strategia rozwoju miasta i gminy krotoszyn

Transkrypt

STRATEGIA ROZWOJU
MIASTA I GMINY
KROTOSZYN
NA LATA 2005-2014
URZĄD MIEJSKI W KROTOSZYNIE
UL. KOŁŁĄTAJA 7, 63-700 KROTOSZYN
TEL. (062) 725-42-01, FAX (062) 725-34-36
e–mail: [email protected]
http://www.krotoszyn.pl
S TRATEGIA POWS TAŁA W RAMACH PRAC DORADCZYCH
WIELKOPOLS KIEGO OŚ RODKA KS ZTAŁCENIA I S TUDIÓW S AMORZĄDOWYCH
MARZEC 2005
Szanowni Państwo,
W kwietniu 2004 roku podjęliśmy decyzję o przystąpieniu do opracowania kolejnej Strategii
Rozwoju Miasta i Gminy Krotoszyn. Do współpracy w tworzeniu tego ważnego dokumentu
zaprosiliśmy doradców z Wielkopolskiego Ośrodka Kształcenia i Studiów Samorządowych z
Poznania. Wkrótce potem rozpoczęliśmy zbieranie materiałów potrzebnych do opracowania
Planu Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2004 - 2006 - dokumentu,
wymaganego w przypadku ubiegania się o środki strukturalne Unii Europejskiej - zawierającego
kompleksowy Raport o Stanie Miasta i Gminy, a następnie Strategii Rozwoju.
Prace związane ze zbieraniem niezbędnych danych statystycznych, przygotowaniem „Raportu o
Stanie Miasta i Gminy”, formułowaniem misji, celów i projektów strategicznych były
prowadzone przez szeroki zespół osób, zarówno pracowników Urzędu Miejskiego, radnych, jak i
reprezentantów różnych organizacji i instytucji, które na co dzień z nami współpracują.
Po spotkaniach warsztatowych oraz dyskusjach w zespołach problemowych, prowadzonych
latem 2004 roku, powstały konkretne rekomendacje dotyczące rozwoju Miasta i Gminy w latach
2005-2014, które bazują na istniejących, rzeczywistych uwarunkowaniach zewnętrznych i
wewnętrznych. Dodatkowymi elementami, do których odwołuje się ta Strategia są: koncepcja
zrównoważonego rozwoju ze Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro oraz różnego rodzaju krajowe
dokumenty planistyczne, takie jak Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego, czy
Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego. Realizacja projektów, które zostały
uwzględnione w tym dokumencie, będzie przyczyniać się do wypełniania zawartych w nich
założeń.
Zespół przygotowujący strategię zdaje sobie sprawę z konieczności ciągłego udoskonalania
powstałego programu strategicznego. Strategia nie jest bowiem dokumentem zarządzania
operacyjnego, który tak jak budżet gminy, musi być wykonany. Jest to plan zamierzeń
pokazujący kierunki rozwoju gminy. Jego wykonanie zależy od wielu instytucji i zewnętrznych
czynników. Pokazuje on jednak faktyczny stan zasobów gminy w roku 2004 i stanowi początek
nowego, wieloletniego procesu rozwoju. Wyznaczone projekty strategiczne będą zapewne
modyfikowane przez zmieniające się warunki zewnętrzne, ale zawsze powinny być zbieżne z
misją Miasta i Gminy Krotoszyn, która mówi o stwarzaniu warunków dla zrównoważonego
rozwoju przedsiębiorczości i innych dziedzin życia lokalnej społeczności przystających do
standardów europejskich.
Za współpracę przy powstaniu tego dokumentu składam serdeczne podziękowania konsultantom
z Wielkopolskiego Ośrodka Kształcenia i Studiów Samorządowych z Poznania oraz wszystkim
mieszkańcom Miasta i Gminy, którzy uczestniczyli w pracach nad Strategią.
Burmistrz Krotoszyna
2
Strategia Rozwoju M iasta i Gminy Krotoszyn
LIS TA OS ÓB BIORĄCYCH UDZIAŁ W S POTKANIACH I PRACACH NAD
„STRATEGIĄ ROZWOJU MIASTA I GMINY KROTOSZYN NA LATA 2005-2014”
Lista osób biorących udział w spotkaniach i pracach nad „Strategią Rozwoju M iasta i Gminy
Krotoszyn na lata 2005-2014”
A ZE STRONY M IASTA I GM INY KROTOSZYN:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Julian Jokś – Burmistrz
Ryszard Czuszke – zastępca Burmistrza
Franciszek M arszałek – zastępca Burmistrza
Urszula Tomaszewska – Sekretarz
Grzegorz Galicki – Skarbnik
Andrzej Kaik – Naczelnik Wydziału Gospodarki i Inwestycji
Jacek Kępa – Naczelnik Wydziału Promocji, Przedsiębiorczości i Integracji Europejskiej
Włodzimierz Spruch – Naczelnik Wydziału Spraw Obywatelskich
Waldemar Wujczyk – Komendant Straży M iejskiej
Wiesław Świca – Przewodniczący Rady M iejskiej
Edward Jokiel – radny
Zygmunt Kozupa – radny
Krzysztof Krysztofiak – radny
M arian Skotarek - radny
B. ZE STRONY „WIELKOPOLSKIEGO OŚRODKA KSZTAŁCENIA I STUDIÓW
SAM ORZĄDOWYCH”:
1.
2.
3.
4.
5.
dr Adam Baszyński
dr Sławomira Kańduła
Bartłomiej Kustoń
Waldemar Pruss
Radosław Szarleja
Autorzy opracowania składają serdeczne podziękowania osobom, reprezentującym instytucje,
firmy i przedsiębiorstwa oraz jednostki podległe gminie za wszystkie wniesione w trakcie
spotkań poświęconych strategii rozwoju miasta i gminy uwagi i spostrzeżenia, które wpłynęły na
jej ostateczny kształt, a także wszystkim innym osobom, które w formie odpowiedzi na ankiety
lub poprzez składanie wniosków przyczyniły się do stworzenia wizji rozwoju M iasta i Gminy
Krotoszyn w najbliższym dziesięcioleciu.
