Grudzień 2010 - Mapei International
Transkrypt
Grudzień 2010 - Mapei International
Grudzień 2010 Kronika Mapei 15 kronika15.indd 1 10-12-16 16:36 Zabłyśnij designem Dekoracyjna fuga epoksydowa Kerapoxy Design z dodatkiem brokatowym MapeGlitter nadaje wnętrzom indywidualny charakter i dodaje prestiżu. 15 kolorów fugi (w tym bezbarwny) oraz brokat w wersji srebrnej lub złotej to nieskończona gama artystycznych kombinacji. Daj upust swojej wyobraźni! 2 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 2 10-12-16 16:36 W numerze: Dokumentacja techniczna Ile chemii jest w chemii budowlanej czyli REACH w pigułce Montaż okładzin ceramicznych Kalkulator materiałowy czyli lista zakupowa Wielki format wymaga precyzji Chemoodporne posadzki przemysłowe Rubinowa księżniczka zachwyca klasą Łódzka fontanna gra dzięki Mapei Linia wykończeniowo-dekoracyjna i ocieplenia System dekoracyjnego wykończenia ścian Styropianowe mity Linia Budowlana Wzmacnianie konstrukcji kompozytami FRP 52 Mapeflex PU45 56 9800 m2 MAPEPROOF H500 pod stadionem Wisły Kraków 58 4 8 12 16 20 24 Domieszki do betonu Badania Mapei sięgnęły NASA Mapei Polska podczas Konferencji Dni Betonu 2010 w Wiśle 28 30 Montaż okładzin drewnianych Europejski kongres parkieciarski 2010 Wymagania i właściwości podkładów pod posadzki drewniane Parkiet na lata zabezpieczony 38 44 Montaż wykładzin Biblioteka miejska w Lovere 48 62 66 Mapei na sportowo V miejsce drużyny w barwach Mapei w VI Mistrzostwach Polski Branży Budowlanej w piłce nożnej w Rewalu 68 Program Partnerski dla Wykonawców Pytania i odpowiedzi Zamiast krzyżówki 70 71 34 Pro d u k ty w a r te u wag i KERAFLEX MAXI S1 str. 14, GRANIRAPID str. 14 i 23, ELASTORAPID str. 15, KERABOND T + ISOLASTIC str. 15, MAPEFLEX PU20 str. 18, MAPEFLEX PU30 str. 18, KERAPOXY IEG str. 19, MAPECOAT I 24 str. 19, KERALASTIC T str. 23, MAPELASTIC str. 26, KERAPOXY str. 26, KERAPOXY DESIGN + MAPEGLITTER str. 28, SILEXCOLOR MARMORINO str. 29, ULTRACOAT LS str. 46, ULTRACOAT 920 2K str. 46, ULTRACOAT P925 str. 46, ULTRABOND ECO V4 SP str. 50, MAPEFLEX PU45 str. 56. Na okładce Firma Mapei współtworzyła ekskluzywny design statku Ruby Princess, dostarczając produkty do montażu marmuru i granitu. Kontakt z redakcją e-mail: [email protected] fax: 22 595 42 02 KRONIKA MAPEI – periodyk 2 wydania w roku Wydawca Mapei Polska Sp. z o.o. ul. Gustawa Eiffel’a 14, 44-109 Gliwice www.mapei.pl Redaktor Naczelny Agata Modrzejewska Dyrektor Generalny Artur Ołubek Redaguje Zespół Marketingu i Product Managerowie Dyrektor Marketingu Agata Modrzejewska Skład i łamanie Adam Wieluński Korekta Zuzanna Gordyczukowska Adres redakcji ul. Chałubińskiego 8, 00-613 Warszawa Pytania o poradę techniczną eksperta e-mail: [email protected] fax: 22 595 42 44 Nakład 43.000 egzemplarzy Publikacja Grupy Mapei Mapei S.p.A., Via Cafiero 22, 20158 Mediolan, Włochy Prezes & CEO Grupy Mapei Giorgio Squinzi Dyrektor Marketingu Grupy Mapei Adriana Spazzoli Koordynator publikacji Grupy Mapei Metella Iaconello Materiały zamieszczone w Kronice Mapei mogą być przedrukowywane za pisemnym pozwoleniem redakcji oraz z podaniem źródła. Kronika Mapei nr 15/2010 3 kronika15.indd 3 10-12-16 16:36 Dokumentacja techniczna Ile chemii jest w chemii budowlanej, czyli REACH w pigułce REACH to skrót, który po polsku oznacza Rozporządzenie w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów. Stanowi ono rewolucję w podejściu Unii Europejskiej do kontroli stosowania substancji chemicznych, niosąc nowe obowiązki dla niemal wszystkich przedsiębiorstw, ale też i wymierne korzyści dla ostatecznych użytkowników większości wyrobów (w tym chemii budowlanej). mgr inż. Joanna Kurach * Rozwój wiedzy o substancjach chemicznych w ciągu ostatnich 150 lat zrewolucjonizował świat. Substancje i związki chemiczne to podstawowy element naszego życia, wyznacznik komfortu. Często zapominamy, że niemal wszystko co nas otacza, wszystkie przedmioty codziennego użytku, istnieją dzięki chemii. Chemia wyznacza trendy również w budownictwie – rozwój coraz bardziej nowoczesnych wyrobów budowlanych to owoc wieloletnich badań nad substancjami, związkami i reakcjami chemicznymi. Jednak musimy także pamiętać, że ten dynamiczny rozwój nie oznacza jedynie korzyści. Podstawowe zasady kontroli chemikaliów Substancje chemiczne wywierają szkodliwy wpływ na ludzi i środowisko, jeśli ich dawka (dostająca się do organizmu lub wprowadzona do środowiska) jest zbyt wysoka. Bezpieczeństwo stosowania substancji chemicznych wymaga nieustannej kontroli, by nie dopuścić do nadmiernej nań ekspozycji człowieka czy środowiska. Stąd konieczność zebrania maksymalnej wiedzy o zagrożeniach, jakie stwarzają lub mogą stworzyć poszczególne substancje chemiczne. Jest to pierwszy etap prowadzenia jakichkolwiek działań w dziedzinie bezpieczeństwa chemicznego. Poniższy wykres obrazuje cykl istnienia substancji chemicznej i związane z nim obowiązki. CZAS ŻYCIA SUBSTANCJI Wytworzenie i wprowadzenie do obrotu Ocena zagrożeń: – klasyfikacja – znakowanie – ocena ryzyka – zezwolenia – zakazy i ograniczenia produkcji – stosowania i/lub obrotu Stosowanie i użytkowanie W zakładzie pracy Przez konsumentów – Ochrona pracownika – Ochrona środowiska (otoczenia zakładu) – Ochrona konsumenta – Ochrona środowiska Odpad lub przetworzenie – Ochrona środowiska – Ochrona ludności 4 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 4 10-12-16 16:36 Doświadczenie pokazuje, że negatywny wpływ substancji chemicznych na zdrowie ludzkie i środowisko może objawiać się dopiero po wielu latach (najbardziej jaskrawym przykładem jest tutaj kwestia azbestu). Dlatego wprowadzono zunifikowany system kontroli chemikaliów, który zapewni bezpieczne stosowanie substancji i preparatów chemicznych (mieszanin). Po rozpoznaniu zagrożeń - na podstawie badań, istniejących danych, obserwacji ludzi i doświadczeń - powinna zostać dokonana ocena ryzyka przy uwzględnieniu sposobu użytkowania substancji chemicznych (sposobu narażenia) i przekazanie odbiorcy odpowiedniej informacji poprzez oznakowanie, karty charakterystyki i/lub instrukcje. REACH stwarza warunki niezbędne do uzyskania informacji o zagrożeniach stwarzanych przez chemikalia. Czym jest REACH? REACH to skrót od nazwy Regulation for Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals i oznacza rozporządzenie w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów. Rozporządzenie REACH weszło w życie 1 czerwca 2007 na terenie wszystkich krajów Unii Europejskiej – również w Polsce. REACH dotyczy substancji produkowanych/importowanych na terenie Unii Europejskiej w ilościach powyżej 1 tony rocznie. Wszystkie substancje chemiczne produkowane, dostarczane oraz importowane w ramach rynku wspólnotowego, w ilościach powyżej 1 tony na rok, podlegają rejestracji w systemie REACH. W celu administrowania rejestracji i kontroli substancji chemicznych została utworzona specjalna jednostka Europejska Agencja Chemikaliów (ECHA) z siedzibą w Helsinkach. REACH stanowi rewolucję w zakresie podejścia Unii Europejskiej do chemikaliów i ich kontroli. Całkowicie zmienia sposób, w jaki chemikalia są dopuszczane do użytku na terenie Unii Europejskiej, zdecydowanie zaostrzając wymagania stawiane przedsiębiorstwom w dziedzinie zarządzania chemikaliami. Substancje chemiczne muszą zostać zarejestrowane i oszacowane pod kątem szkodliwości dla zdrowia, a dopiero potem są zatwierdzane do użycia lub zakazane. Bardzo istotna w systemie REACH jest odpowiedzialność wszystkich uczestników cyklu życia substancji - informacja o zamiarze użycia substancji chemicznych musi być skierowana „w górę” (do producenta substancji chemicznej) oraz „w dół” (do dalszego użytkownika substancji). Dotychczas zakładano, że chemikalia, które stosujemy od lat są bezpieczne, a obowiązkowemu przebadaniu i dopuszczeniu powinny podlegać wyłącznie nowe substancje. Zakładano, że po pewnym czasie wszystkie „stare” substancje zostaną zastąpione nowymi, dla których mamy wyniki badań. Oceny ryzyka (zarówno nowych, jak i istniejących substancji) dokonywały władze i to one ponosiły odpowiedzialność za bezpieczeństwo ich stosowania. Rozporządzenie REACH likwiduje podział na „nowe” i „stare” substancje chemiczne. Wszystkie one zostają objęte jednym systemem zarządzania i kontroli, przy czym ciężar związany z badaniami i oceną ryzyka zostaje przeniesiony z władz na przemysł. Obecnie zgodnie z REACH: – wszystkie substancje należy przebadać, ponieważ wiedza na ich temat nie jest wystarczająca, a ich stosowanie nie jest bezpieczne; – istnieją substancje „podwyższonego ryzyka”, na które należy udzielać zezwoleń, podobnie jak dla pestycydydów czy biocydów; – ocenie należy poddać również substancje w wyrobach; – ocenę ryzyka przeprowadza producent lub importer i to oni muszą zagwarantować, że substancja może być bezpiecznie stosowana; – obowiązkowa jest komunikacja pomiędzy producentami lub importerami a tymi, którzy tę substancję stosują. REACH ukierunkowany jest na zwiększenie bezpieczeństwa ludzi oraz zmniejszenie negatywnego wpływu chemikaliów na środowisko naturalne, jak również zredukowanie ryzyka przy użyciu chemikaliów w trakcie całego łańcucha dostaw (tzn. od producenta po końcowego użytkownika). Rozporządzenie jest oparte na zasadzie, zgodnie z którą to do producentów, importerów i dalszych użytkowników należy zapewnienie, że substancje, które produkują, wprowadzają do obrotu lub stosują, nie wpływają szkodliwie na zdrowie człowieka ani na środowisko. Cele i zadania REACH Podstawowe cele rozporządzenia REACH to: • Zapewnienie wysokiego poziomu ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed zagrożeniami stwarzanymi przez chemikalia wytwarzane, importowane i stosowane lub wprowadzane na terenie Wspólnoty Europejskiej, głównie przez: – zapewnienie skutecznego zarządzania ryzykiem związanym ze stosowaniem substancji i preparatów chemicznych w środowisku pracy (ocena zagrożeń i narażenia na substancje chemiczne), – dążenie do zastępowania substancji wzbudzających duże obawy substancjami mniej szkodliwymi, a także technologii niebezpiecznych bezpieczniejszymi. • Zapewnienie swobodnego przepływu produktów chemicznych na rynku wewnętrznym m.in. przez wprowadzenie jednakowych wymagań dotyczących substancji chemicznych dla wszystkich państw członkowskich UE. • Poprawa konkurencyjności i innowacyjności. • Ustanowienie przepisów dotyczących substancji i preparatów (mieszanin) chemicznych, stosowane przy produkcji, wprowadzaniu do obrotu i stosowaniu substancji w postaci własnej, w mieszaninach lub w wyrobach oraz przy wprowadzaniu do obrotu preparatów (mieszanin). Proces rejestracji substancji wprowadzonych rozłożono na 11 lat od daty wejścia w życie rozporządzenia REACH (pod warunkiem dokonania rejestracji wstępnej): • do końca listopada 2010 r. rejestrowane będą substancje wielkotonażowe, których roczny obrót przekracza 1000 t oraz substancje najbardziej niebezpieczne, zaklasyfikowane jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość; • do końca maja 2013 r. substancje o rocznym tonażu od 100 do 1000 ton; • do 31 maja 2018 roku substancje o rocznym obrocie od 1 do 100 ton. Obowiązek rejestracji ma każdy producent lub importer substancji, w postaci własnej lub jako składnika jednej lub większej ilości preparatów, w ilości co najmniej 1 tony rocznie. Producent lub importer rejestrujący substancję będzie odpowiedzialny za zebranie informacji niezbędnych do przeprowadzenia oceny ryzyka chemicznego dla produkowanych lub importowanych substancji. Agencja ECHA dokona przeglądu dokumentacji i będzie koordynować ocenę substancji. Firmy wnioskujące o udzielenie zezwolenia będą musiały wykazać, że zagrożenia związane ze stosowaniem tych substancji są należycie kontrolowane oraz przebadać możliwość zastąpienia tych substancji bezpieczniejszymi. Rejestracja oznacza przebadanie w różnym zakresie około 30 tysięcy substancji i uzyskanie głębszej wiedzy na temat stwarzanego przez nie ryzyka, co wiąże się z poniesieniem większej odpowiedzialności. Dla przedsiębiorców zarządzających chemikaliami wiąże się to z kosztami, ale pozwala na lepszą kontrolę stwarzanego przez substancje ryzyka. Kronika Mapei nr 15/2010 5 kronika15.indd 5 10-12-16 16:36 Dokumentacja techniczna SŁOWNICZEK REACH – Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 1907/2006, dotyczące bezpiecznego stosowania chemikaliów poprzez ich rejestrację i ocenę, a w niektórych przypadkach udzielanie zezwoleń i ograniczeń w handlu i stosowaniu niektórych chemikaliów; opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej L136/2007. Karta charakterystyki – dokument zawierający opis zagrożeń, które mogą spowodować określone substancje lub mieszaniny chemiczne, a także podstawowe dane fizyko-chemiczne tych substancji i/lub mieszanin. Jej podstawowym celem jest informowanie o potencjalnych zagrożeniach związanych z daną substancją (mieszaniną substancji), metodach ich zapobiegania i procedurach, jakie należy wykonać w razie ewentualnego skażenia. W krajach Unii Europejskiej karta charakterystyki jest obowiązkowo opracowywana przez producentów chemikaliów dla sprzedawanych przez nich substancji chemicznych (mieszanin) i przekazywana dalej każdemu nabywcy. Karta charakterystyki powinna być zawsze dostępna w czasie transportu i przechowywania, tak aby w każdej chwili można było zapoznać się z ewentualnymi zagrożeniami. Zawartość karty charakterystyki jest regulowana przez Rozporządzenie REACH. Substancja – pierwiastek chemiczny lub jego związek w stanie, w jakim występuje w przyrodzie lub zostaje uzyskany w procesie produkcyjnym, z wszelkimi dodatkami wymaganymi do zachowania jego trwałości oraz wszelkimi zanieczyszczeniami powstałymi w wyniku zastosowanego procesu. Preparat chemiczny – mieszanina lub roztwór składający się z dwóch lub większej liczby substancji chemicznych. Wyrób – przedmiot, który podczas produkcji otrzymuje określony kształt, powierzchnię, konstrukcję lub wygląd, co decyduje o jego funkcji w stopniu większym niż jego skład chemiczny. Producent – osoba fizyczna lub prawna, mająca siedzibę na terenie Unii Europejskiej, wytwarzająca substancję chemiczną na terenie Wspólnoty. Producent wyrobu – osoba fizyczna lub prawna wytwarzająca lub składająca wyrób we Wspólnocie. Rejestrujący – producent lub importer substancji lub wyrobu, składający wniosek o rejestrację substancji. Importer – osoba fizyczna lub prawna, mająca siedzibę na terenie Unii Europejskiej, odpowiedzialna za fizyczne wprowadzenie substancji chemicznej na obszar celny Wspólnoty. Dystrybutor – osoba fizyczna lub prawna mająca siedzibę na terenie Unii Europejskiej, w tym prowadząca handel detaliczny, która wyłącznie magazynuje oraz wprowadza do obrotu substancję (w jej postaci własnej lub jako składnik preparatu), udostępniając ją stronom trzecim. Wprowadzenie do obrotu – odpłatne lub nieodpłatne dostarczenie lub udostępnienie stronie trzeciej. Import jest równoznaczny z wprowadzeniem do obrotu. Dalszy użytkownik – osoba fizyczna lub prawna, mająca siedzibę na terenie Unii Europejskiej, i niebędąca producentem ani importerem, która używa substancji w czasie prowadzonej przez siebie działalności przemysłowej lub innej działalności zawodowej. Dystrybutor ani konsument nie są dalszymi użytkownikami. Uczestnicy łańcucha dostaw – wszyscy producenci lub importerzy, lub też dalsi użytkownicy w łańcuchu dostaw. Stosowanie – każdy rodzaj przetworzenia, przygotowania preparatu (mieszaniny), zużywania, magazynowania, przechowywania, obróbki, mieszania, pakowania, przepakowywania, produkcji wyrobu i każde inne wykorzystanie. 6 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 6 10-12-16 16:36 Konsekwencje wencje braku rejestraestrae cji są bardzo poważne żne - od od zadziałalności kazu prowadzenia rowadzenia dz llności nansowych do sankcji kcji prawno-fina owych o przewidzianych zianych prawem krajok wym i określonych w kkodeksie deksie d pozbawienia wolkkarnym (z ( karą k b i l ności włącznie). Unia Europejska może nałożyć ograniczenia, zakazać i ustalić warunki odnośnie do wytarzania czy stosowania niektórych substancji niebezpiecznych. Na podstawie powiadomień o substancjach sklasyfikowanych jako niebezpieczne zostanie opracowany wykaz klasyfikacji i oznakowania. Kolejnym obowiązkiem dotyczącym producentów lub importerów w zakresie kontroli ryzyka związanego z substancjami jest przekazywanie informacji o tych substancjach dalszym użytkownikom lub dystrybutorom oraz informowanie o bezpiecznym użyciu wyrobów. Do tego celu REACH określa wzór karty charakterystyki substancji niebezpiecznej oraz precyzuje sposób jej sporządzania i aktualizowania. W ramach systemu REACH szczególnemu nadzorowi będą podlegać substancje wzbudzające szczególne obawy ze względu na zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska. Obecnie wiele nie- bezpiecznych bezpiecznyc substancji ancji jest a st stosowanych bez potrzeby, otrzeby, nawet ot naw jeżeli istnieją dla nich ni bezpieczne zpiecz odpowiedniki. Wielokrotnie wyp W konuje się również rów wnież ież te same testy na zwierzętach, zwierzętac ch, gdyż brakowało instrumentów, które wymuszały i ó kó komunikację i wymianę informacji między producentami. Rozporządzenie REACH ma zmienić to podejście, nakładając na wszystkie obecne na „chemicznym” rynku Unii przedsiębiorstwa obowiązek dzielenia się danymi. Stworzenie narzędzi i ram ekonomiczno-prawnych daje dużą szansę na to, że to ogromne przedsięwzięcie się uda. Działania MAPEI w związku z wprowadzeniem REACH Grupa MAPEI jako jeden z liderów produkcji preparatów i wyrobów chemii budowlanej w UE, jest w pełni zaangażowana w proces wdrażania przepisów REACH. MAPEI Polska - w świetle przepisów REACH - w łańcuchu dostaw zajmuje miejsce „dalszego użytkownika”, nie jest natomiast „producentem” ani „importerem” substancji (patrz Słowniczek obok). Oznacza to, że nie ciąży na MAPEI Polska obowiązek rejestracji substancji w rozumieniu przepisów REACH. Jako „dalszy użytkownik” dbamy o to, aby wszystkie substancje użyte ż te t do o produkcji naszych wyrobów, w, były zarejestrowane zgodnie z wymogami REACH zgodn (jeżeli (jeżel el podlegają odlegają takiemu takiem obowiązkowi) wiąz ąz wi) oraz by każdy klient miał dostęp mi stęp do wymaganych prawem iinformacji f ji w fformie i odpowiednich dokumentów (np. karty charakterystyki) lub oznaczeń na opakowaniach. Wszystkie nasze działania w tym zakresie są koordynowane z naszymi dostawcami (upewniamy się m.in. że nasze sposoby użycia substancji chemicznych dostarczanych przez naszych dostawców są znane i brane pod uwagę w procesie rejestracji i kontroli substancji chemicznych zgodnie z wymogami REACH). Wszyscy klienci MAPEI Polska mogą polegać na naszej kompetencji i spać spokojnie, ponieważ dokumentacja techniczna MAPEI jest na bieżąco weryfikowana i dostosowywana do wymogów REACH, a zatem i stosowanie produktów MAPEI zgodnie z przeznaczeniem jest w pełni bezpieczne. Fot. poniżej. Mikroskop IR oraz spektrofotometr FTIR w Laboratorium Mapei w Mediolanie. *mgr inż. Joanna Kurach Specjalista ds. oceny zgodności i zapewnienia jakości wyrobów budowlanych. Pracowała m.in. w: Instytucie Techniki Budowlanej, Mapei Polska Sp. z o.o. Kronika Mapei nr 15/2010 7 kronika15.indd 7 10-12-16 16:36 Aktualności www.ma Kalkulator materiałowy czyli lista zakupowa Nowa aplikacja w internetowym Przewodniku dla Wykonawcy i Inwestora na www.mapei.pl M iło nam oddać do Państwa dyspozycji nowe narzędzie, będące rozwinięciem znanego już na rynku Przewodnika dla Wykonawcy i Inwestora, czyli prezentacji rozwiązań systemowych Mapei do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego. Kalkulator materiałowy to łatwy sposób na wyliczenie niezbędnej ilości produktów Mapei. Po wyborze rozwiązania i wpisaniu kilku kluczowych danych jak powierzchnia, rozmiar płytek, grubość podkładu czy szerokość spoiny, automatycznie generowana jest lista zakupowa w formacie do druku, wysyłki mejlem lub pliku PDF do odczytania na ekranie telefonu komórkowego. Lista ta zawiera, oprócz idealnego rozwiązania, również podpowiedź możliwych zamienników w poszczególnych kategoriach produktowych, co czyni tę aplikację bardziej elastyczną i dopasowaną do realiów rynkowych. Kalkulator materiałowy Mapei przyda się niewątpliwie podczas tworzenia kalkulacji inwestycyjnych lub rozmów z klientem, którego trzeba przekonać do zastosowania pełnego rozwiązania systemowego. Może stać się również pomocny w kontaktach z zaprzyjaźnionymi hurtowniami budowlanymi – wysłana wcześniej na pewno przyspieszy odbiór towaru. Jak korzystać z kalkulatora materiałowego Mapei? Oto krótka instrukcja. Tutaj znajdziesz przewodnik po systemach do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego Tutaj znajdziesz zestaw kalkulatorów materiałowych do każdego z systemów Wejście do kalkulatora materiałowego jest możliwe z poziomu przewodnika (kalkulator materiałowy do wybranego systemu) oraz z poziomu listy kalkulatorów materiałowych (wtedy można wybrać kalkulator do dowolnego systemu Mapei). Wejście do kalkulatora materiałowego dla danego systemu 8 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 8 10-12-16 16:37 Rozwiązania systemowe dostępne w kalkulatorze: mapei.pl Wybierz dowolny kalkulator 1. Montaż płytek wielkoformatowych „na styk” a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 2. Montaż płytek na niewysezonowanym podłożu a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 3. Montaż płytek na ogrzewaniu podłogowym a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 4. Montaż płytek na starej okładzinie ceramicznej a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 5. Montaż płytek na podłożu metalowym a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 6. Montaż płytek na podłożu drewnianym a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 7. Montaż płytek na wykładzinie a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 8. Montaż płytek w łazience a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 9. Montaż płytek na balkonie a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 10. Montaż płytek na tarasie a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 