Punkty Konsultacyjno – Doradcze

Ewaluacja projektu
„Świadczenie usług doradczych dla MSP poprzez sieć konsultacyjno-doradczą”
z 2002 r.
Warszawa, maj 2003
Spis treści
Cel ewaluacji............................................................................................................................. 3
Opis projektu ............................................................................................................................ 3
Wnioski i rekomendacje .......................................................................................................... 5
Metodologia badań................................................................................................................... 7
DOBÓR PRÓBY.......................................................................................................................... 7
WYSYŁKA ................................................................................................................................ 7
ZWROTNOŚĆ ANKIET ................................................................................................................ 7
KWESTIONARIUSZ .................................................................................................................... 8
Wyniki badań.......................................................................................................................... 10
PROFIL BADANYCH ................................................................................................................ 10
ŹRÓDŁA INFORMACJI O PROGRAMIE ....................................................................................... 11
WZORCE KORZYSTANIA Z USŁUG KONSULTACYJNO-DORADCZYCH ........................................ 11
PROJEKT I SPOSÓB JEGO REALIZACJI W OCZACH KOŃCOWYCH BENEFICJENTÓW ..................... 12
Zadowolenie z usług .......................................................................................................... 12
Ocena doradcy................................................................................................................... 13
Przydatność porady ........................................................................................................... 14
Wykorzystanie porady w praktyce ..................................................................................... 15
Zamiar korzystania w przyszłości...................................................................................... 16
Ocena programu................................................................................................................ 17
Optymalne godziny otwarcia punktu ................................................................................. 20
Ocena lokalizacji ............................................................................................................... 20
Bariera odpłatności usług doradczych .............................................................................. 21
OKREŚLENIE POTRZEB BENEFICJENTÓW Z SEKTORA MSP W ZAKRESIE DZIAŁAŃ NA RZECZ
SEKTORA, FINANSOWANYCH ZE ŚRODKÓW PUBLICZNYCH...................................................... 21
Załącznik 1: Komplet tabel ................................................................................................... 24
Załącznik 2: Kwestionariusze ............................................................................................... 44
Załącznik 3: Zestawienie liczby odesłanych ankiet z poszczególnych PKD ..................... 45
Załącznik 4: Dokumenty projektu........................................................................................ 49
2
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości przeprowadziła na przełomie roku 2002 i 2003
ewaluację programu poprzez badania ankietowe wśród klientów Punktów KonsultacyjnoDoradczych (PKD), którzy skorzystali z usług tych punktów w ciągu 3 pierwszych kwartałów
2002 roku.
Cel ewaluacji
Podstawowym celem badań ewaluacyjnych była ocena założeń i realizacji projektu
świadczenia usług konsultacyjno-doradczych przez sieć Punktów Konsultacyjno-Doradczych.
Cele szczegółowe obejmowały:
-
opis profilu beneficjentów programu
określenie źródeł informacji o możliwości udziału w programie
ocenę projektu i sposobu jego realizacji dokonana przez końcowych beneficjentów
określenie potrzeb beneficjentów z sektora MSP w zakresie działań na rzecz sektora,
finansowanych ze środków publicznych
Opis projektu
Projekt świadczenia usług doradczych dla MSP przez sieć konsultacyjno-doradczą w roku
2002 stanowił kontynuację podobnych projektów, realizowanych w minionych latach przez
Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości, a przed 2001 rokiem – przez Polską Fundację
Promocji i Rozwoju MSP. Badania ewaluacyjne wzorowały się na badaniach zrealizowanych
dla edycji z lat 2000 i 2001.
Celem projektu, opisanym w dokumencie „Zakres zadań dla projektu Punkt KonsultacyjnoDoradczy”, było ułatwienie polskim małym i średnim przedsiębiorcom oraz osobom
podejmującym działalność gospodarczą dostępu do wiedzy na temat zarządzania
przedsiębiorstwem oraz źródeł informacji pomocnych w prowadzeniu działalności
gospodarczej.
Cel ten był realizowany poprzez umożliwienie przedsiębiorcom oraz osobom podejmującym
działalność gospodarczą korzystania z bezpłatnych, prostych usług doradczych oraz
informacyjnych, świadczonych przez Punkty Konsultacyjno-Doradcze (PKD). PKD zostały
utworzone na bazie istniejącej sieci usługodawców, przy zapewnieniu możliwie
równomiernego ich zlokalizowania na terenie całej Polski. W roku 2002 na terenie kraju
działało 132 PKD. Funkcję PKD pełniły najczęściej agencje rozwoju regionalnego,
stowarzyszenia rozwoju przedsiębiorczości, fundacje, jednostki samorządu gospodarczego,
lokalny samorząd terytorialny i jednostki administracji pracy.
Zgodnie z zakresem zadań, PKD powinny być otwarte codziennie (minimum 5 dni
w tygodniu), przez minimum 4 godziny dziennie. W tym czasie w PKD powinien być obecny
co najmniej jeden specjalista, udzielający bezpłatnych porad i informacji z zakresu
prowadzenia działalności gospodarczej.
Usługi PKD były świadczone bezpłatnie z uwagi na finansowanie z dotacji PARP
(maksimum 75%) oraz ze środków własnych Beneficjenta (pozostałe 25%).
Podstawowy zakres usług PKD stanowiły proste usługi doradcze na temat administracyjnoprawnych aspektów prowadzenia działalności gospodarczej oraz zarządzania
przedsiębiorstwem (porady z dziedziny prawa, marketingu, finansów i podatków, produkcji
3
i inne). Zadaniem PKD było również zebranie, bieżące aktualizowanie i informowanie
o dostępnej na rynku ofercie finansowania zewnętrznego. Ponadto zadaniem PKD było
udzielanie szczegółowych informacji na temat możliwości i zasad uzyskiwania bardziej
złożonych, wymagających od specjalisty większego zaangażowania czasowego, odpłatnych
(lub częściowo odpłatnych) usług dostępnych w sieci ośrodków Krajowego Systemu Usług
dla MSP (KSU) oraz instytucjach spoza sieci. PKD były zobowiązane do udzielania
informacji na temat innych projektów pomocowych istotnych dla MSP, w tym projektów
realizowanych w ramach realizacji dokumentu pt. „Kierunki działań Rządu wobec małych
i średnich przedsiębiorstw do 2002 roku” oraz Programu Phare, a w szczególności
o możliwości i zasadach korzystania z instrumentów wsparcia dostępnych w PARP oraz
Regionalnej Instytucji Finansującej (RIF).
Usługi realizowane przez jeden PKD na rzecz jednego odbiorcy nie mogły przekroczyć 10
godzin w roku kalendarzowym.
Procedura świadczenia usług przez PKD przewidywała możliwość realizacji usług za
pośrednictwem telefonu, ale ze względu na obowiązujące przepisy z zakresu ochrony danych
osobowych możliwość ta była ograniczona tylko do przedsiębiorców. Usługi świadczone
telefonicznie nie mogły przekroczyć 10% łącznego czasu zrealizowanych usług.
4
Wnioski i rekomendacje
•
Przeprowadzone badania ewaluacyjne wykazały, że projekt świadczenia usług doradczych
dla MSP poprzez sieć konsultacyjno-doradczą odpowiada na potrzeby sektora. Dotyczy to
zarówno usług dla MPS, jak i dla osób fizycznych nie prowadzących działalności
gospodarczej.
•
Generalnie badani wysoko oceniają jakość i praktyczną przydatność usług. Niemal
wszyscy planują korzystanie z nich w przyszłości. Wysoka ocena jakości usług opiera się
głównie na profesjonalnym ich świadczeniu przez doradców.
•
Pojawianie się w odpowiedzi na pytanie o miejsce wykonania usługi sformułowań „kurs”,
„szkolenie” może sygnalizować nieprawidłowości w świadczeniu usług przez niektóre
ośrodki i powinno być przedmiotem kontroli, a w razie potrzeby może wymagać podjęcia
środków przewidzianych umową. W sytuacji, gdyby miały potwierdzić się przypuszczenia
dotyczące niezgodnej z umową formy świadczenia usług, problematyczne stają się
pozostałe wnioski z niniejszego opracowania. Analiza swobodnych wypowiedzi
pojawiających się w pytaniach otwartych sugeruje, że nieprawidłowości wymagające
skontrolowania mogą dotyczyć aż 48 spośród 112 badanych przypadków (43%). Jeśli
dodać do tego niską zwrotność ankiet, a także zwroty dokonane przez pocztę i sygnały od
rzekomych beneficjentów, należy to uznać za wskaźnik alarmujący.
•
Należy rozważyć, czy tendencja ze strony wykonawców do świadczenia usług w formie
zbiorowej a nie indywidualnej, nie powinna stanowić impulsu do zmiany formuły
realizacji programu na bardziej odpowiadającą rzeczywistości. Istnieje jednak
niebezpieczeństwo, że zbiorowe świadczenie usług doradczych w formie szkoleń, kursów,
czy wykładów, wynika wyłącznie z większej opłacalności – PKD otrzymuje refundację od
osobogodziny. Przy zmianie formuły programu (np. poprzez uzupełnienie jej o usługi
doradcze prowadzone w formie zbiorowej, np. kursów czy wykładów) zmieniłyby się też
zasady refundacji na mniej korzystne w stosunku do obecnych. Mogłoby to spowodować
utratę atrakcyjności obecnie praktykowanych, niezgodnych z regulaminem, form.
•
Słabym punktem realizacji projektu jest bez wątpienia jego promocja. Zalecane działania
obejmują z jednej strony przejęcie przez PARP głównej odpowiedzialności za promocję
projektu, z drugiej zaś zmianę nośników informacji na lepiej dopasowane do profilu
potencjalnych beneficjentów.
Na podkreślenie zasługuje znaczny wkład urzędów pracy w promowanie usług
konsultacyjno-doradczych dla osób fizycznych, prawdopodobnie bezrobotnych. Natomiast
nikły udział środków masowego przekazu, zwłaszcza telewizji, skłania do refleksji nad
potrzebą przeformułowania planu promocji usług PKD. Za większym uwzględnieniem
telewizji i radia jako nośników informacji o projekcie przemawia widoczna w odesłanych
ankietach słaba umiejętność wysławiania się beneficjentów (prawdopodobnie rekrutują się
oni często spośród osób nie czytających gazet), jak również liczne bezpośrednie sugestie
ze strony respondentów. Dotychczasowa promocja ze strony PARP prowadzona była
głównie w prasie ekonomiczno-prawnej.
Zalecana wiodąca rola PARP w zakresie promocji wynika też z faktu, że poszczególne
PKD mogą nie mieć środków finansowych, a przede wszystkim organizacyjnych, na
prowadzenie promocji w największych mediach.
Niektórzy badani zgłaszali propozycje upowszechnienia informacji o możliwości
skorzystania z nieodpłatnych usług doradczych świadczonych przez PKD w urzędach
5
gminy, a więc w miejscach, gdzie w pierwszym rzędzie kierują się na ogół po informacje
osoby chcące rozpocząć działalność gospodarczą.
•
Interesujące są sugestie respondentów, dotyczące usprawnienia działania programu.
Niektóre z nich mogą być przedmiotem dyskusji przy planowaniu następnych edycji. Inne
dotyczą potrzeb beneficjentów w zakresie innych instrumentów, których brak jest przez
nich najdotkliwiej odczuwany. Do najczęściej powtarzających się sugestii należą:
potrzeba dostępu do wiarygodnej (aktualnej i bogatej) bazy kontaktów z potencjalnymi
partnerami (producentami, kontrahentami), która mogłaby być dostępna w PKD
i obsługiwana przez doradców, oraz sugestia wzbogacenia oferty usług doradczych
o kontakt z osobami, które same z powodzeniem działają lub działały w sektorze MSP
i mogłyby służyć początkującym przedsiębiorcom wsparciem (np. w formie coachingu).
•
Konieczna wydaje się zmiana metodologii prowadzenia badań na badania ankietowe
w cyklu kwartalnym. Zapewnią one większą wiarygodność wyników, z uwagi na
świeżość doświadczeń respondentów. Zalecaną metodą zbierania danych są w przypadku
tego projektu badania telefoniczne, nie zaś pocztowe, mimo ograniczenia jakim jest
niepełna telefonizacja populacji beneficjentów (na podstawie bazy danych za 2 i 3 kwartał
2002 roku szacuje się, że ok. 18% beneficjentów nie posiada telefonu). Za metodą
telefoniczną przemawiają dwa względy. Po pierwsze umożliwiają one rejestrowanie
przyczyn braku udziału w badaniach (możliwe rejestrowanie odmów, niepotwierdzenia
wykonania usługi, błędnych numerów telefonu itd.). Po drugie, prawdopodobną barierą
udziału niektórych beneficjentów w badaniach pocztowych jest konieczność pisemnego
formułowania własnych odpowiedzi.
6
Metodologia badań
Dobór próby
Do badania wylosowano próbę 600 beneficjentów z ogólnej ilości 31 089 podmiotów, które
skorzystały z usług w tym okresie.
Przeprowadzono losowanie proste przy pomocy generatora liczb losowych w programie SPSS
osobno w każdej z czterech warstw. Warstwy wyodrębniono ze względu na dwa kryteria.
Jedno z nich stanowił charakter beneficjenta (odrębnie osoby fizyczne nie prowadzące
działalności gospodarczej oraz małe i średnie przedsiębiorstwa), przy czym był to dobór
warstwowy nieproporcjonalny (a więc losowano równe ilości w obu kategoriach mimo
liczebnej przewagi osób fizycznych). Drugim kryterium wyodrębnienia warstw był kwartał
roku 2002, w którym korzystano z usług (osobno I kwartał, osobno II i III kwartał łącznie).
