PROJEKT EUROPEJSKICH NORM NA KOSTKĘ A ZMIANY W

PROJEKT EUROPEJSKICH
NORM NA KOSTKĘ A ZMIANY
W SPECYFIKACJACH GDDKiA
dr inż. Grzegorz Łój
Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki
Katedra Technologii Materiałów Budowlanych
191
DLACZEGO WARTO ZAINTERESOWAĆ SIĘ
TYM TEMATEM?
y Co nowego w normach na DEB?
y Wymagania dla DEB w specyfikacjach GDDKiA
y Wymagania dotyczące układania nawierzchni z DEB
y Dlaczego takie wymagania?
CO NOWEGO W ZAKRESACH NORM?
prEN 1338:… (2011)
„… Permeable blocks with large holes or voids or with an interconnected pore structure to
allow water to pass through the block to provide a porous pavement are not included. …”
prEN 1339:… (2011)
„… This standard does not deal with the tactility or visibility of flags nor with permeable flags. …”
PERMEABLE ZNACZY PRZEPUSZCZALNE?
192
CO NOWEGO W ZAKRESACH NORM?
prEN 1340:… (2011)
„This European Standard specifies materials, properties, requirements and test methods for unreinforced, cement bound precast concrete kerb units, channels and complementary fittings, that
are for use in trafficked paved areas and roof coverings. …”
„… Separation, physical or visual delineation, the provision of drainage or the containment of
paved areas or other surfacing. …”
Koryta ciekowe za wyjątkiem odwodnień liniowych.
ZMIANY WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH NORM
Klasy odporności na warunki atmosferyczne
Klasa (symbol)
1 (A)
Badana cecha
Brak
2 (B)
Nasiąkliwość wodna
3 (D)
Odporność na zamrażanie/rozmrażanie z udziałem środków
odladzających
Badana cecha
nie określa się
Krawężniki – wartość śerdnia
≤ 6,5% Płyty i kostka – każdy
wynik ≤ 6,5%
Ubytek masy z badanej powierzchni po 28 cyklach zamrażania/rozmrażania: wartość
średnia nie więcej niż 1,0 kg/m2
przy czym żaden pojedynczy
wynik < 1,5 km/m2
193
ZMIANY WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH NORM
Badanie odporności na poślizgnięcie/poślizg obowiązkowe
Class
1
2
3
4
Marking
P
Q
R
S
Slip/skid resistance values
No performance measured
≥ 35
≥ 45
≥ 55
WYMAGANIA INWESTORA KRAJOWEGO
y Całościowa nowelizacja Ogólnych Specyfikacji Technicznych dla budowy, remontów i utrzymania
dróg.
y Nowe wymagania ogólne dla wykonawstwa i dla materiałów na poszczególne „warstwy” drogi,
y Nowe wymagania dla: nawierzchni z betonowej kostki brukowej, chodników z betonowych płyt brukowych, posadowienia krawężników betonowych, odwodnień liniowych i cieków przykrawężnikowych itp.
ZAKRES NOWELIZACJI OST
194
ZAKRES STOSOWANIA OST
y Ogólna Specyfikacja Techniczna (OST) jest materiałem pomocniczym do opracowania specyfikacji
technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych (STWiORB) stosowanej jako dokument przetargowy i kontraktowy przy zlecaniu i realizacji robót na drogach krajowych.
y Zaleca się wykorzystanie OST przy zlecaniu robót na drogach wojewódzkich, powiatowych i gminnych.
KLASYFIKACJA BETONOWYCH KOSTEK BRUKOWYCH
y odmianę:
- kostka jednowarstwowa (z jednego rodzaju betonu),
- kostka dwuwarstwowa z betonu warstwy spodniej konstrukcyjnej i warstwy ścieralnej
(górnej) zwykle barwionej grubości min. 5 mm,
y barwę:
- kostka z betonu niebarwionego,
- kostka kolorowa, z betonu barwionego;
y wzór (kształt) kostki: zgodny z kształtami określonymi przez producenta,
y wymiary, zgodne z wymiarami określonymi przez producenta; zalecane grubości:
- dla nawietrzni przeznaczonej do ruchu pojazdów - 80 mm, 100 mm,
- dla ciągów pieszych - 60 mm, 80 mm,
- w indywidualnych rozwiązaniach dopuszcza się inne grubości kostek niż podano powyżej.
y pożądane jest, aby wymiary kostek były dostosowane do sposobu układania i siatki spoin oraz umożliwiały wykonanie warstwy o szerokości 1,0 m lub 1,5 m bez konieczności przecinania elementów
w trakcie ich wbudowywania w nawierzchnię.
y kostki mogą być produkowane z występami dystansowymi na powierzchniach bocznych oraz z fazą
lub bez fazy (w tym z mikrofazą) krawędzi górnych.