11. Montaż płytek na tarasie posadowionym na gruncie a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 12. Montaż płytek wielkoformatowych na elewacji a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 13. Chemoodporny system montażu płytek a. Rozwiązanie standardowe b. Rozwiązanie szybkie 14. Szybka renowacja posadzki narażonej na obciążenia a. Rozwiązanie szybkie 15. Ekologiczny system montażu płytek a. Rozwiązanie o niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC) 16. Ekologiczny system renowacji posadzki a. Rozwiązanie o niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC) 17. Montaż kamienia naturalnego a. Rozwiązanie dla kamienia naturalnego klasy A wg Mapei b. Rozwiązanie dla kamienia naturalnego klasy B wg Mapei c. Rozwiązanie dla kamienia naturalnego klasy C wg Mapei 18. Dekoracyjny montaż mozaiki szklanej plus tynk typu „stiuk” a. Rozwiązanie standardowe dla mozaiki szklanej b. Rozwiązanie standardowe dla dekoracyjnego wykończenia ścian tynkiem typu „stiuk” Kronika Mapei nr 15/2010 9 kronika15.indd 9 10-12-16 16:37 Aktualności Po wyborze kalkulatora materiałowego do danego systemu, wpisz powierzchnię, na jakiej zamierzasz ułożyć płytki oraz wymiary płytek (UWAGA: wymiary płytek należy podać w mm!). Potem kliknij na „Oblicz”. Wymiary płytek wprowadź w milimetrach Na podstawie danych wejściowych (powierzchnia i wymiary płytek) aplikacja dokona automatycznych obliczeń wymaganej ilości produktów Mapei. Niektóre pozycje wymagają jednakże wprowadzenia dodatkowych zmiennych np. szerokość spoiny. Po ich wpisaniu należy kliknąć na „Przelicz”. Dane te można korygować w trakcie dokonywania kalkulacji, jednakże każda zmiana powinna zakończyć się kliknięciem na „Przelicz”. Tylko wtedy dane w kalkulatorze zostaną zaktualizowane. Kliknij „Przelicz” po wprowadzeniu lub zmianie każdej z dodatkowych zmiennych 10 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 10 10-12-16 16:37 Po dokonaniu obliczeń można wybrać formułę otrzymania listy zakupowej. Wydruk listy zakupowej Wydruk listy zakupowej wraz z rysunkiem danego systemu Wysyłka na wybrany adres e-mail Plik PDF do zapisania w pamięci komputera Gotowa lista zakupowa System montażu płytek ceramicznych na starej okładzinie ceramicznej lub kamiennej wewnątrz pomieszczeń ROZWIĄZANIE STANDARDOWE KALKULATOR MATERIAŁOWY - ŚCIANA LISTA PRODUKTÓW POWIERZCHNIA: 12 m2 PŁYTKA: 200 mm x 250 mm x 3 mm (szerokość x długość x grubość) ZAPOTRZEBOWANIE KROK 1: MONTAŻ OKŁADZINY CERAMICZNEJ ADESILEX P9 zaprawa klejąca o wysokich parametrach (klasa C2 TE) Potrzebujesz: 54 kg (2 opakowania x 25 kg, 1 opakowanie x 5 kg) Możliwe zamienniki: KLEJ ELASTYCZNY GLAZURNIK MAPEI (klasa C2 TE) Potrzebujesz: 54 kg KERAPOXY epoksydowa zaprawa do spoinowania (klasa RG) - ze względu na swoją nienasiąkliwość szególnie polecana na pasy płytek nad kuchnią Potrzebujesz: 1,56 kg (1 opakowanie x 2 kg) przy szerokości fugi 3 mm Możliwe zamienniki: Możliwe zamienniki produktowe ULTRACOLOR PLUS (klasa CG2) FLEX FUGA GLAZURNIK MAPEI (klasa CG2) Potrzebujesz: 1,56 kg Zapotrzebowanie Potrzebujesz: 1,46 kg MAPESIL AC silikonowy uszczelniacz do narożników i dylatacji Mapei (wg średniego Potrzebujesz: 1 opakowanie x 310 ml przyzużycia dylatacji o przy wskazanej powierzchni, długości 6 mb i szerokości 5 x 5 mm UWAGA: na produkty wymiarach płytek i ewentualnych dodatkowych zmiennych). Podane rozwiązanie wskazuje najczęściej stosowane rozwiązanie problemu, jednakże specyficzne warunki panujące na poszczególnych budowach mogą wpłynąć na jego modyfikację. Przed ostatecznym wyborem systemu prosimy o kontakt z działem technicznym Mapei Polska (tel. 22 595 42 00 lub [email protected]). Produkty wymienione powyżej to produkty dla profesjonalistów. W kalkulatorze zastosowano średnie wartości zużycia. W celu uzyskania dokładnych informacji na temat produktów oraz technologii ich stosowania prosimy zapoznać się z kartami technicznymi produktów dostępnymi na stronie www.mapei.pl lub o kontakt z działem technicznym Mapei Polska. Kronika Mapei nr 15/2010 11 kronika15.indd 11 10-12-16 16:37 Zdaniem eksperta Rozmowa z Dariuszem Górak, właścicielem firm StudioDago w Sopocie oraz DAGOTECH w Gdańsku Wielki format wymaga precyzji Zacznijmy od definicji – co to są płytki wielkoformatowe? Wielki format to kwestia mody ostatnich kilku lat i jak to często bywa, za potrzebą rynku nie nadążają oficjalne definicje i normy. Wśród osób, które zawodowo zajmują się projektowaniem wnętrz i dystrybucją płytek, przyjęła się pewna robocza klasyfikacja. Według niej płytki wielkoformatowe zaczynają się od powierzchni równej 1600 cm2. W tej grupie znajdują się m.in. tak popularne ostatnio formaty 30 x 60 cm oraz 40 x 40 cm. Ale ewolucja wymiarowa w płytkach idzie dalej – jest kilku producentów na świecie, którzy specjalizują się w produkcji płytek o wymiarach 60 x 120 cm, 120 x 120 cm czy nawet 100 x 300 cm. Na swój użytek nazywam je megaformatowymi, zaliczając do tej grupy wszystkie płytki o powierzchni powyżej 3600 cm2. Górnej granicy megaformatów nie sposób określić - mam wrażenie, że wytwórcy płytek nie powiedzieli w tej kwestii ostatniego słowa. Skąd się wzięła moda na wielki format? Lubujemy się w coraz większych przestrzeniach wykończonych minimalistycznie. Widać to zarówno w biurowcach i budynkach użyteczności publicznej, jak też – coraz częściej – w prywatnych domach i mieszkaniach. Otwarte przestrzenie i nowoczesne, lekkie, często wykonane z przezroczystych materiałów me- Fot. 1 i 2. Przykładowe zastosowania płytek megaformatowych. Zdjęcie 1 - Gigacer. Zdjęcie 2 - Levantina. ble wymagają wysmakowanego tła w postaci „lustra” podłogi czy ściany. Wielki format sprawdza się tutaj idealnie. Co więcej – płytki wielkoformatowe dają możliwość wycinania z nich różnych kształtów np. stopnie schodów wykonane z jednego kawałka materiału. Wyobraźnia projektantów i inwestorów nie zna zresztą granic. Spotkałem się z ramą wyciętą z wielkoformatowej płytki okalającą akwarium znajdujące się w sąsiednim pomieszczeniu, a od strony salonu wbudowane częściowo w ścianę. W kuchni tworzy się alternatywa dla monolitycznych blatów kamiennych, skoro zlew czy płytę kuchenną można wbudować w płytkę wielkoformatową, idealnie pasującą do materiału wy- 12 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 12 10-12-16 16:37 wykonania płytki, która przekłada się na dopuszczalną krzywiznę brzegów. Tutaj znowu normy nie nadążają za rynkiem i skutkiem tego od lat funkcjonuje standard płaskości powierzchni, który dopuszcza krzywiznę środka płytki w odniesieniu do długości przekątnej obliczonej z wymiarów bocznych na poziomie 0,5%. Oznacza to, że dopuszczalne odchylenie płytki 40 x 40 cm to 2,83 mm – bez problemu bilansowane przez klej i praktycznie niezauważalne dla użytkownika. Ale jeśli to samo wyliczenie zastosować do płytki o wymiarach 120 x 120 cm, wówczas „dopuszczalna” krzywizna wynosi aż 8,49 mm. To już wygląda nieestetycznie i żaden z inwestorów takich „łódek” na podłodze nie zaakceptuje. Dlatego wybierając płytki wielkoformatowe, warto sprawdzić precyzję wykonania gwarantowaną przez producenta i na pewno szukać w tym zakresie wartości znacznie mniejszych od obowiązujących norm. W temacie montażu na uwagę zasługują dwie kwestie. Jedna to idealne przygotowanie podłoża. Zasada stara jak płytkarski świat, ale możliwa „do obejścia”, gdy układane były małe formaty. W przypadku wielkich i megaformatów to absolutna konieczność (według większości wytycznych dopuszczalna różnica poziomów na odcinku 2 m nie powinna przekroczyć 3 mm). Trzeba się trwale zaprzyjaźnić z dobrymi masami samopoziomującymi zwłaszcza 1 gdy stosujemy płytki typu slim o grubości nieprzekraczającej 4,8 mm. Druga rzecz to wybór kleju do montażu i parametr odkształcalności, który gwarantuje, że podłoże będzie „pracowało” razem z wielką płytką i stanowiło dla niej odpowiednie podparcie. Swoim klientom polecam: do montażu płytek wielkoformatowych - kleje odkształcalne Mapei klasy S1, takie jak KERAFLEX MAXI S1 czy GRANIRAPID; zaś do megaformatowych – kleje wysokoodkształcalne Mapei klasy S2, takie jak ELASTORAPID, ULTRAFLEX S2 MONO czy KERABOND T + ISOLASTIC. Oczywiście wymiar płytki nie jest jedynym kryterium doboru. Liczy się również podłoże, warunki termiczne, miejsce montażu, obciążenie w trakcie użytkowania oraz często jeszcze inne czynniki, które trzeba wziąć pod uwagę – ale to już temat na oddzielną dyskusję. Do tego dochodzi oczywiście zaprawa do spoinowania o wysokich parametrach mechanicznych (klasy CG2), która będzie w stanie skompensować naprężenia wynikające z ewentualnej zmienności wymiarów płytek pod wpływem temperatury – czyli taka jak fuga elastyczna ULTRACOLOR PLUS czy KERACOLOR FF + FUGOLASTIC. Przy okazji tematu spoin warto jeszcze raz wrócić do jakości płytek wielkoformatowych. Większość klientów marzy o efekcie jednolitej tafli czyli stabilnie zamocowanych płytkach o jak najwęż- 2 korzystanego na ścianie czy na podłodze. W efekcie tworzy się wnętrze mniej tradycyjne w stylu. Megaformat doskonale sprawdza się na elewacjach, tym bardziej, że nowoczesny design przeciera szlaki w Polsce również w sferze zewnętrznej bryły domów jednorodzinnych. Niezwykle rzadko jednak zdarzają się róże bez kolców – jakie problemy montażowe niosą za sobą wielkie formaty? Trzeba zacząć od jakości płytki. Tradycyjne parametry takie jak odporność na działanie temperatury i wilgoci, twardość, ścieralność, antypoślizgowość ect. są identyczne jak w przypadku płytek o mniejszych rozmiarach. Ogromne znaczenie ma natomiast precyzja Kronika Mapei nr 15/2010 13 kronika15.indd 13 10-12-16 16:37 Zdaniem eksperta szych spoinach. Tutaj raz jeszcze kłania się precyzja producenta pytek w formie idealnego docięcia jej brzegów zwana rektyfikacją (z reguły z dokładnością do 0,2 mm). Wtedy można pokusić się o wąską spoinę – jednak pod warunkiem, że płytki nie będą poddawane działaniu czynników termicznych (ogrzewanie podłogowe, duża ekspozycja na słońce czy mróz), a tym samym nie będzie ulegał gwałtownej zmianie ich rozmiar. Wielki format wymaga dbałości o szczegóły – to jak w życiu, przeciwieństwa się przyciągają. Dziękuję za rozmowę. 47 cm PRODUKTY WARTE UWAGI KERAFLEX MAXI S1 GRANIRAPID Odkształcalny (S1) klej o wysokich parametrach i przedłużonym czasie schnięcia otwartego, bez efektu osuwania się płytek. Grubość warstwy od 3 do 15 mm umożliwia klejenie płytek na nierównych podłożach bez konieczności jego wcześniejszego wyrównania. Szczególnie polecany do montażu gresu szkliwionego i kamienia naturalnego o dużych formatach – również na podłożach ogrzewanych, na zewnątrz budynków (np. tarasy, balkony) oraz na powierzchniach pionowych. Dwuskładnikowy klej odkształcalny (S1) szczególnie polecany do montażu kamienia naturalnego wrażliwego na wilgoć, w miejscach narażonych na duże obciążenia. Ze względu na dużą siłę klejenia i szybkość wiązania jest doskonałym rozwiązaniem do montażu okładzin ceramicznych w pomieszczeniach, które muszą zostać oddane do użytku w bardzo krótkim czasie (supermarkety, zakłady przemysłowe, szpitale, lotniska, baseny pływackie itp.) kleje odkształcalne (klasa S1) płytki wielkoformatowe 30 cm 120 cm 60 cm 60 cm 100 cm 180 cm 20 cm 14 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 14 10-12-16 16:37 ELASTORAPID KERABOND T + ISOLASTIC Wysokoodkształcalny (S2), tiksotropowy, wysokowydajny, szybkoschnący, dwuskładnikowy klej cementowy o przedłużonym czasie schnięcia otwartego. Szczególnie polecany do klejenia okładzin ceramicznych w miejscach narażonych na duże obciążenia oraz na podłożach odkształcanych (stare posadzki drewniane, sklejka itp.). Idealnie sprawdza się przy szybkim montażu wielkoformatowych płyt ceramicznych i kamiennych na elewacjach oraz do montażu mozaiki szklanej w basenach pływackich. Ze względu na dłuższy niż w przypadku tradycyjnych klejów szybkowiążących czas schnięcia otwartego może być stosowany w okresie letnim, gdy panują wysokie temperatury powietrza. Jedno z pierwszych w Mapei rozwiązań odkształcalnych – sprawdzone i niezmiennie skuteczne. Uniwersalne, dwuskładnikowe rozwiązanie wysokoodkształcalne (S2) − jeśli KERABOND T zmieszany jest z emulsją ISOLASTIC lub odkształcalne (S1) − jeśli KERABOND T zmieszany jest z roztworem ISOLASTIC + woda (1:1). Szczególnie polecane do montażu dużych formatów płytek na zewnątrz. kleje wysokoodkształcalne (klasa S2) płytki megaformatowe 120 cm 120 cm 120 cm 60 cm Kronika Mapei nr 15/2010 15 kronika15.indd 15 10-12-16 16:37 Zdaniem eksperta Chemoodporne posadzki przemysłowe Jaromir Piotrowski, inż. Jerzy Siwek, Mapei Polska Sp. z o.o.* Co to jest posadzka przemysłowa? W encyklopedii chemicznej znajdujemy następującą definicję: Posadzka przemysłowa – ogólne określenie posadzek o różnorodnym wykorzystaniu w przemyśle jak np. wewnątrzzakładowe drogi transportowe, powierzchnie magazynowe, posadzki w halach fabrycznych, pomieszczeniach zakładowych, laboratoriach itp. W szerokim rozumieniu do posadzek przemysłowych można zaliczyć wszelkie posadzki, które nie są wykorzystywane do celów mieszkalnych oraz nie są drogami zewnętrznymi. Posadzki przemysłowe są eksploatowane w warunkach znacznie trudniejszych niż te zamontowa- ne w obiektach cywilnych. Przy wyborze odpowiedniego systemu ochrony posadzek brane są więc pod uwagę wszystkie rodzaje obciążeń jakie mogą wystąpić w trakcie użytkowania np.: – chemiczne (np. preparaty do dezynfekcji, mycia, czyszczenia, kwasy, zasady, tłuszcze, obciążenia organiczne np. krew, cukry, sole, octy oraz inne agresywne substancje) – mechaniczne (np. ruch kołowy, uderzenia) – termiczne (np. czyszczenie, wrzątek, reakcje chemiczne), – ładunki elektryczne (np. wyładowania elektrostatyczne w obszarach narażonych na występowanie mieszanin gazów wybuchowych z powietrzem) oraz wymogi stawiane wykonaniu końcowemu powierzchni. Posadzki chemoodporne, to jeden z rodzajów posadzek przemysłowych. Są spotykane niemal w każdym z rodzajów przemysłu, np.: – przemysł spożywczy (zakłady mięsne, ubojnie, piekarnie, przetwórstwo rybne, mleczarnie, wytwórnie słodyczy, cukrownie, mieszalnie przypraw, produkcja napojów i soków), – przemysł samochodowy (myjnie, warsztaty), – baseny, – kuchnie przemysłowe (restauracje, szpitale, szkoły, kantyny), – zakłady farmaceutyczne. 16 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 16 10-12-16 16:37 Przekrój posadzki chemoodpornej: Przygotowanie podłoża: • Wykonanie stabilnego, zawibrowanego podłoża z piasku o warstwie 15 – 20 cm. • Wyłożenie folii PE 0,6 mm w celu zatrzymania wody zarobowej w wylewanej na folię warstwie chudego betonu. • Wylanie warstwy chudego betonu najlepiej klasy B 10 o grubości 10 – 15 cm. Im równiejsza powierzchnia, tym mniejsze zużycie materiałów potrzebnych do wykonania izolacji podposadzkowej. Jeżeli powierzchnia chudego betonu wymaga wyrównania, dobrze jest zastosować w tym celu materiały mineralne np. MAPEGROUT TISSOTROPICO, w celu zmniejszenia późniejszego zużycia materiałów bitumicznych – różnica w cenie jest tu istotna. • Wykonanie gruntowania pod izolację bitumiczną z rozcieńczonego z wodą w stosunku 1:5 materiału bitumicznego PLASTIMUL. • Wykonanie bitumicznej izolacji podposadzkowej z PLASTIMUL o grubości 5 mm (w stanie mokrym). Bardzo ważne jest przestrzeganie kolejności prac wykonania izolacji. Na wcześniej zagruntowaną powierzchnię chudego betonu wykonujemy tzw. „szpachlowanie drapane” w celu wyeliminowania powietrza z porów (pominięcie tej czynności przynosi konsekwencje w postaci pojawienia się - po wyschnięciu izolacji - pęcherzy na jej powierzchni). Po wyschnięciu przystępujemy do nałożenia pierwszej warstwy izolacji - ważne, aby nie była grubsza niż 3 mm (zatopienie siatki z włókna szklanego MAPENET 150 ułatwia uzyskanie odpowiedniej grubości). Drugą warstwę izolacji nakładamy po wyschnięciu pierwszej. • Jeżeli istnieje potrzeba wykonania izolacji termicznej – po wyschnięciu izolacji bitumicznej następuje ułożenie styropianu twardego o grubości minimum 10 cm. Wykończenie okładziną ceramiczną: – Ułożenie dwóch warstw folii budowlanej i wylanie jastrychu cementowego (można proces ten przyspieszyć, stosując TOPCEM PRONTO). – Wykonanie chemoodpornej izolacji podpłytkowej z MAPEGUM EPX (lub mineralnej MAPELASTIC) - w zależności od występujących obciążeń. – Montaż płytek na mineralną zaprawę klejową - GRANIRAPID (dobór zaprawy w zależności od rodzaju okładziny) lub zaprawę na bazie żywic KERAPOXY ADHESIVE - w zależności od obciążeń chemicznych. – Spoinowanie płytek chemoodpornymi zaprawami na bazie żywic epoksydowych np.: KERAPOXY IEG. – Wypełnienie szczelin dylatacyjnych chemoodpornym, trwale elastycznym uszczelniaczem np.: MAPEFLEX PU20 lub MAPEFLEX PU30. Wykończenie z zastosowaniem żywic epoksydowych: – Ułożenie dwóch warstw folii budowlanej i wylanie jastrychu cementowego (można proces przyspieszyć, stosując TOPCEM PRONTO). – Pierwsza warstwa żywicy MAPECOAT I 24. – Druga warstwa żywicy MAPECOAT I 24. Warunki dla stosowania żywic budowlanych Przed zastosowaniem systemów żywic budowlanych należy zbadać, czy podłoże z jastrychu cementowego spełnia następujące kryteria: – wiek co najmniej 28 dni (chyba, że zastosujemy zaprawę do przygotowywania jastrychów szybkosprawnych, np. TOPCEM PRONTO), – wytrzymałość powierzchni > 1,5 N/mm2, – sprawne zabezpieczenie przeciw podsiąkającej wilgoci, – brak zanieczyszczeń przez substancje oddzielające i zmniejszające przyczepność jak mączka cementowa, oleje, tłuszcze, starta guma i inne luźne części, które można usuwać za pomocą frezowania lub śrutowania bezpyłowego, – wilgotność podłoża max 6 %. Kronika Mapei nr 15/2010 17 kronika15.indd 17 10-12-16 16:37 Zdaniem eksperta PRODUKTY Wykonanie trwałej, odpornej i bezpiecznej posadzki chemoodpornej wymaga całej gamy produktów zintegrowanych w rozwiązaniach systemowych. Ich rekomendację poprzedza zebranie wszystkich informacji pomocnych we właściwym określeniu zagrożeń występujących w opracowywanym obszarze. W jakim środowisku pH będzie pracowała posadzka? Kwaśne, zasadowe, czy może na przemian, co z reguły stanowi największe wyzwanie. W jakich temperaturach? Żywice epoksydowe źle znoszą bardzo wysokie temperatury, które są charakterystyczne dla mycia pod ciśnieniem. Posadzka będzie podlegała jedynie ruchowi kołowemu czy występować będą również inne obciążenia dynamiczne? To tylko kilka z koniecznych pytań. W wielu przypadkach należy dodatkowo przeprowadzić testy, aby prawdopodobieństwo wystąpienia przykrych niespodzianek w eksploatacji posadzki było możliwie bliskie zeru. Decyzja o wyborze określonej technologii wiąże się również z koniecznością późniejszego przestrzegania określonych norm użytkowania powierzchni, systematycznych przeglądów jej stanu i usuwania czynników wpływających na przyspieszoną degradację posadzki. WARTE UWAGI MAPEFLEX PU20 MAPEFLEX PU30 2-komponentowa, samorozlewna, elastyczna masa epoksydowo-poliuretanowa, o wysokiej odporności chemicznej i mechanicznej, o odkształcalności do 10% (ISO 11600) – stosowana do wypełniania i uszczelniania poziomych szczelin dylatacyjnych w obiektach (w tym posadzkach przemysłowych) poddanych obciążeniom mechanicznym i chemicznym. 2-komponentowa tiksotropowa elastyczna masa epoksydowo-poliuretanowa, o wysokiej odporności chemicznej i mechanicznej, o odkształcalności do 20% (ISO 11600) – stosowana do wypełniania i uszczelniania szczelin dylatacyjnych w obiektach (w tym posadzkach przemysłowych) poddanych obciążeniom mechanicznym i chemicznym. Fot. 1. Ocena podłoża betonowego przed montażem okładziny ceramicznej – badanie wytrzymałości na odrywanie (metoda pull-off) oraz sprawdzenie wilgotności podłoża (obserwacja czy na powierzchni pod folią występuje roszenie). Fot. 2. Wypełnienie szczelin dylatacyjnych materiałem trwale elastycznym. Najczęściej używanymi wykończeniami posadzek chemoodpornych spotykanymi w praktyce są: – okładziny ceramiczne, – powłoki z żywic epoksydowych. Przekrój obu rodzajów posadzek w technologii Mapei zaprezentowano na poprzedniej stronie. Na koniec należy pamiętać, że wykonanie bezspoinowych posadzek z żywic wiąże się z częstszym ich odtwarzaniem, gdyż naturalnie się one zużywają. Wykonanie nawierzchni chemoodpornej z okładziny ceramicznej jest łatwiejsze, a dodatkowo jej eksploatacja, w tym czyszczenie oraz ewentualne naprawy, są zdecydowanie szybsze do wykonania i mniej kosztowne. Jaromir Piotrowski i inż. Jerzy Siwek są doradcami technicznymi zespołu Linii budowlanej MAPEI Polska Sp. z o.o. 1 18 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 18 10-12-16 16:37 2 PRODUKTY WARTE UWAGI KERAPOXY IEG Kwasoodporna i chemoodporna, epoksydowa, dwuskładnikowa zaprawa do spoinowania okładzin ceramicznych, o dużej odporności na kwasy, tłuszcze i wysoką temperaturę, przeznaczona do wykonywania spoin większych niż 3 mm. Zastosowanie: • Kwasoodporne i chemoodporne spoinowanie posadzek ceramicznych • Spoinowanie powierzchni ceramicznych narażonych na działanie agresywnych związków chemicznych, przede wszystkim w zakładach przemysłu spożywczego, gdzie fuga pozostaje przez długi czas w kontakcie z kwasami, tłuszczami zwierzęcymi itd., oraz poddawana jest częstemu myciu gorącą wodą pod ciśnieniem i działaniu wysokiej temperatury • Spoinowanie okładzin ceramicznych w miejscach, gdzie spoina narażona jest na działanie kwasów tłuszczowych i wysokich temperatur (wędzarnie itp.). MAPECOAT I 24 Dwuskładnikowa, epoksydowa farba do zabezpieczenia powierzchni betonu przed działaniem chemicznych czynników agresywnych. Zastosowanie: MAPECOAT I 24 znajduje zastosowanie jako ochrona posadzek, zbiorników i rur betonowych, będących w kontakcie z agresywnymi środkami chemicznymi, takimi jak kwasy, roztwór sody kaustycznej, węglowodory (np. w oczyszczalniach ścieków). MAPECOAT I 24 jest dwukomponentową żywicą epoksydową. Przed użyciem oba składniki muszą zostać dokładnie wymieszane aż do uzyskania jednorodnej substancji, charakteryzującej się niską lepkością. MAPECOAT I 24 może być nakładany pędzlem, wałkiem z krótkim włosiem lub metodą natrysku na podłoże czyste, nośne i suche. Po upływie czasu sieciowania żywica Mapecoat I 24 tworzy wodo- i paroszczelną powłokę. MAPECOAT I 24 jest dostępny w kolorze białym i szarym oraz w wersji neutralnej, która może być barwiona, na etapie mieszania składników, dodatkiem MAPECOLOR PASTE. Na zestaw 5 kg (A+B) MAPECOAT I 24 zużywa się do barwienia 0,7 kg MAPECOLOR PASTE w żądanym kolorze. Kronika Mapei nr 15/2010 19 kronika15.indd 19 10-12-16 16:37 Referencje Rubinowa księżniczka zachwyca klasą Produkty Mapei znalazły zastosowanie przy montażu ekskluzywnych okładzin z kamienia naturalnego na flagowym statku firmy Princess Cruises – organizatora ekskluzywnych rejsów. 