docPrezentacja programu PowerPoint
download 
Reklamacja Transkrypt
Prezentacja programu PowerPoint
Metody diagnozowania uzdolnień uczniów Maria Foryś Zakład Pedagogiki Szkolnej IP UJ Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plan wykładu: 1. Wprowadzenie 2. Wyjaśnienie pojęć: zdolności – uzdolnienia – talent uczeń zdolny – uczeń uzdolniony – uczeń utalentowany 3. Przegląd metod diagnozowania uzdolnień 4. Metoda nominacji nauczycielskiej – możliwości i ograniczenia 5. Refleksje końcowe Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Refleksje H.Gardnera Howard Gardner pisze, iż [...] w naszym obecnym systemie edukacyjnym, dalekim od naturalnego kształcenia, oczekiwanie efektu zastępuje rzeczywiste uczenie się. Chcemy, by uczeń udzielał poprawnej odpowiedzi, by udowodnić, że nasz system jest efektywny, poddajemy go testom, by się przekonać, że nasza praca ma sens. Rzeczywisty proces uczenia się to taki, który stymuluje do działania, wywołuje trwałą zmianę w postawach, systemie wartości i w systemie poznawczym. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Refleksje H.Gardnera Rzeczywisty proces uczenia się wychodzi poza fakty i liczby, jego wymiernym efektem jest umiejętność wykorzystania nabytej wiedzy w sytuacjach życiowych, takich które dalece wykraczają poza klasę szkolną. Nasze systemy edukacyjne nie uwzględniają różnic indywidualnych, indywidualizm jest zdominowany koniecznością zaspokajania potrzeb większości, stąd coraz większa liczba uczniów niedostosowanych do obowiązującego kanonu.” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego “W ciągu ostatnich ponad 50 lat psychologowie dowiedli, że model choroby nie zbliża psychologii do zapobiegania ... poważnym problemom … Obecnie psychologowie powinni wezwać do, zakrojonych na szeroką skalę, badań nad mocnymi stronami i zaletami ludzi...” Martin Seligman & Mihaly Csikszentmihalyi, 2000(z prezentacji L. Magajny w Radovlijcy, Słowenia, 2005) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kompetencje nauczyciela w zakresie wspierania zdolności (B. Suchodolski) • Zdolności trzeba nie tylko wykrywać, lecz także stwarzać, • Samo zidentyfikowanie zdolności, które w konsekwencji nie prowadzi do ich „specjalnego” kształcenia, jest zwykłym etykietowaniem uczniów, • Nauczyciele, nazywając ucznia zdolnym w znaczeniu językowym, wytwarzają zdolności, tymczasem, gdy mówimy o stwarzaniu zdolności, należy wziąć pod uwagę dbałość i troskę o zdolności, zarówno w zakresie organizowania sytuacji, aby się ujawniły, jak i podjęcia zadań w kierunku ich rozwoju Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Koncepcja „mocnego profesjonalizmu” D. Gołębniak (1998) O profesjonalizmie nauczyciela świadczy warsztat zawodowy, na który składają się m.in.: • diagnozowanie i monitorowanie rozwoju ucznia, • mierzenie indywidualnego progresu, • rozpoznawanie uzdolnień i specyficznych potrzeb ucznia Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Specjalne potrzeby edukacyjne (Special Educational Needs, SEN) Warnock Report (1978) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (Children with Special Educational Needs, SEN) Dzieci zdolne wybitnie zdolne Dzieci z trudnościami w uczeniu się Dzieci z: •upośledzeniem umysłowym •schorzeniami neurologicznymi •uszkodzeniem narządów zmysłu i wzroku •z zaburzeniami emocjonalnymi Specyficzne trudności w uczeniu się • dysleksja • dysgrafia • dyskalkulia • dysortografia • dysmuzja • dyschronia Pomoc uczniom ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi Pomoc pedagogiczna w formie: • specjalnego programu, • specjalnych metod nauczania dostosowanych do ich potrzeb, ograniczeń i możliwości, • odmiennych rozwiązań organizacyjnych dla realizowania ich specjalnej edukacji, • specjalnie przygotowanych nauczycieli. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Źródło: http://www.wychowawca.pl/miesiecznik_nowy/2006/01-2006/01.htm Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Geniusz [...] człowiek, którego dzieło okazało się przełomowe dla dalszego rozwoju i postępu cywilizacyjnego - w nauce, technice, kulturze, życiu społecznym. Geniuszem np. w fizyce okazał się Einstein, w medycynie - Pasteur, w astronomii - Kopernik itd. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Talent • W psychologii pojawiły się próby ustalenia warunków mających duże znaczenie w kształtowaniu talentu. • Wymienia się interakcję takich czynników, jak: wysoki poziom uzdolnień specjalnych, iloraz inteligencji powyżej przeciętnej, wysoki poziom uzdolnień twórczych, odpowiednia struktura osobowości zabezpieczająca efektywność działania często wbrew przeciwnościom, aktywność własna, środowisko społeczne sprzyjające rozwojowi uzdolnień oraz czynnik losowy (trochę szczęścia - znaleźć się we właściwym miejscu i czasie). • Nie można więc o człowieku, który doskonale odtwarza (śpiewa) utwory powiedzieć, że ma talent, jest on bowiem uzdolniony odtwórczo. Ale jeśli sam skomponowałby piosenkę i bardzo dobrze ją wykonał, to wówczas można o nim powiedzieć, że ma talent. Zasadniczo więc pojęcie talent odnosi się do ludzi, którzy mają określony dorobek twórczy. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Pojęcie zdolności 1. Zdolność to wykonanie jakieś czynności z biegłością i sprawnością działania. Ujęcie behawiorystyczne. 2. Zdolność jako potencjalna szansa, której aktualnie nie ma, ale którą człowiek może nabyć. 3. Zdolność jako aktualna możliwość podmiotu wykonania jakiejś czynności. 4. Zdolność jako maksimum sprawności, do której człowiek mógłby dojść, gdyby w optymalnych warunkach przygotował się do wykonania pewnej czynności. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Interakcyjny model rozwoju zdolności według S. Popka Trójpierścienny model zdolności J. S. Renzulliego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zgodnie z komponentowym modelem twórczości R.R. Urbana jego narzędzie uwzględnia różne składniki twórczości – z więc nie tylko myślenie dywergencyjne, lecz i konwergencyjne (np. umiejętność koncentracji na dostępnej informacji, dostosowania się do reguł zadania, elaboracji – czyli zamykania i uzupełnienia struktur, a także nie tylko poznawcze, lecz i osobowościowe wskaźniki twórczości (np. podejmowanie ryzyka, poczucie humoru, nonkonformizm, zaangażowanie w zadanie) „Komponentowy model twórczości" K.K.Urbana Test Urbana i Jellena (Nęcka, 2001) Wyjaśnienie pojęć: uczeń zdolny uczeń uczeń utalentowany uzdolniony Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Problematyka zdolności i ucznia zdolnego Zdolności dzieci młodzieży są zawsze in statu nascendi, a więc możemy mówić o nich jako właściwości, która się rozwija.. Obserwujemy jej pewne przejawy, ale nie znamy do końca potencjalnych możliwości. Pojęcie „ucznia zdolnego” jest bardziej złożone niż pojęcie „zdolność” – mówimy o podmiocie, który się rozwija i którego zdolności się zmieniają zależnie od wielu okoliczności. Uczeń zdolny – jest to taki uczeń, który odróżnia się od innych dużą sprawnością wykonywania czynności w określonej dziedzinie. Jeżeli aktualnie tej sprawności nie przejawia z różnych względów, ale ma potencjalnie możliwości, w sprzyjających warunkach może je ujawnić. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Uczeń zdolny - definicja Uczeń zdolny - to uczeń przejawiający wyższy niż przeciętny poziom rozwoju takich zdolności jak myślenie, zdolność obserwacji, wyobraźnia, pamięć, uwaga, sprawności manualne i ruchowe. Ma potencjalne możliwości osiągnięcia sukcesu w dziedzinie umysłowej, twórczej, artystycznej, w zakresie zdolności przywódczych czy w poszczególnych przedmiotach nauczania. W celu pełnego rozwinięcia specjalistycznych oddziaływań. tych możliwości Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego wymaga Edukacyjna definicja wybitnych zdolności Marlanda i utalentowane