3
SPIS TREŚCI
1. PROCES I METODA OPRACOWANIA STRATEGII ....................................................5
2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA I GMINY....................................................8
3.
STRUKTURA STRATEGII, MISJA, CELE, PROGRAMY I
PROJEKTY .......................................................................................................................15
3.1. Struktura strategii______________________________________________ 15
3.2. Otw arty charakter planow ania strategicznego ______________________ 16
3.3. Założenia i kryteria przyjęte w czasie prac nad identyfikacją
projektów do strategii___________________________________________ 16
4. Ankietyzacja mieszkańców miasta i gminy Krotoszyn..........................................17
4.1. Konstrukcja ankiety_____________________________________________ 17
4.2. Zasady opracow ania w yników ____________________________________ 18
4.3. Wyniki ankietyzacji _____________________________________________ 19
4.3.1. Ocena stopnia zadow olenia m ieszkańców z w arunków
życia w gm inie _________________________________________________ 19
4.3.2. Głów ne kierunki rozw oju gm iny oraz dbałości o jakość
życia m ieszkańców _____________________________________________ 24
4.3.3. Statystyczna sylwetka ankietow anego____________________________ 29
5. DEKLARACJA MISJI I CELE STRATEGICZNE
MIASTA I GMINY KROTOSZYN ...................................................................................33
5.1. Misja Miasta i Gm iny Krotoszyn __________________________________ 33
5.2. Cele strategiczne_______________________________________________ 34
I. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ _________________________ 34
II. WSPIERANIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY __________________ 35
III. ROZWÓJ USŁUG SPOŁECZNYCH__________________________________ 35
5.3. Schem at - struktura budow y Strategii Rozw oju Miasta i
Gm iny Krotoszyn_______________________________________________ 37
6. PROGRAMY I PROJEKTY STRATEGICZNE..............................................................38
6.1. Opisy program ów i projektów w Celu strategicznym nr I _____________ 38
6.2. Opisy program ów i projektów w Celu strategicznym nr II_____________ 48
6.3. Opisy program ów i projektów w Celu strategicznym nr III ____________ 52
7. WDRAŻANIE I MONITOROWANIE STRATEGII ROZWOJU ...................................58
7.1. Instytucja Zarządzająca__________________________________________ 58
7.2. Instytucja Wdrażająca ___________________________________________ 61
7.3. Zagrożenia związane z oceną w drażania strategii ___________________ 61
8. ZARZĄDZANIE URZĘDEM MIEJSKIM.........................................................................62
4
1. PROCES I METODA OPRACOWANIA STRATEGII
Po kilku miesiącach intensywnych prac dobiegł końca proces opracowywania Strategii
Rozwoju M iasta i Gminy Krotoszyn, który rozpoczął się w kwietniu 2004 roku podpisaniem
umowy między M iastem i Gminą Krotoszyn a Wielkopolskim Ośrodkiem Kształcenia i Studiów
Samorządowych w Poznaniu.
Przebieg tego procesu był zgodny z podstawowymi zasadami planowania strategicznego. M odel
zarządzania strategicznego w literaturze przedstawiany jest najczęściej w postaci cyklu: analiza
→ planowanie → wdrażanie→ ocena, która w kolejnej fazie przyjmuje postać korekty planów.
Przedstawia to poniższy rysunek.
Analiza, synteza,
przewidywanie
Nowy pojawiający
się problem
Formułowanie
strategii
Identyfikacja
problemu.
Budowanie
świadomości
Dotrzymanie
zobowiązań.
Szacowanie
szans,
Dostosowanie
polityki
Ustalanie celów,
zadań
Wdrażanie
strategii
Realizacja programów,
projektów
Ocena polityki
Źródło: Za Winseniusem (1986), model używany w programach rozwoju ekonomicznego ONZ
(UNEP 1994)
Zgodnie z powyższym modelem, formułowanie strategii zostało poprzedzone sporządzeniem
Raportu o Stanie M iasta i Gminy Krotoszyn. Raport ten powstał podczas tworzenia Planu
Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Krotoszyn na lata 2004 – 2006. Celem jego przygotowania
było uzyskanie dokładnego wglądu w sytuację społeczno-gospodarczą miasta i gminy. Raport o
sytuacji społeczno–gospodarczej Krotoszyna zawiera rozdział 2 Planu Rozwoju Lokalnego
zatytułowany: Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdrażaniem
planu. W maju 2004 roku zostały przeprowadzone warsztaty dla przedstawicieli społeczności
miasta i gminy, w trakcie których pokrótce omówiono proces sporządzania diagnozy stanu
gminy, przedstawiono zakres niezbędnych informacji do opracowania Raportu oraz
zaprezentowano jego rezultaty. Narzędziem wspomagającym zbieranie i analizę danych było
oprogramowanie opracowane przez konsultantów WOKiSS. M a ono postać arkusza
kalkulacyjnego Excel, w którym została zaprojektowana baza danych. Zostały do niej wpisane
informacje, opisujące wszystkie dziedziny życia w gminie Krotoszyn. Oprogramowanie
umożliwia ich przetwarzanie na wskaźniki liczbowe i prezentację w postaci graficznej.