20 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 20 10-12-16 16:37 R 2 3 1 Fot. 1. Liniowiec Rubinowa Księżniczka w stoczni Fincantieri, Monfalcone (Gorizia, Włochy). Fot. 2. Jeden z ułożonych fragmentów okładziny z marmuru i granitu, zafugowanej przy użyciu zaprawy do spoinowania ULTRACOLOR PLUS. Fot. 3. Montaż okładzin z marmuru na posadzkach we foyer i na korytarzach różnych pięter był wykonany przy użyciu kleju GRANIRAPID. Fot. 4. Rozeta dekoracyjna z marmuru i mozaiki, precyzyjnie ułożona na warstwie szybkowiążącego kleju GRANIRAPID. ubinowa Księżniczka (Ruby Princess) to pływający pałac, klejnot elegancji i nowoczesności, należący do luksusowej floty Princess Cruises, zabierającej swoimi „książęcymi” statkami do najbardziej niezwykłych zakątków kuli ziemskiej ponad milion pasażerów rocznie. Statek ten został wybudowany w stoczni Fincantieri w Monfalcone (Gorizia, Włochy). Jego wyporność (tonaż brutto) to 116 000 ton, długość - 289,6 m, szerokość - 36 metrów, maksymalna prędkość - 22,1 węzła. Rubinowa Księżniczka na swoich 18 pokładach pasażerskich może zabrać w rejs do 4600 osób (3500 pasażerów i 1100 członków załogi). Rejs liniowcem to połączenie luksusowych warunków i nienagannego serwisu pokładowego. Podobnie jak na innych siostrzanych liniowcach należących do floty Princess Cruises, serce Rubinowej Księżniczki stanowi ogromne foyer otoczone różnorodnymi restauracjami i barami, z atmosferą niczym na włoskim piazza. By zapewnić pasażerom maksimum komfortu i zaspokoić najbardziej różnorodne potrzeby, na statku znajdują się m.in. 4 baseny ze słodką wodą i 6 jacuzzi, Wielki Teatr Książęcy, kasyno Gatsby’ego, luksusowe SPA Lotus, centrum fitness, specjalny tor do joggingu, a także gigantyczny ekran kinowy na świeżym powietrzu - Kino pod Gwiazdami, który prezentuje wydarzenia sportowe, koncerty i nowości kina światowego. Nie zabrakło nawet kaplicy ślubów, gdyż klimat rejsów Rubinową Księżniczką sprzyja romantycznym uniesieniom. To nie przypadek, że cieszący się ogromną popularnością serial telewizyjny Statek Miłości był kręcony na jednym z siostrzanych liniowców tej samej firmy. Luksusowe wnętrza zbudowano z zastosowaniem najwyższej klasy materiałów okładzinowych z kamienia naturalnego – marmuru i granitu. Ponieważ wykonanie tego typu prac wymagało precyzji i najwyż- szego kunsztu, montaż posadzek i okładzin basenów powierzono doświadczonej i cieszącej się dużym zaufaniem firmie kamieniarskiej Marmi Vrech Srl z Cervignano del Friuli (Udine, Włochy). Ta znana z wykonywania wysokiej klasy wykończeń z kamienia naturalnego włoska firma została założona przez Giocondo Vrech. Pracownicy firmy to zespół doskonałych kamieniarzy, specjalizujący się w układaniu marmuru i granitu nie tylko w budowlach lądowych, ale również w obiektach pływających. Firma z Friuli jest również od ponad 10 lat wiernym klientem Mapei. Doświadczeni kamieniarze wiedzą, że przy wykonywaniu okładzin liczy się nie tylko klasa kamienia, ale również wysoka jakość materiałów stosowanych do ich montażu – w tym klejów i zapraw do spoinowania. Dlatego do wykonania ekskluzywnych okładzin na Rubinowej Księżniczce wybrali produkty Mapei – światowego lidera w produkcji klejów do płytek ceramicznych i kamienia naturalnego. W sumie na wszystkich pokładach ułożono 4950 m2 posadzek, w tym 1236 m2 granitowej mozaiki w łazienkach i wokół basenów. Zastosowano ponad 30 rodzajów marmuru i ponad 15 rodzajów granitu . Do montażu płyt i mozaiki z marmuru i granitu na posadzkach zastosowano GRANIRAPID – szybkowiążący klej cementowy o wysokiej wytrzymałości, odkształcalny, przeznaczony do mocowania wszelkiego rodzaju płytek ceramicznych i kamienia naturalnego. Okładziny z granitu wykonywane były również na elementach statku powstałych z aluminium. W tym szczególnym przypadku (montaż okładzin na metalowym podłożu odkształcalnym) zastosowano dwuskładnikowy klej poliuretanowy KERALASTIC T, o wysokich parametrach, bez efektu osuwania się płytek, przeznaczony do montażu wszelkiego rodzaju płytek ceramicznych i kamienia naturalnego, 4 Kronika Mapei nr 15/2010 21 kronika15.indd 21 10-12-16 16:37 Referencje 5 22 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 22 10-12-16 16:37 DANE TECHNICZNE Li i i Ruby R b Princess Pi b d w stoczni t i Fi Fincantieri ti i w M Monfalcone f l Liniowiec – zbudowany (Gorizia, Wochy) Projektanci: arch. Giacomo Morlota ze Studia Gem, (Genua) oraz Teresa Anderson, Princess Cruises Rok budowy: 2008 Rok wodowania: 2008 Wkład firmy Mapei: dostarczenie specjalistycznych produktów i doradztwo techniczne przy układaniu okładzin z marmuru i granitu Firma wykonawcza: Marmi Vrench Srl, Cervignano del Friuli (Udine, Włochy) Dystrybutor MAPEI: Marmi Vrench Srl Koordynatorzy Mapei: Ivan Carlon i Paolo Alberti, MAPEI SpA (Włochy). 6 5 na wszystkich rodzajach podłoży, w tym na podłożach odkształcalnych. Ostateczny szlif okładzinom nadano, wypełniając spoiny zaprawą ULTRACOLOR PLUS, szybkowiążącą i szybkoschnącą zaprawą do fugowania o wysokich parametrach wytrzymałościowych, odporną na występowanie przebarwień i wykwitów, przeznaczoną do wypełniania spoin o szerokości od 2 do 20 mm. Zaprawa ULTRACOLOR PLUS jest produkowana na bazie cementu modyfikowanego polimerami, z zastosowaniem technologii DropEffect®, zapewniającej hydrofobowość i zmniejszenie nasiąkliwości spoin (tzw. efekt perlenia), oraz technologii BioBlock®, zapewniającej odporność na rozwój grzybów i pleśni. Piękne wnętrza ekskluzywnego liniowca to kolejny owoc partnerskiej współpracy pomiędzy firmami Marmi Vrech i Mapei – dzięki zastosowaniu produktów MAPEI prace przebiegły terminowo, bez jakichkolwiek przykrych niespodzianek. W dziewiczy rejs Rubinowa Księżniczka popłynęła na Karaiby. PRODUKTY WARTE Fot. 5. W niezwykłym foyer, otoczonym przez restauracje i bary, posadzki z marmuru i granitu ułożono przy użyciu odkształcalnej zaprawy klejącej GRANIRAPID, natomiast okładziny granitowe na lekkich elementach aluminiowych, kolumnach i klatkach schodowych zamontowano z zastosowaniem kleju KERALASTIC T. Fot. 6. Okładziny z marmuru i granitu na posadzkach korytarzy prowadzących do kabin pasażerskich ułożono również przy użyciu odkształcalnej zaprawy klejącej GRANIRAPID. PRODUKTY MAPEI Produkty Mapei opisane w tym artykule należą do linii „Produkty do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego”. Wszystkie zaprawy klejące Mapei do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego spełniają wymagania normy EN 12004 oraz posiadają oznakowanie CE zgodnie z załącznikiem ZA do normy EN 12004. Wszystkie zaprawy do spoinowania Mapei spełniają wymagania normy EN 13888. Niemal wszystkie produkty Mapei do montażu okładzin na podłogach i ścianach posiadają oznakowanie EMICODE EC1 przyznane przez GEV – niemieckie stowarzyszenie kontrolujące poziom emisji lotnych substancji organicznych (VOC) z produktów stosowanych w budownictwie. Karty techniczne są dostępne na stronie internetowej www.mapei.pl Granirapid (C2F S1, EC1, CE EN 12004): dwuskładnikowa zaprawa klejąca na bazie cementu, o wysokich parametrach, odkształcalna, szybkowiążąca i szybkoschnąca, do płytek ceramicznych i kamienia naturalnego. Keralastic T (R2T, CE EN 12004): klej reaktywny o wysokich parametrach, na bazie poliuretanów, o zmniejszonym spływie, do płytek ceramicznych i kamienia naturalnego. Ultracolor Plus (CG2, EC1): szybkowiążąca i szybkoschnąca zaprawa do spoinowania o wysokich parametrach, odporna na powstawanie plam i wykwitów, do wypełniania spoin o szerokości od 2 do 20 mm, hydrofobowa, z efektem perlenia (Technologia DropEffect®) i odporna na rozwój grzybów i pleśni (Technologia BioBlock®) UWAGI KERALASTIC T Wysokoelastyczny klej poliuretanowy (klasa R2T wg normy PN-EN 12004) o doskonałej przyczepności do wszelkiego rodzaju trudnych podłoży, w tym również gładkich i niechłonnych jak metal czy szkło. Idealnie nadaje się również do montażu płytek ceramicznych i kamiennych na odkształcalnych podłożach drewnianych. Wysoka elastyczność oraz brak wody w składzie kleju Keralastic T pozwala na bezpieczny montaż okładzin kamiennych podlegających dużym deformacjom pod wpływem wilgoci (klasa C wg klasyfikacji Mapei np. Verde Alpi). Doskonale sprawdza się w przypadku montażu dużych i ciężkich formatów. GRANIRAPID Odkształcalna, dwuskładnikowa zaprawa klejąca na bazie cementu, o wysokich parametrach i szybkim czasie wiązania (klasa C2F S1 wg normy PN-EN 12004) przeznaczona do mocowania płytek ceramicznych każdego typu, kamienia naturalnego (również wrażliwego na działanie wilgoci – klasa B wg Mapei) na ścianach i posadzkach, wewnątrz i na zewnątrz pomieszczeń, także na balkonach, tarasach i w basenach, w miejscach narażonych na duże obciążenia. Charakteryzuje się też bardzo niską emisją lotnych związków organicznych – klasa EC1 wg GEV. Dzięki szybkiemu wiąza- niu (ruch pieszy już po 4 hh, a po upływie doby – pełne obciążenie) i doskonałej przyczepności jest szczególnie polecany do renowacji i mocowania okładzin ceramicznych, wszędzie tam, gdzie niemożliwe są przerwy w użytkowaniu (np. centra i pasaże handlowe, budynki użyteczności publicznej, lotniska, szpitale, obiekty gastronomiczne, zakłady przemysłowe). Granirapid jest produkowany w dwóch odmianach – szarej i białej. Kronika Mapei nr 15/2010 23 kronika15.indd 23 10-12-16 16:37 Referencje Łódzka fontanna gra dzięki Mapei Uszczelnienie i montaż mozaiki szklanej w technologii Mapei na potrzeby jednej z najbardziej spektakularnych polskich fontann. 1 P lac Dąbrowskiego w Łodzi zyskał nowe oblicze. Zdobi go efektowna fontanna, która powstała według koncepcji łódzkiego architekta Rafała Szrajbera – zwycięzcy konkursu na projekt rewitalizacji Placu Dąbrowskiego ogłoszony przez Zarząd Wodociągów i Kanalizacji w Łodzi. Dzięki technologii Mapei mieszkańcy miasta i turyści codziennie mogą zobaczyć to niezapomniane widowisko. Fot. 1. Nocny pokaz możliwości fontanny. Unikalny spektakl „woda-światło-dzwięk” Fontanna powstała w miejscu starego wodotrysku, nieczynnego od lat. Została zaprojektowana w kształcie morskich fal rozlewających się po placu. Niecka w kształcie ziarna fasoli ma długość 35 metrów i szerokość 7 metrów. Tworzą ją dwie fale wytryskujące spod płyty placu. Na górnej fali zamontowano 27 specjalnych dysz szczelinowych rozmiesz- czonych na długości około 15 metrów, które w ciągu 30 sekund wyrzucają kilkadziesiąt metrów sześciennych wody, zamieniając mozaikową falę w falę morską. Efekt ten, dodatkowo wzmacnia 130 mniejszych dysz umieszczonych u podstawy fali, wewnątrz fontanny. Pozostałe 115 dysz – 78 muzycznych, 8 spieniających, 29 ,,pagórków wodnych” – podświetlonych różnokolorowym światłem tworzy unikalny spek- 24 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 24 10-12-16 16:37 2 3 Fot. 2 i 3. Prace montażowe przy budowie fontanny o zewnętrznej powierzchni 620 m2 i 272 dyszach. takl „woda-światło-dźwięk”. Podziemna część fontanny to ogromna maszynownia wyposażona w zbiorniki wody, pompy, filtry, urządzenia sterujące dyszami i światłem oraz specjalny komputer kierujący pracą całej fontanny. 340 metrów sześciennych wody, znajdującej się w niecce i podziemnych zbiornikach, przepływa w tzw. obiegu zamkniętym. Woda jest ciągle filtrowana i dezynfekowana. W okresie letnim fontanna „pracuje” każdego dnia. Pierwszy spektakl odbywa się w samo południe, a potem kolejne co dwie godziny aż do późnej nocy. W wyborze utworów które ,,gra” fontanna pomagał Teatr Wielki. Usłyszeć można m.in. „Prząśniczkę” Moniuszki, temat z filmu „Ziemia obiecana” Kilara, „Polonez A-dur” Chopina, fragmenty z „Carmen” Bizeta, „Jeziora Łabędziego” Czajkowskiego oraz ze „Strasznego Dworu” Moniuszki. Feeria rozwiązań Mapei Do prac budowlanych fontanny przystąpiono w czerwcu 2009, a już 24 sierpnia 2009 roku fontanna dała swój pierwszy koncert. Tempo prac, jak na tak skomplikowaną konstrukcję było naprawdę ekspresowe. Prace wykończeniowe rozpoczęły się od reprofilacji niecki i imitacji fal morskich. Nietypowy kształt całej bryły wymagał od wykonawcy dużych umiejętności i doświadczenia. Do uszlachetnienia zaprawy cementowej wykorzystano PLANICRETE oraz w kilku miejscach dodatkowo - cementową zaprawę drobnoziarnistą do wygładzania powierzchni betonowych MAPEFINISH. Izolację przeciwwodną niecki stanowi MAPELASTIC + MAPENET 150, wybrany ze względu na wyjątkowe właściwości ochronne powierzchni betonu przed zawilgoceniem i oddziaływaniem niekorzystnych czynników atmosferycznych, również w miejscach narażonych na duże obciążenia. Urządzenia instalacyjne, przejKronika Mapei nr 15/2010 25 kronika15.indd 25 10-12-16 16:37 Referencje ścia rurowe, reflektory i wpusty dysz zostały zamontowane przy pomocy dwukomponentowej żywicy epoksydowej EPORIP, polecanej wszędzie tam, gdzie wymagane jest trwałe, monolityczne połączenie elementów konstrukcyjnych oraz elementów betonowych i stalowych oraz uszczelnione za pomocą MAPEFLEX PU30, tiksotropowej masy poliuretanowej rekomendowanej do stosowania w miejscach narażonych na duże obciążenia i na działanie czynników chemicznych. Zewnętrzna część konstrukcji została pokryta mozaiką szklaną o wymiarach 2 x 2 cm zamontowaną na odkształcalnej zaprawie klejącej (klasa C2 TE/S1) ADESILEX P10 + ISOLASTIC. Całość mozaiki zaspoinowano nienasiąkliwą, kwasoodporną fugą epoksydową o wysokich parametrach wytrzyPRODUKTY WARTE Elastyczna, dwuskładnikowa zaprawa na bazie cementu, przeznaczona do wykonywania izolacji przeciwwodnych balkonów, tarasów, łazienek, basenów pływackich i betonu. Do wykonywania powłok wodochronnych na podłożach betonowych i cementowych, uszczelniania łazienek, natrysków, balkonów, tarasów, basenów pływackich itp. przed układaniem płytek ceramicznych. MAPELASTIC może być nakładany na posadzki i tynki cementowe, na istniejące podłogi pokryte płytkami ceramicznymi, kamieniem naturalnym, lastryko itp., pod warunkiem, że są czyste i mocno związane z podłożem. Grubość pojedynczej warstwy nie PN-EN 1504-2 (C) ZASADY PI-MC-IR SYSTEMY OCHRONY POWIERZCHNIOWEJ BETONU 4 Fot. 4. Prace montażowe przy budowie fontanny o zewnętrznej powierzchni 620 m2 i 272 dyszach. paratem epoksydowym PRIMER EP. Po wyrównaniu powierzchni podkładu za pomocą zaprawy ADESILEX P4 i zagruntowaniu preparatem PRIMER G, przystąpiono do montażu płytek ceramicznych przy użyciu kleju o wysokich parametrach ADESILEX P9 oraz epoksydowej zaprawy do spoinowania KERAPOXY. UWAGI MAPELASTIC ZGODNY Z NORMĄ małościowych KERAPOXY. W trakcie budowy fontanny pojawiło się również kilka niespodzianek, na które doradcy techniczni Mapei sprawnie zareagowali. Równocześnie z pracami na powierzchni trwały prace w komorze podziemnej fontanny, w której ujawniły się przecieki gruntowe. Przecieki punktowe zamknięto przy użyciu szybkowiążącego cementu LAMPOSILEX, a następnie powierzchnię komory podziemnej zabezpieczono za pomocą cementowej zaprawy do uszczelniania podziemnych konstrukcji murowych IDROSILEX PRONTO. Kilka urządzeń umieszczonych w komorze podziemnej zostało zakotwionych przy pomocy bezskurczowej zaprawy do zakotwień MAPEFILL, o bardzo dobrej przyczepności do betonu i stali. Niektóre fragmenty podłoża zaizolowano pre- powinna przekraczać 2 mm, natomiast grubość dwóch warstw izolacji powinna mieć grubość min. 2 mm. W przypadku nanoszenia zaprawy na powierzchnie poziome, na podłoża szczególnie narażone na obciążenia lub popękane, zaleca się zatopienie w drugiej warstwie zaprawy siatki MAPENET 150 (4 x 4,5 mm). W celu zwiększenia wytrzymałości warstwy izolacyjnej i zdolności mostkowania (crack bridging) zaleca się zatopienie, przed naniesieniem drugiej warstwy, włókniny polipropylenowej MAPETEX SEL. Zaprawę należy nanosić na wilgotne, ale nie mokre podłoże. Ułożona warstwa hydroizolacji MAPELASTIC powinna być zabezpieczona przed opadami deszczu przez pierwsze 24 godziny po wykonaniu. Okładzinę ceramiczną można układać po 4-5 dniach od wykonania izolacji. Powłoka wykonana z MAPELASTIC zabezpiecza powierzchnię przed wodą, zachowując jednocześnie paroprzepuszczalność. Posiada zdolność pokrywania mikropęknięć w podłożu nawet do 2,5 mm. KERAPOXY Dwuskładnikowa, kwasoodporna zaprawa epoksydowa dostępna w 29 kolorach, do wykonywania spoin o szerokości od 3 do 10 mm. Może być także stosowana jako klej. Przy zastosowaniu jako fuga - KERAPOXY to zaprawa do fugowania na bazie żywic reaktywnych (RG), przeznaczona do wykonywania kwasoodpornych spoin na okładzinach z płytek ceramicznych materiałów z kamienia, na posadzkach i ścianach, wewnątrz i na zewnątrz budynków. Szczególnie nadaje się do spoinowania płytek w zakładach przemysłu spożywczego, w basenach pływac- kich i termalnych, zbiornikach agresywnych chemikaliów, powierzchni roboczych w kuchniach, szpitalach, supermarketach i we wszystkich miejscach, w których wymagana jest wysoka higiena i odporność chemiczna. Do spoinowania dużych powierzchni poziomych zalecane jest zastosowanie KERAPOXY P. Przy zastosowaniu jako klej - KERAPOXY jest żywicznym klejem reaktywnym o podwyższonych parametrach, niespływającym z powierzchni pionowych (klasa R2T), przeznaczonym do szybko utwardzalnego wykonywania kwasoodpornych okładzin z płytek ceramicznych oraz materiałów kamiennych, fibrobetonu, betonu i innych materiałów budowlanych na tradycyjnych podłożach stosowanych w budownictwie. 26 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 26 10-12-16 16:37 granitowej na zewnętrznej płaszczyźnie fali górnej (po zaizolowaniu jej podstawy za pomocą wodoszczelnej emulsji bitumicznej PLASTIMUL). Wszystkie, umieszczone w dnie niecki fontanny, dysze wyrzucające wodę, zamontowano przy użyciu bardzo szybko twardniejącej żywicy poliestrowej o doskonałej przyczepności do betonu, ceramiki i metalu EPORIP TURBO. Warto obejrzeć łódzką fontannę. W dzień w mozaice szklanej odbija się słońce, a około południa po raz pierwszy pojawia się kilkadziesiąt czterometrowych strumieni wody, wspartych przez niższe – w kilku różnych sekwencjach dopasowanych do muzyki. W nocy strumienie wody mienią się dodatkowo feerią barw. To prawdziwe dzieło sztuki i niezapomniany spektakl. DANE TECHNICZNE Do montażu okładziny ceramicznej na metalowych włazach do komory podziemnej wykorzystano klej poliuretanowy o doskonałej przyczepności do podłoży gładkich i niechłonnych (jak metal i szkło) KERALASTIC oraz KERALASTIC T (na powierzchniach pionowych). Ten sam klej zastosowano do montażu kostki FFontanna, t Pl b ki Łódź Plac D Dąbrowskiego, Czas budowy: 2009 Czas interwencji Mapei: V-XI 2009 Prace z wykorzystaniem rozwiązań Mapei: reprofilacja niecki fontanny, jej uszczelnienie i montaż mozaiki szklanej Klient: Skanska Łódź, Glazomat Mińsk Mazowiecki Generalny wykonawca: Skanska Łódź Firma wykonawcza: Glazomat Mińsk Mazowiecki Dystrybutor Mapei: Paben Kaczorowscy Łódź Doradztwo techniczne Mapei: Paweł Kaczorowski, Piotr Wyszyński, Piotr Kuglin PRODUKTY MAPEI Produkty Mapei opisane w tym artykule należą do linii „Produkty do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego” oraz „Specjalistyczne produkty linii budowlanej”. Wszystkie zaprawy klejące Mapei do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego spełniają wymagania normy EN 12004 oraz posiadają oznakowanie CE zgodnie z załącznikiem ZA do normy EN 12004. Wszystkie zaprawy do spoinowania Mapei spełniają wymagania normy EN 13888. Niemal wszystkie produkty Mapei do montażu okładzin na podłogach i ścianach posiadają oznakowanie EMICODE EC1 przyznane przez GEV – niemieckie stowarzyszenie kontrolujące poziom emisji lotnych substancji organicznych (VOC) z produktów stosowanych w budownictwie. Uszczelniacze Mapei spełniają standardy ISO 11600. Zaprawy naprawcze Mapei spełniają wymagania normy EN 1504 oraz posiadają oznakowanie CE zgodnie z załącznikiem ZA do normy EN 1504-3 lub oznakowanie CE EN 998-1. Karty techniczne są dostępne na stronie internetowej www.mapei.pl Adesilex P4 (C2F, EC1R, CE EN 12004): Elastyczna, szybkowiążąca, cementowa zaprawa klejowa do mocowania płytek ceramicznych i kamienia naturalnego oraz do szpachlowania powierzchni poziomych, samoczynnie wypełniająca wewnętrzną stronę płytki. Wodo- i mrozoodporna. Adesilex P9 (C2TE, EC1R, CE EN 12004): Elastyczna zaprawa klejąca o wysokiej przyczepności, do klejenia płytek ceramicznych w płaszczyźnie poziomej i pionowej bez efektu osuwania się płytek, mrozo- i wodoodporna. Adesilex P10 + Isolastic (C2TE S1, EC1R, CE EN 12004): Zaprawa klejąca na bazie białego cementu, o wysokiej przyczepności, do klejenia w płaszczyźnie poziomej i pionowej, bez efektu osuwania się płytek, przeznaczona do mozaiki szklanej, ceramicznej i z kamienia naturalnego, mrozo- i wodoodporna. Zmieszanie z Isolastic zamiast 50 % wody wpływa na poprawę jego właściwości techniczno-użytkowych, dzięki czemu spełnia wymagania klasy C2 (kleje cementowe o podwyższonych parametrach) zgodnie z normą EN 12004 i klasy S1 (kleje odkształcalne) według EN 12002. Eporip (CE EN 1504-4): Dwukomponentowa żywica epoksydowa wykorzystywana jako warstwa sczepna (mostkująca) przy pracach naprawczych lub przy łączeniu nowego betonu ze starym a także do wypełniania i sklejania pęknięć w podłożu. Eporip Turbo: Dwukomponentowa, szybkowiążąca żywica poliestrowa. Idrosilex Pronto (CE EN 1504-2 nałożenie powłoki (C) zasady MC i IR): Cementowa zaprawa do uszczelniania podziemnych konstrukcji murowych a także zbiorników na wodę pitną. Keralastic (R2, CE EN 12004): Wysokowydajny, dwuskładnikowy klej poliuretanowy do płytek ceramicznych i kamienia naturalnego. Kerapoxy (jako spoina: RG, jako klej: R2T, CE EN 12004): Dwuskładnikowa, kwasoodporna, wodoszczelna zaprawa epoksydowa o wysokiej wytrzymałości, do wykonywania spoin o szerokości od 3 mm. Dostępna w 29 kolorach. Może być również stosowana jako klej. Lamposilex: Szybkowiążący cement do zamykania wycieków wody. Mapefinish (CE EN 1504-2 nałożenie powłoki (C) zasady MC i IR, CE EN 1504-3 zaprawa naprawcza R2): Dwukomponentowa, cementowa zaprawa drobnoziarnista do wygładzania powierzchni betonowych. Mapefill (CE EN 1504-6): Bezskurczowa zaprawa o wysokiej ciekłości do wykonywania zakotwień. Mapeflex PU30 (F-7.5 wg ISO 11600): Dwukomponentowa, tiksotropowa masa poliuretanowa do uszczelnień szczelin dylatacyjnych pionowych. Mapelastic (CE EN 1504-2 nałożenie powłoki (C) zasady PI, MC i IR): Elastyczna, dwukomponentowa zaprawa hydroizolacyjna. Mapenet 150: Siatka z włókna szklanego odporna na działanie alkaliów, zgodna z wymaganiami ETAG przeznaczona do wzmacniania powłok uszczelniających i powłok izolacyjnych. Planicrete: Emulsja na bazie syntetycznych polimerów do modyfikacji właściwości cementowych zapraw, poprawiająca ich przyczepność. Plastimul: Bitumiczna, wodoszczelna emulsja o uniwersalnym przeznaczeniu. Primer EP: Dwuskładnikowy preparat epoksydowy, zawierający rozpuszczalniki, do wzmacniania i uszczelniania podkładów i posadzek przemysłowych. Primer G (EC1R): Skoncentrowany preparat gruntujący na bazie żywic syntetycznych w dyspersji wodnej, do podłoży chłonnych. Kronika Mapei nr 15/2010 27 kronika15.indd 27 10-12-16 16:37 Rozwiązanie systemowe System dekoracyjnego wykończenia ścian Sposób wykończenia wnętrza staje się dziś znakiem rozpoznawczym właściciela domu lub sieci punktów komercyjnych. Produkty chemii budowlanej powinny więc nie tylko spełniać szereg wymagań technicznych, pasujących do sposobu użytkowania pomieszczenia, ale również pod względem estetycznym dotrzymywać kroku wyobraźni projektanta wnętrz. Doświadczenia Mapei pozwalają sprostać tym wyzwaniom. KERAPOXY DESIGN należy do rodziny fug epoksydowych KERAPOXY, które dzięki swoim niespotykanie wysokim parametrom technicznym (odporność na ścieranie, przyczepność, nienasiąkliwość, kwasoodporność) zyskały miano najbardziej wytrzymałych i są szeroko stosowane w obiektach przemysłowych. KERAPOXY DESIGN zachowuje ich przewagi techniczne, a dodatkowo daje niezwykłe możliwości dekoracyjne. Dzięki swojej semitransparentności nie odbija światła jak standardowa fuga epoksydowa, ale je przepuszcza i rozprasza – co daje ciekawe efekty wizualne w połączeniu z mozaiką szklaną. Połączona z dodatkiem brokatowym MAPEGLITTER doskonale współgra z modnymi złoceniami i płytkami metalizowanymi, a im więcej MAPEGLITTER (max 10%), tym silniejszy efekt brokatu. 