Procesy osadnicze

PROCESY OSADNICZE 3 – seminarium
II rok PP semestr zimowy 2014/2015
GRUPA A00-29c
WTOREK TN, godz. 11:15-12:45, s. 24
Nr
zajęć
1
2
Temat
Data
Nazwisko i imię
Zajęcia organizacyjne
7.10.2014
0. Pierwsze miasta i początki polityki przestrzennej
0.1. Mezopotamia i Egipt
0.2. Persja, Grecja, Macedonia
LITERATURA
1. Ostrowski W.: Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2001.
2. Przyłęcki M.: Zarys dziejów budowy miast i wsi. Wiadomości podstawowe. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Wrocław 2004.
3. Wolski J.: Historia powszechna. Starożytność. Wydanie piąte. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994.
DOSTĘPNOŚĆ
Biblioteka I-12, Biblioteka I-1
1. Wczesne miasta – procesy osadnicze w okresie antycznym (VIII w. p.n.e. – 476 r. n.e.) i w średniowieczu (XI – XIII w.)
21.10.2014
1.1. Rozwój państwa rzymskiego a przebieg i klasyfikacja dróg, szlaki transkontynentalne, szlaki morskie, lokalizacja najważniejszych miast 1. ŁOŚ
w lądowej i morskiej sieci transportowej.
1.2. Zagadnienia techniczne budowy dróg rzymskich i budowli inżynierskich, transport na drogach rzymskich, środki transportu, przesył
2. KOMOROWSKA
informacji (poczta).
1.3. Organizacja przestrzenna rzymskich miast, spuścizna po civitates i castrum w okresie średniowiecznym, adaptacja struktur
3. ŁOŚ
porzymskich, przykłady miast.
1.4. Miasta przedlokacyjne (grody i osady) – lokalizacja, struktura przestrzenna (ośrodki władzy, rzemiosło i handel, dwory możnowładcze, 4. CHROBAK
klasztory, układ ulic, fortyfikacje), przykłady miast.
1.5. Miasta komunalne (lokacyjne) – prawa lokacyjne (prawo magdeburskie), przywileje miejskie, relacja miasto–wieś, struktura
5. DUNKEL
przestrzenna (centra, zabudowa, tereny niezabudowane, infrastruktura miejska, układ ulic, fortyfikacje), przykłady miast.
1.6. Transport średniowieczny, środki transportu, przesył informacji (poczta).
6. MAMCZAK
LITERATURA
1. Ostrowski W.: Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa 2001
2. Piekalski J: Od Kolonii do Krakowa. Przemiana topografii wczesnych miast. UW Katedra Archeologii. Seria: Monografie archeologiczne Nr 4. Wrocław 1999.
3. Przyłęcki M.: Zarys dziejów budowy miast i wsi. Wiadomości podstawowe. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Wrocław 2004
4. Zimowski L: Geneza i rozwój komunikacji pocztowej na ziemiach polskich. WKiŁ, Warszawa 1972.
także:
Braudel Fernand: Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV – XVIII wiek. Czas świata. T. III., PIW Warszawa 1992. (s. 76–82)
DOSTĘPNOŚĆ
Biblioteka I-12, Biblioteka I-1
3
4
2. Ekspansja Europy w XVI – XVIII w. (cz. 1)
4.11.2014
2.1. Narodziny Europy w XI w. (północ i południe Europy, najważniejsze miasta, szlaki handlowe lądowe i morskie, targi i jarmarki, Hanza, 1. PARUŻYŃSKI
epidemie dżumy a sytuacja ludnościowa).
2.2. Sytuacja społeczno–gospodarcza w Europie w XVI w. (wielkie odkrycia geograficzne (1492–1498), wzrost populacji w Europie i
2. BARSZCZYK
rozwój miast, napływ kruszców z kolonii i inflacja, drożyzna zboża i głód).
2.3. Wzrost znaczenia żeglugi w XVI w. (żegluga holenderska, angielska, hiszpańska i portugalska, najważniejsze miasta portowe, bramy
3. MAMCZAK
kontynentalne).
2.4. Morska wymiana handlowa w Europie w XVI w., szlaki, typy towarów, podróże wahadłowe Holendrów, Gdańsk i pozycja portów
4. MAĆKOWIAK
bałtyckich, skutki społeczno–gospodarcze w Polsce (wzrost pańszczyzny, zachwianie równowagi rynku wewnętrznego, regres
rzemiosła, regres miast).
2.5. Lądowa wymiana handlowa w Europie, szlaki, typy towarów, hodowla bydła na terenach pod panowaniem tureckim, rozwój górnictwa 5. GRZEGORCZYN
w Czechach, na Słowacji i północy Węgier.