5
Zbieraniu danych poświęcono kilka tygodni maja 2004r. Praca ta była realizowana przez
pracowników Urzędu M iejskiego oraz wielu innych jednostek przy współpracy
Pana Jacka Kępy
Zgromadzone zostały szczegółowe dane o wszystkich aspektach funkcjonowania gminy według
danych dostępnych na dzień opracowywania Raportu, jak również za kilka lat wstecz. Dzięki
temu powstała możliwość dokonywania analizy historycznej, czyli wszechstronnego
porównywania poziomu rozwoju miasta i gminy na przestrzeni ostatnich kilku lat. Raport
pokazał także pewne trendy rozwojowe i stał się podstawą do obiektywnej, opartej na faktach,
oceny możliwości dalszego rozwoju Krotoszyna. Jest on opisem stanu, do którego będzie się
można odwoływać w trakcie realizacji strategii, śledząc postępy wdrażania zaplanowanych
działań.
Sporządzona na potrzeby Planu Rozwoju Lokalnego diagnoza stanu społeczno-gospodarczego
miasta i gminy stała się punktem wyjścia do przygotowania Strategii Rozwoju Miasta i Gminy
Krotoszyn. Dla procesu budowania strategii podstawową kwestią było przyjęcie określonej
metodologii. Przyjęty model został wypracowany przez pracowników byłego poznańskiego
biura Programu Partnerstwa dla Samorządu Terytorialnego (LGPP), a następnie założycieli
Stowarzyszenia „Partnerzy dla Samorządu” i stałych współpracowników Wielkopolskiego
Ośrodka Kształcenia i Studiów Samorządowych WOKiSS. W założeniach stosuje on podstawy
zarządzania strategicznego, przeniesione z doświadczeń amerykańskich jednostek samorządu
terytorialnego, jednak z szerokim uwzględnieniem specyfiki polskiego prawodawstwa oraz
potrzeb i możliwości rozwojowych polskich samorządów (szerzej na ten temat będzie mowa w
dalszej części niniejszego dokumentu). Przyjęta metoda wprowadza wiele unikatowych
rozwiązań, takich jak: aktywna pomoc ze strony gminy w zbieraniu danych, uczestnictwo w
interpretacji tych danych i sporządzeniu diagnozy stanu miasta i gminy oraz szeroka
partycypacja przedstawicieli różnych instytucji z terenu gminy w określaniu możliwości
rozwojowych i budowaniu programów strategicznego rozwoju.
Pierwsze warsztaty strategiczne odbyły się w dniu 19 maja 2004 roku z udziałem przedstawicieli
społeczności lokalnej – pracowników Urzędu M iejskiego w Krotoszynie, radnych, szefów
jednostek i instytucji, działających na terenie miasta i gminy. W pierwszej części były one
poświęcone podsumowaniu diagnozy stanu miasta i gminy, zaprezentowanej przez konsultantów
w podziale na poszczególne aspekty życia. Analiza dotychczas zgromadzonych danych
pozwoliła na zidentyfikowanie zarówno silnych stron gminy Krotoszyn, jak i pewnych braków i
problemów, które zostały omówione i uzupełnione w trakcie plenarnej dyskusji. Stały się one
podstawą procesu planistycznego, bowiem silne strony są tymi cechami, na których należy
bazować planując dalszy rozwój miasta i gminy. Z kolei usunięcie bądź zniwelowanie braków i
problemów to zadania, których realizacja powinna przyczynić się do lepszego zaspokajania
potrzeb mieszkańców. Dzięki temu, w drugiej części spotkania, na podstawie wyników
dotychczasowych prezentacji i dyskusji, zdołano sporządzić wstępną listę „spraw do
załatwienia” w mieście i gminie, czyli przedsięwzięć do realizacji w perspektywie następnych
kilku lat. W końcowej części warsztatów wspólnie sformułowano hasła do misji miasta i gminy
Krotoszyn.
Po pierwszych warsztatach konsultanci dokonali uporządkowania listy „spraw do załatwienia” w
grupy o zbliżonej tematyce, tworząc pierwszą wersję układu strategii rozwoju miasta i gminy
oraz przygotowali kilka propozycji misji gminy miejsko-wiejskiej Krotoszyn.
Drugie warsztaty strategiczne odbyły się 24 maja 2004 roku. W ich pierwszej części jeszcze raz
wspólnie omówiono i zweryfikowano zestawienie silnych stron oraz braków i problemów w
6
mieście i na terenach wiejskich gminy, będące syntetyczną formą podsumowania analizy
obecnego stanu Krotoszyna. W kluczowej części spotkania konsultanci zaproponowali pierwszą
wersję struktury strategii, to znaczy „spraw do załatwienia”, uporządkowanych w zestaw celów,
programów i projektów strategicznych do realizacji w gminie do 2014 roku. Propozycja ta
została omówiona i wzbogacona o nowe kwestie, zgłaszane przez uczestników spotkania.
Na spotkaniu konsultanci przedstawili również propozycje misji gminy, z których została
wybrana (i zmodyfikowana) ta wersja, która zdaniem uczestników, najlepiej odpowiadała
charakterowi i aspiracjom Krotoszyna. W końcowej części warsztatów konsultanci zapoznali
uczestników z dalszym przebiegiem prac nad dokumentem Strategii.
W kolejnym etapie prac konsultanci uzasadnili wybór i opisali wszystkie cele, programy i
projekty strategiczne.
Jednocześnie przeprowadzono otwartą ankietyzację mieszkańców gminy. Jej wyniki dodatkowo
wskazały, jakie są kluczowe kierunki rozwoju w oczach jej mieszkańców i jakie elementy są
przez nich najbardziej krytycznie oceniane. Na etapie decydowania o kolejności realizacji
inwestycji czy innych zadań o charakterze społecznym rezultaty ankietyzacji mogą stanowić
bardzo ważny argument.
W pracy nad wszystkimi powyższymi elementami strategii uwzględniono wymagania
pryncypiów zarządzania strategicznego, które składają się z czterech zasadniczych faz działania:
diagnozy, planowania, wdrożenia i oceny. Kluczowym elementem w przygotowaniu strategii
rozwoju jest planowanie, ale o sukcesie realizacji planu decyduje sposób jego wdrożenia.
