2016_klm_t_9_przyczyny_nieporozumien

Kultura logicznego myślenia
rok akademicki 2016/2017
semestr zimowy
Temat 9:
Przyczyny nieporozumień
Wieloznaczności leksykalne:
• homonimia,
• polisemia,
• znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne.
Wieloznaczności leksykalne:
• homonimia,
• polisemia,
• znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne.
„Hrabia kupił nowy zamek.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.
Wieloznaczności leksykalne:
• homonimia,
• polisemia,
• znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne.
„Dyrektor wyrzucił Janka ze szkoły.”
„Kelner wyrzucił niesfornego klienta za drzwi.”
„Pies podał łapę.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tych zdań.
Wieloznaczności leksykalne:
• homonimia,
• polisemia,
• znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne.
A: „Czy Janek ma dziewczynę?”
B: „On jest mnichem!”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje ostatniego zdania.
Wieloznaczności leksykalne:
• homonimia,
• polisemia,
• znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne.
„Od dwóch godzin Janek chodzi z Mariolą.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.
Wieloznaczności leksykalne:
• homonimia,
• polisemia,
• znaczenia obrazowe, metaforyczne oraz idiomatyczne.
„Zdenerwowany Janek przewrócił biurko, podeptał
długopisy i kopnął w kalendarz.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.
Supozycje (role znaczeniowe) nazw:
prosta:
„Wczoraj na podwórku widziałem psa.”
„Pies podał mi łapę.”
formalna: „Pies jest popularnym zwierzęciem domowym.”
materialna: „«Pies» składa się z 4 liter.”
Supozycje (role znaczeniowe) czasowników:
znaczenie aktualne / znaczenie potencjalne:
„Piotr gra w szachy.”
Supozycje nazw i czasowników:
„Student kognitywistyki uczy się logiki.”
Polecenie: wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania i oceń, które z nich są w obecnej sytuacji
prawdziwe, a które fałszywe.
Supozycje nazw i czasowników:
„Polityk PiSu dba o swoją fryzurę.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.
Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność:
ja, ty, on, ona, tutaj, tam, teraz, dzisiaj, wczoraj, itp.
Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność:
ja, ty, on, ona, tutaj, tam, teraz, dzisiaj, wczoraj, itp.
automatyczne wyrażenia okazjonalne
versus
wyrażenia wskazujące
Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność:
referencyjne / anaforyczne użycie wyrażeń okazjonalnych
„On jest pilotem”
„Piotr jest pilotem. On jest wspaniały!”
Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność:
„Piotr podarował Jankowi samochód. Chyba go lubię!”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.
Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność:
„Kiedy Janek bił się z Piotrem, Mariola aktywnie mu
pomagała.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.
Nieporozumienia spowodowane przez okazjonalność:
„Karol przedstawił kilka argumentów za teorią Piotra oraz
kilka argumentów przeciw tej teorii. Niektóre z nich
uważam za trafne.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tego zdania.
Ekwiwokacja:
→ błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie
tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach,
mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie
było to samo.
Jeśli ktoś jest pełnoletni, może kupić dom.
Jeśli ktoś może kupić dom, to ma dużo pieniędzy.
Jeśli ktoś jest pełnoletni, to ma dużo pieniędzy.
Ekwiwokacja:
→ błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie
tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach,
mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie
było to samo.
Jeśli ktoś jest pełnoletni, może kupić dom.
Jeśli ktoś może kupić dom, to ma dużo pieniędzy.
Jeśli ktoś jest pełnoletni, to ma dużo pieniędzy.
Polecenie: Wskaż słowo, z którym związana jest
ekwiwokacja, oraz określ dwa znaczenia tego słowa.
Ekwiwokacja:
→ błąd logiczny powstały na skutek używania w wywodzie
tego samego słowa lub zwrotu w różnych znaczeniach,
mimo że względy poprawności wymagają, by znaczenie
było to samo.
Jeśli Piotr jest inteligentny, to gra w szachy.
Jeśli Piotr gra w szachy, to nie może do nas przyjść.
Jeśli Piotr jest inteligentny, to nie może do nas przyjść.
Polecenie: Wskaż słowo, z którym związana jest
ekwiwokacja, oraz określ dwa znaczenia tego słowa.
Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe:
― wieloznaczność strony czynnej:
„Dzieci zjadły rekiny.”
„Spadek indeksów giełdowych spowodował wzrost
bezrobocia.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tych zdań.
Amfibolie, czyli wieloznaczności składniowe
― wieloznaczność składni dopełniacza:
„Popieram krytykę opozycji.”
„Polityk PiSu nie zgadza się z oskarżeniem ministra.”
„Książka Jana zaginęła podczas przeprowadzki.”
„Ojciec naszego rozmówcy spędził wojnę w polskim obozie
koncentracyjnym.”
Polecenie: Wypisz możliwe interpretacje tych zdań.
Inne przykłady:
„Jan zakopał skarb wraz z żoną i teściową.”
Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.
Inne przykłady:
„Zatrudnię osobę potrafiącą obsługiwać komputer
i tapicera.”
Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.
Inne przykłady:
„Zabrania się głośnych rozmów i spacerów z psami.”
Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.
Inne przykłady:
„Autor cytowanej pracy przedstawił krytykę teorii, w której
można znaleźć wiele błędów.”
Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.
Inne przykłady:
„Piotr nie bierze jeńców.”
Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.
Inne przykłady:
„Jan był kochającym mężem i ojcem wielu wspaniałych
kobiet.”
Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.
Inne przykłady:
„Anna chce porozmawiać o uczniach pijących alkohol
z dyrektorem szkoły.”
Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.
Inne przykłady:
„Piotr pije alkohol.”
Polecenie: Wypisz wszystkie możliwe interpretacje tego
zdania oraz określ przyczynę i rodzaj jego wieloznaczności.