Podział na warstwy według takich kryteriów wynikał z faktu, że w I kwartale 2002 roku
usługi udzielane były w ramach nieco odmiennej umowy zawartej w roku 2001 (umowa
ważna była do końca marca 2002 roku) oraz ze specyficznego charakteru usług doradczych
dla osób chcących podjąć działalność gospodarczą.
Wysyłka
Kwestionariusze zostały wysłane pocztą, wraz z listem przewodnim od Prezesa PARP
z prośbą u udział w badaniach oraz z kopertą zwrotną.
Wysyłka kwestionariuszy miała miejsce w dniach od 28 listopada do 17 grudnia 2002 r.
Została przeprowadzona siłami własnymi PARP. Nie przeprowadzano wysyłki
przypominającej.
Łącznie wysłano kwestionariusze do 600 beneficjentów, z czego 300 stanowiły małe i średnie
przedsiębiorstwa korzystające z usług konsultacyjno-doradczych, i 300 – osoby fizyczne nie
prowadzące działalności gospodarczej. Szczegółowe zestawienie liczebności w próbie i w
całej populacji beneficjentów w poszczególnych warstwach zawiera poniższa tabela. Liczby
w nawiasach oznaczają ilości beneficjentów w poszczególnych kategoriach, z których
dokonano losowania.
Podział próby wysyłkowej ze względu na kwartał roku i na charakter beneficjenta:
I kwartał
II i III kwartał
Razem
MSP
100 (4 173)
200 (7 652)
300 (11 825)
osoby fizyczne
100 (6 504)
200 (12 754)
300 (19 258)
*
*
Razem
200 (10 678 )
400 (20 408 )
600 (31 086*)
*
Baza danych w jednym przypadku w I kwartale i w dwóch przypadkach w II i III kwartale nie zawierała
określenia czy beneficjent jest osobą fizyczną, czy MSP. Te przypadki zostały wyłączone z losowania.
Zwrotność ankiet
Niniejsza analiza bazuje na odpowiedziach uzyskanych od 112 respondentów. Stanowi to
19% pierwotnie wylosowanej próby. Biorąc pod uwagę numer identyfikacyjny PKD zbadano
reprezentatywność zwróconych ankiet w stosunku do pierwotnie wylosowanej próby.
Okazuje się, że wyniki należy traktować ostrożnie, gdyż reprezentatywność próby została
7
należy podać w wątpliwość. Ogranicza to możliwość uogólniania wniosków z omawianych
badań.
Ze zwrotów poczty wiadomo, że kwestionariusze nie dotarły do 16 adresatów. W ośmiu
przypadkach wróciły z adnotacją: pod wskazanym adresem adresat nieznany”, w czterech
„wyprowadził się”, w pozostałych czterech zadecydował brak kompletnego adresu. Jedna z
rzekomych beneficjentek odesłała niewypełniony kwestionariusz, informując w załączonym
liście, że nie korzystała z usług doradczych (GARR). Inny niedoszły beneficjent zadał sobie
trud telefonicznego poinformowania PARP, że nie korzystał z usług doradczych (Centrum
Wspierania Biznesu w Lęborku). Wszystkie te przypadki wymagają wyjaśnienia, gdyż mogą
świadczyć o nadużyciach.
Wysłane kwestionariusze skierowane były do klientów 194 różnych ośrodków (51
z I kwartału wg numeracji z 2001 roku i 143 z II i III kwartału 2002 roku, część z nich
pokrywa się), natomiast wypełnione kwestionariusze pochodzą od 83 różnych PKD (zatem aż
111 z pierwotnie uwzględnionych PKD nie jest reprezentowanych w badaniu). W przypadku
niektórych PKD nie uzyskano odpowiedzi od żadnego z wylosowanych beneficjentów,
których liczebność wahała się od 1 do 9 na jeden ośrodek (pełny rozkład zwrotów wg PKD
jest załączony na końcu raportu).
Tak niska zwrotność stawia pod znakiem zapytania trafność doboru metody badawczej.
W analizowanych badaniach użyto ankiety pocztowej. Porównanie z metodą telefoniczną,
zastosowaną do zbadania beneficjentów wcześniejszych edycji programu (z roku 2001 i z
roku 2000) prowadzi jednak do wniosku, że niezależnie od zastosowanej metody zbierania
danych główną barierę utrudniającą sensowne prowadzenie badań staje się czas, jaki upływa
od wykonania usługi do przeprowadzania badań, zwłaszcza w powiązaniu z incydentalnym
niekiedy charakterem usługi doradczej. Badani nie postrzegają usług doradczych jako
wydarzeń, które przechowują szczególnie długo w pamięci. Stąd bierze się prawdopodobnie
niska zwrotność ankiet i niewielka gotowość do udziału także w badaniach telefonicznych.
Kwestionariusz
Kwestionariusz został opracowany w dwu wersjach, odrębnie dla obu kategorii
beneficjentów: osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej oraz małych
i średnich przedsiębiorstw. Większość pytań była wspólna dla obu wersji.
Pytania kwestionariusza dotyczyły:
-
źródeł informacji o możliwości skorzystania z doradztwa
zadowolenia z uzyskanej porady
oceny konsultanta
przydatności uzyskanej porady i jej wykorzystania w praktyce
zamiaru korzystania z doradztwa w przyszłości
ogólnej oceny programu
oceny lokalizacji Punktu Konsultacyjno-Doradczego i godzin jego otwarcia
wpływu faktu, że usługi doradcze były bezpłatne, na korzystanie z nich
wzorców korzystania z usług doradczych (miejsca świadczenia usługi, korzystania z usług
doradczych świadczonych przez inne podmioty)
Kwestionariusz przeznaczony dla MSP zawierał dodatkowo pytania dotyczące:
8
-
informacji o firmie (sektor działania, dane o właścicielu i pracownikach, wybrane dane
finansowe, rynek działania, korzystanie z innych usług finansowanych ze środków
publicznych, posiadane certyfikaty)
preferencji w zakresie korzystania z innych działań dofinansowywanych ze środków
publicznych
Większość pytań kwestionariusza miała charakter zamknięty (gotowe kategorie odpowiedzi
do wyboru). Jednak w obu jego wersjach zamieszczono po 14 pytań otwartych, z których
część miała charakter uzasadnienia odpowiedzi na pytanie zamknięte (np. o stopień
zadowolenia z usług, czy ocenę programu lub doradcy). Odpowiedzi na te pytania dostarczyły
bogatego materiału o charakterze jakościowym. Jego analiza ujawniła liczne wątki, nie
uwzględnione w pytaniach zamkniętych kwestionariusza, związane z przebiegiem projektu
czy potrzebami i pomysłami zgłaszanymi przez beneficjentów.
9
Wyniki badań
Profil badanych
Typ beneficjenta
Wśród 112 podmiotów, które odpowiedziały na ankietę, znalazło się 47 małych i średnich
przedsiębiorstw (co stanowi 42% próby) oraz 65 osób fizycznych, nie prowadzących
działalności gospodarczej (58% próby).
Udział kobiet wśród beneficjentów
Wśród badanych osób fizycznych udział kobiet i mężczyzn był wyrównany (tabela 2).
Badanym przedsiębiorstwom zadano pytanie o płeć właściciela / właścicieli. Okazało się, że
udział kobiet wśród właścicieli jest bardzo niski – badane firmy jednoosobowe w 86% mają
właściciela – mężczyznę. W nielicznych badanych firmach o większej liczbie właścicieli
udział kobiet wśród właścicieli nie przekracza 50%. Wśród wszystkich objętych badaniem
przedsiębiorstw, 75% ma wyłącznie męskich właścicieli (tabele 4 i 5).
Wykształcenie właścicieli
Analiza wykształcenia wszystkich właścicieli firm uczestniczących w badaniu wykazuje, że
nieco ponad połowa właścicieli legitymuje się wykształceniem co najmniej średnim, z czego
co drugi ma wykształcenie wyższe, zaś pozostali średnie, pomaturalne, licencjackie lub
niepełne wyższe (tabela 4).
Zatrudnienie
Badane przedsiębiorstwa, które skorzystały z usług doradczych, zatrudniają średnio 31
pracowników, z czego przeciętnie 41% stanowią kobiety. W większości przypadków
zatrudnienie nie przekracza liczby 49 pracowników (tabela 6). Blisko połowa zatrudnionych
ma wykształcenie co najmniej średnie (tabela 7). Spośród osób fizycznych, które po
uzyskaniu porady założyły działalność gospodarczą (11 przypadków) dwie zatrudniły
pracowników (dwóch i pięciu), cztery przyznały, że w prowadzeniu działalności korzystają z
pomocy rodziny, pozostałe 5 osób działa jednoosobowo (tabela 16).
Rynek działania
Najczęściej badane firmy działają na rynku lokalnym lub krajowym. Rynek lokalny, na
którym działa 55% badanych MSP, jest najczęściej ich jedynym rynkiem działania. Na rynku
krajowym działa nieco więcej, bo 61% badanych firm, ale jest on jedynym rynkiem działania
tylko dla 1/4 respondentów. Na rynkach międzynarodowych działa aż 1/4 badanych, przy
czym na ogół są to rynki europejskie. Żadna firma nie wskazała ich jako najważniejszego
rynku działania (tabela 8).
Sektor działania
Analiza sektora działania badanych przedsiębiorstw wskazuje na dominację sektora handlu
oraz sektora przetwórstwa przemysłowego (tabela 9).
Doświadczenie w korzystaniu ze środków publicznych
Badane firmy mają już pewne doświadczenie w korzystaniu z działań finansowanych ze
środków publicznych – 16% respondentów korzystało z nich w przeszłości, 11% korzysta
obecnie, a dalsze 7% - korzystało w przeszłości i korzysta obecnie. Łącznie firmy
z doświadczeniem w korzystaniu ze środków publicznych stanowią 1/3 badanych (tabela 10).
10
Wymieniane działania to m. in. dofinansowanie szkoleń, dotacje na zatrudnienie
absolwentów, zatrudnianie bezrobotnych, dotacje na uzyskanie certyfikatu, dotacje z PFRON
lub z Funduszu Ochrony Środowiska, kredyty preferencyjne.
Posiadanie certyfikatów
Co piąta z badanych firm posiada certyfikaty lub się o nie ubiega (tabela 11).
Źródła informacji o programie
Najczęstszym źródłem informacji o możliwości skorzystania z bezpłatnych usług doradczych
okazały się urzędy pracy, zwłaszcza umieszczone w nich tablice ogłoszeń. Dalsze istotne
źródła informacji to prywatne kontakty, stowarzyszenia i organizacje oraz ulotki i ogłoszenia
(tabela 17).
Występują znaczące różnice między źródłami informacji wymienianymi przez osoby fizyczne
a źródłami informacji wymienianymi przez MSP. Dla pierwszej grupy beneficjentów
dominujące znaczenie w rozpowszechnianiu informacji o możliwości skorzystania z
bezpłatnego doradztwa miały urzędy pracy, wymienione przez 36% respondentów w tej
grupie. Co piąta badana osoba fizyczna dowiedziała się o usługach doradczych przez
prywatne kontakty.
Natomiast wśród MSP najczęstszym, bo wymienianym przez co czwartego beneficjenta
źródłem informacji były stowarzyszenia, fundacje i organizacje (wiele z nich to właśnie
instytucje pełniące funkcję Punktów Konsultacyjno-Doradczych). Wydaje się więc, że w tej
grupie beneficjentów korzystanie z usług konsultacyjnych wynikało z innych kontaktów
z ośrodkami prowadzącymi te usługi.
Zwraca uwagę niewielka ilość wskazań na środki masowego przekazu. Najbardziej nośny
z nich – telewizja – został wymieniony zaledwie przez jedną osobę.
Wzorce korzystania z usług konsultacyjno-doradczych
Częstość korzystania
Najczęściej badani korzystali z usług doradczych jeden raz w ciągu 2002 roku (takiej
odpowiedzi udzieliło 2/3 badanych). Pozostali korzystali z usług dwa razy lub
w sporadycznych przypadkach nawet częściej (tabela 47).
Korzystanie z usług innych podmiotów
Większość respondentów korzystała w 2002 roku wyłącznie z usług doradczych
prowadzonych przez Punkty Konsultacyjno-Doradcze. Jedynie 14% badanych potwierdziło
korzystanie także z usług doradczych prowadzonych przez inne podmioty. Nieco częściej
korzystały z nich badane firmy niż osoby fizyczne, ale różnica ta nie jest istotna (tabela 48).
Liczba konsultantów
Najczęściej usługi doradcze były świadczone przez jednego konsultanta dla jednego
beneficjenta, choć zdarzały się przypadki, że dany podmiot pracował z kilkoma doradcami
(tabela 49). Nie zawsze chodziło przy tym o wielokrotne korzystanie z usług, gdyż co piąty
podmiot, który tylko raz skorzystał z doradztwa, odnotował usługi świadczone przez więcej
niż jednego konsultanta.
Może to świadczyć o nieprawidłowościach w realizacji projektu ze strony PKD, gdyż
w kwestionariuszach tych respondentów w odpowiedziach na pytania otwarte pojawiają się
określenia sugerujące, że usługi wykonane były w formie zbiorowej (kurs, szkolenie,
11
wykład). Przypuszczenia te powinny zostać niezwłocznie zweryfikowane przez Zespół
Instytucjonalnego Systemu Wsparcia PARP.