dzieci to te, które zostały zidentyfikowane przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach jako te, które mają predyspozycje do wybitnych osiągnięć. Są to dzieci, które wymagają zróżnicowanych programów nauczania i/lub dodatkowych możliwości poza tymi, które dostarczają normalne programy szkolne (chodzi o stworzenie takich warunków, które umożliwią rozwój osobisty i co się z tym wiąże przyniosą korzyści społeczne)” „Uzdolnione Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Uczeń zdolny – rozumienie społeczne • • • • dobrze się uczy, grzeczny wzorowe zachowanie inne osiągnięcia szkolne Szkoła typuje dzieci zdolne według pewnych schematów, zupełnie pomijając czynnik intelektualny Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Uczeń zdolny – rozumienie społeczne Jest zdolny bo: • Dobrze się uczy • Nie zadaje trudnych pytań • Nie kłamie • Nie ma dziwnych pomysłów • dodatkowe czynniki: płeć, zachowanie w szkole, schludny wygląd, położenie ławki w klasie, kontakty rodziców z szkołą, ubranie, status materialny rodziny. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Uczeń zdolny – rozumienie psychologiczne • • • • • Ma wysoki iloraz inteligencji, Duże osiągnięcia, Wysoki poziom twórczy, Charakteryzuje go niepokój poznawczy, Odrywa się od utartych schematów, potrafi znaleźć się w nowej sytuacji, • Ma pomysły nowych rozwiązań starych problemów • Nie boi się nowych rzeczy Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Charakterystyka cech ucznia zdolnego • • • • • Szybkie zapamiętywanie, Prawidłowe kojarzenie i rozumowanie, Ciekawość świata i ludzi, dar bystrej obserwacji otoczenia, Dociekliwość, zadawanie dużej ilości pytań, Szeroki wachlarz zainteresowań, dużo wiadomości pozaszkolnych, niekiedy ukierunkowane uzdolnienia i pasje Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Charakterystyka cech ucznia zdolnego • Wykonywanie zadań umysłowych z przyjemnością, umiejętność skupienia uwagi przez dłuższy czas, co je interesuje, • Bogata wyobraźnia, ciekawe oryginalne pomysły, • Potrzeba wyrażania swoich wrażeń, myśli i emocji w różnej formie, np. w muzyce, tańcu, plastyce, w słowie lub w piśmie, • Niezależna postawa, obrona swoich poglądów i pomysłów, • Poczucie humoru Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Negatywne cechy niektórych dzieci zdolnych hamujące ich rozwój intelektualno - emocjonalny • Trudność w przystosowaniu do grupy (chęć ciągłego imponowania, dominowania, postawa rywalizacyjna), • Zarozumiałość, okazywanie lekceważenia rówieśnikom i nauczycielom, • Egocentryzm, koncentracja na sobie „zamęczanie nauczyciela” • Trudności w przechodzeniu od wiadomości do umiejętności, demonstrowanie wiedzy encyklopedycznej • Chwiejność emocjonalna, nieśmiałość lub nadpobudliwość psychoruchowa, zachowania agresywne bądź lękowe. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kryteria diagnozy zdolności: • Psychopedagogiczne • Pedagogiczne Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego INTELIGENCJA MIERZONA SKALĄ WISC-R: OGÓLNA – suma wyników wszystkich testów skali Wechslera WERBALNA – słowna /jeśli dobra wypowiedzi słowne mogą być w szkole mocną stroną/ NIEWERBALNA - bezsłowna Diagnoza pedagogiczna spełnia trzy funkcje: 1. Punkt wyjścia w czynnościach projektowania 2. Systematyczną kontrolę przebiegu procesu wychowania 3. Ocena wyników działalności pedagogicznej umożliwiająca kontrolę przebiegu działań i korekturę danego lub następnego cyklu organizacyjnego działalności pedagogicznej S. Ziemski: Problemy dobrej diagnozy. Warszawa 1973, s. 38 Podział wartości IQ na przedziały (krzywa gęstości rozkładu normalnego) źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Iloraz_inteligencji Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego powyżej 145 131-145 116-130 85-115 70-84 poniżej 70 Inteligencja bardzo wysoka Inteligencja wysoka Inteligencja powyżej przeciętnej Inteligencja przeciętna