość booma: 501 cm złącze: UHF Outback 1899 D-Original Markowa antena samochodowa Outback-1899 D-Original na pasma 10 – 80 m. Wyróżnia się bardzo wysoką jakością wykonania oraz niewygórowaną ceną. Jest to najlepszy wybór dla radioamatorów chcących pracować na pasmach KF zarówno z samochodu, jak i ze stacji bazowej lub na biwaku. Moc maksymalna 120 W (złącze UC1). Wysokość anteny na wszystkich zakresach wynosi 175 cm. Zakresy regulowane są kablem zwierającym odpowiednie cewki. Bez połączenia antena pracuje w paśmie 80 m (3,56 MHz) – SWR 1,0. Na wyższych zakresach wy- Outback 2000 D-Original Antena samochodowa renomowanej marki D-Original Antenna na pasma HF + 6 m. Zakresy regulowane są kablem zwierającym odpowiednie cewki. Bez połączenia antena pracuje w zakresie 80 m (3,700 MHz), SWR 1,9 (odległość od cewki do szczytu 67,8 cm). Na wyższych zakresach wymagane są następujące połączenia (w na- obwody rezonansowe jako pułapki odcinające poszczególne pasma, jednocześnie dodawać następne przeciwwagi, przeważnie po 2 na pasmo, o długości 1/4 lambda. W tym czasie firma Hy-Gain wprowadziła dwa modele takich anten: 12AVQ i 14 AVQ. Takie rozwiązanie zajmowało niezbyt dużo miejsca na dachu i pozwalało na większą skuteczność pracy w kilku pasmach amatorskich. Pewną niewygodą były przeciwwagi, bo w momencie pozyskania nowych pasm amatorskich można było zbudować promiennik o wysokości około 7 m, który miał jednocześnie 7 pasm amatorskich, ale co magane są następujące połączenia: 1 z 2: 40 m (7,05 MHz) – SWR 1,3 1 z 3: 20 m (14,20 MHz) – SWR 1,0 1 z 4: 15 m (21,10 MHz) – SWR 1,0 1 z 5: 10 m (29,00 MHz) – SWR 1,3 1 z 6: 2 m (145,00 MHz) – SWR 1,0 1 z 6: 70 cm (435,00 MHz) – SWR 1,3 wiasie została podana wysokość od cewki do szczytu): 1 z 2: 40 m (7,050 MHz) – SWR 1,5 (64,5 cm) 1 z 3: 30 m (10,100 MHz) – SWR 1,7 (64,5 cm) 1 z 4: 20 m (14,150 MHz) – SWR 1,0 (81 cm) 1 z 5: 17 m (18,200 MHz) – SWR 1,2 (89,9 cm) 1 z 6: 15 m (21,100/21,250 MHz) – SWR 1,2 (85,5 cm) 1 z 7: 12 m (24,950 MHz) – SWR 1,3 (73,5 cm) 1 z 8: 10 m (28,500 MHz) – SWR 1,0 (75,5 cm) 1 z 9: 6 m (50,500/51,000) – SWR 1,0 (63,5 cm) Pomiary SWR zostały przeprowadzone na podstawie magnetycznej umiejscowionej na środku dachu samochodu. Dokładne strojenie polega na skracaniu bądź wydłużaniu teleskopu. z przeciwwagami? Musiało ich być aż 14 sztuk, o długości 1/4 lambda (najkrótsze miały 2,6 m, a najdłuższe 10,2 m). Antena musiały mieć odpowiedni kąt pochylenia, aby uzyskać dobry SWR. Z jednej strony 7 pasm amatorskich o niskim kącie promieniowania, pod jednym kablem zasilającym, było to coś wspaniałego, ale ten las przeciwwag na dachu, był dla niektórych wielkim problemem. Firmy japońskie zaczęły skracać przeciwwagi, montując je do promiennika w postaci trapów i cewek (skrócili też główny promiennik). Takie rozwiązanie umożliwiało postawienie anteny w bardzo trudnych warunkach montażowych, które także pogarsza skuteczność anteny: traci się niski kąt promieniowania i jednocześnie antena jest bardzo wąskopasmowa, a kompensowanie tego skrzynką antenową nie polepszy skuteczności. Firma SteeepIR wyprowadziła antenę pionową, wielopasmową, w której promiennik zmienił swoją długość elektryczną do wartości 1/4 lambda w poszczególnych pasmach, ale i przy tym modelu zastosowano przeciwwagi drutowe, rezonansowe, co – przy wysokich kosztach – nie zapewniało nic nowego. Używając takiej anteny jako anteny bazowej, przy instalacji na dachu, trzeba było mieć miejsce na przeciwwagi. We wszystkich tych rozwiązaniach występowało promieniowanie pod bardzo wysokim kątem, co jest dużą stratą. Gdyby można było tę energie, która promieniuje od 40 stopni do 90 stopni, dołożyć do niskiego kąta, to antena miałaby promieniowanie dookólne ze spłaszczoną charakterystyką, z dodatkowym zyskiem energetycznym i niskim kątem promieniowania (byłby to duży postęp). Taka antena wzbudzona 1/2 lambda postawiona na maszcie, który spełnia rolę przeciwwagi Mosley TA-33-M Mosley TA-33-M to antena kierunkowa o następujących parametrach: zysk: 8,3 dBd/10 m, 0 dBd/12m, 7,3 dBd/15 m, 0 dBd/17 m, 6,5 dBd/20m tłumienie tył – przód: 20 dB/10m, 0 dB/12 m, 20 dB/15 m, 0 dB/17 m, 20 dB/ 20 m moc maksymalna: 1,5 kW/CW, 2,5 kW/SSB SWR: 1 : 1 do 1,6 : 1 długość boomu: 4,3 m promień obrotu: 5,0 m średnica masztu: 38 mm maksymalna długość elementu: 8,5 m waga: 20,7 kg powierzchnia dla wiatru: 0,53 m² obciążenie wiatrem (przy 125 km/h): 510 N Świat Radio Grudzień 2010 25 RADIOKOMUNIKACJA Przewodnik po rynku Lista obecności w testach i prezentacjach ŚR 26 DDK-20 Grauta DDK-20 Grauta – niesymetryczny dipol typu „Windom”. Antena pracuje na wszystkich pasmach KF. Zakres częstotliwości pracy: 3,7/7/14/21/28 MHz; maksymalna moc: 1000 W; polaryzacja: pozioma; impedancja: 50 Ω; SWR: 1,3:1; długość: 41,4 m; złącze: UC1; waga: 1563 g. Avanti Radiokomunikacja www.avantiradio.pl 9/2008 W-8010 Diamond W-8010 Diamond – szerokopasmowa antena na wszystkie pasma KF. Zakres częstotliwości: 3,5/7/14/21/28 MHz; maksymalna moc: 1,2k W (PEP); długość: 19,2 m; waga: 2,5 kg. Avanti Radiokomunikacja www.avantiradio.pl 9/2008 WD-330 Diamond WD-330 Diamond – dipol na pasma KF. Zapewnia optymalną pracę w szerokim zakresie i jest bardzo łatwa w montażu. Zakres częstotliwości: 2...30 MHz; maksymalna moc: 150 W; VSWR: 2:1 do 18 MHz, 3:1 powyżej 18 MHz; długość: 25 m; waga: 3,1 kg; długość kabla koncentrycznego: 30m, wtyk UC1. Avanti Radiokomunikacja www.avantiradio.pl 9/2008 WD735 Diamond WD735 Diamond – dwupasmowy dipol z trapami na dwa dolne pasma KF. Zakres częstotliwości: 3,5/7 MHz; maksymalna moc: 1,2 kW (PEP); długość: 26 m; waga: 2,5 kg. Avanti Radiokomunikacja www.avantiradio.pl 9/2008 BB2M Diamond Antena Diamond BB2M – szerokopasmowa antena samochodowa KF od 40 m w górę. Częstotliwości nadawania: 7...30 MHz/50 MHz (do 54 MHz ze skrzynką antenową); częstotliwości odbioru: 3...100 MHz; maksymalna moc: 120 W (SSB), 40 W (FM); impedancja: 50 Ω; SWR: <2,0:1; złącze: UC1; długość: 1,98 m; waga: 800 g. Avanti Radiokomunikacja www.avantiradio.pl 9/2008 CP-6 Diamond CP-6 Diamond – antena stacjonarna na pasma KF + 6 m. Podstawowe parametry anteny CP-6 Diamond: pasma pracy CP-6: 80 (wymagana skrzynka antenowa do 80 m (75 m)/40 m)/40/20/15/10 m + 6 m; Moc: 200 W (PEP); impedancja: 50 Ω; VSWR: 1,8:1; całkowita długość: 4,6 m; waga: 4,9 kg; złącze: gniazdo UC. Avanti Radiokomunikacja www.avantiradio.pl 9/2008 HMC-6S Maldol HMC-6S – antena samochodowa na pasma amatorskie KF/VHF/UHF (20/15/10/6/2 m/70 cm). Zakres częstotliwości: 7/21/28/50/ 144/430 MHz; typ: 1/4 fali – 7/21/28/50 MHz, 1/2 fali – 144 MHz, 2 × 5/8 fali – 430 MHz; zysk: 0 dB – 7/21/28/50 MHz, 2,15 dBi – 144 MHz, 5,3 dBi – 430 MHz; SWR: <1,5 dla 21/28/50 i 144/430 MHz, <2,0 dla 7 MHz; impedancja: 50 Ω; maksymalna moc: 120 W dla 7/21/28 MHz, 150 W dla 50/144/430 MHz; złącze: PL-259 (M-P); długość: 1,84 m; waga: 800 g. Avanti Radiokomunikacja www.avantiradio.pl 9/2008 Butternut HF-2V HF-2V – dookólna antena na dwóch dolnych pasmach HF (80/40 m). Wysokość: 9,8 m; pasma: 40 m (1/4 ), 80m (1/4); masa: 5,9 kg; impedancja: 50 Ω; VSWR w rezonansie: 1.5:1; moc maksymalna: 2 kW PEP; maksymalna prędkość wiatru: 96,6 km/h; szerokość pasma dla VSWR <2:1: 200 kHz m; 80 m – 90 kHz. Antena, jak każda antena na pasma KF, wymaga dobrego systemu przeciwwag (można zastosować opcjonalny system GRK). Jako wyposażenie dodatkowe oferowane są trapy na pasmo 160 m i 30 m. Pro-Fit www.inradio.pl 4/2009 Butternut HF-6V HF-6V – dookólna antena na podstawowe pasma HF (można rozszerzyć na 160 m, 17 m, 12 m i 6 m). Nie wymaga trapów i przeciwwag. Długość: 7,9 m; masa: 5,4 kg; impedancja: 50 Ω; VSWR w rezonansie: 1,5:1, moc maksymalna: 2 kW PEP (75/80 m, 40 m, 20 m, 15 m, 10 m); 500 W PEP (30 m); odporność na wiatr: 0,19 m2; maksymalna prędkość wiatru: 129 km/h; szerokość pasma dla VSWR <2:1: 40 m – 250-300 kHz, 80 m – 40–100 kHz (10, 15, 20, 30 m – całe pasmo), długość elektryczna:10 m – 7,9 m (3/4), 15 m – 3,7 m (1/4 ), 20m – 7,9 m (3/8), 30 m – 7,9 m (1/4), 40 m – 7,9 m (1/4), 80 m – 7,9 m (1/4). Pro-Fit www.inradio.pl 4/2009 Butternut HF-9V HF-9V – dookólna antena na wszystkie pasma HF (z opcyjnymi elementami także 160 m). Długość: 7,9 m; masa: 6,3 kg; impedancja: 50 ; VSWR w rezonansie: 1,5:1; moc maksymalna: 2 kW PEP (75/80 m, 40 m, 20 m, 15 m, 10 m), 800 W PEP (17 m, 12 m), 500 W PEP (30 m, 6 m); maksymalna prędkość wiatru: 129 km/h; szerokość pasma dla VSWR <2:1: 40 m – 250–300 kHz, 80 m – 40-100 kHz (10, 12, 15, 17, 20, 30m – całe pasmo; długość elektryczna: 6 m – 2,7 m (3/4), 10 m – 7,9 (3/4, 12m – 7,9 m (5/8 ), 15 m – 3,7 m (1/4), 17 m – 7,9 m (1/2), 20 m – 7,9 m (3/8), 30 m – 7,9 m (1/4), 40 m – 7,9 m (1/4), 80 m – 7,9 m (1/4). Antena wymaga opcjonalnego promiennika, takiego jak GRK, CPK czy RMK-II. Pro-Fit ww.inradio.pl 4/2009 Butternut HF-5B HF-5B – antena kierunkowa Yagi na 5 popularnych pasm HF (20 m, 17 m, 15 m, 12 m i 10 m). Rozpiętość: 3,8 m; długość boomu: 1,8 m; promień obrotu: 2,1 m; długość elementów pionowych: 1,8 m; masa: 10 kg; impedancja: 50 Ω; VSWR w rezonansie: 1,5:1; moc maksymalna: 500 W/CW, 1200 W PEP/SSB; maksymalna prędkość wiatru: 129 km/h; szerokość pasma dla VSWR <2:1: 10 m – 1,5 MHz, 20 m – 200 kHz (12, 15, 17 m – całe pasmo); zysk: + 3 dBd/20 m (17 m + 5 dBd); tłumienie front-to-back: 20 dB, front-to-side: 30 dB; minimalna odległość od gruntu: 9,1 m. Pro-Fit www.inradio.pl 4/2009 Butternut Skyhawk Skyhawk – antena kierunkowa Yagi na pasma HF (20 m, 15 m, 10 m 12 m i 17 m). Liczba elementów: 10 (3 pełnowymiarowe elementy na pasma 15 i 20 m; 4 pełnowymiarowe elementy na pasmo 10 m); całkowita długość boomu: 7,3 m; powierzchnia oporu powietrza: 2,5 m2; promień obrotu: 6,7 m; masa: 34 kg; odporność na wiatr: 145 km/h, średnica boomu: 51 mm; zasilanie: pojedyncza linia koncentryczna 50 Ω + balun; moc maksymalna: 2,5 kW. Pasmo 20 m: długość boomu: 7,0m; SWR: 1,4:1; tłumienie tył–przód: >20 dB (najlepsze 21 dB dla 14,15 MHz); wzmocnienie: 7,0 dBi (największe 7,4 dBi dla 14,35 MHz). Pasmo 15 metrów: długość boomu: 4,7m; SWR: 1,5:1 (21,0 – 21,45 MHz); tłumienie tył–przód: 16 dB (najlepsze 24,5 dB dla 21,35 MHz); wzmocnienie: 7,0 dBi (największe 7,6 dBi dla 21,45 MHz). Pro-Fit www.inradio.pl 4/2009 HF-80FX HF-80FX – antena samochodowa HF na pasmo 80 m. Podstawowe parametry: typ: ¼ L; pasmo: 3,5 MHz; maksymalna moc: 120 W/SSB; długość: 1,4 m; masa: 220 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.p 3 /2009 HF-40FX HF-40FX – antena samochodowa HF na pasmo 40 m. Typ ¼ L; pasmo: 7 MHz; maksymalna moc: 200 W/SSB; długość: 1,4 m; masa: 270 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 MD200 MD200 – jednopasmowa antena samochodowa HF (wymaga wbudowania cewki na konkretne pasmo). Skompletowana fabrycznie antena z cewką typu MDC40 może pracować na zakresie 7 MHz (np. MDC 80 na 3,5 MHz, MDC 20 na 14 MHz, MDC 15 na 21 MHz). Typ: 1/4 L; pasmo: 7 MHz; maksymalna moc: 120 W/SSB; długość: 2,0 m; masa: 1030 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 HF-20FX HF-20FX – antena samochodowa HF na pasmo 20 m. Podstawowe parametry: typ: 1/4 L; pasmo: 14 MHz; maksymalna moc: 220 W/SSB; długość: 1,2 m; masa: 210 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 HF-15FX HF-15FX – antena samochodowa HF na pasmo 15 m. Typ: 1/4 L; pasmo: 21 MHz; maksymalna moc: 220 W/SSB; długość: 1,2 m; masa: 160 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 HM6 HM6 – wielopasmowa antena samochodowa HF (pasma 10–40 m). Typ: 1/4 L; Pasmo: 7/14/18/21/24/28 MHz; maksymalna moc: 220 W/SSB; długość: 1,83 m; masa: 710 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 HV-4 HV-4 – wielopasmowa antena samochodowa HF/VHF (pasma 2–40 m). Typ: 1/4 L (7/21/50), 5/8 L (144); pasma: 7/21/50/144 MHz; zysk: 3,6 dBi (144); maksymalna moc: 120 W/SSB (7/21), 200 W/SSB (50/144); długość: 2,00 m; masa: 485 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 HV-4S HV-4S – wielopasmowa antena samochodowa HF/VHF (pasma 70 cm–10 m). Typ: 1/4 L (28/50), 3/8 L (144), 1/4 L (430); pasma: 28/50/144/430 MHz; zysk: 1,8 dBi (144), 4,5 dBi (430); maksymalna moc: 150 W/SSB; długość: 0,95 m; masa: 480 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 HV-5S HV-5S – wielopasmowa antena samochodowa HF/VHF (pasma 70 cm–40 m). Typ: 1/4 L (7/21/50/144), 5/8 L (430); pasma: 7/21/50/144/430 MHz; zysk: 3,2 dBi (430); maksymalna moc: 120 W/SSB (7/21/50), 200 W/SSB (144/430); długość: 1,42 m; masa: 470 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 HV-7CX HV-7CX – wielopasmowa antena samochodowa HF/VHF (pasma 70 cm–40 m). Typ: 1/4 L (7-50), 1/2 L (144), 2×5/8 L (430); pasma: 7/(10/14)/21/(21/24)/28/50/144/430 MHz; zysk: 2,15 dBi (144), 5,5 (430), 120 SSB (7–28); maksymalna moc: 120 W/SSB (7–28), 200 W/SSB (50–430); długość: 1,90 m; masa: 660 g; złącze M. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 Ameritron SDA-100 SDA-100 – śrubowa antena samochodowa HF (od 80 do 10 m). Ma wysuwany pręt stalowy o długości 183 cm i może pracować mocą do 1,2 kW. Konstrukcja mechaniczna anteny wykonana została z idealnie do siebie pasujących i powtarzalnych elementów aluminiowych lub elementów ze stali nierdzewnej CNC. Antena dostarczana jest z nowym silnikiem 12 V Pittman o podwyższonej wytrzymałości i cichej pracy. Zestaw SDA-110 zawiera samochodową antenę śrubową SDA-100, pręt antenowy SWP-100 oraz autokontroler SDC-100. Pro-Fit www.inradio.pl 3/2009 Świat Radio Grudzień 2010 pionowej nierezonansowej, musi mieć również u podstawy anteny kilka prętów, które wytworzą odpowiednią pojemność dla uzyskania zgodnej reaktancji. Musi być też transformator 4:1 dlatego, że promiennik jest 200 Ω i wymagany jest dobry symetryzator prądowy. Tak skonstruowana antena pro- mieniuje dookólnie, ale ma spłaszczoną charakterystykę promieniowania pod kątem 16 stopni. Jest to doskonałe rozwiązanie dla anteny wielopasmowej, o dużym zysku energetycznym (SP7GXP oferuje taki model anteny pod symbolem GP-7; podobny model to DX77 Hy-Gain, R7 i R7000 Cushcraft). Spiderbeam Spiderbeam to pełnowymiarowe, lekkie Yagi trzypasmowe z włókna szklanego i drutu. Występują w wersjach 3- i 5-pasmowych. Są to lekkie anteny typu Yagi, ale elementy anten są wykonane z drutu i podparte na tyczkach wykonanych z fiberglasu. Antena zapewnia wzmocnienie i współczynnik F/B jak typowy, pełnowymiarowy beam trzypasmowy i może przy tym przenosić maksymalną moc ciągłą HF 2 kW. Ważą tylko 6 kg i dzięki temu są idealne do zastosowań polowych (długość transportowa tylko 1,2 m). Anteny są bardzo chętnie zabierane na wszelkiego rodzaju ekspedycje DX z uwagi na niską wagę i prostotę wykonania. Podczas instalowania anten HF najważniejszą sprawą jest podniesienie jej tak wysoko, jako to tylko możliwe. Wspornik z rur ze szkła epoksydowego podtrzymuje 3 przeplecione drutowe Yagi na 20/15/ 10 m (trapy są zbędne): 3 elementy Yagi na 20 m, 3 elementy Yagi na 15 m, 4 elementy Yagi na 10 m. W przeciwieństwie do tradycyjnych Yagi, elementy direktora i reflektora są zagięte symetrycznie w kształcie litery V. Trzy wibratory to oddzielne dipole podłączone do wspólnego punktu zasilania. Impedancja w tym punkcie wynosi 50 Ω, co daje bardzo prosty i sprawny system zasilania. Nie wymaga linii fazujących czy urządzeń dopasowujących. Szkic konstrukcji jest pokazany na rysunku. Elementy są wykonane z miedziowanego drutu stalowego, zaś wsporniki z 4 ramion ze szkła epoksydowego po 5 m długości każde, podzielonych na 1 m odcinki (dla ułatwienia transportu). Złącze centralne jest wykonane z aluminiowej blachy i rur. Pionowy maszt anteny przechodzi przez otwór w środku płyty złącza (środek ciężkości anteny), tak że ciężar i moment obrotowy są równomiernie rozłożone na maszt i rotator. Promień obrotu wnosi 5m. Pełny opis anteny: http:// www.spiderbeam.com/pdf_files/ spider_specification_polski.pdf. Były to i są wspaniałe anteny pionowe, wielopasmowe, ale w promienniku dalej są użyte trapy. Rozpatrując np. pasmo 18 MHz widzimy, że promiennik dla tej częstotliwości ma na sobie 3 cewki skracające z pasm 21 – 24 – 28 MHz. Gdyby tych cewek nie było, promiennik byłby dłuższy, ale w efekcie uzyskalibyśmy większą sprawność. Powstało następne rozwiązanie: na głównym promienniku pozostał 1 podwójny trap dla niższych pasm, natomiast wokół głównego promiennika powstały 4 sprzęgacze o długości 3/8 lambda dla 4 pasm, tj. 18 – 21 – 24 – 28 MHz, zamontowane w odpowiednim miejscu. Dało to większy zysk energetyczny i większą szerokopasmowość. Na głównym promienniku, na wysokości 610 cm, znajduje się obwód rezonansowy dla pasma 14 MHz, poprzedzony dużym parasolem pojemnościowym, co umożliwia uzyskanie 3/8 lambda długości promiennika. W tym paśmie antena ma największą sprawność, najniższy kąt promieniowania i dużą szerokopasmowość. Tak właśnie powinno być, bo to pasmo jest najbardziej oblegane przez nadawców. Pasmo 10 MHz ma na głównym promienniku jedną cewkę z pasma 14 MHz, a pasmo 7 MHz w swoim szeregu na głównym promienniku ma 2 cewki, z pasma 14 i 10 MHz. Dodatkowo dla pasma 7 MHz jest następna parasolka pojemnościowa, aby i to pasmo pracowało jako 3/8 lambda. Obecnie uważa się, że jest to najnowsze rozwiązanie pionowej anteny wielopasmowej o dużej szerokości pasma, dużej stabilności częstotliwości rezonansowej w poszczególnych zakresach oraz o dużym zysku energetycznym. Dane techniczne (wersja 3-pasmowa): pasmo wzmocnienie w przód (w wolnej przestrzeni) wzmocnienie w przód (15m nad ziemią) F/S F/B SWR (w paśmie) 20 m 6,7 dBi (4,5 dBd) 11,7 dBi (4,5 dBd) 13 dB 15-20 dB < 1,5 (14 – 14,4 MHz) 15 m 6,9 dBi (4,7 dBd) 12,3 dBi (4,7 dBd) 17 dB 20-25 dB < 1,5 (21 – 21,5 MHz) 10 m 7,1 dBi (4,9 dBd) 12,6 dBi (4,9 dBd) 19 dB 20-25 dB < 2 (28 – 29,3 MHz) Anteny Wojtka SP2JFF. Na maszcie znajdują się anteny jednopasmowe (monobandery), 2 el. na 7 MHz, 6 el. na 14 MHz, 6 el. na 21 MHz Świat Radio Grudzień 2010 27 RADIOKOMUNIKACJA Przewodnik po rynku ECO AVT-4 Anteny Marka SP7HOA. Na jednym maszcie znajdują się następujące anteny: najwyżej beam GXP-7, w środku beam duobander jako 2 el. na 7 MHz i 2 el. na 10 MHz, a najniżej beam 2 el. na 3,5 MHz Antena pionowa 4-pasmowa o następujących parametrach: zakresy fal: 40, 20, 15, 10 m impedancja: 50 Ω moc: 2 kW (w przypadku użycia z przeciwwagami wykonanymi z drutu) SWR: 1 : 1,3 waga: 4,5 kg długość: 6,50 m zysk: 3,5 dB moc z opcjonalnymi przeciwwagami rezonansowymi: 500 W/SSB ECO AVT-25 ECO Beam Assay 20 – 15 – 10 m Antena pionowa 5-pasmowa: 80, 40, 20, 15, 10 m impedancja: 50 Ω moc: 2 kW/10 – 40 m, 1 kW/ 80 m SWR: 1 : 1,3 waga: 6 kg długość: 7,30 m zysk: 3,5 dB moc z opcjonalnymi przeciwwagami rezonansowymi: 500 W/SSB Antena kierunkowa 3-pasmowa, trapowa, z możliwością rozszerzenia o pasmo 40 m. długość boomu: 4,42 m długość reflektora: 8,46 m długość direktora: 7,19 m waga: 16 kg SWR: 1 : 1,1 moc: 2 kW zysk: 8 dB balun: opcja Na zdjęciu widać antenę z zamontowanym kitem rozszerzającym dla pasma 40 m (środkowy element, dodatkowe trapy na końcach). Takie anteny mają też swoje minusy: muszą mieć właściwą wysokość rurki masztowej, z dobrym kontaktem elektrycznym, a w promieniu 6 – 8 m na wysokości promiennika nie mogą znajdować się metalowe przedmioty, np. rynny, rurki masztowe, kratownice... Bezpośrednio pod anteną i na wysokości 4 m promiennika na maszcie muszą być zastosowane odciągi w postaci linki taterniczej lub żeglarskiej. Jest Które z wymienionych produktów: a) kupiłbyś lub zamierzasz kupić; b) poleciłbyś innym Nazwa a b Konstrukcje antenowe Na jednym wysokim maszcie można zainstalować kilka potrzebnych anten. CP-6 G5RV Mosley TA 33-M AH-15 CWA-1000 GP-7 Outback 1899 Logoper. Mon. 6 el. Beam 2 el. DDK-20 GXP-7 Outback 2000 VA-250 Beam 3 el. ECO AVT-4 GXP-9 Spiderbeam VPA 28/50 Beam 4 el. ECO AVT-25 GP-7 DX T2FD VPA 50 CHA 250 BX ECO BEAM H-422 W3DZZ A N K I E TA Wœród uczestników tej ankiety rozlosujemy 10 trzymiesiêcznych bezp³atnych prenumerat próbnych „Œwiata Radio”. Jeœli ju¿ jesteœ prenumeratorem ŒR, proponujemy Ci dowolnie wybran¹ prenumeratê próbn¹ innych miesiêczników AVT – wybierz tytu³. Pragnê otrzymaæ prenumeratê: ŒR Ju¿ jestem prenumeratorem ŒR i wybieram prenumeratê: EiS MT BD Audio EdW EP Elektronik Kupon mo¿na wys³aæ poczt¹ na adres: 03-197 Warszawa, ul. Leszczynowa 11, faksem: 22 257 84 67, e-mailem: [email protected] 28 to niezbędne podczas silnych porywów wiatru, a szczególnie gdy pada marznący deszcz. W taki właśnie sposób powstała antena GP-7 DX oferowana przez Waldka SP7GXP (podobne modele to R8 Cushcraft i AV-640 Hy-Gain). Świat Radio Grudzień 2010 ........................................................................................................................................................................................ imię i nazwisko ........................................................................................................................................................................................ ulica, nr domu, nr mieszkania ........................................................................................................................................................................................ kod, miejscowość Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych w bazie danych AVT-Korporacja Sp. z o.o. i na korzystanie z nich w celach handlowych i marketingowych związanych z ofertami AVT. Dane są chronione zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych (Dz.U. Nr 133 poz. 883). Oświadczam, że wiem o moim prawie do wglądu i poprawiania moich danych osobowych. .............................................................................. data .............................................................................. podpis Znany w Polsce producent anten HF Waldek SP7GXP proponuje kilka modeli nakładanych na wspólny boom: beam GXP-7 + dipol 7 MHz beam GXP-7 + dipol 10 MHz beam GXP-7 + 2 el. 7 MHz beam GXP-7 + 2 el. 7 MHz + dipol 10 MHz 2 el. 3,5 – 3,8 MHz + 2 el. 7 MHz + 2 el. 10 MHz Mogą to też być anteny jednopasmowe na niższe pasma HF (dipol obrotowy 3,5 – 3,8 MHz, beam 2 el. 7 MHz, beam 2 el. 10 MHz) lub jednopasmowe logoperiodyczne dla wyższych pasm (10 MHz – 14 MHz – 18 MHz – 21 MHz – 24 MHz – 28 MHz). Wszystkie typy beamów mają w komplecie płytę do masztu na średnicę 50 lub 60 mm (na życzenie mogą być większe). Bardzo ważną sprawą jest dobrze przemyślana konstrukcja i jakość użytych materiałów. Rury w elementach są stopniowane w średnicy i przewężane z jednej strony, co daje dobrą sztywność podczas silnych wiatrów. Elementy, które są zasilane, mają izolator z włókna szklanego. Wszystkie elementy w antenach mocowane są do boomu poprzez kabłączek i siodełko, dodatkowo na rurę jest założony krążek izolacyjny w celu zabezpieczenia przed wgnieceniem, co mogłoby spowodować uszkodzenie konstrukcji podczas silnego wiatru. Elementy o długości powyżej 14 m są podwiązywane. Podwiązywane są też boomy o długości powyżej 5 m (do tego celu przewidziano odpowiednie uchwyty). Do symetryzatorów i transformatorów użyte są duże, 60 mm rdzenie ferrytowe, nawinięte drutem w teflonie. W miejscach łączenia rur jest stosowany odpowiedni „smar ”, aby rury nie korodowały, dodatkowo zapewniający bardzo dobry kontakt. Generalnie większe anteny konstruowane są na stosunkowo krótkich boomach, co jest bardzo istotne w obecnych czasach, kiedy trafiają się bardzo silne wiatry; w ten sposób likwiduje się uszkodzenia mechanizmu obrotowego i unika skręcania masztów. Pozwala to na wieszanie nawet 3 anten jedna nad drugą. Z kolei przy antenach na niższe częstotliwości, krótki boom z elementami tworzy kubaturę anteny na tyle małą, że pojemność wytworzona między elementami a ziemią daje efekt niższego kąta promieniowania w stosunku do anten VPA – Systems Dual Band Yagi 28/50 MHz Dla poszukujących anteny uniwersalnej na 2 popularne pasma DX-owe 28 MHz oraz 50 MHz idealna może okazać dwupasmowa antena Yagi projektu DK7ZB, produkowana przez VPA-Systems. Z zalet anteny można wymienić niewielkie rozmiary (około 360 cm dł.), stosunkowo duży zysk 7,2 dBi w paśmie 10 m oraz 8,7 dBi w paśmie 6 m, czystą charakterystykę promieniowania oraz zasilanie jednym przewodem antenowym bez konieczności przełączania. Antena wykonana w całości z aluminium oraz stali nierdzewnej (śruby). Zapewnia możliwość pracy z mocą do 500 W w obydwóch pasmach. Antena nie z długim boomem. Wieszając dwie jednakowe anteny wielopasmowe w pewnym oddaleniu jedna od drugiej, można je odpowiednio fazować, co pozwala na zmianę kąta promieniowania anteny w tych kilku pasmach. W efekcie umożliwia to pracę o całą godzinę wcześniej i o godzinę później w stosunku do użytkowników innych anten. wymaga strojenia, po zmontowaniu jest gotowa do pracy. Specyfikacja techniczna anteny: pasmo: 10/6 m zakres częstotliwości: 28 – 29/50 – 51 MHz liczba elementów: 3/4 zysk energetyczny: 7,2/8,7 dBi promieniowanie wsteczne: –22,6/–13,4 dB szerokość wiązki pionowej (±3 dB): 120°/90° szerokość wiązki poziomej (±3 dB): 70°/60° maksymalna moc doprowadzona do anteny: 500/500 W maksymalny WFS (SWR) w paśmie: 1,5 : 1/1,5 : 1 gniazdo antenowe: typ N (pozłacane) balun: 1 : 1 teflon coax długość całkowita: 360 cm przekrój nośnika: 30 × 30 × 2/35 × 35 × 2 mm średnica elementów: 16/14/12 mm użyty materiał: aluminium/stal nierdzewna mocowanie do masztu: średnica maksymalna 50 mm waga: 3,0 kg Rynek anten W Polsce znanych jest kilka firm zajmujących się produkcją anten HF oraz kilkunastu dystrybutorów/przedstawicieli zachodnich firm radiokomunikacyjnych (Diamond, Tonna, Fritzel, Grauta, EPS, Outback, Acom, Butternut, Hy-Gain, Lemm, Moonraker, Comet, Nagoya, MFJ). REKLAMA microHAM w Polsce Polecany produkt Przedstawiciel na Polskę POLKRAM sp. z o.o. NAJLEPSZE NA ŚWIECIE INTERFEJSY DO RADIOSTACJI AMATORSKICH najbardziej uniwersalny, wielofunkcyjny microHAM USB microKEYER II lub najbardziej ekonomiczny interfejs z własną kartą dźwiękową microHAM USB III Opinie o sprzęcie znajdziesz tu: http://www.eham.net/reviews/detail/6972 Kontakt: [email protected] Świat Radio Grudzień 2010 29 RADIOKOMUNIKACJA Przewodnik po rynku VPA – Systems 50 MHz Yagi 4 el. Jedną z wielu propozycji anten Yagi na pasmo 50 MHz jest antena 4-elementowa DK7ZB z serii anten 28-omowych. Antena ta zasługuje na wyróżnienie, gdyż pomimo niewielkich rozmiarów (boom 220 cm) posiada dobry zysk rzędu 8,4 dBi, bardzo dobry stosunek F/B w okolicach 25 dB oraz niski współczynnik SWR (<1,5 dla zakresu 2 MHz). Antena występuje w 2 wersjach. Pierwsza solidna – bardzo wytrzymała, druga lekka – do zastosowań polowych lub tymczasowych. Antena nie wymaga strojenia – po zmontowaniu jest gotowa do pracy. Parametry techniczne: zakres częstotliwości: 50 – 52 MHz zysk: 8,4 dBi F/B: 25 dB szerokość wiązki poziomej ±3dB: 60 stopni szerokość wiązki pionowej ±3dB: 85 stopni SWR w paśmie: <1,5 : 1 maksymalna moc: 500 W balun 28/50 Ω: teflon coax gniazdo antenowe: typ N długość całkowita: 220 cm nośnik: 30 × 30 × 2 mm Z odpowiedzi otrzymanych na ankiety rozesłane przez redakcję ŚR wynika, że rynek anten jest znaczny i ma tendencję wzrostową, co dowodzi, że urządzenia te są coraz częściej kupowane i użytkownicy nie zadowalają się jedną uniwersalną anteną. Mijający rok (styczeń–wrzesień 2010) około 65% ankietowanych firm polskich pod względem finansowym ocenia jako dość dobry (wzrost od 5% do 15%); około 20% ocenia jako słaby, a 15% jako słaby (brak wzrostu). Aktualna sytuacja na rynku w zakresie anten jest dobra (w ankietowanych firmach średnia sprzedaż anten jest na poziomie 75% obrotów). Rynek anten w Polsce jest raczej ubogi. Firmy bardzo komercyjne produkują od lat prawie te same anteny. Zdaniem wielu eksper- tów konstrukcje są przestarzałe (głównie chodzi o anteny Yagi). Są jednak firmy, które starają się produkować anteny zoptymalizowane, mające mniej elementów, a zysk lepszy od wieloelementowych starszych konstrukcji (dobrym przykładem są anteny VPA). Na polskim rynku cena jest bardzo istotna, choć idzie w parze z jakością produktu. Z obserwacji niektórych firm sprzedających wynika, że poszukiwane są anteny do 300 zł (np. anteny SP1BKS). Zawsze pod uwagę brane są trwałość i niezawodność (zysk nie zawsze, ponieważ anteny z dużym zyskiem mogą być wąskopasmowe, a nie każdemu na tym zależy). Przy zakupie brana jest także pod uwagę renoma producenta. Kupujący głównie kierują się opinią znajomych, którzy zrobili takie zakupy. Wyniki ankiety – rankingu zainteresowania produktami w Przewodniku ŚR 10/2010 (Anteny VHF/ UHF). Czytelnicy kupiliby lub zamierzają kupić anteny: 1 Comet 24KG 2 Lemm AT-291 3 Comet GP9N zaś te anteny poleciliby innym: 1 Comet GP-93 2 Procom CXL2-3C 3 Diamond X-510 Producenci i dystrybutorzy Producenci i dystrybutorzy/przedstawiciele firm, którzy odpowiedzieli na ankietę redakcji ŚR: Zdjęcie na okładce – anteny Pawła SP7SP. Od góry: Yagi 5-el. na 50 MHz, Beam GXP-7, Beam 4-el. na 7 i 10 MHz. 30 Świat Radio Grudzień 2010 Firma Miejscowość Adres strony Producent/dystrybutor ANTON POLSKA Łódź www.anteny.net.pl własna produkcja AVANTI Warszawa www.avantiradio.pl Grauta, EPS, Outback, Diamond, (Maldol) ENKA Radom www.radio-sklep.pl Comet, (Nagoya) JACK Grudziądz www.antenna. com.pl własna produkcja/Icom MS INFO Warszawa http://radiokf.pl Spiderbeam, Eco Antenna, SP1BKS, Moonraker (HyGain, Cushcraft, Mosley) SOVIS Kołobrzeg/ Trzebiatów www.antenykf.pl własna produkcja SP7GXP Radom www.sp7gxp.pl własna produkcja TELESFOR RADIOKOMUNIKACJA Kraków www.radiokomunikacja.pl Sirio, (Diamond, Lemm, Moonraker) VPA-SYSTEMS Psary vpa-systems.pl własna produkcja/ UrBasket.eu Rozmowa z szefem firmy WYWIAD Radiotelofony profesjonalne i amatorskie Założyłem firmę Netpol Na krajowym rynku wciąż pojawiają się nowe firmy radiokomunikacyjne zajmujące się zarówno sprzedażą, serwisowaniem, jak i projektowaniem sieci radiowych. Do takiej grupy zalicza się z pewnością Firma Handlowo-Usługowa Netpol w Bytomiu, która już dała się poznać na rynku choćby poprzez sklep Allegro. Na temat działalności firmy rozmawiamy z jej właścicielem i dyrektorem – Markiem Malugą. Redakcja: Jak powstała fir ma F.H.-U. Netpol i czym się zajmuje? Marek Maluga: Firma Netpol jest pewnego rodzaju kontynuacją moich prywatnych zainteresowań, które przeniosłem na płaszczyznę działalności gospodarczej. Jestem z wykształcenia elektronikiem i od zawsze, jak pamiętam, interesowałem się techniką i radiokomunikacją. Wspomnieć tu także wypada o doświadczeniach zawodowych, które nabyłem na wszystkich etapach mojej kariery zawodowej. Pracowałem jako serwisant sprzętu RTV i urządzeń elektronicznych, jako elektromechanik sprzętu elektrycznego i jako przedstawiciel handlowy w branży radiokomunikacyjnej. Trochę zdobytego doświadczenia, wiedza techniczna i ograniczone możliwości finansowe to wszystko złożyło się na coś, co potocznie nazwać można chęcią do założenia czegoś swojego. Na początku Netpol był firmą typowo handlową. Sprzedaż w Internecie, kontakty z bezpośrednimi klientami, sprzedaż wśród znajomych radioamatorów, później usługi, aż w końcu dystrybucja urządzeń firmy Kenwood i… tak to się kręci do dzisiaj, jako fir ma usługowo handlowa. Red.: Na firmowej stronie internetowej można wyczytać, że Netpol jest autoryzowanym dilerem Kenwooda i posiada w swojej ofercie tylko oryginalne urządzenia i akcesoria tej firmy. Czy tak jest w rzeczywistości? MM: Coraz większe wprowadzanie różnych firm dystrybucyjnych na rynek radiokomunikacyjny, ciekawa polityka współpracy partnerskiej to wszystko skłoniło mnie do zawarcia umowy dilerskiej z firmą Kenwood. FHU Netpol jako autoryzowany diler Kenwooda posiada w swojej ofercie tylko oryginalne urządzenia radiokomunikacyjne tej firmy. Naszym klientom oferujemy 100% pewność zakupu oryginału. Stawiam na oryginalność wyrobu oraz uważam, że siłą naszej firmy jest wiarygodność i oryginalność oferowanych urządzeń. Staramy się być przeciwwagą dla rynku „Dalekiego Wschodu” (mam tu na myśli szereg „radiopodobnych” produktów, często podszywających się pod markę Kenwood). Poza tym w stosunku do równorzędnych produktów innych markowych firm jesteśmy tylko konkurencją, która posiada porównywalnie funkcjonalne urządzenia. Dlatego autentyczność oferowanych urządzeń stawiamy na pierwszym miejscu Red.: Czy oferujecie także inne znane marki? MM: Tak. Działamy bardzo elastycznie. Dzisiejszy klient jest bardzo wymagający i chcemy w swojej ofercie posiadać wiele urządzeń łączności radiowej znanych firm. Proponujemy klientom jako alternatywę radiotelefony Kenwood, Motorola, Yaesu czy Icom. Mamy kontakty handlowe z wieloma firmami w Polsce, które oferują sprzęt innych producentów. Red.: Do jakich służb profesjonalnych skierowana jest Wasza oferta handlowa? MM: Z całą pewnością twierdzę, że polityka firmy Netpol nastawiona była od początku na usługi profesjonalne i współpracę związaną ze specyficznymi odbiorcami, takimi jak służby mundurowe, agencje ochrony czy większe zakłady przemysłowe. Klientów mamy praktycznie w całej Polsce. Współpracującym firmom dostarczamy radiotelefony profesjonalne Kenwood oraz szereg rozwiązań technicznych. W ostatnim czasie firma Kenwood wprowadziła na rynek najnowszy produkt pod nazwą „Kenwood NEXEDGE”. System ten jest kompletnym rozwiązaniem nowoczesnej łączności cyfrowej, który współpracuje i jest w pełni kompatybilny ze starymi systemami FM oraz nowymi systemami cyfrowymi. W tym przypadku migracja ze starych systemów do NEXEDGE wymaga jedynie dodatkowego oprogramowania lub dodatkowych stacji bazowych. Kenwood NEXEDGE oferuje tryb konwencjonalny, tryb trankingowy i tranking cyfrowy. W oparciu o nową technologię firma proponuje nowe rozwiązania sieciowe, zawansowane maskowanie korespondencji i szeroką gamę funkcji cyfrowych dla rozwiązań biznesowych i rządowych. Projektujemy i uruchamiamy sieci radiowe, prowadzimy serwis i naprawy radiotelefonów Kenwood i Motorola. Dodatkowo, jako część usługową oferujemy usługi w zakresie montażu instalacji (myślę tu o Świat Radio Grudzień 2010 31 WYWIAD Rozmowa z szefem firmy Biuro obsługi klienta instalacjach antenowych, elektrycznych czy alarmowych). Red.: Czy oprócz urządzeń dla służb profesjonalnych firma oferuje coś ciekawego radioamatorom? MM: Jako dialer Kenwooda nie możemy zapomnieć o najważniejszych naszych klientach – radioamatorach. Pr z e c i e ż fi r m a Ke n w o o d j e s t przede wszystkim znana najbardziej krótkofalowcom. Nic dodać i nic ująć, Kenwood to perła w koronie w świecie radiokomunikacji. Firma z tradycjami i sporymi osiągnięciami na światowym rynku radiokomunikacyjnym. Byłoby nietaktem nie pozdrowić w tym miejscu wszystkich naszych klientów i użytkowników tego sprzętu. Radiotelefony do użytku amatorskiego są bardzo specyficznym sprzętem, charakteryzują się typowym dla Kenwooda wzornictwem oraz wysokiej klasy zaawansowaniem technologicznym. Można szukać gdzieś w pamięci i wymieniać szereg modeli z linii Kenwood TS, TM czy TH. Było tych modeli dużo, a każdy pozostawił po sobie wspomnienia. Na chwilę obecną w ofercie dla radioamatorów najbardziej popularnymi radiotelefonami w paśmie 2 m i 70 cm są radia typu TH-F7E – wspaniały dual band z szerokopasmowym odbiornikiem oraz przewoźno-stacjonarne urządzenie z APRS model TM-D710E. Jeśli chodzi o nowości, to na pewno pod koniec roku ukażą się 32 Świat Radio Grudzień 2010 dwa modele, Kenwood TH-D72E i TS-590. Red.: Wśród oferowanych gotowych projektów powstałych na bazie radiosterowania oraz radiotelefonów oferujecie stacje retransmisyjne. Do kogo jest skierowana ta oferta i czy na takie urządzenia potrzebne są dodatkowe zezwolenia? MM: Radiosterowanie to nic innego, jak wykorzystanie techniki radiowej do sterowania, monitoringu czy porównywania pewnych aplikacji za pomocą sygnałów radiowych. Tak jak wspominałem, świadczymy usługi różnym klientom, którzy przedstawiają nam różnego rodzaju zapotrzebowania, począwszy od prostych, dwukanałowych urządzeń sterowanych radiem, poprzez monitoring sieci alarmowych, a na stacjach retransmisyjnych kończąc. Stacje retransmisyjne to nic innego, jak przemienniki radiowe jednodwu- lub kilkukanałowe, wykorzystywane do zwiększenia zasięgu radiowego. Krótko mówiąc, jest to obiekt nadawczy mający na celu uzupełnienie luk w zasięgu lub pokrycia większych obszarów sygnałem. Takie rozwiązanie najczęściej stosowane są na terenach górskich, gdzie odbiór z głównych stacji nadawczych jest utrudniony lub niemożliwy. Tutaj Kenwood może pochwalić się bardzo zaawansowanym technologicznie urządzeniem do retransmisji sygnału radiowego, a mianowicie urządzeniem TKR-751 pracującym w paśmie VHF i TKR-851 (analogicznie UHF). Oczywiście omawiane urządzenie to tylko monolit, który w połączeniu z pozostałymi akcesoriami (obudowa, zasilacz, duplekser, itp.) tworzy w całości kompletną stację retransmisyjną. Odbiorcy tych