Moja Australia - Kino Dzieci Prezentuje

Dział Edukacji
Stowarzyszenie Nowe Horyzonty
www.nhef.pl
facebook.com/NoweHoryzontyEdukacjiFilmowej
CYKL | FILMOWE LEKCJE – KLASA 4.
GRUPA WIEKOWA | SZKOŁA PODSTAWOWA 4–6
PRZEDMIOT | JĘZYK POLSKI
MATERIAŁY DYDAKTYCZNE DLA NAUCZYCIELA
SCENARIUSZ LEKCJI
opracowanie: Mariusz Widawski
FILM | „WICHER”
„Ostwind – Zusammen sind wir frei”, Niemcy 2013, 101 min
reżyseria: Katja von Garnier
scenariusz: Kristina Magdalena Henn, Lea Schmidbauer
obsada: Hanna Binke, Cornelia Froboess, Marvin Linke, Tilo Prückner
Czternastoletnia Mika z powodu problemów w szkole zostaje wysłana na wakacje do surowej babci –
byłej mistrzyni jazdy konnej, która prowadzi stadninę i zajmuje się nauką jeździectwa. Dziewczyna
zaprzyjaźnia się z Wichrem – koniem, który podobnie jak ona wydaje się zagubiony i nie ufa ludziom.
W ciągu kilku tygodni Mika okrywa wielki talent i pasję do jazdy konnej, z czasem również jej relacje
z babcią nabierają innego charakteru – mimo wielu nieporozumień babcia i wnuczka łączą siły, by podjąć
walkę o konia, któremu grozi niebezpieczeństwo.
Widzowie, którzy utożsamiają się z główną bohaterką, odczuwają wraz z nią wiele emocji: złość (gdy
rodzice wysyłają Mikę do babci), rozczarowanie i smutek (gdy Mika odkrywa, że Wicher został oddany
Węgrowi), zagubienie (gdy Wicher dziwnie zachowuje się podczas zawodów), radość i spełnienie (gdy
Mika odkrywa kontakt z koniem). Film porusza m.in. tematy odwagi, wiary w siebie, wytrwałości,
odnajdywania pasji oraz podążania swoją drogą wbrew oczekiwaniom bliskich i związane z tym trudne
relacje między pokoleniami. Obraz buduje poczucie, że zaangażowanie, determinacja i konsekwencja
pozwalają pokonać przeciwności losu i obrócić niekorzystne sytuacje na naszą korzyść.
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
MIKA I WICHER. O RELACJACH CZŁOWIEKA I ZWIERZĘCIA OPARTYCH
NA ZAUFANIU I SZACUNKU
Temat lekcji
Mika i Wicher. O relacjach człowieka i zwierzęcia opartych na zaufaniu i szacunku.
Czas trwania lekcji
2 × 45 min
Cele lekcji
Podczas lekcji uczeń:
→
→
→
→
→
→
nabywa i doskonali kompetencje pracy z tekstem filmowym;
kształci umiejętności ukierunkowanej analizy i interpretacji filmu;
dostrzega w filmie wartości moralno-etyczne, społeczne, filozoficzne i artystyczne;
identyfikuje i porównuje problemy podejmowane w filmie z własnymi doświadczeniami;
formułuje tezy, wyraża opinie, refleksje i oceny poparte argumentami;
jest aktywnym uczestnikiem dyskusji.
Metody i formy pracy
Podczas lekcji nauczyciel wykorzystuje następujące metody i formy pracy z uczniem:
→
→
→
→
→
→
karta pracy;
ukierunkowana dyskusja;
pogadanka;
burza mózgów;
ukierunkowana analiza i interpretacja tekstu filmowego;
praca z klasą, w parach i w grupach.
Środki dydaktyczne
Podczas lekcji nauczyciel wykorzystuje następujące środki dydaktyczne:
→
→
→
film „Wicher”;
karta pracy;
powieść Erica Knighta „Lassie, wróć!”, Nasza Księgarnia 1991 (opcjonalnie).
Przygotowanie do lekcji
Lekcje powinny się odbyć po obejrzeniu filmu „Wicher”. Przed zajęciami nauczyciel drukuje karty pracy
(patrz s. 5) i – jeśli zamierza rozpocząć i zakończyć temat czytaniem fragmentów „Lassie, wróć!” (patrz
s. 3, 4) – przygotowuje książkę lub odpowiednio skserowane strony.
