Problemy wyżywienia ludności świata

2016-01-28
Problemy wyżywienia ludności świata
Problemy wyżywienia ludności
świata
• Głód – prawie miliard osób na świecie cierpi z
powodu niedoboru pożywienia
• Nadwaga – szacuje się że na świecie żyje od 1,5 do
ponad 2 miliardów ludzi z nadwagą. Liczba ta szybko
rośnie nie tylko w krajach wysokorozwiniętych, ale
również w krajach rozwijających się oraz słabo
rozwiniętych. Co roku z powodu problemów
wynikających z nadwagi i otyłości umiera na świecie
2-3 mln osób.
Przeciętna dobowa wartość kaloryczna
pożywienia powinna wynosić około
2500 – 2700 kcal. Natomiast minimalna
dobowa wartość (według FAO) to 1500 kcal.
Dzienna wartość kaloryczna pożywienia
konieczna do prawidłowego funkcjonowania
organizmu zależy od płci, wieku, aktywności
fizycznej, cech indywidualnych człowieka oraz
od warunków klimatycznych.
Głód
• Głód to stan organizmu wywołany długotrwałym
niedoborem pożywienia
• Typy głodu:
GŁÓD ILOŚCIOWY (JAWNY)– występuje gdy
wartość kaloryczna pożywienia jest zbyt mała w
stosunku do potrzeb organizmu
GŁÓD JAKOŚCIOWY (UTAJONY) – związany jest z
niedoborem w codziennej diecie białka oraz innych
ważnych mikroelementów i witamin (występuje
gdy człowiek odżywia się monotonnie jednym
rodzajem jedzenia (np.: tylko ryżem)
Antropogeniczne przyczyny głodu na
świecie
Przyrodnicze przyczyny głodu na świecie
• Występowanie mało urodzajnych gleb
• Krótki okres wegetacji roślin
• Klęski żywiołowe (susze, powodzie, wybuchy
wulkanów itp.)
• Niesprzyjające ukształtowanie powierzchni
(brak w miarę płaskich powierzchni dogodnych
do uprawy roślin)
• Plagi szkodników (np.: szarańcza)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bieda
Wojny
Przeludnienie
Degradacja środowiska (zwłaszcza gleb)
Mało wydajne metody produkcji rolniczej
Straty żywności np.: w czasie przechowywania
Zbyt mała pomoc ze strony KWR
Korupcja i nieudolność władz lokalnych
Bariery w handlu żywnością – KWR bronią swój
rynek przed napływem taniej żywności z KSR
1
2016-01-28
Mapa głodu na świecie
Strefy głodu na świecie
• Afryka Środkowa i Południowa (zwłaszcza
strefa Sahelu i Półwysep Somalijski)
• Azja Południowa (Indie, Pakistan, Afganistan,
Bangladesz, Laos)
• Kraje andyjskie Ameryki Południowej (Boliwia,
Peru, Ekwador) oraz Haiti
• Korea Północna
Skutki głodu
• Osłabienie fizyczne i umysłowe ludzi
• Zmniejszenie odporności na choroby zakaźne
• Występowanie chorób związanych z niedoborem
witamin i mikroelementów:
niedobór wit. A – Kurza ślepota
niedobór wit. B – Beri-beri
niedobór wit. C – szkorbut
niedobór wit. D – krzywica
niedobór żelaza – anemia
niedobór wapnia – osteoporoza
• Śmierć ludzi (co roku umiera kilkanaście mln ludzi)
Skutki głodu
•
•
•
•
Recesja gospodarcza
Migracje masowe ludności
Wzrost przestępczości
Wyludnianie się regionów objętych długotrwałym
problemem głodu
• Zmniejszenie przyrostu naturalnego
• Epidemie chorób zakaźnych
Metody rozwiązywania problemów głodu
 Metody ryby – dostarczanie żywności głodującym –
metoda konieczna w przypadku klęsk żywiołowych,
wojen itp.., ale nie rozwiązuje przyczyn głodu –
głodujący często przyzwyczajają się do otrzymywanej
pomocy i nie starają się samodzielnie rozwiązać
problemu niedoboru żywności. Poza tym pojawianie się
dużej ilości darmowej żywności może doprowadzić do
spadku cen i do problemów ze sprzedażą pożywienia
przez miejscowych producentów, czego konsekwencją
może być ich bankructwo. Często też dochodzi do