Inteligencja niższa niż przeciętna Upośledzenie umysłowe Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Obszary uzdolnień: 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne zdolności intelektualne Twórcze lub produktywne myślenie Zdolności przywódcze Zdolności artystyczne Zdolności psychomotoryczne Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Sfery zdolności najczęściej diagnozowane w polskim poradnictwie: 1.Wysoki poziom inteligencji i zdolności specjalnych: • • • • • • Szybkie tempo uczenia się Poprawne, logiczne rozumowanie Dobre rozumienie abstrakcyjnych pojęć, relacji, implikacji Bogaty zasób słów i dobre wykorzystanie słownictwa Poziom wykonania zadań wyprzedzający normy wiekowe Umiejętność dobrej organizacji pracy i czasu Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Sfery zdolności najczęściej diagnozowane w polskim poradnictwie: 2. Zdolność do zaangażowania w zadanie: • Samodzielność w inicjowaniu równego rodzaju aktywności • Zdolność do długiej koncentracji na działaniach • Pasja w realizacji zainteresowań • Poświęcanie interesującym zadaniom więcej czasu niż to wymaga • Podejmowanie zadań złożonych, stawiających opór • Duża samodzielność w wyborze i realizacji dziedzin zainteresowań Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Sfery zdolności najczęściej diagnozowane w polskim poradnictwie: 3. Twórczość • Wyobraźnia i fantazja • Zdolność do wymyślania wielu rozwiązań tego samego problemu • Oryginalność pomysłów, wypowiedzi, rozwiązań • Niezależność, słaby konformizm, zdolność do ryzyka Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Do badania dzieci i młodzieży wykorzystuje się m. in: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Skalę Wechslera Testy Matryc Ravena Ogólny Test Kwalifikacyjny Diagnozę możliwości intelektualnych A. Matczak Test znajomości słów M. Choynowskiego Test językowy „Leksykon” Kwestionariusz zainteresowań „Z” Testy rysunkowe Twórczego Myślenia Jellena- Urbana Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego W praktyce identyfikacji uczniów zdolnych B. Feger wyróżnia metody: • Oceny szkolne – mała rzetelność. Z reguły nie uwzględniają uzdolnień twórczych, • Opinie nauczycieli – bardzo niska rzetelność. Nauczyciele mają tendencje do przeceniania zdolności dzieci atrakcyjnych, miłych konformistycznych (Torrance 1982).Istnieją jednak badania, w których wykryto wysokie wskaźniki trafnych identyfikacji uczniów zdolnych przez nauczycieli (Clifford, Denton) • Testy osiągnięć szkolnych – stosunkowo wysoka dokładność pomiaru. Niestety testy obejmują wąskie spektrum cech osobowych (są mało trafne) • Testy inteligencji – są obiektywne, łatwe w użyciu. Zadania w różnych testach nie są w pełni porównywalne. P.E Torrance (1982) twierdzi, że nie są w stanie zidentyfikować około 70% dzieci o wysokich uzdolnieniach twórczych. • Arkusze obserwacyjne – pozwalają stosunkowo wcześnie uchwycić cechy indywidualnego rozwoju. Uzyskana charakterystyka jest dość wszechstronna. Nie daje się za to prosto porównać z charakterystykami innych uczniów. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Identyfikacja - nominacja Weinert, Waldman – identyfikacja zawiera jedynie spis rzeczywistości (odpowiada na pytanie, kto jest zdolny?), nie występuje interpretacja, Prowadzona na podstawie arbitralnych punktów widzenia, nie zawierających wystarczającego uzasadnienia teoretycznego, Określenie faktu wskazania osoby zdolnej nie gwarantuje nam informacji dot. ukierunkowania działań pedagogicznych Praktyka selekcyjna – dominuje identyfikacja nie pełna diagnoza pedagogiczna Nominacje nauczycielskie 1. Nominowanie uczniów przez nauczycieli było najwcześniejszą metodą rozpoznawania uzdolnionych dzieci? 2. Nauczyciele są skłonni nominować tylko te dzieci, które uczyły się w szkole znaczenie lepiej niż koledzy (Galagher 1979). Taka definicja wykluczałaby nominowanie Alberta Einsteina, Thomasa Edisona, Winstona Churchilla. 