PRZEBIEG LEKCJI
Wprowadzenie
Lekcję warto rozpocząć głośną lekturą rozdziału „Kryjówka wśród wrzosowisk” z powieści Erica Knighta
„Lassie, wróć!” (s. 31–34).
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
2
Nauczyciel informuje uczniów, że podczas dwóch godzin zajęć będą podejmować działania i wykonywać
zadania związane z filmem „Wicher”. Zapisuje na tablicy hasło: O FILMIE PO FILMIE… „WICHER”.
Realizacja tematu
Nauczyciel zachęca klasę do rozmowy o uczuciach i emocjach wywołanych przez doświadczenie filmu.
Prosi uczniów, aby nazwali emocje (uczucia), jakich doświadczali podczas projekcji filmu i jakie mają
w sobie teraz, po obejrzeniu filmu. Zapisuje na tablicy udzielone odpowiedzi (burza mózgów), po czym
poleca uczniom, aby dokonali wartościowania tych emocji (uczuć), grupując je na pozytywne oraz
negatywne, a w dalszej kolejności wskazali te, które wymieniano najczęściej. Następnie prosi uczniów,
aby pracując w parach, podali przykłady filmowych zdarzeń, które wywołały trzy najpopularniejsze
pozytywne lub/i negatywne emocje (uczucia). Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy na forum klasy.
Nauczyciel podsumowuje tę część lekcji, wskazując zarówno na uczuciowy, jak i emocjonalny wymiar
filmu w ogóle, a filmu „Wicher” szczególnie.
Drugi segment lekcji służy przyjrzeniu się w sposób odtwórczy i twórczy światu przedstawionemu w filmie.
Nauczyciel, przypominając uczniom, że obraz filmowy, podobnie jak literatura, jest nośnikiem wiedzy
o świecie, pyta ich, jakich informacji dostarcza „Wicher” i do jakich obszarów filmowego świata wiedza
ta się odnosi. W wypowiedziach uczniów powinny się pojawić elementy świata przedstawionego filmu
dotyczące czasoprzestrzeni, bohaterów, głównych zdarzeń oraz kompozycji filmu.
Przewidywane odpowiedzi
→
→
→
Czasoprzestrzeń: czas współczesny (teraźniejszy), Niemcy (Frankfurt, Holzhausen)
Bohaterowie: Mika, rodzice Miki, przyjaciółka, nauczyciel (część „szkolna” filmu); Sam, pan
Kaan, babcia Miki, grupa dzieci, dżokejka (część „wakacyjna” filmu)
Kompozycja: budowa dwudzielna; pierwsza część, „szkolna”, to preludium, które ma na celu
wprowadzenie do tematyki i problematyki filmu; część druga – „wakacyjna” – stanowi clou.
Nauczyciel rozdaje karty pracy i prosi uczniów, aby w parach wskazali zdarzenia, które tworzą ramy
kompozycje filmu (zadanie 1). Uczniowie przedstawiają na forum klasy wyniki swojej pracy.
Trzeci segment zajęć poświęcony jest stworzeniu filmowego portretu Miki. Na potrzeby zadania 2 z karty
pracy nauczyciel dzieli klasę na grupy i poleca każdemu zespołowi opracowanie charakterystyki głównej
bohaterki filmu odpowiednio w czasoprzestrzeni szkolnej lub wakacyjnej. Po wykonaniu zadania dzieci
prezentują wyniki swojej pracy.
Podczas kolejnej części lekcji uczniowie analizują wzajemne relacje dziewczynki i konia. Nauczyciel pyta
podopiecznych o ich stosunek do zwierząt i doświadczenia w kontaktach ze zwierzętami. Wypowiedzi
uczniów powinny być swobodne, ale ukierunkowane. Po wyczerpaniu tematu prowadzący rysuje na
tablicy oś filmowych zdarzeń.
oś filmowych zdarzeń
Nauczyciel prosi uczniów, aby wymienili pięć wydarzeń, które ich zdaniem najpełniej obrazują wzajemne
relacje Miki i Wichra. Należy zadbać o to, by dzieci koncentrowały się na zdarzeniach, które stanowią
egzemplifikację „etapów” relacji łączącej dziewczynkę oraz konia, a zatem: poznanie się i poznawanie
się, rozumienie i zrozumienie, współistnienie i współzależność, perypetie i problemy.