Miejsce świadczenia usług
Badani z reguły (blisko 3/4 przypadków) korzystali z usług doradczych w siedzibie instytucji,
która je świadczyła. Niekiedy jednak usługi te świadczone były poza siedzibą PKD, bądź też
zarówno w siedzibie, jak i poza nią (tabela 50). Najczęściej wymieniano w tym kontekście
urzędy pracy, a także usługi świadczone przez telefon, pocztę elektroniczną lub
korespondencyjnie. W kilku przypadkach pojawiły się szkoły i zakłady pracy, co może być
oznaką nieprawidłowości w realizacji programu i wymaga sprawdzenia (tabela 51).
Oto przykłady odpowiedzi:
Spotkanie prywatne. (osoba fizyczna)
W szkole (II LO). (osoba fizyczna).
W mojej firmie. (MSP)
W siedzibie mojej firmy. (MSP)
Na szkoleniu. (MSP)
Projekt i sposób jego realizacji w oczach końcowych beneficjentów
Zadowolenie z usług
Badani byli na ogół zadowoleni z otrzymanych usług doradczych. Na skali od 1 do 10 (gdzie
1 oznaczało „bardzo niezadowolony” a 10 „bardzo zadowolony”) średnia ocena wyniosła 7,6.
Była ona nieco wyższa w grupie osób fizycznych niż MSP, nie są to jednak różnice istotne.
Ponad połowę odpowiedzi na to pytanie stanowiły wartości z górnego krańca skali.
Najczęściej wybierane oceny to 10, 9 i 8 (tabela 18).
Osoby zadowolone z usług doradczych w uzasadnieniu oceny podkreślały najczęściej
profesjonalizm i wiedzę doradców oraz zadowalającą ilość i jakość informacji.
Oto typowe stwierdzenia, pojawiające się jako uzasadnienia wysokich ocen na skali
zadowolenia:
Dostałem fachowe i potrzebne informacje. (osoba fizyczna)
Konsultacja była wyczerpująca. Pozwoliła na wypełnienie wniosku bez problemu. (MSP)
Otrzymałem wszystkie niezbędne dokumenty i informacje. (osoba fizyczna)
Pełna, szybka, kompletna informacja. Grzeczna obsługa. Precyzyjne odpowiedzi. (MSP)
Są fachowe, bezpłatne, szybkie i łatwo dostępne. (MSP)
Spotkałam się z miłą obsługą i uzyskałam rzeczowe informacje na zadawane przeze mnie
pytania. (osoba fizyczna)
Zaangażowanie doradcy, kompleksowa informacja. (MSP)
Osoba udzielająca porady szybko i w przystępny sposób zrobiła symulację rat, spłat
interesujących nas kredytów. (osoba fizyczna)
Ponieważ kobieta, która prowadziła te usługi była miła, przyjacielska, w sposób życzliwy i
dostępny przekazywała informacje. (osoba fizyczna)
12
Profesjonalista – konkretnie tłumaczy, otrzymałam odpowiedzi na wszystkie pytania. (osoba
fizyczna)
Dostałem tylko teorię. Przydałyby się jakieś przykłady. (MSP)
Duża kultura obsługi, ale niewielka liczba ofert w bazie danych oraz targów
specjalistycznych. (MSP)
Dużo wiadomości praktycznych, ale ogólnie lub dla firm jednoosobowych, nie było
wiadomości dotyczących zatrudniania innych. (osoba fizyczna)
Jestem raczej zadowolona, bo otrzymałam cenne wskazówki, ale za mało szczegółowe. (osoba
fizyczna)
Niezadowoleni beneficjenci skarżyli się natomiast z reguły na zbyt małą ilość informacji
(tabele 19-21).
Uzyskałam tylko adresy instytucji, w których mogę ubiegać się o wsparcie finansowe. (MSP)
Niewiele wniosły w moje życie. Zdecydowaną większość nauczanych kwestii poznałam już
wcześniej. Bardzo ogólnikowo poprowadzone. (osoba fizyczna)
Nie udzielono pełnej informacji. Mimo złożonych dokumentów przedsięwzięcie nie jest
realizowane. (MSP)
Ocena doradcy
Klienci najczęściej wysoko oceniali konsultantów, z którymi pracowali. W pytaniu o ocenę
doradcy najczęściej pojawiającą się kategorią była „bardzo dobry doradca” – odpowiedziała
tak blisko połowa badanych. Łącznie dobrą lub bardzo dobrą ocenę wystawiło doradcom 3/4
badanych. Zaledwie jeden respondent określił doradcę jako „złego” (tabela 22).
Poproszeni o uzasadnienie oceny, badani najczęściej odwoływali się do dobrego przekazu
informacji oraz kompetencji konsultanta. Chwalili też jakość informacji, określając je często
jako „wyczerpujące”. W dalszej kolejności pozytywna ocena doradcy uzasadniana była jego
cechami osobistymi („miły”, „uprzejmy”) oraz tym, że uzyskane porady dotyczyły
konkretnego problemu. Nieliczne niepozytywne oceny doradcy uzasadniane były najczęściej
brakiem zainteresowania doradcy w udzieleniu respondentowi pomocy – takie uzasadnienie
odnosiło się do połowy niepozytywnych ocen doradcy (tabela 23).
Poniższe wypowiedzi są ilustracją uzasadnienia oceny doradcy:
Byłem umówiony indywidualnie. Konsultant był dobrze przygotowany. Był miły. Przekazał mi
potrzebne informacje. Dzwonił do Urzędu Skarbowego i tam uzyskiwał już bardzo
szczegółowe informacje. Wyraził chęć pomocy w przyszłości. (osoba fizyczna)
Doradca był osobą kompetentną tj. dobrze znającą problematykę mojego przedsięwzięcia,
wskazującą na ewentualne zagrożenia i sposoby ich ominięcia. (MSP)
Doradca jest osobą przygotowaną merytorycznie,
komunikatywną i pomocną. (osoba fizyczna)
posiadającą
doświadczenie,
Doradca starał się udzielić jak najszerszych informacji, korzystał ze wszelkich dostępnych mu
źródeł. (MSP)
13
Doskonała wiedza doradcy na temat dostępu do usług oferowanych małym firmom,
fachowość, osoba komunikatywna i bardo miła. Przekazane zostały mi materiały pomocnicze,
oferty innych firm wspomagające małe przedsiębiorstwo. (MSP)
Ogromna wiedza i dobra forma przekazu. (osoba fizyczna)
Osoba kompetentna, sympatyczna, dobre podejście do pytającego. (osoba fizyczna)
Osoby udzielające porad są dobrymi fachowcami w swoich dziedzinach, kompetentni,
rzeczowi. (osoba fizyczna)
Ponieważ ma bardzo dużą wiedzę, jest osobą kompetentną, potrafi szybko pomóc. (MSP)
Profesjonalistka – miała dla mnie dużo czasu i cierpliwości, wszystko było dla mnie
zrozumiałe co tłumaczyła, wiedziała o co chcę zapytać, ośmielała mnie, gdy nie potrafiłam
zebrać myśli. Dziękuję. (osoba fizyczna)
Starał się pomóc, przedstawił wachlarz możliwości, chociaż jak wspomniałem, w takiej
działalności jak prowadzę wymagana jest głęboka znajomość branży (motoryzacja), o którą
trudno, gdy doradza się firmom z różnych branż. (MSP)
Umiejętnie pokierował mnie do odpowiednich dla mnie instytucji i udzielił wyczerpujących
informacji na nurtujące mnie pytania. (osoba fizyczna)
Uzyskałem odpowiednie informacje w stopniu zadowalającym poparte odnośnikami
w obowiązujących przepisach. (MSP)
A oto przykłady znacznie mniej licznych krytycznych uwag pod adresem doradców:
Odwalają pańszczyznę i tyle! A co od nich można wymagać! Pomagają na tyle ile mogą!
(osoba fizyczna)
Ponieważ w każdym, ale to w każdym urzędzie traktuje się ludzi jak intruzów. (osoba
fizyczna)
Trzymał się sztywno w procedurach, nie potrafił wskazać dodatkowych opcji rozstrzygnięcia
problemu. (osoba fizyczna)
Uważam tak, ponieważ osoba, z którą rozmawiałam bardzo mało informacji mi udzieliła.
Gdybym o pewne sprawy sama nie zapytała, pewnie bym nie wiedziała. (osoba fizyczna)
Nudne zajęcia. (osoba fizyczna)
Nie potrafi rozbudzić entuzjazmu. Ten temat również mnie interesuje, ale na wykładach tego
pana można raczej usnąć. (osoba fizyczna)
Przydatność porady
Poproszeni o ocenę przydatności uzyskanej porady, respondenci najczęściej wskazywali na
to, że była ona „bardzo przydatna” oraz „raczej przydatna”. Nieco mniej beneficjentów
uznało poradę za niezbędną, a zaledwie co dziesiąty badany miał wątpliwości co do
przydatności uzyskanej porady (tabela 24).
Porady uzyskane w PKD przydały się respondentom najczęściej w prowadzeniu własnej
działalności oraz w poznaniu źródeł finansowania tej działalności, m. in. ze środków pomocy
publicznej dla przedsiębiorców. Przydatność porady związana też była z pomocą uzyskaną
14
przy wypełnianiu różnego rodzaju wniosków. Co dziesiąty respondent uzyskał dzięki
usługom PKD pomoc w podjęciu właściwej decyzji gospodarczej.
W odpowiedziach na pytanie otwarte o przydatność porady pojawiła się jednak także
kategoria, dotycząca poszerzania własnej wiedzy uzyskiwanej w szkole lub na uczelni.
Przypadki te wymagają sprawdzenia, gdyż rodzą przypuszczenie, że wśród beneficjentów
projektu znaleźli się uczniowie lub studenci, czego nie przewidywał regulamin (tabela 25).
Poniższe zestawienie jest ilustracją odpowiedzi na to pytanie:
Do podjęcia decyzji, czy mój pomysł był dobry, czy dobry jest czas na tego typu
przedsięwzięcie, czy poradziłbym sobie na rynku pracy, czy podołałbym finansowo otwierając
własną firmę. (osoba fizyczna)
Do uzyskania dotacji z funduszu Phare 2000, dotacje rozwoju eksportu. (MSP)
Do wypełnienia księgi dochodów i przychodów oraz formularzy do Urzędu Skarbowego i
Urzędu Statystycznego. (MSP)
Do założenia własnej firmy. Formy rozliczenia z Urzędem Skarbowym. (osoba fizyczna)
Orientacja w biurokracji. (osoba fizyczna)
Do uzyskania szczegółowych informacji na temat kredytu we wskazanych przez doradcę
instytucjach. (MSP)
Utwierdziła mnie w moich domysłach. Potwierdziła moje obawy w kwestii niedoskonałości
(delikatnie powiedziawszy) ustawodawstwa R. P. (MSP)
Zorientowałem się, w jaki sposób zaczynać załatwianie spraw związanych z rozpoczęciem
działalności usługowej. (osoba fizyczna)
Wykorzystanie porady w praktyce
Praktyczne wykorzystanie porad uzyskanych w Punkcie Konsultacyjno-Doradczym
potwierdziło ponad 70% małych i średnich przedsiębiorców. Pozostali zamierzają to dopiero
uczynić, zaś jedynie nieliczni nie wykorzystali porad w praktyce i nie zamierzają tego zrobić
(tabela 26).
MSP, które nie wykorzystały porad PKD w praktyce, najczęściej mają trudności finansowe,
uważają że porady nie nadają się do wykorzystania, bądź nie czynią tego z powodu sytuacji
osobistej (tabela 27).
Oto przykładowe wypowiedzi:
Mam za mało kapitału i za słabo znam angielski.
Nie rozpoczęliśmy działań modernizacji z uwagi na brak środków.
Zadecydowały względy osobiste (zdrowie), ale także brak środków na działalność w pełni
profesjonalną. Mam nadzieję na realizację w przyszłości planowanego przedsięwzięcia.
Spośród ankietowanych osób fizycznych 17% założyło własną firmę. Większość (2/3) nie
zdecydowała się jeszcze na założenie własnej firmy, ale planuje to uczynić. Pozostali nie
zamierzają zakładać działalności gospodarczej (tabela 29).
15
Osoby fizyczne, które rozpoczęły taką działalność lub są zdecydowane to zrobić najczęściej
określają wpływ uzyskanej porady na tą decyzję jako znaczny. Z drugiej strony jednak ponad
40% badanych w tej grupie zaznacza, że wpływ ten był niewielki lub żaden (tabela 28).
Najpoważniejszą barierą, powstrzymującą osoby fizyczne przed zakładaniem działalności
gospodarczej jest brak środków. Znacznie rzadziej wymieniano niepewność rynku,
przeszkody biurokratyczne, koszty rozpoczęcia działalności, czy podjęcie pracy najemnej.
W kilku przypadkach respondenci nie podjęli jeszcze działalności gospodarczej, gdyż się uczą
– jest to kolejny przypadek do sprawdzenia zgodności wykonania usług z regulaminem
(tabela 30).
Poniżej zestawiono przykłady odpowiedzi w tej grupie badanych:
Brak funduszy na ten cel, a także strach, że gdyby się nie powiodło nie miałabym z czego
spłacić zaciągniętych w bankach kredytów.
Brak kapitału oraz nikłe możliwości jego pozysku. Trudności w uzyskaniu wszystkich
wymaganych zezwoleń itp.
Brak siły nabywczej na rynku (bardzo wysoki procent bezrobotnych). Procedura dla
rozpoczynających działalność jest zbyt skomplikowana i długotrwała.
Jedyna przyczyna – brak pieniędzy na rozpoczęcie działalności, na składki ZUS itd.
Miałem rozpocząć działalność w roku 2002, ale sytuacja finansowa zmusiła mnie przesunąć
tę inwestycję na rok 2003.