15 kolorów KERAPOXY DESIGN (w tym bezbarwny) oraz 24 kolory MAPEGLITTER to nieskończona gama artystycznych kombinacji. Dekoracyjna masa tynkarska typu „stiuk” SILEXCOLOR MARMORINO to powrót do najlepszych tradycji wykończenia wnętrz i elewacji w sposób, który doskonale harmonizuje z estetyką nowoczesnej architektury. Niezwykle oryginalne efekty dekoracyjne możliwe do uzyskania dzięki SILEXCOLOR MARMORINO – artystyczne i klasyczne (w tym efekt kamienia naturalnego) – podkreślają indywidualność i dodają prestiżu. SILEXCOLOR MARMORINO jest dostępny w szerokiej gamie kolorów, a ściana nim pokryta jest gładka w dotyku. Tworzy całość z podłożem mineralnym, nie stanowi bariery dla pary wodnej i zachowuje odporność na zmienne warunki atmosferyczne. Może być z powodzeniem stosowany wewnątrz i na zewnątrz. Zaprawa klejąca Elastorapid Kerapoxy Design + MapeGlitter Dekoracyjna zaprawa do spoinowania Uszczelniacz do narożników i dylatacji 1. Montaż okładzin ceramicznych Kerapoxy Design Mapesil AC Wysokoodkształcalna, tiksotropowa, szybkowiążąca i szybkoschnąca, dwuskładnikowa cementowa zaprawa klejąca o wysokich parametrach i przedłużonym czasie schnięcia otwartego. Do montażu płytek ceramicznych, gresu, kamienia naturalnego i mozaiki szklanej wewnątrz i na zewnątrz. Dwuskładnikowa, semitransparentna, epoksydowa zaprawa dekoracyjna przeznaczona w szczególności do spoinowania mozaiki i płytek szklanych. Dostępna w 15 kolorach. Może być również stosowana jako klej. Bezrozpuszczalnikowy uszczelniacz silikonowy, odporny na pleśń, dostępny w 30 kolorach oraz bezbarwny. MapeGlitter Metalizujący dodatek koloryzujący do spoiny Kerapoxy Design. Daje efekt „brokatowej fugi”. Rozwiąz standard KONTUAR Elastorapid 28 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 28 10-12-16 16:37 Kerapoxy Design + MapeGlitter Silexcolor Marmorino Silexcolor Primer Planitop 540 Nivoplan + Planicrete Nivoplan Plus + Planicrete Kerapoxy Design + MapeGlitter Silexcolor Marmorino Mapesil AC Zaprawa wyrównująca Szpachlówka cienkowarstwowa Grunt 1. Przygotowanie podłoża wiązanie ardowe: Dekoracyjny tynk typu stiuk 2. Tynkowanie ŚCIANA Nivoplan Plus Planicrete Planitop 540 Silexcolor Primer Silexcolor Marmorino Cementowa zaprawa wyrównująca do ścian i podłóg o zwiększonej przyczepności i wytrzymałości, do stosowania w warstwie od 3 do 50 mm, mrozo- i wodoodporna. Syntetyczny lateks do uszlachetniania zapraw cementowych i wykonywania warstw sczepnych. Poprawia wytrzymałość i przyczepność. Przed zmieszaniem z Nivoplan Plus rozcieńczyć z wodą w stosunku 1:4. Cementowa szpachlówka do wygładzania tynków zewnętrznych i wewnętrznych, do nakładania w warstwie o grubości do 3 mm. Silikatowy preparat gruntujący stabilizujący nasiąkliwość podłoża. Drobnoziarnista, dekoracyjna masa tynkarska typu stiuk, o wysokiej przepuszczalności dla pary wodnej, do wykonywania gładkich wypraw ścian wewnątrz i na zewnątrz budynków. Kronika Mapei nr 15/2010 29 kronika15.indd 29 10-12-16 16:37 Zdaniem eksperta Styropianowe mity Dyskusja z najczęściej spotykanymi obiegowymi opiniami dotyczącymi systemów ociepleń z wykorzystaniem styropianiu. mgr inż. Marek Śliwiński, MAPEI Polska Sp. z o.o. * MIT # 1: Z UPŁYWEM LAT STYROPIAN SIĘ UTLENIA I ZANIKA NIEPRAWDA! Badania i doświadczenie budowlane pokazują, że będący częścią systemu ociepleń, właściwie zamocowany i zabezpieczony styropian nie traci żadnych właściwości fizyko-chemicznych nawet po kilkudziesięciu latach użytkowania. Profesjonalni wykonawcy wiedzą, że nawet jeśli wykonanie systemu ocieplenia jest rozłożone przez inwestora na 2 sezony (np. ze względów finansowych), to nigdy prace nie mogą się zakończyć w pierwszym sezonie na poziomie warstwy styropianu, ale przynajmniej na prawidłowo zaszpachlowanej i zagruntowanej warstwie zbrojącej. Styropian zabezpieczony przed działaniem promieniowania UV nie starzeje się, nie butwieje i nie gnije, a tym samym nie stwierdza się zjawiska zanikania w wyniku naturalnego starzenia. Natomiast płyty styropianowe wystawione bezpośrednio na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych żółkną, a w miarę upływu czasu kruszą się (patrz zdjęcia obok). Fot. 1 i 2. Pożółkłe i kruszące się płyty styropianowe wskutek kilkuletniej ekspozycji na działanie promieni UV. Fot. 3. Pełną ochronę przed warunkami atmosferycznymi daje system ociepleniowy z tynkiem. Czasowo (do ok. 3 miesięcy) dopuszcza się pozostawienie zaszpachlowanego styropianu bez tynku. Musi być on jednak pokryty płynem gruntującym. UWAGA: Styropian nie jest odporny na substancje organiczne pochodne ropy naftowej. Zastosowanie go w bezpośredniej bliskości bitumów, asfaltów, smoły lub lepiku spowoduje jego skurczenie. Odparowanie styropianu może natomiast nastąpić pod wpływem wysokiej temperatury powyżej 250oC, która w warunkach naturalnych na elewacji nie przekracza 80oC. MIT # 2: STYROPIAN JEST PALNY NIEPRAWDA! Styropian jako element systemu ociepleń jest materiałem samogasnącym. Oznacza to, że po odjęciu źródła ognia płomień na styropianie gaśnie i nie zapala się ponownie, a w efekcie – nie rozprzestrzenia się po konstrukcji. Jako taki styropian jest materiałem bezpiecznym. Potwierdza to badanie warstwy ociepleniowej na nierozprzestrzenianie się ognia . W symulacji pożaru, podczas której temperatura 1 2 3 wewnątrz budynku dochodzi do 1000°C, nie następuje pełzanie ognia po fasadzie budynku, a powierzchnia ocieplenia utrzymuje ciągłość i nie ulega zniszczeniu. W warunkach pożarowych temperatura na zewnątrz rzadko przekracza 500°C. Na skutek wysokiej temperatury styropian ulega częściowemu odparowaniu. Pomimo to na elewacji pozostaje warstwa kleju na siatce oraz tynk. 30 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 30 10-12-16 16:37 MIT # 3: ŚCIANY ZAIZOLOWANE W SYSTEMIE ZE STYROPIANEM NIE ODDYCHAJĄ, POWODUJĄC „EFEKT TERMOSU” ZAPEWNIENIE WYMIANY POWIETRZA W POMIESZCZENIACH JEST ZADANIEM WENTYLACJI Zadaniem ścian zewnętrznych jest przenoszenie obciążeń, zaś w budynkach mieszkalnych – dodatkowo ochrona cieplna. Badania pokazują, że ściany pozbawione warstwy termoizolacji są w stanie przejąć zaledwie 3% całkowitego strumienia pary wodnej z pomieszczeń. Ściany zewnętrzne nie są więc w stanie usunąć całkowicie pary wodnej zamkniętej w pomieszczeniach, co najwyżej można mówić o okresowym wchłanianiu nadmiaru wilgoci przez warstwę tynku oraz uwalnianiu jej gdy jest zbyt sucho. Dlatego w każdym budynku zamieszkałym przez ludzi – ocieplonym czy nie – trzeba zadbać o skuteczny system wentylacji powietrza. MIT # 4: MIĘDZY ŚCIANĄ A PŁYTAMI IZOLACYJNYMI MUSI ZOSTAĆ ZAPEWNIONA „WENTYLACJA” NIEPRAWDA ORAZ POWAŻNY BŁĄD WYKONAWCZY! Niektórzy wykonawcy są zdania, że płyty styropianowe należy montować jedynie „na placki”, bez warstwy kleju po obwodzie płyty. Dzięki temu zapewnia się „wentylację” pod płytą izolacyjną, która miałaby zapobiegać skraplaniu się pary wodnej na 4 Fot. 4. Prawidłowe klejenie płyt – obwodowo-punktowe rozłożenie kleju na tylnej stronie płyty styropianowej. Fot. 5. Spękanie warstwy kleju wskutek nieprawidłowego rozmieszczenia kleju na płycie izolacyjnej. ściankach styropianu jako materiału o niskiej przepuszczalności dla pary wodnej. Opinia ta ma zwolenników wśród tych, którzy w ten sposób pragną skrócić do minimum prace związane z przyklejaniem płyt izolacyjnych. Tymczasem brak podparcia po obwodzie skutkuje klawiszowaniem płyt, prowadząc najczęściej do pęknięć w warstwie szpachlowej kleju, przenoszonych następnie na warstwę tynku. Woda wnikająca w głąb z powierzchni tynku szybko niszczy ocieplenie. 5 Kronika Mapei nr 15/2010 31 kronika15.indd 31 10-12-16 16:37 Zdaniem eksperta MIT # 5: ŚCIANA JEDNOWARSTWOWA MA LEPSZE PARAMETRY OD WIELOWARSTWOWEJ NIEPRAWDA! Potencjalne zalety ścian jednowarstwowych mają liczne ograniczenia, co w konsekwencji prowadzi do ich niskiej popularności. Rozwiązanie jednowarstwowe Rozwiązanie wielowarstwowe Potencjalne zalety Ograniczenia Szybkość uzyskania gotowej ściany konstrukcyjnej o dobrej izolacyjności termicznej Technologia jednowarstwowa wymaga precyzyjnego doboru materiałów konstrukcyjnych o wysokiej izolacyjności cieplnej np. zaprawy ciepłochronne i systemowe prefabrykaty konstrukcyjne (nadproża i wieńce), jak również wysokiej precyzji wykonania. Jako taka może okazać się kosztowna (wysoki koszt materiałów, wysokie koszty robocizny). Możliwość uzyskania monolitycznej konstrukcji z odpowiednią izolacyjnością ścian Nieporozumieniem jest mowa o monolicie w przy- Porównanie grubości ściany jednowarstwowej i wielowarstwowej o tym samym współpadku wznoszenia ścian z bloczków łączonych za czynniku przenikania ciepła (wyliczenia wg normy PN-EN ISO 6946:2008). pomocą zaprawy, zwłaszcza iż niektórzy producenci 80 cm U=0,205 W/m2K bloczków ceramicznych dopuszczają pominiętynk cie spoin pionowych. Co więcej - dostosowanie wewnętrzny materiałów konstrukcyjnych do wymogów ciepłomur z betonu chronności, skutkuje wymuszeniem zwiększenia komórkowego grubości ścian. Najlepszy materiał konstrukcyjny (gęstość 500) pod względem termoizolacyjności dostępny na rynna cienkowarstwowej ku ma współczynnik przenikania ciepła 5 x większy zaprawie klejącej niż najlepszy materiał termoizolacyjny. Osiągnięcie parametrów izolacyjności termicznej w budynkach tynk zewnętrzny energooszczędnych U= 0,2 W/m2 przy użyciu ścian 41 cm U=0,20 W/m2K jednowarstwowych wymusza wykonanie ścian co 16 cm 25 cm najmniej 2 x grubszych w stosunku do technologii warstwowej, co może ograniczać powierzchnię mieszkalną lub staje się ekonomicznie nieuzasadnione (patrz obok). Łatwość wykonania ścian wielowarstwowych polega na możliwości zastosowania wszelkich materiałów konstrukcyjnych dostępnych na rynku (jeden warunek – zapewnienie odpowiedniej nośności konstrukcji). Ewentualne nierówności w wyglądzie elewacji mogą być bez problemu poprawione na poziomie wykonania warstwy izolacyjnej, która łączy wysokie walory estetyczne z pożądanymi parametrami izolacyjnymi. tynk wewnętrzny tynk zewnętrzny warstwa konstrukcyjna z pustaka ceramicznego (gęstość 1000) na zaprawie cementowo-wapiennej warstwa styropianu EPS70 Warstwa izolacyjna zapewnia ponadto ciągłość izolacji na całej elewacji bez względu na rodzaj materiału wykorzystanego do wykonania warstwy konstrukcyjnej. Swobodne „oddychanie ścian” Potocznie rozumienie „oddychania ścian” odnosi się zazwyczaj do wilgoci technologicznej oddawanej przez okres około jednego sezonu po zakończeniu prac wznoszeniowych. Jeśli więc przyjąć, że ocieplenie konstrukcji wykonywane jest zazwyczaj w drugim roku cyklu budowlanego, izolacja styropianowa nie ma znaczenia dla tak pojętego „oddychania ścian”. Jeśli zaś chodzi o usuwanie nadmiaru wilgoci z pomieszczeń na skutek ich eksploatacji, jest to zadanie sprawnej wentylacji – patrz powyżej MIT # 3. Jeśli udowodniono, że przez ściany przechodzi zaledwie do 3% całkowitego strumienia pary wodnej z pomieszczeń, parametr „oddychania ścian” nie jest – wbrew obiegowej opinii - warunkiem istotnym z punktu widzenia komfortu użytkowania budynku i jego bezpieczeństwa. (Patrz artykuł „Ściany nie oddychają” zamieszczony na stronie: www. muratorplus.pl, autorstwa mgr. inż. Andrzeja Bobocińskiego oraz prof. dr. hab. inż. Jerzego A. Pogorzelskiego z Instytutu Techniki Budowlanej) Ponadto warto zauważyć, iż: 1. Ocieplenie ścian zewnętrznych z tynkiem zapewnia znacznie skuteczniejszą ochronę konstrukcji muru przed warunkami atmosferycznymi (takimi jak wilgoć czy obniżona temperatura). Co więcej zastosowanie ocieplenia zewnętrznego z warstwą tynku przesuwa granicę wykraplania się pary wodnej (tzw. punkt rosy) poza warstwę konstrukcyjną, co znacznie zmniejsza ryzyko uszkodzenia muru, a tym samym zwiększa trwałość ścian wykonanych w technologii wielowarstwowej. 2. Technologia wielowarstwowa pozwala na uzyskanie tzw. efektu ciepłych ścian i komfortu cieplnego, im wyższa jest temperatura powierzchni ściany, tym przytulniej i cieplej w pomieszczeniu. Nie dopuszcza również do nadmiernego nagrzewania się ścian w okresie wysokich temperatur - zapewniając komfort cieplny również latem. temperatura wewnętrzna +20°C ściana zewnętrzna bez ocieplenia temperatura wewnętrzna +20°C ściana zewnętrzna z ociepleniem temperatura ściany wew. +9°C 0°C temperatura zewnętrzna -20°C utrata ciepła temperatura ściany wew. +18°C Podsumowując - ściany wielowarstwowe (z ociepleniem) są bardziej efektywne w stosunku do jednowarstwowych i zapewniają lepsze parametry techniczne i użytkowe. Stąd ich wysoka popularność wśród inwestorów. 0°C punkt rosy punkt rosy temperatura zewnętrzna -20°C utrata ciepła Rysunki powyżej: Przykładowy rozkład temperatur na ścianie zewnętrznej (obliczenia własne autora). *Marek Śliwiński jest Kierownikiem Produktu w MAPEI Polska i specjalizuje się w zakresie systemów ociepleniowych, dekoracyjnych i zabezpieczających 32 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 32 10-12-16 16:37 Systemy ociepleń • Niższe koszty ogrzewania budynków • Komfort cieplny zimą i latem • Wieloletnia trwałość ocieplenia • Wysoka estetyka elewacji • Wyższa wartość nieruchomości SYSTEM MAPETHERM Mapetherm® do styropianu Płyta styropianowa EPS 70 lub EPS 80 FASADA Mapetherm® do siatki Mapenet 150 (odporna na alkalia siatka z włókna szklanego) Podkład gruntujący MAPEI (akrylowy, silikatowy, silikonowy) Tynk MAPEI (akrylowy, silikatowy, silikonowy) SYSTEM MAPETHERM WOOL Mapetherm® Wool do wełny Wełna mineralna Mapetherm® Wool do siatki Mapenet 150 (odporna na alkalia siatka z włókna szklanego) Podkład gruntujący MAPEI (mineralny, silikatowy, silikonowy) Tynk MAPEI ( (mineralny, silikatowy, silikonowy) Centro polivalente Toscanella di Dozza Bologna – Włochy Kronika Mapei nr 15/2010 33 kronika15.indd 33 10-12-16 16:37 Aktualności Europejski kongres parkieciarski 2010 Prezentacja trendów na europejskim rynku parkieciarskim. 28 maja 2010 roku w Rzymie odbył się doroczny kongres Europejskiej Federacji Przemysłu Parkieciarskiego (FEP), zrzeszającej głównych przedstawicieli rynku parkieciarskiego: producentów parkietu, dystrybutorów oraz producentów materiałów do montażu parkietu – w tym reprezentantów Grupy Mapei. „W roku 2009 musieliśmy stawić czoła poważnym wyzwaniom: po latach nieprzerwanego wzrostu produkcja w Europie spadła o 20%, a popyt zmniejszył się o około 15%” – takimi słowami prezes FEP, Lars Gunnar Andersen, otworzył kongres. Dalszy ciąg wystąpienia zdradzał oznaki ostrożnego optymizmu, gdyż w ciągu ostatnich sześciu miesięcy popyt na posadzki drewniane w niektórych krajach zaczął wzrastać. Zdaniem Andersena producenci parkietu powinni połączyć siły, zrezygnować ze „zwalczania siebie nawzajem za pomocą oferowania najniższych cen”, a raczej wykorzystać w pełni swoje silne strony: jakość, kreatywność i innowacyjność. Prezes FEP czynów i wdrożyć strategie inne od dotychczas stosowanych” stwierdził Onofri, w sposób jasny nawiązując do metod konkurencyjnych stosowanych przez Chiny czy Rosję. Frank Verschuere, CEO LS Bedding Belgium, omówił kilka możliwych rozwiązań stawiania czoła aktualnej sytuacji gospodarczej, zaś profesor Helmut Resch z Uniwersytetu w Wiedniu przedstawił nowe techniki osuszania drewna przy pomocy mikrofal i fal radiowych. Podsumowując konferencję, przedsiębiorcy obecni na kongresie ustalili zgodnie, że rozwój przemysłu parkieciarskiego zależy w dużej mierze od skutecznego promowania jakości materiałów i systemów montażowych. Zdecydowano również o zwróceniu się do władz Unii Europejskiej z wnioskiem o opracowanie norm regulujących rynek parkietowy, które będą promować przejrzystość i poprawność konkurencji, w interesie przedsiębiorców i klientów. Kolejny kongres FEP odbędzie się w Dubrowniku (Chorwacja) w maju 2011 roku. podkreślił również znaczenie dobrze skonfigurowanej komunikacji z klientem końcowym, w celu „zwiększania jego świadomości i wiedzy na temat naszych produktów”. Endre Varga, sekretarz generalny FEP, również podkreślił wagę uwrażliwienia ostatecznych użytkowników, co leży u podstaw wielu inicjatyw podejmowanych przez Federację w ciągu ostatnich lat. Przykładem jest projekt Real Wood z informacyjną stroną internetową dla konsumentów czy European Consumer Survey on Parquet, badanie mające na celu zrozumienie jak parkiet jest postrzegany przez europejskich konsumentów. Lorenzo Onofri, specjalny doradca w Edilegno, podniósł konieczność precyzyjnego zdefiniowania tego, co znaczy być producentem i działać fair na rynku pozytywnej konkurencji. Przywołał przykład włoskiego Kodeksu Transparentności – rodzaju paszportu dla produktu, zawierającego wszystkie informacje niezbędne klientowi do zrozumienia, co właściwie kupuje. „Przyszedł czas, by przejść od słów do Fot. obok. Uczestnicy europejskiego kongresu parkieciarskiego w Rzymie, 27-28 maja 2010. Wykres 1. Sprzedaż parkietu na osobę w 2009 w m2. 0,75 0,68 ia a ari str Au Sz jc wa 0,57 0,42 0,32 dia gia elgia an e B iF nl/Norw ia n a a ecj w Sz 0,24 ia an zp His 0,20 y ech Cz 0,19 y mc Nie 0,8 0,7 0,6 FEP: średnia sprzedaż per capita-0,21 m2 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,15 0,15 0,13 0,10 0,06 0 0,15 hy oc Wł ia nd la Ho ja nc Fra ka ls Po ia un m Ru ry g Wę D Przedstawienie ilości m2 sprzedanego parkietu, przypadającego na osobę w danym kraju. Podłogi drewniane są szczególnie popularne w Austrii, Szwajcarii i Skandynawii. Żródło: statystyki FEP 34 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 34 10-12-16 16:37 Międzynarodowego Funduszu Walutowego, w roku 2009 PKB krajów strefy euro zmniejszył się o 4%, czyli znacznie bardziej niż w USA (spadek w granicach 2,4%). Kryzys mocno dotknął europejski przemysł budowlany, a w szczególności budownictwo mieszkaniowe. Według oceny FEP, w ubiegłym roku sprzedaż parkietu w Europie spadła o 15,3% do poziomu 86 milionów m2. Produkcja parkietu zmniejszyła się jeszcze bardziej, z 84,7 milionów m2 w 2008 roku do 67,5 milionów m2 w roku 2009, czyli o 20,3%. FEP: przemysł parkieciarski w liczbach Podczas kongresu przedstawiono dane statystyczne na temat sprzedaży parkietu w Europie Zachodniej (z wyjątkiem Anglii) i w czterech krajach Europy Środkowej: Polsce, Czechach, Węgrzech i Rumunii. Trendy na rynku parkieciarskim rozpatrzono również w kontekście ogólnych wskaźników makroekonomicznych, co pokazało jak wysoką cenę Europa (w szczególności kraje strefy euro) zapłaciła za kryzys gospodarczy. Według ostatnich szacunków Wykres 2. Całkowita sprzedaż parkietu w 2009 w strefie FEP w podziale na kraje. 6,20% 7,40% 0,70% 2,40% RO 5,80% CH 6,20% S Wykres 3. Całkowita produkcja parkietu w strefie FEP w podziale na kraje. 