Ponieważ większość problemów związanych z realizacją strategii wynika najczęściej z niezbyt
precyzyjnego zdefiniowania celów i zadań, jakie mają zostać wykonane, dlatego w
przedstawionym dokumencie starano się stworzyć jak najbardziej przejrzysty schemat
programów i projektów strategicznych, ułatwiający zrozumienie ich zasadności. Duży nacisk
położono na opisanie celów, programów i poszczególnych projektów, które jako finalne
„produkty” przeprowadzonych zajęć warsztatowych wynikają bezpośrednio z opisanych w
pierwszej części strategii (diagnozie) uwarunkowań rozwojowych oraz z przyjętych
strategicznych kierunków rozwoju miasta i gminy.
7
2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU MIASTA I GMINY
Klasycznym narzędziem, stosowanym od wielu lat w analizie strategicznej jest zestawienie
mocnych i słabych stron analizowanego podmiotu (w tym przypadku gminy miejsko-wiejskiej)
oraz określenie jego szans i zagrożeń rozwojowych. Nazwa SWOT pochodzi z języka
angielskiego i oznacza: S – Strengths (silne strony), W – Weaknesses (słabości), O –
Opportunities (możliwości), T – Threats (zagrożenia). Przyjęta metoda pozwala na zebranie i
uszeregowanie informacji o potencjale rozwojowym miasta oraz o dostrzeganych barierach.
Zwraca jednocześnie uwagę na pojawiające się zewnętrzne szanse i zagrożenia.
W Krotoszynie skoncentrowano się na ocenie wewnętrznych zasobów gminy, jej atutów i
problemów, przyjmując za dane zewnętrzne ograniczenia związane z położeniem
geograficznym, obowiązującym w Polsce systemem legislacyjnym, poziomem rozwoju
gospodarczego, czy też stanem finansów publicznych.
Analizie poddano pięć kluczowych obszarów działalności miasta:
− finanse gminy
− infrastrukturę techniczną
− rozwój gospodarczy
− oświatę, kulturę i sport
− zdrowie, pomoc społeczną i bezpieczeństwo publiczne.
Dokonana podczas warsztatów analiza sytuacji w poszczególnych dziedzinach przedstawia się w
sposób następujący:
FINANSE GMINY
Atuty
Braki, problemy
•
Coroczny realny wzrost dochodów i
wydatków budżetowych
•
•
Utrzymywanie dobrej płynności
finansowej
•
•
Duży udział dochodów własnych w
dochodach ogółem (2002r.- 50,6%;
2003r. – 50,2%; 2004r. – 50,9%;
2005r. – 54,2%)
•
Duży - stały spadek udziału subwencji
oświatowej w wydatkach
ogółem(2003r.-36,2%;2004r.-33,9%;
plan 2005r. – 26,5%), co oznacza stały
wzrost wydatków ze środków gminy na
oświatę
Wzrost udziału wpływów z podatków
PIT i CIT, stanowiących dochód
budżetu państwa w dochodach ogółem
(2002r. – 14,0%; 2003r. – 15,1%;
2004r. – 18,4%; plan 2005r. – 18,3%),
co oznacza wzrost uzależnienia się
finansów gminy od stanu finansów
państwa
Spadek udziału dochodów z podatków i
opłat lokalnych w dochodach ogółem
(2002r. – 27,1%; 2003r. – 27,3%;
2004r. – 25,1%; plan 2005r. – 22,5%)
8
•
•
•
•
Duży udział wpływów z podatku od
nieruchomości we wpływach z podatku
i opłat lokalnych (2002r.- 73.7%;
2003r. – 77,9%; 2004r. – 74,5%;
2005r. – 78,7%)
Stały wzrost poziomu wydatków na
inwestycje (2001r. – 7,9%;2002r.8,6%;2003r.-12%;2004r.-14,3%;plan
2005r.-25,5%)
Stały spadek udziału wydatków na
Urząd M iejski, czyli wydatków
administracyjnych w wydatkach
ogółem (2002r.-8,71%;2003r.8,4%;2004r.-8,35%; plan2005r.7,04%)
Zdecydowany wzrost skuteczności
pozyskiwania dodatkowych
bezzwrotnych środków finansowych ze
źródeł zewnętrznych (2004r.2.887.707 zł; plan 2005r.ok. 5.000.000
zł; plan 2006r. – 8.000.000zł)
Budżet gminy cechuje coroczny wzrost dochodów i wydatków, tak w ujęciu nominalnym, jak i
realnym. Stan finansów gminy jest typowy dla średniej wielkości polskiej gminy miejskowiejskiej, gdzie poziom dochodów jest w 40% determinowany wysokością subwencji (głównie
oświatowej), a podatki i opłaty lokalne dostarczają mniej niż 30% ogólnych wpływów
budżetowych (w tym ok. 75% stanowi podatek od nieruchomości).Wielce pozytywnie należy
ocenić wzrost wartości i udziału dochodów własnych w dochodach ogółem. Tendencja ta
wskazuje na rosnący stopień samodzielności finansowej samorządu krotoszyńskiego i możliwość
stabilnego planowania budżetu w oparciu o stałe dochody generowane przez lokalne podmioty
gospodarcze.
Po stronie wydatków najbardziej znaczącą pozycję stanowią wydatki na oświatę. Na obszarze
gminy funkcjonuje 7 przedszkoli, 17 placówek szkolnictwa podstawowego, w tym 6 miejskich
oraz 6 gimnazjów, z czego dwa znajdują się poza miastem, w miejscowościach Benice i
Chwaliszew. W gminie Krotoszyn udział wydatków ponoszonych na oświatę, mimo że należy
do niższych niż średnia krajowa, jest dość wysoki w stosunku do wydatków ogółem. Koszty
funkcjonowania systemu oświaty generowane są przez rozbudowaną sieć wiejskich, w tym 2
niepełnych, szkół podstawowych. Subwencja oświatowa nie pokrywa w pełni wydatków
ponoszonych przez gminę na oświatę i wychowanie. Pozytywnie należy ocenić stały wzrost
udziału wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem. Rosnący, w latach 2001–2004,
wskaźnik udziału wydatków inwestycyjnych świadczy o przywiązywaniu przez samorząd
gminny dużej wagi do poprawy warunków życia mieszkańców miasta oraz terenów wiejskich.