Nie posiadam wystarczającej ilości środków finansowych na rozpoczęcie działalności
i przetrwanie w pierwszych 2 latach – kredyty mnie nie interesują.
Oceniając własne możliwości finansowe musiałam opóźnić rozpoczęcie działalności do czasu
uzyskania potrzebnych środków bez korzystania z kredytów.
Nie zdecydowałem się rozpocząć własnej działalności ponieważ zostałem zatrudniony w
jednej z lokalnych firm.
Ponieważ dzięki uprzejmej transformacji od 1989, lepiej jest obecnie wyjechać za granicę niż
rozpoczynać własną działalność (...).
Zbyt duża szara strefa; wysoki ZUS; duże ryzyko.
Zmiana sytuacji życiowej i zawiła biurokracja.
Zamiar korzystania w przyszłości
Zainteresowanie korzystaniem w przyszłości z bezpłatnych usług doradczych potwierdzili
niemal wszyscy respondenci. Wśród przedsiębiorców nieco częściej niż wśród osób
fizycznych pojawiały się odpowiedzi „zdecydowanie tak”, ale różnica ta nie jest istotna
(tabela 31).
Badani najchętniej skorzystaliby w przyszłości z usług doradczych dotyczących źródeł
finansowania działalności gospodarczej (szczególnie MSP), zagadnień prawnych i przepisów
podatkowych oraz prowadzenia i rozwoju działalności gospodarczej (szczególnie osoby
fizyczne). Inne wymieniany tematy to marketing, kontakty handlowe i zdobywanie klienta,
dokształcanie i zdobywanie dodatkowych kwalifikacji, sprawy związane z wejściem Polski do
UE, zarządzanie, doradztwo finansowe i księgowość, pomoc w opracowywaniu dokumentów
(w tym biznes-planów) i inne (tabela 33).
16
Oto typowe odpowiedzi pytanie o zakres doradztwa, z jakiego badani chcieliby kiedyś
skorzystać:
Finansowanie inwestycji – źródła finansowania, poręczeń kredytowych, certyfikacja
działalności gospodarczej. (MSP)
Informowanie o nowych możliwościach dofinansowania. Pomoc w ubieganiu się o dotacje itp.
(MSP)
Jak można od podstaw rozwinąć firmę na jak najkrótszej drodze? Co jest potrzebne do
rozwoju firmy? Jak zyskać klientów? (osoba fizyczna)
Jak rozpocznę działalność, chciałbym dowiedzieć się o dostępnych źródłach finansowania
inwestycji. (osoba fizyczna)
Kredyt bankowy, biznes plan, zakres marketingowy, książka przychodów – rozchodów (zasady
ogólne). (osoba fizyczna)
Przepisy przy zakładaniu firmy, formy rozliczania podatku, przepisy dotyczące ZUS-u. (osoba
fizyczna)
Teraz to już marketing, wchodzenie na nowe rynki lokalne oraz finansowanie działalności.
(osoba fizyczna)
W zakresie prawa oraz wyceny projektów inwestycyjnych. (MSP)
W zakresie zasad i metod pracy firmy po wejściu do Unii Europejskiej. (MSP)
Źródeł finansowania projektów, możliwości nawiązywania współpracy z partnerami
określonych branż z innych obszarów kraju i Europy. (MSP)
Ocena programu
Program nieodpłatnych usług doradczych został wysoko oceniony przez samych
beneficjentów. 84% badanych uznało, że jest to dobry lub bardzo dobry program. Ocena
programu była nieco lepsza w grupie przedsiębiorców, niż wśród osób fizycznych (tabela 34).
Osoby dobrze oceniające program najczęściej uzasadniały swoją ocenę tym, że usługi
doradcze pomogły im rozpocząć lub prowadzić działalność gospodarczą. W dalszej kolejności
wskazywano na fakt braku odpłatności za usługi oraz dostępność informacji (tabela 35).
Oto przykłady takich wypowiedzi:
Pomaga zdobyć informacje, o które należało by dowiadywać się w kilku miejscach, umożliwia
nieodpłatne zaznajomienie z tematem „własna firma”. (osoba fizyczna)
Jedna z niewielu form pomocy dla osób które chcą działać na własną rękę. Wielkim atutem
jest nieodpłatność tego programu. (osoba fizyczna)
Ponieważ nigdzie indziej nie dowiedziałbym się tego wszystkiego, wszyscy odsyłają z okienka
do okienka, nie mają czasu, a raczej chęci pomóc człowiekowi. U was zostałem potraktowany
bardzo poważnie. Otrzymałem odpowiedzi na nurtujące mnie pytania. (osoba fizyczna)
Pozwala zorientować się w „gąszczu przepisów”. (MSP)
Pozwala wielu bezrobotnym rozpocząć działalność. (osoba fizyczna)
Uważam, że początkującemu, który chce założyć działalność gospodarczą trzeba w tych
ciężkich czasach pomóc, a opłata za doradztwo mogłaby odstraszyć niektórych ludzi. (osoba
fizyczna)
17
W obecnej sytuacji gospodarczej, podobnie jak wiele innych osób zwolnionych z pracy
zmuszony zostałem do stworzenia sobie samemu miejsca pracy. Podstawowy problem – brak
kapitału, więc każda złotówka się bardzo liczy. (osoba fizyczna)
Czytelność przedstawionego programu, która umożliwia podjęcie optymalnej decyzji
dotyczącej firmy i sposobu zorganizowania podmiotu gospodarczego. Dostępność programu,
którego zaletą jest nieodpłatność świadczonych usług. (MSP)
Gdyby te usługi były odpłatne, prawdopodobnie nie skorzystałabym – nie stać mnie na to.
(osoba fizyczna)
Nie wszystkich przedsiębiorców stać na odpłatne usługi konsultingowe. Program ten pomaga
przejść przez barierę skomplikowanej biurokracji. Udziela konkretnych informacji
o prowadzeniu działalności gospodarczej i formach ewentualnego wsparcia. (MSP)
Oceny mniej entuzjastyczne uzasadniano przeważnie zbyt wąskim zakresem tematycznym
usług doradczych w stosunku do potrzeb konkretnych beneficjentów (tabele 36 i 37). Oto
niektóre wypowiedzi krytyczne:
Na początek wystarcza, ale dla osób faktycznie chcących założyć, rozpocząć działalność
gospodarczą to jest za mało. Mało było porad jak uniknąć niektórych niepotrzebnych
wydatków, ciekawostek, które wg mnie są bardzo ważne. (osoba fizyczna)
Program powinien być bardziej praktyczny, nie tylko teoria. (osoba fizyczna)
Idea ogólnie jest dobra. Natomiast powstaje pytanie o jego sens jako taki, w obecnym stanie
gospodarczym państwa. Czy jest prawdą, że kilkanaście procent budżetu idzie na rządowe
agencje, które w większości pracują bez efektu za publiczne pieniądze. (osoba fizyczna)
Jest mała promocja tego typu agend. Nikt w niczym nie pomaga tylko plecie jakieś bzdury.
(osoba fizyczna)
Badanych poproszono o zgłaszanie sugestii możliwych ulepszeń w systemie świadczenia
usług doradczych, tak aby był on skuteczniejszy. Najwięcej propozycji (zarówno wśród MSP,
jak i osób fizycznych) dotyczyło poprawy promocji usług doradczych. W dalszej kolejności
sugerowano modyfikacje poprawiające dostępność usług (związane z godzinami pracy PKD,
otwarciem ich także w wolne dni itp.), poprawę jakości usług, zmianę sposobu ich
dostarczania. Wśród odpowiedzi na to pytanie wystąpiły także określenia dotyczące
zwiększenia ilości szkoleń lub kursów bądź poszerzenia ich zakresu tematycznego. Ponieważ
mogą one sygnalizować nieprawidłowości w sposobie realizacji usług, należy poddać je
sprawdzeniu (tabela 38).
Oto zestawienie najbardziej typowych wypowiedzi:
Program jest dobry. Ale przydało by się więcej zareklamować by więcej ludzi mogło z nich
skorzystać. (osoba fizyczna)
Bardziej dostępne i lepiej rozreklamowane np. w prasie lub telewizji lokalnej. (osoba
fizyczna)
Ogłaszać się w mediach (...). Zbyt mało osób wie o istnieniu usług doradczych w ARL. (osoba
fizyczna)
Powinny być rozwieszane ulotki o istnieniu tej organizacji i w jakim zakresie ona funkcjonuje,
gdyż są osoby, które nie wiedzą o jej istnieniu. (osoba fizyczna)
18
Powinno się docierać bezpośrednio do przedsiębiorców z informacją poprzez swoich
przedstawicieli. Nie każdy ma czas na czytanie ogłoszeń prasowych. (osoba fizyczna)
Rozpowszechnienie informacji wśród przedsiębiorców na temat działalności państwa
instytucji (nie wszyscy o tym wiedzą. (MSP)
Szerzej informować, jaka działalność doradcza i w jakim zakresie jest prowadzona. (osoba
fizyczna)
Powinny trafiać do szerszego grona odbiorców poprzez audycje radiowe, artykuły prasowe,
dyżury doradców w gminach (przynajmniej raz w miesiącu). Organizowanie spotkań
właścicieli małych i średnich firm w celu wymiany doświadczeń, informacji. (osoba fizyczna)
Czasami trudno się dodzwonić. Może na stronach internetu ukazywać pytania i odpowiedzi
firm i ARR. (MSP)
Dobrze byłoby, gdyby można było korzystać nieodpłatnie z większej ilości godzin w roku,
a nie tylko 10. (osoba fizyczna)
Mniej gromadzenia i wypełniania dokumentów. (MSP)
Należy doradzić rządzącym, aby obniżyli koszty pracy i zatrudnienia. To oczywiście
półżartem, tak poważnie to nie wiem. Jak będę zakładał własną firmę i poznam dokładniej,
jak państwo działacie, będę mógł coś powiedzieć. (osoba fizyczna)
Oferować więcej informacji na piśmie. (MSP)
Powiązania go z instytucjami udzielającymi pomocy finansowej. (osoba fizyczna)
Prowadzenia jej w dni wolne od pracy. (MSP)
W ramach warsztatów spotkania z fachowcami – praktykami, właścicielami małych firm,
dyrektorami finansowymi. (osoba fizyczna)
Wydaje mi się, że przydałyby się dyżury doradców w urzędach gminy (oczywiście jeśli takich
jeszcze nie ma). (osoba fizyczna)
Pomocne w uzyskaniu ogólnej oceny programu przez końcowych beneficjentów było też
zachęcenie respondentów, by po wypełnieniu ankiety podzielili się z pracownikami PARP
swoimi innymi uwagami, dotyczącymi usług doradczych, z których skorzystali. Dodatkowych
komentarzy udzieliła 1/3 respondentów. Znaczna ich większość to pochwały programu i opis
pozytywnych wrażeń, związanych z korzystaniem z doradztwa. Pojawiły się też propozycje
ulepszenia programu, np. poprzez uzupełnienie go o wsparcie finansowe dla osób
korzystających z doradztwa, czy poprzez dodatkowe przeszkolenie personelu PKD. Uwagi
krytyczne dotyczyły zbyt ogólnego charakteru usług doradczych, zbyt krótkiego ich trwania,
braku specjalistów, a także zbyt słabej informacji o możliwości korzystania z bezpłatnych
usług doradczych (tabela 46).
Bardzo dobrze zostałem poinformowany o tym, jak rozpocząć działalność, gdzie
zarejestrować się. Dostałem informacje o metodach prowadzenia księgowości. Takich
instytucji powinno być więcej. W powiecie tylko w Leżajskim Stowarzyszeniu Rozwoju można
bezpłatnie uzyskać informacje. (osoba fizyczna)
Długo szukałem takiej instytucji, wiele osób nie wie, że coś takiego istnieje. Zbyt wąska
promocja, poza tym super. (osoba fizyczna)
Doradztwo specjalistyczne byłoby mile widziane. (osoba fizyczna)
19
Idea stworzenia ośrodka wspaniała (...). Korzystający z porad, którzy odnieśli sukcesy
powinni podzielić się swoimi radami z kolejnymi uczestnikami i przez to dać im wsparcie
duchowe. (osoba fizyczna)
Moim zdaniem spotkanie w którym miałam okazję uczestniczyć służyło nie mnie ale instytucji,
która udziela kredytów. Bowiem była to reklama jednej z takich instytucji i niczego prócz
warunków kredytowania nie nauczono mnie na tym spotkaniu. (osoba fizyczna)
Ośrodek powinien współpracować z urzędami, które powinny kierować interesantów, którzy
mają problem, aby doradca mógł im pomóc trzeba jasno określić zakres doradztwa i taką
informację przekazać do urzędów. Mało jest wiedzy w środowisku wiejskim o możliwości
uzyskania porady. (osoba fizyczna)
Optymalne godziny otwarcia punktu
Badanych poproszono o wskazanie optymalnych godzin otwarcia PKD. Pytanie miało
charakter otwarty. Wśród odpowiedzi przeważały typowe godziny urzędowania (a więc od 8
lub 9 do 16 lub 17) – zostały one wskazane przez 41% badanych. Co piąty respondent
chciałby, by PKD był otwarty nieco dłużej po południu (najczęściej proponowano, by PKD
był otwarty do 18.00, ale w kilku przypadkach pojawiła się też godz. 20.00). Przedsiębiorcy
nieco częściej niż osoby fizyczne życzyliby sobie otwarcia w godzinach „urzędowych”.
Natomiast osoby fizyczne nieco częściej niż MSP wskazywały na potrzebę przedłużenia
godzin otwarcia na późne popołudnie (tabela 44).