7,50% 4,00% DK FIN A Po wieloletnim okresie nieprzerwanego wzrostu (za wyjątkiem roku 2002) i apogeum w roku 2007 (rekordowym dla europejskiego przemysłu mieszkaniowego), ostatnie dwa lata – pokrywające się z kryzysem w sektorze budowlanym – przyniosły dramatyczne spadki w sprzedaży i produkcji parkietu. Spadkowi popytu towarzyszy silna presja ze strony konkurentów azjatyckich, którzy w ostatnich latach zwiększyli eksport na rynek europejski, często proponując materiały w bardzo niskiej cenie. CH N H PL 13,77% 2,14% 10,70% B E 13,10% 1,81% 3,02% RO 6,98% S A DK 0,80% FIN H B N E 9,76% CZ F 2,40% 11,70% PL CZ 17,50% 2,04% NL D D I 3,00% F 18,40% I NL 11,20% 54% całkowitej sprzedaży parkietu w Europie przypada na cztery kraje. Niemcy są na czele stawki z udziałem na poziomie 18%. Włochy, Francja i Hiszpania mają zbliżone udziały zawierające się w przedziale od 9,6 do 11,3 mln m2, co odpowiada 11-13% całkowitej sprzedaży. Żródło: statystyki FEP 14,82% 9,41% 1,64% 5,63% Polska jest nadal czołowym producentem parkietu (17,5% całkowitej produkcji w strefie FEP), na drugie i trzecie miejsce wychodzą odpowiednio Niemcy (14,82%) i Szwecja (13,77%). Żródło: statystyki FEP Kronika Mapei nr 15/2010 35 kronika15.indd 35 10-12-16 16:37 Aktualności Giorgio Squinzi: prognozy rozwoju rynku budowlanego W swojej prezentacji na kongresie FEP CEO Grupy Mapei podzielił się przewidywaniami co do kształtowania się tendencji na światowym rynku budowlanym, podkreślając, iż długo oczekiwany wzrost w sektorze budowlanym nieuchronnie będzie „ciągnięty” przez azjatyckie kraje rozwijające się, w szczególności Chiny i Indie. Co zaś się tyczy rozwiniętych gospodarek, takich jak kraje Europy Zachodniej, krótko- i średniookresowe trendy przewidują umiarkowany wzrost. Analizując dokładniej sektor budownictwa głównych krajów europejskich, Giorgio Squinzi wskazał na Hiszpanię jako kraj, który zapłaci najwyższą cenę za kryzys rynku budowlanego, a zwłaszcza mieszkaniowego. Niemcy natomiast, których nie cechował szczególny boom mieszkaniowy w poprzednich latach, w związku z czym skutki kryzysu w budownictwie były mniej dotkliwe, powinny odnotować umiarkowany wzrost w tym sektorze w ciągu najbliższych dwóch lat. Budownictwo włoskie, którego wyniki były podobne do średniej dla krajów Europy Zachodniej, najprawdopodobniej osiągnie „dno” recesji w roku 2010, mając w perspektywie najbliższych dwóch lat stagnację lub co najwyżej lekki wzrost inwestycji w prace budowlane. Podkreślona została silna zależność między sytuacją w budownictwie mieszkaniowym a sytuacją w przemyśle parkieciar- skim, dla którego budownictwo mieszkaniowe, a w szczególności nowe konstrukcje, są podstawowym rynkiem zbytu. CEO Grupy Mapei omówił ewolucję sektora parkieciarskiego, wskazując również na to, jak materiały do montażu drewna zmieniały się w czasie, by spełniać wymagania firm wykonawczych, inwe- Rysunki. Kilka slajdów z prezentacji Giorgio Squinzi na Kongresie FEP. storów i ostatecznych użytkowników. Te zmiany przyczyniły się do coraz szerszego zastosowania parkietu, zarówno w nowym budownictwie, jak również jako zamiennik dla innych materiałów okładzinowych w starszych konstrukcjach. Formuły podkładów, mas samopoziomujących i naprawczych, gruntów, klejów, EWOLUCJA KLEJÓW DO PARKIETU Montaż przy użyciu lanego asfaltu (XVIII-XIX wiek) Kleje winylowe w dyspersji wodnej (1950) Kleje rozpuszczalnikowe (1960) Dwuskładnikowe kleje epoksydowo-poliuretanowe i poliuretanowe (1985) Pierwsza generacja jednoskładnikowych klejów poliuretanowych (1990) Najnowsza generacja jednoskładnikowych klejów poliuretanowych (EC1) i jednoskładnikowych klejów silanowych (EC1R) (2000) KLEJE ODCINAJĄCE WILGOĆ RESZTKOWĄ Rodzaj kleju Litery bezpieczeństwa Emisyjność Szybkość odcinania wilgoci Poliuretanowe (niezawierający MDI ≥ 1%) XN R42/43 (i R42 począwszy od 01/12/2010) Brak Bardzo szybka Trudne Bardzo wysoka 100 Poliuretanowe (niezawierający MDI < 1% i ≥ 0,1 %) Xn R42 Brak Szybka Średnie Bardzo wysoka 100 Poliuretanowe (niezawierający MDI < 0,1 %) Brak Brak Średnia Średnie Wysoka 140 MS/Hybrydowe Brak Metanol Bardzo szybka Bardzo łatwe wysoka 140 Czyszczenie Przyczepność Koszt 36 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 36 10-12-16 16:37 produktów wykończeniowych zostały ulepszone, aby zapewnić jak najlepsze parametry techniczne i użytkowe. Mapei była i jest pionierem w rozwoju technologicznym tych materiałów, oferując najwyższej jakości systemy montażowe dla wszystkich segmentów rynku. Jako przykład mogą posłużyć kleje - Mapei dysponuje kompletną ich gamą: od klejów w dyspersji wodnej poprzez kleje poliuretanowe, jedno- i dwuskładnikowe do klejów silanowych. Giorgio Squinzi podkreślił również zaangażowanie Mapei w tworzenie rozwiązań ekologicznych, nad którymi praca stanowi przedmiot większości projektów prowadzonych przez laboratoria badawczo-rozwojowe firmy. Tekst powstał w oparciu o artykuł opublikowany w Realta Mapei International nr 32 autorstwa Francesco Doria, Kierownika ds. Badań Rynku Mapei SpA. Wykres 4. Produkcja parkietu w podziale na rodzaje w 2009 roku. 78,00% 16,00% 3,00% 3,00% Według statystyk przedstawionych przez FEP sprzedaż parkietu zmalała w 2009 roku w każdym kraju europejskim, który został poddany badaniu, z Hiszpanią, Włochami i krajami skandynawskimi na czele, z powodu kryzysu sektora budowlanego. Żródło: statystyki FEP Warstwowy Mozaikowy Lamelowy Masywny WYMAGANIA TECHNICZNE DO MONTAŻU POSADZEK DREWNIANYCH ZARÓWNO W NOWYCH KONSTRUKCJACH, JAK I TYCH PODDAWANYCH RENOWACJI • Skrócenie czasu montażu w pomieszczeniach zamieszkiwanych, które powinny być szybko oddane do użytku • Brak konieczności podniesienia poziomu podłogi • Kompatybilność z nowymi rozwiązaniami budowlanymi, które redukują poziom hałasu, ułatwiają rozprowadzanie ciepła i przyspieszają prace renowacyjne • Troska o środowisko naturalne i jakość powietrza wewnątrz pomieszczeń (podkłady, masy samopoziomujące, kleje, powłoki wykończeniowe, ect.) ROZWIĄZANIA MAPEI DO MONTAŻU PARKIETU DO STOSOWANIA W NOWYM BUDOWNICTWIE I PODCZAS RENOWACJI • Wykonywanie podkładów umożliwiających montaż parkietu po 24 h lub 4 dniach: – Wyjątkowo szybkoschnąca (wilgotność resztkowa 2% po 24 h) i szybkowiążąca zaprawa do wykonywania podkładów o kontrolowanym skurczu (MAPECEM PRONTO) – Szybkoschnąca (wilgotność resztkowa 2% po 4 dniach) zaprawa o normalnym czasie wiązania (TOPCEM PRONTO) • Masy samopoziomujące o dużej wytrzymałości, w pełni adekwatne pod montaż parkietu (ULTRAPLAN ECO) • Systemy izolacji akustycznej do podłóg (MAPESONIC, MAPESILENT) • Szybki montaż przy użyciu jednoskładnikowych reaktywnych klejów, niezawierających rozpuszczalników, o bardzo niskiej emisji lotnych substancji organicznych (potwierdzonej certyfikatem EC1), o wysokiej przyczepności do wszystkich rodzajów podłoży, także do istniejących okładzin ceramicznych Kronika Mapei nr 15/2010 37 kronika15.indd 37 10-12-16 16:37 Zdaniem eksperta Wymagania i właściwości podkładów pod posadzki drewniane dr inż. Krzysztof Pogan, MAPEI Polska Sp. z o.o. A by znaleźć pierwsze rozważania dotyczące zagadnień związanych z wymaganiami i właściwościami posadzek, należy sięgnąć do wielotomowego dzieła Witruwiusza (Marcus Vitruvius Pollio – rzymski architekt i inżynier wojenny żyjący w I wieku p.n.e.) „O architekturze ksiąg dziesięć” gdzie w księdze VII, rozdziale 1 „O podłogach” autor zawarł główne wytyczne, podając jako najistotniejsze poniższe cechy, którymi powinny się charakteryzować podłogi: – wytrzymałość, – korzyść, – piękno. Powyższe stwierdzenia można uznać za ponadczasowe, bowiem podobne właściwości precyzuje aktualna Dyrektywa Europejska 89/106/EEC, dotycząca wyrobów budowlanych. Zakłada ona, jako kluczowe, następujące parametry: – wytrzymałość mechaniczna i stateczność, – bezpieczeństwo pożarowe, higiena, zdrowie, środowisko, – bezpieczeństwo użytkowania, – ochrona przed hałasem, – oszczędność energii i izolacyjność cieplna. Mimo, że kwestie estetyki zostały tu pominięte, tym niemniej jednak, bazując na szeroko pojętej „sztuce budowlanej” można założyć, że i ta cecha zostanie przez wykonawców potraktowana z należytą atencją. Normy i wytyczne funkcjonujące w Polsce Idąc dalej w poszukiwaniach formalnych wymogów, należy przytoczyć następujące dokumenty: • PN-EN 13318 - Podkłady podłogowe oraz materiały do ich wykonania. Terminologia. • PN-EN 13756 – Podłogi drewniane. Terminologia. • PN ISO 3443-1 – Tolerancje w budownictwie. Podstawowe zasady oceny i określenia. • Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych. Część B: Roboty wykończeniowe. Zeszyt 2: Posadzki z drewna i materiałów drewnopochodnych. ITB 423/2006. oraz przepisy prawne zawarte w ustawach i rozporządzeniach: • ustawa Prawo budowlane (Dz. U. 2003 nr 207, poz. 2016), • rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego (Dz. U. 2003 nr 120, poz. 1133), • rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2002 nr 75, poz. 690), • ustawa o wyrobach budowlanych (Dz. U. 2004 nr 92, poz. 881), • rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym (Dz. U. 2004 nr 198, poz. 2041). Podstawowe pojęcia Opierając się na ww. źródłach, w celu wyraźnego określenia omawianego obszaru, należy przywołać definicje podstawowych pojęć z interesującego nas zakresu: – Podłoże – element konstrukcji nośnej budynku, np. strop lub grunt, na którym jest wykonana podłoga, – Podkład – warstwa podłogi pod posadzką, przejmująca obciążenia działające na posadzkę, – Podłoga – element wykończenia poziomej przegrody budowli, składający się z warstw, w którym zewnętrzna jest warstwą użytkową, – Posadzka – warstwa zewnętrzna podłogi, – Posadzka z drewna – warstwa zewnętrzna podłogi wykonana z elementów z drewna litego, – Posadzka trwale związana z podkładem – posadzka, której elementy są na stałe zespolone z podkładem, np. poprzez przyklejenie, – Posadzka niezwiązana z podkładem – posadzka, której elementy są połączone ze sobą (np. połączeniem klejowym, na zatrzask), tworząc tzw. posadzkę pływającą. Konstrukcję podłogi i układ jej warstw przedstawia rysunek 1. W zależności od przeznaczenia i lokalizacji, podłogi można podzielić na te: • w pomieszczeniach przeznaczonych na stały lub okresowy pobyt ludzi (właściwości fizyczne i estetyczne), • w pomieszczeniach techniczno-produkcyjnych (cechy fizyko-mechaniczne, odporność chemiczna), • w pomieszczeniach pomocniczych (niskie wymagania techniczne i estetyczne). Rys. 1. Konstrukcja podłogi. Rys. 2. Rodzaje podkładów. Fot. 1. Układanie mieszanki betonowej na wcześniej przygotowanym podłożu z siatką zbrojeniową i mineralną warstwą mostkującą. Fot. 1. 38 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 38 10-12-16 16:38 Rys. 1. Ich funkcje determinują wymagane od nich właściwości, przypisane w powyżej przytoczonej klasyfikacji. Natomiast podłoże pod posadzkę może stanowić: bezpośrednio grunt, beton ułożony na gruncie oraz strop budynku. Wykonanie podkładu pod posadzkę drewnianą Rodzaje podkładów ilustruje rysunek 2. Podkłady monolityczne, również te zbrojone, wymagają szczególnej uwagi podczas wykonywania. Tworzywo jakim jest w tym przypadku mieszanka betonowa, wymaga szczególnych zabiegów, począwszy od odpowiedniego składu, poprzez zapewnienie odpowiedniej współpracy z podłożem i zbrojeniem, a kończąc na pielęgnacji. Przykład wykonywania podkładu monolitycznego zbrojonego przedstawia fot. 1. Rys. 2. Kronika Mapei nr 15/2010 39 kronika15.indd 39 10-12-16 16:38 Zdaniem eksperta Fot. 2. Fotografia 2 prezentuje widok folii ułożonej na świeżo wykonanym podkładzie monolitycznym, dzięki czemu zabezpiecza ona podkład przed zbyt szybkim odparowywaniem wody, ale prezentuje także toczące się równocześnie prace montażowe przy wykorzystaniu rusztowań ustawionych na świeżym jeszcze podkładzie. Istotnym zagadnieniem jest w takim przypadku odpowiednio ustalony harmonogram prowadzonych prac, aby nie powodo- wać zniszczeń wykonanych już elementów. Kolejnym bardzo ważnym zagadnieniem, które nie może zostać pominięte przy wykonywaniu podkładów monolitycznych, są odpowiednio wykonane dylatacje. Schemat rozmieszczenia szczelin dylatacyjnych przedstawiają rysunki 3a i 3b. Błędy w tym zakresie mogą skutkować nieprawidłowościami, które ilustruje fotografia 3. Fot. 2. Widok pielęgnowanego świeżego podkładu monolitycznego i równocześnie prowadzonych innych prac mogących powodować jego uszkodzenie. Rys. 3a. Rys. 3a. Schemat rozmieszczenia dylatacji w podkładzie monolitycznym. Rys. 3b. Przekroje dylatacji w podkładzie monolitycznym. Rys. 3b. 40 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 40 10-12-16 16:38 Właściwie zaprojektowane i wykonane szczeliny dylatacyjne kompensują zjawisko skurczu, które jest naturalnym zjawiskiem właściwym dla tworzyw cementowych. Ograniczenie tego zjawiska można osiągnąć już na etapie projektowania składu mieszanki betonowej, dobierając cement o niskim cieple hydratacji, obniżając wskaźnik wodno-cementowy, stosując wysokoefektywne superplastyfikatory (np. domieszki MAPEI z grupy DYNAMON czy DURIMENT), preparaty redukujące skurcz (np. MAPECURE SRA) i przewidując odpowiednią pielęgnację świeżo ułożonego podkładu. Gdy powyższe uwagi nie zostaną uwzględnione, możliwe będzie uzyskanie podkładu zilustrowanego na fotografii 4. Fot. 3. Przechodząc do właściwości jakie wymagane są od monolitycznych podkładów cementowych, należy w tym, miejscu uwzględnić, że podkład ze zwykłej zaprawy cementowej lub z betonu piaskowego - najczęściej wykonywany w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej, pod posadzki parkietowe, z wykładzin elastycznych, dywanowych i płytek z tworzyw mineralnych powinna cechować: • wytrzymałość na ściskanie ≥ 12 N/mm2 (C12) • wytrzymałość na zginanie ≥ 3 N/mm2 (F3) Przy czym grubość warstwy zaprawy powinna wynosić: • min. 25 mm – dla podkładów zawiązanych z podłożem, • min. 35 mm – dla podkładów układanych na przekładce z folii lub papy izolacyjnej, • min. 35 mm – dla podkładów pływających, tzn. ułożonych na warstwie izolacji cieplnej z materiału o małej ściśliwości, • min. 40 mm – dla podkładów na ściśliwych materiałach tłumiących. W przypadku podkładów przygotowywanych fabrycznie mieszanek cementu lub innego spoiwa, wypełniacza oraz dodatków modyfikujących (np. polimery), dostępne są workowane suche zaprawy i charakteryzują się poniższymi właściwościami: Fot. 4. Fot. 3. Efekt błędnie zaprojektowanych dylatacji w podkładzie monolitycznym. Fot. 4. Widoczne rysy skurczowe. • podkład na bazie cementu – CT-C20 i F4 • podkład na bazie siarczanu wapnia (np. anhydrytowy) CAC20 i F4 • podkład asfaltowy AS-IC10 Najważniejszą cechą charakteryzującą podkłady cementowe jest wytrzymałość na ściskanie i zginanie. Odpowiednie klasy tych wytrzymałości przedstawione są odpowiednio w tabelach 1 i 2. Tabela 1. Klasy wytrzymałości na ściskanie – podkłady podłogowe wg PN-EN 13813 Symbol klasy C5 C7 C12 C16 C20 C25 C30 C35 C40 C50 C60 C70 C80 fc N/mm2 5 7 12 16 20 25 30 35 40 50 60 70 80 Tabela 2. Klasy wytrzymałości na zginanie – podkłady podłogowe wg PN-EN 13813 Symbol klasy F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F10 F15 F20 F30 F40 F50 ft N/mm2 1 2 3 4 5 6 7 10 15 20 30 40 50 Kronika Mapei nr 15/2010 41 kronika15.indd 41 10-12-16 16:38 Zdaniem eksperta Orientacyjne określenie wytrzymałości podkładu można wykonać, zarysowując powierzchnię specjalnym przyrządem z wyskalowanym stalowym rylcem, którym przy użyciu specjalnego szablonu wykonuje się szereg linii w odstępach od 5 do 10 mm, w prostopadłych kierunkach (por. rys. 4). Powstałą siatkę zarysowań ocenia się pod względem: – wyglądu zarysowań (na powierzchni mocnego podkładu skutkiem zarysowania będzie jedynie zmiana barwy, w podkładzie powierzchniowo słabym będą widoczne wgłębienia), – wyglądu kwadracików narysowanej siatki (na powierzchni podkładu mocnego przecinające się linie utworzą prawidłowe kwadraty natomiast w przypadku podkładu powierzchniowo słabego zaobserwuje się wykruszenia). Badanie nieniszczące wytrzymałości na ściskanie podkładu można wykonać młotkiem Schmidt’a typu PT (zakres od 0,2 do 5 N/ mm) lub P (zakres od 2 do 5 N/ mm) – por. fot. 5. Rys. 5. Badanie geometrii powierzchni podkładu. Rys. 5. Rys. 4. Badanie wytrzymałości podkładu przez zarysowanie stalowym rylcem. Fot. 5. Badanie betonu metodą nieniszczącą przy użyciu młotka Schmidt’a. Rys. 4. Oprócz parametrów mechanicznych, w przypadku podkładów pod posadzki drewniane, ocenie podlega także geometria podkładu. Badanie to przeprowadza się przy użyciu łaty pomiarowej z podziałką centymetrową i klina pomiarowego (por. rys. 5.). Tolerancje wymiarowe dotyczące geometrii podkładu przedstawione zostały odpowiednio w tabelach 3 i 4. Fot. 5. Kolejna cecha podkładu, istotna z punktu widzenia późniejszego montażu podłóg drewnianych, to wilgotność. Pod posadzki z materiałów drzewnych i wykładzin wymaga się, aby podkład wykazywał wilgotność, badaną metodą karbidową: – dla podkładów cementowych zwykłych ≤ 2,0% a grzewczych ≤ 1,8% – dla podkładów anhydrytowych odpowiednio ≤ 0,5% i ≤0,3% Podsumowując przegląd najważniejszych właściwości i wymagań dotyczących podkładów pod posadzki drewniane, nie można nie wspomnieć o dokumentacji prowadzonych robót posadzkarskich. Niezbędne są: • projekt budowlany (doprecyzowany następnie przez projekt wykonawczy, który powinien uwzględniać lokalizację posadzki, warunki jej użytkowania, rodzaj i stan podłoża, podkładu pod posadzkę oraz materiał / materiały i elementy, z jakich zostanie wykonana posadzka), • specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót (obligatoryjna w przypadku zamówień publicznych), • dziennik budowy, • dokumenty (certyfikaty lub deklaracje zgodności) dopuszczające do obrotu i stosowania w budownictwie odpowiednie wyroby budowlane, • protokoły odbiorów częściowych i końcowych robót, z załączonymi ewentualnymi protokołami z badań kontrolnych. 42 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 42 10-12-16 16:38 Tabela 3. Prawidłowość płaszczyzny podkładu odległość między punktami pomiaru rodzaj odchylenia odchylenie powierzchni od płaszczyzny, nie więcej niż, [mm] Artykuł powstał na bazie wystąpienia dr. inż. Krzysztofa Pogana na seminarium Stowarzyszenia Parkieciarze Polscy zorganizowanym podczas targów BUDMA 2010 w Poznaniu. Zdjęcia pochodzą z archiwum autora. Rysunki i tabele, za zgodą wydawcy (Stowarzyszenie Parkieciarze Polscy), zaczerpnięto z publikacji „Parkieciarz – podstawy wiedzy i praktyki zawodowej” autorstwa Zbigniewa Wolskiego. do 1 m 1-3 m 3-6 m 6 8 12 6-15 m 15-30 m 16 20 Tabela 4. Dopuszczalne tolerancje równości powierzchni podkładu nierówności powierzchni podkładu graniczne wartości tolerancji, [mm] odległość punktów podparcia łaty (odległości pomiaru), [m] 0,1 1 4 10 15 2 4 10 12 15 Kronika Mapei nr 15/2010 43 kronika15.indd 43 10-12-16 16:38 Referencje Parkiet na lata zabezpieczony Specjalistyczne produkty do ochrony parkietów z linii ULTRACOAT® zostały zastosowane na nowopowstałej posadzce w parafii Chrystusa Zmartwychwstałego w Pesaro 44 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 44 10-12-16 16:38 1 K ościół pod wezwaniem Chrystusa Zmartwychwstałego został wzniesiony we Włoszech w Pesaro w dzielnicy Muraglia, która do lat 50. ubiegłego wieku stanowiła mało zaludniony teren wiejski na peryferiach miasta. Wzdłuż wzgórz Novilara przebiega jeszcze starożytny akwedukt, który do niedawna stanowił jedyne źródło wody dla mieszkańców miasta. Aby minąć via Flamina, starą konsularną, rzymską ulicę miasta Pesaro, akwedukt biegł pod ziemią wzdłuż arkad i murów miasta, do których nawiązuje właśnie nazwa dzielnicy, „Muraglia”. Parafia Chrystusa Zmartwychwstałego powstała w miejscu, gdzie znajdowała się niewielka cela, miejsce postoju i odpoczynku pielgrzymów, którzy udawali się pieszo do sanktuarium Matki Boskiej w Loreto. Bulla potwierdzająca powstanie parafii jest datowana na 15 sierpnia 1971, natomiast pierwsze nabożeństwo w kościele odbyło się w 1973 roku. W momencie powstania parafii, via Flaminia stanowiła swego rodzaju granicę kulturalną i społeczną miasta: po lewej od strony Pesaro, zamieszkiwali ludzie z niskich klas społecznych i biedota, podczas gdy prawa strona prowadziła do dzielnicy o charakterze szlacheckim. Dziś różnice te zostały zatarte, zwłaszcza, że społeczność para- 4 2 fialna, którą w momencie powstania stanowiło 1700 wiernych, już w latach 80. i 90. liczyła ponad 5000 ludzi, dzięki zasiedleniu nowopowstałych osiedli mieszkaniowych. Problematyczne podłoże W 2006 roku społeczność parafii postanowiła odnowić prezbiterium czyli tę część kościoła, która otacza główny ołtarz. W starszych kościołach jest ona często otoczona małymi kolumnami lub umieszczona o kilka stopni wyżej w stosunku do poziomu świątyni i odgrodzona balustradą. Według nowego projektu, w prezbiterium kościoła parafialnego Chrystusa Zmartwychwstałego pozostawały dawne elementy takie jak ołtarz, ambona, siedzisko dla celebrantów oraz chrzcielnica, ale jednocześnie scena liturgiczna zyskiwała na przestrzeni i prostocie stylu. Uwagę wiernych miała przyciągać wyjątkowa posadzka. Proboszcz, ojciec Adelio z pomocą technika diecezji zaproponował montaż parkietu z litego drewna czereśniowego z Rumunii. Regularny romb zaplanowany centralnie pod ołtarzem miał być dodatkowo uwydatniony przez oryginalny układ klepek, które z krańców pomieszczenia zbiegały się do środka. 5 3 Fot. 1. Podkład cementowy prezbiterium wykazywał problemy z występowaniem wilgotności resztkowej, dlatego też zastosowano PRIMER MF. Następnym etapem prac był montaż litego parkietu czereśniowego przy użyciu kleju ULTRABOND P902 2K. Fot. 2, 3 i 4. Po zamontowaniu parkietu przystąpiono do dokładnego szlifowania powierzchni. Fot. 5. Po zeszlifowaniu powierzchni, przed przystąpieniem do wykonania warstwy wykończeniowej, powierzchnia została dokładnie oczyszczona. Fot. 6. Po oczyszczeniu powierzchni przystąpiono do naniesienia dwuskładnikowego podkładu w dyspersji wodnej ULTRACOAT P920 2K, a następnie – do wykonania warstwy wykończeniowej o wysokiej odporności na zarysowania i ścieranie z ULTRACOAT P925. 