3. Nieukierunkowane opinie nauczycieli mogą być nietrafne, gdy jednak poinformujemy ich dobrze o kryteriach selekcji, z pewnością dostarczą cennych i użytecznych informacji o dziecku. 4. Nauczyciele mają wyjątkową okazje obserwować uczniów podczas myślenia i wykonywania zadań szkolnych. Nauczyciele dostają arkusze nominacje czy rekomendacji, zawierające konkretne kryteria i wskazówki. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nominacje nauczycielskie 5. Nauczyciele stwierdzają, że używanie arkuszy nominacyjnych daje im 2 korzyści. 1. Połączone dane dostarczają wielostronnego, bardziej realistycznego obrazu uzdolnień dziecka niż pojedynczy wynik testowania. 2. Znacznie ułatwiają rodzicom tłumaczenie powodów przyjęcia lub częściej – nieprzyjęcia dziecka do programu kształcenia uzdolnień. 6. Tradycyjna procedura nominacji/selekcji, zdaniem krytyków pochłania zbyt wiele czasu i energii i środków, które lepiej wykorzystać na bezpośrednie kształcenie uczniów. Barbara Clark(1983) sądzi, iż bardziej naturalne i humanistyczne podejście do selekcji pomogłoby wyzwalać talenty u dzieci i służyć im. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przykłady nominacji nauczycielskich 1. Calwin Taylor (1986) – procedura odpowiadająca jego definicji uzdolnienia jako wybitnego talentu w zakresie twórczości, porozumiewania się, projektowania, przewidywania i podejmowania decyzji, jak również talentu w tradycyjnych przedmiotach szkolnych. Uważa, że żadne dziecko, gdy się porówna z rówieśnikami nie osiąga szczytu we wszystkich tych dziedzinach. Szkoła umożliwiając dzieci postępy we wszystkich tych dziedzinach, powinna jednocześnie wyszukiwać dzieci, które szczególnie wyróżniałyby się w którejś z nich. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Totem talentu Taylora (1984) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przykłady nominacji nauczycielskich 2. Joseph Renzulli (1981) – odwołuje się do swojej teorii. Okręgi stosujących jego model drzwi obrotowych tworzą rozmaitymi sposobami pulę utalentowanych uczniów. Będący w puli otrzymują nieco wzbogaconą ofertę oświatową, a co ważniejsze są zachęcani do skoncentrowania się na jednej, wybranej dziedzinie zainteresowań. Renzulli powiada, że gdy uczeń przejawia silne zainteresowanie, to tak jakby w obwodzie popłynął prąd – jest to stan, w którym uczenie się jest najefektywniejsze. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przykłady nominacji nauczycielskich 3. Model Eby (1983.1984) – oparty na definicji uzdolnienia jako zbioru czynności prowadzących do oryginalnego wytworu o wysokiej jakości. Nie zaleca czekać, aż dzieci same „włączą prąd”, lecz dostarcza im szeregu jednostek programowych, czyli ustrukturowanych sposobności do uczenia się. Dzieci zachęca się, by zgłaszały się do udziału w jednostce odpowiadającej ich zainteresowaniom i zdolnościom. 4. Benjamin Bloom (1963) mówiąc o testach wykrywania talentów zauważa, „że testy sytuacyjne, w których egzaminowany mierzy się z realnymi problemami, są bez wątpienia doskonałym sposobem obserwowania i przewidywania twórczości” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Przykłady nominacji nauczycielskich 5. D. Fiske (1971) specjalizujący się w badaniu osobowości: „nie ma lepszego sposobu selekcjonowania obiecujących kandydatów, niż odpowiednio pomyślana i zorganizowana próba ich pracy” Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Postawy nauczyciela a stwarzanie i diagnozowanie zdolności W jakim stopniu zdolności ucznia zostają zauważone i rozwijane zależy od wielu czynników, w tym zwłaszcza od aktywności nauczyciela. Można wyodrębnić 4 postawy wobec ucznia zdolnego: 1 POSTAWA – niedostrzeganie zdolności ucznia zdolnego (z powodu niewiedzy, braku właściwej identyfikacji zdolności); 2 POSTAWA – ignorowanie lub hamowanie jego zdolności (np. z powodu braku umiejętności pracy z takim uczniem, niechęci