Ocena lokalizacji
Ocenie poddano również lokalizację Punktu Konsultacyjno-Doradczego. Dla 3/4 badanych
lokalizacja okazała się dobra lub bardzo dobra. Zastrzeżenia do lokalizacji punktów zgłosiło
zaledwie kilku badanych (tabela 39).
Najczęściej chwalono lokalizację z uwagi na centralne położenie, a także łatwy dojazd
i możliwość łatwego parkowania. Inne częste przyczyny zadowolenia z lokalizacji PKD to
bliskość do innych urzędów lub miejsca zamieszkania respondenta oraz dobre warunki
lokalowe (tabela 40).
Blisko centrum, ale nie w strefie płatnego parkingu, łatwy dojazd, dużo miejsca do
parkowania. (Radomska Szkoła Zarządzania Sp. z o.o.)
Czytelne oznakowanie lokalizacji, przy głównej ulicy w sąsiedztwie dworca PKP,
przystanków: autobusowego i tramwajowego, w sąsiedztwie obiektów użyteczności publicznej,
parter, wolny parking. (Rudzka Agencja Rozwoju INWESTOR)
Dobra – bo interesanci urzędu mogą się dowiedzieć o fundacji; zła – bo tylko interesanci
(ewentualnie młodzież na lekcjach). Nigdzie indziej nie spotkałam się z waszą fundacją.
(Fundacja Inkubator przy Urzędzie Miasta Zduńska Wola)
Dobry dojazd, parking, dobra lokalizacja na dole budynku w widocznym miejscu. (Starostwo
Powiatowe w Łęczycy)
Jest to dosyć dobra lokalizacja, bowiem jest prawie w centrum miasta, jednak jest źle
oznaczona, rozreklamowana. (Rudzka ARR Inwestor - Regionalna Agencja Promocji
Zatrudnienia)
Ponieważ jest w centrum miasta jak również załatwia się w urzędzie rejestrację działalności
więc na miejscu można uzyskać poradę. (Fundacja Puławskie Centrum Przedsiębiorczości)
20
Powinna znajdować się bliżej urzędów, w których przedsiębiorcy załatwiają niezbędne
formalności. Np. bliżej Urzędu Miejskiego lub wręcz w jego siedzibie. (Zachodniopomorska
Szkoła Biznesu Centrum Rozwoju Biznesu)
Nieliczne osoby niezadowolone z lokalizacji PKD podawały w uzasadnieniu zbyt dużą
odległość, jaką należy pokonać by dotrzeć do punktu, złe oznakowanie, trudny dojazd
i trudności z parkowaniem (tabele 41 i 42). Oto przykłady:
Utrudniony dojazd samochodem. Brak miejsc parkingowych. Znaczna odległość od
przystanków komunikacji miejskiej. Niezbyt dobrze oznakowany budynek od drogi dojazdowej
(musiałem pytać parkingowego). (Małopolska Agencja Rozwoju regionalnego)
Daleko od mojego miejsca zamieszkania. Fundacja ta znajduje się na odludziu, mogłaby być
lepiej usytuowana. (Fundacja Gospodarcza, Gdynia)
Ani to centrum, ani las, ani peryferia. Bez samochodu – bardzo żmudne przemierzanie szaroburych dróg, gdyż dojazd środkami komunikacji miejskiej byłby jeszcze dłużej trwającym niż
piesze wędrówki. (Fundacja Gospodarcza, Gdynia)
Bardzo mało widoczna dla ludzi przyjezdnych. (Woj. Urząd Pracy w Łodzi Filia w Piotrkowie
Trybunalskim)
Brak reklam widocznych dla zainteresowanych. Mało nagłośniona
(Zachodniopomorska ARR - Cech Rzemiosł Różnych i Przedsiębiorców)
pomoc.
Osoby, które nie były zadowolone z lokalizacji PKD lub które uznały ją za neutralną („ani
dobra, ani zła”) zapytano, czy korzystałyby z usług doradczych częściej, gdyby lokalizacja
ośrodka była lepsza. Twierdzącej odpowiedzi na to pytanie udzielił zaledwie co trzeci badany
w tej grupie. Wyniki te pozwalają uznać, że generalnie nie ma potrzeby podejmowania
działań zmierzających do zmiany lokalizacji punktów konsultacyjno-doradczych.
Bariera odpłatności usług doradczych
Na pytanie o to, czy skorzystaliby z usług doradczych również wtedy, gdyby nie były one
bezpłatne, większość badanych odpowiedziała przecząco (łącznie 3/4 badanych udzieliło
odpowiedzi „raczej nie” i „zdecydowanie nie”). Odpowiedzi takie częściej pojawiały się
wśród osób fizycznych niż wśród MSP. Świadczy to o istotnej roli finansowania
analizowanego instrumentu ze środków publicznych w ułatwianiu dostępu do wiedzy
związanej z zakładaniem i prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Określenie potrzeb beneficjentów z sektora MSP w zakresie działań na rzecz sektora,
finansowanych ze środków publicznych
Analiza odpowiedzi, udzielanych przez badane firmy na pytanie o chęć skorzystania
z różnych form działań, dofinansowanych ze środków publicznych wykazuje, że największe
zapotrzebowanie istnieje w obszarze bezpośredniego wsparcia finansowego. Na pierwszym
miejscu pod względem częstości wskazań znalazły się preferencyjne pożyczki, a w dalszej
kolejności wsparcie inwestycyjne – na każdą z tych form wskazało znaczniej więcej niż
połowa badanych (tabela 52).
21
Nieco ponad połowa badanych zgłosiła też popyt na indywidualne doradztwo, zależne od
potrzeb danej firmy, działania promocyjne oraz szkolenia specjalistyczne, dotyczące specyfiki
firmy lub branży.
Nieco rzadziej wskazywano na wspieranie uzyskiwania certyfikatów, pomoc w kojarzeniu
partnerów, udział w imprezach wystawienniczych, szkolenia ogólne i dostęp do funduszy
poręczeń kredytowych.
Ogólnie odnotowano wysoki poziom wskazań niemal na wszystkie wyszczególnione
działania, co świadczy o zapotrzebowaniu ze strony badanych MSP na różne działania
wspierające ich rozwój.
22
ZAŁĄCZNIKI:
1. Komplet tabel
2. Kwestionariusze (2 wersje)
3. Zestawienie liczby odesłanych ankiet z poszczególnych PKD
4. Dokumenty projektu (Zakres zadań, Warunki udzielania dotacji, Regulamin PKD)
(oprac. Agnieszka Dudzińska)
23
Załącznik 1: Komplet tabel
Spis tabel
Część I: Profil beneficjentów:
Tabela 1. Udział MSP i osób fizycznych w próbie
Tabela 2. Osoby fizyczne wg płci
Tabela 3. Liczba właścicieli w badanych MSP
Tabela 4. Właściciele MSP wg płci i wykształcenia
Tabela 5. Płeć właściciela – firmy z jednym właścicielem
Tabela 6. MSP wg liczby pracowników
Tabela 7. Pracownicy MSP wg płci i wykształcenia
Tabela 8. Rynki działania badanych MSP
Tabela 9. Sektor działania badanych MSP i tych osób fizycznych, które założyły działalność gospodarczą
Tabela 10. Korzystanie ze środków publicznych przez badane MSP
Tabela 11. Posiadanie i uzyskiwanie certyfikatów przez badane MSP
Tabela 12. Przychody netto badanych MSP (w poprzednim roku obrotowym)
Tabela 13. Udział eksportu w przychodach netto badanych MSP (w poprzednim roku obrotowym)
Tabela 14. Suma aktywów badanych MSP (na koniec poprzedniego roku obrotowego)
Tabela 15. Wartość zakupów inwestycyjnych badanych MSP (w poprzednim roku obrotowym)
Tabela 16. Zatrudnianie pracowników przez osoby fizyczne, które rozpoczęły działalność gospodarczą
Część II: Ocena programu
Tabela 17. Źródła informacji o programie wg kategorii beneficjenta
Tabela 18. Zadowolenie z usług wg kategorii beneficjenta (+ średnie)
Tabela 19. Uzasadnienie zadowolenia lub niezadowolenia z usług – komentarze osób niezadowolonych
(oceny od 1 do 4 na skali 1 - 10)
Tabela 20. Uzasadnienie zadowolenia lub niezadowolenia z usług – komentarze osób średnio zadowolonych
(oceny 5 i 6 na skali 1 - 10)
Tabela 21. Uzasadnienie zadowolenia lub niezadowolenia z usług – komentarze osób zadowolonych
(oceny od 7 do 10 na skali 1 - 10)
Tabela 22. Ocena doradcy wg kategorii beneficjenta (i ew. wg PKD)
Tabela 23. Uzasadnienie oceny doradcy (pytanie otwarte) wg kategorii oceny
Tabela 24. Ocena przydatności porady wg kategorii beneficjenta
Tabela 25. Przydatność uzyskanej porady (pytanie otwarte)
Tabela 26. Wykorzystanie porady w praktyce przez badane MSP
Tabela 27. Przyczyny niewykorzystania porad w praktyce (MSP)
Tabela 28. Wpływ uzyskanej porady na decyzję o rozpoczęciu działalności gospodarczej przez osoby fizyczne
Tabela 29. Wykorzystanie uzyskanej porady w praktyce przez osoby fizyczne
Tabela 30. Przyczyny niewykorzystania porad w praktyce (osoby fizyczne)
Tabela 31. Zamiar korzystania w przyszłości z usług doradczych wg kategorii beneficjenta
Tabela 32. Bariery przyszłego korzystania z usług doradczych
Tabela 33. Potrzebny zakres usług doradczych w przyszłości wg kategorii beneficjenta (pytanie otwarte)
Tabela 34. Ogólna ocena programu wg kategorii beneficjenta
Tabela 35. Uzasadnienie ogólnej oceny programu (pytanie otwarte) – oceny bardzo dobre i dobre
Tabela 36. Uzasadnienie ogólnej oceny programu (pytanie otwarte) – ocena „ani dobry, ani zły program”
Tabela 37. Uzasadnienie ogólnej oceny programu (pytanie otwarte) – oceny złe
Tabela 38. Propozycje ulepszeń sytemu
Tabela 39. Ocena lokalizacji PKD
Tabela 40. Uzasadnienie oceny lokalizacji - komentarze do odpowiedzi "bardzo dobra" i "dobra lokalizacja"
Tabela 41. Uzasadnienie oceny lokalizacji - komentarze do odpowiedzi "ani dobra, ani zła lokalizacja"
Tabela 42. Uzasadnienie oceny lokalizacji - komentarze do odpowiedzi "zła lokalizacja" i "bardzo zła lokalizacja"
Tabela 43. Wpływ ewentualnej zmiany lokalizacji na częstość korzystania z usług
Tabela 44. Optymalne godziny otwarcia PKD wg kategorii beneficjenta
Tabela 45. Bariera odpłatności usług doradczych wg kategorii beneficjenta
Tabela 46. Dodatkowe komentarze badanych na temat programu usług doradczych
Część III: Wzorce korzystania z usług PKD
Tabela 47. Częstość korzystania
Tabela 48. Korzystanie z usług doradczych prowadzonych przez inne podmioty
Tabela 49. Liczba doradców obsługujących jednego beneficjenta
Tabela 50. Miejsce świadczenia usług
Tabela 51. Inne (poza siedzibą PKD) miejsce świadczenia usług
24
Część IV: Zapotrzebowanie na instrumenty pomocowe
Tabela 52. Zapotrzebowanie na poszczególne działania na rzecz sektora MSP ze strony badanych firm
Tabela 1. Udział MSP i osób fizycznych w próbie
Ważne
MSP
osoba fizyczna nie prow. dział. gosp.