W ostatnich latach prawie całość wydatków inwestycyjnych miała miejsce w sferze
infrastruktury i oświaty. Biorąc pod uwagę ogrom potrzeb w tych dziedzinach oczywistym staje
się fakt, że najistotniejsze zadania w strategii rozwoju Gminy będą musiały dotyczyć właśnie
tych sfer.
9
INFRASTRUKTURA
WARUNKI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW
Atuty
Braki, problemy
•
Położenie przy linii kolejowej
•
•
Prawie pełne zwodociągowanie gminy
i miasta
Kanalizacja (ok. 70 % w mieście,
mniej na terenach wiejskich), istnienie
oczyszczalni ścieków i możliwość jej
rozbudowy
Usługi komunalne realizowane przez
spółki i zakład
•
Aktualny „Projekt założeń do planu
zaopatrzenia miasta i gminy Krotoszyn
w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe” i „Założenia techniczno –
ekonomiczne rozbudowy miejskiej
sieci ciepłowniczej w Krotoszynie”
Sieć gazowa na terenie miasta
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Wdrożony system segregacji odpadów,
możliwość budowy punktu
przeładunkowego odpadów przy
wysypisku
Najbardziej zinformatyzowana gmina
w województwie (nagroda dla
instytucji publicznych)
Najlepiej oświetlona gmina roku
•
Dostępność wszystkich instytucji
użyteczności publicznej (US, sąd,
banki itp.)
Duża powierzchnia ogródków
działkowych i terenów zielonych w
mieście
Tytuł i certyfikat „Gmina FAIR
PLAY”
•
Niekorzystne położenie (daleko od
autostrad i dróg ekspresowych)
Brak obwodnicy miasta
Konieczność dokonywania inwestycji
drogowych (nowe drogi, chodniki,
oświetlenie, remonty nawierzchni,
ścieżki rowerowe)
Cząstkowa kanalizacja terenów
wiejskich i konieczność rozbudowy
kanalizacji w mieście
Braki kanalizacji deszczowej w mieście
Konieczność uzupełnienia i
modernizacji sieci wodociągowej na
terenie miasta i gminy
Stary tabor M iejskiego Zakładu
Komunikacji (obciążenie taboru)
•
Potrzeba budowy cmentarza
komunalnego
•
Potrzeby remontowe w budynkach
użyteczności publicznej (UM , KOK,
Kino, inne instytucje)
Zanieczyszczenie wód
•
Duże zanieczyszczenie miasta (głównie
centrum, emisja spalin )
•
Konieczność zamknięcia wysypiska i
jego rekultywacja
Przeprowadzona analiza i wyniki dyskusji w trakcie warsztatów strategicznych pozwoliły na
dokładne zidentyfikowanie najistotniejszych problemów w sferze infrastruktury technicznej.
Poruszono kwestię niepełnego systemu ściekowego, szczególnie na terenach wiejskich gminy.
Problem ten dotyczy również odprowadzania ścieków deszczowych z terenu miasta. M ieszkańcy
wskazywali również na braki w sieci drogowej i konieczność ponoszenia dalszych wydatków na
jej poprawę tj. na budowę nowych dróg, naprawy nawierzchni dróg istniejących, budowę
10
chodników i ścieżek rowerowych oraz oświetlenia dróg i ulic. Ważnym problemem jest również
kwestia stanu transportu miejskiego.
Z drugiej strony wiele w omawianej sferze już zrobiono. Praktycznie wszystkie gospodarstwa
domowe mają dostęp do sieci wodociągowej, wdrożono system selekcji i zbiórki odpadów
stałych, teren miasta posiada sieć gazową. Krotoszyn nie jest gminą położoną korzystnie z
punktu widzenia komunikacyjnego (daleko od planowanych autostrad, dróg ekspresowych).
Wprawdzie przez jego teren przebiegają linia kolejowa oraz dwie drogi krajowe (DK nr 15 i 36),
jednak istniejący system komunikacji – ze względu na brak obwodnicy miasta – stanowi czynnik
istotnej uciążliwości dla mieszkańców. Tranzytowy ruch kołowy w mieście utrudnia ruch
lokalny oraz powoduje zanieczyszczenie powietrza spalinami samochodowymi.
Na terenie gminy istnieją jednak bodźce rozwojowe w postaci dostępności wszystkich instytucji
użyteczności publicznej (takich jak: urzędy, szpital, sąd, banki, itp.). Krotoszyn jest także
siedzibą samorządu powiatowego, co przekłada się na rozwój usługowych funkcji miasta.
ROZWÓJ GOSPODARCZY
Atuty
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Istniejące i promowane tereny pod
inwestycje (przygotowane do
zagospodarowania, media)
Relatywnie niskie ceny gruntów i
kosztów produkcji
Przyjazna polityka lokalnych władz,
otwarta na nowe inwestycje
Rozbudowany system ulg
podatkowych
Funkcjonowanie Samorządowego
Funduszu Poręczeń Kredytowych Sp. z
o.o.