6 Prace montażowe zostały powierzone firmie M.G., Mariana Giorni z Pesaro, który poprosił Mapei o wsparcie techniczne. Doradcy techniczni Mapei zwrócili uwagę na niewystarczającą stabilność oraz problem z wilgotnością istniejącego w prezbiterium tradycyjnego podkładu, wykonanego z piasku i cementu. Po dokładnej ocenie zalecono zastosowanie dwuskładnikowego epoksydowego preparatu gruntującego PRIMER MF. Służy on do wzmacniania i uszczelniania podkładów cementowych oraz do odcinania wilgotności resztkowej, tworząc skuteczną barierę paroszczelną. Na tak przygotowanym podłożu możliwy był montaż klepek parkietu z litego drewna o wymiarach: 120 mm (szerokość) x 500 mm (długość) x 18 mm (grubość). Montaż i fazy wykończeniowe Po weryfikacji wilgotności podkładu (za pomocą higrometru karbidowego) przystąpiono do montażu parkietu z wykorzystaniem dwuskładnikowego kleju epoksydowo-poliuretanowego ULTRABOND P902 2K. Klej ten twardnieje w ciągu 24 godzin w temperaturze otoczenia, tworząc warstwę o wysokich parametrach wytrzymałościowych, w Kronika Mapei nr 15/2010 45 kronika15.indd 45 10-12-16 16:38 Referencje PRODUKTY WARTE UWAGI W celu ochrony parkietu poddanego częstemu obciążeniu ruchem pieszym wykorzystano produkty linii ULTRACOAT®: ULTRACOAT LS ULTRACOAT P920 2K ULTRACOAT P925 Spoiwo na bazie nitrocelulozy i rozpuszczalników, do mieszania z trocinami. Mieszankę stosuje się do szpachlowania posadzek drewnianych. Dwuskładnikowy podkład w dyspersji wodnej, charakteryzuje się dobrymi właściwościami kryjącymi i tworzy szczelną warstwę izolacyjną oraz jest łatwy w nanoszeniu i szlifowaniu. Dwuskładnikowy poliuretanowy lakier wodny, który zapewnia wykonanie odpornej na zarysowania i ścieranie powłoki ochronnej. szczególności o wysokiej przyczepności do każdego rodzaju podłoża. ULTRABOND P902 2K jest dostępny w dwóch kolorach, jasnym beżu i ciemnym brązie – w Pesaro wykorzystano ten pierwszy. Do wykonania warstwy wykończeniowej doradcy techniczni Mapei zarekomendowali produkty z nowej linii do ochrony parkietów ULTRACOAT® (opisanej dokładniej numerze 14. Kroniki Mapei). By idealnie zabezpieczyć parkiet, który podlegać będzie niezbyt wysokim, ale niezwykle częstym obciążeniom wynikającym z ruchu pieszego, Fot. 7. Ołtarz Kościoła pw. Chrystusa Zmartwychwstałego w Pesaro. wybrano system: ULTRACOAT LS do szpachlowania, ULTRACOAT P920 2K jako podkład oraz ULTRACOAT P925 jako lakier. W celu idealnego wyrównania powierzchni, parkiet został przeszlifowany; po czym zmieszano ULTRACOAT LS (spoiwo na ba- 7 46 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 46 10-12-16 16:38 zie nitrocelulozy i rozpuszczalników) z trocinami pochodzącymi ze szlifowania posadzki, a po uzyskaniu jednolitej mieszanki (proporcje mieszania ULTRACOAT LS : trociny = 3-5:1) zaszpachlowano nią powierzchnię przy pomocy stalowej pacy, dokładnie wypełniając wszystkie ubytki i pęknięcia w deskach parkietu. Po około godzinie od szpachlowania, wygładzono powierzchnię siatką ścierną o granulacji 120. Po odkurzeniu parkietu, naniesiono pędzlem dwuskładnikowy podkład w dyspersji wodnej ULTRACOAT P920 2K. Produkt ten charakteryzuje się dobrymi właściwościami kryjącymi i tworzy szczelną warstwę izolacyjną, a ponadto jest łatwy w nanoszeniu i szlifowaniu. Cykl wykończeniowy zakończono ponownym przeszlifowaniem siatką ścierną o granulacji 200, odkurzeniem powierzchni i naniesieniem dwuskładnikowego wodnego lakieru poliuretanowego ULTRACOAT 8 Fot. 8. Kościół pw. Chrystusa Zmartwychwstałego w Pesaro widziany od frontu. P925, który zapewnia uzyskanie odpornych na zarysowanie i ścieranie powłok ochronnych. Lakier ten, nakładany bezpośrednio na powierzchnię parkietu, uwydatnia naturalne piękno drewna, ożywia jego kolor i chroni powierzchnię. Pozostawia ją gładką i łatwą do czyszczenia, jak w przypadku parkietów impregnowanych woskami i olejami. Otrzymany efekt gry świateł na połyskującym parkiecie sprzyja atmosferze uduchowienia i tajemnicy, spełniając jednocześnie oczekiwania zleceniodawców. DANE TECHNICZNE K ś iół pw. Ch t Z t h t ł Kościół Chrystusa Zmartwychwstałego – PPesaro (PU) Czas budowy: 1971-73 Prace z wykorzystaniem rozwiązań Mapei: wykonanie podłogi drewnianej w prezbiterium Czas interwencji Mapei: 2006 Zleceniodawca: Parafia Chrystusa Zmartwychwstałego Firma wykonawcza: M.G. Mariano Giorni z Pesaro Dostawca produktów Mapei: Durazzi Ceramiche, Pesaro Nadzór Mapei: Riccardo Bacci i William Bonacini PRODUKTY MAPEI Produkty Mapei opisane w tym artykule należą do linii „Produkty do montażu posadzek drewnianych”. Niemal wszystkie produkty Mapei do montażu okładzin na podłogach i ścianach posiadają oznakowanie EMICODE EC1 przyznane przez GEV – niemieckie stowarzyszenie kontrolujące poziom emisji lotnych substancji organicznych (VOC) z produktów stosowanych w budownictwie. Karty techniczne są dostępne na stronie internetowej www.mapei.pl. Primer MF: dwuskładnikowy, bezrozpuszczalnikowy grunt epoksydowy stosowany w celu wzmacniania i uszczelniania podkładów cementowych. Ultrabond P902 2K: dwuskładnikowy klej epoksydowo-poliuretanowy do montażu podłóg drewnianych. Ultracoat LS: spoiwo na bazie nitrocelulozy i rozpuszczalników, do mieszania z trocinami, do szpachlowania posadzek drewnianych. Może być stosowane do uzupełniania dużych pęknięć. Ultracoat P920 2K (EC1 R): dwuskładnikowy podkład w dyspersji wodnej, o bardzo niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC), niezawierający NMP, przeznaczony do posadzek drewnianych. Ultracoat P925: dwuskładnikowy, poliuretanowy lakier wodny, o bardzo niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC), niezawierający NMP, przeznaczony do posadzek drewnianych, w tym również narażonych na intensywny ruch pieszy, ze względu na wysoką odporność na zarysowania i ścieranie. Kronika Mapei nr 15/2010 47 kronika15.indd 47 10-12-16 16:38 Referencje Biblioteka miejska w Lovere Atrakcyjna posadzka o powierzchni niemal 1000 m2, wykonana z wykładziny gumowej zainstalowanej przy użyciu ekologicznych produktów Mapei, tworzy bazę dla niezwykłego wnętrza poświęconego kulturze. 48 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 48 10-12-16 16:38 24 kwietnia 2009 roku odbyło się uroczyste otwarcie Miejskiego Centrum Kultury w Lovere (Bergamo), którego częścią jest nietypowa Biblioteka Miejska. Swój nadzwyczajny charakter ta ostatnia zawdzięcza położeniu (w charakterystycznym budynku stworzonym na planie ćwierci koła, zlokalizowanym w porcie nad jeziorem Sebino, dzięki czemu przez przeszklone ściany można podziwiać kołyszące się na szmaragdowej tafli wody łodzie i żaglówki) oraz niebanalnemu projektowi wnętrza (zrywającemu z włoską tradycją budowania mrocznych bibliotek, których najbardziej znanym przykładem jest biblioteka rodziny Leopardi w Recanati). Motywem przewodnim wszystkich wyborów twórców projektu – architektów Gaetano Pesce oraz Alessandro i Francesco Mendinich (Atelier Mendini) przy współpracy Giovanny Molteni i Emanueli Morra - było stworzenia miłej dla oka infrastruktury, która stanie się miejscem częstych spotkań i poszukiwań intelektualnych mieszkańców Lovere. W tym wnętrzu kultura nie zamyka się w ciasnych i mrocznych zakamarkach biblioteki, lecz konkuruje z przepięknym otoczeniem natury i architektury. Taras ze wznoszącymi się syme- trycznie schodami tworzy rodzaj amfiteatru z widokiem na port i przyległy do niego plac. Na parterze znajduje się obszerny „open space” z centrum informacyjnym dla odwiedzających, katalogami, stanowiskami komputerowymi z dostępem do Internetu (przystosowanym również do potrzeb osób niewidzących) oraz regały, gdzie przechowywana jest część zbiorów. Z boku znajduje się strefa dla dzieci oraz przejście do Archiwum Marinoni, części biurowej i sanitariatów. Na wyższej kondygnacji znajduje się kolejny „open space” przeznaczony do swobodnego słuchania muzyki, a dodatkowo wydzielone zostały czytelnia i wyciszone laboratoria. Strefa ta ma osobne wejście i jest użytkowana także poza godzinami otwarcia biblioteki podczas różnego rodzaju projekcji. Widać wyraźnie, że architekt Gaetano Pesce wprost bawił się materiałami i specjalnie dla biblioteki zaprojektowanymi przedmiotami - osiągnięty spektakularny efekt jest wynikiem wyjątkowo teatralnego sposobu rozmieszczenia książek i zbiorów bibliotecznych, a także nawiązań do przemysłowego charakteru miejsca. Wyjątkowość pracy Atelier Mendini kryje się w szczególnym designie posadzek, przybierających postać barwnych, przenikających się geometrycznych wzorów. Fot. 1, 2, 3 i 4. Różne fazy montażu wykładziny gumowej przy użyciu uniwersalnego kleju dyspersyjnego ULTRABOND ECO V4 SP. Kronika Mapei nr 15/2010 49 kronika15.indd 49 10-12-16 16:38 Referencje PRODUKT WART UWAGI ULTRABOND ECO V4 SP Uniwersalny klej dyspersyjny do wykładzin elastycznych (do 4 mm grubości) o przedłużonym czasie schnięcia otwartego i niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC). Klej na bazie syntetycznych polimerów w dyspersji wodnej, niezawierający rozpuszczalników, o konsystencji łatwej w aplikacji, w postaci gotowej do użycia pasty w kolorze jasnobeżowym o przedłużonym czasie schnięcia otwartego. Stosowany do montażu wykładzin elastycznych, pod warunkiem stabilności wymiarów. Może być stosowany również na podłoża niechłonne jako alternatywa dla klejów polichloroprenowych nanoszonych z zastosowaniem metody podwójnego smarowania lub epoksydowo-poliuretanowych (czas oczekiwania 30-40 minut w temperaturze +23°C). ULTRABOND ECO V4 SP łatwo rozprowadza się pacą i ma znakomitą przyczepność. Po stwardnieniu (po około 24 godzinach w +23°C) powłoka jest elastyczna i wytrzymała. Może być stosowany do wykładzin podłogowych o intensywnym ruchy pieszym i jest odporny na działanie foteli na kółkach. ULTRABOND ECO V4 SP nie jest palny i emituje bardzo niską ilość lotnych substancji organicznych (EMICODE EC1), a więc klej jest całkowicie nieszkodliwy dla zdrowia wykonawcy oraz użytkownika końcowego w miejscu jego zastosowania. Może być przechowywany bez zachowywania szczególnych środków ostrożności. Zakres zastosowania: Montaż wewnątrz: 50 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 50 10-12-16 16:38 Produkty ekologiczne Mapei do przygotowania podłoża i montażu posadzek Wybrana na posadzki wykładzina gumowa pochodzi z firmy Nora Pavimenti Srl w Mediolanie i jest wykonana z gum naturalnych i przemysłowych, z najwyższej jakości naturalnych surowców mineralnych i ekologicznych pigmentów. Do jej montażu wykorzystano ekologiczne produkty Mapei. Posadzkę wyrównano przy pomocy szybkoschnącej (12 h) masy samopoziomującej o niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC), przeznaczonej do stosowania w war- stwach od 1 do 10 mm ULTRAPLAN ECO. Produkt ten służy do wyrównywania nowych i istniejących podłoży wewnątrz budynków (nienarażonych na działanie wilgoci) w celu otrzymania równej i wytrzymałej na obciążenia oraz intensywny ruch posadzki. Na tak przygotowanym podłożu przyklejono wykładzinę. W tym celu użyto uniwersalnego kleju w dyspersji wodnej ULTRABOND ECO V4 SP o niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC) i długim czasie schnięcia otwartego – szczególnie polecanego do montażu wykładzin elastycznych. DANE TECHNICZNE – homogenicznych i heterogenicznych posadzek winylowych w postaci płytek i arkuszy, – posadzek, – wykładzin na piance PVC (cushion floor), – wykładzin w postaci winylowych półodkształcalnych płytek, – wykładzin gumowych o oszlifowanym spodzie wewnątrz budynku i niepoddanych intensywnemu ruchowi, – wykładzin podłogowych z linoleum na spodzie z juty syntetycznej, – wykładzin podłogowych korkowych na spodzie PVC, – wykładzin podłogowych kokosowych na spodzie PVC. Miejskie Kultury – Bibli Biblioteka Miejska (Bergamo)) Mi j ki Centrum C t K lt t k Mi j k w LLovere (B Czas budowy: 2009 Czas interwencji Mapei: luty-maj 2009 Prace z wykorzystaniem rozwiązań Mapei: przygotowanie podłoża i montaż wykładzin gumowych na całej powierzchni podłogi biblioteki (1000 m2) Architekci: Gaetano Pesce, Alessandro i Francesco Mendini we współpracy z Giovanną Molteni i Emanuelą Morra Klient: Gmina w Lovere (Bergamo) Kierownictwo: Atelier Mendini (Mediolan) Firma wykonawcza: Andrea Carrara Sas, Cologno al Serio (BG) Dystrybutor Mapei: Andrea Carrara Sas Doradztwo techniczne Mapei: Angelo Nobili i Armando Bazzana, Mapei SpA Fot. 5. Teatralna aranżacja biblioteki, a na pierwszym planie – wielokolorowa posadzka. Fot. 6. Meble i wyposażenie wykorzystujące motywy folklorystyczne, zaprojektowane specjalnie przez włoskiego projektanta Gaetano Pesce i doskonale zharmonizowane z designem posadzki. PRODUKTY MAPEI Produkty Mapei opisane w artykule należą do linii ”Produkty do montażu wykładzin elastycznych i tekstylnych”. Większość produktów Mapei posiada certyfikat GEV potwierdzający niską emisję lotnych substancji organicznych (VOC). Masy samopoziomujące są zgodne z normą EN 13813 i są oznakowane CE zgodnie z aneksem ZA do normy EN 13813. Karty techniczne są dostępne na stronie internetowej www.mapei.pl. Ultrabond ECO V4SP (EC1): uniwersalny klej w wodnej dyspersji o bardzo niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC), o bardzo długim czasie schnięcia otwartego do wykładzin elastycznych. Ultraplan ECO (EC1; CE EN 13813 CT-C30-F7 A2fl-s1): masa samopoziomująca i szybkoschnąca (12 godzin) do stosowania w warstwach od 1 do 10 mm, o bardzo niskiej emisji lotnych substancji organicznych (VOC). Kronika Mapei nr 15/2010 51 kronika15.indd 51 10-12-16 16:38 Zdaniem eksperta Wzmacnianie konstrukcji kompozytami FRP dr inż. Krzysztof Pogan, MAPEI Polska Sp. z o.o. Terminem FRP (z ang.: Fibre Reinforced Polymers) określa się materiały kompozytowe z tworzyw sztucznych zbrojone różnego rodzaju włóknami. Kompozyty te składają się z dużej liczby małych, ciągłych, ukierunkowanych, niemetalicznych włókien o wysokich właściwościach mechanicznych umocowanych w matrycy żywicznej. Najczęściej spotykane kompozyty to polimery zbrojone włóknami węglowymi, szklanymi lub aramidowymi. Włókna są bardzo efektywnym i użytecznym materiałem do zbrojenia matryc. Materiały kompozytowe uzyskują swoje wysokie parametry mechaniczne (wytrzymałość, sztywność) dzięki odpowiedniej zawartości i rodzajowi włókien. Bardzo wysoki współczynnik długości włókien do ich średnicy sprawia, że przy odpowiednim wypełnieniu matrycy włóknami liczba ich w jednostkowym przekroju jest bardzo duża, dzięki czemu rozkład obciążeń włókien jest równomierny i wykorzystywane są optymalnie ich właściwości. Matrycą służącą formowaniu kompozytu, to znaczy konstrukcyjnemu połączeniu włókien w jeden element są najczęściej żywice epoksydowe, utwardzane amidami lub anhydrytami. Funkcją matrycy jest ochrona włókien przed uszkodzeniami mechanicznymi lub korozją środowiskową, powiązanie włókien razem i zapewnienie równomiernego rozkładu obciążeń na włókna. Zastosowanie kompozytów FRP w budownictwie Coraz szersze stosowanie materiałów kompozytowych FRP do wzmacniania konstrukcji poprzez przyklejanie zewnętrznego zbrojenia wynika głównie z poniższych zalet tego rozwiązania: – bardzo wysoka wytrzymałość na rozciąganie (zarówno doraźna, jak i długotrwała), – bardzo wysoka wartość odkształceń granicznych, – wysoka odporność na korozję, – mały ciężar (gęstość kompozytów jest na poziomie ¼ gęstości stali), – łatwość aplikacji w miejscach o ograniczonym dostępie, – brak konieczności stosowania ciężkiego sprzętu podczas prac z materiałami kompozytowymi, – redukcja kosztów materiałów pomocniczych, sprzętu i robocizny, – krótki czas prowadzenia prac związanych ze wzmocnieniem – szybkie oddanie do eksploatacji remontowanego obiektu, – niemal nieograniczone możliwości projektowe. W tym miejscu jednak należy także zwrócić uwagę na różnice, w porównaniu z tradycyjnymi metodami wzmacniania przez stosowanie kształtowników stalowych. W odróżnieniu od stali materiały kompozytowe charakteryzują się brakiem zakresu plastycznego ich reakcji na obciążenia – stan poprzedzający zniszczenie nie jest sygnalizowany, zniszczenie następuje nagle, po przekroczeniu odkształceń granicznych. Dodatkowo także wrażliwość kompozytów na wysoką temperaturę sprawia, że na etapie projektowania należy przewidzieć odpowiedni sposób ochrony wzmocnienia przed oddziaływaniem wysokiej temperatury (w przypadku pożaru). Obszary zastosowań systemu MAPEI FRP – Wzmocnienie elementów betonowych i żelbetowych obciążanych osiowo – maty z włókien węglowych (słupy, podpory mostów i wiaduktów, kominy) w celu podniesienia ich odporności na kruche pękanie i nośności, naprawa i wzmocnienie zniszczonych konstrukcji, gdzie konieczne jest dodatkowe zbrojenie na ścinanie (maty z włókien węglowych) lub/i na rozciąganie (taśmy z włókien węglowych). – Wzmacnianie konstrukcji sklepień w zakresie skutków oddziaływań sejsmicznych, bez konieczności zwiększania masy wzbudzeniowej ustroju oraz unikając niebezpiecznego zjawiska perkolacji w kierunku wewnętrznej strony przejścia sklepionego. – Naprawa i wzmocnienie konstrukcji zniszczonych na skutek pożaru, wybuchu. – Wzmocnienie elementów konstrukcyjnych w zakresie wynikającym ze zmiany funkcji obiektu i sposobu użytkowania. Rodzaje kompozytów FRP MAPEI Ze względu na swój skład i proces produkcyjny zarówno taśmy, jak i maty z włókien węglowych charakteryzują się stałością swoich parametrów i wykazują wysoką wytrzymałość na rozciąganie (powyżej 2000 MPa), małym ciężarem, zredukowaną grubością i wyjątkową wytrzymałością zmęczeniową. Kompozytowe taśmy z włókien węglowych CARBOPLATE dostępne są o modułach sprężystości w zakresie od 160 do 250 GPa, szerokości od 50 do 150 mm i grubości 1,2 mm oraz 1,4 mm. Maty z włókien węglowych MAPEWRAP C charakteryzują się gęstością 300 i 600 g/m2 oraz szerokością rolki od 10 do 50 cm. Dzięki tak zróżnicowanemu asortymentowi kompozytów FRP możliwe jest dobranie systemu wzmocnienia uzależnionego od indywidualnych warunków obciążenia, wymaganego poziomu nośności końcowej oraz rodzaju i kształtu elementów konstrukcji. Wklejanie taśm z włókien węglowych CARBOPLATE Powierzchnie, na których mają być klejone taśmy powinny być całkowicie czyste, mocne i suche oraz równe (nierówności nie większe niż 1 mm). 52 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 52 10-12-16 16:38 Wszelkie pozostałości preparatów antyadhezyjnych, mleczka cementowego, starych farb czy powłok muszą zostać usunięte, np. przez piaskowanie. Uszkodzone fragmenty betonu, części luźno związane z podłożem należy usunąć metodami ręcznymi lub mechanicznymi. Odsłonięte i skorodowane pręty zbrojeniowe należy oczyścić i zabezpieczyć preparatem ochronnym MAPEFER 1K. Reprofilację ubytków betonu zaleca się prowadzić, używając zapraw naprawczych z grupy MAPEGROUT lub PLANITOP. Przed aplikacją taśm należy odczekać 3 tygodnie. Jeśli wzmocnienie musi zostać wykonane wcześniej, do reprofilacji ubytków betonu należy użyć epoksydowych zapraw ADESILEX PG1 lub ADESILEX PG2. Podłoże niejednorodne należy zagruntować preparatem MAPEWRAP PRIMER 1. – Taśmy CARBOPLATE dostarczane są na budowę w rolkach, stąd na miejscu wbudowania konieczne jest przycięcie odcinków o żądanych długościach. Do cięcia należy używać szlifierki kątowej z tarczą diamentową. – W procesie produkcyjnym obie strony taśmy CARBOPLATE zabezpieczane są folią ochronną, chroniącą materiał przed zabrudzeniem podczas transportu i cięcia. – Przed przystąpieniem do klejenia taśm folia ochronna musi zostać usunięta z powierzchni wklejanej. – W przypadku porowatego podłoża czy też elementów konstrukcji żelbetowej znajdujących się w środowisku o wysokiej wilgotności względnej powietrza (np. przejście podziemne, piwnica) zaleca się wcześniejsze gruntowanie podłoża preparatem MAPEWRAP PRIMER 1. – Na powierzchnię taśmy, z której wcześniej została usunięta folia ochronna, należy nałożyć jednolitą warstwę, o grubości 1-1,5 mm, kleju ADESILEX PG1 lub ADESILEX PG2 (w zależności od temperatury otoczenia). – Na przygotowane podłoże należy nanieść warstwę kleju ADESILEX PG1 lub ADESILEX PG2 płaską pacą metalową, przy czym, gdy podłoże zostało zagruntowane preparatem MAPEWRAP PRIMER 1, klej musi zostać nałożony na jeszcze świeżą warstwę MAPEWRAP PRIMER 1. – Taśmę CARBOPLATE należy równomiernie docisnąć do przygotowanego podłoża. Używając wałka z twardej gumy, nadmiar kleju należy wycisnąć spod taśmy i usunąć kielnią, zwracając uwagę na unieruchomienie taśmy. – Przy wklejaniu taśm na powierzchniach zakrzywionych może się okazać koniecznym zastosowanie specjalnych zacisków lub czasowego podparcia aż do czasu związania kleju, w celu utrzymania taśmy w odpowiedniej pozycji (zwykle 24 godziny do usunięcia czasowego podparcia). – Gdy niezbędnym jest wklejenie kolejnej warstwy taśm CARBOPLATE, należy wcześniej usunąć folię ochronną z zainstalowanej już taśmy i nałożyć klej ADESILEX PG1 lub ADESILEX PG2. Powierzchnie z wklejonymi taśmami CARBOPLATE mogą być zabezpieczane, lecz nie wcześniej niż 24 godziny po klejeniu, materiałem mineralnym, np. MAPELASTIC, lub farbą akrylową ELASTOCOLOR PITTURA, ewentualnie, w razie takiej potrzeby, materiałami zapewniającymi odpowiednią odporność ogniową. Wklejanie mat z włókien węglowych MapeWrap C UNI-AX Powierzchnie, na których mają być klejone maty MAPEWRAP C UNI-AX powinny być całkowicie czyste, mocne i suche. Wszelkie pozostałości preparatów antyadhezyjnych, mleczka cementowego, starych farb czy powłok muszą zostać usunięte, np. przez piaskowanie. Uszkodzone fragmenty betonu, części luźno związane z podłożem należy usunąć metodami ręcznymi lub mechanicznymi. Odsłonięte i skorodowane pręty zbrojeniowe należy oczyścić i zabezpieczyć preparatem ochronnym MAPEFER 1K. Reprofilację ubytków betonu zaleca się prowadzić, używając zapraw naprawczych z grupy MAPEGROUT lub PLANITOP. Maty z włókien węglowych należy aplikować na podłoże wysezonowane. Jeśli wzmocnienie musi zostać wykonane wcześniej, do reprofilacji ubytków betonu należy użyć epoksydowej zaprawy ADESILEX PG1. Wszelkie rysy w podłożu betonowym należy wypełnić żywicami iniekcyjnymi – EPOJET lub EPOJET LV (zamykanie rys suchych i lekko wilgotnych) ewentualnie RESFOAM 1KM (uszczelnianie rys mokrych i przewodzących wodę). Wszystkie ostre krawędzie elementów betonowych owijanych matami muszą zostać zaokrąglone – promień nie mniejszy niż 2 cm. Gruntowanie podłoża preparatem MAPEWRAP PRIMER 1. Ewentualne nierówności podłoża należy wyrównać żywicami ADESILEX PG1 lub ADESILEX PG2. Przy użyciu pędzla lub wałka moherowego należy rozprowadzić warstwę preparatu MAPEWRAP 31, o grubości 0,5 mm, na jeszcze świeżą powłokę z ADESILEX PG1 lub ADESILEX PG2. Maty MAPEWRAP należy wklejać (unikając fałd) w podłoże, gdy preparat MAPEWRAP 31 jest jeszcze lepki. Stosując wałek z twardej gumy, należy wygładzić matę, przesuwając go w kierunku prostopadłym do ułożenia włókien kilka razy, aby żywica dobrze nasączyła matę. Następnie aluminiowym wałkiem o powierzchni śrubowej (MAPEWRAP Roller) wygładzamy powierzchnię w celu całkowitego wyprowadzenia pęcherzyków powietrza uwięzionych pod matą podczas wklejania. Zgodnie z przytoczonymi wytycznymi dotyczącymi aplikacji taśm i mat z włókien węglowych wykonane zostało wzmocnienie konstrukcji żelbetowej stropów dwóch kondygnacji budynku Wyższej Szkoły Bankowości i Zarządzania w Krakowie. Wykonanie tego zadania zostało poprzedzone dokładnymi obliczeniami i analizą nośności przed i po wzmocnieniu konstrukcji. Prace naprawcze prowadziła specjalistyczna Firma wykonawcza z Krakowa – Przedsiębiorstwo Usług Technicznych OMEGA Sp. z o. o. Poszczególne etapy prac ilustrują fotografie na następnych stronach. Kronika Mapei nr 15/2010 53 kronika15.indd 53 10-12-16 16:38 Zdaniem eksperta 1 2 3 4 54 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 54 10-12-16 16:38 Fot. 1. Widok oczyszczonych belek żelbetowych – podłoże przygotowane do reprofilacji. Fot. 2. Powierzchnia belek naprawiona zaprawą PLANITOP 430. Fot. 3. Wklejanie taśm z włókien węglowych na zaprawie epoksydowej ADESILEX PG1. Fot. 4. Gruntowanie podłoża preparatem MAPEWRAP PRIMER 1 przed wklejaniem mat z włókien węglowych. Fot. 5. Nakładanie epoksydowej zaprawy wyrównującej ADESILEX PG1. Fot. 6. Wklejanie mat z włókien węglowych MAPEWRAP C UNI-AX. Fot. 7. Laminowanie powierzchni maty z włókna węglowego żywicą MAPEWRAP 31. 