Ogółem
Częstość
47
65
112
Procent
42,0
58,0
100,0
Częstość
33
32
65
47
112
Procent
29,5
28,6
58,0
42,0
100,0
Procent
ważnych
42,0
58,0
100,0
Procent
skumulowany
42,0
100,0
Procent
ważnych
50,8
49,2
100,0
Procent
skumulowany
50,8
100,0
Tabela 2. Osoby fizyczne wg płci
Ważne
Braki danych
Ogółem
mężczyzna
kobieta
Ogółem
Systemowe braki danych
Tabela 3. Liczba właścicieli w badanych MSP
Ważne
Braki
danych
1 właściciel
2 właścicieli
3 właścicieli
4 właścicieli
5właścicieli
40 właścicieli
Ogółem
brak odpowiedzi
Systemowe braki danych
Ogółem
Ogółem
Częstość
30
6
2
2
1
1
42
5
65
70
112
Procent
26,8
5,4
1,8
1,8
,9
,9
37,5
4,5
58,0
62,5
100,0
Procent
ważnych
71,4
14,3
4,8
4,8
2,4
2,4
100,0
Procent
skumulowany
71,4
85,7
90,5
95,2
97,6
100,0
Tabela 4. Właściciele MSP wg płci i wykształcenia
Kategorie właścicieli
Częstość
Kobiety
29
Procent
wszystkich
właścicieli
29%
Osoby z wykształceniem wyższym
Osoby z wykształceniem licencjackim
Osoby z wykształceniem pomaturalnym
Osoby z wykształceniem średnim
Osoby z pozostałymi kategoriami wykształcenia
Łączna liczba właścicieli
24
4
10
15
48
101
24%
4%
10%
15%
48%
100%
25
Tabela 5. Płeć właściciela – firmy z jednym właścicielem
Ważne
Braki
danych
mężczyzna
kobieta
Ogółem
brak odpowiedzi
Systemowe braki danych
Ogółem
Ogółem
Częstość
25
4
29
1
82
83
112
Procent
22,3
3,6
25,9
,9
73,2
74,1
100,0
Procent
ważnych
86,2
13,8
100,0
Procent
skumulowany
86,2
100,0
Tabela 6. MSP wg liczby pracowników
Ważne
Braki
danych
Ogółem
0
1
2
3
4
5
7
8
10
12
14
36
40
42
49
51
63
81
92
98
114
120
131
225
Ogółem
Brak danych
Systemowe braki danych
Ogółem
Częstość
5
3
2
6
2
2
1
3
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
40
7
65
72
112
Procent
4,5
2,7
1,8
5,4
1,8
1,8
,9
2,7
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
,9
35,7
6,3
58,0
64,3
100,0
Procent
ważnych
12,5
7,5
5,0
15,0
5,0
5,0
2,5
7,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
2,5
100,0
Procent
skumulowany
12,5
20,0
25,0
40,0
45,0
50,0
52,5
60,0
62,5
65,0
67,5
70,0
72,5
75,0
77,5
80,0
82,5
85,0
87,5
90,0
92,5
95,0
97,5
100,0
26
Tabela 7. Pracownicy MSP wg płci i wykształcenia
Kategorie pracowników
Częstość
Kobiety
Osoby z wykształceniem wyższym
Osoby z wykształceniem licencjackim
Osoby z wykształceniem pomaturalnym
Osoby z wykształceniem średnim
Osoby z pozostałymi kategoriami wykształcenia
Łączna liczba pracowników
516
Procent
wszystkich
pracowników
41%
100
50
44
398
660
1 252
8%
4%
4%
32%
53%
100%
Tabela 8. Rynki działania badanych MSP
Rynek lokalny
Rynek krajowy
Rynek
międzynarodowy (kraje
UE)
Rynek
międzynarodowy (kraje
spoza UE)
Wskazany jako
najważniejszy
(„1”) lub jedyny
43% (19)
39% (17)
7% (3)
Wskazany
w drugiej
kolejności
2% (1)
14% (6)
5% (2)
Wskazany
w trzeciej
kolejności
7% (3)
-
7% (3)
5% (2)
Wskazany jako jeden Łączna ilość
z kilku bez podania
wskazań
kolejności
9% (4)
55% (24)
9% (4)
61% (27)
7% (3)
25% (11)
7% (3)
18% (8)
Tabela 9. Sektor działania badanych MSP i tych osób fizycznych, które założyły działalność
gospodarczą
Sekcja EKD
MSP
41% (14)
Osoby
fizyczne
50% (3)
Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów mechanicznych,
motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego
Przetwórstwo przemysłowe
Obsługa nieruchomości, wynajem, nauka i usługi związane z
prowadzeniem dział. gosp.
Budownictwo
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
Pozostała działalność usługowa komunalna, społeczna i
indywidualna
Edukacja
Ochrona zdrowia i opieka społeczna
Hotele i restauracje
Razem
Ogółem
43% (17)
44% (15)
21% (7)
17% (1)
17% (1)
40% (16)
20% (8)
15% (5)
15% (5)
6% (2)
-
13% (5)
13% (5)
5% (2)
3% (1)
3% (1)
100% (34)
17% (1)
100% (6)
3% (1)
3% (1)
3% (1)
100% (40)
27
Tabela 10. Korzystanie ze środków publicznych przez badane MSP
Ważne
Braki
danych
tak, w przeszłości
tak, obecnie
nie, nigdy
w przeszłości i obecnie
Ogółem
brak odpowiedzi
Systemowe braki danych
Ogółem
Ogółem
Częstość
7
5
29
3
44
3
65
68
112
Procent
6,3
4,5
25,9
2,7
39,3
2,7
58,0
60,7
100,0
Procent
ważnych
15,9
11,4
65,9
6,8
100,0
Procent
skumulowany
15,9
27,3
93,2
100,0
Tabela 11. Posiadanie i uzyskiwanie certyfikatów przez badane MSP
Ważne
Braki
danych
Ogółem
tak, posiada
tak, ubiega się
nie
Ogółem
brak odpowiedzi
Systemowe braki danych
Ogółem
Częstość
4
5
34
43
4
65
69
112
Procent
3,6
4,5
30,4
38,4
3,6
58,0
61,6
100,0
Procent
ważnych
9,3
11,6
79,1
100,0
Procent
skumulowany
9,3
20,9
100,0
Tabela 12. Przychody netto badanych MSP (w poprzednim roku obrotowym)
Ważne
Braki
danych
Ogółem
do 100 tys. PLN
powyżej 100 tys. do 1 mln PLN
powyżej 1 mln PLN
Ogółem
brak odpowiedzi
Systemowe braki danych
Ogółem
Częstość
7
5
13
25
22
65
87
112
Procent
6,3
4,5
11,6
22,3
19,6
58,0
77,7
100,0
Procent
ważnych
28,0
20,0
52,0
100,0
Procent
skumulowany
28,0
48,0
100,0
28
Tabela 13. Udział eksportu w przychodach netto badanych MSP (w poprzednim roku
obrotowym)
Ważne
Braki danych
Ogółem
.01
.06
.07
.11
.13
.56
Ogółem
Systemowe braki danych
Częstość
1
1
1
1
1
1
6
106
112
Procent
,9
,9
,9
,9
,9
,9
5,4
94,6
100,0
Procent
ważnych
16,7
16,7
16,7
16,7
16,7
16,7
100,0
Procent
skumulowany
16,7
33,3
50,0
66,7
83,3
100,0
Tabela 14. Suma aktywów badanych MSP (na koniec poprzedniego roku obrotowego)
Ważne
Braki
danych
do 1 mln PLN
powyżej 1 mln do 5 mln PLN
powyżej 5 mln PLN
Ogółem
brak odpowiedzi
Systemowe braki danych
Ogółem
Ogółem
Częstość
4
5
5
14
33
65
98
112
Procent
3,6
4,5
4,5
12,5
29,5
58,0
87,5
100,0
Procent
ważnych
28,6
35,7
35,7
100,0
Procent
skumulowany
28,6
64,3
100,0
Tabela 15. Wartość zakupów inwestycyjnych badanych MSP (w poprzednim roku
obrotowym)
Ważne
Braki
danych
Ogółem
do 20 tys. PLN
powyżej 20 tys. do 500 tys. PLN
powyżej 500 tys. PLN
Ogółem
brak odpowiedzi
Systemowe braki danych
Ogółem
Częstość
7
6
6
19
28
65
93
112
Procent
6,3
5,4
5,4
17,0
25,0
58,0
83,0
100,0
Procent
ważnych
36,8
31,6
31,6
100,0
Procent
skumulowany
36,8
68,4
100,0
29
Tabela 16. Zatrudnianie pracowników przez osoby fizyczne, które rozpoczęły działalność
gospodarczą
Czy zatrudnia Pan(i) pracowników ?
Ważne
Braki
danych
Ogółem
Częstość
tak
2
nie, ale w prowadzeniu działalności pomaga rodzina
4
nie
25
Ogółem
31
brak odpowiedzi
34
Systemowe braki danych
47
Ogółem
81
112
Procent
1,8
3,6
22,3
27,7
30,4
42,0
72,3
100,0
Procent
ważnych
6,5
12,9
80,6
100,0
Procent
skumulowany
6,5
19,4
100,0
Tabela 17. Źródła informacji o programie wg kategorii beneficjenta
Źródła informacji
o możliwości skorzystania z usług doradczych
urząd pracy
prywatny znajomy / znajomi nie będący przedsiębiorcami
stowarzyszenia / fundacje / organizacje / agencje
ulotki / ogłoszenia
internet
na szkoleniu
ogłoszenie prasowe
urzędy / władze lokalne
ogólnie prasa
radio
znajomy przedsiębiorca / inne przedsiębiorstwo
informatory / publikacje
telewizja
urząd skarbowy
inne
nie pamięta
Razem
MSP
4% (2)
13% (6)
23% (11)
15% (7)
17% (8)
9% (4)
2% (1)
2% (1)
4% (2)
6% (3)
2% (1)
2% (1)
2% (1)
2% (1)
6% (3)
100% (47)*
Osoby
fizyczne nie
prowadzące
dział. gosp.
36% (22)
21% (13)
8% (5)
8% (5)
2% (1)
8% (5)
8% (5)
7% (4)
3% (2)
2% (1)
2% (1)
2% (1)
3% (2)
2% (1)
100% (62)*
Ogółem
22% (24)
17% (19)
15% (16)
11% (12)
8% (9)
8% (9)
6% (6)
5% (5)
4% (4)
4% (4)
2% (2)
2% (2)
1% (1)
1% (1)
5% (5)
1% (1)
100% (109)*
* Suma wskazań może być większa niż liczba respondentów, gdyż można było wskazać więcej niż jedno źródło. Podstawą procentowania
była liczba respondentów (pomniejszona o 3 przypadki nieudzielenia odpowiedzi na to pytanie).
30
Tabela 18. Zadowolenie z usług wg kategorii beneficjenta
M3 Czy jest ogólnie zadowolony z
otrzymanych usług doradczych? Na skali
poniżej proszę zaznaczyć punkt
odpowiadający stopniowi zadowolenia.
1 bardzo niezadowolony
2
3
4
5
6
7
8
9
10 bardzo zadowolony
Ogółem
Typ klienta
os. fiz. nie
prow. dział.
MSP
Ogółem
gosp.
5
2
7
11,1%
3,2%
6,5%
1
1
1,6%
,9%
1
1
2
2,2%
1,6%
1,9%
1
3
4
2,2%
4,8%
3,7%
2
2
4
4,4%
3,2%
3,7%
4
4
8
8,9%
6,3%
7,4%
3
9
12
6,7%
14,3%
11,1%
10
12
22
22,2%
19,0%
20,4%
5
14
19
11,1%
22,2%
17,6%
14
15
29
31,1%
23,8%
26,9%
45 (śr. 7,4) 63 (śr. 7,8)
108 (śr. 7,6)
100,0%
100,0%
100,0%
Tabela 19. Uzasadnienie zadowolenia lub niezadowolenia z usług – komentarze osób
niezadowolonych (oceny od 1 do 4 na skali 1 - 10)
Określenie
nie spełniły oczekiwań/ ogólne niezadowolenie
mało informacji / niewystarczające informacje
profesjonalni / kompetentni doradcy / duża wiedza
doradców
spełniły oczekiwania / ogólne zadowolenie
niejasne / chaotyczne
zbyt ogólne / mało szczegółowych informacji /
niekonkretne
za krótkie porady / za mało czasu
Razem
Częstość
wystąpienia
2
2
1
Procent
respondentów
22%
22%
11%
1
1
1
11%
11%
11%
1
9
11%
100%
Tabela 20. Uzasadnienie zadowolenia lub niezadowolenia z usług – komentarze osób średnio
zadowolonych (oceny 5 i 6 na skali 1 - 10)
Określenie
mało informacji / niewystarczające informacje
praktyczne / pomocne / cenne wskazówki
atmosfera / mili doradcy / zaangażowani doradcy
zbyt ogólne / mało szczegółowych informacji /
niekonkretne
nie spełniły oczekiwań/ ogólne niezadowolenie
inne pozytywne
Razem
Częstość
wystąpienia
3
2
1
1
Procent
respondentów
43%
29%
14%
14%
1
1
7
14%
14%
100%
31
Tabela 21. Uzasadnienie zadowolenia lub niezadowolenia z usług – komentarze osób
zadowolonych (oceny od 7 do 10 na skali 1 - 10)
Określenie
profesjonalni / kompetentni doradcy / duża wiedza
doradców
dobre informacje / dużo informacji
jasne / zrozumiałe / przystępne
atmosfera / mili doradcy / zaangażowani doradcy
praktyczne / pomocne / cenne wskazówki
spełniły oczekiwania / ogólne zadowolenie
szybkość / łatwy dostęp
konkretne / szczegółowe informacje
za mało materiałów
zbyt ogólne / mało szczegółowych informacji /
niekonkretne
nie spełniły oczekiwań/ ogólne niezadowolenie
bezpłatne
inne pozytywne
inne krytyczne
Razem
Częstość
wystąpienia
21
Procent
respondentów
34%
13
8
8
6
5
5
4
2
1
21%
13%
13%
10%
8%
8%
7%
3%
2%
1
1
5
2
62
2%
2%
8%
3%
100%
Tabela 22. Ocena doradcy wg kategorii beneficjenta
Kategoria odpowiedzi
bardzo dobry doradca
dobry doradca
ani dobry, ani zły doradca
zły doradca
bardzo zły doradca
Razem
MSP
47% (25)
43% (23)
10% (5)
100% (53*)
osoby fizyczne
nie prowadzące
dział. gosp.
47% (40)
35% (30)
17% (14)
1% (1)
100% (85*)
Ogółem
47% (65)
38% (53)
14% (19)
1% (1)
100% (138*)
* Suma wskazań jest większa od liczby respondentów, gdyż oceniali oni wszystkich doradców, z którymi pracowali.