rozwiązań to przede wszystkim użytkownicy łączności radiowej na dużych obszarach działania, gdzie ukształtowanie terenu nie pozwala na dogodną komunikację. Myślę tu o zakładach energetycznych, straży granicznej, policji, praktycznie o wszystkich służbach mundurowych. Oczywiście w świecie łączności radioamatorskiej takie stacje również znajdują swoje zastosowania. Powrócę do tematu Kenwood NEXEDGE, ponieważ firma wprowadziła na rynek nowy cyfrowy przemiennik systemu NEXEDGE. Jest to wersja ETSI przemienników NXR-710E VHF i UHF NXR-810E. Są to urządzenia z uproszczonym zasobem funkcji, których główną zaletą jest duża moc wyjściowa nadajnika oraz niska cena urządzeń. Są to przemienniki konwencjonalne, cyfrowe, gdzie wykorzystywana jest funkcja sieciowania przemienników po IP (wersja dostępna w 3Q2010). Red.: Oprócz drogich i skomplikowanych układowo radiotelefonów profesjonalnych Netpol oferuje także proste radiotelefony typu PMR. Które z tych modeli cieszą się największą popularnością i dlaczego? MM: Oczywiście w naszej ofercie firmy posiadamy szereg urządzeń radiokomunikacyjnych i tym, którzy chcą mieć tanią oraz „darmową” łączność radiową polecamy radiotelefony Kenwood PMR . Na naszym rynku pojawiło się wiele różnych urządzeń tej klasy. My proponujemy sprawdzone, profesjonalne i przede wszystkim markowe radiotelefony. Idea jest taka, że radiotelefony klasy PMR 446 MHz służą do darmowego porozumiewania się na odległość od 3 do 5 km (zależnie od warunków pracy i ukształtowania terenu). Pracują w bardzo atrakcyjnym paśmie częstotliwości, dopuszczonym do użytku bez zezwoleń prawie w całej Europie. Zaletą radiotelefonów PMR jest przede wszystkim ich prosta konstrukcja, małe wymiary i szybka dostępność do wymiany informacji pomiędzy użytkownikami, bez załatwiania zbędnych formalności urzędowych. Standard PMR oferuje określoną liczba kanałów pracy, z góry przydzieloną częstotliwość i odpowiednią moc wyjściową w.cz. W przypadku radiotelefonów PMR jest to częstotliwość 446 MHz, 8 podstawowych kanałów simpleksowych oraz moc wyjściowa w.cz. 0,5 W. Faktem jest, że telefon komórkowy może dzisiaj posiadać każdy. Jednak nie każdemu i nie w każdej sytuacji potrzebny jest taki środek łączności, zwłaszcza w przypadku gdy zachodzi potrzeba komunikowania się na niewielką odległość np. na terenie zakładu pracy, na budowie czy w supermarkecie. Wiele przedsiębiorstw, mniejszych i większych, potrzebuje do pracy środków łączności. Dobra łączność pomiędzy pracownikami to podstawa ich efektywnej pracy. Czas zaoszczędzony na dobrej komunikacji to niższe koszty działalności i możliwość zarobienia dodatkowych pieniędzy! Również prywatnie możemy wykorzystać te urządzenia i tutaj jest wiele przykładów zastosowań wg własnych potrzeb. Polecam tu zwłaszcza Kenwooda ProTalk TK-3301. Red.: Jakie nowości Netpol ma zamiar zaprezentować w najbliższym czasie na naszym rynku? MM: Firma Kenwood systematycznie wprowadza nowości na rynek radiokomunikacyjny, a my jako diler staramy się promować nowe urządzenia. W kategorii profesjonalnej to hit dekady: system Kenwood NEXEDGE, radiotelefony w klasie: ATEX modele TK-2260EX i TK-3260EX oraz ostatnio bardzo popularny wśród użytkowników łączności konwencjonalnej nowy radiotelefon VHF, 16-kanałowy model TK-8302. Rynek amatorski trochę pozostał w tyle, ponieważ ostatnie nowości to takie urządzenia, jak TS-2000, TH-F7E i TS-480. Tutaj Kenwood dość konserwatywnie przedstawia swoją ofertę, nie wnosząc od dłuższego czasu nic nowego. Światełkiem w tunelu jest TH-D72E z APRS oraz transceiver KF TS-590S. Tak jak wspomniałem te modele mają ukazać się na rynku europejskim pod koniec tego roku. Oczywiście zapraszam klientów do kontaktu z naszym działem handlowym. Red.: W jaki sposób odbywa się sprzedaż i serwisowanie oferowanych przez Netpol produktów? MM: Dzisiaj to sprzedaż dla końcowego klienta, sprzedaż i marketing internetowy. Posiadamy w Internecie własną witrynę www, sklep internetowy i sprzedajemy również na portalu Allegro. Pozostają jeszcze formy sprzedaży konwencjonalnej w naszym dziale handlowym bezpośrednio w naszej firmie w Bytomiu przy ulicy Strzelców Bytomskich 36. Oferowane urządzenia są nowe i udzielamy na ich użytkowanie gwarancji serwisowej. Wysoko wykwalifikowana kadra techniczna pozwala nam na prowadzenie autoryzowanego serwisu Kenwood i tutaj polecamy swoje usługi serwisowe oraz pogwarancyjne. Red.: Jak każda solidna firma dążycie do zapewnienia satysfakcji z kupowania i użytkowania towarów zakupionych u Was. Na czym polega akcja Program Ochrony Kupujących? MM: Klient jest fundamentem dobrze działającej firmy i dlatego dążymy do profesjonalizmu w obsłudze naszego klienta, zapewniając kontrahentom jak najwyższą satysfakcje ze współpracy handlowej. Program Ochrony Kupujących to forma zabezpieczenia transakcji pomiędzy sprzedającym a kupującym, dająca obu stronom poczucie pewnej wiar ygodności i odpowiedzialności materialnej, a wprowadzona została głównie w sprzedaży internetowej. Red.: O ile dobrze pamiętam, jesteś także licencjonowanym krótkofalowcem i posiadasz znak SQ9HZB. Czy jako szef firmy masz jeszcze czas na uprawianie radiokomunikacji w ramach hobby? MM: Na co dzień w firmie mam styczność z różnymi radiotelefonami amatorskimi oraz spotykam codziennie mnóstwo klientów związanych z krótkofalarstwem. Niestety, nie działam aktywnie na paśmie. Sezon wyjazdów, wakacje, to owszem –handy do ręki i jakieś łączności lokalne w rejonie, gdzie przebywam. Prywatnie posiadam Kenwooda TM-V71E i antenę Alan UV200. Muszę odkurzyć wspomnienia i wrócić do mikrofonu. Dodam tutaj, że zacząłem uczęszczać do bytomskiego klubu łączności SP9PPP mieszczącego się w budynku ZSEE. Klub został reaktywowany do czynnego życia po dłuższej przerwie. Nasza firma została zaproszo na do pomocy przy wyposażeniu klubu i w tym miejscu mogę się pochwalić, że cały sprzęt łączności został dostarczony z naszej firmy, a krótkofalowcy bytomscy pracują miedzy innymi na Kenwoodzie TS-480SAT i TM-D710E z APRS. Z Markiem Malugą, szefem firmy Netpol, rozmawiała Wiesława Janeczek. Świat Radio Grudzień 2010 33 ŁĄCZNOŚĆ Przepisy prawne Instalacje antenowe Nie(nowy) obowiązek prawny Ministerstwo Środowiska ogłosiło nowe rozporządzenia, ale ich ogłoszenie nie jest żadnym zaskoczeniem. Nie są one też czymś, co się nagle pojawiło i nie obowiązywało dotychczas. Mimo że jest o tym mowa od kilku lat, wielu z nas w dalszym ciągu uważa, że to nas nie dotyczy, że jest to martwe prawo. Każde prawo jest martwe do czasu, aż ktoś nie zaczyna go egzekwować. Gdyby nie było radarów na drogach, to przepis o ograniczeniu prędkości też byłby martwy. Ale jest inaczej. W zakresie ochrony środowiska prawo wyprzedziło wiedzę urzędniczą i społeczną. Ale relacje te zmieniają się z każdym dniem. W lipcu zostały ogłoszone przez Ministra Środowiska dwa rozporządzenia określające wymogi w zakresie dokonywania zgłoszeń instalacji antenowych. Są one wymienione na końcu artykułu wraz z innymi ważnymi aktami prawnymi nas dotyczącymi. Rozporządzenia te nie dotyczą tylko instalacji amatorskich, ale wszystkich instalacji, których parametry wchodzą w zakres określony przez Prawo ochrony środowiska i rozporządzenia. Prace nad nimi trwały od ponad sześciu lat, a termin ich ogłoszenia był kilka razy przesuwany przez Ministerstwo Środowiska z uwagi na trwające bardzo długo konsultacje ze społeczeństwem oraz wieloma urzędami i organizacjami. Polski Związek Krótkofalowców również uczestniczył w tych konsultacjach, zgłaszając wiele naszych postulatów i propozycji zmian. Część propozycji została uwzględniona, a szczególnie te, które były dla nas najbardziej dotkliwe. Znalazły one odzwierciedlenie w zapisach samej ustawy Prawo ochrony środowiska oraz w treści tych dwóch ostatnich rozporządzeń. Całkowitym naszym sukcesem byłoby oczywiście pełne wykluczenie amatorskich instalacji antenowych z wymagań określonych przez przepisy ochrony środowiska. Niestety, wymagania Unii Europejskiej zbudowane na bazie wcześniejszych doświadczeń, w innych krajach, nie pozwalają na takie rozwiązanie. Budowa europejskiego systemu monitorowania źródeł emisji pól elektroma- 34 gnetycznych, do którego włączona jest również Polska, nakłada na nas obowiązek dokonywania odpowiednich zgłoszeń. Obowiązki wynikające z zapisów prawa, a nas dotyczące, nie kończą się na wypełnieniu wymagań tylko tych dwóch rozporządzeń. Zwracam uwagę na konieczną znajomość całości prawa w tym zakresie, gdyż jest to dla nas krótkofalowców, takie samo prawo jak np. prawo drogowe dla kierowców. Posiadane pozwolenia radiowe przydzielają nam odpowiednie znaki i dają prawo do posługiwania się wybranymi zakresami częstotliwości, ale nie dają prawa do używania nadajnika bez ograniczeń. Musimy respektować kilka innych dziedzin prawa, a w nich Prawo ochrony środowiska i Prawo budowlane. W tej chwili zajmę się tylko malutką częścią tego pierwszego. Pierwsze z rozporządzeń określa rodzaje i parametry instalacji, z których emisja pola elektromagnetycznego nie wymaga po zwolenia, a których eksploatacja wymaga zgłoszenia organowi ochrony środowiska. W § 2 pkt. 2 rozporządzenia czytamy, że zgłoszenia z uwagi na wytwarzanie pól elektromagnetycznych wymagają instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, których równoważna moc promieniowana izotropowo wynosi nie mniej niż 15 W, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 30 kHz do 300 GHz. Zapis ten bardzo precyzyjnie określa granicę, od której nasze instalacje podlegają wymaganiom rozporządzenia. Podany zakres częstotliwości praktycznie obejmuje wszystkie zakresy pasm amatorskich. Natomiast bardzo istotny jest drugi wymóg określający poziom mocy, powyżej której muszą być dokonywane zgłoszenia. Poziom ten wynosi 15 W równoważnej mocy promieniowanej izotropowo, tzw. EIRP. Zwracam uwagę na fakt, że nie mówimy w tym miejscu o mocy wyjściowej nadajnika, ale o równoważnej mocy promieniowanej izotropowo. Jest to moc zawierająca w sobie kilka parametrów. Są to: moc wyjściowa nadajnika pomniejszona o straty związane z przesyłem sygnału pomiędzy nadajnikiem a anteną oraz na końcu powiększona lub pomniejszona o zysk lub stratę zastosowanej anteny i odniesiona do anteny izotropowej. Zatem, mówimy w tym miejscu o zupełnie innych wartościach. W praktyce moc promieniowana izotropowo bardzo często wielokrotnie przewyższa moc wyjściową nadajnika. Koledzy pragnący uniknąć dokonywania zgłoszeń będą zmuszeni zredukować moc wyjściową nadajnika do pojedynczych watów. Ile? To już zależy od parametrów stosowanych fiderów, urządzeń zainstalowanych pomiędzy nadajnikiem a anteną i w dużej mierze od parametrów posiadanej anteny. Przytoczę kilka danych, aby zobrazować ten temat. Załóżmy dla uproszczenia, że mamy instalację składającą się z nadajnika, fidera z przewodu RG213 o długości 20m i kilku złączek UC1 oraz innych urządzeń na drodze pomiędzy nadajnikiem a anteną o całkowitym tłumieniu 0,2 dB, a SWR wynosi 1,5 i pracujemy emisją SSB z kompresorem. Przedstawiona tabela jest oczywiście pewnym przybliżeniem. Bardzo istotnym jest zapis pkt. 3 mówiący, że powyższego przepisu MHz Moc wyjściowa nadajnika [W] Antena Wzmocnienie anteny [dBi] 3,5 ok. 29 Dipol półfalowy 2,15 14 ok. 7 Beam 3-elementowy 8,5 144 ok. 1,5 Yagi 17-elementowa 16,7 1240 ok. 0,06 Antena paraboliczna 32 Moc EIRP [W] 15 Świat Radio Grudzień 2010 REKLAMA nie stosuje się do instalacji używanych w służbie radiokomunikacyjnej amatorskiej przez okres nie dłuższy niż 90 dni: 1) zgodnie z przepisami międzynarodowymi, w okresie ważności zagranicznego dokumentu uprawniającego do używania urządzeń radiowych, 2) w miejscu innym niż stała lokalizacja. Punkt ten został wynegocjowany i wprowadzony na wniosek PZK, aby uniknąć konieczności dokonywania zgłoszeń instalacji pracujących czasowo z miejsc wakacyjnych, urlopowych, akcji terenowych itp. Nie dotyczy on instalacji w miejscach stałych lokalizacji stacji, dla których obowiązują jeszcze dodatkowe przepisy określone w samej ustawie Prawo ochrony środowiska. Zatem instalacje antenowe stacji zagranicznych, pracujących okresowo w Polsce oraz nasze, w czasie wyjazdów urlopowych i akcji związanych z pracą terenową, nie mają wymogu dokonywania zgłoszeń. Niektórym Kolegom od razu nasunie się pomysł polegający na ściąganiu i zakładaniu anten w terminach do 90 dni. W moim odczuciu pomysł bez sensu. Nakład pracy włożony w przygotowanie zgłoszenia jest o wiele mniejszy niż w wieszanie i ściąganie anten. Można też założyć, że w przypadku konfliktu takie zachowania mogą zostać uznane za świadome uchylanie się od wypełnienia prawa. Osobiście nie widzę żadnych korzyści w takich działaniach. Pewne trudności u niektórych Kolegów wzbudza termin wejścia w życie rozporządzenia. Wchodzi ono w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. z jednym wyjątkiem, który dotyczy instalacji przekazanych do użytkowania przed 28 lipca 2005 r. Ta druga data jest niekiedy mylnie interpretowana. Proszę zwrócić uwagę, że rozporządzenie nie mówi o instalacjach antenowych, które już posiadamy lub są przez nas eksploatowane od dłuższego czasu, np. od 20 lat. Mówi natomiast o instalacjach, które były przekazane do użytkowania. Należy to rozumieć jednoznacznie, tj. z pełnym wypełnieniem wymagań zapisów Prawa ochrony środowiska, czyli posiadają odpowiednie pozwolenia lub zgłoszenia sprzed 28 lipca 2005 r. Drugie z rozporządzeń określa szczegółowe wymogi, jakie powinno spełniać zgłoszenie. Proszę zwrócić uwagę, że ogólny przykła- dowy wzór formularza określony w załączniku 1 do rozporządzenia zawiera ogólne dane o instalacji i proste wypełnienie takiego druku nie wypełnia całkowicie wymagań rozporządzenia. Spotykam się niekiedy ze stwierdzeniem, że proste wypełnienie tego druku załatwia sprawę zgłoszenia. Oczywiście jest to zła interpretacja tego wzoru zgłoszenia. We wzorze tym należy zwrócić szczególną uwagę na dwa punkty: 9 i 12. Punkt 9 dotyczy wielkości i rodzaju emisji, a w szczegółowości równoważnych mocy promieniowanych izotropowo (EIRP) wyznaczonych dla poszczególnych anten wchodzących w skład instalacji antenowej z osobna. Zatem, wartości te powinny być wyliczone i podane w zgłoszeniu. Zwracam ponownie uwagę, że nie mówimy o mocy wyjściowej nadajnika. Punkt 12 dotyczy szczegółowych danych instalacji. Zakres niezbędnych danych określa załącznik numer 2 punkt 3 rozporządzenia, w którym czytamy: W zgłoszeniu instalacji używanych w służbie radiokomunikacyjnej amatorskiej podaje się następujące dane: 1) dla instalacji z nadajnikiem o maksymalnej mocy wyjściowej: a) do 150 W – adres, pod którym instalacja jest eksploatowana, b) powyżej 150 W – współrzędne geograficzne lub współrzędne prostokątne płaskie punktów zasilania anten instalacji, z dokładnością odpowiednio do jednej dziesiątej sekundy lub w zaokrągleniu do 1 m (współrzędne mogą być określone z użyciem technik GPS lub innych dostępnych technik, z zachowaniem wymaganej dokładności) w obowiązującym układzie odniesień przestrzennych; 2) częstotliwość lub zakresy częstotliwości pracy instalacji; 3) wysokości środków elektrycznych anten nad poziomem terenu, z dokładnością do jednego metra; 4) równoważne moce promieniowane izotropowo poszczególnych anten instalacji; 5) zakresy azymutów i kątów pochylenia osi głównych wiązek promieniowania poszczególnych anten instalacji lub informacja o tym, że anteny mają charakterystyki dookólne, wraz z podaniem kątów pochylenia osi głównych wiązek promieniowania; 6) kwalifikację instalacji jako przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 60 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko - przez podanie informacji, czy miejsca dostępne dla ludności znajdują się w określonej w rozporządzeniu odległości od środków elektrycznych poszczególnych anten, w osi ich głównych wiązek promieniowania; 7) wyniki pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych, o których mowa w art. 122a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska, jeśli takie były wymagane; 8) datę wydania i numer pozwolenia na używanie urządzeń radiowych nadawczych lub nadawczo-odbiorczych, o których mowa w przepisach w sprawie pozwoleń dla służby radiokomunikacyjnej amatorskiej. Zakres wymaganych danych jest dosyć szczegółowy. Mimo że generalnie są to proste wymagania, mając jednak na względzie pewne doświadczenia z rozmów z naszymi Kolegami, zakładam, że mogą one stanowić dla niektórych istotny problem. Podstawowym, najczęściej spotykanym błędem jest nieprzeczytanie stawianych wymagań do końca i dokonywanie pochopnych, wygodnych dla czytającego interpretacji, a niemających uzasadnienia w pełnej treści rozporządzenia. W tym miejscu zwrócę uwagę, że to rozporządzenie nie jest oderwanym przepisem prawnym i dla pełnego zrozumienia i prawidłowego zinterpretowania wymagana jest znajomość całości prawa w tym zakresie tj. pozostałych ustaw oraz rozporządzeń, wymienionych na końcu artykułu. Omówię niektóre punkty wymagań, które czasami sprawiają pewne trudności. Pu n k t p i e r w s z y w y m a g a ń szczegółowych często jest interpretowany jako zwolnienie z dokonywania zgłoszenia w przypadku stacji poniżej 150 W. Nie bardzo rozumiem, skąd bierze się taka interpretacja. Należy powiedzieć jasno, że rozporządzenie to nie określa kryteriów do oceny, czy zgłoszenie powinno być dokonane, czy nie. Zajmuje się tym pierwsze opisywane rozporządzenie. W tym natomiast mamy do czynienia wyłącznie w wymogami doty- Świat Radio Grudzień 2010 35 ŁĄCZNOŚĆ Przepisy prawne czącymi zawartości zgłoszenia. Zatem punkt pierwszy dotyczy tylko i wyłącznie jednego wymogu, jakim jest podanie adresu lub współrzędnych geograficznych, a kryterium wyboru jest moc wyjściowa nadajnika. Praktycznie nie ma to większego znaczenia przy powszechnym dostępie do urządzeń GPS lub Internetu. Punkt trzeci wymaga podania wysokości umiejscowienia środków elektrycznych anten. W praktyce do dokonywania oceny i wyliczania rozkładu pola elektromagnetycznego wokół anteny konieczna jest znajomość jej charakterystyki, a jako środek elektryczny anteny przyjmuje się punkt, z którego została wykreślona charakterystyka analizowanej anteny. Punkt szósty może stanowić pewien problem w zakresie dokony- wania kwalifikacji instalacji. Aby dokonać takiej kwalifikacji, należy sięgnąć do kolejnego rozporządzenia. Jest to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. W rozporządzeniu tym czytamy: § 2. 1. Sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wymagają następujące rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko: 7) instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, z wyłączeniem radiolinii, emitują- ww w. rcl .go v.p l ą ce pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0,03 MHz do 300.000 MHz, w których równoważna moc promieniowana izotropowo wyznaczona dla pojedynczej anteny wynosi: a) nie mniej niż 2.000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 100 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, b) nie mniej niż 5.000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 150 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, c) nie mniej niż 10.000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 200 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, d) nie mniej niż 20.000 W; § 3. 1. Sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko mogą wymagać następujące rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko: 8) instalacje radiokomunikacyjne, radionawigacyjne i radiolokacyjne, niewymienione w § 2 ust. 1 pkt 7, z wyłączeniem radiolinii, emitujące pola elektromagnetyczne o częstotliwościach od 0,03 MHz do 300.000 MHz, w których równoważna moc promieniowana izotropowo wyznaczona dla pojedynczej anteny wynosi: a) nie mniej niż 15 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 5 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, b) nie mniej niż 100 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 20 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, c) nie mniej niż 500 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 40 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, d) nie mniej niż 1.000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 70 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, e) nie mniej niż 2.000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 150 m i nie mniejszej niż WZÓR ROMAGNETYCZNE NETYCZ FORMULARZ ZGŁOSZENIA INSTALACJI WYTWARZAJĄCYCH POLA ELEKTROMAGNETYCZNE głoszenia I. Wypełnia podmiot prowadzący instalację dokonujący jej zgłoszenia enia 1. Nazwa i adres organu ochrony środowiska właściwego do przyjęcia zgłoszenia ………………………………………. …………………… ………………………………………………...............................................………………………………………………. 2. Nazwa instalacji zgodna z nazewnictwem stosowanym przez prowadzącego ącego instalację ję ………………………………………………...............................................………………………………………………. …………………………………………… …………………… 3. Określenie nazw jednostek terytorialnych (gmin, powiatów i województw), wództw), na których terenie tereni znajduje znajdu się 1) instalacja, wraz z podaniem symboli NTS jednostek terytorialnych, ych, na a których terenie znajduje zna si się instalacja ..........………………………………… …………………… ………………………………………………...............................................………………………………………………. ania lub siedziby edzib 4. Oznaczenie prowadzącego instalację, jego adres zamieszkania ………………………………………………...............................................………………………………………………. ..................…………………………… ......…………………… 5. Adres zakładu, na którego terenie prowadzona jest eksploatacja sploatacja acja instalacji instalac ………………………………………………...............................................………………………………………………. .........................……………………… .............…………… 6. Rodzaj instalacji, zgodnie z załącznikiem nr 2 do rozporządzenia z dnia 2 lipca 2010 r. ozporządzenia zenia Ministra Środowiska Środo w sprawie zgłoszenia instalacji wytwarzających pola elektromagnetyczne magnetyczne (Dz. U. U Nr N 130, poz. 879) ………………………………………………...............................................………………………………………………. ...................................……………… 7. Rodzaj i zakres prowadzonej działalności, w tym wielkość produkcji lub wielko wielkość świadczonych usług ………………………………………………...............................................………………………………………………. ...........................................………… ............................… 8. Czas funkcjonowania instalacji (dni tygodnia odnia i godziny) ………………………………………………...............................................………………………………………………. …...............................................…… ................................ 9. Wielkość i rodzaj emisji2) ………………………………………………...............................................………………………………………………. ……….............................................. ............................... 10. Opis stosowanych metod ograniczania aniczania ia emisji ……………...................................... ……... ………………………………………………...............................................………………………………………………. 11. Informacja, czy stopień ograniczania z obowiązującymi przepisami graniczania wielkości wielkoś emisji jest zgodny zg ………………………………………………...............................................………………………………………………. …………………............................... ........ 12. Szczegółowe dane, odpowiednio ednio do rodzaju rodza instalacji, instalacji zgodne z wymaganiami określonymi w załączniku nr 2 do rozporządzenia: ądzenia: Lp.3) 13. Miejscowość, ość, data ta (rok — miesiąc miesią — dzień): Imię i nazwisko instalację wisko osoby oby reprezentującej reprezentujące prowadzącego prowa Podpis II. Wypełnia Wyp or organ ochrony środowiska przyjmujący zgłoszenie Numer zgłoszenia Data zarejestrowania arejestrowania zgłoszenia zgło ………………......................................................………… ………………......................................................………… ……………….............................. …… Objaśnienia: 1) Symbole mbole Nomenklatury Nomenkla Jed Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych należy podawać zgodnie z rozporządzeniem Rady y Ministrów z dnia 14 listopada 2007 r. w sprawie wprowadzenia Nomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów (Dz. U. Nr 214, poz. 1573, z późn. zm.). Statystycznych (NTS) (Dz Statystyczny 2) W przypadku stacji elektroenergetycznych e i napowietrznych linii elektroenergetycznych — napięcie znamionowe, pozostałych instalacji — równoważne moce promieniowane izotropowo (EIRP) poszczególnych anten. a w przypadku rzypadk pozost 3) Liczba zba porządkowa zgodna z numeracją punktów w odpowiednich do rodzaju instalacji ustępach załącznika nr 2 do rozzenia. porządzenia. 36 Świat Radio Grudzień 2010 100 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, f) nie mniej niż 5.000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 200 m i nie mniejszej niż 150 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny, g) nie mniej niż 10.000 W, a miejsca dostępne dla ludności znajdują się w odległości nie większej niż 300 m i nie mniejszej niż 200 m od środka elektrycznego, wzdłuż osi głównej wiązki promieniowania tej anteny; Projekt nowego rozporządzenia zmienia trochę nazewnictwo. Słowa się zmieniają, ale znaczenie i interpretacja pozostają te same. W skrócie mówiąc, instalacje, których parametry znajdą się w zakresie opisanym w przytoczonych paragrafach będą zaliczone do znacząco oddziałujących na środowisko. Sam proces kwalifikacji nie jest trudny. Jak widać z treści paragrafów, niezbędna do tego jest znajomość dwóch parametrów: już wcześniej wspominanej mocy EIRP oraz odległości pomiędzy środkiem elektrycznym anteny a miejscem, w którym mogą znajdować się postronne osoby na kierunku osi głównej wiązki promieniowania analizowanej anteny. Znając oba te parametry, kwalifikacji dokonuje się w oparciu o przywołane punkty z rozporządzenia. Należy w tym miejscu zwrócić uwagę, że znaczna liczba anten stosowanych przez krótkofalowców z racji swojej charakterystyki nie będzie zakwalifikowana jako instalacja znacząco oddziałująca na środowisko. Niestety, pewne typy anten mogą mieć odmienną kwalifikację. Szczególnie należy zwrócić uwagę na anteny o niskich kątach promieniowania i zlokalizowane nisko, a szczególnie na poziomie ziemi, jak np. GP na niskie pasma. Jest to bardzo ważny punkt, ponieważ zakwalifikowanie anteny jako znacząco oddziaływującej na środowisko będzie skutkowało kilkoma dodatkowymi wymaganiami, takimi jak konieczność opracowania pełnego raportu oddziaływania instalacji na środowisko wraz z pełną graficzną prezentacją rozkładu pola elektromagnetycznego wokół anteny, a w przypadku instalacji umieszczonej na budynku, nawet w bardzo prostej formie, również koniecznością uzyskania pozwole- nia na budowę wynikającą z prawa budowlanego. Wymagania w zakresie zawartości wspomnianych raportów również określa stosowne rozporządzenie. Zobrazowanie tego problemu przedstawiają rysunki wykonane w skali. Jeżeli odległość pomiędzy budynkami na rysunku 1 będzie mniejsza niż 100 m, a moc EIRP z anteny nadawczej osiągnie wartość 2000 W, co jest całkiem realne (np. ok. 150 W PEP i 4-elem. Yagi na pasmo 6 m przy modulacji cyfrowej lub FM), lub np. 100 W przy odległości 20 m, to ta instalacja zostanie zaliczona do znacząco oddziałujących na środowisko. Podobnie na rysunku 2, jeżeli np. moc EIRP osiągnie np. 500 W (np. 40 W PEP i 4-elem. Yagi na pasmo 6 m przy modulacji cyfrowej lub FM). Warto w tym miejscu wspomnieć, że dzięki działaniom PZK z rozporządzenia został usunięty wymóg dokonywania prezentacji graficznej rozkładu pola wokół anteny. Wymóg ten byłby dla dużej części naszych Kolegów znacznym utrudnieniem w realizacji zgłoszenia. Punkt ten jest jednym z podstawowych, a będących podstawą do odrzucania, z uwagi na złe wykonanie, raportów oddziaływania instalacji na środowisko przez urzędy ochrony środowiska, a wykonywanych przez firmy komercyjne. W punkcie siódmym należy przedstawić wyniki pomiarów poziomów pól elektromagnetycznych, o których mowa w art. 122a ustawy Prawo ochrony środowiska, jeżeli takie były wymagane. Zatem pytanie, czy były wymagane? Odpowiedź jest bardzo prosta. Jeżeli instalacja ma parametry kwalifikujące ją do dokonania zgłoszenia, to również w stosunku do niej pomiary takie były wymagane, gdyż kryteria do oceny instalacji dla obu przypadków są identyczne. Metody dokonywania pomiarów oraz dobór miejsc pomiarowych są określone w kolejnym rozporządzeniu i nie będę ich w tym artykule omawiał. Zwracam tylko uwagę, że pomiarów dokonuje się w miejscach najbliższych naszej instalacji, a dostępnych dla osób postronnych. Najistotniejsze jest jednak to, że dzięki staraniom PZK został dopisany do ustawy podstawowej art. 147a, a w nim czytamy, że prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani zapewnić wykonanie pomiarów wielkości emisji Rys. 1. Rys. 2. lub innych warunków korzystania ze środowiska przez akredytowane laboratorium w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny w zakresie badań, do których wykonywania są obowiązani. I najważniejszy dalszy ciąg, że przepisów tego nie stosuje się do wykonywania pomiarów wielkości emisji, do których jest obowiązana służba radiokomunikacyjna amatorska w rozumieniu art. 2 pkt 37 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne. Punkt ten wprowadza zasadnicze ułatwienie, a przede wszystkim pozwala zaoszczędzić znaczne kwoty, jakie musiałyby zostać wydane na pomiary wykonywane przez akredytowane laboratoria. Dzięki temu zwolnieniu oraz korzystając z art. 3 ustawy, możemy wykonać zamiast pomiarów, odpowiednie obliczenia i analizy. Należy pamiętać, że powinny one być wykonane dla wszystkich anten, których parametry przekraczają omówione na wstępie kryteria. W tym miejscu ważna uwaga. Niestety, nasi Koledzy zajmujący się CB, posiadający instalacje stałe oraz nieco rozbudowane systemy antenowe do dalszych łączności, są w znacznie gorszej sytuacji, gdyż nie posiadają tego samego zwolnienia i pragnąc wypełnić wymagania prawa, będą zmuszeni wykonywać pełne pomiary przez laboratoria akredytowane i ponosić z tego tytułu znaczne koszty. Kolejnym, istotnym problemem, z jakim borykają się nasi Koledzy, jest forma, w jakiej ma być wykonane zgłoszenie. Dla podstawowych danych rozporządzenie okre- Świat Radio Grudzień 2010 37 ŁĄCZNOŚĆ Przepisy prawne śliło przykładowy wzór zgłoszenia podany w załączniku 1, natomiast dla danych szczegółowych żaden wzór nie został określony. Nie jest też określona metodyka dokonywania analizy czy obliczeń przez rozporządzenia lub ustawę, w odróżnieniu od pomiarów, które mają znaczą liczbę odpowiednich zapisów w różnych rozporządzeniach. Należy więc założyć, że forma przedstawienia danych szczegółowych może być dowolna. Samo dokonanie analizy czy obliczeń nie jest już całkowicie dowolne. Pole elektromagnetyczne opisywane jest za pomocą pewnych formuł matematycznych, z których należy skorzystać oraz wzbogacić je o pewne dodatkowe parametry, takie jak współczynnik modulacji, czas emisji pola i inne. W celu ułatwienia wykonania zgłoszenia został opracowany arkusz obliczeniowy, który dokonuje wszystkich niezbędnych wyliczeń oraz kwalifikacji instalacji i zestawia wyniki w układzie tabelarycznym. Pozwala również w końcowej fazie na wydrukowanie gotowego druku zgłoszenia. Wspomniany arkusz o nazwie Analiza-Zgłoszenie instalacji w wersji 2.2 wraz z obszernym szczegółowym opisem całego zagadnienia w postaci opracowania o nazwie Poradnik antenowy znajduje się na stronie PZK i może być stamtąd pobrany do wykorzystania. Poradnik zawiera szczegółową procedurę postępowania przy przygotowywaniu raportu lub zgłoszenia. Muszę zaznaczyć, że arkusz nie jest dokumentem Ministerstwa Środowiska i nie ma obowiązku korzystania z niego. Niezbędne wyliczenia można wykonać samodzielnie w oparciu o wspomniane formuły matematyczne lub przy użyciu innych dostępnych w Internecie programów. Oczywiście za poprawność wykonania zawsze odpowiada składający zgłoszenie, który musi też się liczyć z koniecznością składania ewentualnych wyjaśnień. Pragnę jeszcze zwrócić uwagę na cztery istotne sprawy. W punkcie siódmym wymagań szczegółowych jest mowa o pomiarach. Pomiary te, o których mowa w art. 122a ustawy, były wymagane już od kilku lat, a ich wyniki musiały być składane do Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego oraz Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Niedopełnienie tego wymogu, zgodnie z art. 338a ustawy, podlega odpowiedzialności 38 Świat Radio Grudzień 2010 karnej. W artykule tym czytamy: kto, będąc obowiązany do wykonywania pomiarów pól elektromagnetycznych w środowisku, na podstawie art. 122a, nie wykonuje tych pomiarów, podlega karze aresztu albo ograniczenia wolności albo karze grzywny. Ponieważ zgłoszenia będą składane do organów administracji państwowej, a nie do organów ochrony środowiska, można założyć, że w znacznej ilości przypadków ten punkt zostanie niezauważony z uwagi na słabą wiedzę urzędników. Wiedza ta jednak cały czas rośnie i punkt ten może dla niektórych Kolegów stać się przykrą niespodzianką w przypadku skrupulatnego lub złośliwego urzędnika. W najbliższych tygodniach dokonam kolejnej modyfikacji arkuszy obliczeniowych dla opracowania raportów z analizy pola i zgłoszeń instalacji. Arkusz znajdujący się obecnie na stronie PZK jest w pełni funkcjonalny i wystarczający do wykonania raportu/analizy wg wymagań art. 122a i zakładam, że nie będzie podlegał modyfikacji. Ulegnie jednak modyfikacji forma zgłoszenia w nim zawarta, a dotycząca właśnie omawianych w tym artykule zapisów nowych rozporządzeń. W odpowiednim czasie stosowna informacja ukaże się w dziale Newsy na stronie PZK. Jak już wspomniałem zgłoszenia, w przeciwieństwie do raportów z pomiarów lub analizy, będą składane do lokalnych organów administracji państwowej. Będą to wójt, burmistrz lub prezydent miasta w przypadku osób fizycznych, jakimi są krótkofalowcy w przypadku tzw. zwykłego korzystania ze środowiska. W przypadku zaliczenia instalacji do zawsze znacząco oddziałującej na środowisko, zgłoszenia winny być składane do marszałka województwa. Opłaty Kolejnym tematem są opłaty za dokonywanie zgłoszeń. Wspomniane raporty z pomiarów lub analizy składane do Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego oraz Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska nie są objęte wymaganiami w zakresie dokonywania opłat. Inaczej wygląda sprawa zgłoszeń. Zgłoszenia są objęte opłatą skarbową w wysokości 120 zł. Zgodnie z interpretacją prawa dokonaną przez naszego Kolegę Darka SP2HQY, ze zwolnienia z tej opłaty może skorzystać organizacja OPP, jaką jest PZK, a tym sa- mym kluby w niej zarejestrowane. Odmiennie wygląda sytuacja z krótkofalowcami jako osobami fizycznymi posiadającymi stacje indywidualne. Mogą one zostać zwolnione na zasadach ogólnych w przypadku wykazania otrzymywania pomocy społecznej z powodu ubóstwa. W innych przypadkach należy się liczyć z koniecznością dokonania wspomnianej opłaty. PZK również w tym zakresie podejmuje starania, aby uzyskać możliwości dalszych zwolnień, jednak na tym etapie trudno jest przewidzieć, czy, kiedy i jakie ustępstwa ze strony ministra finansów uda się uzyskać. Terminy Ostatnim tematem wartym wspomnienia są terminy składania zgłoszeń. Oba rozporządzenia wchodzą w życie 1 stycznia 2011 r. Wynika z tego, że przed tym terminem nie ma podstawy prawnej do przyjmowania przez urzędy zgłoszeń i nie powinny one być składane. Zwrócę jeszcze raz uwagę, że mówimy w tej chwili o zgłoszeniach instalacji, a nie o wypełnieniu wymagań art. 122a ustawy, który cały czas obowiązuje. Mamy zatem termin początkowy. Pozostaje pytanie, jaki jest termin końcowy, do którego należy dokonać zgłoszeń? Odpowiedź na to pytanie znajduje się w art. 152 ustawy. Znajdujemy w nim informację, że w przypadku instalacji objętej obowiązkiem zgłoszenia, gdy jest już ona eksploatowana, prowadzący ją jest obowiązany zgłosić w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym została ona objęta tym obowiązkiem. Z zapisu tego wynika, że dla instalacji będących w eksploatacji przed datą rozpoczęcia obowiązywania rozporządzenia, czyli 1 stycznia 2011 r. ostateczny termin dokonywania zgłoszeń mija 30 czerwca 2011 r. Zwracam w tym miejscu ponownie uwagę na zapis punktu 7 szczegółowych wymagań do zgłoszenia, w którym jest mowa o konieczności dołączenia wyników pomiarów lub analiz pola elektromagnetycznego zgodnie z art. 122a ustawy. Pozostaje więc pytanie, co należy zrobić w przypadku instalacji zbudowanych po 1 stycznia 2011 r.? Na to pytanie również znajdziemy odpowiedź w art. 152 ustawy. W tym przypadku w artykule tym czytamy: prowadzący instalację jest obowiązany do dokonania zgłoszenia przed rozpoczęciem jej eksploatacji. Do rozpoczęcia eksploatacji instalacji można przystąpić, jeżeli organ właściwy do przyjęcia zgłoszenia w terminie 30 dni od dnia doręczenia zgłoszenia nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji. Zatem, do czasu dokonania zgłoszenia i upływu wspomnianych 30 dni nie można prowadzić łączności i eksploatować instalacji antenowej. Jeżeli już posiadane, czyli istniejące instalacje antenowe nie były wykorzystywane jako nadawcze lub były wykorzystywane jako nadawcze, ale ich moc promieniowana izotropowo nie przekraczała 15 W, to należy uznać, że nie wchodziły one w zakres wymagań Prawa ochrony środowiska. W przypadku zmiany charakteru pracy tych instalacji na nadawcze z mocą EIRP co najmniej 15 W należy dokonać zgłoszeń, tak jak dla instalacji nowych, i odczekać wspomniane 30 dni. Wielu Kolegów, nierozumiejących jeszcze tematu, widzi w tych rozporządzeniach duże zagrożenie dla bytu krótkofalowców lub niewyobrażalny zakres pracy niezbędny do wykonania. Pragnę jednoznacznie potwierdzić, że nakład pracy jest naprawdę nie taki ogromny. Potwierdzeniem tego mogą być Koledzy, którzy już wykonali odpowiednie analizy i złożyli w urzędach, a zrobili to bez niczyjej pomocy. Szukanie innych dróg wyjścia typu praca QRP czy własne nadinterpretacje prawa mijają się z sensem. Tak jak najczęściej bywa, pójście prostą drogą jest najlepsze, co wszystkim gorąco polecam. Na zakończenie przywołam najistotniejsze akty prawne związane z tym tematem. 1. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska. 2. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. 3. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów instalacji, których eksploatacja wymaga zgłoszenia. 4. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie zgłoszenia instalacji wytwarzających pola elektromagnetyczne. 5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. 6. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów. Pełne treści obu najnowszych rozporządzeń można znaleźć na stronie PZK www.pzk.org. pl lub pod adresami internetow y m i : w w w. d z i e n n i k u s t a w. gov.pl/D2010130088001.pdf oraz w w w. d z i e n n i k u s t a w. g o v. p l / D2010130087901.pdf. Niestety, do prawidłowego zrozumienia zagadnienia należy zapoznać się ze wszystkimi wymienionymi aktami prawnymi, z uwagi na liczne powiązania pomiędzy nimi. Dionizy Studziński SP6IEQ REKLAMA Świat Radio Grudzień 2010 39 WYWIAD Znani krótkofalowcy Rozmowa z Pawłem Zakrzewskim SP7TEV Mój kontakt z IARU Wśród kilkunastu funkcji przy Zarządzie Głównym Polskiego Związku Krótkofalowców jest oficer łącznikowy IARU – PZK. Aktualnie pełni ją Paweł Zakrzewski SP7TEV. Poniżej kilka jego refleksji na temat działalności IARU. Redakcja: Jakie były Twoje początki krótkofalarskie? Paweł Zakrzewski: Wszystko zaczęło się w roku 1989. Byłem wówczas w pierwszej klasie liceum, kiedy to naprawdę niezapomniany i wspaniały Kolega Jan Czekajski SP7ICY (niech odpoczywa w pokoju) – kolega z dawnych czasów z pracy mojej mamy – przyszedł do nas do domu z ręcznym radiotelefonem typu Yaesu FT 23-R na pasmo dwóch metrów (a tego typu sprzęt, jak na ówczesne czasy, był pewnego rodzaju luksusem), przeprowadził z kimś krótką łączność i… połknąłem bakcyla! Niedługo potem trafiłem do łódzkiego Klubu Krótkofalowców SP7PGK przy SM „Zarzew”, otrzymałem licencję nasłuchową i rozpocząłem zdobywanie pierwszych „szlifów” operatorskich – pod czujnym okiem (również niezapomnianego – R.I.P.) Kol. Mieczysława Sobieckiego SP7GSM oraz innych kolegów. Pierwszą licencję ówczesnej II kategorii otrzy- Na stoisku reprezentacyjnym PZK na Ham Radio 2010 40 Świat Radio Grudzień 2010 małem w 1990 roku, a moim pierwszym urządzeniem na UKF był poczciwy „demobilowy” radiotelefon typu FM 302 (jeszcze lampowy) – uruchomiony dzięki ogromnej życzliwości właśnie Janka SP7ICY, a później jeszcze usprawniony dzięki przychylności Kol. Ryszarda Nowogrodzkiego SP7HIM (z którym – pamiętam to jak dziś – za pomocą… papieru ściernego „adaptowaliśmy” rezonatory kwarcowe tak, aby można było na wspomnianym urządzeniu pracować na określonych kanałach w „dwójkowym” paśmie amatorskim). W 1992 roku pojechałem na mój pierwszy Centralny Obóz Łączności ZHP (wtedy byłem już aktywny również jako instruktor harcerski), a po uzyskaniu w 1993 roku licencji I kategorii jeszcze kilkakrotnie uczestniczyłem w tychże obozach jako kadra szkoleniowa. W tym samym roku rozpocząłem również aktywność w eterze na pasmach KF (moim pierwszym urządzeniem był TRX wg SP5WW), chętnie włączałem się także w liczne inicjatywy podejmowane w samym klubie SP7PGK, a także w łódzkim środowisku krótkofalarskim pod auspicjami Zarządu Oddziału Wojewódzkiego (później Oddziału Terenowego) PZK. I w ten oto sposób upłynęło kilkanaście wspaniałych lat… Red.: A jaka jest Twoja specjalność krótkofalarska (co najbardziej lubisz w tym hobby)? PZ: Z przyczyn zawodowo-osobistych od kilku dobrych lat mam „podwójne QTH” i dlatego na pasmach jestem obecny raczej okazjonalnie. Mam jednak nadzieję, że w stosunkowo niedługim czasie to się zmieni. Generalnie jestem „konserwatywnym krótkofalowcem sensu stricto” i najczęściej bywam aktywny właśnie na pasmach KF, zwłaszcza na pięciu podstawowych, a szczególnie w paśmie 14 MHz. Chociaż nie stronię od pracy w eterze emisjami CW i SSB, to jednak od dłuższego czasu najchętniej używam emisji cyfrowych (PSK, RTTY, SSTV i inne). Jednak w ramach tych ostatnich – moją ulubioną emisją jest HELL. Dodam też, że moim preferowanym sposobem prowadzenia łączności jest tzw. żucie szmat (absolutnie nie mam w sobie żyłki wyczynowo-sportowej), a właśnie przy wykorzystaniu emisji HELL można często trafić na „rasowych przeżuwaczy” – wystarczy np. zawołać CQ w okolicach częstotliwości 14,065 MHz. Spośród bardziej „treściwych” łączności pamiętam np. blisko godzinne QSO ze stacją fińską, kiedy to kolega zza morza opisywał mi swój pomysł podłączenia posiadanego przez niego klasycznego dalekopisu do komputera, aby sprawdzić, jak komputer poradzi sobie ze zdekodowaniem emisji, co teoretycznie powinien zrobić bez kłopotów… Posługuję się także niekiedy systemem Echolink (łączę się z nim drogą radiową, poprzez bramkę dostępową), a do pogawędek szczególnie upodobałem sobie przemienniki brytyjskie i południowoafrykańskie – ze względów językowych i geograficznych (zbliżona do polskiej strefa czasowa). W każdym bądź razie z poznawczego punktu widzenia interesują mnie wszelkie nowości, których w ostatnich latach pojawia się przecież coraz więcej. Red.: Od kiedy i w jakich okolicznościach powierzono Ci funkcję oficera łącznikowego IARU. PZ: Pamiętam dość dokładnie, że na początku lipca 2009 roku na portalu PZK opublikowana została skierowana do wszystkich polskich krótkofalowców prośba o pomoc w sprawie włączenia się w przygotowania do organizacji w 2010 roku wystawy o krótkofalarstwie w Parlamencie Europejskim. Z racji mojego wykształcenia (filologia i europeistyka) oraz wieloletniego i zróżnicowanego doświadczenia w ramach szeroko pojętej współpracy międzynarodowej (byłem m. in. na półrocznym stażu w Komisji Europejskiej) – napisałem zatem kilka słów o sobie i… Kol. Piotr Skrzypczak SP2JMR – prezes Zarządu Głównego PZK zaproponował mi rozpoczęcie pełnienia obowiązków oficera łącznikowego między IARU a PZK. Na początku byłem tą propozycją mocno zaskoczony, w końcu to bardzo reprezentacyjna funkcja w Związku… Po krótkim namyśle oraz po uzyskaniu pewnych informacji uzupełniających wspomnianą propozycję przyjąłem i Uchwałą Prezydium ZG PZK z dnia 16.07.2009 powierzono mi funkcję „p.o. oficera łącznikowego IARU-PZK”. Po pewnego rodzaju okresie próbnym, na swym plenarnym posiedzeniu w dniu 10.10.2010 ZG PZK „w pełni” powołał mnie na wspomnianą funkcję. Red: Na czym w zasadzie polega praca oficera łącznikowego i ew. jakiej pomocy oczekiwałbyś od kolegów? PZ: W pewnym uproszczeniu moja funkcja jest porównywalna ze stanowiskiem ministra spraw zagranicznych, a może nawet bardziej ze stanowiskiem np. ambasadora RP przy UNESCO (Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury). Przy pracy w eterze Co do zasady, moje stanowisko jest funkcją typowo koordynacyjną, a do moich głównych obowiązków należy przede wszystkim utrzymywanie bieżącego roboczego kontaktu z członkami Komitetu Wykonawczego 1. Regionu IARU oraz koordynatorami grup i gremiów roboczych 1. Regionu, a także z Radą Administracyjną IARU. Na bieżąco prowadzonych jest w ramach 1. Regionu IARU bardzo wiele różnorodnych spraw, a o tych najważniejszych staram się wszystkich zainteresowanych informować m.in. poprzez umieszczanie stosownych wiadomości na portalu PZK. Wykonuję także liczne inne zadania bieżące, np. przygotowuję różne listy intencyjne i gratulacyjne, odpowiadam na różnego rodzaju zapytania itp. Zdarza mi się także, na prośbę członków Prezydium ZG PZK, wykonywać różne inne zadania związane z obecnością PZK na forum międzynarodowym, np. w ubiegłym roku przygotowałem regulamin akcji dyplomowej „No More War ” w języku angielskim, francuskim i niemieckim, a w roku bieżącym dokonałem tłumaczenia na język angielski ogólnej części informacyjnej folderu przygotowanego na okoliczność 80-lecia PZK, zaprezentowanego w trakcie targów Ham Radio 2010 we Friedrichshafen w Niemczech. Co do oczekiwanej ewentualnej pomocy ze strony polskiego środowiska krótkofalarskiego, jako pragmatyk i realista (choć niepozbawiony odrobiny romantyzmu…), odpowiem krótko: im nas jest więcej, tym lepiej – zawsze łatwiej jest kilku osobom rozdzielić pomiędzy siebie określone „segmenty” danych działań. Obok „wolnych stanowisk” chociażby krajowych koordynatorów ze strony PZK w ramach Grup Roboczych EMC i EUROCOM (oraz wielu innych) 1. Regionu IARU, ręce do pracy przydadzą się także w ramach działań REKLAMA Świat Radio Grudzień 2010 41 WYWIAD Znani krótkofalowcy typowo promocyjnych – skierowanych do odbiorców zagranicznych, np. istniałaby potrzeba reaktywowania portalu PZK co najmniej w wersji angielskojęzycznej i jego systematycznej aktualizacji, choćby w ograniczonym zakresie. Z tego miejsca chciałbym zaprosić wszystkich chętnych do każdej możliwej formy współpracy, bo z pewnością wiele osób dysponuje znaczącym potencjałem merytoryczno-intelektualnym – a w moim przekonaniu zaangażowanie pro publico bono jest w dużej mierze kwestią chęci i dobrej woli (wziąwszy pod uwagę właściwie powszechną dostępność technologii teleinformatycznych), abstrahując oczywiście od innych obiektywnych czynników. Red.: Region IARU wiele miejsca poświęca na walkę z niekorzystną dla krótkofalowców technologią PLT (Power Line Telecommunications). Jak postrzegasz ten problem w naszym kraju? PZ: Z pewnością zbyt mało osób spośród polskich krótkofalowców zajmuje się wspomnianą problematyką, szczególnie w sposób zorganizowany. Zagadnienie kompatybilności elektromagnetycznej jest bardzo złożone, a w moim odczuciu bardzo niewielu z nas w pełni realnie zdaje sobie sprawę z coraz większej ekspansji technologii PLT i rozwiązań technicznych do niej zbliżonych (a cele podmiotów komercyjnych są przecież diametralnie różne od idei funkcjonowania służby amatorskiej) oraz z koniecz- Zwiedzanie stoisk na Ham Radio 2010 42 Świat Radio Grudzień 2010 ności istnienia skoordynowanych zespołów roboczych zajmujących się całokształtem dziedziny EMC zarówno na płaszczyźnie krajowej, jak i w ramach Grupy Roboczej EMC 1. Regionu IARU. Moim zdaniem sprawa będzie się z biegiem lat coraz bardziej komplikować, czego przedsmak mamy w wielu aspektach naszej aktywności na falach eteru już dziś. Mamy przecież wśród polskich krótkofalowców wielu wybitnych fachowców, oby tylko nie było już za późno na odpowiednie działania – szczególnie w dłuższej perspektywie czasowej! Red.: Czym aktualnie zajmuje się GR EUROCOM? PZ: Grupa Robocza EUROCOM 1. Regionu IARU, odpowiedzialna za utrzymywanie bieżącego kontaktu z instytucjami Unii Europejskiej (szczególnie z Komisją Europejską oraz z Parlamentem Europejskim), koncentruje aktualnie swoje działania na pracach dotyczących europejskich aktów prawnych obejmujących problematykę wpływu pola elektromagnetycznego na zdrowie oraz wzajemnego uznawania zgodności urządzeń radiowych i telekomunikacyjnych. Te zagadnienia wymagają monitorowania ich na bieżąco w kontekście planowanych modyfikacji legislacyjnych, wynikających z dynamicznie zmieniających się uwarunkowań techniczno-rynkowych oraz społecznych. Red.: W jaki sposób działa System Monitoringu 1. Regionu IARU? PZ: Wspomniany system (IARU R 1 MS) jest kierowany przez koordynatora i wicekoordynatora 1. Regionu (funkcje te pełnią odpowiednio koledzy Wolfgang Hadel DK2OM oraz Ulrich Bihlmayer DJ9KR), którym podlegają koordynatorzy reprezentujący związki krótkofalowców stowarzyszone w ramach 1. Regionu (w PZK tę funkcję pełni kol. Władysław Grabowiecki SP3SUZ). Z kolei koordynatorom reprezentującym związki krajowe podlegają „sieci monitoringu” złożone z krótkofalowców danego państwa, wykonujących swoje zadania oczywiście na zasadzie wolontariatu. Dane o pojawiających się na pasmach amatorskich zakłóceniach spływają na bieżąco do koordynatora 1. Regionu IARU, który je gromadzi, systematyzuje i weryfikuje – co przekłada się później na skoordynowane działania systemowe, umożliwiające bardzo często doprowadzenie na drodze administracyjnej do zaniechania przez dany podmiot emisji powodującej wykryte zakłócenia. Właściwe działania przełożyły się w ostatnim czasie m.in. na odstąpienie przez stację radiofoniczną z Kuwejtu pn. Radio Kuwait od emisji na częstotliwościach 7150 i 7190 kHz, zaniechanie przez chińską stację radiofoniczną Kashgar Radio emisji na częstotliwości 14000 kHz, a pośrednio doprowadzono także do zaprzestania w Regionie 3. IARU pracy systemu radarowego Tiger Radar, który emitował bardzo silne zakłócenia w paśmie 10 MHz. Red.: Na których z pasm HF odnotowano najwięcej wykroczeń (niestosownego zachowania się operatorów)? PZ: Na wstępie należy doprecyzować, że System Monitoringu 1. Regionu IARU koncentruje się przede wszystkim na wykrywaniu zakłóceń w pasmach amatorskich pochodzących od podmiotów spoza służby amatorskiej, a co do zasady zgłaszanie niewłaściwej pracy stacji amatorskich w danym państwie pozostaje w gestii koordynatora krajowego, który powinien utrzymywać bieżący roboczy kontakt z właściwymi władzami telekomunikacyjnymi. Na podstawie analizy danych wpływających do bazy danych IARU R 1 MS, noszącej nazwę Intruder Watch, można ogólnie stwierdzić, że zakłócenia z nielegalnych źródeł najczęściej pojawiają się w pasmach 7, 14, 21 i 28 MHz. Red.: Jak oceniasz ostatnie spotkanie z przedstawicielami stowarzyszeń krótkofalarskich we Friedrichshafen? PZ: Wszystkie osobiste spotkania w trakcie targów Ham Radio 2010 we Friedrichshafen w Niemczech były naprawdę bardzo miłe, a także stworzyły możliwość nawiązania bezpośrednich kontaktów i wymiany niezwykle cennych doświadczeń w kontekście intensyfikacji bieżącej współpracy pomiędzy stowarzyszeniami krótkofalarskimi w ramach 1. Regionu IARU. Red.: Jak jest postrzegane krótkofalarstwo polskie i PZK na tle innych stowarzyszeń IARU? PZ: W moim osobistym przekonaniu, a także w opinii wielu osób należących do światowej krótkofalarskiej czołówki, PZK jest postrzegany jako silna i wiarygodna organizacja o wieloletniej i ugruntowanej pozycji na arenie międzynarodowej, co w pozytywnym świetle stawia wszystkich polskich krótkofalowców. Red.: Które z czasopism organizacji członkowskich IARU uważasz za najciekawsze (przynoszące najwięcej korzyści czytelnikom)? PZ: Na ten temat trudno mi jest się jednoznacznie wypowiedzieć, bowiem wszystkie czasopisma organizacji członkowskich IARU charakteryzują się porównywalnym poziomem wydawniczym – zarówno pod względem tematycznym jak i pod względem edytorskim. Red.: Czy będziesz brał udział w przyszłym roku w planowanej Konferencji Generalnej 1. Regionu IARU w Afryce i ew. czego od niej oczekujesz? PZ: Z ramienia PZK planowany jest udział dwóch delegatów, którzy zostali już wstępnie zgłoszeni (należało zgłosić liczebność delegacji – zgłoszenia imienne będą dokonywane później), a owymi delegatami będą najprawdopodobniej Piotr SP2JMR – prezes ZG PZK oraz ja. W ramach Konferencji Generalnej 1. Regionu IARU, która odbędzie się w sierpniu 2011 roku w Republice Południowej Afryki (Sun City, region Johannesburga) – przedmiotem obrad delegatów i podejmowanych przez nich w drodze głosowania decyzji będzie naprawdę bardzo wiele szczegółowych zagadnień dotyczących rozmaitych dziedzin, np. ciągle otwarta pozostaje sprawa znaków wywoławczych (znamienników) używanych dla bramek internetowych pracujących poniżej 29 MHz oraz dla potrzeb zdalnego sterowania nadajnikiem – w kontekście przypisania do danego kraju z listy DXCC w sytuacji, w której TX i RX takiego urządzenia są zlokalizowane na terytorium różnych podmiotów. Red.: Nad czym aktualnie pracujesz (chodzi o sprawy IARU)? PZ: W ogromnym skrócie można powiedzieć, że obok licznych spraw bieżących (rozumiejąc przez to, w szerokim aspekcie, koordynowanie wpływających na bieżąco informacji i danych – w połączeniu z zapewnieniem ich obiegu w ramach struktury organizacyjnej PZK, z uwzględnieniem przeprowadzania niezbędnych konsultacji i roboczych ustaleń) – sprawą priorytetową na wiele najbliższych miesięcy na pewno będą prace przygotowawcze związane z uczestnictwem delegatów Polskiego Związku Krótkofalowców w konferencji Sun City 2011 – począwszy od najdrobniejszych spraw logistyczno-organizacyjnych, a skończywszy na opracowaniu ostatecznego stanowiska, jakie reprezentujący PZK delegaci przedstawią w ramach dyskusji odnoszącej się do poszczególnych zagadnień, w kontekście finalnych decyzji podejmowanych później w drodze głosowania. Cały ten wspomniany proces będzie oczywiście rozłożony w czasie (co będzie również nabierało dynamiki w miarę napływania propozycji dokumentów przedkładanych pod obrady Konferencji), ale bez wątpienia będzie wymagało to czynnego zaangażowania się ze strony wielu osób będących z ramienia PZK niekwestionowanymi specjalistami w poszczególnych dziedzinach naszego krótkofalarskiego hobby. Red.: Dziękuję za rozmowę, ale na zakończenie ostatnie pytanie. Jak oceniasz efekty odbytego Nadzwyczajnego Krajowego Zjazdu Delegatów PZK? PZ: Również bardzo dziękuję za rozmowę. Osobiście mam do ostatniego NKZD stosunek ambiwalentny. Z jednej strony wspomniany Zjazd z pewnością wywiązał się ze swojego głównego zadania, jakim była modyfikacja statutu PZK zgodnie z nowelizacją Ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie. Z drugiej jednak strony nie udało się w ramach naszej organizacji „tchnąć reformatorskiego ducha” (np. poprzez przyjęcie propozycji nowego statutu, względnie poprzez dokonanie chociażby w mniejszej skali pewnych funkcjonalnych usprawnień organizacyjnych), jakkolwiek wciąż pozostaje to możliwe do realizacji już w ramach najbliższego Krajowego Zjazdu Delegatów, który powinien zostać zwołany w zwykłym trybie w roku 2012. Z Pawłem Zakrzewskim SP7TEV, oficerem łącznikowym IARU-PZK, rozmawiał Andrzej Janeczek SP5AHT REKLAMA Świat Radio Grudzień 2010 43 ANTENY Parametry anten Współczynnik fali stojącej Prawda o SWR Obserwując dyskusję na temat WFS przy opisie i ocenie anten można spostrzec, że wielokrotnie powtarzane są przeróżne stwierdzenia i oceny, nie oparte o podstawy teoretyczne. Młody krótkofalowiec, który zdał stosunkowo łatwy egzamin z podstaw elektrotechniki i teorii anten potrzebuje dodatkowych informacji, aby jego wysiłki przy budowie anten były racjonalne. Spis literatury [1] Zdzisław Bieńkowski, SP6LB, Poradnik Ultrakrótkofalowca, WKŁ Warszawa 1988, rozdział 3, Elementy i obwody pasywne [2] Zdzisław Bieńkowski, SP6LB, Edmund Lipiński, Anteny KF i UKF, Teoria i Praktyka, WKŁ Warszawa 1978, rozdział 2, Elementy teorii anten [3] Henry Jasik, John Volakis, Antenna Engineering Handbook, Mc Graw Hill, 2007, rozdział 52 Dopasowanie linii [4] I.A.Dombrowskij Antenny, GOSIZDAT– Moskwa 1951, rozdz. 2 Równania obwodów elektrycznych [5] Jarosław Szóstka – Fale i Anteny, WKŁ Warszawa, 2001, rozdział. 5, linie transmisyjne TEM [6] ARRL Handbook 2010, Nevington, USA 2010, wydanie 87, rozdz. 20 Linie transmisyjne [7] Antenna Book, ARRL, wydanie. 21, 2008, rozdział 24, Linie transmisyjne [8] Rothammels, Antennen Buch, DARC Baunatal, wydanie 12, rozdział 5. Przewody Wśród amatorów panuje wiele błędnych teorii, nieopartych o prawa fizyki (elektrotechniki), które powodują przejmowanie się sprawami nieistotnymi, przy jednoczesnym nieuwzględnianiu spraw ważnych dla dobrej pracy radiostacji. Dość często słyszy się o „szczególnym osiągnięciu”, gdyż udało się zmniejszyć WFS z s= 1,5 : 1 na s= 1,2 : 1 W związku z powyższym w niniejszym artykule przeprowadzona będzie teoretyczna analiza znaczenia WFS na pracę transceivera z anteną. Dla ułatwienia analizy przyjmuje się, że transceiver, jako generator, ma rezystancję wewnętrzną Rg = 50 Ω i wytwarza siłę elektromotoryczną (SEM) Ug niezależną od obciążenia, to znaczy, że jest to liniowe źródło energii. Na rysunku 1 pokazano schemat układu generatora o SEM = U g i rezystancji wewnętrznej Rg, zasilającego odbiornik o rezystancji Ro. Na wstępie przyjęto, że do generatora dołączono rezystor obciążenia Ro = Rg = 50 Ω, to znaczy, że obciążenie jest optymalnie dopasowane do transceivera. Odpowiada temu współczynnik fali stojącej WFS = 1,0 : 1. W literaturze angielskiej, jako WFS, stosowane jest określenie Standing Wave Ratio (SWR). Dla ułatwienia Rys. 1. Schemat układu generatora o SEM = Ug i rezystancji wewnętrznej Rg zasilającego odbiornik o rezystancji Ro 44 Świat Radio Grudzień 2010 przebrnięcia przez opisy matematyczne przyjęto założenie, że obciążeniem jest czysta rezystancja Ro, bez składowej pojemnościowej lub indukcyjnej, to znaczy, że Z = R + j× = Ro, czyli ×= 0. Stan taki występuje tylko wtedy, gdy antena znajduje się w rezonansie, a więc zależy od częstotliwości generatora. Przy takim założeniu można analizować zjawiska w układzie z rysunku 1 niezależnie od częstotliwości. Dla analizy sytuacji dla częstotliwości nierezonansowej należy stosować funkcje zmiennej zespolonej Z = R + j× i metody rachunku wektorowego, opisane w [1]–[8]. Analiza prostego przypadku, jak to podano w założeniach, daje już bardzo dużo wartościowych informacji i nie wykracza poza poziom elektrotechniki w technikum elektrycznym. Dla uniknięcia stosowania wzorów abstrakcyjnych, przyjęto założenie, że generatorem jest transceiver dostarczający do rezystora Ro = 50 Ω moc Po = 100 W i że ma charakterystykę liniową w badanym zakresie. Jest to uzasadnione tym, że większość współczesnych transceiverów ma taką moc wyjściową. Pozwala to na operowanie realnymi wartościami prądu, napięcia i mocy, zamiast zapisem na wzorach ogólnych. Wyniki analizy zestawiono w tablicy 1 a rozdział mocy, przy zmiennym obciążeniu, na wykresie na rysunku 2. Dla ułatwienia wyciągnięcia wniosków w dalszej części będą podane objaśnienia zachowania się układu w zależności od rezystancji obciążenia Roa więc od, WFS, przy stałej wartości Rg. Analiza będzie przeprowadzona dla trzech przypadków: Ro = Rg, Ro > Rg i Ro<Rg Stan dopasowania Ro = Rg Punktem wyjściowym do analizy jest stan pełnego dopasowania, to jest, gdy Ro = Rg = 50 Ω i wtedy WFS s = R o/Rg = 1. Oznacza to, przy podanym założeniu, że moc dostarczona do obciążenia Po = 100 W, w układzie płynie prąd I = 1,41 A, a na rezystorze występuje spadek napięcia 70,7 V. (tablica 1). Ten sam prąd płynie przez rezystancję generatora R s, dając ten sam spadek napięcia 70,7 V i dlatego napięcie generatora Ug = 2×70,7 = 141,4 V. Jest to siła elektromotoryczna generatora (SEM). Dla dalszej analizy przyjmuje się, że jest ona stała (niezależna od obciążenia). Przy danym prądzie I = 1,41 A i napięciu U g = 141,4 V, generator musi dostarczyć moc Pg = 200 W, która rozkłada się po połowie na rezystancji obciążenia (Po = 100 W) i na moc traconą w generatorze (Pw = 100 W). Konstrukcja transceivera przewiduje odprowadzenie mocy od stopnia końcowego wzmacniacza. Stan niedopasowania Ro > Rg Zbadajmy teraz, co będzie, jeśli zamiast 50 Ω będzie do transiwera dołączony rezystor 100 Ω. Odpowiada temu WFS s = Ro/Rg = 100/50 = 2:1. Większość uzna tę sytuację jako niedobrą. Sprawdźmy, co się zmieniło w podziale mocy. Przy założeniu niezmiennej SEM, czyli Ug = 141,4 V obliczamy prąd w układzie: I = 141,7/(100 + 50) = 0,94 A. Prąd ten spowoduje spadek napięcia na rezystorze Ro = 100 Ω o wartości Uo = I×Ro = 0,94×100 = 94 V. Napięcie więc wzrosło od 70,7 V do 94, V. Na rezystorze obciążenia wydzieli się moc Po = I2×Ro = 0,942×100 = 88 W, zaś moc dostarczana przez generator maleje do Pg = Ug ×I = 133 W. Wynika z tego, że zmalała moc tracona w generatorze Pw = Pg – Po = 133 – 88 = 45 W. Transceiver grzeje się mniej, ale towarzyszy temu spadek mocy na obciążeniu ze 100 W na 88 W. Wynika z tego przy s = 2:1 moc dostarczona do odbiornika spada tylko o 12%, czyli około 0,5 dB. Jako krańcową dopuszczalną wartość WFS przyjmuje się 1:3, czyli przy Ro = 150 Ω. Z tabeli odczytujemy , że wtedy I = 0,71 A, Uo = 106,5 V, Po = 75 W, a generator wytwarza moc Pg = 100 W, przy stratach własnych tylko 25 W. Moc wyjściowa maleje ze 100 W na 75 W, czyli o 1,3 dB. Powstaje więc pytanie, dlaczego we wszystkich instrukcjach podawane jest wymaganie aby WFS był mniejszy od s = 3:1, a nawet s= 2:1. Wyraźną wskazówkę da analiza przypadku, gdy Ro = 250 Ω. Wtedy s = 5,0 : 1, prąd I = 0,47 A, ale Uo = 117 V, a moc w odbiorniku wynosi tylko 55 W. Generator nie jest przeciążony (Pg = 66 W), ale zwróćmy uwagę nie tylko na spadek mocy niemal do połowy, ale także na napięcie. Napięcie wzrosło o 66%. Taki wzrost napięcia grozi uszkodzeniem stopnia końcowego wzmacniacza transceivera, przebiciami w dostrajaczu antenowym (skrzynka antenowa ATU), a dodatkowo rosną straty dielektryczne w linii przesyłowej, o czym będzie napisane później. Konstruktorzy urządzeń nadawczych chronią stopień końcowy nadajnika przed takimi uszkodzeniami przez wprowadzenie wewnętrznego pomiaru WFS. Jeśli jest on zbyt duży, to układ automatycznej regulacji mocy zmniejsza wysterowanie, co powoduje zmniejszenie napięcia Ug i i jednocześnie spadek mocy wyjściowej. Układy takie działają automatycznie, ale nie dają 100% pewności, gdyż np. przy przypadkowym odłączeniu anteny podczas nadawania, zanim układ automatycznej ochrony zareaguje (kilka do kilkunastu milisekund), przepięcie może spowodować uszkodzenie stopnia końcowego. W przypadku odłączenia obciążenia (anteny) napięcie rośnie aż do Rg = 141,7 V. Pamiętać należy, że poza częstotliwością rezonansową antena lub wejście do linii zasilającej (feeder) ma składowe bierne, pojemnościowe lub indukcyjne, które mogą mieć znaczne wartości. W niektórych układach antenowych impedancje rzędu setek omów występują już przy kilkuprocentowych odstrojeniach od częstotliwości rezonansowej. Patrząc na tabelę 1 i na krzywą przebiegu mocy na rysunku 2, widzimy, że przy zmianie WFS od s = 1,0:1 do s = 2 :1 moc wyjściowa maleje zaledwie o 12% i poprawianie układu antenowego dla uzyskania WFS na przykład s < 1,5:1 mija się z celem. Ważniejszą sprawą niż s < 2 jest szerokopasmowość anteny. Przeprowadzona analiza dotyczy sytuacji, gdy układ jest w rezonansie. Niektóre anteny przy zmianie częstotliwości mają impedancję Z = Ro + j× znacznie odbiegając od 50 Ω już przy niewielkim odstrojeniu, na przykład większość anten w paśmie 80 m, dostrojona dla pracy CW, ma na częstotliwości SSB s > 3. Stan niedopasowania Ro < Rg Załóżmy, że miernik WFS wskazuje na przykład s = 2,5 : 1, ale nie wiemy, czy rezystancja obciążenia Ro jest powyżej, czy poniżej 50 Ω. (Ro > Rg czy też Ro<Rg). W pierwszym przypadku zagrożenie jest niewielkie (patrz wyżej), natomiast w drugim przypadku sytuacja jest niebezpieczna. Przy Ro = 33 Ω, s = 1,5. Jest to bliskie impedancji wejściowej tak zwanych anten niskoomowych (anteny UKF DK7ZB), które mają Zo = 33 do 12,5 Ω. Dla prześledzenia sytuacji przy niskim Ro przyjąć można na przykład Ro = 20 Ω i s = 2,5 (patrz tab. 1 i rys. 2). Wtedy I =2,02 A, U = 40,4 V moc oddana Po = 82 W, ale moc generatora wzrasta do 285 W i moc strat do Pw= 203 W. Oczywiście, że ponaddwukrotny wzrost strat powoduje przegrzanie generatora. Szczególnie niebezpieczne jest zwarcie wyjścia generatora, gdyż straty wyniosą zamiast 100 W aż 400 W. Nawiązując do zastrzeżeń na początku artykułu, realny wzmacniacz na szczęście jest nieliniowy i ma zabezpieczenia termiczne ,które powinny go ochronić przed „spaleniem”, niemniej jednak należy zdecydowanie unikać zwarć na wyjściu (np. zwarcie we wtyku antenowym). Świat Radio Grudzień 2010 45 ANTENY Parametry anten Ro [Ω] WFS [s:1] 0 I [A] Uo [V] Pg [W] Po [W] Pw [W] η % 2,83 0 400 0 400 0 5 10,0 2,57 12,8 363 33 330 9 10 5,0 2,36 23,6 333 56 277 17 20 2,5 2,02 40,4 285 82 203 29 33 1,5 1,70 56,1 240 95 145 40 50 1,0 1,41 70,7 200 100 100 50 100 2,0 0,94 94,0 133 88 45 66 150 3,0 0,71 106,5 100 75 25 75 200 4,0 0,56 112,0 79 63 16 80 250 5,0 0,47 117,0 66 55 11 83 Tabela 1. Rys. 2. Moc generowana rozkłada się, z podziałem uzależnionym od rezystancji obciążenia Ro i WFS, na moc w obciążeniu Po i moc strat wewnętrznych Pw Rys. 3. Straty dodatkowe w linii zasilającej spowodowane wysokim WFS mierzonym w miejscu jej obciążenia (wejście anteny). Dla określenia strat dodatkowych najpierw określamy straty w linii w stanie dopasowania (np. 2,86 dB), następnie dla s = 6 odczytujemy na osi pionowej straty dodatkowe 2,46 dB. Suma strat wyniesie 5,32 dB [6]. Straty w liniach zasilających Często się słyszy, że duży WFS w linii zasilającej powoduje duże straty. Jest to prawda, ale warto uświadomić sobie, od czego te straty zależą i ile wynoszą. Straty w kablu koncentrycznym występują w miedzianej żyle środkowej i w ekranie, a także w dielek- 46 Świat Radio Grudzień 2010 Ro = rezystancja obciążenia WFS = współczynnik fali stojącej (SWR) s :1 I = prąd płynący w obwodzie Uo = napięcie występujące na obciążeniu Ro (50 Ω) Pg = moc wytwarzana przez generator Po = moc oddawana do obciążenia Pw = moc tracona w generatorze = Pg – Po η = sprawność = Po/Pg tryku. Straty w części przewodzącej zależą od rezystancji przewodu i wielkości prądu (I2×R). S t r a t y w d i e l e k t r y ku z a l e ż ą od zastosowanego dielektryka, jego grubości i napięcia (U2/R). W przypadku dopasowania kabla do anteny (Ra = Rk, gdzie Ra – rezystancja wejściowa anten y, R k = i m p e d a n c j a f a l o w a linii kablowej), nie ma fali odbitej, WFS na wejściu do anteny s = 1 i straty dodatkowe nie występują. Jeśli występuje niedopasowanie, to generowana jest fala odbita, która powoduje wzrost natężenia prądu i napięcia. Te oba wzrosty powodują dodatkowe straty. Kabel koncentryczny ma straty proporcjonalne do jego długości oraz zależne od częstotliwości. Pytanie stojące przed konstruktorem systemu antenowego jest następujące: co bardziej się opłaca – zainstalować gruby, ale drogi kabel, o mniejszej stratności i mniejszych stratach dodatkowych, spowodowanych występowaniem odbicia, czy też zastosować cieńszy, tańszy kabel, o większych stratach i pokryć je ewentualnym dodatko w y m w z m a c n i a c z e m . Pr z y rozstrzyganiu tej sprawy należy określić straty dodatkowe w kablu zasilającym. Opisywane straty powodują silniejsze nagrzewanie się kabla, aż do jego uszkodzenia. Analiza strat będzie przeprowa- dzona na podstawie przykładu zaczerpniętego z [6]. Najpierw obliczamy straty w dB w linii dopasowanej. Na przykład kabel RG 213 ze stałym dielektrykiem ma na 28 MHz stratność 1,14 dB na 100 stóp (30,4 m), ale użyty kabel ma długość 250 stóp (76 m). W warunkach dopasowania kabel ma tłumienie 1,14 (250/100) = 2,86 dB. Załóżmy, że pomierzony WFS na przejściu z kabla do anteny s = 6 : 1. Wzorami tu nieprzytaczanymi (patrz [6] ), obliczamy straty całej niedopasowanej linii 5,32 dB. Stąd dodatkowe straty przy s = 6 : 1 na 28 MHz wynoszą 5,32 – 2,86 dB = 2,46 dB. (rys. 3) Jeśli zastosujemy kabel RG-58A, o połowę cieńszy niż RG-213, to przy tej samej długości 250 stóp na 28 MHz będzie miał on stratność przy dopasowaniu 7,0 dB. Przy s= 6 : 1 straty dodatkowe wyniosą 3 dB, co da w sumie straty kabla w tych warunkach = 10 dB. Straty dodatkowe zazwyczaj stanowią mały procent strat podstawowych w kablu, ale się do nich dodają. Kabel o znacznych stratach powoduje, że WFS mierzony na wejściu do kabla (od strony nadajnika) jest niższy od tego, jaki występuje na wejściu z kabla do anteny. Na przykład przy wyżej opisanym kablu RG–213 przy s = 6 na wyjściu do anteny, na wejściu do kabla od strony transceivera pomierzy się tylko s = 2,1: 1, a przy kablu RG-58A zmierzy się tylko s = 1,4 : 1. O tym należy pamiętać przy ocenie systemu antenowego i nie sugerować się niskim WFS na wejściu do linii zasilającej antenę. O tym będzie bliżej napisane w artykule o mier nikach i pomiarach WFS. Zdzisław Bieńkowski SP6LB Transceivery HF Pomiary Pełne wyniki pomiarów są podane w tablicach. Jeśli nie podano inaczej, dotyczą one głównego odbiornika A z włączonym roofing filtrem 3 kHz. W porównaniu z nastawą IPO1 bez wzmacniacza, dwa przedwzmacniacze odbiornika wykazały wzmocnienie 12 dB i 23 dB, zaś przy nastawie IPO2, wystąpiły straty 11 dB. Znajduje to odzwierciadlenie w pomiarach czułości, kalibracji S-metra i pomiarach zakresu dynamiki. Odbiornik ma dużą czułość, szczególne ze wzmacniaczem 2. Jest ona niemal taka sama przy różnych roofing filtrach i przy włączonym VRF, lecz spada o 3 dB przy załączonych obu odbiornikach. Czułość maleje nieznacznie na niższych częstotliwościach osiągając 2 μV przy 136 kHz. Kalibracja S-metra ściśle odpowiada wielkości 3 dB na jednostkę S i jest bardzo liniowa przynajmniej do S9+40. Czułość odbiornika B jest bardzo podobna, odczyty jego S-metra są około 4dB niższe niż dla głównego odbiornika. Tłumienie częstotliwości pośredniej 9 MHz na większości pasm było większe od 100 dB, lecz na 10 MHz wyniosło jedynie 54 dB, zaś na 7 MHz wyniosło 74 dB. Strojenie VRF na wejściu odbiornika poprawia te wartości o 20 dB. Częstotliwość lustrzana pierwszego mieszacza jest tłumiona jedynie o 55 dB do 70 dB, lecz VRF zwiększa tłumienie do więcej niż 75 dB. Pomiary odbiornika B ogólnie przyniosły korzystniejsze wyniki, przy tłumieniu częstotliwości pośredniej i lustrzanej powyżej 80 dB. Produkty uboczne syntezera powodują szereg niepożądanych sygnałów w odbiorniku, szczególnie przy odstrojeniu ±425 kHz od odbieranej częstotliwości, wytłumionych tylko 65 dB w odbiorniku A (90 dB w odbiorniku B), zaś przy odstrojeniu ±40 kHz wytłumionych 85 dB. VRF polepsza powyższe dane, lecz jedynie marginalnie na wyższych pasmach. Działanie automatycznej regulacji wzmocnienia było w obu odbiornikach ogólnie bez zarzutu, przy czasach opadania zbliżonych do wartości ustawionych w menu. Zaobserwowano niewielką przerwę w przebiegu narastania, lecz ogólnie wyniki były znacznie lepsze niż uzyskane dla serii FT-2000 i FT-950. Przechwyt trzeciego rzędu, zakres dynamiki i poziomy blokowania były doskonałe przy wybra- TEST Najnowszy transceiwer HF + 6m Yaesu FT-DX5000D (2) Kontynujemy opis testu nowego transceivera Yaesu. Pierwsza część artykułu została zamieszczona w ŚR 11/10. nym odpowiednim roofing filtrze. Zakres dynamiki 108 dB dla szerokości pasma CW 500Hz i przy odstępie 1 kHz był najlepszym wynikiem, jaki autor pomierzył dla jakiejkolwiek radiostacji. Przy ustawieniu IPO2 przechwyt trzeciego rzędu przekraczał +45 dBm, lecz przy zredukowanej czułości zakres dynamiki nie był wyższy niż przy nastawie IPO1. Wyniki pomiarów produktów wzajemnego mieszania były również doskonałe, co najmniej równe najlepszym wynikom, jakie autor kiedykolwiek pomierzył i przedstawiały charakterystykę w pewnym stopniu niekonwencjonalną, stopniowo pogarszającą się wraz z odstępem od fali nośnej. W wyniku takich znakomitych wyników dotyczących produktów wzajemnego mieszania możliwe było dokonanie pomiarów do poziomu poniżej 80 dB poza przenoszeniem filtru i wykazanie znakomitego działania filtrów DSP, przy wynikach pomiarów najlepszych, jakie uzyskano dla jakiejkolwiek radiostacji. Na rysunku przedstawiono zespoloną krzywą selektywności. W sporządzonej przez autora tabeli charakterystyk odbiorników opartej na ścisłym zakresie dynamiki FT-DX5000 znalazł się obecnie na pierwszym miejscu, przewyższając Perseus SDR, Elecraft K3 i Flex-5000, zajmujących pozycje odpowiednio 2, 3 i 4. Zakres dynamiki odbiornika B nie jest tak dobry jak dla odbiornika A, lecz wciąż jest przyzwoity. Przechwyt trzeciego rzędu wynosił +21 dBm przy ustawieniu IPO1 poza szerokością pasma roofing filtra i około 10 dB poniżej zakresu dynamiki w porównaniu z odbiornikiem A. Wartości produktów wzajemnego mieszania były o 7 dB gorsze w ścisłym paśmie, lecz są one w większej odległości raczej lepsze niż w