wobec konieczności dodatkowej pracy, braku akceptacji „odmienności” ucznia zdolnego); Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Postawy nauczyciela a stwarzanie i diagnozowanie zdolności 3 POSTAWA – nierozwijalnie jego zdolności z powodów obiektywnych, ale dobre wypełnianie funkcji wychowawczych (gdy uczeń wykazuje zdolności w dyscyplinie odmiennej niż specjalizacja nauczycielska, nauczyciel nie różnicuje wobec niego zadań kształcenia, jednak podejmuje odpowiednie zadania wychowawcze); 4 POSTAWA – świadome podejmowanie zadania rozwoju zdolności (organizuje proces kształcenia i wychowania dostosowany do potrzeb ucznia zdolnego) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Cechy nauczyciela Model A - tradycyjny Model B - indukcyjny Nauczyciel jako osoba administrująca realizację programu Nauczyciel jako osoba zlecająca i organizująca zadania i ćwiczenia Nauczyciel jako partner, asystent w zdobywaniu wiedzy metodami badawczymi Nauczyciel jako partner, asystent w zarządzaniu realizacją zadań „Pseudoekspert" w wielu dziedzinach „Ekspert" w co najwyżej dwóch dziedzinach Nauczyciel jako osoba przeprowadzająca szkolną ewaluację opartą na ocenianiu Nauczyciel jako osoba pomagająca uczniom w sprawdzaniu własnych możliwości przy użyciu różnych form ewaluacji zewnętrznej Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Metoda nominacji nauczycielskich Możliwości metody: • • • Bezpośredni, często długotrwały i intensywny kontakt z uczniami, umożliwiający trafne rozpoznanie ich uzdolnień. Posiadana przez nauczyciela wiedza i doświadczenie pedagogiczne. Możliwość bezpośredniej współpracy zarówno z samym uczniem, jak i jego rówieśniczym otoczeniem społecznym, rodzicami i specjalistami. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Metoda nominacji nauczycielskich Ograniczenia metody: • Ukrywanie zdolności, • Efekt Galatei, Efekt Golema • Teoria kuli bilardowej • Syndrom nieadekwatnych osiągnięć szkolnych (za ang. underachievement syndrome - SNO) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego • Efekt halo (ang. halo effect), in. efekt aureoli, w psychologii tendencja do automatycznego, pozytywnego (efekt Galatei, efekt aureoli, efekt nimbu, efekt Pollyanny, anielski efekt halo) lub negatywnego (efekt Golema, szatański efekt halo), przypisywania cech osobowościowych na podstawie pozytywnego lub negatywnego wrażenia. • Jest odmianą podstawowego błędu atrybucji. Polega na tym, że przypisanie jednej ważnej pozytywnej lub negatywnej właściwości wpływa na skłonność do przypisywania innych, niezaobserwowanych właściwości, które są zgodne ze znakiem emocjonalnym pierwszego przypisanego atrybutu. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Najważniejszymi atrybutami, które posiadają moc wywoływania efektu halo, są: inteligencja/głupota, nieatrakcyjność /atrakcyjność fizyczna, elementy wyglądu zewnętrznego (np. schludny /brudny), dobroć/zło. Przykłady: • Punktualność jest dla mnie ważną wartością. Spotykam nową osobę i zauważam, że jest ona punktualna, więc będę skłonny myśleć, że jest też inteligentna, przyjazna, uczciwa etc. • Spotykam osobę, którą oceniam jako niekulturalną i agresywną. Będę skłonny myśleć o tym człowieku, że jest także np. leniem i ma zaściankowe poglądy. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Bibliografia: 1. Gołębniak D., 2006, Zmiany edukacji nauczycieli, Toruń – Poznań 2. Giza T., 2008, O kształceniu pedagogów w zakresie pedagogiki zdolności – maszynopis wystąpienia na III Seminarium Dydaktyki Akademickiej IP UJ 3. Dyrda B., 2000, Syndrom nieadekwatnych osiągnięć szkolnych jako niepowodzenie szkolne uczniów zdolnych, Kraków 4. Sękowski A.,E.,2004, Psychologia zdolności. Współczesne kierunki badań, Warszawa Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego „Zacznijcie od poznawania swoich uczniów, bo na pewno ich nie znacie.” J.J Rousseau „Emil, czyli o wychowaniu” (1762)