Tabela 23. Uzasadnienie oceny doradcy (pytanie otwarte) wg kategorii oceny
Kategorie odpowiedzi
Ocena doradcy: bardzo komunikatywny, informacje
zrozumiale przekazane
Dobrze przygotowany merytorycznie, posiadający dużą
wiedzę
Ocena informacji: konkretne, wyczerpujące, dobra jakość
Miły, uprzejmy, kulturalny
Informacje dotyczyły konkretnego problemu
Nie sprawiał wrażenia osoby zainteresowanej udzieleniem
pomocy
Opis tematu usługi
Szybka odpowiedź, dyspozycyjny
Respondent nie uzyskał oczekiwanych informacji
Doradca "nie w temacie", nie orientuje się w specyfice
Do tej pory nie otrzymałem materiałów oferowanych przez
ARR
Brakuje mu wyglądu i aparycji (krawat itp)
Razem
bardzo
dobry lub
dobry
doradca
31
ani dobry
ani zły
doradca
zły lub
bardzo zły
doradca
Ogółem
-
31 (33%)
31
-
31 (33%)
22
17
10
1
1
2
8
23 (25%)
17 (18%)
12 (13%)
10 (11%)
7
7
1
1
3
1
1
1
78
16
1
8 (9%)
7 (8%)
4 (4%)
1 (1%)
1 (1%)
1
1 (1%)
95 (100%)
32
Tabela 24. Ocena przydatności porady wg kategorii beneficjenta
Jak ocenia Pan(i) przydatność uzyskanej niezbędna
porady?
bardzo przydatna
raczej przydatna
niezbyt przydatna
całkowicie nieprzydatna
Ogółem
Typ klienta
os. fiz. nie prow.
MSP
dział. gosp.
10
8
22,7%
13,3%
22
27
50,0%
45,0%
9
16
20,5%
26,7%
2
8
4,5%
13,3%
1
1
2,3%
1,7%
44
60
100,0%
100,0%
Ogółem
18
17,3%
49
47,1%
25
24,0%
10
9,6%
2
1,9%
104
100,0%
Tabela 25. Przydatność uzyskanej porady (pytanie otwarte)
Do czego przydała się uzyskana porada?
W prowadzeniu własnej działalności
Informacje nt. źródeł finansowania dział. gosp., środków pomocowych
Przygotowanie dokumentów, właściwego wypełnienia wniosków
Pozwoliła podjąć właściwą decyzję gospodarczą
Do rozwoju firmy (zmniejszenie kosztów, budowa działu)
Do poszerzenia własnej wiedzy: w szkole, do pracy magisterskiej
Znalezienie pracy
Nawiązanie kontaktów handlowych
Na razie jeszcze się nie przydała
Do chwili obecnej nie wykorzystałem uzyskanych informacji
Prowadzenie księgowości, podatków
Orientacja w problemach prawnych
Zarządzanie zasobami ludzkimi, umowy z pracownikami
Inne
Razem
MSP
6% (2)
31% (11)
17% (6)
11% (4)
17% (6)
3% (1)
6% (2)
3% (1)
6% (1)
3% (1)
3% (1)
3% (1)
100%
(36)*
Osoby
fizyczne nie
prowadzące
dział. gosp.
37% (17)
15% (7)
11% (5)
9% (4)
9% (4)
9% (4)
2% (1)
4% (2)
2% (1)
2% (1)
2% (2)
2% (1)
100% (46)*
Ogółem
23% (19)
22% (18)
13% (11)
10% (8)
7% (6)
6% (5)
5% (4)
4% (3)
4% (3)
4% (3)
2% (2)
2% (2)
1% (1)
1% (1)
100%
(82)*
* Suma wskazań może być większa niż liczba respondentów, gdyż można było podać więcej niż jedno wskazanie. Podstawą procentowania
była liczba respondentów, którym zadano to pytanie.
33
Tabela 26. Wykorzystanie porady w praktyce przez badane MSP
Czy wykorzystał w praktyce porady udzielone w Punkcie Konsultacyjno-Doradczym?
Ważne
Braki danych
Ogółem
tak
nie, ale planuję to uczynić
nie i nie zamierzam
Ogółem
brak odpowiedzi
Częstość
32
11
2
45
2
47
Procent
68,1
23,4
4,3
95,7
4,3
100,0
Procent
ważnych
71,1
24,4
4,4
100,0
Procent
skumulowany
71,1
95,6
100,0
Tabela 27. Przyczyny niewykorzystania porad w praktyce (MSP)
Przyczyna
Częstość
Trudności finansowe
Porady PKD nie nadawały się do wykorzystania
Sytuacja osobista
Wystarczająco dobrze radzi sobie sam(a), brak potrzeby zmian
Zamierza zawiesić działalność
Inne
Razem
4
3
3
1
1
1
12
Procent
respondentów
33%
25%
25%
8%
8%
8%
100%
Tabela 28. Wpływ uzyskanej porady na decyzję o rozpoczęciu działalności gospodarczej
przez osoby fizyczne
Ważne
Braki danych
Ogółem
decydujący wpływ
znaczny wpływ
umiarkowany wpływ
niewielki wpływ
żadnego wpływu
Ogółem
brak odpowiedzi
Częstość
2
15
6
6
12
41
24
65
Procent
3,1
23,1
9,2
9,2
18,5
63,1
36,9
100,0
Procent
ważnych
4,9
36,6
14,6
14,6
29,3
100,0
Procent
skumulowany
4,9
41,5
56,1
70,7
100,0
34
Tabela 29. Wykorzystanie uzyskanej porady w praktyce przez osoby fizyczne
Czy rozpoczął Pan(i) działalność gospodarczą?
Ważne
Braki danych
Ogółem
tak
nie, ale planuję to uczynić
nie i nie zamierzam
Ogółem
brak odpowiedzi
Częstość
11
42
11
64
1
65
Procent
16,9
64,6
16,9
98,5
1,5
100,0
Procent
ważnych
17,2
65,6
17,2
100,0
Procent
skumulowany
17,2
82,8
100,0
Tabela 30. Przyczyny niewykorzystania porad w praktyce (osoby fizyczne)
Przyczyna
Częstość
Brak funduszy, problemy ze zdobyciem kredytów
Niepewny rynek
Przeszkody biurokratyczne
Koszty rozpoczęcia działalności
Podjęcie pracy najemnej
Uczy się
Nie ma zamiaru ze względów osobistych
Problemy z lokalizacją
Brak kwalifikacji
Razem
Procent
respondentów
51%
19%
15%
13%
13%
13%
4%
4%
2%
100%
24
9
7
6
6
6
2
2
1
47
Tabela 31. Zamiar korzystania w przyszłości z usług doradczych wg kategorii beneficjenta
Czy chciałby Pan(i) jeszcze w przyszłości skorzystać z
bezpłatnych usług doradczych?
zdecydowanie tak
raczej tak
raczej nie
zdecydowanie nie
Razem
MSP
Osoby fizyczne
Ogółem
76% (35)
22% (10)
2% (1)
100% (46)
61% (39)
34% (22)
2% (1)
3% (2)
100% (165)
67% (74)
29% (32)
2% (2)
2% (2)
100% (110)
Tabela 32. Bariery przyszłego korzystania z usług doradczych
Dlaczego nie chciał(a)by Pan(i) w przyszłości korzystać z usług doradczych?
nie są mi już potrzebne
to nic nie daje
mam własne pomysły
Razem
Liczebność
2 (50%)
1 (25%)
1 (25%)
4 (100%)
35
Tabela 33. Potrzebny zakres usług doradczych w przyszłości wg kategorii beneficjenta
(pytanie otwarte)
W jakim zakresie chciał(a)by Pan(i) jeszcze skorzystać z
usług doradczych?
MSP
37% (16)
26% (11)
7% (3)
9% (4)
2% (1)
14% (6)
2% (1)
5% (2)
Osoby fizyczne
prow. dział.
gosp.
13% (7)
22% (12)
28% (15)
9% (5)
15% (8)
4% (2)
13% (7)
9% (5)
Źródła finansowania działalności gospodarczej
Zagadnienia prawne i przepisy podatkowe
Prowadzenie i rozwój działalności gospodarczej
Marketing, kontakty handlowe, zdobywanie klienta
Dokształcanie, dodatkowe kwalifikacje
Sprawy związane z wejściem do UE
Sposób zarządzania, doradztwo finansowe, księgowość
Pomoc w opracowywaniu dokumentów, jak sporządzić
biznes plan
Zarządzanie zasobami ludzkimi, prawa pracy
Jeszcze nie wie – czas to zweryfikuje
Inne
Razem
Ogółem
24% (23)
24% (23)
19% (18)
9% (9)
9% (9)
8% (8)
8% (8)
7% (7)
9% (4)
7% (3)
5% (2)
100% (43)
2% (1)
9% (5)
7% (4)
100% (54)
5% (5)
8% (8)
6% (6)
100% (97)
MSP
Osoby fizyczne
Ogółem
43% (19)
48% (21)
9% (4)
100% (44)
37% (22)
42% (25)
18% (11)
3% (2)
100% (60)
39% (41)
44% (46)
14% (15)
2% (2)
100% (104)
Tabela 34. Ogólna ocena programu wg kategorii beneficjenta
Jak Pan(i) ocenia ogólnie program nieodpłatnych usług
doradczych?
bardzo dobry program
dobry program
ani dobry, ani zły program
zły program
bardzo zły program
Razem
Tabela 35. Uzasadnienie ogólnej oceny programu (pytanie otwarte) – oceny bardzo dobre i
dobre
Częstość
Pomoc w rozpoczęciu lub prowadzeniu działalności
Możliwość skorzystania z bezpłatnych usług
Dostępność informacji, wiadomo do kogo się zwracać
Pomoc w zdobyciu kredytów
Uwagi krytyczne i propozycje poprawek
Podnoszenie kwalifikacji
Pochwały doradców, dobrze przygotowani, starają się pomóc
Trudno ocenić
Inne
Razem
43
22
12
3
3
3
2
1
1
76
Procent
respondentów
w tej kategorii
oceny
57%
29%
16%
4%
4%
4%
3%
1%
1%
100%
36
Tabela 36. Uzasadnienie ogólnej oceny programu (pytanie otwarte) – ocena „ani dobry, ani
zły program”
Częstość
Za mały zakres tematyczny
Mała promocja, trudny dostęp do informacji
Realizacja porad zakłada posiadanie własnych środków
Nudne zajęcia
Nie znam programu
Zbyt teoretyczny
Program to reklama kredytodawców
Inne
Razem
4
1
1
1
1
1
1
1
11
Procent
respondentów
w tej kategorii
oceny
36%
9%
9%
9%
9%
9%
9%
9%
100%
Tabela 37. Uzasadnienie ogólnej oceny programu (pytanie otwarte) – oceny złe
Częstość
Mała promocja, trudny dostęp do informacji
Realizacja porad zakłada posiadanie własnych środków
Razem
1
1
2
Procent
respondentów
w tej kategorii
oceny
50%
50%
100%
Tabela 38. Propozycje ulepszeń sytemu
Co można by ulepszyć w systemie świadczenia usług konsultacyjnodoradczych, aby był on skuteczniejszy?
słaba promocja usług doradczych
lepsza dostępność: godziny pracy, w wolne dni, cały rok
poprawić jakość świadczonych usług
zmienić sposób dostarczania usług
więcej szkoleń / kursów
pomoc w nawiązywaniu kontaktów gospodarczych
porady odnośnie wypełniania dokumentów
łatwo dostępne tanie kredyty
więcej zajęć z doradztwa podatkowego
doradztwo w zakresie nawiązywania kontaktów z ludźmi
więcej materiałów informacyjnych
wymiana doświadczeń właścicieli małych i średnich firm
więcej usług doradczych
pilotowanie późniejszych działań beneficjentów
zmniejszyć biurokrację
nic nie zmieniać, jest OK
inne
nie wiem, trudno powiedzieć
Razem
MSP
Osoby
fizyczne nie
prowadzące
dział. gosp.
19% (9)
13% (6)
13% (6)
4% (2)
2% (1)
9% (4)
6% (3)
2% (1)
4% (2)
2% (1)
2% (1)
-
15% (5)
9% (3)
6% (2)
15% (5)
6% (2)
9% (3)
6% (2)
3% (1)
3% (1)
3% (1)
9% (3)
13% (6)
9% (3)
9% (4)
15% (5)
9% (4)
100% (34)* 100% (47)*
Ogółem
17% (14)
11% (9)
10% (8)
6% (5)
5% (4)
5% (4)
5% (4)
4% (3)
4% (3)
3% (2)
1% (1)
1% (1)
1% (1)
1% (1)
11% (9)
9% (7)
11% (9)
100% (81)*
* Suma wskazań może być większa niż liczba respondentów, gdyż można było podać więcej niż jedno wskazanie. Podstawą procentowania
była liczba respondentów, którzy odpowiedzieli na to pytanie.