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
3
Po zakończeniu ćwiczenia nauczyciel zapisuje na tablicy fragment tematu lekcji: MIKA I WICHER.
O RELACJACH CZŁOWIEKA I ZWIERZĘCIA OPARTYCH NA… i prosi uczniów o uzupełnienie tematu (burza
mózgów). Uczniowie wspólnie wybierają najtrafniejsze dokończenia frazy. Podsumowując tę część lekcji,
warto przytoczyć wyimki wypowiedzi filmowych bohaterów definiujące i opisujące relacje dziewczynki
i konia:
→
→
→
→
→
pan Kaan o Mice: „Norsoth – Śpiący. Tak Mongołowie nazywają ludzi obdarzonych darem
rozumienia końskiej mowy. Jedna na milion”;
pan Kaan o Mice: „Mika czuje konie. Rozumie ich myśli. Bardzo niewiele osób to potrafi”;
pan Kaan o Wichrze: „Jego imię nie jest przypadkowe. W pismach czytamy: ze wschodu
nadciągał straszny wicher, potężny podmuch. Nieposkromiona siła, której nic poskromić nie
mogło”;
pan Kaan o Mice i Wichrze: „Dla jeźdźca i konia najważniejsza jest ich relacja. Równowaga
między zaufaniem i szacunkiem”;
Pan Kaan o Mice i Wichrze: „Jesteście stadem. Dwuosobowe stado, a ty jesteś jego
przewodnikiem”.
Podsumowanie tematu
Nauczyciel zaprasza uczniów do dyskusji o tym, co w filmie jest ważne i bardzo ważne. Film „Wicher” jest
tekstem kultury niezwykle bogatym aksjologicznie, a tym samym pozwalającym na podejmowanie wielu
zróżnicowanych merytorycznie i metodycznie działań edukacyjnych i wychowawczych. Może stać się
przyczynkiem do konstruowania przez uczniów analiz kontekstualnych wyzwalających w nich twórcze
i odkrywcze percypowanie filmu jako tekstu kultury, tekstu kulturowego oraz filmu jako dzieła sztuki. Tę
część lekcji dobrze zakończyć rozmową zainspirowaną dwoma cytatami z filmu:
→
→
„Nic nie jest tak zniszczone, żeby nie można było tego naprawić” (pan Kaan);
„Jesteś w stanie zrobić wszystko, jeśli się temu poświęcisz” (matka Miki).
Całe zajęcia warto podsumować głośną lekturą kolejnego fragmentu książki Erica Knighta „Lassie, wróć!”
– tym razem rozdziału „Początek wielkiej wędrówki” (s. 60–62).
Praca domowa
Napisz opowiadanie twórcze, list lub kartkę z pamiętnika. Swoją pracę zatytułuj „Ja i mój zwierzak”.
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
4
KARTA PRACY
Zadanie 1
Uzupełnijcie tabelę, wskazując przykłady zdarzeń ilustrujących podane elementy fabuły filmu „Wicher”.
ELEMENTY FABUŁY
Przedakcja
PRZYKŁAD ZDARZENIA
Rozpoczęcie akcji
Rozwinięcie akcji
Punkt kulminacyjny
Perypetie
Zakończenie akcji
Epilog
Zadanie 2
Opracujcie portret bohaterki filmu „Wicher” w danej czasoprzestrzeni. Zgromadźcie i uporządkujcie
odpowiednie informacje, a następnie stwórzcie „wizytówkę” zawierającą pięć najważniejszych, Waszym
zdaniem, informacji o Mice.
GRUPA A – czasoprzestrzeń szkolna
GRUPA B – czasoprzestrzeń wakacyjna
Potrzebne informacje:
Potrzebne informacje:
→
→
→
→
→
wiek i wygląd;
cechy charakteru, usposobienie;
sytuacja rodzinna (relacje z rodzicami);
problemy w szkole;
przyjaźnie.
→ relacje z innymi;
→ relacje z koniem (podejścia do zwierzęcia);
→ zainteresowania, predyspozycje,
uzdolnienia;
→ cechy charakteru.
CC BY-NC-ND: uznanie autorstwa – użycie niekomercyjne – bez utworów zależnych 3.0 Polska
Licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz
pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci (nie tworzenia utworów zależnych).
5