odbiorniku A. Przy nadawaniu, produkty zniekształceń dwutonowych są ogólnie całkiem niskie w klasie AB i nawet niższe w klasie A. Procesor dodaje nieco zniekształceń w ścisłym paśmie przy pomijalnym wzroście w większej odległości, zniekształcenia znacząco rosną przy przesterowaniu, należy więc przestrzegać pracy w granicach działania automatycznej regulacji poziomu. Częstotliwości harmoniczne na wyjściu były na wyjątkowo niskim poziomie. Automatyczny układ dostrojczy ATU wprowadza pomijalne straty, odczyt mocy wyjściowej jest umiarkowanie dokładny. Narastanie i opadanie kształtu sygnału CW było prawidłowe przy Wzmacniacz mocy nadajnika Świat Radio Grudzień 2010 47 TEST Transceivery HF Intermodulacja (odstęp tonowy 15 kHz), szerokość pasma 2400 Hz, roofing filter 6 kHz, SSB Częstotliwość IPO1 Przedwzmacniacz 1 Przedwzmacniacz 2 przechwyt 3 rzędu zakres dynamiki, 2 tony przechwyt 3 rzędu zakres dynamiki, 2 tony przechwyt 3 rzędu zakres dynamiki, 2 tony 1,8 MHz +33 dBm 101 dB +21 dBm 101 dB +1 dBm 90 dB 3,5 MHz +34,5 dBm 104 dB +22,5 dBm 104 dB +11 dBm 99 dB 7 MHz +37,5 dBm 105 dB +26 dBm 105 dB +18 dBm 103 dB Praca w eterze 14 MHz +36 dBm 105 dB +24 dBm 104 dB +12 dBm 100 dB 21 MHz +36 dBm 103 dB +24 dBm 104 dB +13 dBm 101 dB 28 MHz +35 dBm 103 dB +22,5 dBm 102 dB +12 dBm 100 dB 50 MHz +38 dBm 103 dB +25 dBm 102 dB +12 dBm 99 dB FT-DX5000 jest radiostacją o robiącym wrażenie wyglądzie, z wielką ilością elementów regulacyjnych na płycie czołowej. Gałki i przyciski są jednak bardzo logicznie rozmieszczone i ich opanowanie za pomocą instrukcji obsługi zajmuje minimalny czas. Jak zwykle w instrukcjach obsługi Yaesu, opisy są jasne i wyczerpujące, lecz we wczesnych wydaniach instrukcji znalazł się szereg niewielkich błędów. Rozmieszczenie i wielkość elementów manipulacyjnych są doskonałe, jednakże wyświetlacz i diody podświetlające przyciski są mało widoczne przy jasnym oświetleniu. Szczególnie przyciemniony jest wyświetlacz SM-5000. Umieszczone po prawej stronie pokrętło regulacji wzmocnienia kontroluje lewy kanał (A), podczas gdy pokrętło umieszczone po lewej stronie kontroluje prawostronny kanał (B), co wydaje się mało logiczne. Odbiornik zachowuje się nadzwyczaj dobrze w warunkach zarówno słabych, jak i silnych sygnałów. Filtry działają doskonale i nawet przy szerokości pasma 50 Hz przy pracy CW wystąpiło minimalne dzwonienie. Wycinanie jest bardzo dobre, głębokie, autowycinanie działa w sposób szybki. Cyfrowa redukcja szumów wydaje się dostatecznie agresywna i wykazała się skutecznością w niektórych sytuacjach, podobnie jak filtrowanie obwiedniowe. Jakość akustyczna przy użyciu wewnętrznego głośnika jest dobra, lecz jest ona lepsza i bardziej skuteczna przy użyciu głośników w SM-5000. Ustawienie loudness przyniosło ogólnie najlepszy dźwięk. Przy pojedynczym kanale odbiorczym ten sam sygnał jest doprowadzony do obu głośników SM-5000. Przy ustawieniu odwracania fazy, w wyniku czego głośniki pracują w przeciwnych fazach, występuje brak niskich tonów i interferencje akustyczne i przemieszczanie się przed głośnikami powoduje męczący efekt. Nie jest to niespodzianką, gdyż takie ustawienie jest sprzeczne z zasadami stereofonicznego działania głośników. Ścisła intermodulacja w paśmie 7 MHz, szerokość pasma 500 Hz, CW, IPO1 Odstęp Roofing filter 15 kHz Roofing filter 6 kHz Roofing filter 3 kHz Roofing filter 600 Hz przechwyt 3 rzędu zakres dynamiki, 2 tony przechwyt 3 rzędu zakres dynamiki, 2 tony przechwyt 3 rzędu zakres dynamiki, 2 tony przechwyt 3 rzędu zakres dynamiki, 2 tony 0,5 kHz -8,5 dBm 77 dB -8,5 dBm 77 dB -5 dBm 80 dB +30,5 dBm 104 dB 1 kHz -8,5 dBm 77 dB -8,5 dBm 77 dB +6,5 dBm 88 db +36,5 dBm 108 dB 1,5 kHz -8,5 dBm 77 dB -8,5 dBm 77 dB zero zero +37 dBm 109 dB 2 kHz -8,5 dBm 77 dB -4 dBm 80 dB +33,5 dBm 106 dB +37 dBm 109 dB 3 kHz -8,5 dBm 77 dB +3,5 dBm 85 dB +36,5 dBm 108 dB +38 dBm 109 dB 4 kHz -2,5 dBm 81 dB +24,5 dBm 99 dB +37 dBm 108 dB +38 dBm 109 dB 5 kHz zero zero +39,5 dBm 109 dB +38 dBm 109 dB +38 dBm 109 dB 7 kHz +21,5 dBm 97 dB +39 dBm 109 dB +38 dBm 109 dB +38 dBm 109 dB 10 kHz +38 dBm 108 dB +39 dBm 109 dB +38 dBm 109 dB +38 dBm 109 dB 15 kHz +38 dBm 108 dB +38 dBm 108 dB +38 dBm 109 dB +38 dBm 109 dB 20 kHz +38 dBm 108 dB +38 dBm 108 dB +38 dBm 109 dB +38 dBm 109 dB Układ dopasowania LC 48 pomijalnych zniekształceniach. Przy szybkości 40 WPM wystąpiło nieznaczne skracanie znaków w trybie pełnego break-in, lecz efekt ten był pomijalny w trybie częściowego break-in. Nadawanie emisją AM było czyste z niewielkimi zniekształceniami. Świat Radio Grudzień 2010 Autor przebadał urządzenie na obecność sygnałów ubocznych oddalonych od odbieranego kanału o 425 kHz. Na częstotliwości 7005 kHz wykryto stację radiofoniczną nadającą na 7430 kHz, z sygnałem w porze wieczorowej 40 do 50 dB powyżej S9. Nie odbierano innych stacji mogących produkować częstotliwości uboczne. Patrząc perspektywicznie, jest mało prawdopodobne, aby stanowiło to w praktyce problem, gdyż liczba takich silnych sygnałów oddalonych o 425 kHz od pasma amatorskich jest niewielka. Gdy spodziewane są powyższe zakłócenia, należy użyć preselektora VRF. Autor podczas dokonywania pomiarów wykrył, że oba odbiorniki, ustawione nominalnie na tę samą częstotliwość (przez wciśnięcie A=>B), nie znalazły się na tej samej częstotliwości, różniąc się o bardzo małą wielkość: około 0,2 Hz na SSB i jeszcze mniej na CW. Może to jednakże spowodować niezgodność fazową przy niektórych trybach odbioru zbiorczego i uniemożliwić skuteczność tych trybów. Wyświetlanie widma w SM-5000 jest całkiem użyteczne, jednak występuje zauważalne opóźnienie przy przestrajaniu w trybie CTR i podobnie jak ma to miejsce we wszystkich innych konwencjonalnych radiach, nie uzyskuje się rozdzielczości osiągalnej w odbiornikach SDR. Kombinacja FT-DX5000 i SDR dołączonego do wyjścia pośredniej częstotliwości 9 MHz byłaby najbardziej interesującą kombinacją, szczególnie przy przestrajaniu typu „wybierz i kliknij”. Działanie automatycznej regulacji wzmocnienia przy występowaniu zakłóceń było znacznie lepsze niż we wczesnych konstrukcjach z cyfrowym procesorem sygnału. Autor ocenia operowanie pamięciami jako raczej uciążliwe w porównaniu z innymi radiostacjami, wymagające użycia większej liczby przycisków. Działanie na niskich częstotliwościach było należyte, przy nieco niższej czułości niż w niektórych innych urządzeniach, lecz ogólnie odbiór w pasmach radiofonicznych jest doskonały. Przy nadawaniu jakość akustyczna była akceptowalna przy użyciu dołączonego do urządzenia mikrofonu, lecz znacznie lepsza, przy użyciu mikrofonu autora typu Heil. Istotną rzeczą jest nie doprowadzać do przesterowania i pra- Offset częstotliwości Mieszanie wzajemne dla szumu 3 dB, szerokość pasma 500Hz VFO A VFO B Roofing filter 15 kHz Roofing filter 6 kHz Roofing filter 3 kHz 0,5 kHz 86 dB nie pomierzono –32 dBm –32 dBm –32 dBm 1 kHz 96 dB 89 dB –32 dBm –32 dBm –32 dBm 2 kHz 104 dB 97 dB –32 dBm –32 dBm +6 dBm 3 kHz 107 dB 100 dB –32 dBm –32 dBm +14 dBm 5 kHz 112 dB 104 dB –32 dBm –15 dBm +14 dBm 10 kHz 114 dB 108 dB 0 dBm +14 dBm +14 dBm 15 kHz 112 dB 109 dB +4 dBm +15 dBm +15 dBm 20 kHz 111 dB 109 dB +13 dBm +15 dBm +15 dBm 30 kHz 106 dB 109 dB +15 dBm +15 dBm +15 dBm 50 kHz 103 dB 108 dB +15 dBm +15 dBm +15 dBm 100 kHz 98 dB 106 dB +15 dBm +15 dBm +15 dBm 200 kHz 96 dB 107 dB +15 dBm +15 dBm +15 dBm Blokowanie wzmacniacza 1 Pomiary nadajnika Częstotliwość Moc wyjściowa w klasie AB Moc wyjściowa w klasie A Produkty intermodulacji Klasa AB, 3/5 rzędu Klasa A, 3/5 rzędu Harmoniczne 1,8 MHz 200 W 75 W –34/–46 dB –40/–56 dB < –70 dB 3,5 MHz 208 W 76 W –40/–45 dB –40/–58 dB < –70 dB 7 MHz 202 W 76 W –42/–44 dB –42/–54 dB < –70 dB 10 MHz 204 W 76 W –43/–43 dB –42/–54 dB < –70 dB 14 MHz 204 W 75 W –50/–50 dB –41/–56 dB < –70 dB 18 MHz 208 W 77 W –34/–43 dB –40/–54 dB < –70 dB 21 MHz 208 W 77 W –32/–47 dB –42/–54 dB < –70 dB 24 MHz 207 W 76 W –36/–43 dB –38/–52 dB < –70 dB 28 MHz 205 W 77 W –40/–44 dB –41/–55 dB < –70 dB 50 MHz 205 W 76 W –30/–46 dB –40/–56 dB < –70 dB Poziomy produktów intermodulacji odniesiono do mocy szczytowej obwiedni (PEP). Czułość wejścia mikrofonowego dla pełnej mocy wyjściowej: 0,2 mV. Szybkość przełączania nadawanie/odbiór na SSB: mute-TX 40 ms, TX-mute 4 ms, mute-RX 60 ms, RX-mute 4 ms. Uwaga: Wszystkie napięcia sygnału wejściowego podano jako napięcie na gnieździe antenowym. Jeśli nie podano inaczej, wszystkie pomiary przeprowadzono na USB przy wyłączonym przedwzmacniaczu odbiornika (IPO1), przy szerokości pasma 2,4 kHz i roofing filtrze 6 kHz. cować przy minimalnej kompresji. Kluczowanie CW jest bez zarzutu, wystąpił lekki stuk przy przechodzeniu na odbiór lub nadawanie, co nie stanowi problemu. Podsumowanie FT-DX5000 jest radiostacją wywierającą wielkie wrażenie, dysponującą szeregiem zalet, o doskonałej ergonomice i z największym zakresem dynamiki w paśmie, wśród wszystkich współczesnych transceiverów. Jedyne wątpliwości dotyczą niedostatecznego wytłumiania sygnałów ubocznych w odbiorniku. Przy wielkim wysiłku nad uzyskaniem nieporównywalnych parametrów należy ubolewać, że odpowiedź na pozapasmowe pro- mieniowania uboczne nie jest na wyższym poziomie. Jednakże rzeczywiste konsekwencje powyższego nie zostały udowodnione. Spodziewając się ceny stosownej dla najwyższej półki, musimy poczekać do chwili, gdy transceiwer będzie dostępny w Europie i Wielkiej Brytanii. Jeszcze końcowa uwaga autora: od pewnego czasu poszukuje on nowej głównej radiostacji stacyjnej HF, gdyż jego FT-1000MP ma już 12 lat. Autor jest pewien, że właśnie znalazł następcę. Peter Hart G3SJX Z „RadCom” 6/2010 tłumaczył Krzysztof Słomczyński SP5HS www.ftdx5000.com Świat Radio Grudzień 2010 49 ŚWIAT KF/UKF Wydarzenia lokalne i krajowe W tym roku Polska była organizatorem HST 2010. VII Otwarte Mistrzostwa 1. Regionu IARU w Szybkiej Telegrafii odbyły się w Skierniewicach i Rawie Mazowieckiej (5 – 9 października br.). Z życia klubów i oddziałów PZK Uczestnicy spotkania przed budynkiem klubu XV lat Koła Krótkofalowców „Błyskawica” 28 sierpnia br. przypadła XV rocznica powstania Koła Krótkofalowców „Błyskawica” Klubu Garnizonowego Gdynia-Oksywie. Okolicznościowe spotkanie odbyło się 12 września br. w Klubie Garnizonowym Gdynia-Oksywie. Na spotkanie, oprócz członków koła, przybyli przedstawiciele 3. Flotylli Okrętów, klubów krótkofalarskich z wybrzeża, Klubu Garnizonowego Gdynia-Oksywie oraz firmy Con-Spark Gdynia. Historia klubu sięga początku lat dziewięćdziesiątych, kiedy to umożliwiono swobodny dostęp do pasma obywatelskiego i wiele osób zostało entuzjastami CB-radia. Także w gdyńskim środowisku wojskowym można było spotkać wielu aktywnych użytkowników tego pasma. Zaproponowali oni założenie klubu środowiskowego, w którym spotykaliby się żołnierze zawodowi, emerytowani wojskowi oraz cywilni pracownicy wojska w celu wymiany doświadczeń operatorskich i wspólnego spędzania wolnego czasu. 18 sierpnia 1995 roku odbyło się spotkanie organizacyjne w Klubie Garnizonowym Gdynia-Oksywie, na którym obecni byli: Jerzy Bareja, Krzysztof Nowak, Andrzej Szklarski, Andrzej Beratz i Zygmunt Kowalewski. Po burzliwej i długotrwałej dyskusji postanowiono utworzyć Sekcję 50 Świat Radio Grudzień 2010 Miłośników CB-radia „Błyskawica” przy Klubie Garnizonowym Gdynia-Oksywie. Po wielu zmianach organizacyjnych ostatecznie nazwa została zmieniona na Koło Krótkofalowców „Błyskawica” Klubu Garnizonowego Gdynia-Oksywie. Celem działalności Koła jest: – propagowanie historii i współczesności Marynarki Wojennej RP oraz regionu – kultywowanie tradycji i historii ORP „Błyskawica” – wymiana doświadczeń i wiedzy operatorskiej – d o s ko n a l e n i e u m i e j ę t n o ś c i operatorskich – organizowanie imprez o charakterze rekreacyjnym i sportowym – zacieśnienie więzi koleżeńskich Obecnie koło liczy 40 członków wywodzących się z różnych środowisk wojskowych i cywilnych. Zarząd Koła w składzie: prezes Krzysztof Nowak SP2DPK, kierownik stacji klubowej Czesław Kotowski oraz sekretarz Stefan Wieczorek SQ2OFX realizuje bieżące zadania postawione przez członków Koła oraz kierownictwo Klubu Garnizonowego. Dzięki przychylności kierownika Klubu Garnizonowego Bogdana Kurela otrzymano dodatkowe pomieszczenie socjalne oraz przeprowadzono remont pomieszczeń klubowych. W ramach Koła działa stacja klubowa SP2PMW, która w kontaktach międzynarodo wych używa nazwy Polish Navy Amateur Radio Club. Jest to radioklub Marynarki Wojennej RP. Stacja klubowa SP2PMW w okresie piętnastolecia przeprowadziła ponad 40 tys. łączności krajowych i międzynarodowych, brała udział w wielu corocznych imprezach związanych ze świętami Marynarki Wojennej RP, WP i państwowymi, corocznie uczestniczyła w akcji aktywacji stacji okolicznościowych pracujących z pokładów okrętów muzeów na całym świecie pod nazwą „Museum Ship Radio Event” organizowanych przez krótkofalowców z USA. Każdego roku w czerwcu i lipicu była uruchamiana stacja okolicznościowa 3Z0BLY, zainstalowana na pokładzie ORP „Błyskawica”, która pracowała z okazji Dni Morza oraz święta Marynarki Wojennej RP. Członkowie klubu uruchomili wiele stacji okolicznościowych z okazji różnych rocznic Wojska Polskiego, Marynarki Wojennej RP, 3, Flotylli Okrętów, państwowych i regionalnych. Wydali wiele dyplomów okolicznościowych z okazji tych rocznic oraz zorganizowali kilka wypraw terenowych stacji klubowej SP2PMW połączonych z rekreacją i wypoczynkiem. Stacja klubowa SP2PMW także zdobyła wiele dyplomów okolicznościowych wydawanych przez organizacje i kluby krótkofalarskie. Koło Krótkofalowców „Błyskawica” Klubu Garnizonowego Gdynia-Oksywie ściśle współpracuje z klubami krótkofalarskimi na wybrzeżu oraz Zarządem Pomorskiego Oddziału Terenowego PZK. Klub ma stronę internetową http://sp2pmw.mw.mil.pl Adres e-mail [email protected] Wystawa i radiostacja 19 września br. z okazji uroczystości oddania nowej sali gimnastycznej przy Zespole Szkół w Podgrodziu krótkofalowcy z klubów SP8YAY i SP8KKM, we współpracy z OT PZK Tarnów, przygotowali wystawę krótkofalarską i zorganizowali pracę radiostacji okolicznościowej. Wystawę radiostacji z okresu II wojny światowej prezentował niestrudzenie Zbyszek SP9IEK – prezes Tarnowskiego Oddziału PZK. Członkowie klubów SP8YAY i SP8KKM Przy radiostacji zasiedli koledzy z klubu SP8KKM wspierani przez uczniów i absolwentów szkoły. Stanowiska krótkofalarskie odwiedziło wielu znamienitych gości, przybyłych na uroczystość: poseł na Sejm RP Jan Warzecha, przewodniczący Rady Gminy Dębica Piotr Żybura z zainteresowaniem zwiedzali wystawę i przyglądali się pracy radiostacji. Przy radiostacji niestrudzenie czuwał Cezary SQ8MXC. Wystawa i radiostacja cieszyły się olbrzymim zainteresowaniem ze strony zwiedzających. AREB 2010 9 października odbyły się w Dreźnie doroczne Targi Radiowe AREB (Amateurfunk, Rundfunk und Elektronikbörse). Impreza nie jest tak okazała, jak ta we Friedrichshafen, ale również warta odwiedzenia. Szczególnie ciekawa jest dla amatorów wszelkiego rodzaju radiowych „staroci” – można tam znaleźć unikalne, zabytkowe odbiorniki, mnóstwo elementów i podzespołów, urządzeń pomiarowych, literatury, itd. Całość prezentowana jest w jednej z hal terenów wystawowych w Dreźnie. Poniższą informację z targów AREB w Dreźnie nadesłał Waldek 3Z6AEF (TNX). „W tym roku odwiedzających było jak zwykle wielu, zaś z Polski przyjechała liczna ekipa klubu SP6ZDA pod wodzą Arka SQ6XL oraz reprezentacja Zarządu DOT: Waldemar 3Z6AEF, Piotr SQ6VY i Wojtek SQ6ADN. Spotkaliśmy Jurka SQ6BBA i Czesława SP6SNS, a także naszego kolegę z Czech Mira OK1OX. Wszyscy znaleźli coś ciekawego do kupienia, a zdarzały się prawdziwe okazje! Nowoczesnego sprzętu radiowego na AREB jest zwykle niewiele, tym bardziej więc zwracał uwagę komunikacyjny odbiornik pomiarowy RDR54. Urządzenie to potrafi odbierać sygnały we wszystkich używanych powszechnie modulacjach, w zakresach 0...30 MHz, 50...54 MHz, 87,5...108 MHz oraz 144...48 MHz. Wyposażone jest ponadto w precyzyjny analizator spektrum, który umożliwia pomiar w zakresie dynamicznym do 130 dB. Więcej informacji na stronie konstruktora i producenta odbiornika www. Reuter-Elektronik.de. Podsumowując, tegoroczne Targi Radiowe AREB 2010 należy zaliczyć do udanych – do zobaczenia za rok!” Link do strony Targów: http://www.messe-dresden.de/de/ messe-in-dresden/AREB.html Link do zdjęć Arka SQ6XL: http:// picasaweb.google.com/Arek. SQ6XL/AREB2010Dr eznoWycieczkaSP6ZDA# HST 2010 Odbiornik pomiarowy RDR54 Część ekspozycji na targach AREB W dniach 5 – 9 października 2010 r., zgodnie z decyzją grupy roboczej 1. Regionu IARU HST podjętą we wrześniu ub. roku w Obzor w Bułgarii, zostały przeprowadzone w Polsce VII Otwarte Mistrzostwa 1. Regionu IARU w Szybkiej Telegrafii. Miejscem pierwotnie planowanym były Skierniewice. Niestety, na pół roku przed imprezą, z przyczyn niezależnych od organizatora, konieczne okazało się awaryjne poszukiwanie innego miejsca przeprowadzenia zawodów. Powodem zmian było nagłe zamknięcie hotelu „Polonia” w Skierniewicach. Najbliższym i godnym zainteresowania miejscem okazał się obiekt hotelowy „Tatar ” w Od lewej: Jan Kulhawik, Alfred Cwenar SP7HOR, Lucyna Cwenar, Tomasz Wiza SP7BCA Rawie Mazowieckiej. Innego wyjścia nie było, a o rezygnacji nie mogło być mowy, ponieważ podjęte czynności organizacyjne były już bardzo zaawansowane. Utrudniło to oczywiście pracę organizatorom, przede wszystkim pojawiło się wiele problemów związanych z komputerami i ich instalacją. Należało znaleźć 50 laptopów, zainstalować, połączyć w sieć w Rawie i zabezpieczyć. Skierniewickie Stowarzyszenie Radioorientacji Sportowej, które podjęło się realizacji tego przedsięwzięcia, szukało wsparcia u innych organizacji. Pierwsze kroki, co zrozumiałe, zostały skierowane do OT PZK 24 w Skierniewicach. Wobec braku jakiejkolwiek pomocy z ich strony zwrócono się do Ligi Obrony Kraju i tam bez najmniejszych problemów znaleziono sprzymierzeńców do pomocy na każdym etapie organizacyjnym, w tym również finansowym. Do udziału w imprezie wstępnie zgłosili się przedstawiciele 16 państw, w tym oczywiście Polski. W sumie udział wzięły reprezentacje 15 państw, mimo wstępnego zgłoszenia nie uczestniczyła Tanzania. Korzystając z otwartości zawodów, dodatkowo wziął w nich udział zespół młodzieży z Brześcia na Białorusi (poza oficjalną klasyfikacją). Z krajów pozaeuropejskich gościliśmy ekipę dalekiej Mongolii. W sumie w zawodach uczestniczyły 144 osoby, w tym sędziowie, obserwator z ramienia IARU Danev Panayot LZ2US oraz osoby towarzyszące. Sklasyfikowano 92 zawodników w dziewięciu kategoriach wiekowych. Impreza miała następujący przebieg: 5 Świat Radio Grudzień 2010 51 ŚWIAT KF/UKF Wydarzenia lokalne i krajowe października przyjazd i uroczyste otwarcie w Domu Kultury w Rawie Mazowieckiej. 6 i 7 października od rana do wieczora trwały konkurencje. 8 października odbyła się wycieczka do Warszawy. Po obiedzie miało miejsce uroczyste zakończenie zawodów w kinoteatrze „Polonez” w Skierniewicach z udziałem wiceprezydent miasta Skierniewice Doroty Rutkowskiej i wiceprezesa PZK Bogdana Machowiaka SP3IQ. Imprezę uświetniły zespoły działające przy Młodzieżowym Centrum Kultury: zespół „4-20” i Akademia Tańca. Zarówno w klasyfikacjach indywidualnych, jak i drużynowej, zespołem nie do pokonania okazał się, jak zawsze, zespół Białorusi. Na drugim miejscu znalazła się Rosja, a na trzecim Rumunia. Nasza niekompletna drużyna uplasowała się na miejscu szóstym. Biorąc pod uwagę fakt, że na dziewięć osób startujących: Mariusz Węgorek SP8TDX, Jerzy Gomoliszewski Od lewej: Alfred Cwenar SP7HOR, Danuta Cieślak SP7KWW, Donata Gierczycka-Zbrożek SP5NHK, Marian Marciniewicz SP8LZC Od lewej: Costache Mihai YO8COL, Anatol Hudanik HA3OV, Omari Sadukov UA4FFP, Marek Kluz SP8BVN, Zukic Suad DK6XZ, Nikli Gelyasevich EU7KQ (wręcza sędzia z Białorusi Alex Timonin) 52 Świat Radio Grudzień 2010 SP3SLU, Wincenty Kijo SP7KKZ, Danuta Cieślak SP7KWW, Paulina Twardzińska SQ7MZD i jednocześnie wykonującym rozliczne zadania w ramach komitetu organizacyjnego: Donata Gierczycka-Zbrożek SP5HNK, Marek Kluz SP8BVN, Marian Marcinkiewicz SP8LZC i Alfred Cwenar SP7HOR – to i tak jest bardzo wysoki wynik. Gorzej wyszło w strefie medalowej. Jak się okazało, jedynym zdobywcą medalu (brązowego) w konkurencji „Morse Runner” w kategorii „I” okazał się kierownik zawodów – autor tekstu. W dwóch innych kategoriach byliśmy bardzo blisko podium – czwarte miejsca zajęli: Marek Kluz w kategorii „H” konkurencji „Morse Runner” i Paulina Twardzińska SQ7MZD w kategorii „C” konkurencji „Nadawanie”. Z opinii przekazywanych przez uczestników na gorąco, jeszcze w czasie trwania imprezy, a dotyczących jej organizacji, wszyscy byli bardzo zadowoleni. Takie samo zdanie wyraził obserwator z ramienia IARU Danev Panayot LZ2US oraz sędzia główny i jednocześnie przewodniczący Grupy Roboczej HST 1. regionu IARU Oliver Tabakovski Z32TO. To, co początkowo organizatorom spędzało sen z powiek, czyli przeniesienie zawodów do Rawy Mazowieckiej, okazało się strzałem w dziesiątkę. Fakt, że impreza odbywała się w miejscu zakwaterowania, miał wpływ nie tylko na jej przebieg, ale również na osiągnięte wyniki. Najlepszym tego dowodem są ustanowiono dwa rekordy świata, w tym przekroczenie magicznego tempa odbioru cyfr (300 znaków na minutę) przez nastolatkę z Białorusi Hannę Shiavialenko. W ubiegłym roku w Skierniewicach, podczas Pucharu Europy, padło aż pięć rekordów świata. Wówczas wszyscy uczestnicy oraz sędziowie przypisywali to wspaniałej atmosferze i organizacji zawodów. Podobnie było i tym razem. Przeprowadzenie tak dużej imprezy nie byłoby możliwe bez życzliwości i pomocy firm, instytucji, urzędów oraz zwykłych ludzi dobrej woli. Zatem serdeczne podziękowania należą się: Urzędowi Miasta Skierniewice z prezydentem Leszkiem Trębskim na czele, Urzędowi Miasta Rawa Mazowiecka z burmistrzem Eugeniuszem Górajem, Starostwu Powiatowemu w Rawie Mazowieckiej ze starostą Józefem Matysiakiem, dyrektorowi MDK w Rawie Mazowieckiej Grzegorzowi Klimczakowi, dyrektorowi MCK w Skierniewicach Bożenie Witkowskiej, dyrektorowi Kinoteatru „Polonez” w Skierniewicach Piotrowi Bigosowi. Nieocenione zasługi w zabezpieczeniu 100% sprzętu wniósł Zespół Szkół Zawodowych Nr 3 w Skierniewicach z dyrektorem Henrykiem Kobyłeckim. Dziękujemy Zbigniewowi Kłosowi z firmy DPD, kierownictwu Obiektu Hotelowego „Tatar ” z Moniką Skowrońską na czele, którzy zrobili wszystko, aby zadowolić uczestników. Oczywiście organizacje współpracujące, takie jak Polski Związek Krótkofalowców z prezesem Piotrem Skrzypczakiem, Liga Obrony Kraju z prezesem Grzegorzem Jarząbkiem i Skierniewickie Stowarzyszenie Radioorientacji Sportowej jako główny wykonawca, miały tu do spełnienia niebywałą rolę. Największe podziękowania należą się ludziom, którzy nie szczędząc własnego czasu, również w nocy, wykorzystując własne pojazdy, robili wszystko, abyśmy jako organizatorzy, polscy krótkofalowcy, bez wskazywania na organizację, pokazali się z jak najlepszej strony, co chyba się udało. Należą do nich: Jan Kulhawik, informatyk Adam Mucha, Donata Gierczycka-Zbrożek SP5HNK, Lucyna Cwenar, Tomasz SP7BCA i Elżbieta SP7RFE Wizowie ze Skierniewic, Zbigniew Mądżyński SP2JNK z Grudziądza, Marian Marciniewicz SP8LZC z Zamościa, Marek Kluz SP8BVN z Biłgoraja, Włodzimierz Karczewski SQ5WWK – ZG LOK. Prowadzenie strony internetowej Łukasz SQ8GHY. Jestem przekonany, że zespół, którym miałem przyjemność kierować, dał z siebie wszystko, aby organizowana przez nas impreza pozostała na długo w pamięci uczestników i była mile wspominana. Serdecznie Wam za to dziękuję! Vy 73! Relację z zawodów nadesłał przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Mistrzostw Alfred Cwenar SP7HOR Nadzwyczajne Walne Zebranie WOT PZK 16 października br. w Warszawie, w drugim terminie, odbyło się Nadzwyczajne Walne Zebranie Warszawskiego Oddziału Terenowego PZK (OT25). W spotkaniu uczestniczyło 34 członków na około 300-osobowy skład oddziału. Uczestników spotkania powitał Zenon Kaczorek SP5CNG pełnią- cy funkcję prezesa. Podczas spotkania delegaci na Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Delegatów PZK (Marek Ruszczak SP5UAR, Tomek Ciepielowski SP5CCC i Robert Luśnia SP5XVY) podzielili się swoimi refleksjami o przebiegu i wynikach zjazdu. Zebrani w wyniku głosowania przyjęli nowy Statut PZK i uzupełnili skład Zarządu Oddziału (zastępców członków zarządu i zastępców członków oddziałowej komisji rewizyjnej). Funkcję prezesa WOT PZK powierzyli Jerzemu Szawarskiemu SP5SSB, a na członka Zarządu Oddziału wybrali Sebastiana Berę SP5-25-0762. Zastępcami członków Zarządu Oddziału zostali Ireneusz Szulski SQ5MX i Włodzimierz Karczewski SQ5WWK. Zastępcami członków Oddziałowej Komisji Rewizyjnej WOT PZK zostali Andrzej Świetlik SP5OXB i Maciej Gronowski SP5CGI. Podczas dyskusji głos zabierali między innymi uczestniczący w spotkaniu sekretarz PZK Tadeusz Pamięta SP9HQJ oraz członek ZG PZK z ramienia WOT (OT25) PZK Witold Zakrzewski SP5UHW. Nowy prezes WOT PZK 16 października 2010 roku Nadzwyczajne Walne Zebranie WOT PZK powierzyło mi funkcję prezesa WOT PZK. Obecnie skład Jerzy Szawarski HF80SSB (SP5SSB) – nowy prezes WOT PZK zarządu został powiększony do 5 osób, co zdecydowanie usprawni funkcjonowanie oddziału w ramach swojej statutowej działalności. Swoją przygodę z krótkofalarstwem zaczynałem jak wielu z nas, jako nastolatek, była to w owym czasie jedyna możliwa forma „podróżowania” po całym świecie bez paszportu. Po uzyskaniu znaku nasłuchowego SP5-1297 przyszedł czas na edukację w szkołach o profilu elektronicznym. Egzamin w celu uzyskania świadectwa uzdolnienia był dla mnie tylko formalnością, lecz do dnia dzisiejszego pamiętam egzamin z telegrafii pod kierownictwem SP5ZA (SK) i SP5WL, gdzie odbiór i nadawanie 7 grup/min było nie lada wyczynem. Zezwolenie I kat. z możliwością pracy 50 W oraz znak SP5SSB uzyskałem w 1986 r. Pracę na radiostacji rozpocząłem od własnoręcznej budowy TRX Bartek, w późniejszym okresie przyszedł czas na Wołnę. Przeprowadzane łączności były w większości foniczne, sporadycznie na CW, lecz zdecydowanie zmieniło się to po kontakcie z Marianem SP5CNA, który jest pasjonatem telegrafii i potrafi tak zareklamować emisję telegraficzną, że teraz byłoby bardzo trudno bez niej się obyć. Swoim hobby udało mi się zarazić żonę, która również jest nadawcą ze znakiem SP5SJU. Dzięki temu spotykam dużo wyrozumiałości i życzliwości z jej strony, gdy czasami godzinami przesiaduję przy radiostacji, przeważnie w czasie zawodów. W chwili obecnej rozpoczęcie działalności krótkofalarskiej jest o wiele trudniejsze, aniżeli w minionym okresie, chociaż zachodzi pewna analogia: dla nas było problemem uzyskanie fabrycznego sprzętu oraz wiele formalności i długi czas oczekiwania na uzyskanie zezwolenia, dla młodych osób obecnie sprawy formalno-prawne z postawieniem anten na budynku w miejscu zamieszkania oraz nie do końca łatwe i proste zasady zgłoszenia instalacji antenowej do Ministerstwa Środowiska. Jeśli chodzi o działalność, jakiej się podjąłem jako prezes WOT PZK, chciałbym służyć radą i pomocą w sytuacjach i zakresie, które pomogłyby w funkcjonowaniu oddziału. W krótkim zarysie określiłbym to jako zorganizowanie pomocy przy składaniu zgłoszenia instalacji antenowej, zorganizowanie korespondencyjnej wymiany kart QSL, zdobycie własnego, Część uczestników zebrania WOT PZK imiennego, darmowego certyfikatu startSSL, który pozwoliłby na zabezpieczenie przed modyfikacją poczty mailowej, aktywizowanie i propagowanie zawodów krótkofalarskich. WOT PZK OT-25 jest liczebnie największym oddziałem w Polsce. Krótkofalowcy to ludzie dobrego serca i mam nadzieję, że w działalność naszego oddziału zaangażuje się każdy, komu zależy na dobrym imieniu organizacji. Chciałbym, aby symbol PZK każdemu z nas kojarzył się nie tylko z możliwością wymiany kart QSL, lecz z możliwością wzajemnej życzliwości i pomocy, aby z każdym w eterze i osobiście być „na ty”, tak jak było dawniej, abyśmy byli w swojej działalności krótkofalarskiej wzorem do naśladowania dla innych. 73! Jerzy Szawarski HF80SSB Jesienne spotkanie HomeMade Kolejne spotkanie grupy HomeMade odbyło się 17 października br. na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej. Na spotkaniu, w którym uczestniczyło 15 krótkofalowców, prezentowany był prototyp manualnej skrzynki antenowej easyATU oraz odbyła się ciekawa dyskusja i wymiana doświadczeń na temat skrzynek antenowych. Na For um Gr upy HomeMade powstała inicjatywa opracowania skrzynki antenowej montowanej przy antenie jako projektu otwartego (http://sp-hm.pl/thread-477.html). Dyskusja, dokumentacja oraz więcej informacji o easyATU jest na forum: http://sp-hm.pl/thread-520.html Harcerski Klub SP4ZHT Świst z okazji 80-lecia działalności szkoły w Działdowie uruchomił 13–16 października br. stację okolicznościową HF80ZSM Świat Radio Grudzień 2010 53 HOBBY Konstrukcje krótkofalarskie Prace nadesłane na konkurs PUK Przydatne urządzenia krótkofalarskie Podczas tegorocznych Warsztatów QRP w Burzeninie odbył się finał konkursu PUK (Przydatne Urządzenie Krótkofalarskie) zorganizowanego przez redakcję miesięczników „Świat Radio” i „Elektronika Praktyczna” przy współudziale Grupy SP – QRP. Nagrodą główną, oscyloskop Rigol ufundowany przez firmę NDN z Warszawy, otrzymał Paweł SP7NJR za projekt minitransceivera PSK NIKI (szczegółowa relacja z warsztatów znajduje się w ŚR 11/2010). Wszystkie zgłoszone w konkursie PUK urządzenia zawierają coś nowego, przydatnego w krótkofalarskim hobby. Prezentujemy opisy poszczególnych prac, w kolejności zajętych miejsc konkursowych. przemianą częstotliwości (rysunek 1) z wykorzystaniem popularnego i łatwo dostępnego układu NE612. Symetryczne wejścia układu pozwalają na bezproblemową współpracę z kartą dźwiękową komputera bez dodatkowych układów przełączania. Częstotliwość generatora jest stabilizowana typowym rezonatorem kwarcowym 3579 kHz. Tranzystor T1 jest wykorzystany podwójnie (zarówno w torze RX, jak i TX). Podczas odbioru pracuje jako wzmacniacz m.cz., a w czasie nadawania jako pierwszy stopień wzmocnienia w.cz. Sygnał z transformatora separującego Tr 1 jest podawany na tranzystor T2. Z kolektora tego tranzystora, poprzez transformator dopasowujący Tr 2, sygnał steruje tranzystor mocy T 3. Transformator Tr 3 dopasowuje impedancję wyjściową tranzystora do impedancji anteny. Przed filtrem dolnoprzepustowym jest przełącznik antenowy N/O. Zastosowanie „ręcznego” przełączania anteny to wynik maksymalnego uproszczenia układu. Bez żadnego problemu w miejsce przełącznika można zastosować prosty i sprawdzony układ Digi Vox (rysunek 2). Tranzystor sterujący i stopień mocy pracują w układzie C (w wykonanych egzemplarzach moc wyjściowa przekraczała 5 W). Minitransceiver SPK NIKI – SP7NJR po zdjęciu obudowy i zmontowana płytka drukowana Minitransceiver SPK NIKI – SP7NJR Minitransceiver PSK NIKI to proste i niewielkich rozmiarów urządzenie nadawczo-odbiorcze, przeznaczone do pracy emisją PSK w paśmie 80 m, o mocy wyjściowej 5 W. Układ pracuje z bezpośrednią Rys. 1. Schemat ideowy minitransceivera PSK NIKI – SP7NJR 54 Świat Radio Grudzień 2010 Rys. 2. Schemat alternatywnego układu przełączania Digi VOX Do budowy wykorzystano rdzenie produkcji Amidon T37-2 na obwody rezonansowe oraz T37-43 i T50-43 na transformatory. Kondensatory w generatorze VCO 2 × 100 pF są styrofleksowe, zaś kondensatory w filtrze dolnoprzepustowym 2 × 1,5 nF na napięcie pracy 600 V. Uruchomienie układu spro wadza się głównie do ustawienia częstotliwości generatora VCO na częstotliwość 3580 kHz oraz do ewentualnego skorygowania liczby zwojów w obwodach rezonansowych L1 i L2. Należy również właściwie ustawić parametry karty dźwiękowej. Minitransceiver SPK NIKI współpracował z oprogramowaniem HRD + DM oraz DigiPan. Na egzemplarzu modelowym Paweł SP7NJR przeprowadzono około 150 QSO. Zestaw tłumików i mostków pomiarowych z podręcznikiem metod pomiaru parametrów odbiornika – 3Z6AEF Opracowanie Waldemara 3Z6AEF dostarczone na konkurs PUK jest krótkim podręcznikiem dostępnych przyrządów oraz prostych metod pomiarowych, które mogą znaleźć zastosowanie w warunkach domowego laboratorium krótkofalowca – konstr uktora urządzeń radiowych. Jednocześnie stanowi ono dokumentację zestawu pomocniczych urządzeń pomiarowych prezentowanych w ramach konkursu: regulowany tłumik pomiarowy, kalibrator poziomu mocy, mostek pomiarowy w.cz., tłumik do pomiarów mocy. Zestaw tłumików SP9FRE Rys. 3. Schemat ideowy tłumika PI Regulowany tłumik pomiarowy Regulowane tłumiki pomiarowe (ang. step attenuator) są bodajże najważniejszymi i najczęściej wykorzystywanymi przyrządami w praktycznych pomiarach w.cz. Szczególnie użyteczne są właśnie dla radioamatorów, a przy tym łatwe do wykonania oraz kalibracji, którą można przeprowadzić z użyciem źródła napięcia stałego i dokładnego miernika DC. Pokazane tłumiki regulowane zostały skonstruowane w oparciu o pojedyncze stopnie PI (rysunek 3), zabudowane w grupach, aby osiągnąć żądaną maksymalną wartość tłumienia. Jako przełączniki zastosowano typowe „dalekowschodnie” przełączniki DPDT. Zmierzone pojemności międzystykowe wynoszą dla tego przełącznika 0,2–0,3 pF. Obudowa tłumika jest podwójna: wewnętrzną wykonano z kawałków laminatu FR-4 o grubości 1,5 mm, zaś przegrody między sekcjami – z blachy stalowej ocynowanej o grubości 0,2 mm. Zewnętrzna obudowa wykonana jest z kształtownika aluminiowego (25 × 45 mm, profil C) o długości 150 mm. Boki oraz pokrywkę obudowy wykonano z blachy aluminiowej o grubości 2 mm. Do połączenia boków z profilem C użyto domowej metody „spawania” palnikiem gazowym z użyciem stopu AluWeld. W tabelce zamieszczono praktyczne wartości rezystorów w omach, najbliższe teoretycznym z szeregu precyzyjnych 1% rezystorów w.cz. w obudowach MMELF, firmy Beychlag, które za- Tłumik 3Z6AEF (8 niezależnych włączanych stopni w konfiguracji PI) stosowano w regulowanym tłumiku pomiarowym. Elektrycznie tłumik stanowi 8 niezależnie włączanych stopni w konfiguracji PI o następujących wartościach tłumienia [dB]: 1, 2, 2, 6, 10, 20, 20, 20. Umożliwia to ustawienie dowolnej wartości tłumienia w zakresie do 81 dB z krokiem 1 dB. DB 1 2 6 R1–R3/R2 910/5,6 453/12 154/39 10 20 100/68 62/240 Zakres pomiarowy jest wystarczający do większości pomiarów, jedynie w niektórych przypadkach trzeba się posiłkować dodatkowymi stopniami tłumienia. Dokładność przyrządu, wynikająca z zastosowania dobrej jakości rezystorów 1%, jest również zadowalająca, natomiast zmierzony SWR dla wejścia tłumika nie przekracza wartości 1 : 1,03 w całym zakładanym zakresie częstotliwości pracy 0–30 MHz. Ostatni, dziewiąty przełącznik służy do odłączenia tłumika od wyjścia, załączając standardowy terminator 50 omów. Jest to pomocne przy niektórych pomiarach. Kalibrator poziomu mocy Kalibrator poziomu mocy to prosty generator, na którego wyjściu jest sygnał przemienny (przebieg prostokątny) o ściśle określonym poziomie napięcia. Zakładając standardowe obciążenie 50 omów, można w ten sposób kalibrować poziom mocy z precyzją wystar- Świat Radio Grudzień 2010 55 HOBBY Konstrukcje krótkofalarskie Dostrojony kalibrator (zdjęcie) dostarcza na wyjściu przebieg prostokątny o napięciu pp = 31,6 mV, co pokazywane jest jako: –20 dBm na przyrządach z wejściem na AD8307 –23 dBm na przyrządach, gdzie moc jest mierzona metodą termiczną –24 dBm na analizatorze widma (prążek podstawowy) Oczywiście, jak każdy przyrząd pomiarowy, należy go co jakiś czas sprawdzać (uwierzytelniać). Jednak proces ten jest na tyle łatwy (używa się jedynie dokładnego miernika napięcia stałego), że nie jest to kłopotliwe. Kalibrator 3Z6AEF Rys. 4. Schemat ideowy kalibratora K3NHI (http://mxh.strefa. pl/pliki/tech/QEX/QEX20041.pdf) Zamiast montażu przestrzennego cały układ znajduje się na płytce drukowanej (PCB do kalibratora zaprojektował Adam SP5FCS – projekt jest dostępny na Forum SP-HM Group) 56 czającą do amatorskich pomiarów. Pokazany na rysunku 4 schemat ideowy kalibratora zaprojektował Bob Kopski K3NHI, a jego opis ukazał się w dwumiesięczniku „QEX” (Jan/Feb 2004). Kalibrator został skonstruowany na bazie typowego generatora CMOS 10 MHz, stosowanego w sprzęcie komputerowym. Uzupełniony o stabilizator napięcia zasilania (z baterii 9 V) oraz tłumik 20 dB na wyjściu, dostarcza określonego poziomu przebieg prostokątny, którego wartość można bardzo łatwo skalibrować precyzyjnym miernikiem napięcia stałego, jak np. Sanwa PC5000. Po zabudowaniu układu na płytce PCB i umieszczeniu w obudowie wykonanej z typowych kształtowników aluminiowych, uzyskano pożyteczny przyrząd, który posłużył do kalibrowania i uwierzytelniania innych mierników: sond wejściowych analizatorów NWT-7, NWT-500, MAX6 oraz innych, wykorzystujących układ AD8307 jako logarytmiczny