2.6. Ekspansja osadnictwa w Rosji (podbój Syberii, wymiana handlowa z dalekim wschodem i z południem Europy, rynek wewnętrzny a
6. CHROBAK
handel, rzemiosło i produkcja, sytuacja miast i wsi, wpływy europejskie).
LITERATURA
1. Braudel F.: Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV – XVIII wiek. Czas świata. T. III., PIW Warszawa 1992.
2. Małowist M.: Wschód a zachód Europy w XIII – XVI wieku. Konfrontacja struktur społeczno – gospodarczych. PWN Warszawa 1973.
3. Przyłęcki M.: Zarys dziejów budowy miast i wsi. Wiadomości podstawowe. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Wrocław 2004
4. Zimowski L.: Geneza i rozwój komunikacji pocztowej na ziemiach polskich. WKiŁ, Warszawa 1972.
DOSTĘPNOŚĆ
Biblioteka I-12, niektóre kserokopie dostępne w Bibliotece I-1
3. Ekspansja Europy w XVI – XVIII w. (cz. 2)
18.11.2014
3.1. Imperium tureckie (wymiana handlowa z krajami orientu (handel lewantyński), szlaki, typy towarów, szlaki na morzu Śródziemnym,
1. KRYCZKA
pozycja Dubrownika, pozycja Stambułu).
3.2. Zagadnienia techniczne transportu w XVI – XVIII w. (środki transportu morskiego, nawigacja, żegluga transkontynentalna, media
2. KOMOROWSKA
transportu lądowego, czas podróży, przesył informacji (poczta)).
3.3. Podbój i eksploatacja Ameryki (kolonizacja i osadnictwo, komunikacja, gospodarka i niewolnictwo, emigracja).
3. FRANCUZ
3.4. Podbój i eksploatacja Ameryki (eksploatacja surowców – srebro i złoto, wymiana handlowa ze Starym Kontynentem, rozwój handlu i
4. KULEJ
przemysłu, najważniejsze ośrodki).
3.5. Podbój i eksploatacja Afryki (droga do Indii i wschodnie wybrzeże, eksploatacja surowców i handel niewolnikami, wymiana handlowa 5. SUCHOWIECKA
w trójkącie Afryka – Ameryka – Europa).
3.6. Kolonializm na Dalekim Wschodzie (drogi przewozu kruszców (srebro) i produktów, eksploatacja surowców i produktów – Indie,
6. SOWIŃSKA
Archipelag Malajski, Chiny, izolacja Japonii).
LITERATURA i DOSTĘPNOŚĆ
j.w.
5
6
4. Rewolucja przemysłowa i rozwój kolei w XIX w.
2.12.2014
4.1. Transport wodny śródlądowy w Anglii (sieć kanałów, zagadnienia techniczne, wpływ na rynki wewnętrzne).
1. KRUKIEWICZ
4.2. Transport drogowy (czasy dyliżansu), zagadnienia techniczne budowy dróg, organizacja transportu towarów i osób, środki transportu,
2. KRUKIEWICZ
przesył informacji (poczta), rozwój sieci dróg w Europie.
4.3. Zagadnienia techniczne budowy dróg żelaznych, budowle inżynierskie, obiekty wspomagające, tabor.
3. SIECZKA
4.4. Rozwój sieci kolejowej w Europie i na świecie (pierwsze linie, układ geograficzny sieci szlaków w poszczególnych państwach,
4. DUNKEL
standardy szerokości torów, formy finansowania inwestycji, typologia form własności kolei w państwach europejskich (prywatny,
prywatno–państwowy, państwowy).
4.5. Gospodarcze skutki rozwoju kolei (rozwój przemysłu, rozwój miast), linie kolejowe w miastach (rozwiązania przestrzenne, przykłady), 5. DUNAJSKA
sieć kolejowa na terenie Polski.
4.6. Rozwój automobilizmu, produkcja seryjna i standaryzacja, fabryki Forda, rozwój sieci dróg (asfalt), drogownictwo w XIX–XX w.
6. BARSZCZYK
LITERATURA
1. Przyłęcki M.: Zarys dziejów budowy miast i wsi. Wiadomości podstawowe. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Wrocław 2004
2. Wielopolski A.: Zarys gospodarczych dziejów transportu do roku 1939. WKiŁ Warszawa 1975.
3. Zimowski L.: Geneza i rozwój komunikacji pocztowej na ziemiach polskich. WKiŁ, Warszawa 1972.
DOSTĘPNOŚĆ
Biblioteka I-12, niektóre kserokopie dostępne w Bibliotece I-1
5. Rozwój miast na przełomie XIX/XX w. – Lwów jako przykład nowoczesnego miasta.
16.12.2014
5.1. Sytuacja ludnościowa i przestrzenna miast w XIX w. (przeludnienie, złe warunki sanitarne, brak infrastruktury społecznej, małe
1. FRODYMA
możliwości rozwoju przestrzennego). Definicja miasta nowoczesnego (wg K. Pawłowskiego) (wielkość, bariery rozwoju terytorialnego,
infrastruktura miejska, adaptacja zdobyczy cywilizacyjnych, rola samorządu i ruchów społecznych).