Dobrze prowadzona strona internetowa
miasta
3 Zespoły Szkół Ponadgimnazjalnych
w Krotoszynie – możliwości
dokształcania mieszkańców
Cztery zrzeszenia przedsiębiorców
Braki, problemy
•
•
•
•
•
•
•
•
Konkurencja ze strony okolicznych
ośrodków miejskich w przyciąganiu
inwestycji
Utrzymujące się wysokie bezrobocie
Brak jednolitej wydzielonej strefy
przemysłowej
Brak samorządu gospodarczego na
terenie miasta i gminy
Konieczność modyfikacji i
rozszerzenia systemu ulg podatkowych
Koszt kredytów inwestycyjnych dla
przedsiębiorstw
Brak taniej bazy noclegowej
M ała ilość wód stojących –
ograniczone warunki dla rozwoju
turystyki
Szkoły wyższe na terenie miasta
umożliwiają rozwój kadr dla
przedsiębiorczości
Dostępność usług bankowych i
finansowych
Atuty dla rozwoju turystyki (wysoka
lesistość gminy, infrastruktura
sportowo-rekreacyjna, baza hotelowa i
gastronomiczna, zabytki
Gmina miejsko-wiejska Krotoszyn poza terenem miasta jest obszarem typowo rolniczym.
Powierzchnia użytków rolnych stanowi 63,2% terytorium gminy, w tym grunty orne zajmują
11
91,3% powierzchni. Ziemie gminy charakteryzują się względnie dobrą strukturą klas
bonitacyjnych gleb. Należy zatem stwierdzić, że panują tutaj korzystne warunki do rozwoju
rolnictwa. Wysoka jest – jak na warunki Wielkopolski – powierzchnia lasów i terenów
zadrzewionych(27,8% udziału), w tym także na terenie miasta Krotoszyna. Duża lesistość gminy
w połączeniu z istniejącą bazą sportowo-rekreacyjną pozwala rozwijać na terenie gminy
działalność gospodarczą związaną z obsługą turystyczną. Dotkliwy jest zwłaszcza brak tanich
miejsc noclegowych, przeznaczonych dla niezamożnej części społeczeństwa, zainteresowanej
głównie aktywnym wypoczynkiem podczas kilkudniowych przerw w pracy, np. weekendów.
Sytuację może zmienić wzrost liczby funkcjonujących gospodarstw agroturystycznych na terenie
gminy, oferujących noclegi oraz wyżywienie w różnym standardzie.
W Krotoszynie funkcjonuje kilkadziesiąt firm reprezentujących zróżnicowane branże, takie jak:
przemysł metalowy, budowlany, spożywczy, odzieżowy, wyrobów parafinowych,
farmaceutycznych, opakowań drewnianych i opakowań z tworzyw sztucznych. Istniejąca
dywersyfikacja branż zapewnia stabilny rozwój miasta. Jednak dla rozwoju działalności
pozarolniczej istotną przeszkodą jest niski potencjał gospodarczy całego subregionu oraz
konkurencja ze strony sąsiednich ośrodków miejskich w przyciąganiu inwestycji. W sferze
wspierania sektora M ŚP oraz rozwoju inwestycji w Krotoszynie konieczne są działania
organizacyjne, ułatwiające prowadzenie zarówno małych, jednoosobowych, jak i średnich
przedsiębiorstw, polegające m.in. na wprowadzeniu profesjonalnej i kompleksowej obsługi
przedsiębiorców w Urzędzie M iasta, ścisłej współpracy między samorządem lokalnym a
organizacjami zrzeszającymi miejscowych przedsiębiorców, wykorzystaniu potencjału
informacyjnego, jaki daje oficjalna strona internetowa miasta.
OŚWIATA, WYCHOWANIE, KULTURA, SPORT
Atuty
Braki, problemy
•
Dobrze rozwinięta baza oświatowa
•
•
Dostępność pracowni komputerowych
w szkołach
Działalność Ośrodka Zamiejscowego
UAM (analiza chemiczna i informacja
o ochronie środowiska)
Aktywna działalność Krotoszyńskiego
Ośrodka Kultury
M uzeum regionalne, biblioteki i
Państwowa Szkoła M uzyczna I stopnia
Wyremontowana sala widowiskowokinowa
Działalność klubów sportowych
„Krotosz”,„Astra”,„LKS
Ceramik”,UKS-y, Towarzystwo
Atletyczne „Rozum”
Opracowany „Program Rozwoju
Kultury Fizycznej w latach 2003-2008”
Dobrze rozwinięta baza sportoworekreacyjna (m.in. basen odkryty, kryta
pływalnia)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
M ała liczba uczniów w SP: Gorzupia,
Świnków, Wielowieś, Roszki wysokie koszty utrzymania szkół
Brak sal gimnastycznych przy
niektórych szkołach
Konieczność doposażania pracowni
dydaktycznych
12
•
•
Liczne imprezy o charakterze
kulturalnym i sportowym (dobra
promocja miasta i gminy)
Szeroka współpraca zagraniczna
Analiza sytuacji oświaty w gminie prowadzi do wniosku, że dbałość o poprawę warunków
nauczania była w ostatnich latach jednym z podstawowych priorytetów władz samorządowych.
Samorząd Krotoszyna od lat inwestuje w stan budynków oświatowych i ich wyposażenie.
Struktura instytucjonalna szkolnictwa podstawowego i gimnazjalnego jest rozbudowana, co
istotnie ogranicza możliwości samorządu w zakresie wyposażenia szkół. Utrzymanie
rozwiniętego systemu oświatowego odzwierciedlone jest z wysokich wydatkach z budżetu
gminy w tym dziale. Prowadzenie takiej polityki jest zbieżne z oczekiwaniami mieszkańców,
którzy chcą zapewnić dzieciom łatwy dostęp do szkolnictwa. W dalszym ciągu w Krotoszynie
brakuje pracowni językowych i sal gimnastycznych, co wpływa na jakość procesu kształcenia.
Kształcenie ponadgimnazjalne zapewniają funkcjonujące na terenie gminy szkoły. M ankament
w postaci dużej odległości od ośrodków akademickich neutralizują – chociaż w niewielkiej
części – istniejące filie uczelni akademickich (w tym UAM z Poznania).