WYMAGANIA TECHNICZNE DLA BETONOWYCH
KOSTEK BRUKOWYCH
Lp
1.
1.1
1.2
1.3
Załącznik normy
PN-EN 1338
Cecha
Wymaganie
Kształt i wymiary (każda kostka powinna spełniać wymagania*)
Dopuszczalne odchyłki
od wymiarów
nominalnych deklarowanych
przez producenta.
Długość
Szerokość
Grubość
grubości kostki: < 100 mm
± 2 mm
± 2 mm
± 3 mm
grubości kostki: ≥ 100 mm
± 3 mm
± 3 mm
± 4 mm
Odchyłki płaskości i pofalowania
(jeśli maksymalne wymiary kostki
są większe od 300 mm)
C
Różnica
pomiędzy
dwoma
pomiarami
grubości, tej
samej kostki
powinna
być ≤ 3 mm
Maksymalna wypukłość
Maksymalna wklęsłość
przy długości pomiarowej: 300 mm
1,5 mm
1,0 mm
przy długości pomiarowej: 400 mm
2,0 mm
1,5 mm
Grubość warstwy ścieralnej
(dotyczy płyt dwuwarstwowych)
C
C
≥ 5 mm
195
Załącznik normy
PN-EN 1338
Lp
Cecha
2.
Właściwości fizyczne i mechaniczne (każda kostka powinna spełniać wymagania*)
2.1
Wytrzymałość na rozciąganie przy
rozłupywaniu oraz obciążenie niszczące
F
Wymaganie
Wytrzymałości na rozciąganie przy rozłupywaniu
nie mniejsza niż 3,6 MPa
Obciążenie niszczące nie mniejsze niż 250N/mm
Pomiar wykonany na tarczy
Odporność na ścieranie
(klasa 4 oznaczenie I normy)
2.2
Odporność na
poślizg/poślizgnięcie - wartość USRV
2.3
3.
3.1
G i H
I
szerokiej ściernej,
wg zał. G normy
Boehmego,
wg zał. H normy
≤20 mm
≤ 18 000 mm3/5000 mm2
Wartość średnia ≥ 55
Odporność na warunki atmosferyczne (kryteria stosowane łącznie)
Odporność na zamrażanie/ rozmnażanie
z udziałem soli odladzających
Odporność na
3.2 zamrażanie/ rozmnażanie po 150 cyklach
przy rozmrażaniu w wodzie
3.3
Nasiąkliwość
4.
4.1
4.2
D
Ubytek masy po badaniu: wartość średnia
nie większa niż 0,5 kg/m2, przy czym żaden
pojedynczy wynik nie przekracza1,0 kg/m2
wg PN- B-06250
Żadna kostka nie powinna mieć
wytrzymałości na rozciąganie przy rozłupywaniu
mniejszej niż 2,9 MPa
E
Wartość średnia nie większa niż 5,0%, przy czym
żaden pojedynczy wynik nie przekracza 5,5%
Aspekty wizualne
Wygląd
Tekstura i zabarwienie ***
J
a) górna powierzchnia kostki nie powinna mieć rys
(poza drobnymi przytarciami transportowymi)
i odprysków,
b) nie dopuszcza się rozwarstwień w kostkach dwuwarstwowych,
c) ewentualne wykwity nie są uważane za istotne**
J
a) kostki z powierzchnią o specjalnej teksturze - producent powinien opisać rodzaj tekstury,
b) tekstura lub zabarwienie kostki powinny być
porównane z próbką producenta, zatwierdzona
przez odbiorcę,
c) ewentualne różnice w jednolitości tekstury lub
zabarwienia, spowodowane nieuniknionymi zmianami we właściwościach surowców i zmianach
warunków twardnienia nie są uważane za istotne
UWAGI:
W przypadku kontroli zgodności przeprowadzanej przez stronę trzecią (Przypadek II) dopuszczone są wymagania jak dla
kontroli produkcji.