wzmacniacz wejściowy. Dodatkowo przyrządem tym można sprawdzać skalibrowanie analizatorów widma, ponieważ przebieg wyjściowy jest prawie idealnie prostokątny – pozwala to z dużą dokładnością sprawdzić wskazania kolejnych nieparzystych prążków sygnału na analizatorze. Kalibrator zmontowano techniką montażu przestrzennego na kawałku 45 × 30 mm dwustronnego laminatu FR-4 o grubości 1,5 mm. Świat Radio Grudzień 2010 Skalowanie kalibratora przeprowadza się, ustawiając potencjometrem dostrojczym dokładnie 158 mV w punkcie testowym Rys. 5. Schemat ideowy mostka pomiarowego w.cz. VNA-N2PK. Oczywiście oba przyrządy mogą być używane niezależnie do innych zastosowań. Pierwszy mostek zbudowano z rezystorów metalizowanych 50 omów, 0,6W 1%. Transformator został nawinięty bifilarnie, 9 zwojów drutem DNE 0,3 mm na rdzeniu złożonym z dwóch rdzeni Amidon T37-43, przy których osiągnięto najlepszą kierunkowość mostka (wypróbowano również rdzenie T37-77 oraz T50-61 osiągając gorsze rezultaty). Montaż wykonano techniką przestrzenną, bezpośrednio na złączach BNC. Projekt można ewentualnie rozwinąć o dodatkowy, automatyczny wyłącznik zasilania (np. z tranzystorem P-MOS). Zalecane jest także użycie precyzyjnego potencjometru wieloobrotowego w celu dokładnego ustawienia poziomu sygnału wyjściowego kalibratora. Mostek pomiarowy w.cz. Mostki pomiarowe w.cz. (ang. reflection bridge, return-loss bridge) działają na podobnej zasadzie, jak typowe, rezystorowe mostki Wheatstona (rysunek 5). Zasadniczym ich zastosowaniem jest pomiar impedancji. Można za ich pomocą określać współczynnik SWR, jak również użyć do sumowania sygnałów (ang. hybrid combiner). Wykonano dwa mostki pomiarowe: pierwszy jako przystawkę do analizatora NWT-500, a drugi jako przystawkę do analizatora Mostek pomiarowy 3Z6AEF Pierwszy mostek pomiarowy w.cz. 3Z6AEF Obudowa jest zrobiona z kształtowników aluminiowych (profile C: 25 × 45 mm oraz 25 × 117 mm), odpowiednio dociętych. Zewnętrzne wymiary obudowy wynoszą: 117 × 45 × 25 mm. Rozmieszczenie gniazd RF-in oraz DET jest tak dobrane, aby można było podłączyć mostek do analizatora NWT-500 za pomocą krótkich adaptorów BNC (męskie-męskie). Mostek wyposażono w dodatkowe gniazdo BNC, które jest połączone wewnątrz rezystorem 50 omów z gniazdem Load. Pozwala to na wykorzystanie oprogramowania WinNWT (autorstwa Andreasa DL4JAL) do pomiarów SWR. Szczegóły budowy mostka pokazano na kolejnych fotografiach. Drugi mostek pomiarowy w.cz. 3Z6AEF Drugi mostek wykonano na płytce PCB zaprojektowanej przez Ivana VE3IVM. Jako transformator wykorzystano gotowy podzespół T1-6T (Mini Circuits), zaś 50-omowe oporniki to 1% elementy SMD. Całość zabudowana jest w obudowie typu 1590A firmy Hammond i wyposażona w złącza typu SMA (female). Aby móc wykorzystywać mostek również z kablami zakończonymi wtykami BNC, mostek jest wyposażony w adaptory (przejściówki) SMA-BNC. Podstawowym parametrem charakteryzującym mostki RLB jest kierunkowość (ang. directivity). Określa ona (w dB) tłumienie sygnału od Load do Detector, przy rezystancyjnym 50-omowym obciążeniu dołączonym do Load. Oczywiście parametr ten zależy od częstotliwości i dla dobrych, firmowych mostków wynosi co najmniej 35 dB w całym zakresie krótkofalowym. Wykonane mostki mają następującą kierunkowość: Mostek T37-43: 35 dB przy 1,8 MHz, 38 dB przy 3,5 dB i nie mniej niż 40 dB dla częstotliwości 7–30 MHz Mostek T1-6T: co najmniej 43 dB w zakresie od 0,1–25 MHz i co najmniej 46 dB w zakresie 25–50 MHz Osiągnięte parametry kierunkowości należy uznać za zadowalające. Tłumik do pomiarów mocy Górne ograniczenie zakresu sond wejściowych, popularnych NWT-7/NWT-500, wynosi +10 dBm, zaś miernik mocy OZ2CPU ma maksymalny zakres do 1 W. Do pomiarów większych mocy z użyciem mierników o ograniczonym zakresie pomiarowym konieczne jest użycie tłumików. Rys. 6. Schemat tłumika mocy 40 dB power tap wg W7OI (J1, J2: N; J3: BNC; L1: 1×11/2; R1A–R1C: 820 Ω 0,5 W; R2: 51 Ω/0,25 W) gniazda typu BNC połączone linią paskową, która została zrobiona z kawałka (15 × 20 mm) dwustronnego laminatu FR-4 o grubości 0,8 mm. Obie strony laminatu połączone są na krawędziach paskami blachy ocynowanej (grubości 0,2 mm). Poniższa fotografia przedstawia szczegóły budowy przyrządu. Odcinek drutu przy pierwszym rezystorze 820 omów stanowi pojemność kompensacyjną, którą należy dobrać (docinając) przy kalibracji. Ale nawet bez kalibracji charakterystyka częstotliwościowa przyrządu jest wyrównana w całym zakresie 0–70 MHz (zmierzony SWR jest poniżej 1 : 1,03). Przykładowe metody pomiarowe, dla wyznaczenia podstawowych parametrów transceivera (MDS lub czułości odbiornika, zakresu dynamicznego – współczynnika zniekształceń intermodulacyjnych 3. rzędu i mocy nadajnika) z użyciem opisanych przyrządów pomocniczych 3Z6AEF są zamieszczone w dziale Porady. Przełącznik anten ASW 8 – SP9LAA Tłumik do pomiarów mocy 3Z6AEF Jednak tłumiki dużej mocy są dość drogie, więc powszechnym rozwiązaniem jest stosowanie sztucznego obciążenia uzupełnionego o odgałęźnik (ang. power tap) – rodzaj dopasowanego rezystorowego dzielnika (rysunek 6). Przyrząd taki poleca do swojego miernika Thomas OZ2CPU (http://www.webx.dk/oz2cpu/radios/miliwatt.htm), a opis, na podstawie którego została wykonana poniższa wersja, ukazał się w miesięczniku ARRL „QST ” 01/2001 w artykule W. Haywarda W7ZOI i B. Larkina W7PUA. Wykonany przyrząd obniża moc doprowadzaną do sondy wejściowej miernika mocy o 40 dB, zatem rozszerza zakres NWT-7/ NWT-500 do 100 W, co jest już zupełnie wystarczające w większości przypadków. Tłumik wykonano z rezystorów metalizowanych 0,6 W 1%. Zastosowano 3 × 820 oraz 50,1 . Jako obudowę wykorzystano fabryczne pudełko typu 1590A firmy Hammond (wymiary zewnętrzne ok. 90 × 30 × 35 mm). Zastosowano O tym, jak wielką zaletą jest używanie przełącznika anten, szczególnie zewnętrznego, na pewno wie każdy krótkofalowiec, który posiada kilka anten. Oto najważniejsze zalety prezentowanego układu ASW 8: wybór anteny, która w danym momencie jest „najlepsza” do radioshacku dochodzą tylko dwa kable (koncentryk i kabel sterujący) oszczędność koncentr yków, szczególnie przy dużej liczbie anten Przełącznik anten znajduje się na zewnątrz budynku Świat Radio Grudzień 2010 57 HOBBY Konstrukcje krótkofalarskie Rys. 7. Schemat ideowy dwóch modułów sterownika antenowego dokładne porównanie sygnałów pochodzących np. z dwóch anten podłączonych na odległych pozycjach. Schemat skonstr uowanego przez Kazimierza SP9LAA przełącznika sterującego jest pokazany na rysunku 7. Układ został zbudowany na bramkach NAND, a użyte przełączniki wykonawcze to microswitche, które pracują cicho, w odróżnieniu od przełącznika obrotowego, a umożliwiają przełączanie między sobą dowolnych anten. Bramki są tak połączone, że załączanie jednej anteny powoduje automatyczne wyłączenie anteny do tej pory włączonej. Niewątpliwą zaletą tego układu jest to, że jednym układem scalonym można przełączać dwie anteny, traktując go jako moduł podstawowy. Moduły te można dopinać w zależności od potrzeb i przełączać dowolną liczbę anten. W prezentowanej konstrukcji autor użył w „modułach” pośrednich przekaźników kontaktronowych na 5 V, które z kolei podają przez styki zwierne napięcie na cewki przekaźników antenowych 12 V (autor nie chciał przebudowywać zewnętrznego przełącznika antenowego, składającego się z 8 przekaźników, za- Wnętrze sterownika anten automatyczne uziemianie anten, które w danym momencie nie pracują. W stosunku do przełącznika obrotowego, służącego do przełączania anten odbiorczych, układ ten eliminuje głośne „klekotanie” przełącznika, które m.in. utrudnia Radioshack SP9LLA (sterownik anten jest nad zasilaczem) 58 Świat Radio Grudzień 2010 Zmodernizowany generator TDO – SP2GYA mkniętego w hermetycznej obudowie ze stali nierdzewnej). Aktualnie w jednej obudowie zamknięte są dwa przełączniki sterujące: do anten nadawczo-odbiorczych oraz do odbiorczych. Do sterowania był zastosowany telekomunikacyjny kabel ekranowany zawierający wiązki 2 × 4 pary. Generator TDO z funkcją falomierza zasilany bateryjką 1,5 V – SP2GYA Inspiracją do budowy przez Grzegorza SP2GYA układu opracowanego przez Andrzeja SP5AHT (kit AVT opisywany w EdW 7/96) był najprostszy generator TDO z funkcją falomierza, zasilany jedną bateryjką 1,5 V typu AAA. Wprowadzone modyfikacje to dodatkowy wzmacniacz tranzystorowy i potencjometr pozwalający na zastosowanie skali z noniuszem oraz wykorzystanie sekcji małopojemnościowych agregatu na wyższe zakresy częstotliwości. Dzięki temu uzyskano dokładniejsze skalowanie oraz wolniejsze przestrajanie, ważne przy ostro strojących się obwodach. Zakres pracy urządzenia wynosi od 1,4 do 72 MHz. Lata trzydzieste RETRO Radiostacja okrętowa PZT Radiostacja AW4/AH1 Konstrukcja radiostacji okrętowej AW4/AH1 została opracowana na zamówienie marynarki wojennej w 1936 r. w Państwowych Zakładach Tele- i Radiotechnicznych w Warszawie. Zgodnie z założeniem miała ona zapewniać łączność radiową między okrętami oraz między okrętem i radiostacją brzegową. W skład radiostacji typu AW4/AH1 wchodził samowzbudny nadajnik średniofalowy AW4 i przystosowana do odbioru fal długich i średnich superheterodyna bateryjna AH1. Stanowiący wyposażenie tej radiostacji nadajnik był ostatnim z serii nadajników produkowanych w PZT w czterech odmianach oznaczonych jako AW1-AW4. W latach 1934–1938 Polska Marynarka Wojenna otrzymała łącznie około 20 takich urządzeń we wszystkich czterech odmianach. Radiostacja PZT AW4/AH1 umożliwiała pracę emisjami CW, MCW i AM. Zakres przestrajania nadajnika mieścił się w przedziale 330 – 750 kHz, odbiornika 130 – 1550 kHz (w trzech podzakresach). Maksymalna moc wyjściowa na CW wynosiła 50 W, czułość odbiornika – 8 µV dla częstotliwości 500 kHz, przy mocy 100 µW na wyjściu. Skale nadajnika i odbiornika zostały wycechowane w kilocyklach (kc/s). Nadajnik AW4 zawierał jednolampowy generator wzbudzający w układzie Hartleya (TC0,5/25), dwulampowy wzmacniacz mocy (2×TC0,5/25) i jednolampowy modulator (E408N). Dostrojenia obwodu anteny do rezonansu z falą roboczą dokonywano przez zmianę indukcyjności wariometru i przełączanie odczepów cewki antenowej. Manipulację zapewniał przekaźnik telegraficzny, zatykający ujemnym napięciem siatki lamp stopnia końcowego. Możliwość zdalnej obsługi nadajnika (poza strojeniem) zapewniały dwie skrzynki manipulacyjne, które zawierały: klucz telegraficzny, przełącznik rodzaju emisji, przełącznik „nadawanie-odbiór ” oraz gniazda mikrofonu i słuchawek. Jedna z nich montowana była w kabinie dziobowej, druga w kabinie sygnałowej. Skrzynka w kabinie dziobowej miała dodatkowo specjalny przełącznik do wybierania poszczególnych skrzynek manipulacyjnych. Odbiornik AH1 stanowił czterolampową superheterodynę w układzie: mieszacz (KK2), wzmacniacz pośred- niej częstotliwości (KF4), detektor i wzmacniacz małej częstotliwości z reakcją (KBC1), końcowy wzmacniacz małej częstotliwości (KL1). Wyposażano go w filtr akustyczny do odbioru telegrafii, eliminator sygnałów zakłócających oraz woltomierz do kontroli pracy lamp. Przełącznik nadawanie- odbiór dokonywał odpowiedniego załączenia anteny oraz w położeniu „odbiór” przerywał obwód klucza nadawczego, a w położeniu „nadawanie” uziemiał przewód łączący odbiornik z przełącznikiem. Zasilanie nadajnika zapewniała podłączona do sieci okrętowej przetwornica wirnikowa, dająca na wyjściu trzy napięcia: 600 V/0,26 A do zasilania obwodu anodowego, 7 V/7 A do zasilania obwodu żarzenia i 10 V/0,1 A 900 Hz do modulacji przy pracy emisją MCW. Przetwornica ta miała rozrusznik, regulator napięcia i filtry przeciwzakłóceniowe. Zasilanie odbiornika odbywało się z baterii anodowej 120 V z odczepem +4 V (pobór prądu ok. 10 mA) i akumulatora żarzenia 2 V (pobór prądu ok. 0,5 A). Radiostacja mogła współpracować z dowolną anteną okrętową o pojemności około 300 pF, doprowadzoną do przełącznika antenowego. Uziemienie stanowił metalowy kadłub okrętu. Roman Buja Wszystkie ilustracje pochodzą ze zbiorów Centralnego Archiwum Wojskowego w Warszawie, sygn. Instrukcja 4053. Nadajnik PZT AW4 Odbiornik PZT AH1 Schemat odbiornika AH1 Świat Radio Grudzień 2010 59 DIGEST Czasopisma IARU Rodzynki wybrane z czasopism zagranicznych Fabryczne i amatorskie nowości Z zagranicznych czasopism docierających do redakcji wybraliśmy opisy kilku nowych konstrukcji fabrycznych oraz amatorskich układów nadawczo-odbiorczych, które mogą zainteresować wielu radioamatorów. Odbiornik DJ–X11E („Funk Amateur” 9/2010) We wrześniowym numerze „Funk Amateur ” DJ1NEJ przedstawia opis oraz pierwsze wrażenia z pracy wprowadzonego niedawno na rynek przez Alinco najnowszego odbiornika DJ-X11E. Skaner ten powinien cieszyć się wielkim powodzeniem choćby z uwagi na fakt, że podobnie jak Yaesu VR–500 ma możliwość odbioru emisji jednowstęgowej i telegrafii (SSB i CW). Konstrukcja urządzenia jest oparta na modelu DJ-G7EG i ma podwójny odbiornik czasu rzeczywistego (1200 komórek pamięci). Zakres pracy obejmuje pasmo od 50 kHz aż do 1,299 GHz w emisjach AM, FM, WFM, SSB, CW. Dodatkowy, drugi odbiornik może pracować w pasmach 118 – 171 MHz oraz 336 – 470 MHz w emisji NFM. Konstruktorzy zastosowali gniazdo wyjściowe z sygnałami IQ oraz dyskryminator 10,7 MHz IF, dzięki temu jest możliwość podłączenia odbiornika SDR. Skaner może odbierać sygnały kodowane scramblerem oraz może spełniać rolę wyszukiwacza pluskiew (nadajników podsłuchowych). 60 Świat Radio Grudzień 2010 W układzie udostępniono wiele kroków przestrajania (między innymi 6,25 kHz, 8,33 kHz, a także 50 Hz i 100 Hz). Istnieje też możliwość pracy zdalnej poprzez komputer PC. Przy podłączeniu akumulatora EBP-74 nieprzerwany czas pracy na jednym ładowaniu dochodzi do 35 godzin. Podstawowe parametry skanera: – zakres pracy: 50 kHz – 1,3 GHz – emisje: FM, AM, WFM, SSB, CW – dostępne rastry: 0,05, 0,1, 5, 6,25, 8,33, 10, 12,5, 15, 20, 25, 30, 50, 100, 125, 150, 200, 500, kHz, 1 MHz – szerokość pasma : AM/FM: 12 kHz/–6 dB) (35 kHz/–60 dB); WFM: 180 kHz/–6 dB (470 kHz/ –20 dB); SSB/CW: 2 kHz/–6 dB (7,5 kHz/–50 dB) – zasilanie: 3,6 – 4,5 V/DC (3×R6/ AA) lub EBP–74 (Li-Ion 3,7 V/ 1800 mAh) – pobór prądu: 130 – 180 mA – impedancja anteny: 50 Ω, SMA – liczba komórek pamięci: 1200 – wymiary: 61×106×38 – waga: 235 g Minitransceiver MFJ Cub („QST” 6/2009) AG1YK opisuje minitransceiver MFJ Cub, który jest dostępny jako kit w wersjach na 15 i 80 m. W zestawie znajdują się wszystkie komponenty i PCB wysokiej jakości (wyraźnie zaznaczono, gdzie jakie elementy mają być wlutowane). Podzespoły SMD są wstępnie zmontowane i przetestowane, tak więc budowniczy musi tylko dodać kilka większych części plus te, które są dobrane do określonego zakresu pracy. W zestawie znajdują się takie popularne podzespoły, jak: SA602A, LM386, 2N3904, PN2222A, 2N5109, rezonatory kwarcowe 10 MHz. Elementy te są dostępne w woreczkach. Jedno opakowanie zawiera części, które są standardem dla wszystkich modeli. Drugi worek zawiera głównie kondensatory i kwarce, czyli elementy decydujące o częstotliwości pracy transceivera. W instrukcji jest wszystko dokładnie, krok po kroku, opisane, łącznie ze sposobem nawiania cewek. Do uruchomienia jest potrzebny miernik uniwersalny (choć instrukcja obsługi zawiera alternatywną metodę wykorzystującą diody LED) i jakiś dobrze skalibrowany odbiornik. Pierwszym krokiem jest ustawienie częstotliwości BFO (na 20 m jest nią wartość 9,996 MHz). Kolejnym krokiem jest dostosowanie VFO (na 20 m ten generator musi działać w zakresie 4,000 – 4,060 MHz). Następnie należy ustalić zgodność częstotliwości nadajnika z odbiornikiem (procedura strojenia uwzględnia takie postępowanie, aby usłyszeć dźwięk 600 Hz w słuchawkach). Jeżeli uruchomienie odbiornika poszło gładko, to z nadajnikiem też nie będzie żadnych problemów (moc 1,5 – 2 W). Vocal Keyer Układ umożliwia nagranie dwóch 16-sekundowych lub cztery 10-sekundowe wiadomości (bez pomocy PC). Analizując wiele dostępnych rozwiązań i układów scalonych, autor oparł swoje rozwiązanie na dostępnej kości HK828, z dobudowanym automatycznym przełączaniem PTT, wzmacniaczem i głośnikiem. Kompletny schemat ideowy urządzenia jest przedstawiony na rysunku. Na obudowie urządzenia znajduje się między innymi gniazdo mikrofonu radiowego i przyciski oraz regulacja poziomu głosności. Ultra-RX1 odbiornik ultradźwiękowy („QST” 7/2009) W tym samym numerze „QST” KG4JJH opisuje skonstruowany przez siebie klucz głosowy, zastępujący operatora w ciągłym powtarzaniu „CQ” w zawodach. W artykule jest prezentowany odbiornik o bezpośredniej przemianie częstotliwości, przystosowany do odbioru fal dźwiękowych powyżej zakresu słyszalnego przez człowieka, czyli powyżej 20 kHz. Ultra-RX1 służy do odbioru ultradźwięków (35 – 45 kHz) emitowanych przez owady, gryzonie, nietoperze. Autor za pomocą tego urządzenia w październiku w Kansas (USA) podsłuchiwał i nagrywał głosy chrząszczy na swoim trawniku. Sygnały emitowane przez pojedyncze gatunki różnią się od fal sinusoidalnych, bowiem zawierają bogatą mieszankę harmonicznych. Poziomy sygnałów akustycznych emitowanych w tym zakresie wynoszą od około 70 do 110 dB, co wystarcza do słuchania z odległości od 25 do 100 metrów. Na zdjęciu pokazane jest wnętrze takiego odbiornika. Płytka dr ukowana (PCB o wymiarach 2,65×2,95’’) wraz z baterią 9 V jest zamontowana w obudowie z tworzywa sztucznego (4,38×2,95×1,0’’). Na przednim panelu jest zamontowany przetwornik piezo (PZT) 40 kHz, a wyłącznik zasilania, strojenie częstotliwości, gniazdo stereo jack 3,5 mm są dostępne na panelu tylnym. Do tego gniazdka można dołączyć mały głośnik lub słuchawkę z wtyczką 3,5 mm stereo. Dostępny kit, oprócz podzespołów, zawiera 18-stronicową instrukcję z pełnym schematem, rysunkiem rozmieszczenia elementów na płytce i z krótkim opisem montażu i uruchomienia układu odbiornika. [www.midnightscience.com] microHAM USB Interface III („QST” 12/2009) Interfejs USB zapewnia sterowanie radia przy braku dostępnych portów COM w laptopie czy w innych nowszych komputerach. Pokazany na zdjęciu interfejs USB III zawiera pełną izolację optyczną wszystkich sygnałów sterowania (sterowanie radiowe, CW, PTT i blokady szumów) oraz ma wbudowaną kartę dźwiękową. Urządzenie zawiera wszystkie potrzebne układy niezbędne do sterowania radia – nie ma już potrzeby Świat Radio Grudzień 2010 61 DIGEST Czasopisma IARU Compander (Compressor-Expander) działa jako kompresor modulacji w czasie nadawania i jako ekspander modulacji przy odbiorze. Funkcja ESP pozwala na otrzymanie silniejszego, wyraźniejszego i bardziej czystego sygnału i jest wielką pomocą na obszarach o silnych zakłóceniach w przypadku komunikacji dalekiego zasięgu oraz w przypadku słabych sygnałów (automatyczne podbicie modulacji zwiększa zasięg działania). Transceiver Wouxun KG-699E/4 m („RadCom” 9/2010) ustawiania dodatkowego poziomu sygnału, tak jak jest to w poprzednich konwerterach (CT-62, IF-232, FIF-232, CT-17). Interfejs USB III jest wyposażony w układ kluczowania CW (DTR) i PTT (RTS), a także sterownik dla pseudo-FSK i QSK CW. W przeciwieństwie do standardowych rozwiązań te interfejsy USB są starannie zaprojektowane dla maksymalnej odporności na silne sygnały w.cz. (ekranująca, aluminiowa obudowa, filtry dolnoprzepustowe...). [www.microHAM-USA.com] 715 RF W tym samym numerze „QST” WB1GCM prezentuje nowy procesor mowy RF jako dodatkowe wyposażenie nowoczesnych transceiverów HF. Po k a z a n y n a z d j ę c i u m o d e l Ten-Tec 715 RF jest dostarczany z kablem zakończonym wtykiem na 4 pin, przygotowanym do transceiverów takich jak Jowisz, Omni-VI, Paragon Ten-Tec. To mikroprocesorowo kontrolowane urządzenie zwane również 62 Świat Radio Grudzień 2010 G0KYA prezentuje we wrześniowym „RadCom” radiotelefon FM Wouxun KG-699E na pasmo 4 m (polskie przepisy jeszcze nie zezwalają na pracę w tym zakresie częstotliwości). Podstawowe dane techniczne: – zakres częstotliwości: 66 – 88 MHz – moc nadajnika: 5 W/1 W – czułość (12 dB SINAD): 0,25 µV – napięcie zasilania: 7,4 V – bateria 1300 mAh (Li-ion) – pobór prądu RX: 50 mA – impedancja anteny: 50 Ω – tłumienie kanału sąsiedniego: 70 dB/60 dB – zniekształcenia audio: ≤5% – selektywność: 60 dB – intermodulacja: 60 dB – moc wyjściowa audio: 500mW – zniekształcenia audio: ≤3% (0,5) – wymiary: 105×62×39 mm – waga (z anteną i baterią): 260 g Podstawowe właściwości tego radiotelefonu: – podwójne częstotliwości VHF – podwójny wyświetlacz – 200 kanałów pamięci – możliwość edycji nazwy kanału – VOX (poziom regulowany) – DTMF kodowanie i DTMF dekodowanie – 105 grup DCS/50 grup CTCSS – funkcja odwrotnej częstotliwości – blokada kanału Busy – alarm – ANI (Caller ID) – możliwość połączeń grupowych i wywołań selektywnych – odstęp międzykanałowy: 5, 6,25, 10, 12,5, 25 kHz – szerokie/wąskie pasma wyboru (25 kHz/12,5 kHz) – ton do przemiennika 1750 Hz – priorytet skanowania Ponadto radiotelefon ma: – cyfrowe radio FM z wyświetlaczem częstotliwości – trzykolorowy podświetlany wyświetlacz LCD – tryby wyświetlania: częstotliwość/kanał/częstotliwość + kanał – przypomnienie głosowe – programowalny klawisz boczny – reset menu/kanału – blokada klawiatury (Auto/Manual) Odbiornik SDR WinRadio WRG31DDC Excalibur („RadCom” 10/2010) G3SJX opisuje wysokiej jakości odbiornik SDR (Software Defined Radio) WR- G31DDC jako najwyższy flagowy odbiornik firmy WinRadio. Pokazany na zdjęciu okładkowym „RadCom” model WR-G31DDC został zaprojektowany przez australijskiego producenta. Urządzenie odbiera sygnały w zakresie 9 kHz – 50 MHz i posiada szeroki, 2 MHz układ DDC. Umożliwia on zapisanie sygnałów audio o szerokości max 2 MHz, aby następnie poddać je obróbce w oprogramowaniu. W układzie odbiornika pracuje 16-bitowy przetwornik AD/DA 100 MSPS. Użytkownik może dekodować sygnał w następujących emisjach: AM, AMS, LSB, USB, CW, FMN, FSK, UDM (emisja zdefiniowana przez użytkownika). Emisja DRM jest opcjonalna i wymaga kupienia licencji. Stopień odbiorczy charakteryzuje bardzo wysoka dynamika na poziomie 107 dB oraz IP3 o wartości +31 dBm. Nad pracą czuwa oprogramo wanie Excalibur będące najbardziej rozwiniętą wersją obecnego standardowego oprogramowania WinRadio. rezonatorach 4,9152 MHz i LM386 w końcowym stopniu m.cz. Cyfrowy wyświetlacz wskazuje częstotliwość, moc, zakres RIT, częstotliwości pamięci. HB-1A jest oferowany jako kompletny produkt (baterie nie są dołączone) przy użyciu profesjonalnego montażu powierzchniowego. Podstawowe parametry i właściwości: – pasma nadajnika: 20, 30, 40 m (zakresy pasm amatorskich) – pasma odbiornika: od 5 MHz do 16 MHz – moc wyjściowa: 3 – 5 W (nominalna moc transmisji około 4 W) – zakres napięcia zasilania: 8 – 14 V DC – pojemnik na baterie do przechowywania (8 szt. AA) – wbudowane klawisze funkcyjne – DDS VFO z 20 komórkami pamięci częstotliwości pamięci – wyświetlacz cyfrowy LCD – automatyczny klucz telegraficzny z oprogramowaniem – RIT: 10 Hz, 100 Hz – wbudowana funkcja AGC Jest to idealne urządzenie dla entuzjastów pracy CW, którzy lubią instalować stacje w zaimprowizowanych miejscach. oszczędny pobór prądu. Przy zasilaniu z 6 ogniw AA i przy 2 W mocy na wyjściu starcza na 20 do 30 godzin pracy. KX1 to trzypasmowa radiostacja o następujących właściwościach: – pasma: 40 m, 30 m i 20 m w amatorskich pasmach CW (od 5,0 do 16,5 MHz w trzech sektorach; pasmo 30 m jako opcja) – emisje odbiornika: CW, AM, LSB/USB – moc nadajnika: 2 do 4 W, zależna od napięcia zasilania – wyświetlacz: 3-cyfrowy wielofunkcyjny – rodzaj VFO: DDS (bezpośrednia cyfrowa synteza częstotliwości) – wymiary: 39×135×76mm (mniejszy od karty QSL) Miniaturowy transceiver KX1 (“Prakticka Elektronika” 9/2010) Minitransceiver HB–1A W tym samym numerze G4WNC opisuje ultrakompaktowy, 3-pasmowy transceiver QRP CW zaprojektowany i produkowany w Chinach przez BD4RG. HB-1A może pracować w trzech zakresach pasm HF (20, 30 i 40 m) z mocą 4 W przy zasilaniu 12 V DC (2 W przy zasilaniu z 8 baterii AA wewnętrznych). Pobór prądu przy nasłuchu wynosi około 50 – 75 mA. Sercem urządzenia jest DDS na AD9834 sterowany poprzez kontroler PIC16F73. Układ jest typowy, z mieszaczem na NE602, filtrem drabinkowym p.cz. na We wrześniowym czeskim miesięczniku „Prakticka Elektronika” opisana jest konstrukcja produkowanego od kilku lat przez kalifornijską firmę radiokomunikacyjną minitransceivera telegraficznego KX1 (dostępny w formie kitu). Podstawową zaletą tego urządzenia nadawczo - odbiorczego są niewielkie wymiary obudowy (idealny na wyjazdy QTH) oraz W układzie odbiornika jest zastosowany kwarcowy filtr drabinkowy 4,914 MHz z nastawianym pasmem przepuszczania. Ponadto urządzenie jest wyposażone w ręczne nastawianie funkcji i regulacji, w tym w dostrajacz RIT. Dużą zaletą transceivera jest klucz elektroniczny z pamięcią i zintegrowany manipulator dwudźwigniowy. Ponadto producent oferuje zintegrowany, automatyczny dostrajacz antenowy (tuner KXAT1) – też jako opcja. Kit jest łatwy do wykonania, nie wymaga dobrej znajomości elektroniki (montaż zabiera niewiele czasu, a sukces konstruktora gwarantowany). Świat Radio Grudzień 2010 63 FORUM CZYTELNIKÓW Porady Porady techniczne Antena SP7IVO 64 Wiedziałem, że podczas tegorocznych Warsztatów QRP w Burzeninie sporo czasu koledzy będą poświęcać na testy antenowe. Jak wiadomo, wielu krótkofalowców ma problemy ze znalezieniem miejsca na pełnowymiarowe anteny i często stosuje różne, skrócone dipole, pętle i pręty. Takich anten o zmniejszonej rozpiętości używa się też w warunkach polowych. Z doświadczenia wiem, że często jest dosyć miejsca w poziomie, natomiast z reguły brakuje wysokich punktów podparcia, zaś skracanie anten i mała odległość od ziemi zmniejsza ich skuteczność. Z tego też powodu postanowiłem zaprezentować swoją pełnowymiarową, dwupasmową (7 i 14 MHz) antenę pionową typu ground plane bez trapów, do pracy w terenie, z możliwością wykorzystania również w paśmie 3,5 MHz. Namawiany przez redakcję ŚR postanowiłem podzielić się swoimi doświadczeniami z budowy tej anteny. Bogusław SP7IVO Jak wiadomo, każdy pionowy element doprowadzony do rezonansu przez różne układy dopasowujące może być wykorzystany jako antena o skuteczności zależnej od stosunku jej fizycznej wysokości do długości fali. W Internecie można znaleźć wiele takich rozwiązań. Jednak niektóre długości promiennika, np. 12,80 – 13,00 m, są bardziej korzystne niż inne. Wartość ta stanowi 5/8 długości fali w paśmie 14 MHz, która uważana jest za najbardziej optymalną. Wiele anten fabrycznych ma właśnie taką długość. Jest to również wysokość anteny, którą da się jeszcze bez problemów postawić w warunkach terenowych. W paśmie 7 MHz długość ta stanowi ok. 0,31 długości fali i okazuje się, że w obu pasmach oporność promieniowania anteny zbliżona jest do 75 Ω, ale w żadnym z nich antena nie jest w rezonansie. W paśmie 14 MHz antena ma składową Świat Radio Grudzień 2010 Zapraszamy na Forum Czytelników: www.swiatradio.pl reaktancyjną pojemnościową (jest za krótka), a w paśmie 7 MHz składową indukcyjną (jest za długa). Odpowiednio dobrany szeregowy obwód rezonansowy może skompensować występujące reaktancje i doprowadzić antenę do rezonansu w obu pasmach jednocześnie bez potrzeby jakiegokolwiek przełączania. Zestrojenie anteny polega na doborze wartości indukcyjności i pojemności tego obwodu rezonansowego. Antenę można zasilać kablem 75 Ω w przypadku strojonego wyjścia nadajnika lub kablem 50 Ω przez transformator 75/50 Ω. Chociaż antena była zaprojektowana do pracy w tych dwóch pasmach, tj. 7 i 14 MHz, można ją również wykorzystać w paśmie 3,5 MHz. Jej fizyczna długość wynosi wtedy około 0,15 długości fali i jest dużo za krótka oraz ma małą oporność promieniowania rzędu 10 – 12 Ω. Do rezonansu można ją doprowadzić szeregową indukcyjnością, natomiast rezystancję można przetransformować do wartości około 50 Ω ćwierćfalowym odcinkiem linii o oporności 25 Ω, wykonanej z dwóch ćwierćfalowych odcinków kabla 50 Ω połączonych równolegle. Niestety, w paśmie 3,5 MHz antena jest bardzo wąskopasmowa i musi być strojona na telegraficzny lub foniczny odcinek pasma. W rozwiązaniu praktycznym, ze względu na prostotę, zrezygnowano z jakiegokolwiek przełącznika, a zmiana pasm pomiędzy 3,5 MHz a 7/14 MHz realizowana jest poprzez ręczne przełączenie i zamianę układów dopasowujących przy podstawie anteny, co nie jest problemem podczas pracy terenowej. Antena wykonana jest z rurek aluminiowych wysuwanych teleskopowo, naciętych i zaciskanych na końcach opaskami zaciskowymi używanymi w motoryzacji. Po złożeniu jej długość wynosi 4 m i antena mieści się na bagażniku dachowym samochodu osobowego. Liczba zastosowanych przeciwwag jest kompromisem wynikającym z możliwości oraz czasu ich rozłożenia w terenie, wynosi 16 o długości 10 m i 4 o długości 5 m. Przy wykorzystywaniu anteny w paśmie 3,5 MHz rozkładane są dodatkowo 4 przeciwwagi o długości 20 m. Rozłożenie i postawienie anteny w terenie przez dwie osoby zajmuje około 30 minut. Antena była prezentowana na tegorocznym spotkaniu ŁOŚ i Warsztatach QRP w Burzeninie, gdzie została pomierzona analizatorem. Wyniki pomiaru SWR przedstawiają się następująco: 14,08 MHz – 1 : 1,16 7,07 MHz – 1 : 1,25 3,06 MHz – 1 : 1,35 Największa skuteczność anteny jest oczywiście w paśmie 14 MHz, dobra w paśmie 7 MHz, natomiast w paśmie 3,5 MHz, ze względu na stosunkowo małą wysokość i duże skrócenie, można ją określić jako kompromisową, niemniej można na niej pracować. Po d o b n y p r z y p a d e k j e d n a ko wej oporności promieniowania w dwóch pasmach występuje również dla pasm 1,8 i 3,6 MHz, 3,5 i 7 MHz oraz 14 i 28 MHz, jednak gabaryty anteny w dwóch pierwszych przypadkach raczej dyskwalifikują ją jako antenę do pracy terenowej. Podstawowe parametry urządzeń amatorskich Na łamach pisma oraz w Internecie często używa się specjalistycznych określeń odnośnie do jakości sprzętu nadawczo-odbiorczego (czułość, odporność na przesterowanie, zakłócenia...). Problem w tym, jak to precyzyjnie określać i czym mierzyć. Każde urządzenie nadawczo-odbiorcze zbudowane przez radioamatora (podobnie jak urządzenia fabryczne) można scharakteryzować zestawem ściśle określonych parametrów elektrycznych. Dla nadajnika będą to: maksymalna moc wyjściowa, poziom harmonicznych na wyjściu, tłumienie nośnej i drugiej wstęgi przy SBB. Natomiast dla odbiornika określa się zwykle: czułość odbiornika lub MDS, zakres dynamiczny sygnałów wejściowych, odporność na zniekształcenia intermodulacyjne, liczbę IP3. Zarówno dla nadajnika, jak i odbiornika (lub TRX-a) określa się też: zakres częstotliwości, dopuszczalny zakres napięć zasilających, pobór prądu (mocy) zasilania. Oczywiście mierzone są inne, bardziej szczegółowe parametry, ale te powyższe są najważniejsze. Jak i czym je mierzyć? Czy redakcja mogłaby zająć się tym ważnym dla konstruktorów tematem? Stały czytelnik ŚR Na temat wyposażenia pomiarowego pracowni radioamatora już wielokrotnie pisaliśmy (były opisywane sposoby wykonania m.in. sondy w.cz., cyfrowego miernika poziomu mocy i napięcia w.cz., analizatora serii NWT...). Oczywiście będziemy wracali do prezentacji przyrządów pomiaro- wych w.cz. Przedstawione informacje na temat pomiarów pods t a w o w y c h p a r a m e t r ó w a m atorskich urządzeń radiowych to skrót szerszego opracowania Waldemara 3Z6AEF zgłoszonego na konkurs PUK (opisy prac znajdują się w dziale Hobby). Jako przykład zastosowania wykonanych przyrządów pomocniczych przedstawiono poniżej trzy metody pomiarowe, dla wyznaczenia: – MDS lub czułości odbiornika – zakresu dynamicznego (współczynnika) zniekształceń intermodulacyjnych 3. rzędu – mocy nadajnika Pomiar MDS i czułości odbiornika Pomiaru parametru MDS (minimum detectable signal) lub czułości odbiornika wykonuje się w układzie według schematu pokazanego na rysunku 1. Sygnał z kalibrowanego generatora sygnałowego o bardzo małym poziomie jest podawany przez tłumik regulowany na wejście antenowe testowanego odbiornika. Na wyjście akustyczne odbiornika (głośnikowe lub słuchawkowe) dołączony jest miernik napięcia m.cz. Najpierw należy dostroić odbiornik do częstotliwości generatora, pamiętając o wcześniejszym wyłączeniu układu automatycznej regulacji wzmocnienia AGC. Następnie przy braku sygnału z generatora wyznacza się poziom napięcia m.cz. na mierniku. Jest to poziom odpowiadający poziomowi szumów własnych odbiornika (noise floor). Następnie włączamy generator i regulujemy tłumienie tak, aby poziom sygnału m.cz. był większy o 3 dB od poprzedniego. W tym momencie poziom sygnału na wejściu odbiornika określa parametr MDS. Pomiar równie często spotykanego parametru „czułość odbiornika przy (S + N)/N = 10 dB” odbywa się dokładnie tak samo, tyle że zamiast 3 dB odstępu przyjmuje się 10 dB. Pamiętać należy, że tak wyznaczony parametr MDS zależy od szerokości pasma filtru aktualnie wybranego w odbiorniku oraz od częstotliwości, dlatego zawsze podając czułość lub MDS odbiornika, należy podawać warunki, w jakich zostały zmierzone. Wynik podaje się zwykle w dBm lub uV (przyjmując standardową impedancję wejścia odbiornika 50 Ω). Jako kalibrowany generator sygnału w.cz. można wykorzystać dowolny, stabilny generator, oczywiście może być wykonany samodzielnie, należy tylko zapewnić jego „szczelność” radiową oraz dokładnie skalibrować, porów- nując z innym, już skalibrowanym. Do tego celu można wykorzystać kalibrator K3NHI oraz zestaw tłumików. Jako miernik napięcia m.cz. może być z powodzeniem użyty komputer PC z kartą dźwiękową oraz odpowiednim programem, np. Audiometer DG8SAQ. Przykładowe wartości podane na rysunku odnoszą się do rzeczywistej sytuacji dobrego, współczesnego odbiornika. Rzeczywiste pomiary dla odbiornika w amatorskiej konstrukcji Norcal NC–20 wykonane zostały z wykorzystaniem generatora sygnałowego typu PG–19 z wbudowanym tłumikiem do 110 dB (co 1 dB) oraz zewnętrznym tłumikiem regulowanym 0...80 dB. Poziom sygnału z generatora był skalibrowany przez porównanie z sygnałem kalibratora K3NHI. Wyjście głośnikowe poprzez 50 Ω „feedthrough terminal” zostało połączone kablem m.cz. na wejściu karty dźwiękowej w PC z uruchomionym i skalibrowanym wcześniej Audiotesterem DG8SAQ. Uzyskane wyniki pomiarów: MDS = 122 dBm, czułość przy (S + N)/ N = 10 dB na poziomie –113 dBm (ok. 0,5 uV). Pomiaru dokonano na częstotliwości 14,060 MHz, zaś TRX NC–20 wyposażony jest w wąski, telegraficzny filtr kwarcowy o szerokości pasma ok. 300 Hz. Pomiar zniekształceń intermodulacyjnych IMD Pomiar zakresu dynamicznego zniekształceń intermodulacyjnych 3. rzędu wykonuje się w układzie według schematu jak na rysunku 2. Do wykonania pomiarów potrzebne są dwa dobrej jakości generatory dostarczające sygnały sinusoidalne z odstępem 20 kHz (stosuje się także odstęp 10 kHz, a nawet 5 kHz). Poziom obu sygnałów musi być jednakowy, ustalony na 6 dBm. Sygnały te trafiają na mostek pomiarowy (RL bridge) pracujący tutaj jako sumator sygnałów (ang. hybrid combiner). Sygnały doprowadza się do gniazd RF-in oraz Detector, natomiast do gniazda Load podłączony jest regulowany tłumik, przez który sygnały (każdy o poziomie –12 dBm) trafiają na wejście testowanego odbiornika. Do wyjścia akustycznego odbiornika dołączony jest miernik napięcia m.cz. (albo wejście karty dźwiękowej komputera z odpowiednim programem umożliwiającym pomiary m.cz.). Doprowadzone do odbiornika silne sygnały (–12 dBm odpowiada poziomowi S9 + 60 dB) powodują Rys. 1. Schemat układu do pomiaru MDS i czułości odbiornika Rys. 2. Schemat układu do pomiaru zniekształceń intermodulacyjnych IMD powstawanie zniekształceń intermodulacyjnych, m.in. trzeciego rzędu, tzn. jeśli np. generatory mają częstotliwości 14,040 MHz oraz 14,060 MHz, to pojawiają się sygnały na częstotliwościach 14,020 MHz oraz 14,080 MHz (ang. third-order products). Dostrajamy odbiornik na częstotliwość jednego z sygnałów intermodulacyjnych, np. 14,020 MHz, i tak ustawiamy tłumik regulowany, aby na wyjściu odbiornika uzyskać sygnał o 3 dB większy ponad poziom szumów. Wyznaczamy poziom zniekształceń IMD, dodając odpowiednio tłumienia do poziomu sygnału z generatora – w powyższym przykładzie, jeśli ustawienie tłumika regulowanego byłoby 30 dB, to: IMD = –6 dBm – 6 dB – 30 dB = –42 dBm Znając parametr MDS (zmierzony wcześniej), można określić zakres dynamiczny zniekształceń intermodulacyjnych 3. rzędu: IMD DR = MDS – IMD czyli w naszym przykładzie: IMD DR = –135 dBm – (–42 dBm) = –93 dB W7ZOI opisuje nieco inny sposób wyznaczania parametru IMD DR (w tym samym układzie pomiarowym) – rezultat jest identyczny. Pomiar mocy nadajnika Najprostszą chyba metodą pomiaru mocy nadajnika jest dołączenie do wyjścia sztucznego obciążenia (o standardowej wartości 50 Ω i odpowiedniej mocy) i pomiar napięcia na tym obciążeniu. Do pomiaru napięcia można zastosować oscyloskop z odpowiednim zakresem częstotliwości. Oczywiście należy