5 6 7 Kronika Mapei nr 15/2010 55 kronika15.indd 55 10-12-16 16:38 Produkt wart uwagi Mapeflex PU45 t s la e a n z yc ! a ł i s Do różnych z JAKO USZCZELNIACZ ELASTYCZNY Szczeliny Szcz zelin dylatacyjne Złącza Pękn nięc i szczeliny Pęknięcia Elastyczny, wodoodporny uszczelniacz Ela asty szczelin, pęknięć. do złączy, złą utwardzeniu nadaje się do malowania. Po utw Trwała Trw wała elastyczność. Elastyczny klej do mocowania El t materiałów i wykończeń budowlanych. Zastępuje lub uzupełnia mechaniczne systemy mocowań, tradycyjne silikony, sztywne kleje. Wypełnia dylatacje i nierówności. Jednoczesne klejenie i uszczelnianie. Czarny a Wysokność p e z przyc orodnych n do róż teriałów a m Do wszystkich m Szary Beżowy Biały KLEJ USZCZE Szkło Metal Kamień naturalny Budowlane wyroby ceramiczne LNIACZ Elastyczny, poliuretanowy klej i uszczelniacz w jednym Wysoka przyczepność do: • Podłoży cementowych • Drewna • Budowlanych wyrobów ceramicznych • Metalu • Ceramiki i klinkieru • Kamienia naturalnego • Plastiku • Szkła • Materiałów izolacyjnych • Powierzchni malowanych i lakierowanych 56 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 56 10-12-17 09:14 h zastosowań Wytyczne stosowania JAKO KLEJ ELASTYCZNY JAKO USZCZELNIACZ ELASTYCZNY JAKO KLEJ ELASTYCZNY Listwy przypodłogowe Gąsiory i dachówki 1. Oczyścić powierzchnię 2. Wykonać otwór w miejscu mocowania gwintu 1. Oczyścić powierzchnię 2. Wykonać otwór w miejscu mocowania gwintu Elementy dekoracyjne Listwy z kolcami do odstraszania ptaków 3. Odciąć czubek gwintu 4. Zabezpieczyć brzegi taśmą 3. Odciąć czubek gwintu 4. Nanosić produkt w sposób ciągły... 5. Wypełnić szczelinę 6. Wygładzić powierzchnię uszczelniacza 5. ... lub punktowo co 15 cm 6. Przycisnąć elementy przeznaczone do sklejenia, pozostawiając między nimi warstwę max 3 mm Zastosowanie Uszczelnianie • Szczeliny dylatacyjne • Złącza • Pęknięcia i szczeliny Klejenie • Listwy przypodłogowe • Parapety i progi • Płyty izolacyjne • Deskowanie • Dachówki • Ościeżnice • Elementy dekoracyjne UWAGA. W przypadku szczelin dylatacyjnych, których szerokość jest większa niż 10 mm, należy zastosować sznur dylatacyjny MAPEFOAM w celu uzyskania odpowiedniej proporcji spoiny (szerokość:wysokość – 2:1) oraz odseparowania materiału uszczelniającego od dna szczeliny dylatacyjnej. h materiałów 7. Usunąć taśmę Łatwy, praktyczny i pewny w każdym z zastosowań. Parametry zgodne z ISO 11600 F 20 HM. Dane techniczne D Metal malowany Beton cja aplika Łatway użyciu prz oletu pist onu k do sili • Opakowania: Kartusz 300 ml. Kiełbasa 600 ml • Dostępne kolory: Kartusz: biały, szary, czarny, beżowy. Kiełbasa: szary, czarny • Temperatura stosowania: od +5°C do +35°C • Odporność na temperaturę: od -40°C do +70°C • Pyłosuchość: 60 min • Końcowy czas utwardzania: 3 mm/24 godz. • Twardość Shore‘a A (DIN 53505): 40 • Wytrzymałość na rozciąganie (DIN 53504S3a): Po 7 dniach w temperaturze +23°C: 1,2 N/mm2 • Wydłużenie przy zerwaniu (DIN 53504S3a): Po 7 dniach w temperaturze +23°C: 500% • Odporność na działanie promieni UV: Doskonała • Wydłużenie podczas ciągłego użytkowania: 20% • Moduł elastyczności przy +23°C (ISO 8339): 0,8 N/mm2 • Powrót poodkształceniowy: 90% • Zawartość suchej substancji: 100% Drewno Bez konieczności stosowania preparatu gruntującego. Do stosowania na wielu rodzajach materiałów budowlanych chłonnych lub niechłonnych i zwartych. Także do podłoży dość wilgotnych i narażonych na kontakt z wodą. Na zewnątrz i do wewnątrz. Bezzapachowy, nie powoduje korozji, bez rozpuszczalników. Duża odporność na zmienne warunki atmosferyczne. Kronika Mapei nr 15/2010 57 kronika15.indd 57 10-12-17 09:15 Referencje 9800 m2 MAPEPROOF H500 pod stadionem Wisły Kraków Hydroizolacja części podziemnych nowych trybun na krakowskim stadionie. Kilka słów o obiekcie… Stadion piłkarski znajdujący się w Krakowie przy ulicy Reymonta 22 jest własnością Miasta Krakowa i użytkuje go drużyna piłkarska klubu Wisła Kraków. Rekord frekwencji na stadionie padł 29 października 1976 roku, gdy rozgrywany w ramach pucharu UEFA mecz Wisła Kraków - Celtic Glasgow, wygrany przez gospodarzy 2:0, oglądało około 45 tys. widzów. Stadion wybudowano w II połowie XX wieku i od tego czasu podlegał on kilku modernizacjom. Obecnie jest w trakcie kolejnej, gruntownej przebudowy, która zakończyć się ma w IV kwartale 2010 r. osiągnięciem przez stadion m.in. wymogów klasyfikacji stadionowej UEFA rangi Elite. Umożliwi to rozgrywanie meczy w ramach mistrzostw Europy, gdyż Kraków jest miastem rezerwowym EURO 2012. Od 23 stycznia 2008 uchwałą Rady Miasta Krakowa stadion Wisły Kraków nosi imię zasłużonego piłkarza zespołu – Henryka Reymana. Stadion został zaprojektowany przez krakowskiego architekta Wojciecha Obtułowicza. Głównym założeniem było stworzenie piłkarskiego obiektu w tzw. „stylu angielskim”. Początkowo inwestycja miała sprowadzać się do wybudowania 3 nowych trybun oraz zadaszenia powstałej w latach 90. żelbetowej trybuny głównej, co łącznie dawało ok. 21 000 miejsc siedzących. Jednak już po rozpoczęciu prac budowlanych zdecydowano o powiększeniu pojemności obiektu, co wymusiło diametralną zmianę planów. Ostatecznie realizowana jest czwarta wersja projektu, w której ukośne elewacje zastąpione zostają ażurową konstrukcją słupową, dzięki czemu zwiększają się gabaryty obiektu. Dodatkowo trybuny boczne podzielone zostają na 2 piętra o łącznej liczbie 44 rzędów. W efekcie stadion będzie mógł pomieścić w komfortowych warunkach 33 500 kibiców, wchodząc do ekskluzywnego grona największych stadionów w Polsce. Fot. 1. Widok ogólny miejsca budowy. 22 października 2004 roku nastąpiło uroczyste otwarcie budowy nowego stadionu. Uczestniczyli w niej między innymi prezydent miasta – Jacek Majchrowski i kapitan Wisły – Maciej Żurawski, którzy dokonali symbolicznego wbicia łopaty na placu budowy. W latach 2004-2007 wybudowano nowe trybuny: południową i północną. W czerwcu 2007 roku utwardzono nawierzchnię, wyznaczono tymczasowe drogi dojścia do trybun, zamontowano nowe bramki wejściowe, a także monitoring. W styczniu 2008 roku oddano nowo wybudowany pawilon medialny. W maju tego samego roku rozpoczęła się rozbiórka starej trybuny wschodniej. Trzy miesiące później wykonano ściankę szczelinową, która miała na celu utwardzenie terenu pod przyszłą nową trybunę wschodnią, której budowa rozpoczęła się w lutym 2009. W czerwcu zaś 2009 roku przystąpiono do rozbiórki trybuny głównej pod budowę nowej trybuny zachodniej. 1 58 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 58 10-12-16 16:38 2 …i wkład Mapei Jednym z najpoważniejszych problemów wymagających rozwiązania w trakcie budowy była kwestia właściwej hydroizolacji części podziemnych nowo budowanych trybun. Dobra reputacja firmy Mapei, jak również Fot. 2. Układanie mat bentonitowych MAPEPROOF H500. osobisty dorobek zawodowy dr. inż. Krzysztofa Pogana i inż. Jerzego Siwka, dobrze znanych w krakowskim środowisku projektantów i firm wykonawczych, zaowocowało zaproszeniem Mapei do wspólnych prac już na etapie planowania doboru odpowiednich technologii i materiałów. Po przeanalizowaniu dostępnej dokumentacji Mapei zaproponowało rozwiązanie obejmujące wykonanie hydroizolacji z mat bentonitowych MAPEPROOF H500. Ze względu na dużą po- Kronika Mapei nr 15/2010 59 kronika15.indd 59 10-12-16 16:39 Referencje wierzchnię (9 800 m2) oraz wymagane tempo postępu prac, wybrano maty o największych dostępnych rozmiarach – rolki o szerokości 5 m i długości 40 mb każda. Ponieważ masa jednej rolki to ponad 1100 kg, jej położenie wymagało zapewnienia przez wykonawcę specjalnego sprzętu do rozładunku i operowania matami w miejscu budowy, z drugiej jednak strony – mata z jednej takiej rolki ma powierzchnię 200 m2. Uzupełnieniem hydroizolacji przy wykorzystaniu mat bentonitowych Mapei, układanych pod fundamentową płytą konstrukcyjną, było uszczelnienie styków płyty fundamentowej i ścian za pomocą profilu bentonitowego IDROSTOP B25. Innym produktem stosowanym na dużą skalę na tej budowie był MAPEFLEX PU45 - materiał odpowiadający wykonawcy pod względem właściwości roboczych, a jednocześnie spełniający wszystkie oczekiwane wymagania dla materiału przeznaczonego do uszczelnienia połączeń między prefabrykowanymi elementami żelbetowymi wznoszonej konstrukcji trybuny wschodniej i zachodniej. Obsługa inwestycji ze strony Mapei nie ograniczała się do zaproponowania rozwiązania i dostarczenia towaru. Wykonawca wprawdzie znał ogólne założenia dotyczące technologii wykonania hydroizolacji z mat bentonitowych, ale chętnie korzystał z oferowanego przez Zespół Linii Budowlanej Mapei szkolenia instruktażowego oraz wsparcia technicznego na poszczególnych etapach prac. Tym bardziej, że niespodzianek przy prowadzeniu inwestycji o podobnej skali zdarza się wiele - jak choćby przypadek jednej z prefabrykowanych płyt żelbetowych, która dotarła na budowę uszkodzona i wskutek szybkiej interwencji Mapei została wzmocniona matami z włókien węglowych MAPEWRAP. Zaangażowanie i częsta obecność Mapei na placu budowy owocuje stałym rozszerzaniem współpracy. Na przełomie lat 2009/2010 na budowie stadionu zastosowanie znalazł MAPELASTIC (do wykonania hydroizolacji ponad 20 łazienek obiektu oraz tarasu widokowego o po- 3 Fot. 3 i 4. Układanie mat bentonitowych MAPEPROOF H500. Fot. 5. Uszczelnienia wykonane za pomocą MAPEFLEX PU45. wierzchni ponad 500 m2 na trybunie wschodniej, jak również do interwencyjnego zabezpieczenia stropów żelbetowych na trzeciej kondygnacji, ulegających niszczącemu działaniu wody do czasu wybudowania zadaszenia) oraz PLANITOP 430 (do naprawy ścian szczelinowych u podstawy konstrukcji fosy na trybunie wschodniej i zachodniej). Póki budowa się nie zakończy – nie powiedzieliśmy ostatniego słowa. 4 60 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 60 10-12-16 16:39 DANE TECHNICZNE 5 St di Wisły Wi ł KKraków kó Stadion Architekt: Wojciech Obtułowicz Czas budowy: 2004-2010 Czas interwencji Mapei: 2009/2010 Prace z wykorzystaniem rozwiązań Mapei: hydroizolacja podziemnych części konstrukcji nowych trybun Klient: DIJA-TECH Sp. z o.o. Kierownik budowy: Piotr Tabiszewski Generalny wykonawca: POLIMEX MOSTOSTAL Polska Firma wykonawcza: POLIMEX MOSTOSTAL Polska Doradztwo techniczne Mapei: Jerzy Siwek, Krzysztof Pogan PRODUKTY MAPEI Produkty Mapei opisane w tym artykule należą do linii „Specjalistyczne produkty linii budowlanej”. Niemal wszystkie produkty Mapei do montażu okładzin na podłogach i ścianach posiadają oznakowanie EMICODE EC1 przyznane przez GEV – niemieckie stowarzyszenie kontrolujące poziom emisji lotnych substancji organicznych (VOC) z produktów stosowanych w budownictwie. Uszczelniacze Mapei spełniają standardy ISO 11600. Zaprawy naprawcze Mapei spełniają wymagania normy EN 1504 oraz posiadają oznakowanie CE zgodnie z załącznikiem ZA do normy EN 1504-3 lub oznakowanie CE EN 998-1. Karty techniczne są dostępne na stronie internetowej www.mapei.pl. Idrostop B25: Bentonitowy profil uszczelniający. Mapeflex PU45 (EC1R, F-20-HM wg ISO 11600): Jednokomponentowa, poliuretanowa masa o właściwościach tiksotropowych, o odkształcalności do 7,5 %. Mapelastic (CE EN 1504-2 nałożenie powłoki (C) zasady PI, MC i IR): Elastyczna, dwukomponentowa zaprawa hydroizolacyjna. Mapeproof H500: Mata bentonitowa do wykonywania hydroizolacji powierzchni pionowych i poziomych części podziemnych budynków i obietków budowlanych. Planitop 430 (CE EN 1504-3, R3): Normalnie wiążąca, tiksotropowa zaprawa naprawcza o wytrzymałości na ściskanie nie niższej niż 30 N/mm2, z dodatkiem włókien syntetycznych. Kronika Mapei nr 15/2010 61 kronika15.indd 61 10-12-16 16:39 Badania Mapei Badania MAPEI sięgnęły NASA Superkomputer COLUMBIA dokona obliczeń dla modelu hydratacji cementu stworzonego przez Konsorcjum VCCTL, w którego skład wchodzi MAPEI. Giorgio Ferrari – Laboratorium badawczo-rozwojowe Grupy Mapei 1 N IST, czyli Narodowy Instytut Standaryzacji i Technologii (z ang. National Institute of Standards and Technology) to założona w 1901 r. amerykańska agencja federalna podlegająca bezpośrednio Departamentowi Handlu Stanów Zjednoczonych (można ją porównać do polskiego Głównego Urzędu Miar). Głównym zadaniem NIST jest promowanie innowacyjności i konkurencyjności różnych gałęzi przemysłu poprzez rozwój zaawansowanych technik pomiarowych, standardów normalizacyjnych oraz technologii. W Gaithersburg w stanie Maryland (USA), w pobliżu miast Waszyngton i Boulder (Colorado, USA) pracuje ok. 3000 osób zaangażowanych w różnorodne projekty badawcze dotyczące wielu dziedzin nauki i techniki – m.in.: fizyki, chemii, elektroniki, inżynierii materiałowej, nauk informatycznych, nanotechologii. Pracownicy instytutu NIST to światowej sławy naukowcy, wśród których można znaleźć laureatów nagrody Nobla w dzie- dzinie fizyki – Williama Phillipsa (1997), Erica Cornela (2003) i Jana Halla (2005). Pod koniec 2008 r. Mapei podjęło współpracę z konsorcjum VCCTL (Virtual Cement and Concrete Testing Laboratory czyli Wirtualne Laboratorium Badawcze Cementu i Betonu), powstałym w ramach instytutu NIST w 2001 r. Celem konsorcjum VCCTL jest opracowanie modelu komputerowego do symulacji reakcji chemicznych i rozwoju mikrostruktury podczas procesu hydratacji cementu. Pierwszym zadaniem konsorcjum było wykorzystanie wszystkich możliwości programu CEMHYD3D. Jest on obecnie uznawany za najdroższy, ale jednocześnie najbardziej kompletny i odpowiadający rzeczywistości model mikrostruktury zaczynu cementowego na świecie i pozwala na przeprowadzenie symulacji procesu hydratacji i rozwoju mikrostruktury cementu (w układzie trójwymiarowym, w różnych kompozycjach i rozmiarach cząstek). Z analizy rozkładu wielkości ziaren, obrazu skaningowego mi- Fot. 1. Główne zabudowania Instytutu NIST w Gaithersburgu (Maryland, USA). 1) voxel to jednostka objętości, która definiuje wartość intensywności sygnału lub koloru w przestrzeni trójwymiarowej, w podobny sposób jak pixel definiuje element powierzchni w obrazie dwuwymiarowym. W skrócie, jeden voxel odnosi się do objętości, którą w obrazie dwuwymiarowym reprezentuje pixel. kroskopu elektronowego (SEM) oraz dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego (XRD) niezhydratyzowanego cementu, program CEMHYD3D generuje początkową, trójwymiarową strukturę cząsteczek cementu w wodzie. Typowy obraz struktury zawiera milion elementów zwanych voxelami1). Każdy voxel to sześcian o boku jednego mikrona (0,001 mm). Ta początkowa struktura jest wprowadzana do modelu hydratacji cementu, w którym badacz może wybrać warunki eksperymentu np. stosunek wodno-cementowy (w/c) czy warunki wysychania (normalne lub wilgotne, izotermiczne/adiabatyczne). Model tworzy następnie symulację procesu hydratacji cementu w wybranych warunkach, pozwalając na obserwowanie zmiany właściwości hydratującego cementu i ewolucji tych właściwości w czasie np. w odniesieniu do skurczu chemicznego, ciepła hydratacji, czasu wiązania, porowatości kapilarnej, pH, wzrostu stężenia innych jonów w roztworze oraz rozwoju właściwości mechanicznych. Oprogramowanie modelu jest nieustannie unowocześniane w celu poprawy możliwości obliczeniowych oraz zwiększenia funkcjonalności, zgodnie z wymaganiami członków konsorcjum. Udało się już wprowadzić do modelu pewne reakcje chemiczne i fazy wzajemnego oddziaływania, dla sprawdzenia wpływu na proces hydratacji dodatków takich jak żużel, popiół czy wapno, zapewniając tym samym możliwości symulacji zachowania się złożonych układów mieszanek spoiw, które są szeroko stosowane przy produkcji wyrobów cementowych. Rezultaty wirtualnej symulacji są następnie potwierdzane drogą tradycyjnych testów, co pozwala obniżyć ilość wykonywanych eksperymentów, a przez to prowadzi do oszczędności czasu i środków. 62 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 62 10-12-16 16:39 CEMHYD3D opisuje rozwój mikrostruktury zaczynu cementowego w skali mikronowej (0,001 mm), ponieważ taka rozdzielczość jest stosowana w technikach analitycznych, będących bazą systemu. Jest to więc model odpowiedni do opisu procesu zmiany większości właściwości systemów cementowych, ale niestety nie nadaje się do opisu reakcji chemicznych i modyfikacji struktury, które występują w nanoskali2) w bardzo wczesnej fazie hydratacji cementu. Tymczasem międzynarodowe środowisko naukowe potwierdza, że reakcje, które zachodzą w pierwszych minutach hydratacji, mogą być bardzo istotne dla określenia rozwoju fizycznych i mechanicznych właściwości utwardzonych wyrobów cementowych. Pełne poznanie procesu hydratacji może być kluczem do jego kontroli, a w efekcie do produkcji takich wyrobów na bazie cementu, które charakteryzują się podwyższonymi parametrami reologicznymi w fazie wstępnej, a po utwardzeniu zyskują wyższe parametry wytrzymałościowe. W 2) 1 nanometr = 0,001 mikrona = 0,000001 mm Fot. 2. Powiązania pomiędzy danymi wejściowymi i wyjściowymi programu CEMHYD 3D. daje możliwość dokonania 42.7 biliona (1012) obliczeń na sekundę (42,7 „terakliknięć”). Zdjęcie 3. pokazuje pomieszczenie, w którym znajduje się ten superkomputer – już sam jego wygląd robi wrażenie! W 2009 r. NIST wykorzystywało komputer Columbia przez okres odpowiadający 400.000 godzin pracy pojedynczego procesora celem dokonania na dużą skalę symulacji uwodnienia krzemianu trójwapniowego C3S3) - fazy cementu portlandzkiego, która jest odpowiedzialna za wytrzymałość mechaniczną. Dokonano również symulacji związanych z wpływem gipsu (siarczanu wapnia) na hydratację glinianu trójwapniowego C3A4) - minerału, który odpowiada za kontrolę wczesnego stadium hydratacji. W efekcie pracy komputera Columbia powstają trójwymiarowe obrazy przebiegu każdej fazy hydratacji układu cementowego. Na rysunku 4. widać voksele ilustrujące rozłożenie powierzchni powstałych podczas poszczególnych faz procesu hydratacji krzemianu trójwapniowego C3S uchwycone w końcowej fazie tego procesu. Fioletowe tym celu NIST opracowuje program HydratiCA - nowy model bazujący na teorii stanów przejściowych, za pomocą którego można dokonać symulacji, zarówno w skali mikro, jak i nano reakcji chemicznych i zjawiska transportu, rozpoczynających się zaraz po wymieszaniu cementu/ spoiwa z wodą. Złożoność tych procesów i ogromna liczba danych do przetworzenia wymaga ekstremalnie wydajnego i szybkiego systemu komputerowego. Na przykład symulacja zachowania zaczynu cementowego w czasie jednej godziny hydratacji wymaga kilku miliardów obliczeń, co wykracza poza możliwości normalnej pracy najpotężniejszych komputerów dostępnych w przedsiębiorstwach i komercyjnych laboratoriach badawczych. Dlatego NIST wystąpił o pomoc do agencji NASA, w której posiadaniu jest superkomputer Columbia. Columbia to jeden z najwydajniejszych komputerów na świecie – ma zainstalowanych 20 systemów, każdy wyposażony w 512 procesorów. Zaangażowanie wszystkich 10 240 procesorów 2 Rozkład wielkości ziaren Stosunek wodno-cementowy Docelowy wiek Temperatura początkowa Kompozycja cementowa Warunki wymiany ciepła Napowietrzenie/szczelność Generowana mikrostruktura zaczynu cementowego Hydtratujący zaczyn Czas wiązania Skurcz chemiczny Rozkład fazowy SEM Oddziaływanie alkaliów Ciepło hydratacji Porowatość (skaningowego mikroskopu elektronowego) Stopień hydratacji Moduły faz Moduł sprężystości Kształt kruszywa Fazowy współczynnik transportu Uziarnienie kruszywa Wytrzymałość betonu na ściskanie Czas trwania Wymywanie/ degradacja Moduły zaczynu cementowego Reakcje Wytrzymałość betonu Właściwości transportowe Proporcje mieszanki Moduł kruszywa Złożony współczynnik transportu Kronika Mapei nr 15/2010 63 kronika15.indd 63 10-12-16 16:39 Badania Mapei powierzchnie przedstawiają nieuwodnione ziarna C3S, podczas gdy zielone przedstawiają uwodniony krzemian wapnia (czyli tzw. fazę C-S-H5)), który tworzy się w wyniku reakcji krzemianu trójwapniowego C3S z wodą. Różowe kryształy to wodorotlenek wapnia (Portlandyt), który wytrąca się z bardzo nasyconego roztworu w porach, natomiast niebieskie powierzchnie przedstawiają C-S-H. System przedstawiony na zdjęciu 4. ma w rzeczywistości wielkość: 25 x 25 x 25 mikronów i złożony jest z vokseli o rozmiarze 1 mikron sześcienny każdy. Reakcje w nanoskali są obliczane „wewnątrz” każdego z voxeli, ale struktura jest prezentowana wyłącznie w skali mikronowej. Rozwój faz podczas hydratacji jest przetwarzany na animowane, wirtualne odwzorowania tego, co dzieje się w strukturze cementu podczas procesu uwodnienia, zaledwie kilka sekund po wymieszaniu go z wodą. W celu efektywnej wizualizacji rezultatów tego złożonego modelu, ITS (Information Technology Laboratory - Laboratorium Informatyczne NIST) stworzyło wirtualne otoczenie, w którym naukowcy mają możliwość niemal dosłownie „wejść w dane”. Przenośne Automatyczne Otoczenie Wirtualne RAVE (Reconfigurable Autiomatic Virtual Enviroment) to dwa ekrany o powierzchni 2,44 m2, umieszczone prostopadle do siebie, tak aby tworzyły kąt 90º. W tym otoczeniu, dzięki urządzeniom stereoskopowym, staje się możliwe „zanurzenie się” głęboko w zaczyn cementowy (w ogromnym powiększeniu) i zobaczenie, gdzie, i kiedy i jak formują się różne kryształy poszczególnych faz hydratacji. Na zdjęciu 5. widać badanie wnętrza zaczynu cementowego. Wyniki tego wirtualnego modelu są porównywane z rezultatami ostatnich międzynarodowych badań nad hydratacją cementu i jego mikrostrukturą. Bardzo ważną rolę w badaniach odgrywa Katedra Geonauk Uniwersytetu w Padwie (Włochy), kierowana przez profesora Gilberto Artioli, który współpracuje z MAPEI w długoterminowym projekcie badań nad chemią cementu. Grupa profesora Artioli wraz z MAPEI bierze aktywny udział w pracach konsorcjum VCCTL, 3 3) C3S oznacza krzemian trójwapniowy (alit) i przedstawia główną fazę cementu portlandzkiego, który reaguje z wodą i wytarza produkty hydratacji odpowiadające za wytrzymałość mechaniczną utwardzonej zaprawy cementowej. 