** Naloty wapienne (wykwity w postaci białych plam) mogą pojawiać się na powierzchni kostek w początkowym okresie eksploatacji. Powstają one w wyniku naturalnych procesów fizykochemicznych występujących w betonie i zanikają
w trakcie użytkowania.
*** Barwiona może być warstwa ścieralna lub cały element
196
WYMAGANIA TECHNICZNE DLA BETONOWYCH
PŁYT CHODNIKOWYCH
Załącznik normy
PN-EN 1339
Lp
Cecha
2.
Właściwości fizyczne i mechaniczne (każda płyta powinna spełniać wymagania*)
2.1
Wytrzymałość na zginanie
2)
Wymaganie
Wytrzymałość nie mniejsza niż 4,0 MPa2)
F
W przypadku przykrywania płytami cieków pochodnikowych wytrzymałość płyt na zginanie powinna być nie mniejsza niż 5MPa
Pomiar wykonany na tarczy
2.2
2.3
Odporność na ścieranie
(klasa 4 oznaczenie I normy)
GiH
Odporność na poślizg/poślizgnięcie wartość USRV
I
szerokiej ściernej,
wg zał. G normy
Boehmego,
wg zał. H normy
≤20 mm
≤ 18 000 mm3/
5000 mm2
Wartość średnia ≥ 55
WYMAGANIA TECHNICZNE DLA KRAWĘŻNIKÓW
BETONOWYCH
Załącznik normy
PN-EN 1339
Lp
Cecha
2.
Właściwości fizyczne i mechaniczne (każda płyta powinna spełniać wymagania*)
2.1
1.3
Wytrzymałość na zginanie
F
Wymaganie
Wytrzymałość nie mniejsza niż 5,0 MPa)
Grubość warstwy ścieralnej dla elementów dwuwarstwowych - minimum 10 mm mierzona w górnej części
Pomiar wykonany na tarczy
2.2
2.3
Odporność na ścieranie
(klasa 4 oznaczenie I normy)
Odporność na poślizg/poślizgnięcie wartość USRV
GiH
I
szerokiej ściernej,
wg zał. G normy
Boehmego,
wg zał. H normy
≤20 mm
≤ 18 000 mm3/
5000 mm2
Wartość średnia ≥ 55
WYMAGANIA TECHNICZNE DLA ODPORNOŚCI
NA WARUNKI ATMOSFERYCZNE
Lp
3.
Cecha (dla krawężników betonowych
i płyt chodnikowych)
Załącznik
normy
Odporność na warunki atmosferyczne (kryteria stosowane łącznie)
Ubytek masy po badaniu w kg/m2:
Odporność na zamrażanie/ rozmnażanie
z udziałem soli odladzających
3.1
Badania warstwy ścieralnej
D
Badania warstwy konstrukcyjnej (dotyczy
kostek dwuwarstwowych)
3.2
Wymaganie
Nasiąkliwość
E
Średni
Maksymalny
≤ 0,5 kg/m2
≤ 1,0 kg/m2
≤ 1,0 kg/m2
≤ 1,5 kg/m2
Wartość średnia nie większa niż 5,0%, przy czym
żaden pojedynczy wynik nie przekracza 5,5%
197
PODBUDOWA POD KOSTKĘ BRUKOWĄ
Podbudowę, w zależności od przeznaczenia, obciążenia ruchem i warunków gruntowo- wodnych,
może stanowić:
y grunt ulepszony kruszywem naturalnym, odpadami kamiennymi, żużlem wielkopiecowym, spoiwem itp.,
y podbudowa z kruszywa stabilizowanego mechanicznie,
y podbudowa z mieszanek związanych spoiwem hydraulicznym wg WT 5,
y podbudowa z betonu cementowego
y lub inny rodzaj podbudowy określony w Dokumentacji Projektowej.