rozkradania pomocy humanitarnej – nie trafia ona do
potrzebujących, lecz jest sprzedawana
2
2016-01-28
Pomoc humanitarna
Metody rozwiązywania problemów głodu
 Metody wędki – dostarczanie głodującym środków i
narzędzi potrzebnych do samodzielnego
wyprodukowania brakującej żywności – metoda droższa
i bardziej czasochłonna, ale może trwale rozwiązać
problem głodu
Wyróżniamy dwa podtypy tej metody:
 Metody ekstensywne – wzrost produkcji żywności
osiąga się przez zagospodarowanie nieużytków –
zwiększamy areał gruntów rolniczych (na obszarach
głodu jest już niewiele miejsc, które nadawałyby się do
zagospodarowania rolniczego)
 Metody intensywne – zmieniamy sposoby uprawy na
istniejących ich polach na bardziej wydajne
Skutki „Zielonej Rewolucji”
Pozytywne
Negatywne
• Zwiększenie produkcji
• Zwiększenie zanieczyszczenia
żywności w KSR
środowiska
• Obniżenie cen żywności • Uzależnienie rolnictwa KSR od
dostaw zmodyfikowanego
• Zmniejszenie ilości osób
ziarna siewnego z KWR
głodujących
• Zmniejszenie ilości osób • Wzrost dysproporcji między
bogatymi a biednymi
chorujących na malarię
rolnikami w KSR
(pestycydy wytępiły
komary)
„Zielona Rewolucja”
Program wzrostu produkcji żywności w KSR
opracowany, wdrażany i finansowany przez FAO
(Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw
wyżywienia i rolnictwa). Główne elementy to:
 wprowadzenie do upraw nowych, bardzo wydajnych
odmian pszenicy, ryżu i kukurydzy
 zwiększenie ilości stosowanych nawozów sztucznych i
chemicznych środków ochrony roślin w rolnictwie KSR
 inwestycje w systemy melioracyjne
 inwestycje w infrastrukturę rolniczą (drogi na wsi,
magazyny na żywność itp.)
GMO
(organizmy modyfikowane genetycznie)
GMO - Organizmy Transgeniczne - są to organizmy,
które zawierają w swoim genomie (czyli informacji
genetycznej organizmu) obce geny, pochodzące z
innego organizmu. Modyfikowane genetycznie są
głównie rośliny mające duże znaczenie gospodarcze.
Modyfikuje się także rośliny ozdobne, które dzięki
temu są trwalsze, mają intensywniejszy kolor.
3
2016-01-28
GMO - plusy
Zmiana genomu ma na celu nadanie im pożądanych
przez człowieka cech np.:
 większa trwałość,
odporność na szkodniki, wirusy i grzyby,
Odporność na herbicydy (środki ochrony roślin),
 podniesienie ich cech jakościowych, np. lepszego
smaku.
 odporność na niekorzystne warunki środowiska (suszę,
mróz, wysoką temperaturę itp.)
 zwiększenie walorów zdrowotnych ( ilości witamin,
białka, a nawet wzrost odporności na zakażenia
wirusowe – rośliny jako szczepionki ochronne)
GMO - minusy
Brak wiedzy na temat długoterminowego wpływy
spożywania żywności GMO na organizm
człowieka
Zmniejszenie bioróżnorodności – GMO mogą
wypierać naturalne odmiany roślin
Możliwość krzyżowania odmian GMO z
odmianami naturalnymi
Uzależnienie rolników od dostaw ziarna siewnego
pochodzącego z prywatnych firm w KWR
Przyczyny otyłości
• Predyspozycje genetyczne
• Styl życia (np.: obniżenie aktywności fizycznej)
• Niewłaściwe odżywianie się (składniki diety,
częstotliwość i obfitość posiłków)
• Przyjmowanie niektórych leków
• Czynniki psychospołeczne („zajadanie stresów”)
Mapa otyłości - kobiety
Mapa otyłości - mężczyźni
4
2016-01-28
Skutki otyłości
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Udar mózgu
Nadciśnienie tętnicze
Miażdżyca
Cukrzyca
Owrzodzenie podudzia
Żylaki
Zaburzenia oddychania
Choroba niedokrwienna serca
Zmiany zwyrodnieniowe stawów, bioder i kręgosłupa
Nowotwory złośliwe (sutka, macicy, prostaty, jelita)
Depresja
5