37
Tabela 39. Ocena lokalizacji PKD
Ważne
Braki danych
Ogółem
bardzo dobra lokalizacja
dobra lokalizacja
ani dobra, ani zła lokalizacja
zła lokalizacja
bardzo zła lokalizacja
Ogółem
brak odpowiedzi
Częstość
36
39
25
2
2
104
8
112
Procent
32,1
34,8
22,3
1,8
1,8
92,9
7,1
100,0
Procent
ważnych
34,6
37,5
24,0
1,9
1,9
100,0
Procent
skumulowany
34,6
72,1
96,2
98,1
100,0
Tabela 40. Uzasadnienie oceny lokalizacji - komentarze do odpowiedzi "bardzo dobra" i
"dobra lokalizacja"
Częstość
Dobra lokalizacja ze względu na centralne położenie
Łatwy dojazd
Łatwe parkowanie
Dobra lokalizacja ze względu na bliskość innych urzędów
Dobra lokalizacja ze względu na bliskość do respondenta
Dobre warunki lokalowe
Trudno znaleźć - złe oznakowanie
Lokalizacja z małymi utrudnieniami- trochę na uboczu
Zła lokalizacja ze względu na odległość
Dobre oznakowanie
Trudne parkowanie
Trudny dojazd
Lokalizacja nie ma znaczenia
Złe warunki lokalowe
Inne
Ogółem
45
16
12
7
6
4
4
2
2
2
2
1
1
1
1
67
Procent
badanych
67%
24%
18%
10%
9%
6%
6%
3%
3%
3%
3%
2%
2%
2%
2%
100%
Tabela 41. Uzasadnienie oceny lokalizacji - komentarze do odpowiedzi "ani dobra, ani zła
lokalizacja"
Częstość
Zła lokalizacja ze względu na odległość
Dobra lokalizacja ze względu na centralne położenie
Nie zna siedziby
Trudno znaleźć - złe oznakowanie
Trudny dojazd
Trudne parkowanie
Łatwe parkowanie
Dobra lokalizacja ze względu na bliskość innych urzędów
Lokalizacja z małymi utrudnieniami- trochę na uboczu
Lokalizacja nie ma znaczenia
Inne
Ogółem
5
3
3
2
2
2
1
1
1
1
1
19
Procent
badanych
26,3
15,8
15,8
10,5
10,5
10,5
5,3
5,3
5,3
5,3
5,3
100%
38
Tabela 42. Uzasadnienie oceny lokalizacji - komentarze do odpowiedzi "zła lokalizacja" i
"bardzo zła lokalizacja"
Częstość
Zła lokalizacja ze względu na odległość
Trudno znaleźć - złe oznakowanie
Ogółem
Procent
badanych
75%
25%
100%
3
1
4
Tabela 43. Wpływ ewentualnej zmiany lokalizacji na częstość korzystania z usług
Ważne
Braki
danych
tak, korzystałbym częściej
nie, lepsza lokalizacja nie miałaby wpływu na częstość
nie dotyczy - wykorzystałem maksymalną ilość godzin
Ogółem
brak odpowiedzi
Systemowe braki danych
Ogółem
Ogółem
Częstość
7
13
2
22
7
83
90
112
Procent
6,3
11,6
1,8
19,6
6,3
74,1
80,4
100,0
Procent
ważnych
31,8
59,1
9,1
100,0
Procent
skumulowany
31,8
90,9
100,0
Tabela 44. Optymalne godziny otwarcia PKD wg kategorii beneficjenta
Jakie powinny być Pana(i) zdaniem
godziny otwarcia punktu
konsultacyjno-doradczego?
Godziny urzędowe (od 8-9 do 16-17-tej)
Godziny poranne
Popołudniowe, wieczorne
Nieco dłużej po południu (po 17-tej)
Rano i wieczorem (z przerwą)
Różnie, w niektóre dni
Dopasowanie do potrzeb klientów
Najlepiej całą dobę
Może zostać tak jak jest
Jakiekolwiek, obojętne, nie ma znaczenia
Ogółem
Typ klienta
os. fiz. nie
prow. dział.
MSP
gosp.
20
19
48,8%
34,5%
2
3
4,9%
5,5%
2
3
4,9%
5,5%
6
14
14,6%
25,5%
4
7,3%
2
2
4,9%
3,6%
2
2
4,9%
3,6%
1
1,8%
4
5
9,8%
9,1%
3
2
7,3%
3,6%
41
55
100,0%
100,0%
Ogółem
39
40,6%
5
5,2%
5
5,2%
20
20,8%
4
4,2%
4
4,2%
4
4,2%
1
1,0%
9
9,4%
5
5,2%
96
100,0%
39
Tabela 45. Bariera odpłatności usług doradczych wg kategorii beneficjenta
Czy skorzystałby z usług doradczych,
gdyby nie były one bezpłatne?
Typ klienta
os. fiz. nie prow.
dział. gosp.
MSP
6
1
15,4%
1,8%
11
7
28,2%
12,7%
17
27
43,6%
49,1%
5
20
12,8%
36,4%
39
55
100,0%
100,0%
zdecydowanie
tak
raczej tak
raczej nie
zdecydowanie
nie
Ogółem
Ogółem
7
7,4%
18
19,1%
44
46,8%
25
26,6%
94
100,0%
Tabela 46. Dodatkowe komentarze badanych na temat programu usług doradczych
Częstość
Pozytywne wrażenia: porady bardzo pomocne, fachowo
przeprowadzone
Dobre, ale można uzupełnić (wsparcie finansowe, doszkolić
personel)
Oceny negatywne: zbyt ogólnie, za krótko, brak specjalistów
Lepiej rozreklamować istnienie programu
Nie korzystał
Ankieta za długa
Prowadzenie działalności jest nieopłacalne
Inne
Razem
16
Procent respondentów,
którzy odpowiedzieli na
to pytanie
46%
9
26%
3
2
1
1
1
4
35
9%
6%
3%
3%
3%
11%
100%
Tabela 47. Częstość korzystania (ile razy w roku 2002)
Ważne
Braki danych
Ogółem
1
2
3
3
4
5
6
10
Ogółem
99
Częstość
64
18
1
5
2
2
1
3
96
16
112
Procent
57,1
16,1
,9
4,5
1,8
1,8
,9
2,7
85,7
14,3
100,0
Procent
ważnych
66,7
18,8
1,0
5,2
2,1
2,1
1,0
3,1
100,0
Procent
skumulowany
66,7
85,4
86,5
91,7
93,8
95,8
96,9
100,0
40
Tabela 48. Korzystanie z usług doradczych prowadzonych przez inne podmioty
Czy w roku 2002 korzystał również z usług
doradczych prowadzonych przez inne
podmioty?
nie
tak
Ogółem
Typ klienta
os. fiz. nie
prow. dział.
MSP
gosp.
38
57
82,6%
87,7%
8
8
17,4%
12,3%
46
65
100,0%
100,0%
Ogółem
95
85,6%
16
14,4%
111
100,0%
Tabela 49. Liczba doradców obsługujących jednego beneficjenta
Czy pracował tylko z jednym doradcą,
czy też korzystał z usług więcej niż
jednej osoby?
Ogółem
Z iloma doradcami pracował
(jeśli więcej niż z jednym)
2
3
4
5
11
12
Ogółem
tylko jeden doradca
więcej niż jeden doradca
Typ klienta
os. fiz. nie prow.
MSP
dział. gosp.
35
44
77,8%
75,9%
10
14
22,2%
24,1%
45
58
100,0%
100,0%
Typ klienta
os. fiz. nie prow.
dział. gosp.
MSP
7
6
70,0%
46,2%
2
3
20,0%
23,1%
1
1
10,0%
7,7%
1
7,7%
1
7,7%
1
7,7%
10
13
100,0%
100,0%
Ogółem
79
76,7%
24
23,3%
103
100,0%
Ogółem
13
56,5%
5
21,7%
2
8,7%
1
4,3%
1
4,3%
1
4,3%
23
100,0%
41
Tabela 50. Miejsce świadczenia usług
Czy usługi doradcze, z których
korzystał, odbywały się w siedzibie
PKD?
korzystałem z porad wyłącznie w siedzibie
korzystałem z nich zarówno w siedzibie, jak i poza nią
korzystałem z porad udzielanych poza siedzibą
Ogółem
Typ klienta
os. fiz. nie
prow. dział.
gosp.
MSP
32
42
71,1%
71,2%
5
3
11,1%
5,1%
8
14
17,8%
23,7%
45
59
100,0%
100,0%
Ogółem
74
71,2%
8
7,7%
22
21,2%
104
100,0%
Tabela 51. Inne (poza siedzibą PKD) miejsca świadczenia usług
Gdzie poza siedzibą PKD odbywały się porady?
Urząd pracy
Telefonicznie
E-maile, korespondencyjnie
Szkoła
W urzędzie miasta/ gminy
Zakład pracy
Tylko nazwa miasta
Inny urząd, organizacja, firma
Inne miejsca
Razem
MSP
33% (4)
17% (2)
8% (1)
8% (1)
25% (3)
17% (2)
8% (1)
100% (12)*
Osoby fizyczne
nie prowadzące
dział. gosp.
50% (8)
6% (1)
13% (2)
19% (3)
13% (2)
6% (1)
100% (16)*
Ogółem
29% (8)
18% (5)
14% (4)
14% (4)
11% (3)
11% (3)
7% (2)
4% (1)
4% (1)
100% (28)*
* Suma wskazań może być większa niż liczba respondentów, gdyż można było wskazać więcej niż jedno miejsce. Podstawą procentowania
była liczba respondentów, którym zadano to pytanie.
42
Tabela 52. Zapotrzebowanie na poszczególne działania na rzecz sektora MSP ze strony
badanych firm
Proponowane działania
wspierające rozwój małych i średnich firm
preferencyjne pożyczki
wsparcie inwestycyjne
doradztwo indywidualne w zależności od
potrzeb danej firmy
działania promocyjne
szkolenia specjalistyczne
wspieranie uzyskiwania certyfikatów
pomoc w kojarzeniu partnerów
udział w imprezach wystawienniczych
szkolenia ogólne
dostęp do funduszy poręczeń kredytowych
badanie rynku
wspieranie współpracy między firmami
dostęp do funduszy venture capital
usługi doradcze związane z wejściem na rynek
kapitałowy
inne 1
inne 2
inne 3
Liczebność
Wymienion Wymienion Wymienio
e na
e w dalszej
ne bez
pierwszym kolejności wskazania
miejscu
kolejności
8
21
5
7
19
4
6
16
5
Ilość wskazań
ogółem
72% (34)
64% (30)
57% (27)
3
1
2
4
1
1
1
21
17
17
17
16
13
15
9
9
6
3
5
5
5
5
3
3
4
3
3
2
3
55% (26)
53% (25)
49% (23)
47% (22)
45% (21)
43% (20)
43% (20)
28% (13)
26% (12)
17% (8)
15% (7)
-
-
1
1
1
2% (1)
2% (1)
2% (1)
N=47
(100%)
43
Załącznik 2: Kwestionariusze
(osobne pliki)
44
Załącznik 3: Zestawienie liczby odesłanych ankiet z poszczególnych PKD
PKD ID
302
303
304
305
306
307
308
309
310
311
312
313
314
315
317
318
320
323
324
325
326
327
329
331
332
333
334
335
336
338
339
340
341
342
343
345
347
349
351
352
357
358
360
361
362
363
364
365
366
367
369
wysłane
otrzymane
1
2
1
4
4
4
4
6
1
1
3
3
2
1
2
2
2
1
4
1
1
5
2
1
1
1
3
4
3
5
6
1
1
2
5
2
1
3
5
1
1
3
3
3
1
1
7
4
3
4
2
% wysłanych
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
3
1
1
1
1
2
1
100%
50%
0%
25%
25%
0%
25%
0%
0%
0%
33%
33%
0%
100%
0%
0%
0%
0%
25%
0%
0%
0%
50%
100%
0%
100%
0%
0%
33%
0%
17%
0%
100%
0%
60%
0%
0%
33%
0%
0%
0%
0%
33%
0%
0%
100%
14%
50%
33%
0%
0%
45
PKD ID
400
401
402
403
404
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
428
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
454
wysłane
otrzymane
5
5
3
7
3
3
3
1
1
3
10
1
5
6
1
2
2
5
5
5
4
5
6
1
2
5
1
5
5
5
3
2
5
5
2
8
2
4
4
5
8
6
6
7
2
3
1
8
1
2
3
% wysłanych
1
1
1
1
1
4
1
1
2
1
1
3
2
1
1
1
2
1
1
1
5
1
1
2
1
4
1
0%
20%
0%
14%
33%
0%
0%
0%
100%
33%
40%
0%
0%
17%
0%
50%
0%
40%
20%
20%
75%
0%
33%
100%
0%
20%
0%
20%
40%
20%
33%
0%
0%
0%
50%
63%
0%
0%
25%
20%
0%
33%
0%
14%
0%
0%
0%
50%
0%
0%
33%
46
PKD ID
455
456
457
458
459
460
461
462
700
703
705
706
707
708
709
710
712
713
714
715
716
717
718
719
720
721
3031
3091
3092
3181
3182
3183
3184
3231
3261
3301
3341
3342
3372
3381
3422
3423
3432
3511
3611
3621
3631
3632
3642
3643
3671
wysłane
otrzymane
4
4
5
5
6
7
5
4
2
3
1
2
1
3
1
2
2
1
1
5
3
1
1
1
1
1
3
1
3
6
1
1
1
1
1
1
3
5
1
5
4
4
1
1
2
1
3
5
1
3
8
% wysłanych
1
1
1
1
2
1
2
1
2
2
2
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
25%
0%
20%
20%
0%
14%
40%
25%
0%
67%
0%
0%
0%
33%
0%
0%
100%
0%
0%
40%
67%
0%
100%
100%
0%
100%
33%
0%
0%
17%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
33%
40%
100%
0%
0%
0%
0%
0%
50%
0%
0%
0%
0%
33%
13%
47
PKD ID
4021
4092
4093
4111
4112
4171
4172
4173
4174
4201
4202
4203
4221
4301
4302
4341
4342
4351
4361
4392
4411
4412
4413
4471
4531
4551
4561
4562
4563
4571
4572
4621
7041
7042
7051
7071
7151
7152
7181
7182
7191
Razem
wysłane
otrzymane
4
1
1
2
9
3
6
3
10
1
4
1
4
4
1
3
3
4
4
4
7
1
3
2
2
1
2
2
1
2
5
3
2
4
1
2
6
2
3
1
2
600
% wysłanych
1
2
3
1
1
1
1
1
1
1
1
2
112
0%
0%
0%
0%
0%
33%
33%
0%
30%
0%
25%
0%
0%
25%
0%
0%
33%
0%
0%
0%
0%
0%
33%
0%
0%
0%
50%
0%
100%
0%
20%
33%
0%
50%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
0%
19%
48
Załącznik 4: Dokumenty projektu
(osobne pliki)
49