przeliczyć zmierzone napięcie na moc, ale obliczenia te są bardzo Świat Radio Grudzień 2010 65 Porady FORUM CZYTELNIKÓW Zapraszamy na Forum Czytelników: www.swiatradio.pl proste, obowiązują tutaj ogólnie znane wzory: oraz Przyjmując R = 50 Ω, mamy: P [mW] = 2,5 * Vpp * Vpp Odczytane zatem z oscyloskopu napięcie międzyszczytowe wystarczy podnieść do kwadratu i pomnożyć 2,5 razy, aby obliczyć moc w miliwatach. Poniższa tabela przedstawia wartość mocy odpowiadającej wybranym wartościom napięcia Vpp. Mając do dyspozycji miernik mocy z sondą wejściową na układzie AD8307 (wzmacniacz logarytmiczny firmy Analog Devices), nie można użyć go bezpośrednio w miejsce oscyloskopu, ponieważ mierniki te mają zazwyczaj ograniczony górny zakres pomiarowy. Należy wtedy użyć opisywanego wcześniej tłumika – odgałęźnika (power tap), który obniży poziom o 40 dB i umożliwi bezpośredni pomiar mocy do 100 W sondą miernika NWT–7/NWT–500. Poniższa fotografia przedstawia zestawiony układ pomiarowy z wykorzystaniem fabrycznego sztucznego obciążenia 50 Ω dużej mocy, tłumika-odgałęźnika oraz miernika NWT-500 wykorzystanego jako miernik poziomu mocy. Vpp [V] 10 14 20 35 45 65 100 140 200 P [W] 0,25 0,5 1 3 5 10 25 50 100 Interaktywna mapa radiolatarni Interaktywna mapa radiolatarni dla określenia stanu jonosfery do łączności radioamatorskich to temat proponowany na konkurs PUK przez Adama Kozłowskiego 66 Świat Radio Grudzień 2010 SQ3BKL (niestety autor nie zgłosił osobiście tego projektu w Burzeninie, co było warunkiem regulaminowym). Urządzenie służy do pokazywania na wyświetlaczu LCD oraz na mapie, który nadajnik radiolatarni (beacon) obecnie pracuje, z jakiego QTH (miejsca nadawania) i na jakiej częstotliwości. Dzięki tym informacjom można ocenić bieżący stan jonosfery (propagację) na falach krótkich. Do budowy urządzenia autor użył elementów, które są łatwo dostępne i tanie. Sercem urządzenia jest procesor AVR ATmega8 (program został napisany w języku Bascom). Godzina, QTH, pasmo oraz znak bacona wyświetlane są na wyświetlaczu alfanumerycznym LCD 16*2 zgodnym z HD44780. Nastawy zegara oraz zmianę pasma pracy zrealizowano za pomocą trzech przycisków chwilowych. Układ został zmontowany na płytce uniwersalnej UMO. Kompletny opis tego projektu łącznie ze schematem zostanie przedstawiony w jednym z kolejnych numerów ŚR. Generator sygnałowy i analizator antenowy Jurek SQ7JHM skonstruował przydatne urządzenie krótkofalarskie, które początkowo planował zgłosić na konkurs PUK. Jest to prosty w wykonaniu, uniwersalny, bardzo przydatny przyrząd, który zawiera w sobie: – generator sygnałowy o częstotliwości od 2 MHz do 30 MHz o amplitudzie ok. 0,5 V w całym zakresie częstotliwości, strojony tylko dwoma potencjometrami (jeden zgrubny, drugi wieloobrotowy), z ustawieniem napięcia wyjściowego od 0 V do 0,5 V, – cyfrowy miernik do pomiaru częstotliwości w zakresie od 100 kHz do 30 MHz o czułości ok. 50 mV, – miernik do pomiaru strojenia anten KF, który pokazuje oporność falową zestawu antenowego zarówno poniżej, jak i powyżej 50 Ω, co daje informację o dopasowaniu anteny, jej zachowaniu się w mierzonym zakresie częstotliwości i jej parametrach w dowolnym zakresie z przedziału od 2 MHz do 30 MHz. Cały przyrząd zawiera tylko jeden układ scalony LT1799 o wysokiej skali integracji i moduł cyfrowego miernika do pomiaru częstotliwości. Można zasilać go z zasilacza sieciowego lub źródła stabilizowanego napięcia o wartości 5 V. Układ całego przyrządu pobiera prąd ok. 60 mA. Więcej informacji o tym urządzeniu znajduje się na stronie autora: www.sq7jhm.pl Superdipmeter – uzupełnienia Przeglądając październikowe wydanie ŚR, zwróciłem uwagę na konstrukcję ciekawego miernika w.cz. Kiedyś używałem GDO i wiem, że również teraz, pomimo dostępności bardziej skomplikowanych przyrządów pomiarowych, w praktyce krótkofalowca konstruktora w dalszym ciągu znaczące miejsce zajmuje dipmeter. Jak słusznie zauważył autor, za jego użyciem przemawiają nie tylko niska cena i łatwość wykonania przyrządu we własnym zakresie, ale także jego uniwersalność. Chciałbym w kolejnym numerze „Świata Radio” znaleźć rysunki płytki drukowanej do tego miernika oraz sposób wykonania cewek pomiarowych. Byłbym wdzięczny także za schemat i również rysunek płytki wskaźnika cyfrowego częstotliwości. A może AVT mogłoby rozprowadzać takie płytki? Arkadiusz Jędraszko Opublikowany „Superdipmeter ” został skonstruowany przez Płytka drukowana dipmetra DK1HE Płytka drukowana cyfrowej skali częstotliwości Płytka drukowana pod wyświetlacz skali częstotliwości Sposób nawijania cewek dipmetra (a: 4,6 – 9,7 MHz; b: 9,4 – 19,4 MHz; c: 19 – 40 MHz) niemieckiego krótkofalowca DK1HE, Przyrząd w po staci zestawu konstr ukcyjnego i płytki są sprzedawane przez QRP Project (adres wit r y n y : w w w. q r p p r o j e c t . d e , adres elektroniczny: [email protected]). W rozwiązaniu oferowanym przez firmę QRP Project znajdują się wymienne cewki pozwalające na pokrycie zakresu 1 – 42 MHz. Szkice konstrukcji cewek są zamieszczone na rysunkach. Szerszy opis przyrządu znajduje się pod adresem: http://www. qrpproject.de/Media/pdf/DipIt_1_ Schemat ideowy cyfrowej skali częstotliwości DL1YHF Świat Radio Grudzień 2010 67 PREZENTACJA Transceivery HF Sprzęt demobilowy Radiostacja R-137 Wojskowa radiostacja ultrakrótkofalowa R-137, podobnie jak R-140, to do niedawna super tajny sprzęt nadawczo-odbiorczy, dzisiaj, po wycofaniu z wyposażenia Wojska Polskiego na mocy porozumienia PZK-MON, trafia do wybranych klubów łączności SP. Widok ogólny wnętrza Radiostacje jednowstęgowe UKF R-137B były przez wiele lat eksploatowane w Wojsku Polskim i ze względu na swe parametry techniczne nazywane były sprzętem wojskowym II generacji (w odróżnieniu od radiostacji dwuwstęgowych starego parku). W ramach porozumienia Układu Warszawskiego istniały trzy wersje tej radiostacji: R-137 – zakupione na przełomie lat 60.–70. w ZSRR, na podwoziu ZIŁ-157 lub później ZIŁ-131 R-137B – produkowane przez ZE-WAREL w Warszawie (1974–1975) na podwoziu Star-660 R-137T – produkowane przez ZE-WAREL w latach 1985–1986 na podwoziu transportera MTLB Stanowisko operatora 68 Świat Radio Grudzień 2010 Radiostacja R-137 była wykorzystywana do utrzymywania nieprzerwanej łączności w paśmie UKF w ruchu lub podczas postoju. Miała też możliwość pełnego zdalnego sterowania (po uzupełnieniu pulpitu radiostacji panelem wykonawczym zdalnego sterowania PWZS) i po wcześniejszym zaprogramowaniu oraz nastrojeniu nadajnika i odbiornika. Realizowane mogło to być z panelu dyspozycyjnego zdalnego sterowania (PDZS) z odległego elementu łączności, np. aparatowni radioodbiorczej poprzez kabel względnie radiolinię w kanale telefonicznym lub telegraficznym. Jednak praktyczne wykorzystanie pełnego zdalnego sterowania zaprogramowanej wcześniej radiostacji było możliwe z chwilą wdrożenia systemu zautomatyzowanej linii radiowej (ZLR) na bazie nowej aparatowni radioodbiorczej ARO KU–10. Ukompletowanie (na samochodzie Star-660) stanowi: TZ – tablica zasilania SN – stabilizator (autotransformator) TRZ -18 – tablica rozdzielcza zasilania R – sztuczne obciążenie nadajnika PA O – p r z e ł ą c z n i k a n t e n odbiorczych R-155U – odbiornik radiowy PR-9 – pulpit radiostacji R-323 – dodatkowy odbiornik radiowy R-107 – radiostacja plecakowa UKF UM-3 – wzmacniacz mocy do R-107 PT1-S – półkomplet radiolinii taktycznej R-405 AB-4-T/230 – zespół spalinowo-elektryczny PAB-2-1/230 – zespół spalinowo-elektryczny GAB-8-3/400 – prądnica (tzw. SOM –samochodowy odbiór mocy) TD – tablica dalekopisu T-63 SU-13 – dalekopis arkuszowy T-53 – nadajnik automatyczny UW – urządzenie „wynośne” U F WA- 1 2 – u r z ą d z e n i e filtrowentylacyjne ogrzewacz spalinowy nadwozia MPT-100 – maszt pneumatyczny długości 12 m, maszt składany radiolinii (12 m) Warto wiedzieć, że oryginalna wersja rosyjska radiostacji zawierała dalekopis taśmowy ST-35, ogrzewacz elektryczny zamiast spalinowego i automatyczny klucz Morsa z klawiaturą P-010. Dane taktyczno-techniczne Maksymalny zasięg uzależniony był od warunków propagacji (pora dnia) i ukształtowania terenu: – w ruchu (antena pręt 3 m): do 30 km – podczas postoju (wibrator objętościowy): 50–70 km – podczas postoju (półromb pionowy): do 150 km Radiostacja mogła być zasilana na kilka sposobów: – sieć jednofazowa 220 V 50 Hz (PAB-2) – tylko urządzenia odbiorcze – sieć trójfazowa 3×380 V lub 3×220 V 50 Hz – zespół spalinowy AB-4 (4 kW 3×220 V) – prądnica GAB-8 (8 kW 3×380 V) Ponadto urządzenie było wyposażone w układ automatycznego wyłączenia sieci AWS. Jego działanie oparte było na porównaniu potencjału nadwozia z dodatkowym kołkiem uziemiającym, oddalonym od radiostacji do 25 m. W przypadku pojawienia się napięcia przewyższającego 24 V (dawna wartość napięcia bezpiecznego) następowało odłączenie zewnętrznego napięcia zasilającego od aparatury. R a d i o s t a c j a R 1 3 7 m o g ł a p r acować w zakresie częstotliwości 20 – 59,9999 MHz (z siatką częstotliwości ustalonych co 100 Hz) i z mocą nadajnika 0,8 kW następującymi emisjami: A1 – praca telegraficzna z manipulacją amplitudy F1-125, F1-250, F1-500, F6-250 – praca telegraficzna z manipulacją częstotliwości jedno- lub dwukanałowa z różnymi przesuwami A9A – praca telefoniczna dwu-wstęgowa z pełną lub ograniczoną falą nośną A3J, A3A, A3H – praca telefoniczna jednowstęgowa w górnej lub dolnej wstędze bocznej z różnymi poziomami fali nośnej A3BJ, A3BA – praca telefoniczna jednowstęgowa z niezależnymi wstęgami bocznymi F3 – praca telefoniczna z modulacją częstotliwości Możliwości pracy: – simpleksowa lub dupleksowa – kluczem telegraficznym z pulpitu radiostacji lub urządzenia wynośnego – z mikrofonu na pulpicie radiostacji, z urządzenia wynośnego lub z kabiny kierowcy – dalekopisem z radiostacji lub z innych aparatowni telegraficznych – z oddalonego do 800 m polowego aparatu telefonicznego – poprzez kanały radiolinii R-405 w kanale telefonicznym lub telegraficznym – poprzez telefoniczne urządzenie utajniające z radiostacji lub oddalonego aparatu – z innych telefonicznych lub telegraficznych aparatowni Nadajnik Elementy składowe nadajnika radiostacji R-137B: WM-6 – lampowy wzmacniacz mocy SA-7 – sprzęgacz antenowy PWCz-15 – przełącznik wysokiej częstotliwości wzbudnik nadajnika W-1 – panel rodzajów pracy W-2 – panel poziomów 1-0M – syntezer częstotliwości W-4 – zasilacz wzbudnika ZWM-50/N – zasilacz niskich napięć ZWM-50/W – zasilacz wysokiego napięcia Parametry nadajnika: moc nadajnika: ≥ 800 W zakres częstotliwości: 20 – 59,9999 MHz siatka częstotliwości ustalonych: co 100 Hz stabilność częstotliwości: 10 – 8 Hz/Hz (automatyczna synteza częstotliwości) pamięć mechaniczna: 10 fal nadawczych czas zmiany przygotowanej fali: do 1,5 min Strojenie wzbudnika odbywało się elektronicznie, wzmacniacza mocy i sprzęgacza antenowego – ręcznie. Istniała możliwość strojenia dopasowania do anteny bez promieniowania (tzw. ciche strojenie). W stopniu końcowym była stosowana lampa Q-1P (GU-42), która pracowała ze sprawnością energetyczną około 25%. Uwarunkowane to było koniecznością pracy lampy mocy w klasie „A”, bowiem wzmacniacz mocy musiał mieć charakterystykę liniową, aby nie zniekształcać wytworzonych we wzbudniku emisji telefonicznych. Zasada pracy pamięci ustawienia pokręteł regulacyjnych we wzmacniaczu mocy i sprzęgaczu antenowym polegała na sprzężeniu ich z tzw. mechanizmami BMZ (zapadkowymi blokami mechanicznego zapamiętywania). Istniała możliwość wyboru (z pulpitu radiostacji lub zdalny) danej, wcześniej nastrojonej częstotliwości; BMZ powoduje załączenie się elektrycznych napędów i odszukanie zapamiętanego położenia. Nadajnik mógł współpracować z jedną z trzech anten: prętową 3 m (praca w ruchu), półrombową pionową (na maszcie 12 m), wibratorem objętościowym (na 12 m). Odbiornik Elementy składowe odbiornika R155-U: 2-1M – panel podstawowy 0-2 – panel konwertera 1-0M – syntezer częstotliwości 3-0M – zasilacz odbiornika 4-0M – panel telefoniczny 5-0M – panel telegraficzny 9-0M – panel wyjść liniowych Po d s t a w o w e p a r a m e t r y odbiornika: zakres częstotliwości: 1,5–59,999 MHz siatka częstotliwości: co 100 Hz stabilność częstotliwości: dobowa 2,5×10 –8 Hz/Hz; miesięczna 1,2×10 –7 Hz/Hz (automatyczna synteza częstotliwości) pamięć elektroniczna: 10 fal odbiorczych wybieranych dekadowo czas zmiany przygotowanej fali: do 1 min Strojenie odbiornika było samoczynne, a istota pamięci zaprogramowanych częstotliwości odbiorczych w odbiorniku R-155U polegała na wyborze danej, dekadowo zaprogramowanej częstotliwości na polach pamięci. Wywoływało to zaprogramowanie częstotliwości syntezera i ruszenie przestrajanej silnikiem elektrycznym pierwszej heterodyny. Gdy osiągnęła ona odpowiednią dla danej fali wartość, następowało zatrzymanie się napędów i precyzyjne dostrojenie elektroniczne. Etapem ostatnim (dla częstotliwości wyższych od 30 MHz) było ruszenie napędów heterodyny konwertera i jego Odbiornik R-155 zatrzymanie z chwilą pojawienia się w torze odbiorczym sygnału użytecznego. Podobnie jak w przypadku nadajnika, na wyposażeniu odbiornika były trzy anteny odbiorcze: prętowa 4 m (praca w ruchu), półromb pionowy (na maszcie 12 m), wibrator objętościowy (na maszcie 12 m). Redakcja dziękuje za udostępnienie zdjęć Januszowi Polańskiemu SP2CNW. Widok stopnia końcowego Świat Radio Grudzień 2010 69 RYNEK OD i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA www.swiatradio.pl O OS GŁO Ó ZA B P SZEN M R I BE IESZ YWA A ZP CZ TN ŁA Y TN AMY CH IE! RYNEK RYNEK i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA Kupię Sprzedam Kondensatory 175 pF, 10-15 W, kondesatory powietrzne 200-300 pF, rdzenie ferrytowe, okrągłe. Wałbrzych. Tel. 790 633 704 Alan 28 CB radio AM/FM, moc 4 W, funkcje pamięci 5 kanałów, PA, filtr ANL, szybką 9-tkę, skaner, regulację mocy odbioru (RF Gain, Mic Gain). Wymiary 210x155x50 mm, info gg 158585. Cena 290 zł. Krasnystaw. Tel. 503 961 386. E-mail: [email protected] Kupię Alana 555 za rozsądną cenę, foto mile widziane na e-mail: [email protected]. Jastrowie. Tel. 885 133 976. E-mail: [email protected] Lampy 4CX250B + podstawki. Poznań. Tel. 600 830 069 Pilnie kupię książkę „Zasilacze” aut. Borowski. Łódź. Tel. 42 683 01 74, Paweł Radziecki odbiornik lotniczy RPS od 143 kHz-24 MHz. Odbiornik Wołna, róźne modele 12 kHz-5000kHz. Odbiornik Oka 106, 150 kHz-30 MHz. Wólka. Tel. 500 148 912 Alan 9001 10/25 W, stan dobry, 26,500-30190 MHz, AM/FM/ USB/CW, instrukcja. Transwerter 50-52 MHz, wykonawca SP2HGG, dokumentacja. Cena za komplet 550 zł. Jaworze. Tel. 603 161 327 Alinco DR430, 70 cm, stan dobry, moc 5/30 W, 400/508 MHz 1750 Hz, ton CTCSS, FM, oryginalny mikrofon, dokumentacja angielska, uchwyt, kabel zasilający. Cena 350 zł. Jaworze. Tel. 603 161 327 WARUNKI ZAMIESZCZANIA OGŁOSZEŃ w rubryce RYNEK RYNEK i GIEŁDA RYNEK Antena MFJ 17887 typ G5RV pełnowymiarowa, nowa. Nowa Sól. E-mail: [email protected] lowca K. Słomczyński FCD-465 FEM-2-1445 Hz. Wielun. Tel. 43 841 82 36 Atrakcyjny, solidny, rynienkowy uchwyt samochodowy do anten CB i UKF. Uchwyt jest nowy, nie używany koloru czarnego. Wykonany jako odlew z gniazdem antenowym i wtyczką. Więcej informacji mailem lub telefonicznie. Małomice. Tel. 788 789 270. E-mail: [email protected] Densei EC 2002 Albrecht, mikrofon z echem i wzmocnieniem zasilany z baterii 9V, wkładka elektretowa, czułość 62+/-3 dB, impedancja 3000 Ohm, częstotliwość przenoszenia 150 Hz-3500 Hz. Info gg 158585. Cena 110 zł. Krasnystaw. Tel. 503 961 386. E-mail: [email protected] CB President George w bardzo dobrym stanie, wszystko działa, obudowa i panel przedni bez rys i otarć. Radio nienaprawiane, nieprzerabiane, niemodyfikowane. Dodaję: mikrofon, uchwyt montażowy, kabel, instrukcja obsługi. Cena 970 zł. Grudziądz. Tel. 609 610 866. E-mail: [email protected] Icom IC-718, stan idealny, mało używany. Stare Kurowo. Tel. 604 272 664. E-mail: [email protected] Cewki, filtry 7x7, 12x12 50 szt. Tanio sprzedam klucz telegraficzny z lat 50. ABC krótkofa- Kenwood TS-2000, karton, instrukacja, stan idealny. Rybnik. Tel. 784 667 872 Instrukcje obsługi TRX FT-897, FT-950, skrzynki antenowej AT-100pro w j. polskim. Małomice. Tel. 788 789 270. E-mail: [email protected] i GIEŁDA Kenwood VB-3200, wzmacniacz mocy UHF. Używany wzmacniacz mocy UHF 70cm, 430-440 MHz firmy Kenwood http://www. amy.hi-ho.ne.jp/iaasada/restore_kenwood/vb3200.html. Cena 230 zł. Radom. Tel. 604 833 822, gg 2420946. E-mail: [email protected] Mam do sprzedania sprawną ładowarkę akumulatorków w radiotelefonach noszonych typ UŁ-0274. Więcej informacji mailem lub telefonicznie. Małomice. Tel. 788 789 270 Miernik mocy i SWR z wyświetlaczem LCD KF+ 50 MHz + 2 m + 70 cm, nie wymaga kalibracji, moc KF 200 W, 2 m/100, 70 cm/100 W, 23 cm/50 W. Wyświetla trzy parametry jednocześnie, moc wypromieniowaną, odbitą, SWR, gwarancja. Cena 350 zł. 84-218 Rozłazino ul. Długa 5. Tel. 58 678 99 25. E-mail: [email protected]. www. sp2gpc.webpark.pl Blankiet og³oszenia bezp³atnego - Œwiat Radio 12/2010 i GIEŁDA 1. Bezpłatnie drukujemy ogłoszenia od osób prywatnych, zawierające nie więcej niż 150 znaków. Treść ogłoszenia może dotyczyć sprzedaży, kupna lub wymiany. Najdogodniej jest posłużyć się wydrukowanym obok blankietem. Blankiet zawiera 150 kratek, które należy wypełnić dużymi literami z zachowaniem odstępów między wyrazami w postaci jednej pustej kratki. Wypełnione blankiety należy przesyłać na adres: „Świat Radio” 03-197 Warszawa, ul. Leszczynowa 11 Przyjmujemy też ogłoszenia przysłane do redakcji faksem: 22 257 84 67 oraz e-mailem: [email protected] Ogłoszenia można też zamieścić poprzez stronę internetową www.swiatradio.pl. 2. Ogłoszenia i reklamy sklepów, hurtowni, importerów, producentów, dealerów, itp. są płatne. Cena minimalnej ramki o wymiarach 74 x 20mm lub 35 x 43mm to 70 zł + VAT. Dopłata za pełny kolor 20%, zgłoszenia: tel. 22 257 84 60, faks 22 257 84 67. Kupię Sprzedam Zamienię Inne Blankiet należy wypełniæ czytelnie, zachowując odstęp między wyrazami w postaci jednej pustej kratki. Kontakt (do wiadomości redakcji): Imię i nazwisko ............................................................................................................................................................................. Ulica, nr domu .............................................................................................................................................................................. Kod, miejscowość ........................................................................................................................................................................ 70 Świat Radio RYNEK i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA Miernik rosyjski na karty do badania lamp np GU50 TV i radio. Radiostacja RBM-1, sprawna, przekładnia planetarna duża produkcji polskiej. Lmpy 6P36S, EL500, EL81 i inne serii nowal. 91-320 Lódź, ul. Zgierska 142. Tel. 42 256 40 27. E-mail: sp7byu@ onet.eu Nowe wtyczki do zasilania radiostacji z USA. Wtyk 6-pinowy na kabel zasilający stosowany w transceiverach Kenwood, Yaesu, Icom. Zestaw wtyk wykonany z ABS’u wysokiej jakości, 4 końcówki. Cena 31 zł. Tarnobrzeg. Tel. 511 517 630, 15 822 80 57. E-mail: [email protected] Moduł FM (FM-1) oryginalny Yeasu do FT-920. Filtr kupiony bezpośrednio od producenta 2002r. Koszty wysyłki pokrywa kupujący 7 zł list priorytetowy, rejestrowany. W razie pytań proszę pisać na e-mail: sq8iw@op. pl. Cena 250 zł. Tarnobrzeg. Tel. 511 517 630, 15 822 80 57. E-mail: [email protected] Przekaźnik na 2 m produkcji węgierskiej. Toruń. Tel. 889 622 161, SQ2YC Motorola GM1200 (UHF) 403-470MHz, mikrofon z klawiaturą, mocno używany, sprawny. Uchwyt, ramka do montażu. Zaprogramowane 10 kanałów PMR: 1 446,00625 2 446,0187 5 3 446,03125 4 446,04375 5 446,05625 6 446,0687. Cena 300 zł. Radom. Tel. 604 833 822, gg 2420946. E-mail: [email protected] Motorola GM1200E, uchwyt mocujący, głośnik zewnętrzny, kabel zasilający, mikrofon biurkowy. Stan radia idealny. Radio jest zaprogramowane na pasmo PMR: 1 446.00625 2 446.01875 3 446.03125 4 446.04375 5 446.05625. Cena 460 zł. Radom. Tel. 604 833 822, gg 2420946. E-mail: [email protected] Radio CB Navaho z wbudowanym przestawnym zasilaniem 13 V i 230 V. Kanały wybierane pokrętłem, szybka 19-ka i powrót. Sprzęt jest z dokumentacją zakupu i instrukcją obsługi w j. angielskim, służę również objaśnieniam. Cena 250 zł. Łódź, SQ7AYH. Tel. 42 655 01 10, do godz. 22.00. E-mail: sq7ayh. [email protected] Radiotelefon Standard GX1508V VHF, 144-145 MHz 8 kanałów zaprogramowanych, moc 25 W, radio, mikrofon. Kanały; 1. 144,800 MHz-APRS 2. 145,300 3. 145,400 4. 145,550 5. 145,025-145 6. 145,150-145 7. 145,175-145. Cena 250 zł. Radom. Tel. 604 833 822, gg 2420946. E-mail: [email protected] Radiotelefony BFDX BF-5118 (UHF) 400-420 MHz komplet 2 szt. + ładowarki 2 szt. Jeden pojemnik z akumulatorami był otwierany. Jedno radio ma wymienione gniazdo antenowe RYNEK na BNC (antena BNC jest nieoryginalna). Cena 250 zł. Radom. E-mail: [email protected] Radiotelefony Radmor/2 m 3033 i 3001, wstawiam syntezery G-4 160 kanałów, skaner, 100 pamięci wpisywanych przez użytkownika CTCSS + 1750 do przemienników. Poprawiam czułość odbiornika TX do 15 W, gwarancja i serwis. Cena 390 zł. 84-218 Rozłazino ul. Długa 5. Tel. 58 678 99 25. E-mail: [email protected]. www.sp2gpc. webpark.pl Sprzedam filtr AM firmy Unit numer 802.8.215 MHz na pośrednią 6 kHz, XF-116 A, pasuje do FT-920. Filtr kupiony bezpośrednio od producenta 2002r. Koszt wysyłki pokrywa kupujący 7 zł list priorytetowy, rejestrowany. Cena 250 zł. Tarnobrzeg. Tel. 511 517 630, 15 822 80 57. E-mail: [email protected] Sprzedam filtr CW firmy Unit nr 701.8.215 MHz na pośrednią 500 Hz, typ XF-116C, pasuje do FT-920. Filtr kupiony bezpośrednio od producenta 2002r. Koszt wysyłki pokrywa kupujący 7 zł list priorytetowy, rejestrowany. Cena 280 zł. Tarnobrzeg. Tel. 511 517 630, 15 822 80 57. E-mail: [email protected] Syntezer G-4/2 m lub inne pasmo, 160 kanałów, 100 pamięci, skaner po pamięciach i VFO, CTCSS + 1750 Hz do przemienników, omijanie niechcianych i GIEŁDA RYNEK kanałów, 6 rodzajów kroków, gwarancja i serwis, szczegóły na mojej stronie. Cena 180 zł. 84-218 Rozłazino, ul. Długa 5. Tel. 58 678 99 25. E-mail: [email protected]. www.sp2gpc. webpark.pl TRX FT 840 Yaesu KF 1,8-30 + moduł FM. Niepalący, pierwszy właściciel. Cena 1200 zł. Versa Tuner II MFJ 941E. Cena 400 zł. Każdy sprzęt z dokumentacją zakupu i instrukcją obsługi w j. angielskim, służę objaśnieniam. Łódź, SQ7AYH. Tel. 42 655 01 10 do godz. 22.00. E-mail: [email protected] Transceiver Kenwood TR 751 A z zasilaczem, wzmacniaczem 100 W, stan idealny, cena 900 zł, SP9 qmt. 41-407 Imielin. Tel. 501 813 219. E-mail: [email protected] Wouxun KG-UVD1P, kabel RS232 + programy. Kabel do zmiany zakresu pracy radia Unloc(odblokowanie). Programowanie, zapisywanie ustawień, CTCSS, DCS, moc i inne. Kabel nowy, sprawdzony. Sprawny 100%. Cena 35 zł. Radom. Tel. 604 833 822, gg 2420946. E-mail: [email protected] Wysokiej jakości kabel zasilający, nowy z USA. Na każdej żyle jest bezpiecznik. Kabel z jednej strony posiada wtyk T. Kabel zasilający z wtykiem „T” pasującym do wielu radiotelefonów, i GIEŁDA VHF/UHF m.in. Icom, Yaesu. Cena 25 zł. Tarnobrzeg. Tel. 511 517 630, 15 822 80 57. E-mail: [email protected] Wzmacniacz mocy Dual Bander Kantronic 2m/70 cm. Cena 350 zł. Stabilizowany zasilacz sieciowy, wszystkie zabezpieczenia, regulacja napięcia, wyjście MZ 24 - 150 zł. Dokumentacją zakupu i instrukcją obsługi w j. angielskim. Łódź, SQ7AYH. Tel. 42 655 01 10 do godz. 22.00. E-mail: [email protected] Yaesu FT-1000MP Mark V (200W) + zasilacz Yaesu FP-29, stan bdb. Zamontowane filtry: XF-119S (Collins) XF-8.2M-262-01, XF-8.2M-501-03. Dodatkowo mikrofon stołowy Darome-439. Możliwa zamiana na inny sprzęt. Cena 6800 zł. Połczyn Zdrój. Tel. 608 674 914. E-mail: [email protected] Zasilacz Radmor 230/24V typ 3371/1 sprawny. Małomice. E-mail: [email protected] Zasilacze 13,8 V: EMA, ZCB 8/3 A, 7-9 A, 10-12 A, 20-25 A. Fotki proszę na e-mail, info GG 158585. Cena 150 zł. Krasnystaw. Tel. 503 961 386. E-mail: [email protected] Motorola GM300 (VHF) radio, mikrofon, M33GMC2OD2. Zaprogramowane kanały; 1. 144,800-APRS 2. 145,400 3. 145,500 4. 145,550 5. 145,025-145,625 6. 145,150-145,750 7. 145,175-145,775 MHz 8. 145,800 MHz. Cena 300 zł. Radom. E-mail: [email protected] Motorola GP 1200 (UHF) 403-470 MHz, CTCSS, DCS, ładowarka + zasilacz. Posiadam 2 komplety, radia są zaprogramowane, sprawne. Nie wysyłam za pobraniem. Cena 200 zł. Radom. Tel. 604 833 822, gg 2420946. E-mail: [email protected] Nieużywane lampy UCH81, EF22, EBF89, EF85 sprzedam lub zamienię na miernik 4m-3 lub inny sprawny. Wielun. Tel. 43 841 82 36 Świat Radio 71 RYNEK i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA GPS RYNEK i GIEŁDA CB-RADIO PRZETWORNICE CAR-AUDIO Wydanie specjalne Świata Radio tel. 22 257 84 22 zajrzyj na www. swiatradio.pl 72 Świat Radio RYNEKRADIOTELEFONY i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA ANTENY RYNEK i GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA CB-RADIO GPS CAR-AUDIO zajrzyj na www. swiatradio.pl 74 Świat Radio RYNEK i GIEŁDACB-RADIO RYNEKi RADIOTELEFONY GIEŁDA RYNEKi AKCESORIA GIEŁDA RYNEK i GIEŁDA Profesjonalnie tłumaczone instrukcje transceiverów z rysunkami w oprawie: szczegóły dotyczące reklam w Rynku i Giełdzie: tel. 22 257 84 60 KENWOOD: TH-F7E, TM-G707A/E, TM-241/441/541, TS-50, TS-440S, TS-450S/690S, TS-530S,TS-570S/D/G, TS-790A/E, TS-820S, TS-830S, TS-850S, TS- 870S, TS-930S, TS-940S, TS-950S/D, TS-2000 YAESU: FT-50R, FT-100D, FT-101ZD, FT290RII, FT-450, FT-736R, FT-757GXII, FT-767GX, FT-840, FT-847, FT-857, FT-897, FT-901DM, FT-902DM, FT-920, FT-950, FT-1000, FT-1000MP Field (100W), FT-1000MP MARK V (200W), FT-2000, FT-2000D (200W), FT-2700 RH, FT-8100R, FTM-10E/R, VX-3E/R, GX3000E ICOM: IC-T2A/E, IC-77, IC-207H, IC-701, IC-703, IC-706, IC-706MKIIG, IC-718, IC-735, IC-736/738, IC-746PRO/IC7400, IC-756PRO, IC-756PROII, IC-756PROIII, IC-821H, IC-910H, IC-2100H TenTec Orion 565, Orion II-566, Elecraft K3, Alinco DJ180/480, DJ-596T-EMkII, Wouxun KGUVD1P/Albrecht-DB 270 Wzmacniacze liniowe: Kenwood TL-922A; Yaesu VL-1000; ACOM 1000, HLA-150/300 Odbiorniki, skanery, monitory: Sangean ATS 909; AOR AR 5000, SDU 5000, VR-120D,; BCD 396T, SDR-Perseusz, Kenwood SM-220, IC-R-8500, Realist-PRO-2006 Wyposażenie pomocnicze: mikroHam, CW KEYER, DigiKeyer, microKEYER v.7.1, microKEYER II v. 7.2, microKEYER II v. 7.5, microKEYER MK2R & MK2R+, Interfejs USB II, Interfejs USB III, micro Band Decoder, micro SIX Switch, micro Stack Switch Instrukcje serwisowe (oryginały): FT-1000MP, FT-990 Ceny 40 do 300 zł, wysyłka za pobraniem, rachunki. Zdzisław Bieñkowski SP6LB, e-mail [email protected], tel./fax (075) 755 14 80; GSM 0 601 701 632 SKRZYNKI NARZĘDZIOWE Estetyczne, trwałe skrzynki narzędziowe wykonane ze stali nierdzewnej i wysokiej jakości tworzyw sztucznych OTBA4 OTBA2 wymiary 505×245×225mm OTBA5 wyjmowalna półka z czterema przegrodami wymiary 380 × 270 × 225mm Trójpoziomowa skrzynka narzędziowa na kółkach. Bardzo praktyczne rozwiązanie dla techników i serwisantów, którzy muszą przemieszczać się ze sporą ilością cięższych narzędzi. trzy poziomy dwie wysuwane szuflady wymiary 570×354×830mm AVT-Korporacja ul. Leszczynowa 11, 01-939 Warszawa tel. 22 257 84 50, faks 22 257 84 55 [email protected] OTBA6 wyjmowalna półka z czterema przegrodami wymiary 505 × 235 × 255mm OTBA7 wyjmowalna półka z czterema przegrodami wymiary 590×280×275mm www.sklep.avt.pl Świat Radio 75 PODRĘCZNY INFORMATOR HANDLOWY Podrêczny Informator Handlowy ma za zadanie u³atwiæ naszym Czytelnikom orientacjê w ofercie firm og³aszaj¹cych siê Faks numer strony ABRadio, ul. Krotoszyńska 35, 63-400 Ostrów Wlkp. www.hyt.pl [email protected] 62 737 20 40 738 16 01 7/10 25 Aksel, ul. Lipowa 17, 44-207 Rybnik www.aksel.com.pl [email protected] 32 429 51 01 429 51 03 11/10 37 Alan Telekomunikacja, ul. Poznańska64, 05-850 Ożarów Maz. www.alan.pl [email protected] 22 722 35 00 722 29 95 8/10 3 Alcom, ul. Babiogórska 11, 43-300 Bielsko Biała www.hamradio.com.pl [email protected] 33 819 26 36 819 26 36 11/10 72 Anmar, ul. Żabia 11, 91-457 Łódź www.mezcom.pl [email protected] 42 255 53 77 12/10 41 Anprel Electronics, ul. Kamelskiego 25, 05-806 Komorów www.anprel-electronics.pl [email protected] 22 770 00 01 770 00 01 21 Apko, ul. Agrestowa 8, 55-080 Mokronos Dolny www.apko.com.pl [email protected] 71 729 05 85 729 05 85 75 AR System, ul. Poznańska 72, 63-400 Ostrów Wlkp. www.ar-system.pl [email protected] 62 592 58 85 592 58 85 Auto Radio Centrum, ul. Armii Krajowej 7, 21-400 Łuków www.arc.net.pl [email protected] 25 798 44 82 798 44 82 Auto Radio Robex, ul. Olimpijczyków 11, 21-500 Biała Podlaska www.robex.org.pl [email protected] 83 311 32 56 311 32 56 12/09 • • 72 www.avantiradio.pl [email protected] 22 831 34 52 831 54 43 11/10 75 Azo, ul. 3 Maja 54, 81-850 Sopot www.azo.pl [email protected] 58 555 98 78 555 05 14 3/09 41 AZStudio.com.pl, ul. Struga 66, 26-600 Radom www.azstudio.com.pl [email protected] 48 344 12 38 344-12-38 2/10 65 Buro, ul. Wysoka 24B, 05-090 Raszyn www.buro.pl [email protected] 22 720 38 09 720 38 09 12/10 72 Con-Spark, Al. Jana Pawła II 1, 81-345 Gdynia www.conspark.com.pl [email protected] 58 620 15 74 620 15 74 12/10 72 Device Polska, ul. Łąkowa 79, 85-463 Bydgoszcz www.device.pl [email protected] 52 370 68 68 370 68 61 1/09 15 Digimes, ul. Wilgi 36C, 04-831 Warszawa www.digimes.pl [email protected] 22 615 94 57 615 94 58 11/10 35 • • • www.elektrit.pl [email protected] 85 715 28 13 715 75 32 12/09 27 • Elsinco, ul. Szachowa 1 lok. 856, 01-691 Warszawa www.elsinco.pl offi[email protected] 22 832 40 42 832-22-38 11/09 2 • ENKA, ul. Wiejska 109/1, 26-606 Radom www.radio-sklep.pl [email protected] 48 666 282 918 666 282 918 12/10 72 www.icompolska.pl [email protected] 58 551-04-84 551-04-84 12/10 43 JT-Tech, ul. Żwirki i Wigury 33, 32-340 Wolbrom www.jttech.pl [email protected] 32 644-22 31 644-22 31 5/10 72 • • • • • • • • • • • • • • • • • Kabel Technika, ul. Bukowiecka 92, 03-893 Warszawa www.kabeltechnika.pl [email protected] 22 678 54 07 678 54 08 12/10 19 • Intek Polska, ul. Rokitniańczyków 17A, 33-300 Nowy Sącz www.intekpolska.pl [email protected] 18 547 42 22 547 42 20 1/10 2 • MAG-POL Bis, ul. Przesmyckiego 58, 05-500 Piaseczno www.auto58.pl [email protected] 22 757 00 48 737 00 51 75 • Megum, ul. Młodnicka 56, 04-239 Warszawa www.megum.com.pl [email protected] 22 610 90 80 815 47 24 73 • Merx, ul. Nawojowska 88, 33-300 Nowy Sącz www.merx.com.pl [email protected] 18 443 86 60 443 86 65 2/10 25 Meteor, al. Pracy 24 B, 53-232 Wrocław www.meteorcb.pl [email protected] 71 360 16 44 360 15 27 12/10 72 MIP, ul. Siedmiogrodzka 11, 01-232 Warszawa www.mip.bz 22 424 82 54 885 93 80 22 60 60 450 60 60 460 12/10 39 32 282 68 21 282-68-21 11/08 25 12/10 74 846 23 57 6/09 3, 13, 15, 17 Motorola, ul. Domaniewska 39B, 02-672 Warszawa www.motorola.pl Net-Com, ul. Piekarska 102/7, 41-902 Bytom www.net-com.bytom.pl [email protected] Netpol, ul. Strzelców Bytomskich 34B/8, 41-902 Bytom www.netpol.pl.tl [email protected] NSS, ul. Szyszkowa 20A, 02-285 Warszawa www.trebor.com.pl [email protected] 601 309 712 22 846 25 31 w 115 Olo Ratuj, ul. Przemysłowa 5, 10-418 Olsztyn www.cbradio.olsztyn.pl [email protected] 89 534 26 97 11/09 72 www.cbsklep.pl [email protected] 12 284 27 68 284 27 68 12/10 72 Port 2000, ul. Łężycka 9A, 65-126 Zielona Góra www.sklepcb.port2000.pl [email protected] 68 381 39 46 381 39 47 12/09 72 President Electronics, ul. Jagiellońska 67/71, 42-200 Częstochowa www.president.com.pl [email protected] 34 370 95 80 370 93 57 Profi, ul. Długosza 62/1, 51-162 Wrocław www.cb19.pl [email protected] Pro-Fit, ul. Puszkina 80, 92-516 Łódź www.inradio.pl [email protected] 42 649 28 28 677 04 71 • • • • • • • • • • • 49 Oscar, Targowisko 391, 32-015 Kłaj 501 752 574 • • • Elektrit, ul. Bociańska 41A, 18-100 Łapy Icom Polska, ul. 3 Maja 54, 81-850 Sopot • • • 75 Avanti, ul. Zamenhofa 1, 00-153 Warszawa • • 74 12/09 Usługi Telefon Handel E-mail Produkcja WWW Przedstawiciel firmy zagranicznej Nazwa firmy/adres Numer ŚR z ostatnio emitowaną reklamą w Œwiecie Radio. Co miesi¹c znajdziecie w PIH adresy firm, które og³asza³y siê w ŒR w przeci¹gu ostatnich 6 miesiêcy oraz wskazanie w którym numerze i na której stronie pojawi³a siê ostatnia reklama. PIH opracowano na podstawie ankiet reklamodawców. 