Dalszej rozbudowy, modernizacji i doposażenia wymaga baza kulturalna i muzealna na terenie
miasta. Zaplecze sportowo-rekreacyjne w gminie jest dobrze rozwinięte. Chlubą Krotoszyna jest
społeczna i sportowa aktywność jego mieszkańców, istnienie stowarzyszeń, klubów i zespołów.
Jest to zasób pozwalający sądzić, iż na terenie miasta będzie się działo wiele ciekawych imprez
w nadchodzących latach, oraz że gmina będzie znana z dokonań swoich mieszkańców. Na
uznanie zasługuje fakt opracowania Programu Rozwoju Kultury Fizycznej w latach 2003-2008
będący podstawą kompleksowego programów wykorzystania istniejącej bazy sportowej w
celach pozaszkolnych.
ZDROWIE, POMOC SPOŁECZNA I BEZPIECZEŃSTWO
Atuty
•
•
•
•
•
•
•
•
Braki, problemy
Kompleksowo zorganizowany system
opieki zdrowotnej (szpital powiatowy,
poradnie specjalistyczne, itd.)
Opracowana „Strategia sektorowa
opieki zdrowotnej powiatu
krotoszyńskiego 2003-2010”
System profilaktyki zdrowotnej w
szkołach
Noclegownia
•
Warsztaty terapii zajęciowej
Programy prewencyjne Komendy
Policji, m.in. Bezpieczne M iasto,
Bezpieczna Wieś, Bezpieczna Szkoła,
Program Rozwiązywania Probl.
Alkoholowych
Istnienie Straży M iejskiej
•
•
Działalność i dobre wyposażenie straży
pożarnej (KSRG)
•
•
Ograniczony dostęp do lekarzy
specjalistów (limity wyznaczone przez
NFZ)
Infrastruktura szpitala wymagająca
modernizacji i rozbudowy
•
Bariery architektoniczne
•
Brak zakładu aktywności zawodowej i
miejsc pracy dla osób
niepełnosprawnych
Zbyt mała liczba mieszkań socjalnych
Konieczność budowy mieszkań
chronionych
•
Potrzeba dalszego rozwoju systemu
opieki w środowisku
Wzrastająca liczba kradzieży
13
•
Duża liczba i aktywna działalność
organizacji pozarządowych
•
Wandalizm i dewastacja mienia
•
•
Brak monitoringu na terenie miasta
Brak Centrum Integracji Społecznej
(dla osób pozostających na marginesie
życia społecznego)
Brak ciężkich samochodów do
prowadzenia akcji gaśniczych w
trudnych warunkach terenowych
•
•
Podobnie jak w wielu polskich gminach na uwagę zasługuje aktywna działalność M iejskoGminnego Ośrodka Pomocy Społecznej i władz gminy w całym omawianym tutaj zakresie. Na
terenie Gminy nie ma problemów z dostępem do podstawowych oraz specjalistycznych usług
zdrowotnych.
Podobnie jak we wszystkich innych analizowanych dziedzinach, nie oznacza to, że wszystkie
potrzeby społeczne zostały już zaspokojone. M ieszkańcy sygnalizują ograniczenia w dostępie do
lekarzy specjalistów (limity wyznaczane przez NFZ). Niewystarczające środki na pomoc
społeczną powodują, że Gmina nie jest w stanie w pełni pomóc rosnącej liczbie beneficjentów.
Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku profilaktyki zdrowotnej, choć ta realizowana jest w
szkołach. Ważnym elementem dla mieszkańców gminy Krotoszyn jest kwestia bezpieczeństwa
socjalnego. Uczestnicy warsztatów strategicznych podkreślali konieczność aktywizacji osób
niepełnosprawnych, przygotowania mieszkań socjalnych i chronionych oraz rozwiązania
problemu środowiskowej opieki nad osobami starszymi, niepełnosprawnymi oraz znajdującymi
się na marginesie życia społecznego. Czynnikiem szczególnie podkreślanym przez mieszkańców
gminy jest kwestia likwidacji barier architektonicznych, zarówno na ulicach, jak i w budynkach
użyteczności publicznej.
Bezpieczeństwa publicznego strzegą wzajemnie współpracujące lokalne służby, takie jak:
Policja, Straż M iejska, Państwowa Straż Pożarna. M iasto nie posiada systemu monitorowania,
pomimo narastających zjawisk kradzieży oraz wandalizmu i dewastacji mienia publicznego i
prywatnego.
* * *
Zaprezentowane powyżej wyniki analizy sytuacji miasta i gminy, przeprowadzonej z udziałem
mieszkańców, stały się podstawą procesu planistycznego, bowiem silne strony są tymi cechami,
na których należy bazować planując dalszy rozwój miasta i gminy. Z kolei usunięcie bądź
zniwelowanie braków i problemów to zadania, których realizacja powinna przyczynić się do
lepszego zaspokajania potrzeb mieszkańców Krotoszyna.
14
3. STRUKTURA STRATEGII, MISJA, CELE, PROGRAMY I
PROJEKTY
3.1.
Struktura strategii
Strategia opracowana według metody zaproponowanej przez Wojewódzki Ośrodek Kształcenia i
Studiów Samorządowych w Poznaniu jest dokumentem o określonej strukturze.
Najważniejszym, wyjściowym elementem jest misja miasta i gminy, która określa, jaki
powinien być kierunek rozwoju gminy w perspektywie następnych kilkunastu lat i jakie są
priorytety samorządu w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców społeczności
lokalnej. Sposób dochodzenia do ostatecznej wersji w ramach tego projektu został opisany w
rozdziale prezentującym proces prac nad strategią. Sama misja jest sentencją, która najlepiej
ujmuje główne kierunki działania samorządu, jednocześnie wskazuje priorytety działalności w
najbliższych latach, ale przede wszystkim jest najlepszym podsumowaniem całego
opracowywanego planu strategicznego.