5.2. Szczecin.
2. KRYCZKA
5.3. Kraków.
3. FRANCUZ
5.4. Wrocław.
4. GRZEGORCZYN
5.5. Lwów.
5. FRODYMA
5.6. wolny temat (np. Warszawa, Poznań …)
6. MAĆKOWIAK
LITERATURA
1. Pawłowski K. K.: Narodziny miasta nowoczesnego. W: Sztuka 2 połowy XIX wieku. Materiały Sesji Stowarzyszenia Krytyków Sztuki, Łódź 1971.
DOSTĘPNOŚĆ
Biblioteka I-1
7
8
6. Rozwój miast w XX w. i na początku XXI w.
13.01.2015
6.1. Urbanizacja nowego świata (od XVIII w.), siatka kolonialna i organizacja przestrzenna miast, etapy urbanizacji (wschodnie wybrzeże,
1. SIECZKA
dolina Missisipi, zachód), rola kolei i szlaków transportowych.
6.2. Miasta amerykańskie w poł. XX w., problemy miast (rozwój ludnościowy, konurbacja wschodniego wybrzeża, komunikacja, degradacja 2. SUCHOWIECKA
centrum, cena gruntu a intensywność zabudowy, kumulacja miejsc pracy, rozwój przedmieść, segregacja społeczna, slumsy).
6.3. Planowanie urbanistyczne w Filadelfii (problemy oraz rozwiązania organizacyjne i przestrzenne).
3. PARUŻYŃSKI
6.4. Planowanie urbanistyczne w Chicago (problemy oraz rozwiązania organizacyjne i przestrzenne).
4.
6.5. Planowanie urbanistyczne w Bostonie (problemy oraz rozwiązania organizacyjne i przestrzenne).
5. SOWIŃSKA
6.6. Zjawiska urbanizacji i kontrurbanizacji w 2 poł. XX wieku (ujęcia definicyjne (m.in. B. Butzin), metody i techniki badań – wyniki
6. KULEJ
badań, ujęcia modelowe, przyczyny zjawiska kontrurbanizacji).
6.7. Proces urbanizacji w skali świata (liczba ludności miejskiej, warunki życia w miastach, wielkie miasta i ich problemy)
7.
6.8. Metropolizacja: globalizacja, konkurencja, polskie metropolie
8. DUNAJSKA
6.9. Urbanizacja a rozwój internetu (przenoszenie niektórych funkcji miastotwórczych do Internetu)
9.
LITERATURA
1. Halpern K., Downtown USA. Urban Design in ine American Cities. Whitney Library of Design Architectural Press, 1978.
2. Kulski J.: Przemiany w układach urbanistycznych miast amerykańskich. Instytut Podstawowych Problemów Planowania Przestrzennego Politechniki Warszawskiej. Seria:
Materiały i Studia. PWN Warszawa 1970.
3. Grzeszczak J.: Tendencje kontrurbanizacyjne w krajach Europy Zachodniej. Prace Geograficzne nr 167, IGiPZ PAN, Wrocław 1996.
4. World Urbanization Prospects The 2009 Revision (dokument dostępny w Internecie http://esa.un.org/unpd/wup/Documents/WUP2009_Highlights_Final.pdf)
5. Szymańska D.: Urbanizacja na świecie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
6. Jałowiecki B.: Metropolie, WSFiZ Białystok 1999.
7. Jałowiecki B.: Uwarunkowania i szanse rozwoju polskich metropolii, 2005 (dokument dostępny w Internecie:
http://www.funduszestrukturalne.gov.pl/informator/nsro/ekspertyzy/uwarunkowania_metropolii.pdf)
8. Mironowicz I.: Czy w Polsce są metropolie? Wybrane czynniki metropolizacji miast polskich, [w:] T. Ossowicz i T. Zipser (red.), Urbanistyka w działaniu. Teoria i praktyka, II
Kongres Urbanistyki Polskiej, Wrocław, 6-8 września 2006, Warszawa 2006.
9. Palej A.: Poszukiwanie równowagi między światem fizycznym a światem wirtualnym we współczesnych miastach, [w:] Oblicza równowagi – Aspects of Equilibrum, Studia i
materiały Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, nr 1. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2005.
10. Przyłęcki M.: Zarys dziejów budowy miast i wsi. Wiadomości podstawowe. Wydawnictwo Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Wrocław 2004.
DOSTĘPNOŚĆ
Internet, Biblioteka Uniwersytecka, Biblioteka I-12, niektóre kserokopie dostępne w Bibliotece I-1
KOLOKWIUM
27.01.2015