12/10 92 7/08 74 11/10 73 Profkom, ul. Ratuszowa 7, 10-116 Olsztyn www.profkom.olsztyn.pl [email protected] 89 527 22 78 527 22 78 12/10 72 Radio Service Alfa, ul. Dworcowa 14D, 78-100 Kołobrzeg www.radioalfa.com [email protected] 94 354 45 55 354 49 19 7/09 29 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Radmor, ul. Hutnicza 3, 81-212 Gdynia www.radmor.com.pl [email protected] 58 699 69 99 699 69 92 12/08 2 • Ramix, ul. Podrzeczna 5 paw. 5, 99-300 Kutno www.ramix.com.pl [email protected] 24 355 78 88 355 78 88 11/10 72 • Rohde & Schwarz Österreich GmbH, ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa www.rohde-schwarz.com 22 860 64 94 8/09 26 • • • • • • • Smartel, ul. Bystra 30, 03-650 Warszawa www.smartel.rad.p [email protected] 22 678 92 91 678 91 71 9/08 74 Sonar, ul. Pietrusińskiego 14, 95-200 Pabianice www.sonar.biz.pl [email protected] 42 213 01 12 213 01 12 12/10 74 Spinpol, ul. Chałubińskigo 42, 25-619 Kielce www.spinpol.com.pl [email protected] 41 345 74 75 345 74 75 7/10 72 SRT Radiokomunikacja, ul.Traugutta 143, 71-314 Szczecin www.srt-radio.pl [email protected] 91 482 95 00 482 95 51 12/10 45 TDM Electronics, ul. Dworcowa 64, 05-820 Piastów www.tdm-electronics.com [email protected] 22 723 40 09 723 40 09 9/08 61 Techno Tronik, ul. Klonowa 2, 46-220 Byczyna www.techno-tronik.com.pl [email protected] 77 407 25 20 407 25 21 12/09 72 • • • Teltad, ul. Narvik 23, 30-436 Kraków www.teltad.pl [email protected] 12 262 26 46 262 26 46 12/10 75 • • • Ten-Tech, ul. Stefana Kisielewskiego 26, 31-708 Kraków www.ten-tech.pl [email protected] 12 376-82-27 376-82-27 12/10 72 VPA-Systems, ul. Ogrodowa 10, 32-545 Psary www.vpa-systems.pl [email protected] 10/10 27 76 Świat Radio 509 319 318 • • • • • • • • akcesoria GSM • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • transceivery VHF • urządzenia zasilające • transceivery KF transceivery CB transceivery UKF telefony komórkowe telefony bezprzewodowe systemy rejestracji rozmów systemy alarmowe sterowniki mikroprocesorowe sprzęt Wi-Fi sprzęt telewizyjny i satelitarny sieci WLAN radiowe systemy przywoławcze radiotelefony z osprzętem • przyrządy pomiarowe przewody, kable, złącza projekty i doradztwo odbirniki GPS • osprzęt modemy książki, mapy, programy komputery elektronika ogólna centrale telefoniczne baterie anteny Ś W I A TPODRĘCZNY A R A D I O INFORMATOR HANDLOWY ŚWIATA RADIO • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Świat Radio 77 WYBRANE KSIĄŻKI Z OFERTY AVT Mikrokontrolery PIC16F. Przykłady w C Książka jest bogato ilustrowanym przykładami przewodnikiem po architekturze mikrokontrolerów PIC16, ich peryferiach, aplikacjach i dostępnych narzędziach programistycznych. Główny nacisk autor położył na szczegółowe omówienie przykładowych projektów napisanych w języku C, przedstawienie sposobu obsługi peryferii mikrokontrolerów, ich współpracę z podzespołami i urządzeniami zewnętrznymi, a także omówienie konfiguracji narzędzi sprzętowych i programowych niezbędnych do prowadzenia samodzielnych eksperymentów. Książka jest przeznaczona zarówno dla elektroników hobbystów, jak i studentów oraz inżynierów zajmujących się elektroniką zawodowo. kod zamówienia KS–101004 Tomasz Jabłoński, cena: 75 zł ! OCJA PROM ANICZONA OGR ILOŚĆ ! OCJA PROM ANICZONA OGR ILOŚĆ kod zamówienia kod zamówienia KS–280701 KS–290000 Lwowski Klub Krótkofalowców. Zarys dziejów Tomasz Ciepielowski SP5CCC, Georgij Czlijanc UY5XE Układy programowalne dla początkujących ! OCJA PROM ANICZONA OGR ILOŚĆ ! OCJA PROM ANICZONA OGR ILOŚĆ kod zamówienia kod zamówienia KS–280900 KS–280602 Sieci telekomunikacyjne Wojciech Kabaciński, Mariusz Żal Technologie bezprzewodowe sieci teleinformatycznych Piotr Gajewski, Stanisław Wszelak Sygnały i systemy Jacek M. Wojciechowski Książka wprowadza do praktycznego zastosowania programowalnych układów 20 zł 37 zł logicznych, zawiera opis podstawowych cech użytkowych układów z rodziny CoolRunner II, określa sposób posługiwania się bezpłatnym oprogramowaniem Stron: 241 Stron: 616 30 zł 49 zł 30 zł 56 zł Stron: 212 Stron: 484 30 zł 69 zł narzędziowym, zawiera takie wprowadzenie do języka VHDL oraz przykłady realizacji projektów. Jest ona adresowana do szerokiego kręgu hobbystów zajmujących się zastosowaniem układów logicznych i cyfrowych. kod zamówienia KS–101100 Andrzej Pawluczuk, stron: 272 cena: 69 zł Mikroprocesory AT91SAM9 w przykładach Książka jest przeznaczona dla konstruktorów chcących stosować w swoich projektach mikroprocesory z rodziny AT91SAM9 firmy Atmel oraz amatorów chcących poznać tajniki programowania współczesnych, zaawansowanych mikroprocesorów. Przedstawiono w niej zarówno zagadnienia podstawowe (konfiguracja mikroprocesora, obsługa standardowych peryferiów, obsługa kart pamięciowych SD/MMC i SDHC) jak i zaawansowane (jak obsługa MMU, aplikacje DSP audio, obsługa kamer CCD), w obydwu przypadkach na przykładzie czytelnie napisanych i dobrze skomentowanych programów. kod zamówienia KS–101003 Robert Brzoza-Woch, stron: 280 kod zamówienia kod zamówienia kod zamówienia kod zamówienia KS–291201 KS–291200 KS–280111 KS-280101 Propagacja fal radiowych w telekomunikacji bezprzewodowej Ryszard J. Katulski Systemy transmisji Pomiary oscyloskopowe danych Rydzewski Jerzy Stron: 232 Stron: 256 Bernard Fryśkowski, Anteny mikrofalowe. Technika i środowisko Roman Kubacki Elżbieta Grzejszczyk cena: 95 zł 47 zł 65 zł Stron: 242 38 zł Stron: 280 51 zł Projektowanie analogowych układów scalonych (...) dać Czytelnikowi przegląd projektowania analogowych układów scalonych, tak by mógł zadecydować, jaka funkcja analogowa może być zintegrowana, a jaka nie (...) A także, co jest równie ważne, ta książka powinna nauczyć zadawania w fabrykach produkujących układy scalone właściwych pytań, tak by zaprojektowany układ działał poprawnie. Już za pierwszym razem. (...) Podręczniki akademickie dotyczące projektowania układów scalonych są często wypełnione formułami matematycznymi. Ważne jest dobre zrozumienie podstaw, ale obliczanie każdego szczegółu projektu jest stratą czasu. Niech ten przykry obowiązek spełnia symulator – zrobi to lepiej i szybciej niż człowiek. Hans R. Camenzind stron: 288 cena: 82 zł kod zamówienia KS–100921 Proste konstrukcje lampowe audio Książka jest przewodnikiem po świecie lampowych urządzeń audio, przeznaczonym przede wszystkim dla audiofilów ceniących lampowe brzmienie, praktyków-amatorów i zawodowych konstruktorów, zamierzających zgłębić od strony praktycznej tajniki świata elektroniki próżniowej. Dzięki przygotowanemu przez autora krótkiemu wprowadzeniu w podstawowe zagadnienia techniczne i warsztatowe, książka będzie przydatna także dla początkujących fanów lampowych urządzeń audio. Opublikowane w książce noty katalogowe lamp zastosowanych w projektach dostarczają ważnych, czasami trudnych do zdobycia, informacji technicznych konstruktorom zamierzającym samodzielnie modyfikować wzmacniacze, których 10 gotowych konstrukcji opisano w książce. kod zamówienia KS–100504 Adam Tatuś, stron: 224 kod zamówienia kod zamówienia kod zamówienia KS–270901 kod zamówienia KS–250528 KS–260339 KS–100701 Angielsko-polski słownik specjalistyczny. Elektronika Leksykon skrótów. Telekomunikacja Jan Łazarski Stron: 391 Stron: 304 49,50 zł 35 zł Podstawy miernictwa Janusz Piotrowski Przetworniki danych Stron: 322 Stron: 444 38 zł Franco Maloberti 90 zł cena: 70 zł RS232 w przykładach na PC i AVR Książka od strony praktycznej przybliża zagadnienia związane z komunikacją pomiędzy urządzeniami wyposażonymi w szeregowe interfejsy RS232 i jemu pochodne. Przedstawione w książce przykłady aplikacji opracowano dla mikrokontrolerów AVR (Bascom AVR) oraz komputerów klasy PC (z wykorzystaniem Visual Basic Express 2008), przy czym sposób przygotowania przykładów pozwoli łatwo zaimplementować je na dowolnych innych platformach sprzętowych. Książka jest adresowana do początkujących konstruktorów urządzeń mikroprocesorowych, uczniów szkół technicznych, studentów uczelni technicznych oraz zaawansowanych konstruktorów pragnących na łatwych w przyswojeniu przykładach poznać sposoby zorganizowania komunikacji pomiędzy aplikacjami komputerowymi i systemami mikroprocesorowymi. kod zamówienia KS–100700 Rafał Chromik, stron: 168 cena: 70 zł kod zamówienia kod zamówienia kod zamówienia kod zamówienia KS–240816 KS–290916 KS–211010 KS-260101 Wyprawy w świat elek- Elektrotechnika i elektronika dla nieelek- Piotr Górecki tryków Anteny. Podstawy polowe Włodzimierz Zieniutycz Wyprawy w świat elek- troniki, t.1 Praca zbiorowa Stron: 88 39 zł www.sklep.avt.pl Stron: 634 troniki. Wyższy stopień wtajemniczenia, t. 2 Piotr Górecki 69 zł Stron: 124 22 zł Stron: 100 40 zł Najlepsze książki dla Czytelników Świata Radio KS–210714 KS–210808 KS–210809 Język VHDL. Projektowanie K. Skahill. WNT, str. 640 Urządzenia elektroniczne cz. I . Elementy urządzeń A. J. Marusak. WSiP, str. 228 Urządzenia elektroniczne cz. II. Układy elektroniczne A. J. Marusak. WSiP, str. 360 Urządzenia elektroniczne cz. III. Budowa i działanie urządzeń Marusak. WSiP, str. 252 Stero w Twoim samochodzie M. Rumreich, str. 293 Krótkofalarstwo i radiokomunikacja. Poradnik Ł. Komsta. WKŁ, str. 252 Anteny . Podstawy polowe W. Zieniutycz. WKŁ, str. 124 Układy mikroprocesorowe. Przykłady rozwiązań B. Zieliński. HELION, str. 127 Dźwięk cyfrowy W. Butryn. WKŁ, str. 232 Naprawa odbiorników satelitarnych J. Gremba, S. Gremba. SERWIS ELEKTRONIKI, str. 496 Układy programowalne, pierwsze kroki wyd.II P. Zbysiński, J. Pasierbiński, str. 280 Język VHDL w praktyce Praca zbiorowa. WKŁ, str. 268 Katalog elementów SMD SERWIS ELEKTRONIKI, str. 344 Mikrokontrolery PIC16F8x w praktyce T. Jabłoński. BTC, str. 226 Mechatronika Praca zbiorowa. REA, str. 384 Słownik techniczny niemiecko–polski polsko–niemiecki Praca zbiorowa REA, str. 1146 Układy sterujące w zasilaczach i przetwornicach SERWIS ELEKTRONIKI, str. 298 Układy scalone wideo – aplikacje cz. I SERWIS ELEKTRONIKI, str. 336 Diagnozowanie silników wysokoprężnych H. Gunther. WKŁ, str. 242 Projektowanie układów cyfrowych z wykorzystaniem języka VHDL M. Zwoliński WKŁ, str. 368 Komputerowe systemy pomiarowe W. Nawrocki. WKŁ, str. 247 Pokładowe systemy diagnostyczne pojazdów samochodowych J. Merkisz, WKŁ, str. 419 Sterowanie silników o zapłonie iskrowym. Zasada działania, podzespoły WKŁ, 78 str. Czujniki w pojazdach samochodowych WKŁ, str. 144 Wzmacniacze operacyjne P. Górecki. BTC, str. 250 Mikroprocesory jednoukładowe PIC S. Pietraszek . HELION, str. 412 RS 232C Praktyczne programowanie. Od Pascala i C++ do Delphi i Buildera A. Daniluk. HELION, str. 400 Układy odchylania pionowego, poziomego i korekcji SERWIS ELEKTRONIKI, str. 345 Układy cyfrowe TTL i CMOS serii 74 cz. I SERWIS ELEKTRONIKI, str. 530 Zrozumieć małe mikrokontrolery J. M. Sibigtroth, BTC, str. 350 Protel 99SE pierwsze kroki M. Smyczek. BTC, str. 200 Podstawy elektroniki cyfrowej J. Kalisz. WKŁ, str. 610 Systemy radiokomunikacji ruchomej K. Wesołowski WKŁ, str. 483 Mały słownik techniczny angielsko–polski, polsko–angielski WNT str. 498 Układy scalone audio w sprzęcie powszechnego użytku – aplikacje cz. 1 SERWIS ELEKTRONIKI, str. 336 Mikrokontrolery 8051 w praktyce T. Starecki. BTC, str. 296 Elektrotechnika i elektronika w pojazdach samochodowych A. Herner, Hans–Jurgen, WKŁ, str. 460 Motocyklowe instalacje elektryczne R. Dmowski WKŁ, str.100 Mikrokontrolery AVR w praktyce J. Doliński. BTC, str. 450 Układy sterujące w zasilaczach i przetwornicach. Część II SERWIS ELEKTRONIKI, str. 309 Układy sygnałowe i wzmacniacze wizji w OTVC i monitorach. Część I SERWIS ELEKTRONIKI, str. 327 Układy cyfrowe TTl i CMOS serii 74 cz. 2 SERWIS ELEKTRONIKI, str. 494 Podstawy cyfrowych systemów telekomunikacyjnych. K. Wesołowski, WKŁ, str. 408 Projektowanie systemów mikroprocesorowych P. Hadam, BTC, str. 216 Porady serwisowe OTVC Sony i Philips. SERWIS ELEKTRONIKI, str. 373 Układy cyfrowe, pierwsze kroki. P. Górecki, BTC, str. 334 Wzmacniacze mocy audio 6, str. 355 Nowoczesny odbiornik telewizji kolorowej Mały słownik techniczny niemiecko–polski i polsko–niemiecki, str .402 Programowanie mikrokontrolerów AVR w języku Bascom M. Wiązania, BTC, str. 352 Programowanie mikrokontrolerów 8051 w języku C. Pierwsze kroki J. Majewski BTC, str. 304 Mikrokontrolery 68HC08 w praktyce Kreidl, Kupris, Dilger. BTC, str. 328 Mikrokontrolery AVR ATmega w praktyce R. Baranowski, str. 390, BTC Realizer – graficzne programowanie mikrokontrolerów G. Górski. MIKOM, str. 228 Porady serwisowe – monitory Praca zbiorowa. SERWIS ELEKTRONIKI, str. 320 Car audio – Pioneer, zeszyt 2 Praca zbiorowa, SERWIS ELEKTRONIKI, str. 96 Projektowanie i analiza wzmacniaczy małosygnałowych A. Dobrowolski, P. Komur, A. Sowiński. BTC, str. 343 Mikrokontrolery dla początkujących P. Górecki, BTC, str.408, Projektowanie układów analogowych poradnik praktyczny R. Pease, BTC, str. 270 Cyfrowe przetwarzanie sygnałów od teorii do zastosowań P. Zieliński. WKŁ, str. 848 Diagnostyka samochodów osobowych K. Trzeciak, WKŁ, str. 348 KS–210810 KS–210902 KS–211009 KS–211010 KS–220308 KS–220413 KS–220519 KS–220604 KS–220605 KS–220805 KS–220913 KS–221005 KS–221009 KS–221113 KS–221114 KS–221201 KS–221202 KS–221203 KS–221204 KS–221205 KS–221206 KS–221208 KS–230116 KS–230118 KS–230201 KS–230202 KS–230203 KS–230311 KS–230401 KS–230402 KS–230410 KS–230602 KS–230605 KS–230731 KS–230732 KS–230929 KS–231001 KS–231002 KS–231220 KS–240201 KS–240204 KS–240209 KS–240213 KS–241031 KS–241032 KS–241033 KS–241034 KS–250717 KS–250718 KS–250719 KS–250720 KS–250729 KS–250730 KS–251019 KS–251020 KS–251108 KS–251109 KS–251110 KS–251111 KS–251112 KS–251212 KS–260103 KS–260104 85 zł 18 zł 23 zł 18 zł KS–260201 KS–260202 79 zł 45 zł 22 zł 30 zł 45 zł 43 zł KS–260203 KS–260204 KS–260338 KS–260339 KS–260340 KS–260341 53 zł KS–260343 KS–260503 KS–260504 55 zł 35 zł 58 zł 42 zł 65 zł KS–260505 KS–260801 KS–271003 KS–280108 KS–280111 KS–280112 KS–280500 42 zł 42 zł 41 zł 69 zł 42 zł 69 zł KS–280600 40 zł KS–281107 53 zł 68 zł 65 zł 67 zł KS–281108 KS–290000 KS–290002 KS–290201 KS–290304 KS–290602 KS–290906 40 zł 44 zł 46 zł 54 zł 48 zł 45 zł 38 zł KS–290908 KS–290909 KS–290914 42 zł 61 zł 68 zł KS–290915 KS–290916 KS–291000 37 zł 63 zł 42 zł KS–291001 KS–291002 KS–290907 KS–291004 KS–291005 KS–100101 KS–100200 KS–100203 41 zł 44 zł 39 zł KS–100204 70 zł 47 zł 63 zł 42 zł 41 zł 36 zł 75 zł KS–100300 KS–100301 KS–100302 KS–100303 KS–100500 KS–100501 KS–100502 78 zł 70 zł 75 zł KS–100503 KS–100504 KS–100505 KS–100506 KS–100507 KS–100508 KS–100509 KS–100600 30 zł 40 zł 20 zł 70 zł 73 zł 67 zł 62 zł 36 zł KS–100601 KS–100700 Programowanie sterowników przemysłowych J. Kasprzyk. WNT, str.306 36 zł Uszkodzenia i naprawa silników elektrycznych J. Zembrzuski. WNT, str. 208 31 zł USB uniwersalny interfejs szeregowyW. Mielczarek, Helion, str.128 25 zł Mikrokontrolery Nitron Motorola M68HC D. Kościelnik. WKŁ, str. 372 35 zł Kody usterek poradnik diagnosty samochodowego Haynes Publishing, tł. P. Kozak WKŁ, str.444 92 zł Car audio – zeszyt 4 Praca zbiorowa. SERWIS ELEKTRONIKI str. 96 20 zł Układy sterujące w zasilaczach i przetwornicach cz.3 Praca zbiorowa. 42 zł SERWIS ELEKTRONIKI, str. 305 Pamięci masowe w systemach mikroprocesorowych P. Marks, BTC, str. 224 61 zł Rozproszone systemy pomiarowe W. Nawrocki, WKŁ, str. 324 40 zł Podstawy teorii sterowania Praca zbiorowa., wyd. 2, WNT, str. 490 62 zł Podstawy miernictwa J. Piotrowski. WNT, str. 322 38 zł Detekcja sygnałów optycznych, WNT, Z. Bielecki, A. Rogalski, str.400 25 zł Elementy i układy elektroniczne w pytaniach i odpowiedziach M. Rusek, J. Pasierbiński WNT, str. 398 44 zł Podstawy elektroniki Praca zbiorowa. REA, str. 352 45 zł Podstawy technologii dla elektroników R. Kisiel BTC, str. 206 64 zł Algorytmy + struktury danych = abstrakcyjne typy danych P. Kotowski. BTC, str. 203 54 zł Mikrofale. Układy i systemy J. Szóstka WKŁ, str. 352 44 zł Mikrokontrolery AVR Atiny w praktyce, R. Baranowski, BTC, str. 381 74 zł Protel DXP pierwsze kroki, BTC, Marek Smyczek, str. 264 70 zł Poradnik inżyniera elektryka tom 2, WNT, Praca zbiorowa, str. 934 145 zł Pomiary oscyloskopowe, wznowienie, WNT, Rydzewski Jerzy, str. 242 38 zł Czujniki – mechatronika samochodowa, WKŁ, Andrzej Gajek, Zdzisław Juda, str. 241 49 zł Programowalne sterowniki automatyki PAC, Nakom, Krzysztof Pietrusewicz, 68 zł Paweł Dworak, str. 542 Wyświetlacze graficzne i alfanumeryczne w systemach mikroprocesorowych, BTC, 70 zł Rafał Baranowski, str. 176 Słownik terminologii nagrań dźwiękowych PRO-AUDIO, Audiologos, 37 zł Krzysztof Szlifirski, str. 277 BASCOM AVR w przykładach, BTC, Marcin Wiązania, str. 286 66 zł Sieci telekomunikacyjne, WKŁ, Wojciech Kabaciński, Mariusz Żal, str. 604 49 zł Telewizyjne systemy dozorowe, WKŁ, Paweł Kałużny, str. 231 48 zł Współczesny oscyloskop. Budowa i pomiary, BTC, Andrzej Kamieniecki, str. 328 82 zł Serwis sprzętu domowego 1/09, APROVI 12 zł Systemy i sieci dostępowe XDSL, WKŁ, Sławomir Kula, str. 292 59 zł Podstawy elektrotechniki i elektroniki samochodowej, WSiP, Piotr Fundowicz, 41 zł Bogusław Michałowski, Mariusz Radzimierski, str. 224 Pracownia elektryczna. Biblioteka elektryka, WSiP, Marek Pilawski, 26 zł Tomasz Winek, str. 224 Instalacje elektryczne w budownictwie, WSiP, Witold Jabłoński, str. 128 15 zł Elektronika, WSiP, Augustyn Chwaleba, str. 544 40 zł Odnawialne źródła energii i pojazdy proekologiczne, WNT, 32 zł Grażyna Jastrzębska, str. 284 Proekologiczne odnawialne źródła energii, WNT, Witold M. Lewandowski, str. 432 56 zł Elektrotechnika i elektronika dla nieelektryków, WNT, Praca zbiorowa, s. 634 69 zł Programowalny sterownik SIMATIC S7-300 w praktyce inżynierskiej, BTC, 82 zł Janusz Kwaśniewski, str. 341 Współczesne układy cyfrowe, BTC, Jarosław Doliński, str. 96 51 zł USB praktyczne programowanie z windows API w C++, Helion, 40 zł Andrzej Daniluk, str. 280 Urządzenia i systemy mechatroniczne, część 2, REA, Praca zbiorowa, str. 276 40 zł Mikrokontrolery AVR – niezbędnik programisty, BTC, Jarosław Doliński, str. 134 25 zł PADS w praktyce. Nowoczesny pakiet CAD dla elektroników, BTC, Maciej Olech, str. 398 82 zł Budowa i remont domu. Poradnik bez kantów, Septem, Witold Wrotek, str. 352 35 zł Układy wtryskowe Common Rail w praktyce warsztatowej, WKŁ, Hubertus Günther, str. 160 43 zł Wstęp do programowania sterowników PLC, WKŁ, R. Sałat, K. Korpysz, P. Obstawski, str. 260 44 zł Picoblaze. Mikroprocesor w FPGA, BTC, Marcin Nowakowski, str. 272 82 zł Programowanie sterowników PLC w języku drabinkowym, BTC, Stanisław Flaga, str. 191 82 zł Serwis sprzętu domowego 6/09, SSD, str. 60 12 zł 15 zł Serwis sprzętu domowego 1/10, SSD, str. 60 Transmisja internetowa danych multimedialnych w czasie rzeczywistym, WKŁ, Bartosz Antosik, str. 332 52 zł Projektowanie złożonych układów cyfrowych, WKŁ, M. Pawłowski, A. Skorupski, str. 248 59 zł AVR i ARM7. Programowanie mikrokontrolerów dla każdego, Helion, Paweł Borkowski, str. 528 77 zł Naprawa i obsługa pojazdów samochodowych, WSIP, Seweryn Orzełowski, str. 368 37 zł Proste konstrukcje lampowe audio, BTC, Adam Tatuś, str. 224 70 zł Poradnik montera elektryka tom 2, WNT, Praca zbiorowa, str. 480 82 zł Satelitarne sieci teleinformatyczne (oprawa twarda), WNT, Zieliński Ryszard J., str. 536 37 zł Budowa pojazdów samochodowych. Część 1, REA, Praca zbiorowa, str. 266 35 zł Budowa pojazdów samochodowych. Część 2, REA, Praca zbiorowa, str. 499 35 zł Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych, REA, Praca zbiorowa, str. 276 42 zł Programowanie mikrokontrolerów LPC2000 w języku C, pierwsze kroki, BTC, Jacek Majewski, str. 240 82 zł Fotowoltaika w teorii i praktyce, BTC, Ewa Klugmann-Radziemska, str. 200 82 zł RS232 w przykładach na PC i AVR, BTC, Rafał Chromik, str. 168 70 zł Książki są dostarczane pocztą – wystarczy wypełnić zamówienie (blankiet powyżej) i wysłać do nas: po tą cz AVT - Księgarnia Wysyłkowa ul. Leszczynowa 11 03-197 Warszawa x t /fa el. tel. 22 257 84 50-52 faks 22 257 84 55 www.sklep.avt.pl % rów T 10rato AV ATme ków A B nu n i R pre ięcz a s dl mie KSIĘGARNIA WYSYŁKOWA - www.sklep.avt.pl e- ilem a m [email protected] Z E S TA W Y D O S A M O D Z I E L N E G O M O N TA Ż U AVT727 Uniwersalny moduł zasilający • Z E S TA W Y D O S A M O D AVT157/2 Odbiornik dwupasmowy 80/10m Ten uniwersalny moduł zasilający zawiera prostownik, filtr i stabilizator. Umożliwia to zrealizowanie prostszych i rozbudowanych wersji. Odmiana z regulowanym napięciem wyjściowym nadaje się doskonale jako wszechstronny zasilacz układów eksperymentalnych. Moduł z ustalonym napięciem wyjściowym jest idealny do wbudowania i zasilania konkretnego urządzenia. Kit jest odpowiedzią na wzrastające zapotrzebowanie na dwupasmowe odbiorniki 80/10 m. Urządzenie umożliwia zapoznanie się z pracą krajowych krótkofalowców oraz wysłuchiwanie komunikatów Polskiego Związku Krótkofalowców (pasmo 80 m). Pasmo 10 m zapewnia dostęp do stacji zagranicznych w tym głównie DX-ów. Odbiornik został zaprojektowany w oparciu o istniejący już kit AVT157. AVT355 Modem radiowy AVT2873 Prosty filtr audio na układzie Maxim Większość odbiorników radiokomunikacyjnych jest przeważnie przeznaczona do odbioru kilku emisji i z reguły ma uproszczone filtry, przygotowane do odebrania najszerszego sygnału. W efekcie operator może poczuć się zmęczony podczas pracy – jego ucho narażone jest, bowiem na dodatkowe zakłócenia w szerokim zakresie częstotliwości. Jednym ze sposobów poprawienia takiego stanu rzeczy jest zastosowanie w torze małej częstotliwości dodatkowego filtru audio o regulowanej szerokości przepuszczanego pasma. AVT5127 Minitransceiver na pasmo 3,7 MHz TRX2008 Amatorskie minitransceivery QRP to z reguły proste konstrukcje urządzeń nadawczo-odbiorczych małej mocy. Cieszą się one niesłabnącym zainteresowaniem radioamatorów na całym świecie a wykorzystywane są szczególnie podczas wakacji czy urlopów. Można wręcz powiedzieć, że praca z małą mocą na własnoręcznie wykonanym sprzęcie przezywa obecnie prawdziwy renesans. Co ciekawe, w wielu urządzeniach wykorzystywane są ‘stare’, niedoceniane układy typu TCA440 (UL1203, A244). Dwukierunkowy modem sprzegajacy komputer i urzadzenie nadawczo– odbiorcze, umozliwiajacy emisje cyfrowa. W ukladzie wykorzystano dodatkowe filtry, dzieki którym odbiór sygnalów KF odbywa sie bez zaklócen. Modem zasilany jest bezposrednio ze zlacza RS232 komputera PC. AVT2857 Moduł woltomierza-amperomierza z termostatem Moduł jest uniwersalnym układem integrującym w sobie woltomierz, amperomierz i termostat. Można go wykorzystać w zasilaczu laboratoryjnym do monitorowania wartości ustawionego napięcia oraz aktualnie pobieranego prądu. Termostat wraz z odpowiednim ograniczeniem prądowym pozwoli zrealizować zabezpieczenia przed przegrzaniem i przeciążeniem. AVT962 Odbiornik nasłuchowy SSB/CW 80M Najbardziej popularnym pasmem amatorskim jest zakres 80 m (3,5–3,8 MHz). Dla początkujących polecany jest jego „wycinek” gdzie najczęściej pracują polskie stacje. Do pełni szczęścia potrzebny jest jedynie odbiornik odbierający ten zakres częstotliwości. Jest nim prezentowany kit. Zaprojektowano go na niezwykle popularnych, polskich układach scalonych typu UL1231 i UL1241. Konstrukcje odbiornika maksymalnie uproszczono, zrezygnowano przy tym z kłopotliwych (dla niektórych) obwodów wymagających strojenia. Odbiornik po zmontowaniu powinien działać od razu, bez konieczności uruchamiania. Odsłuch na słuchawki i możliwość zasilania bateryjnego czynią urządzenie przydatnym nie tylko stacjonarnie, w domu ale i podczas urlopu czy na działce. Dokładny opis w EP1/07 80 www.sklep.avt.pl • AVT Korporacja Sp. z o.o D Z I E L N E G O M O N TA Ż U • Z E S TA W Y D O S A M O D Z I E L N E G O M O N TA Ż U AVT2818 Odbiornik nasłuchowy „Jędruś” Urządzenie pomimo prostoty układowej umożliwia realizację urządzenia CW/SSB na dowolne wybrane dwa pasma amatorskie KF np.: 80/40 m lub 20 m. Nie tylko sam układ elektroniczny, ale również obsługa została ograniczona do niezbędnego minimum przy zachowaniu dobrych parametrów. AVT512 Cyfrowy miernik pojemności Miernik ma kształt sondy z czujnikiem szpilkowym. Pozwala to na łatwe dołączenie wejść pomiarowych do elementów SMD. Dzięki dodatkowemu złączu możliwy jest również pomiar elementów przewlekanych. Miernik umożliwia pomiar pojemności w zakresie 1 pF...10 mF. NWT7 Analizator obwodów AVT2788 Wykrywacz pluskiew Zestaw służy do wykrywania i mierzenia (przybliżonego) natężenia pola elektromagnetycznego. Jest to pomocne w wykrywaniu wszelkiego rodzaju posłuchów bezprzewodowych. Wykrywacz może zostać również zastosowany w laboratorium elektronika – do sprawdzania generatorów w.cz. lub wykrywania napięcia w przewodach sieciowych. Całe urządzenie można podzielić na cztery części: wejściowy wzmacniacz wysokiej częstotliwości, prostownik, wzmacniacz napięciowy oraz woltomierz. Ten ostatni to nic innego jak powszechnie znana i stosowana linijka diodowa LED. NWT7 to konstrukcja analizatora DK3WX w postaci przystawki do PC. Podstawowy zakres pracy urządzenia wynosi od 100 kHz do 60 MHz, zaś moc wyjściowa: 10 dBm (0,7 V/50 V). Jednym z podstawowych rodzajów pomiarów NWT7 są pomiary charakterystyk przenoszenia badanych układów i oczywiście ich strojenie. Przy użyciu dodatkowego układu analizator może być zastosowany do pomiarów dopasowania anten oraz jako prosty analizator widma, albo po prostu jako generator DDS (VFO). AVT1066 Miniaturowy zasilacz uniwersalny Płytka stanowi kompletny moduł zasilający, wymagający jedynie dołączenia transformatora sieciowego. Zakres napięć wyjściowych: 1,25...25 V, prąd wyjściowy: 1 A AVT2460 TRANSWERTER 6 m/20 m Transwerter jest to dwustronny konwerter, który dolaczony do transceivera spowoduje przesuniecie zakresu czestotliwosci 6m do innego zakresu pasma amatorskiego, w tym urzadzeniu do 20 m (14,0...14,35 MHz). AVT2117/1 Mikrofon bezprzewodowy Układ mininadajnika do współpracy z domowym radioodbiornikiem UKF–FM (80...108 MHz). Napiecie zasilania 12 V. Wymiary płytki: 9×45 mm AVT2469 Odbiornik UKF FM AVT2479 Odbiornik RX–80 Urządzenie umożliwiające odbiór pasma amatorskiego 80 m, czyli 3,5 do 3,8 MHz. Układ jest przystosowany do pracy w popularnym zakresie pasma amatorskiego, gdzie w zasadzie prowadzi się łączności lokalne, to po zastosowaniu innych obwodów LC i wielopasmowej anteny odbiornik będzie umożliwiał odbiór wszystkich zakresów KF. Dokładny opis w EdW4/01 Prosty w zmontowaniu i uruchomieniu, miniaturowy odbiornik FM. Układ wykorzystuje fabrycznie przygotowaną i zestrojoną głowicę UKF. Zakres odbieranych częstotliwości: 87,5...108 MHz. Na płytce odbiornika znajdują się jeszcze dwa układy scalone. Pierwszy z nich zawiera obwody pośredniej częstotliwości, drugi jest wzmacniaczem akustycznym. Odsłuch stacji jest możliwy za pośrednictwem niewielkiego głośnika. Strojenie całego odbiornika odbywa się metoda „na słuch”, bez potrzeby stosowania specjalistycznych urządzeń pomiarowych. Dzięki temu zestaw mogą wykonać nawet mniej doświadczeni elektronicy. Dokładny opis w EdW1/01 03–197 Warszawa, ul. Leszczynowa 11, tel. 022 257 84 50, [email protected] 81 Z E S TA W Y DZOE SSTAAM • WOYD Z D I EOL N ESGAOM OMDOZNI ETAL ŻNUE G O AVT2122 Przedwzmacniacz antenowy CB •M O N T A Z EŻ SUTA W Y D O •S A M O D AVT735 Regulator impulsowy 6...24 V/10 A Przedwzmacniacz ten włączony pomiędzy istniejącą antenę CB, a wejście odbiornika, poprawia jego czułość, a zarazem umożliwia odbiór stacji dalekiego zasięgu, tzw. DX. Zasilanie 12 V, wzmocnienie napięciowe 20 dB, pasmo przenoszenia 26,2...28,2 MHz. Wymiary płytki: 28×28 mm. Prosty i niezawodny regulator włączany miedzy źródło zasilania a odbiornik. Zasilanie może pochodzić z akumulatora lub zasilacza sieciowego o odpowiedniej wydajności prądowej. Obciążeniem może być dowolny silnik prądu stałego lub żarówka. AVT2126 Moduł miliwoltomierza LCD AVT2807 CB-19 miniodbiornik CB-radio Prosty kit – miniodbiornik CB pracujący na kanale 19. Jego użycie zdecydowanie ułatwi poruszanie się po drogach i unikanie korków. Moduł woltomierza o zakres pomiarowym 0...99,9 V. Cały kit może być zasilany z jednego napięcia dodatniego, można go również wykorzystać do pomiaru prądu. AVT2270 Moduł miliwoltomierza LED Moduł woltomierza o zakres pomiarowym 0...99,9 V. Cały kit może być zasilany z jednego napięcia dodatniego, można go również wykorzystać do pomiaru prądu. AVT5151 Minitransceiver Jędrek Prezentowany minitransceiver powstał na bazie odbiornika nasłuchowego ‘Jędruś’ (AVT2818). Dołączając kilka łatwo dostępnych elementów uzyskano możliwość nadawania emisją SSB. Moc wyjściowa urządzenia jest niewielka, dochodzi do 0,5 W ale z dobrą anteną pozwala już prowadzić lokalne łączności. AVT2318 Cyfrowa skala do transceivera SSB Układ miernika czestotliwosci odpowiednio przystosowany do wyswietlania na ekranie aktualnej wartosci czestotliwosci pracy transceivera. AVT5161 Zasilacz sterowany cyfrowo 0...25 V/0...5 A AVT5109 Radiokomunikacyjny filtr audio Popularne odbiorniki radiokomunikacyjne są przeważnie przeznaczone do odbioru kilku emisji i z reguły mają uproszczone filtry dobrane pod kątem odbierania najszerszego sygnału. Dla modulacji AM/FM jest to ok. 6 kHz, w odbiornikach jednowstęgowych filtr ma szerokość 2,4...3 kHz. Dla sygnałów telegraficznych jest to wartość zbyt duża – ucho operatora narażone jest na szereg nieprzyjemnych dźwięków. Rozwiązaniem problemu jest zastosowanie zewnętrznego filtru audio. Sprawia on, że odbiór fonii będzie przyjemny niezależnie od tego, czy jest to SSB czy CW. 82 www.sklep.avt.pl • Urządzenie wyposażono w cyfrowe sterowanie wszystkimi funkcjami i parametrami. Nastawy wprowadzane są z 12 przyciskowej klawiatury. Dzięki zastosowaniu mikrokontrolera dostępne są również funkcje dodatkowe, niespotykane w tego typu konstrukcjach analogowych np. programowanie temperatury załączenia wentylatorów i zabezpieczenia termicznego. AVT Korporacja Sp. z o.o KRÓTKOFALOWIEC POLSKI nr 12 (551)/2010 ISSN 1230-9990 Polski Związek Krótkofalowców jest wiodącą organizacją, skupiającą osoby zainteresowane różnymi formami łączności radiowej i wykorzystaniem ich dla rozwoju własnego i dobra społecznego. PZK dba o rozwój służby radioamatorskiej i radioamatorskiej satelitarnej w Polsce. PZK jest reprezentantem osób zainteresowanych technikami radiowymi wobec instytucji państwowych i organizacji społecznych, krajowych i zagranicznych. „Krótkofalowiec Polski”– organ prasowy ZG PZK ukazuje się od 1928 roku Wydawca ZG PZK Druk: Wydawnictwo AVT Warszawa Polski Związek Krótkofalowców Sekretariat ZG PZK ul. Modrzewiowa 25, 85-635 Bydgoszcz adres do korespondencji: skr. poczt. 54, 85-613 Bydgoszcz 13 tel./fax 052 372 16 15, e-mail: [email protected], strona internetowa www.pzk.org.pl Konto bankowe: 33 1440 1215 0000 0000 0195 0797 Centralne Biuro QSL – adres jw. Prezydium ZG PZK Prezes: Piotr Skrzypczak SP2JMR [email protected], [email protected] Wiceprezesi: Jan Dąbrowski SP2JLR (ds. organiz.) [email protected], [email protected] Bogdan Machowiak SP3IQ (ds. sport.) [email protected] Sekretarz PZK: Tadeusz Pamięta SP9HQJ [email protected], [email protected] Skarbnik: Sławomir Chabiera SP2JMB [email protected] Główna Komisja Rewizyjna Przewodniczący: Jerzy Smoczyk SP3GEM, [email protected] Członkowie GKR: Witold Onaczyszyn SP9MRO Witold Malinowski SP9AAV Jerzy Jakubowski SP7CBG Marcin Skóra SQ2BXI Inne funkcje przy ZG PZK Award Manager PZK: Andrzej Buras SQ7B [email protected] ARDF Manager: Krzysztof Jaroszewicz SQ2ICY [email protected] IARU-MS Manager: Władysław Grabowiecki SP3SUZ [email protected], tel. 509 411 556 Contest Manager Kaziemierz Drzewiecki SP2FAX [email protected] Manager-Koordynator ds. Łączności Kryzysowej PZK (EmCom Manager) Rafał Wolanowski SQ6IYR [email protected] VHF Manager: Piotr Szołkowski SP5QAT [email protected] QTH Manager: Grzegorz Krakowiak SP1THJ [email protected] Packet Radio Manager: Marek Kuliński SP3AMO [email protected] Manager OH PZK: Andrzej Wawrzynkiewicz SP3TYC [email protected] KF Manager PZK: Bogdan Rzedzicki SP7DRV e-mail [email protected] Oficer Łącznikowy: IARU-PZK - Paweł Zakrzewski SP7TEV [email protected] Redakcja Radiowego Biuletynu Informacyjnego PZK Jerzy Tadeusz Kucharski SP5BLD ul. Sułkowskiego 21, 05-825 Grodzisk Mazowiecki tel. 022 724 23 80, 0607 928029, 0603 545765, 0505 207773, 0604 714321, Skype: sp5bld Od listopada 2007 zmiany częstotliwości nadawania: niedziela godz. 10:30 na QRG 3700 kHz lub 7090 kHz ± QRM Program TV o krótkofalowcach „Krótkofalowcy Bis” www.videoexpres.pl Od Redakcji Kończy się już nasz jubileuszowy rok 2010. Okrągły jubileusz 80 lat PZK oraz mniej okrągły 85 lat IARU powoli przechodzi do historii. W numerze 1/2011 pokusimy się o podsumowanie tego niespokojnego, charakteryzującego się dużą ilością imprez, spotkań i przedsięwzięć roku 2010, ale to w styczniu 2011. W tym numerze zapraszamy do lektury relacji obchodów 40 lat SP8KKM, która nie ukazała się z powodów technicznych w numerze KP 11/2010, za co jej autora, Huberta SQ9AOL, serdecznie przepraszam. Przekazujemy także relacje z uroczystej sesji RM w Jarosławiu, z walnych zebrań, zjazdu PK UKF oraz nieco historii. Jest tu także nasza relacja z VII Mistrzostw 1. Regionu IARU w szybkiej telegrafii. Miłej lektury. Piotr SP2JMR Zbliżają się święta, a zaraz po nich nowy 2011 rok. Teraz kolej na życzenia Z okazji nadchodzących świąt Bożego Narodzenia i zbliżającego się nowego 2011 roku, w imieniu Prezydium ZG PZK, ZG PZK, GKR PZK, życzę wszystkim krótkofalowcom i ich rodzinom sukcesów w życiu Uroczystości i rocznice 40 lat SP8KKM Dębicki Klub Łączności PZK – SP8KMM w tym roku obchodzi swoje 40-lecie. Historia Klubu z Dębicy rozpoczęła się trochę wcześniej, bo w 1967 roku otrzymał licencję nasłuchową, ale dokładnie 40 lat temu Dębicki Klub Łączności po raz pierwszy zaistniał w eterze pod własnym znakiem nadawczym. Był piękny sobotni wieczór 2 października 2010. Na miejsce obchodów 40-lecia wybrano zaprzyjaźnione schronisko w Głobikowej, gdzie krótkofalarska grupa z Dębicy bywa dość często, instalując tam stację terenową. W godzinach popołudniowych w sobotę 2 października rozpoczęły zawodowym i prywatnym, zdrowia i jak najwięcej ciekawych łączności. Życzę także wspaniałych krótkofalarskich prezentów pod choinką. Piotr SP2JMR Prezes PZK się przygotowania na miejscu spotkania. Przed godziną 17.00 parking zapełnił się samochodami, którymi przybyli nasi goście. Punktualnie o 17.00 prezes klubu Waldemar Pisarczyk SP9MZX rozpoczął uroczystość. Na wstępie powitani zostali wszyscy przybyli goście: • prezes Polskiego Związku Krótkofalowców – Piotr Skrzypczak SP2JMR, • prezes Tarnowskiego Oddziału PZK Zbigniew Wilczyński SP9IEK, • Delegacja przedstawicieli wójta Gminy Dębica Stanisława Rokosza: Dyrektor Gminnego Zespołu Administracyjnego Szkół i Przedszkoli – Zdzisław Siwula z małżonką, radny Powiatu i przewodniczący Komisji Oświatowej Gminy Dębica – Janusz Gwóźdź z małżonką, • wójt Gminy Ostrów – Piotr Cielec, • ks. prałat Ryszard Piasecki, • Lesław Steczkowski SP8YA z małżonką, • Jerzy Kucharski SP5BLD – redaktor Radiowego Biuletynu Informacyjnego, • Grzegorz Wadas – opiekun schroniska w Głobikowej • delegacja Oddziału Terenowego PZK nr 28, • delegacja Oddziału Terenowego PZK nr 35, • delegacja z Klubu SP8ZKB z Kolbuszowej z kol. SP8HDC na czele, KRÓTKOFALOWIEC POLSKI • delegacja z Klubu SP8KBZ z Mielca, • członkowie i sympatycy Dębickiego Klubu Łączności PZK – SP8KKM Prezes klubu przedstawił historię 40-lecia działalności, po której kolejno głos zabrali nasi znamienici goście: prezes Polskiego Związku Krótkofalowców – Piotr Skrzypczak SP2JMR, prezes Tarnowskiego Oddziału PZK Zbigniew Wilczyński SP9IEK. Zdzisław Siwula i Janusz Gwóźdź odczytali list okolicznościowy od wójta Gminy Dębica. Głos zabrali również: wójt Gminy Ostrów – Piotr Cielec i ks. prałat Ryszard Piasecki. Po okolicznościowych przemówieniach prezes klubu przyjął z rąk Piotra Skrzypczaka SP2JMR okolicznościowy grawerton z okazji 40-lecia klubu oraz dyplom za pracę na rzecz rozwoju krótkofalarstwa. Dyplomy, podziękowania i pamiątki wręczone zostały także zaproszonym gościom. Po części oficjalnej wszyscy uczestnicy spotkania zaproszeniu zostali na poczęstunek. Rozpoczęły się spotkania w grupach i niekończące się rozmowy na tematy krótkofalarskie. Bardzo ważnym elementem spotkania było zwołanie uroczystego Walnego Zebrania członków SP8KKM i podjęcie uchwały o nadaniu Dębickiemu Klubowi Łączności imienia Bolesława Kłuska SP9HKD. Uchwała została przyjęta przez aklamację potwierdzoną gromkimi brawami członków klubu i wszystkich zgromadzonych na sali gości. Na zewnątrz przygotowany został grill, na którym wypieczono smaczne kiełbaski, którymi można było się posilać do późnych godzin wieczornych. W międzyczasie przygotowany został słynny Kociołek Krzysztofa SQ9MUO – znany wszystkim ze spotkań w Jodłówce Tuchowskiej. Mimo chłodu na wieży widokowej pilnowanej przez dwa potężne dinozaury grupa pod kierunkiem Marcina SQ9DJJ, wychowanka SP8KKM mieszkającego obecnie w Krakowie, uruchomiła stację w paśmie 70 cm, pracując pod okolicznościowym znakiem klubowym HF40KKM w Zawodach IARU UHF 432 MHz. Koledzy przeprowadzili sporo ciekawych łączności, informując korespondentówo naszym jubileuszu. Przez cały czas spotkania pod nadzorem Cezarego SQ8MXC pracowała na falach krótkich stacja HF40KKM. Spotkanie trwało do północy, a wszyscy goście opuszczali spotkanie bardzo zadowoleni, gratulując klubowi jubileuszu. W uroczystościach udział wzięło 80 osób. Hubert SQ9AOL Uroczysta sesja RM w Jarosławiu i spotkanie członków OT 35 Wystąpienie Zbyszka SP8AUP prezesa OT 35 na sesji RM Jarosławia. Uczestnicy uroczystej sesji RM Jarosławia z burmistrzem Andrzejem Wyczawskim – trzeci od lewej 25 października w sali narad jarosławskiego ratusza miałem zaszczyt odznaczyć OH PZK Janusza Szkodnego, przewodniczącego Rady Miasta Jarosławia. Sprawa bezprecedensowa w całej naszej organizacji. Odznaka zosta- 2 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI 12/2010 ła przyznana 12 czerwca br. za zasługi dla rozwoju krótkofalarstwa na Ziemi Jarosławskiej i nie tylko. Dzięki wspaniałej atmosferze oraz warunkom stworzonym dla OT 35 oraz klubu SP8PEF krótkofalarstwo w tym rejonie ma się dobrze. Pojawia się też coraz więcej nowych inicjatyw zarówno w OT, jak i klubie. Dzięki akceptacji władz miasta wszystkich szczebli działalność Jarosławskiego OT PZK (OT35) oraz radioklubu SP8PEF prowadzona jest jako oficjalna agenda służąca promocji Jarosławia, a siedziba OT i klubu mieści się w kamienicy UM na rynku w Jarosławiu. Sesja miała dwie części. Na tej pierwszej uroczystej miało miejsce odznaczenie, o którym była mowa wyżej. Była to też znakomita okazja do podkreślenia roli, jaką krótkofalarstwo może odgrywać w życiu społeczeństwa w ogóle, a szczególnie w życiu lokalnych społeczności. Ten aspekt podkreślaliśmy z kol. Zbyszkiem SP8AUP, prezesem jarosławskiego OT PZK w naszych wystąpieniach. Za- szczytem dla mnie była możliwość wystąpienia przed tak zacnym gronem. W przeddzień sesji, czyli w niedzielę 24.10.br., w Sali USC UM Jarosławia odbyło się zebranie członków Jarosławskiego OT PZK, uczestniczyło w nim 17 członków OT 35, czyli ponad 60%. Zebranie miało charakter informacyjny. Przekazałem kolegom informacje dotyczące sytuacji w PZK po XIX NKZD. Był to także czas na dyskusje oraz na omówienie planów na przyszłość. Uroczystym akcentem tego zebrania było odznaczenie OH PZK Kol. Janusza Szumilasa SQ8HBT, działacza OT 35, prezesa radioklubu SP8PUB oraz budowniczego i opiekuna przemienników oraz bramki APRS w Leżajsku. Obydwie uroczystości były filmowane przez Henryka SP6ARR w celu relacjonowania ich w programie Krótkofalowcy bis, a także w TV Edusat. Zdjęcia z wieczornego zebrania Jarosławskiego OT PZK wykonała Anita Banaś SQ8TCQ, a z uroczystej sesji Iwona Międlar. Odzanaczanie OH PZK Janusza Szkodnego przewodniczącego RM Jarosławia OH PZK dla Janusza SQ9HBT Od lewej Zbyszek SP8AUP, Henryk SP8ARR, Piotr SP2JMR po walnym zebraniu OT 35 SP3KWA ma już 25 lat 25-lecie istnienia obchodzi SP3KWA – Klub Krótkofalowców LOK przy Spółdzielni Mieszkaniowej „Tęcza” w Turku. Z tej okazji uruchomiono radiostację okolicznościową 3Z25KWA czynną w październiku i listopadzie 2010 r. Pierwsze łączności SP3KWA przeprowadziło w październiku 1985r. Klub powstał pod patronatem Elektrowni „Adamów” w Turku. Inicjatorami działalności byli Władek SP3OKT i Sławek SP3OKS. Od roku 1991 SP3KWA istnieje pod gościnnym dachem Spółdzielni Mieszkaniowej „Tęcza” w Turku, a funkcję kierowniczą sprawuje piszący te słowa Jerzy SP3SLU. O klubie SP3KWA można powiedzieć, że w każdym z 25 lat istnienia działo się coś ciekawego. W barwną historię wpisują się niezapomniane wakacyjne obozy krótkofalarskie w Przybrodzinie nad Jeziorem Powidzkim organizowane w latach 90., współpraca z Zespołem Szkół Technicznych w Turku, zawody KF i UKF, szybka telegrafia, a ostatnio praca APRS i budowa oraz eksploatacja przemienników FM SR3T 2 m i SR3TU 70 cm. Na przestrzeni lat 