4) C3A oznacza glinian trójwapniowy (celit) i reprezentuje fazę cementu portlandzkiego, która pierwsza reaguje z wodą i bardzo szybko ulega hydratacji, wytwarzając związek redukujący plastyczność świeżej mieszanki cementowej we wczesnej fazie. Dla spowolnienia tej reakcji konieczne jest dodawanie siarczanu wapniowego (gipsu lub anhydrytu), aby nie dopuścić do przedwczesnego tężenia zaczynu. Dodatek gipsu powoduje spowolnienie tych procesów poprzez utworzenie uwodnionych siarczano-glinianów wapniowych otaczających ziarna glinianów (gips działa jak odbiornik kontrolny). 5) C-S-H oznacza uwodniony krzemian wapnia. Związek ten powstaje, gdy krzemian trójwapniowy C3S reaguje z wodą i tworzy kryształy dookoła jeszcze niezhydratyzowanych ziaren cementu, tworząc bardzo trwałą strukturę. Międzywiązania pomiędzy tymi igłowatymi kryształami powodują utwardzanie mieszanki cementowej i przyrost wytrzymałości mechanicznej. Fot. 3. Supercomputer Columbia - jeden z najbardziej wydajnych komputerów na świecie nazwany na cześć załogi promu kosmicznego Columbia. Fot. 4. Przedstawienie liczby voxeli zaczynu cementowego podczas procesu hydratacji. Poszczególne kolory prezentują różne fazy hydratacji. 4 64 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 64 10-12-16 16:39 prowadząc badania nad wczesnym stadium hydratacji cementu z zastosowaniem zaawansowanych technik informatycznych, takich jak analiza dyfrakcyjna czy tomografia rentgenowska w synchrotronie, w celu potwierdzenia i poprawy skuteczności działania modelu. Program badań VCCTL to ogromne wyzwanie dla ekspertów z dziedziny chemii cementu, ale według badaczy związanych z MAPEI powinien on przynieść znaczące korzyści technologiczne i przewagę konkurencyjną w zakresie tworzenia wyrobów na bazie cementu. Duże znaczenie ma fakt, że program HydratiaCA jest w stanie symulować wpływ różnych dodatków do cementu na przebieg jego hydratacji. Następnym krokiem w rozwoju tego modelu będzie symulacja w skali międzycząsteczkowej wpływu dodatków i domieszek (jak np. superplastyfikary, domieszki przyspieszające lub opóźniające wiązanie) w początkowym sta- 5 dium procesu hydratacji, celem zyskania jeszcze dokładniejszych informacji na temat relacji między funkcją danych cząsteczek a ich wpływem na hydratację zapraw cementowych. Dla MAPEI wyniki tych badań mają zasadnicze znaczenie w zakresie zwiększenia know-how firmy w zakresie chemii organicznej, prowadząc do syntezy syntezę nowych cząstek umożliwiających poprawę kontroli nad procesem hydratacji cementu. Stąd prosta droga do produkcji Fot. 5. Badanie hydratującego cementu w Laboratorium Informatycznym NIST. innowacyjnych produktów na bazie cementu, charakteryzujących się zwiększoną wytrzymałością mechaniczną, trwałością i kompatybilnością z otoczeniem, zgodnie z tendencją zrównoważonego rozwoju. Szczególne podziękowania dla Eda Garboczi i Jeffa Bullard z NIST oraz profesora Gilberto Artioli z Katedry Geonauk Uniwersytetu w Padwie (Włochy) za poświęcenie uwagi i aktywną pomoc podczas przygotowywania tego artykułu. Kronika Mapei nr 15/2010 65 kronika15.indd 65 10-12-16 16:39 Aktualności MAPEI Polska podczas Konferencji DNI BETONU 2010 w Wiśle W dniach 11-13 października br. w Wiśle już po raz szósty została zorganizowana Konferencja DNI BETONU DNI BETONU stały się ważnym wydarzeniem w kalendarzu konferencji naukowo-technicznych, które skupiają specjalistów związanych z technologią betonu. Organizatorzy z satysfakcją obserwują rosnące zainteresowanie tą Konferencją - w DNIACH BETONU 2010 wzięło udział ponad 750 uczestników z kraju i zagranicy. Potwierdza to potrzebę organizowania tego typu imprez, a także motywuje organizatorów do dalszego rozwoju Konferencji. Podczas Konferencji szczególną uwagę zwraca się na praktyczne zastosowania innowacyjnych rozwiązań materiałowych, technologicznych i konstrukcyjnych. Konsekwentnie jest to także przyjazne forum do nawiązywania kontaktów i współpracy pomiędzy środowiskiem naukowym i przemysłem. Zamierzeniem organizatorów kolejnych edycji Konferencji DNI BETONU jest również inicjowanie dyskusji o problemach technicznych i ich rozwiązywaniu, dotychczasowych osiągnięciach oraz nowych wyzwaniach, jakie stoją przed nauką i przemysłem. Nowością Konferencji w roku 2010 był konkurs „Power Concrete – Wisła 2010”, którego celem było zaprezentowanie współczesnych właściwości wytrzymałościowych betonu - nowoczesnego materiału budowlanego na miarę XXI wieku. Finał konkursu połączony z badaniami wytrzymałościowymi i wyłonieniem zwycięzców cieszył się wielkim zainteresowaniem podczas pierwszego wieczoru Konferencji. W tym roku Mapei Polska miała swój widoczny udział w Konferencji DNI BETONU 2010. Po raz pierwszy zaprezentowane zostało Mobilne Laboratorium Betonu, co świadczy o kolejnym etapie rozwoju nie tylko Linii domieszek do betonu, ale i samej Organizacji w Polsce. W pierwszym dniu Konferencji został wygłoszony referat, którego autorami są Pasquale Zaffaroni i Krzysztof Pogan. Pełna treść została opublikowana w materiałach konferencyjnych. Tym razem prelegentem był Pasquale Zaffaroni a wystąpienie dotyczyło innowacyjnego rozwiązania Mapei w zakresie doboru odpowiednich materiałów wykorzystanych podczas prac naprawczych podpór wiaduktu Rio Verde we Włoszech. Główny wątek referatu dotyczył technologii betonu samozageszczlnego specjalnie skomponowanego na potrzeby tej realizacji w aspekcie trwałości wykonywanych napraw. Naprawa zdegradowanego betonu podpór wiaduktu Rio Verde była złożoną operacją, ze względu na zapewnienie odpowiednich właściwości reologicznych mieszanki betonowej zastosowanej do reprofilacji, przede wszystkim utrzymywania urabialności samozagęszczalnego betonu przez długi czas bez względu na warunki pogodowe podczas wykonywania prac. W celu zautomatyzowania większości czynności i zapewnienia wysokiej jakości, mając na uwadze także bezpieczeństwo pracy, specjalnie dla tego zadania skonstruowana została unikalna platforma robocza. Ale to tylko jedna strona medalu. Do pełnego sukcesu przedsięwzięcia należało dobrać odpowiednie materiały, w tym samozagęszczalny beton charakteryzujący się stabilnością i kontrolowanym skurczem. Obecnie, po wykonanej naprawie, powierzchnia betonowych podpór jest jednorodna, szczelna, nie występują na niej raki ani gniazda żwirowe. Dzięki właściwemu doborowi materiału naprawczego do betonu filarów 1 Fot. 1. Zespół Mapei Polska podczas Konferencji DNI BETONU 2010 – od lewej Krzysztof Pogan, Grzegorz Kijowski, Radosław Sauć, w tle Mobilne Laboratorium Betonu Mapei. Fot. 2. Pasquale Zaffaroni, Mapei SpA podczas prezentacji referatu. odcięty został dostęp dwutlenku węgla i chlorków, zapewniając tym samym wymaganą trwałość konstrukcji. Podczas Konferencji DNI BETONU 2010 można było zasięgnąć więcej szczegółowych informacji, odwiedzając stoisko Mapei, na którym prezentowane były linie produktowe związane z technologią betonu (Linia domieszek do betonu, Linia dodatków do mielenia cementu, Linia budowlana). 2 66 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 66 10-12-16 16:39 Domieszki do betonu SZEROKI ZAKRES ROZWIĄZAŃ DO PRODUKCJI INNOWACYJNYCH I TRADYCYJNYCH MIESZANEK BETONOWYCH, W PEŁNI ZGODNYCH ZE STANDARDAMI NORM EUROPEJSKICH (W TYM PN-EN 934-2), ZAWIERAJĄCYCH DODATKOWO UNIKALNE WŁAŚCIWOŚCI POSZUKIWANE PRZEZ WSPÓŁCZESNYCH TECHNOLOGÓW. Domieszki do betonu MAPEI, produkowane od 1992 roku, zdobyły uznanie odbiorców na całym świecie, głównie ze względu na ich wyjątkowe parametry techniczne sprawdzone w najróżniejszych sytuacjach oraz możliwość dopasowania do lokalnych uwarunkowań produkcji betonu. Unikalne technologie produkcji, wypracowane przez laboratoria badawczo-rozwojowe MAPEI, umożliwiają pełne zaspokojenie potrzeb i wymagań klientów. • Plastyfikatory i upłynniacze tradycyjne (MAPEPLAST, MAPEMIX, MAPEFLUID) • Superplastyfikatory najnowszej generacji (DYNAMON) • Superplastyfikatory nanostrukturalne (CHRONOS) • Domieszki modyfikujące lepkość mieszanek betonowych samozagęszczalnych (SCC) (VISCOFLUID, VISCOSTAR) • Plastyfikatory do produkcji mieszanek betonowych o konsystencji wilgotnej (VIBROMIX) • Domieszki napowietrzające (MAPEPLAST PT, MAPEPLAST LA) • Domieszki przyspieszające (ANTIFREEZE) • Domieszki opóźniające (MAPETARD) • Domieszki ekspansywne i redukujące skurcz (EXPANCRETE, MAPECURE SRA) • Preparaty pielęgnacyjne (MAPECURE) • Preparaty antyadhezyjne do form i szalunków (DMA) Kronika Mapei nr 15/2010 67 kronika15.indd 67 10-12-16 16:39 Mapei na sportowo V miejsce drużyny w barwach Mapei w VI Mistrzostwach Polski Branży Budowlanej w piłce nożnej w Rewalu W dniach 11-12 września 2010r. w Rewalu, przy pięknej słonecznej pogodzie, 29 zespołów rywalizowało o tytuł „Mistrza Polski Branży Budowlanej w piłce nożnej” B yła to już VI edycja mistrzostw, którą organizatorzy postanowili ponownie rozegrać w Rewalu, nadmorskim kurorcie, który dysponuje świetną bazą noclegową oraz doskonałą infrastrukturą sportową. Mistrzostwa jak zawsze trwały dwa dni. W sobotę 11 września, rozegrano mecze grupowe mistrzostw, a w niedzielę 12 września mecze II rundy turnieju głównego, fazę finałową mistrzostw oraz mecze o „Puchar Pocieszenia”. W pierwszym dniu mistrzostw zanotowano jedną ogromną niespodziankę. Do II rundy nie zakwalifikowała się drużyna Swedwood Lubawa, która była wicemistrzem z roku ubiegłego. Zespół ten był jednak poważnie osłabiony brakiem kilku kluczowych zawodników. Pozo- stałe drużyny zaliczane do grona faworytów, zgodnie awansowały do II rundy. Najlepsze wrażenie swoją grą w rozgrywkach grupowych zrobiły zespoły Energii Bydgoszcz, Transblachu Tymbark, Knaufa Bełchatów, Kaldo Sandomierz i mistrza sprzed dwóch lat Elturu-Serwis Bogatynia. Bardzo dobrze zaprezentowała się również ekipa Stolbudu Włoszczowa oraz turniejowy debiutant Wodomex Bojano. Inne zespoły również zapowiadały, że w dalszej fazie rozgrywek powalczą o najwyższe lokaty. Gwarantowało to duże emocje drugiego dnia mistrzostw. I tak rzeczywiście było. Drugi dzień rozpoczął się jak zwykle meczami o tzw. „Puchar Pocieszenia Mistrzostw”. Wywalczyła go drużyna Kieleckich Kopalni Surowców Mi- Fot. 1. Kolejny mecz w drodze do finału. neralnych pokonując w meczu finałowych Swedwood Lubawa. II runda turnieju głównego sypnęła kilkoma niespodziankami. Nie przebrnęły tej fazy rozgrywek tak dobre drużyny jak: Transblach Tymbark, Porta KMI Ełk i Kaldo Sandomierz. Do ¼ awansowali za to debiutanci Mapei Polska oraz Wodomex Bojano. Bardzo dobrze w całym turnieju prezentowała się ekipa Stolbudu Włoszczowa, która również awansowała do ćwierćfinału mistrzostw. Drużyna z Włoszczowej miała jednak pecha w losowaniu par ćwierćfinałowych, trafiając na jednego z głównych faworytów turnieju Eltur-Serwis Bogatynia. Po doskonałym meczu, rzutami karnymi wygrała ekipa z Bogatyni. Wszystkie mecze ¼ były pasjonujące i bardzo wyrównane. 1 68 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 68 10-12-16 16:39 2 Trzy z nich skończyły się dopiero rzutami karnymi i tylko Grobud Grodzisk Wielkopolski pokonał Wodomex również po wyrównanej grze w regulaminowym czasie 1-0. W pozostałych 2 meczach PRD Gielniów wygrał z Mapei Polska a Knauff Bełchatów zwyciężył Energię Bydgoszcz, która przez większość obserwatorów była typowana do tytułu mistrzowskiego. Niestety drużyna z Bydgoszczy po raz kolejny przegrała w karnych. W meczach ½ finału, I II III IV V - VIII IX - XII XIII - XVIII XIX XX - XXIV Eltur-Serwis ponownie wygrał w karnych tym razem z drużyną Grobudu, która rozkręcała się z meczu na mecz i bardzo niewiele zabrakło jej do wielkiego finału. W drugim półfinale Knauf wygrał z drużyną PRD Gielniów 2-1. W wielkim finale poza ogromną walką, emocji nie było wiele. Drużyny postawiły na obronę, licząc na dobrą formę swoich bramkarzy i rozstrzygnięcie meczu w rzutach karnych. Drużyna Knaufa Bełchatów tym razem była skuteczniej- Klasyfikacja końcowa: Knauf Bełchatów Eltur-Serwis Bogatynia PRD Gielniów Grobud Grodzisk Wlkp. Mapei Polska Wodomex Bojano Stolbud Włoszczowa Energia Bydgoszcz Kaldo Sandomierz Porta KMI Ełk Transblach Tymbark Opal Grodzisk Wlkp. Sanitec Koło PRUiM Gliwice Bilfinger Berger Warszawa WPM Mosty Vetrex Tczew Roca Polska Kielecki Kopalnie Surowców Mineralnych Swedwood Lubawa Dombud Katowice Strabag Szczecin Gealan Rzgów Aluplast Poznań Fot. 2. Drużyna piłkarska występująca w barwach Mapei Polska – z prawej strony, w pierwszym rzędzie kapitan zespołu Jaromir Piotrowski. Fot. 3. Koniec wieńczy dzieło – puchar za zdobycie V miejsca w turnieju odbiera Jaromir Piotrowski. sza w egzekwowaniu karnych i ku ogromnej radości zwyciężyła 4-3. Turniej stał na bardzo wyrównanym poziomie poza drużynami, które zajęły czołowe lokaty, wiele innych zespołów zaprezentowało bardzo dobrą grę, zapowiadając rewanż w halowej edycji mistrzostw. W ostatecznej klasyfikacji drużyna Mapei Polska zajęła V miejsce i podobnie jaki i pozostałe zwycięskie zespoły otrzymała pamiątkowe puchary. 3 Kronika Mapei nr 15/2010 69 kronika15.indd 69 10-12-16 16:39 Program Partnerski dla Wykonawców Program Partnerski Mapei Pytania i odpowiedzi. Co trzeba zrobić i jakie warunki spełnić, żeby przystąpić do Programu Partnerskiego dla Wykonawców MAPEI? Jeżeli jest Pan/Pani wykonawcą i wyraża chęć uczestnictwa w Programie to: KROK 1: Prosimy o dostarczenie adresu korespondencyjnego wraz z numerem telefonu. Informację można przekazać telefonicznie, dzwoniąc od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00 – 13:00 pod nr 22 595-42-38 lub mejlowo: [email protected] . Na podany adres wyślemy ulotkę z deklaracją przystąpienia do Programu Partnerskiego Mapei. Ulotkę tę można również znaleźć w dobrych hurtowniach budowlanych na terenie całego kraju. Formularz deklaracji przystąpienia do Programu w wersji do wydruku znajduje się również na stronie internetowej www.mapei.pl w sekcji poświęconej Programowi. KROK 2: Deklarację należy czytelnie wypełnić i odesłać do nas na adres: Mapei Polska Sp. z o.o. Program Partnerski dla Wykonawców ul. Chałubińskiego 8, 00-613 Warszawa. Razem z deklaracją można przesłać punkty wraz z zamówieniem na nagrody (wysyłać należy górną część punktu, a dolną - kupon kontrolny, wraz z potwierdzeniem nadania przesyłki, zachować do momentu otrzymania nagród). KROK 3: Po otrzymaniu wypełnionej deklaracji wyślemy do Pana/Pani katalog nagród wraz z listem, w którym znajdować się będzie indywidualny numer uczestnika Programu, którym będzie się Pan/ Pani posługiwał(-a) w Programie Partnerskim Mapei (pełna oferta nagród dostępna jest także na stronie internetowej www.mapei.pl) Ulotek Programu Partnerskiego Mapei dla Wykonawców szukaj w dobrych hurtowniach budowlanych. Czy punkty bez dat są nadal ważne? Tak. Obecnie prowadzimy proces wymiany opakowań produktów Mapei, którego częścią jest wymiana punktów bez daty na punkty z datą ważności. Do czasu jego zakończenia wszystkie punkty wycięte z oryginalnych opakowań Mapei (z datą i bez daty) są ważne i mogą być wymieniane na nagrody. Czy muszę zamówić nagrody przed upływem daty ważności punktu? Nie. Ważne jest, by punkty zostały przesłane do Biura Programu przed upływem daty ważności punktów. Punkty zarejestrowane na koncie uczestnika przed upływem daty ważności punktów pozostają ważne przez cały okres trwania Programu, do momentu ich wykorzystania przez uczestnika. Ma Pani/Pan wówczas możliwość zgromadzenia większej ilości punktów na bardziej wartościową nagrodę. Jeśli Pani/Pan chce wykorzystać punkty wcześniej wysłane do Biura Programu i zarejestrowane na koncie punktowym, należy odpowiednio wypełnić kupon zamówienia. 4460 Czy mogę wysłać punkty na konto, nie zamawiając nagród? Oczywiście. Punkty można przesyłać do Biura Programu w dowolnym czasie przed upływem daty ważności punktów. Jeśli nie jest do punktów dołączone zamówienie na nagrodę, punkty zostaną zarejestrowane na indywidualnym koncie punktowym i pozostaną na nim do wykorzystania w dogodnym dla uczestnika momencie. Gdy Pani/Pan zdecyduje się wykorzystać punkty nagromadzone na koncie punktowym, wtedy wystarczy przesłać do Biura Programu kupon zamówienia na nagrodę, zaznaczając w odpowiednim miejscu informację, iż punkty należy odjąć z Pani/Pana konta punktowego. 1. Przedłużacz bębnowy 2. Lampa halogenowa 3. Mieszarka CX20 Jan Uczestnik 86 14 52 2 3 1 11/11/2010 70 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 70 10-12-16 16:39 TĘ CZĘŚĆ PUNKTU WYSYŁAJ DO BIURA PROGRAMU Zamówienie zostanie zrealizowane w ciągu 30 dni od momentu otrzymania przez Biuro Programu przesyłki zawierającej zamówienie na nagrodę. Uprzejmie prosimy o sprawdzanie zawartości przesyłki przy kurierze, który ją dostarczył. To jest ważne, gdyż ewentualne reklamacje związane z uszkodzeniem mechanicznym nagrody w transporcie uwzględniane będą jedynie wtedy, gdy zostaną zgłoszone w obecności kuriera (odpowiednia adnotacja na liście przewozowym wraz z podpisem uczestnika programu i kuriera). PUNKTÓW Ultracolor Plus 5 kg Program Partnerski dla Wykonawców Ultracolor Plus 5 kg Kiedy mogę liczyć na otrzymanie zamówionych nagród? 7 Punkty należy przesłać do Biura Programu przed upływem daty ważności punktów (patrz miesiąc i rok powyżej) 7 Wysyłać (listem poleconym) należy górną część punktów, a dolną kupony kontrolne wraz z potwierdzeniem nadania korespondencji, zachować do momentu otrzymania nagród. KUPON KONTROLNY DLA WYKONAWCY Jak i którą część punktu mam wysłać do Państwa? ADRES BIURA PPM Mapei Polska Sp. z o.o., Biuro Programu Partnerskiego dla Wykonawców ul. Chałubińskiego 8, 00-613-Warszawa Infolinia: (0-22) 595-42-38 – Czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 10.00 do 13.00 Kontakt e-mail: [email protected] Dlaczego zdarza się, że otrzymana nagroda nie jest identyczna z tą na zdjęciu w katalogu nagród? Drukowany katalog nagród funkcjonuje w rynku przez okres co najmniej jednego roku, a często znacznie dłużej. W tym czasie producenci mogą zmienić modele nagród. Zdarza się również, że Biuro Programu zmienia producenta nagród, jeśli terminowość dostaw zamówionych produktów nie jest wystarczająca. Tym niemniej Biuro Programu dokłada wszelkich starań, by w każdym momencie trwania Programu nagrody oferowane uczestnikom były maksymalnie zbliżone do prezentowanych w katalogu drukowanym pod względem wartości, jakości i walorów użytkowych. Zamiast krzyżówki 1. Wejdź do kalkulatora materiałowego (www.mapei.pl) i sprawdź ile opakowań KERAFLEX MAXI S1 szary potrzeba na ułożenie płytek o wymiarach 400 mm x 400 mm x 4 mm na powierzchni 100 m2 w systemie montażu okładziny ceramicznej na podłożach ogrzewanych. …....…….....................................….... 2. Jakie są dwa najczęściej spotykane wykończenia posadzek chemoodpornych, omówione w tym numerze Kroniki Mapei? ……………..................................….... 3. Jakie trzy produkty z linii ULTRACOAT zastosowano dla ochrony posadzki drewnianej w kościele w Pesaro? ……………..................................….... 4. Jak nazywa się superkomputer NASA, który dokona obliczeń dla modelu hydratacji cementu stworzonego przez konsorcjum badawcze, w którego skład wchodzi Mapei? ……………..................................….... 5. W jakich kolorach dostępny jest uszczelniacz i klej w jednym – MAPEFLEX PU45? ……………..................................….... Dla pierwszych 10 osób, które nadeślą prawidłowe odpowiedzi czekają profesjonalne przedłużacze o długości 25 m (izolacja przewodu: neopren; klasa szczelności: IP 44, oznaczenie przewodu: H07RN-F3G2,5). Nagrody ufundował dystrybutor narzędzi, m.in. marki PERLES i COLLOMIX, firma www.langelukaszuk.pl Odpowiedzi prosimy przesyłać do dnia 31 stycznia 2011 roku na adres: MAPEI Polska Sp. z o.o., ul. Chałubińskiego 8, 00-613 Warszawa z dopiskiem „Kronika Mapei nr 15”. Prawidłowe odpowiedzi na pytania z poprzedniego numeru Kroniki Mapei: Na kim spoczywa obowiązek wystawienia, przechowywania i przedstawiania do kontroli deklaracji zgodności wyrobu budowlanego? Na producencie (wyrobu). Jaki tytuł nosi najnowsze opracowanie techniczne Mapei dotyczące systemowych rozwiązań do montażu płytek ceramicznych i kamienia naturalnego? Przewodnik dla wykonawcy i inwestora. Jaką nazwę nosi ognioodporny lakier poliuretanowy do drewna Mapei? ULTRACOAT PF1. W i ń przynajmniej Wymień j i j 3 ((spośród ś ód prezentowanych h w tej Kronice) klasyczne efekty dekoracyjne, jakie można uzyskać za pomocą tynku Silexcolor Marmorino: Classico, Encausto, a Spessore, Veneziano, Gesso. Ile punktów Programu Partnerskiego Mapei dla Wykonawców jest na opakowaniu kleju Keraflex Maxi S1? 13 punktów. Autorzy pierwszych dziesięciu poprawnych odpowiedzi otrzymali Polary Mapei. Oto oni: 1. Stanisław Mikołajczak, Czarnków 2. Marek Tajak, Rybnik 3. Artur Jakubowski, Łomża 4. Przemysław Kwaśniewski, Warszawa 5. Krzysztof Hejno, Sieraków Śląski 6. Dariusz Rauk, Poręba 7. Sylwester Strzemieczny, Wąsewo 8. Jacek Kosztyła, Poraj 9. Bartłomiej Bartlewski, Żelistrzewo 10. Michał Romańczuk, Kamień Pomorski Kronika Mapei nr 15/2010 71 kronika15.indd 71 10-12-16 16:39 klej wielkiego formatu Odkształcalna, grubowarstwowa cementowa zaprawa klejąca o wysokich parametrach (klasa C2TE S1) do montażu płytek ceramicznych i kamiennych – szczególnie o dużych formatach – na trudnych podłożach. Wykonana w Technologii LowDust. 72 Kronika Mapei nr 15/2010 kronika15.indd 72 10-12-16 16:39