PODSYPKA POD KOSTKĘ BRUKOWĄ
Jeśli dokumentacja projektowa lub OST nie ustala inaczej to na podsypkę i do wypełnienia spoin należy stosować następujące materiały:
a) na podsypkę piaskową:
y kruszywo drobne 0/2, 0/4 lub 0/5 wg. normy PN-EN 13242 kategorii uziarnienia Gf80, zawartości pyłów f10,
y kruszywo 1/4, 2/5 lub 2/8, wg. normy PN-EN 13242 kategorii uziarnienia Gc80-20, zawartości pyłów
fdeklarowana (max. do 10% pyłów).
b) na podsypkę z mieszanek związanych spoiwem:
y mieszankę cementu powszechnego użytku wg. PN-EN 197-1 z kruszywem jak w p. a) w stosunku
wagowym 1:8;
y mieszankę wapna i spoiwa trasowego z kruszywem jak w p. a) w stosunku wagowym 1:6,5;
y mieszankę innych spoiw budowlanych i/lub drogowych z kruszywem jak w p. a) w stosunku wagowym 1:4;
y inne specjalistyczne materiały przewidziane do stosowania w wykonawstwie nawierzchni brukowych.
Uwaga: stosowanie spoiw do podsypek może spowodować powstanie wykwitów.
„UBIJANIE” NAWIERZCHNI Z KOSTEK
y Ubicie nawierzchni należy przeprowadzić za pomocą zagęszczarki wibracyjnej (płytowej) z osłoną
z tworzywa sztucznego. Proces należy wykonywać zgodnie z zaleceniami producenta, ale nie
wcześniej niż po upływie 7 dni od daty produkcji kostki. Do ubicia nawierzchni nie wolno
używać walca.
y Ubijanie nawierzchni należy prowadzić od krawędzi powierzchni w kierunku jej środka jednocześnie
w kierunku poprzecznym kształtek.
y Całkowite ubicie nawierzchni z kostki na podsypce z mieszanek związanych spoiwem musi być
zakończone przed rozpoczęciem wiązania spoiwa.
y Po ubiciu nawierzchni wszystkie kostki uszkodzone (np. pęknięte) należy wymienić na kostki całe.
198
WYMAGANIA TECHNICZNE DLA BETONOWYCH
PŁYT CHODNIKOWYCH
c) do wypełnienia spoin:
y kruszywo drobne 0/2 wg. normy PN-EN 13242 kategorii uziarnienia Gf80, zawartości pyłów f3,
y inne specjalistyczne materiały przewidziane do stosowania w wykonawstwie nawierzchni brukowych.
W przypadku układania betonowej kostki brukowej jako cieków przykrawężnikowych lub przy obudowach studzienek, zaleca się spoinowanie kostek przy użyciu zaprawy cementowo-piaskowej w stosunku wagowym 1:4 lub innymi materiałami do szczelnego elastycznego wypełniania spoin (zgodnej
z pkt. 07.05.2.-3 ). Ponadto zalecane jest wypełnienie styku kostki i krawężnika szczelnym materiałem
elastycznym np. masami bitumicznymi.
W przypadku stosowania wypełnień sztywnych konieczne jest stosowanie odpowiednich dylatacji.
USTAWIANIE KRAWĘŻNIKÓW
y Na wykonanej ławie betonowej należy ustawić krawężnik na warstwie podsypki cementowo-piaskowej , o wilgotności optymalnej ± 2% i grubości 3-5 cm po zagęszczeniu.
y Szerokość spoin pionowych między elementami powinna wynosić 5-10 mm. Spoiny nie wymagają
wypełnienia.
y W przypadku konieczności uszczelnienia połączeń miedzy krawężnikami spoina powinna być wypełniona masami elastycznymi przeznaczonymi do nawierzchni brukowych.
y Nie należy wypełniać spoin materiałami sztywnymi.
USTAWIANIE KRAWĘŻNIKÓW
y Drastyczny spadek jakości (szczególnie trwałości) betonowych elementów brukowych dostarczanych
na inwestycje
y Niemiarodajne wyniki badań soloodporności (trwała warstwa licowa – uszkodzenia warstwy konstrukcyjnej)
y Wprowadzenie nowych wymagań technicznych (WT1 – WT6) oraz systemu „Zaprojektuj i zbuduj)
y W przypadku I nie ma mowy o pobieraniu dodatkowych próbek (jak w metodzie alternatywnej)
„Jak nie wyszło to nie wyszło”
INNE PROPONOWANE ZMIANY W PRZEPISACH
KRAJOWYCH
Rozszerzenie uprawnień kontrolnych dla Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego między innymi o:
y Prowadzenie kontroli nie tylko w miejscach obrotu wyrobami budowlanymi ale również na budowach realizowanych z funduszy publicznych
199