1985 – 2010 z klubem SP3KWA byli lub są związani koledzy i koleżanki: SP3OKT, SP3OKS, SP3OKU, SP3OKR, SP3SLU, SP3SLM, SP3TLF, SP3TLH, SP3TLG, SP3UCR, SP3UCJ, SP3WBT, SQ3EPP, SQ3HXW, SQ3HTB, SP3UUX, SP3HQX, SP3GRE, Okolicznościowa Karta QSL SP3KWA. Przybrodzin, lipiec 1994, letni obóz klubowy, wschód słońca nad j. Powidzkim Foto: SP3TLF SP3GRH, SQ3JVD, SQ3JVE, SQ3JVI, SQ3JVX, SQ3KM, S Q 3 LV Q , S Q 3 N M O , SQ3NMP, SP3ENI i grono sympatyków. info: Jerzy Gomoliszewski SP3SLU VII Mistrzostwa I Regionu IARU w Szybkiej Telegrafii Rawa Mazowiecka – Skierniewice 2010 Otwarcie VII Mistrzostw I Regionu IARU odbyło się 5 października 2010 w Domu Kultury w Rawie Mazowieckiej. Uczestniczyło w nim ponad 200 osób. Jako goście p r z y b y l i : Pa n a j o t D a n e v LZ1US przewodniczący Komitetu Wykonawczego R1 IARU , Oliver Tabakowski Z32TO przewodniczący Grupy Roboczej ds. Szybkiej Telegrafii R1 IARU, który był sędzią głównym mistrzostw, Krzysztof Słomczyński SP5HS honorowy ARDF Manager PZK, Eugeniusz Goraj burmistrz Rawy Mazowieckiej, Leszek Trębski prezydent Skierniewic, przedstawiciele ZG LOK, ZW LOK w Łodzi oraz ZM LOK w Skierniewicach. OT24 PZK reprezentował Tomek SP7BCA. W części artystycznej wystąpił dziecięcy zespół z DK w Rawie Mazowieckiej. Uroczystość otworzył gospodarz burmistrz Rawy Mazowieckiej Eugeniusz Goraj, następnie w imieniu ZG PZK i ja powitałem dostojnych gości oraz zawodników podkreślając, że VII Mistrzostwa w HST są jednym z głównych akcentów sportowych w jubileuszowym roku 80-lecia PZK i 85-lecia IARU. Po wstąpieniach pozostałych gości uroczystego otwarcia dokonał Leszek Trębski prezydent Skierniewic. Najwyższy rangą gość Panajot Danev LZ1US podczas otwarcia mistrzostw w swoim wystąpieniu powiedział: „Szanowny panie burmistrzu Rawy Mazowieckiej, szanowny panie prezydencie Skierniewic, szanowny panie prezesie PZK, szanowny panie przewodniczący Grupy Roboczej HST, drodzy sportowcy! Pozwólcie mi przekazać w imieniu komitetu Wykonawczego Pierwszego Regionu Międzynarodowego Związku Radioamatorskiego – IARU, najlepsze pozdrowienia z okazji otwarcia Siódmych Mistrzostw HST Pierwszego Regionu. Pragnę szczególnie podziękować organizatorom, mając na uwadze, że Polska do tej pory nie gościła mistrzostw tej rangi. Moje specjalne pozdrowienia kieruję do tych, którzy uczestniczą w tej rangi zawodach po raz pierwszy. Coraz to większa liczba uczestniczących zawodników i krajów jest niewątpliwym potwierdzeniem, że HST jest atrakcyjnym sportem. Tak jak w każdych zawodach, nie wszyscy zostaną zwycięzcami, jednakże życzę wszystkim, aby poprawili swoje osobiste wyniki i aby zapamiętali z satysfakcją swój udział w tych Mistrzostwach. Dziękuję bardzo za uwagę.” W mistrzostwach wzięło udział 130 zawodników z 15 krajów. Mistrzostwa były bardzo dobrze zorganizowane zarówno pod względem logistycznym, jak i technicznym, w czym znaczący udział miał Adam Mucha, informatyk z zespołu szkół zawodowych w Skierniewicach, który od trzech lat wspiera swymi umiejętnościami i talentem imprezy HST organizowane w Skierniewicach. Głównym organizatorem mistrzostw był PZK, ale faktycznie na podstawie umowy realizowało to przedsięwzięcie Skierniewickie Stowarzyszenia Radioorientacji Sportowej, a w zasadzie jego prezes Alfred Cwenar SP7HOR, człowiek o wielkim sercu do działalności sportowej i społecznej w ogóle. VII Mistrzostwa HST R1 IARU przeszły już do historii. Zakończenie połączone z wręczaniem dyplomów i medali odbyło się w kinoteatrze „Polonez”, w Skierniewicach, w dniu 8 października 2010. W imieniu ZG PZK zdobyte trofea wręczał Bogdan SP3IQ, wiceprezes PZK. Mistrzostwa były wspaniale zorganizowane dzięki ogromnemu zaangażowaniu Alfreda SP7HOR, współpracujących z nim krótkofalowców i nie tylko, o czym już pisałem w poprzednim komunikacie. Najważniejszym elementem organizacyjnym było to, że wszystkie konkurencje odbywały się w jednym obiekcie, co dla tej dyscypliny ma ogromne znaczenie. Dla SP były to mistrzostwa średnio udane pod względem sportowym. Zdobyliśmy 1 medal brązowy wywalczony w kat. Morse Runner, czyli odbioru w pile-up przez Alfreda SP7HOR w grupie seniorów (ponad 50 lat). W klasyfikacji generalnej SP znalazło się na 6 miejscu na 12 sklasyfikowanych zespołów. Można to uważać za sukces zważywszy, że w SP szybka telegrafia dopiero zaczyna odżywać po latach niebytu, a naszymi konkurentami w większości są zespoły zawodowych sportowców. Na tych mistrzostwach najlepszymi okazali się reprezentanci Białorusi, a zaraz po nich Rosji i Rumunii. Szczegółowe, pełne wyniki znajdują się w dziale HST, w rubryce działy specjalne, na portalu PZK. Oczywiście są one dostępne w sekretariacie PZK (wersja elektroniczna). Alfredowi SP7HOR, jego małżonce Lucynie Cwenar, Donacie SP5HNK, Markowi SP8BVN oraz Marianowi SP8LZC, a także Zbyszkowi SP2JNK należą się słowa najwyższego uznania za trud, poświecony czas oraz wysiłek organizacyjny konieczny, by te mistrzostwa mogły się odbyć. Piotr SP2JMR 12/2010 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI 3 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI Podziękowanie i zaproszenie od LZ1US Pan Panajot Danev LZ1US, jak już powyżej pisałem gość – obserwator z ramienia R1 IARU na VII Mistrzostwach R1 IARU w Szybkiej Telegrafii Rawa Mazowiecka 2010, przekazał na ręce Krzysztofa SP5HS Honorowego ARDF Managera PZK wyrazy uznania dla PZK za doskonałą organizację Mistrzostw HST. Ws t ę p n i e z a p r o s i ł r e p r e zentację PZK na Mistrzostwa ARDF 1 Regionu dla młodzieży do lat 15, które odbędą się w czerwcu 2011 roku w Bułgarii w miejscowości Primorsko nad Morzem Czarnym. Informacja Krzysztof SP5HS Chwila refleksji o HST Od lewej: Zbyszek SP2JNK-PZK , Pietro I2RTF , Włodek SQ5WWK przedstawiceiel ZG LOK Panajot LZ1US udziela wywiadu dla Krótkofalowców Bis. Archiwalia Poniżej zamieszczam pierwszą stronę publikacji z 1930 r., będącą własnością Krzysztofa SP5HS. Ciekawostką jest dedykacja podpisana przez pierwszego prezesa PZK prof. Janusza Groszkowskiego, w 1971 roku. 4 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI 12/2010 Dyscyplina ta ma już swoją historię od lat 60. ub. stulecia. W SP była niegdyś grupa liczących się zawodników, pochodzących chyba ze wszystkich okręgów wywoławczych. Było to w innych czasach, w innych realiach społeczno -politycznych oraz przy zupełnie innych uwarunkowaniach technicznych. To co mamy obecnie jest superkomputerową szybką telegrafią. Różni się sposób zapisu, sposób klasyfikacji oraz wymagania stawiane zawodnikom. Warunkiem sprawnego przeprowadzenia zawodów w tej dyscyplinie jest m.in. sprawnie działająca sieć komputerowa. Może ktoś zapytać: co to ma wspólnego z krótkofalarstwem? Myślę, że ma. Dobry zawodnik w HST to super telegrafista w eterze, doskonale radzący sobie w pill-up’ach. Taki zawodnik może lub pomoże wygrać wiele zawodów, a także z pewnością „zrobi” nawet „b. złośliwego” DX-a. Szybka telegrafia to jednak przede wszystkim sport. Sport wymagający oprócz znakomitego słuchu, także niesamowitej wprost umiejętności koncentracji oraz opanowania komputera. Sport krótkofalarski, który pomaga przyciągnąć młodzież do naszego pięknego hobby, podobnie jak „łowy na lisa”, czyli ARDF. Jako prezes PZK deklaruję pomoc ZG w rozwoju tej f a s c y n u j ą c e j d y s c y p l i n y. Proszę wszystkich, którzy mają w tym kierunku predyspozycje, do włączenia się w propagowanie HST. Może w przyszłym roku uda się zorganizować mistrzostwa PZK w szybkiej telegrafii. Piotr SP2JMR Kolekcja kluczy telegraficznych z oferty Pietro Begali I2RTF jednego ze sponsorów VII Mistrzostw R1 ARU HST Walne zebrania i zjazdy Walne Zebranie sprawozdawczo-wyborcze Lubelskiego OT PZK (OT 20) W dniu 10.10.2010 roku odbyło się zebranie sprawozdawczo-wyborcze Lubelskiego Oddziału Terenowego Polskiego Związku Krótkofalowców (OT20). W związku z upływem kadencji, dokonano wyboru nowych władz oddziału oraz nowej oddziałowej Komisji Rewizyjnej. Zebrani podjęli uchwały, aby Zarząd OT 20 liczył 6 osób, a OKR 3 osoby. Ponadto zebranie podjęło uchwałę, aby kandydaci na członków zarządu i OKR, którzy nie weszli w skład zarządu i OKR zostali zastępcami. W wyniku głosowania oraz ukonstytuowania się skład zarządu nowej kadencji jest następujący: SP8HPW – Jerzy Kowalski – prezes; SP8ONZ – Ryszard Winiarski – skarbnik; SP8LLB – Stanisław Gąsior – sekretarz; SQ8GHY – Łukasz Jaremek – manager d.s. sportowych; SP8WQX – oddziałowy QSL manager; SQ8JCB – Mariusz Ciszak – członek zarządu. Zastępcami członków Zarządu zostali: SP8MMW, SP8NTH, SP8SW, SQ8EP, SQ8ISI, SQ8VJ. Oddziałowa Komisja Rewizyjna: SP8ESO – przewodniczący komisji; SP8TDV – członek komisji; SQ8MFB – członek komisji; Zastępcami członków OKR zostali: SP8ONB oraz SQ8MFE. W zebraniu uczestniczyli zaproszeni goście: Zbigniew Guzowski SP8AUP – przedstawiciel prezesa PZK, Stanisław Jan Dąbrowski – prezes Lubelskiej Organizacji Wojewódzkiej LOK. Zebranie na krótko odwiedził Władysław Zwierzchowski SP8DXO – dyrektor delegatury UKE w Lublinie. Zebranie prowadził Andrzej SP8BWR. Dzięki jego doświadczeniu zebranie przebiegało bardzo sprawnie. Nowy zarząd ma szereg niełatwych zadań i to nie o charakterze krótkofalarskim, a raczej o charakterze administracyjnym. Planowane w najbliższym czasie zebranie zarządu oraz zastępców członków zarządu pozwoli na precyzyjny podział zadań oraz organizację pracy tak, by zrealizować uchwały zebrania sprawozdawczo-wyborczego oraz skutecznie kierować oddziałem. Jerzy Kowalski, SP8HPW prezes zarządu OT20 PZK Nadzwyczajne Walne Zebranie Warszawskiego OT PZK ( OT 25 ) 16 października br. o godz. 10.30 (w drugim terminie) w salce przy kościele NMP, przy ul. Gdańskiej 6a w Warszawie odbyło się nadzwyczajne walne zebranie warszawskiego OT PZK, w którym na łączną liczbę 319 członków OT przybyło 34 osób, co stanowiło niewiele ponad 10 procent stanu osobowego oddziału. Obrady prowadził Robert SP5XVY, natomiast protokolantem był Witold SP5UHW. Szczegółowych informacji dotyczących XIX NKZD PZK udzielił Marek SP5UAR , Tomek SP5CCC oraz Robert SP5XVY. Zebrani, w czasie głosowania, dostosowali zapisy statutu WOT PZK do zapisów aktualnego statutu PZK z naniesionymi poprawkami wynikającymi z usta- wy o organizacjach pożytku publicznego i wolontariacie oraz o zakazie pełnienia funkcji w innych organach PZK przez osoby pełniące funkcję w zarządzie oddziału PZK. Krótkie sprawozdanie z pracy zarządu oddziału złożył pełniący obowiązki prezesa Zenon SP5CNG, po czym głos zabrała przewodnicząca OKR PZK Katarzyna SQ5NHK stwierdzając, że OKR nie ma uwag do pracy zarządu oddziału. Dokonano wyborów uzupełniających do zarządu oddziału. Nowym prezesem oddziału został Jerzy Szawarski SP5SSB, natomiast członkiem zarządu oddziału wybrany został Sebastian Bera S P 5 - 2 5 - 0 7 6 2 . Wy b r a n o również zastępców członków zarządu oddziału, tj. Włodzimierza Karczewskiego SQ5WWK i Ireneusza Szulskiego SQ5MX. Zastępcami członków OKR wybrani zostali: Maciej Gronowski SP5CGI i Andrzej Świetlik SP5OXB. Z uwagi na niską frekwencję tj. poniżej 20 procent stanu osobowego oddziału, nie można było dokonać wyboru zastępców delegatów na Zjazd Krajowy PZK. W toku ożywionej dyskusji, w nerwowej atmosferze, trwała wymiana informacji przybierająca niekiedy postać polemiki pomiędzy Robertem SP5XVY a obecnym na walnym zebraniu sekretarzem PZK Tadeuszem SP9HQJ na temat głosowania elektronicznego w sprawie zatwierdzenia wirtualnego oddziału terenowego PZK, jak też w sprawie wpisania Roberta SP5XVY na tzw. „czarną listę” dyskutantów strony internetowej PZK. W ostatniej sprawie w najbliższym czasie Robert SP5XVY otrzyma wyczerpującą informację o przyczynach takiego stanu rzeczy i ewentualnej próbie rozwiązania tego problemu. Odnośnie zatwierdzenia powołania wirtualnego oddziału terenowego PZK, to zebrani zapoznani zostali z treścią pisma Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy skierowanego do zarządu głównego PZK, w którym to Organ Nadzoru odnosi się do tej sprawy i wydaje wnioski. Piszący te słowa, pomija milczeniem obyczaje i atmosferę panującą w czasie walnego zebrania. Sekretarz PZK Tadeusz SP9HQJ Zjazd Sprawozdawczo Wyborczy Stowarzyszenia PK UKF 23 października 2010 odbył się w Warszawie zjazd sprawozdawczo – wyborczy Stowarzyszenia PK UKF. W zjeździe uczestniczyło 15 osób, członków Stowarzyszenia i sympatyków reprezentujących środowiska z SP2, SP5, SP7, SP8. W zjeździe uczestniczył też kolega Jan Dąbrowski SP2JLR jako przedstawiciel ZG PZK. Zjazd dokonał wyboru nowych władz Stowarzyszenia, do których weszli: Ciekawostki i informacje Polski rekord świata W ubiegły weekend odbył się ciekawy eksperyment. Stefan DK7FC, mając stosowne zezwolenia nadawał na częstotliwości 8,970 kHz (fala o długości 33 km). Wykorzystywał antenę, podwieszoną do latawca, o wysokości 200 m i nadajnik o mocy 300 W. Ze względu na to, że antena miała długość 1/165 długości fali, taki zestaw zapewniał mu wyemitowanie w eter fali elektromagnetycz- – Ta d e u s z B a r a n o w s k i SP7FDV (prezes), – Sławomir Bułajewski SP5QWJ (sekretarz), – Bartłomiej Wiącek SP5QWB (skarbnik), – Maciej Karpiński SP7TEE (członek), – Andrzej Walczyk SP5BTN (członek). Uczestnicy zjazdu przedyskutowali obecną sytuację w polskim środowisku UKF. W trakcie ożywionej dyskusji wykazali dużą troskę o dalszą nej o mocy aż 27mW. Gdyby odnieść to dla porównania do pasma 3,7MHz, to jakby nadawać z anteny o wysokości 48 cm. Stefana odbierało wiele europejskich stacji, ale najdalszą stacją w odległości 904 km, okazał się Jacek SQ5BPF z centrum Warszawy. Jest to amatorski rekord świata w zakresie eksperymentów na falach bardzo długich VLF. Więcej informacji można przeczytać na stronie internetowej Jacka, dokumentującej ten ciekawy eksperyment http://www.lipkowski.org/ ~sq5bpf/dk7fc_20101002/index_pl.html 73! Marcin SQ2BXI prawną kontynuację funkcjonowania Stowarzyszenia będącego prawnym gwarantem interesów środowiska UKF w Polsce. Zjazd przyjął uchwały: – zobowiązujące do opracowania do końca br. zmian w regulaminie zawodów MGM i ich ogłoszenia – o imiennej klasyfikacji uczestników współzawodnictw sportowych – wyrażającą podziękowanie koledze Piotrowi Szołkowskiemu SP5QAT, za prowadzenie strony internetowej stowarzyszenia i skuteczne wprowadzenie elektronicznego systemu rozliczania zawodów UKF. Uczestnicy zjazdu zobowiązali też zarząd do opracowania programu działania, który w okresie zastoju i braku aktywności członków stowarzyszenia ożywi aktywność środowisk UKF w Polsce. Tomasz Ciepielowski SP5CCC Składki w PZK Na rok 2011 składki pozostają na niezmienionym poziomie tak, jak w roku 2010. Dla przypomnienia podaję komunikat składkowy. 1. Składka wpisowa 10,00 zł 2. Składka dla członka nadzwyczajnego 16,00 zł SWL 3. Składka ulgowa dla członka zwyczajnego 60,00 zł od 71 roku życia 4. Składka dla członka zwyczajnego 5. Składka ulgowa dla członka zwyczajnego 16,00 zł do 20 lat lub uczącego się do 26 lat 6. Składka dla członka wspomagającego 6,00 zł 7. Kluby zarejestrowane w OT PZK 0,00 zł 80,00 zł Piotr SP2JMR prezes PZK 12/2010 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI 5 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI Oświadczenie SP2B „Stowarzyszenie Polski Związek Krótkofalowców przeprasza kol. SP5XVY za opublikowane w komunikacie z dnia 1 września 2010 r. nieprawdziwych i obraźliwych treści, autorstwa SP5ELA, naruszających dobre imię kol. SP5XVY w środowisku krótkofalarskim”. Jest pierwszym zdobywcą dyplomu „SPPA” - All – CW! Pierwszym, który nawiązał potwierdzone łączności ze wszystkimi powiatami SP emisją CW, jest Janek SP2B z To r u n i a . Ta k i w y c z y n zasługuje na szacunek. Piotr Skrzypczak SP2JMR Andrzej SQ7B Janku, do gratulacji przyłączam się także i ja. (SP2JMR) Historia KRÓTKOFALARSTWO POLSKIE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ ODRODZENIE KRÓTKOFALARSTWA POLSKIEGO Jest rzeczą zupełnie zrozumiałą dla każdego, kto przeżył te chwile, że okres, który nastąpił bezpośrednio po zawieszeniu broni okres trudny, okres kształtowania się nowej państwowości, nowego społeczeństwa, okres bardzo burzliwej działalności czynników dywersyjnych w Polsce nie sprzyjał natychmiastowej reaktywizacji ruchu krótkofalarskiego. Tym niemniej przedwojenni nadawcy zastanawiają się, jak doprowadzić do wznowienia działalności Polskiego Związku Krótkofalowców i do odrodzenia znaku SP w eterze. Tak więc dzięki wysiłkom grupki warszawskich i nie tylko warszawskich OMs, 13 października 1946 roku dochodzi do pierwszego organizacyjnego zebrania 24 członków, założycieli, entuzjastów krótkofalarstwa, którzy omawiają przedstawiony przez kol. Musiałowicza (ex SP1YX) statut Polskiego Związku Krótkofalowców i wybierają zarząd organizacyjny w składzie: przewodniczący – mjr Rościsław Ksionda (ex SP2RC) wiceprzewodniczący – kpt. Anatol Jegliński (ex SP1CM), wiceprzewodniczący – Wa c ł a w M u s i a ł o w i c z (ex SP1YX), sekretarz – Jerzy Rutkowski, skarbnik – Gwidon Damazyn. 6 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI 12/2010 Innym zadaniem, jakie postawił przed sobą zarząd organizacyjny, było rozpoczęcie starań o licencje dla nadawców oraz zorganizowanie sieci terenowej (oddziałów) PZK na obszarze całego kraju. Pierwszy ogólnopolski zjazd delegatów zwołany zostaje na dzień 25 maja 1947 roku, na którym wybrano właściwy zarząd, w dalszym ciągu jednak mianuje się on Komitetem Organizacyjnym. Skład komitetu pozostaje bez zmian. Wobec tego, za pierwszy powojenny zarząd Polskiego Związku Krótkofalowców należy chyba uważać ten, który wybrany został na kolejnym II Walnym Zjeździe PZK w dniu 1 lutego 1948 r. Skład nowych władz naczelnych PZK był następujący: prezes – inż. Żarnecki, wiceprezes – płk. Anatol Jegliński skarbnik – Jan Brodziak. Sieć terenowa związku składała się już z 7 oddziałów w następujących miastach: Warszawa, Łódż, Kraków, Częstochowa, Katowice, Bydgoszcz i Poznań. Dokonany zostaje obowiązujący do dzisiaj podział kraju na 9 okręgów, według klucza po dwa województwa na każdy okręg. Z początkiem 1950 r. teren woj. katowickiego zostaje włączony tymczasowo do nowo powstałego oddziału PZK we Wrocławiu. W ciągu roku 1949 wydane zostają pierwsze licencje, jest ich kilkanaście. Licencje te wydawane były z ważnością jednoroczną. W okresie tej kadencji zarządu PZK, dzięki wysiłkom wielu oddanych działaczy związku, zbudowane zostały zręby nowej powojennej działalności Polskiego Związku Krótkofalowców. Omawiany tu okres (1945– –1950) cechuje duży pęd do nauki – nic więc dziwnego, że i w dziedzinie radiotechniki i radioamatorstwa wystąpiła konieczność uzupełnienia wiedzy i to zarówno interesujących się tymi problemami radioamatorów, jak i całości społeczeństwa. Rolę tę spełniają wydawnictwa. Poczynając od 1946 r. ukazuje się tygodnik „Radio i Świat” (później „Radio i Telewizja”), posiadający w tamtym okresie (poza omówieniem programu itp.) kącik techniczny w objętości około 4 stron. W kąciku tym drukowana jest w odcinkach encyklopedia inż. Klimczewskiego, pt. „ABC – radioamatora”, zamieszczane są nowinki z dziedziny radiotechniki i schematy odbiorników fabrycznych. Poczynając od 1946 r. wychodzi również miesięcznik „Radio”, który zamieszcza schematy odbiorników, artykuły teoretyczne, a w latach 1949–1950 rozpoczyna druk cyklicznych wykładów z teorii telewizji. Zarządy oddziałów PZK w Krakowie i Bydgoszczy wydają periodyczne biuletyny informacyjne dla swych członków, ale na centralne pismo poświęcone krótkofalarstwu wypadnie jeszcze długo poczekać. W 1 9 5 0 r. u k a z u j e s i ę miesięcznik „Radioamator” i wkrótce kącik techniczny w „Radio i Świat” – zamiera. Z początkiem 1951 r. następuje połączenie miesięczników „Radio” i „Radioamator”. Odtąd poziom „Radioamatora” wzrasta poprzez kontynuację działów i cykli (np. Telewizja) miesięcznika „Radio”. W omawianym okresie ukazuje się szereg wydaw- nictw, tak z zakresu podstaw radiotechniki, jak i z zakresu amatorskich urządzeń odbiorczych. Postępujący w początkach lat 50, pęd do centralizacji, doprowadza do zjednoczenia w dniu 22 lipca 1950 r. trzech organizacji: Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza, Towarzystwa Przyjaciół ORMO i Polskiego Związku Krótkofalowców w Ligę Przyjaciół Żołnierza. Do tej organizacji, w dalej postępującym procesie łączenia, wstępują w późniejszym terminie i inne stowarzyszenia, jak np. Polski Związek Motorowy, Aeroklub PRL itp. Ta wielka organizacja zrzeszająca różne kierunki działalności, od strzelectwa do krótkofalarstwa, poprzez motoryzację i lotnictwo, staje się olbrzymią machiną niezdolną do poświęcenia właściwej uwagi każdej z poszczególnych dziedzin działalności amatorskiej. Dlatego też, mimo niewątpliwych osiągnięć Ligi Przyjaciół Żołnierza w dziedzinie organizacji ruchu krótkofalarskiego w tym okresie, polegających głównie na powołaniu do życia wielu radioklubów na terenie całego kraju, w dziedzinie indywidualnej działalności nadawczej, obserwujemy znaczny spadek aktywności. Mimo że powstają nowe stacje indywidualne, wiele starych licencji nie zostaje odnowionych (ważność 1 rok, a później 3 lata). Sytuacja ta trwa prawie przez 7 lat, tj. do 1956 roku. Nie można jednak powiedzieć, że okres ten był jakimś okresem wstecznictwa w krótkofalarstwie. Ruch amatorski, jakkolwiek nieco hamowany w rozwoju form indywidualnych, wraz z postępem techniki łączności (w szerszym pojęciu) coraz bardziej rozwija się w kierunku Emil SP2CC twórczości radioamatorskiej, w formach klubowych, np. 6 października 1952r. otwarta zostaje, w domu wypoczynkowym FWP w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście 6, wystawa pod hasłem „LPŻ w walce o pokój”. Na wystawie czynne były dwie radiostacje na zakresie fal krótkich oraz jedna na UKF. Stacje wykonał inż. Kasia, a obsługiwali je pod znakiem SP5AB koledzy: Nietyksza, Rossa i Rutkowski. W sierpniu 1952 r. zaczyna wychodzić „Biuletyn Łączności”, organ sekcji łączności Centralnego Klubu LPŻ. Choć bogate w treść techniczną i informacyjną, czasopismo to po trzech numerach ogłasza połączenie z „Radioamatorem”. Oczywiście krótkofalowcy polscy niewiele na tym skorzystali, gdyż ponad dwadzieścia stron treści „Biuletynu” nie mieściło się w ściśle określonych ramach „Radioamatora”. Tematyka poruszająca problemy urządzeń nadawczych pojawia się w „Radioamatorze” w początkach roku 1953. Omawiane są sprawy łączności na falach krótkich, pracy w łącznościach DX, konstrukcji urządzeń nadawczych i inne. Poczynając od marca 1953 r. zaczyna nadawać w paśmie 7 MHz komunikaty krótkofalarskie stacja SP9KKA. W maju 1953 r. dochodzi do dalszych przemian organizacyjnych. 10 maja 1953 r. następuje zjednoczenie Ligi Lotniczej i Ligi Morskiej z Ligą Przyjaciół Żołnierza. W ten sposób LPŻ rozszerza się o nowe zagadnienia lotnictwa i morza. Również w maju tegoż roku krótkofalowcy polscy ze stacji SP2KAC biorą udział w szukaniu lekarstwa dla 3-letniego Niemca. W łańcuchu dobrej woli pośredniczą: DL9FK z Hamburga i DL1TH z Göttingen. Lekarstwo udaje się w końcu znaleźć w Szwajcarii. W tym też roku amatorzy obsługują VI Wyścig Pokoju. Łączność zapewniały stacje UKF na samochodach służąc do komunikacji między trasą a stadionem docelowym we Wrocławiu oraz stacje w paśmie 80 m, przesyłając wiadomości z Wrocławia do Warszawy. Również w VII i VIII Wyścigu Pokoju (1954 i 1955 r.) krótkofalowcy nasi biorą aktywny udział. Rok 1954 niesie ze sobą duże zainteresowanie telewizją. Doświadczony krótkofalowiec, Z Olszewski z Białegostoku (ex SP1RW) rozpoczął eksperymenty z odbiorem stacji telewizyjnych DX-owych (Kijów, Francja, Włochy itd.). Swoje osiągnięcia na tym polu, jak również w dziedzinie konstruowania odbiorników telewizyjnych, publikuje w literaturze fachowej. „Radioamator” w numerze 3/1954 podał aktualny wykaz polskich stacji. Było ich w tym czasie 48, w tym 9 klubowych. Poza tym 8 wniosków rozpatrywano. Jakaż to garstka w porównaniu z ilością stacji obecnie! W „Dzienniku Łączności” nr 10 z dnia 10 sierpnia 1955 r. zostało ogłoszone nowe zarządzenie Ministra Łączności w sprawie radiostacji amatorskich. Rok 1956 w ruchu krótkofalarskim wyróżnia się między innymi znacznym wzrostem liczby indywidualnych zezwoleń nadawczych, których liczba w latach 1956–1957 wzrasta do około 300. Okres reform gospodarczych, jakie przynosi w Polsce rok 1956, ma swe odzwierciedlenie również i w dziedzinie ruchu amatorskiego. 23 lutego 1956 r. ma miejsce narada ruchu krótkofalarskiego, w wyniku której postanowiono zreorganizować kluby radiowe i strukturę krótkofalarstwa w Polsce. Projekt zmian przedstawić miała grupa w składzie: SP5CC, SP5AH, SP5FW, SP5FD, pod przewodnictwem kol. Anatola Jeglińskiego. Z końcem 1956 i w ciągu 1957 r. od Ligi Przyjaciół Żołnierza separują się kolejno takie organizacje, jak Aeroklub PRL, Polski Związek Motorowy i w końcu Polski Związek Krótkofalowców. 11 stycznia 1957 r. uchwałą Naczelnej Rady Radioklubów przy Wydziale Łączności LPŻ postanowiono reaktywować Polski Związek Krótkofalowców. Powołany zostaje komitet organizacyjny w składzie: prezes – Jegliński wiceprezes – Pawlikowski sekretarz – Musiałowicz członek – Ostrowski Komitet ten m. in. opracował nowy statut PZK i przedstawił go do zatwierdzenia władzom. Na dzień 24 kwietnia 1957 r. zwołany został w Warszawie przy ul. Nowowiejskiej 1 pierwszy po reaktywizacji, a trzeci po wojnie zjazd członków – założycieli Polskiego Związku Krótkofalowców, który zatwierdził listę zarządu głównego w składzie wybranym w dniu 11 stycznia. Protokół podpisują członkowie – założyciele reaktywowanej organizacji. Następny zjazd, jaki ma miejsce 23 czerwca 1957 roku, dokonuje podsumowania dotychczasowych osiągnięć i wybiera nowy zarząd główny, a mianowicie: prezes – Wacław Ponikowski (SP5FD) wiceprezesi – Edward Kawczyński (SP8CK) – Ryszard Rossa (SP5AR) skarbnik – Stefan Czarnecki (SP5GX) sekretarz – Eugeniusz Raczek (SP5BR) oraz członkowie zarządu: – Roman Iżykowski (SP7HX) – Wo j c i e c h N i e t y k s z a (SP5FM) – Jerzy Szczęśniak (SP9KJ) – Wiesław Wysocki (SP2DX) Następnego dnia, tj. 24 czerwca 1957 r., grupka 10 członków – założycieli powołuje do życia Warszawski oddział PZK. Nowy zarząd główny porządkuje sprawy organizacyjne związku. Kraj podzielony zostaje na 20 oddziałów terenowych w sposób następujący: 1) Oddział w Szczecinie 2) Obszar woj. koszalińskiego 3) Oddział w Gdańsku 4) Oddział w Toruniu 5) Obszar zachodni woj. bydgoskiego 6) Oddział w Poznaniu 7) Obszar woj. zielonogórskiego 8) Obszar woj. białostockiego 9) Obszar woj. olsztyńskiego 10) Oddział w Warszawie 11) Oddział we Wrocławiu 12) Oddział w Dzierżoniawie 13) Oddział w Opolu 14) Oddział w Łodzi Ireneusz SP5AIW 15) Obszar woj. kieleckiego 16) Oddział w Lublinie 17) Oddział w Rzeszowie 18) Oddział w Nowym Bytomiu 19) Oddział w Częstochowie 20) Oddział w Krakowie Widać stąd, że podział ten nie pokrywał się całkowicie z podziałem kraju na okręgi, jak również istniejąca w tym okresie liczba oddziałów PZK wynosiła 14. Poszczególnym oddziałom przydzielone zostają grupy znaków nasłuchowych. Nowy zarząd PZK nawiązuje kontakty z IARU. W dniach 12–16 czerwca 1956 r. w Stresa obradował II Kongres I Regionu IARU. W obradach udział wzięli przedstawiciele 17 krajów. Powzięto szereg uchwał, w tym najważniejsze, mające duże znaczenie międzynarodowe to: „European Band Plan” (plan podziału pasm amatorskich między emisje A1 i A3) oraz poparcie dla rozwoju technik UKF i SSB. W Stresa wybrano nowe władze I. Regionu IARU oraz utworzono Komitet UKF. Lutowy numer „Radioamatora” przynosi nam nową kolumnę „Na pasmach”, która ukazuje się odtąd stale, przynosząc wiele interesujących wiadomości o ciekawych DX-ach. W maju 1957 r. otwarty zostaje techniczny dział „KF i UKF” artykułami W. Wysockiego (SP2DX) „Odbiór fonii z modulacją jednowstęgową (SSB)” oraz A. Jankowskiego (SP3PJ) „Co to jest odbiór jedno- i dwu-sygnałowy”. W dniu 19 stycznia 1958 r. obraduje w Warszawie kolejny zjazd delegatów Oddziałów PZK. Na zjeździe stwierdzono duży wzrost członków (do 750) oraz liczby oddziałów. Uchwalono reaktywowanie członkostwa PZK w IARU 12/2010 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI 7 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI oraz wybrano nowy skład zarządu: prezes – A. Jegliński (SPSCM) wiceprezesi: organizacyjny – W. Ponikowski (SP5FD) administracyjny – E. Kawczyński (SP8CK) techniczny – W. Nietyksza (SP5FM) s p o r t o w y – W. Wy s o c k i (SP2DX) sekretarz – M. Kapczyński (ex SP3AE) skarbnik – St. Czarnecki (SP5GX) członkowie: – Wł. Ostrowski (SP5BQ) – K. Słomczyński (SP5HS) 2 lutego 1958 r. rozpoczęto nadawanie komunikatów ZG PZK ze stacji SP5PZK. Komunikaty nadawano w każdą niedzielę o godz. 10.00 czasu miejscowego w paśmie 7 MHz. W kwietniu tego roku ukazuje się pierwszy numer Biuletynu PZK – „Krótkofalowiec Polski”, przejmując chlubne tradycje „Krótkofalowca Polskiego” z lat przedwojennych. Wobec ukazania się tego specjalistycznego miesięcznika, w „Radioamatorze” zlikwidowany zostaje dział „KF i UKF”. Pierwszy numer „Krótkofalowca Polskiego”, poza listą zarządu i odezwą do SP-Ham’s, przynosił wiadomości „Na pasmach”, regulaminy zawodów oraz wyniki kolejnych zawodów SP-U zorganizowanych 9 lutego 1958 r. W zawodach tych pierwsze m i e j s c e zdobyła radziec ka stacja UB5WF, a drugie polska stacja SP2BE. Dużą część numeru wypełniły informacje UKF. Drugi numer „Krótkofalowca Polskiego” informuje o podjętych pracach nad zmianą statutu PZK w zakresie członkostwa, składek, kompetencji oddziałów PZK itd. 15 stycznia 1959 r. podpisana zostaje umowa o współpracy na polu krótkofalarskim między Polskim Związkiem Krótkofalowców a Związkiem Harcerstwa Polskiego. Umowa ta ustaliła formy pomocy technicznej i instruktażowej PZK na rzecz komórek organizacyjnych ZHP. Plenum ZG PZK obradując 25 stycznia, ustala za słuszne i celowe tworzenie w ramach PZK specjalistycznych klubów, jak np. UKF-Klub, DX-Klub, SSB-Klub i inne. 15 marca 1959 r. obradował kolejny Walny Zjazd Delegatów Polskiego Związku Krótkofalowców, który wysłuchał i zaakceptował koncepcję organizacji krótkofalarstwa wysuniętą przez przedstawiciela Ministerstwa Łączności. Koncepcja ta, uzgodniona wstępnie przez PZK i LPŻ, podpisana została w postaci porozumienia przez prezesów ZG PZK i ZG LPŻ w dniu 23 kwietnia 1959 r. Normuje ona ostatecznie stosunki PZK i LPŻ oraz ustala, że jedyną organizacją uprawnioną do koordynowania spraw krótkofalarskich w kraju oraz do reprezentowania krótkofalowców na zewnątrz jest Polski Związek Krótkofalowców. Walny zjazd delegatów wybrał również nowy skład zarządu glównego w osobach: prezes – płk A. Jegliński (SP5CM) sekretarz generalny – mgr J. Piotrowski (SP5NE) oraz członkowie zarządu: – kpt. A. Dziergowski (SP5ZM) – inż. P. Kaniut (SP9ACL) – M. Kapczyński (SP5SB) – inż. E. Kawczyński (SP8CK) – inż. A. Kosiarski (SP5AY) – W. Nietyksza (SP5FM) – inż. W. Wysocki (SP2DX) Paromiesięczna przerwa w wydawaniu biuletynu spowodowana była organizacją wydawnictw PZK i przejściem na inną formę kolportażu „Krótkofalowca Polskiego”, który od tego roku został przekazany PP „Ruch” i w cenie zł 6.– był do nabycia w kioskach. Chęć dorównania innym zagranicznym organizacjom krótkofalarskim, posiadającym własne wydawnictwa, skłoniła władze PZK do przejścia na tę formę wydawania i kolportażu. Jednak duże zwroty nie sprzedanych numerów, wynikające być może ze zbyt słabej propagandy i popularyzacji tego wydawnictwa w społeczeństwie, doprowadziły z końcem 1960 roku do likwidacji biuletynu „Krótkofalowiec Polski”, jak i całego działu wydawnictw PZK, ale czytając pierwszy po przerwie numer biuletynu nie wyczuwamy tej trudności. Numer Jan SP6FZ cechuje optymizm. Na pierwszych stronach znajdujemy szereg życzeń pod adresem redakcji, jak i samego PZK, wypowiedzi Ministra Łączności mgr inż. Z. Moskwy, prezesa ZG PZK A. Jeglińskiego (SP5CM), prezesa ZG LPŻ gen. bryg. J. Turskiego i naczelnika harcerstwa Z. Zakrzewskiej. Numer ten przynosi również odezwę przedzjazdową „Do wszystkich krótkofalowców polskich”, podpisaną przez władze PZK, LPŻ i ZHP. W sprawach ściśle krótkofalarskich, poza bogatym działem technicznym, znajdujemy doniesienia o nowych osiągnięciach na UKF. Opracowanie: Karolina SQ5LTZ Dokończenie w następnym numerze. Silent Key SP4FH s.k. Z wielkim smutkiem zawiadamiamy, że w dniu 3 listopada 2010 zmarł nagle w wieku 51 lat Janusz Lewczuk SP4FH. Koleżeński, o olbrzymiej wiedzy, nigdy nie odmawiający nikomu swojej bezinteresownej pomocy konstruktor. Zawsze pogodny i umiejący słuchać innych. Pogrzeb odbył się 6 listopada 2010. Przyjaciele: Marek SP4MPB, Jacek SP4TKO, Krzysztof SP7DCS SQ3MKY s.k. W dniu 7 listopada br zmarł członek oddziału nadnoteckiego OT-23 w Pile kolega Marcin Uchman SQ3MKY, członek PZK. Niedawno został członkiem PZK, zakupił w tym roku radio i zaczął robić łączności. Zdążył wysłać kilkanaście kart QSL oraz otrzymać kilka. Był osobą niepełnosprawną, niedowidzącą oraz bardzo schorowaną. Cześć jego pamięci! Zarząd i członkowie OT-23 w Pile Prezes OT-23 Adam SP3EA 8 KRÓTKOFALOWIEC POLSKI 12/2010 WYDANIE SPECJALNE a k ł ó p s ki n i l o h c E Najnowszy numer specjalny ŚR („Świat Radio Plus” pt. Echolink i spółka opracowany przez Krzysztofa Dąbrowskiego OE1KDA) jest poświęcony zasadom pracy amatorskich sieci radiowo-internetowych, szerokiej gamie rozwiązań technicznych, sposobom korzystania z nich oraz argumentom za i przeciw ich wykorzystaniu. Dołączony do numeru dysk CD zawiera nie tylko liczne programy związane z Echolinkiem, D-Star i innymi systemami łączności radiowo-internetowych, ale również programy przeznaczone dla wielu innych dziedzin krótkofalarstwa. Znaleźć więc na nim można zarówno programy do pracy emisjami cyfrowymi albo do odbioru za pomocą odbiorników realizowanych programowo (SDR), jak i programy symulacyjne dla majsterkowiczów. Osobny temat stanowią rozwiązania służące do komunikacji za pomocą słabych sygnałów i do badania propagacji przy użyciu indywidualnych radiolatarni małej mocy pracujących emisjami WSPR, QRSS, Hella i innymi. W miarę możliwości wybór programów uwzględnia oprócz systemu Windows także i inne platformy sprzętowo-programowe: Linuksa, Mcintosha i PocketPC, a do części z nich dodano instrukcje w języku polskim w tłumaczeniu OE1KDA. Dodatkowo na CD zamieszczono drugie wydanie historii polskich radiotechników. Numer specjalny „Echolink i spółka” dostępny jest w salonach prasowych Empik oraz na www.sklep.avt.pl. Kosztuje 28 zł, zaś Prenumeratorzy „Świata Radio” mogą go nabyć z rabatem w wysokości 50% (14 zł). Wpłaty należy dokonać na konto 97 1600 1068 0003 0103 0305 5153. Skorzystałem z Echolinku. Działa i bardzo mi się podoba, bo na UKF można robić łączności z zagranicą. /SP5XHN/ W moim przypadku Echolink to jedyny sposób komunikacji. Pozbyłem się sprzętu w wyniku nagłej potrzeby finansowej. Na KF nie rozmawiałem - miałem tylko 2 m i 70 cm. Aż tu nagle zrobiłem QSO z Południową Afryką na 70 cm... SUPER... Popieram w 100% Echolink. /SQ8CMF/ Echolink odkryłem w 2005 roku i od tego czasu ciągle z nim eksperymentuję. W 2008 roku uruchomiłem bramkę Echolink-IRLP. /K0KN/ Moim zdaniem, mówiąc zwięźle: Echolink nie powstał po to, aby można było się chwalić dalekimi łącznościami. Pomaga on jednak słabym, ręcznym czy ruchomym stacjom albo stacjom pracującym z prowizorycznego QTH nawiązać pożądane łączności. I nie jest on niczym więcej, ale także i niczym mniej. Odległość do najbliższego przemiennika echolinkowego może wynosić na przykład 50 km, a to już jest łączność radiowa. /DO6FM/ Echolink niczego nie zastępuje. Jest dodatkowym do istniejących systemem łączności pokazującym młodzieży, co można osiągnąć, korzystając z prostych radiostacji, łączy DSL, serwerów WWW i komputera PC. I chyba nie chcemy przespać tej szansy??? /DO6FM/ Usłyszałem australijskiego krótkofalowca na częstotliwości VK2BGL, odpowiedziałem i przeprowadziliśmy fajną łączność. /z witryny ARI w Weronie/ Możesz spacerować wokół domu z ręczną radiostacją, rozmawiając z Włochami lub Hiszpanią. Wyobraź sobie miny sąsiadów... ha ha. /KH6JPL/ Najważniejsze aby aktywni krótkofalowcy nie rezygnowali z wypróbowywania nowych technik wskutek negatywnego stanowiska osób niechętnych wprowadzaniu nowości do naszego hobby, ponieważ to właśnie aktywni amatorzy ożywiają krótkofalarstwo. /DO6BCO/ Echolink jest potrzebny komuś, kto chce w prosty sposób umówić się na dalekie łączności nawet wówczas, gdy warunki propagacji są złe. Echolink aktywuje ludzi i pasma. Echolink jest dziedziną eksperymentalną. Echolink przygotowuje ultrakrótkofalowców do światowych łączności. Echolink ożywia pasma amatorskie i przyczynia się do ich obrony. /DL8RDL/ EchoLink został wymyślony przez ludzi i dla ludzi. Fajna sprawa, jeżeli chodzi o brak możliwości technicznych do stawiania pola antenowego. /SQ8OY/