Strategia jest zorganizowana na kilku poziomach, strukturą swoją przypomina piramidę, której
wierzchołek stanowi misja. Następnie wyróżniono niższe poziomy planowania:
1. Cele strategiczne
2. Programy strategiczne
3. Projekty strategiczne
Każdy cel, program i projekt zostają w dokumencie strategii dokładnie uzasadnione i
scharakteryzowane.
Następnym po misji poziomem planowania są cele strategiczne. Wynikają one bezpośrednio z
misji – konkretnie definiują kierunki rozwoju miasta i gminy tam określone, jednocześnie
pozwalają na zachowanie jasnego podziału strategii, grupując poszczególne programy i projekty.
Ich realizacja w przyjętej perspektywie czasowej powinna doprowadzić do osiągnięcia
pożądanego stanu rozwoju gminy, określonego w jej misji. Z kolei programy strategiczne są
„tematami” działań, których wykonanie powoduje osiągnięcie określonych celów. Programy
strategiczne grupują projekty związane tematycznie z poszczególnymi dziedzinami życia, czy
działaniami samorządu. Projekty strategiczne to już konkretne zadnienia, najłatwiej mierzalne
przy wdrażaniu strategii. Projekty te zostały szczegółowo rozpisane. Każdy projekt opatrzono
opisem, w którym przedstawiono uzasadnienie jego wyboru i zaliczenia do dokumentu strategii
oraz inne ważne dla jego realizacji informacje.
Kluczowym elementem w przygotowaniu strategii rozwoju jest oczywiście planowanie, ale o
sukcesie realizacji planu decyduje sposób jego wdrożenia. Ponieważ większość problemów
związanych z realizacją strategii wynika z niezbyt precyzyjnego zdefiniowania celów i zadań,
jakie mają zostać wykonane, dlatego w przedstawionym dokumencie starano się stworzyć
przejrzysty schemat programów i projektów strategicznych ułatwiający zrozumienie ich
zasadności. Duży nacisk położono na opisanie celów, programów i poszczególnych projektów,
które są finalnymi „produktami” przeprowadzonych zajęć warsztatowych i ankietyzacji
mieszkańców.
15
3.2.
Otwarty charakter planowania strategicznego
Należy pamiętać, iż strategia jako dokument kierunkowy pełni funkcję drogowskazu w realizacji
przedsięwzięć miasta i gminy. Dlatego właśnie podane w opisach projektów informacje są
propozycjami realizacji celów strategicznych w dążeniu do wypełnienia misji. Projektów tych
nie należy uważać za zamknięte - przeciwnie, wraz ze zmieniającymi się warunkami
wewnętrznymi i zewnętrznymi należy rozważać możliwość aktualizowania i poszerzania
strategii i to na każdym poziomie planowania. Częsta aktualizacja strategii umożliwi utrzymanie
jej aktualności przez szereg nadchodzących lat.
Sama realizacja zaproponowanych projektów, a szczególnie tych związanych z podniesieniem
warunków technicznych i organizacyjnych życia w mieście i gminie, ułatwi osiągnięcie przez
Krotoszyn pożądanego statusu określonego w misji. Realizacja projektów strategicznych będzie
się odbywała poprzez wykonanie przez odpowiednie jednostki różnego rodzaju zadań. W
przypadku Urzędu Miejskiego w zdecydowanej większości zadania te będą ujęte w
Wieloletnim Planie Inwestycyjnym Miasta i Gminy Krotoszyn.
3.3. Założenia i kryteria przyjęte w czasie prac nad identyfikacją projektów
do strategii
W czasie prac warsztatowych i późniejszych opracowań projektów pracowano w oparciu o
poniższe założenia:
1. Wybrane, proponowane projekty spełniają najpilniejsze potrzeby społeczności lokalnej,
takie jak:
• inicjowanie i wspieranie rozwoju gospodarczego
• ochrona zasobów środowiska naturalnego, w myśl zasad zrównoważonego rozwoju
• przeciwdziałanie najdotkliwiej odczuwalnym problemom społecznym, w tym
likwidacja patologii społecznych i przeciwdziałanie bezrobociu
• zaspokojenie potrzeb grup wymagających ukierunkowanych działań – dzieci,
chorych, osób starszych i niepełnosprawnych.
2. Wybrane projekty mogą być związane z obligatoryjnymi, bieżącymi zadaniami
samorządu, ale nie ograniczają się tylko do takich zadań.
3. Wybrane projekty są bezpośrednio powiązane z wynikami ankietyzacji mieszkańców.
Uwzględnione zostały również czynniki, które automatycznie predysponowały projekt do
włączenia do strategii:
1. Projekt odpowiada projektom zgłoszonym do strategii województwa.
2. Projekt jest zgodny z projektami proponowanymi przez inne jednostki (w tym również
przez Starostwo Powiatowe).
3. Projekt jest już rozpoczęty.
4. Projekt został wcześniej uwzględniony w trakcie prac nad Planem Rozwoju Lokalnego.
W trakcie planowania projektów uczestnicy warsztatów zastanawiali się, jakie są realne, szanse
na ich wdrożenie – jakie działania mogą decydować o tym, że przedsięwzięcie powiedzie się, a
czego już na etapie planowania należy się wystrzegać, by nie dopuścić do niepowodzenia.
Dopiero na etapie planowania Wieloletniego Planu Inwestycyjnego zaproponowane zostaną
szczegółowe kryteria doboru zadań inwestycyjnych do planu inwestycyjnego.
16
4. Ankietyzacja mieszkańców miasta i gminy Krotoszyn
`
Przystępując do opracowania programu rozwoju strategicznego gminy na lata 2005 – 2014
władze samorządowe miasta i gminy Krotoszyn umożliwiły mieszkańcom wyrażenie swojej
opinii na temat najważniejszych problemów lokalnej społeczności oraz najbardziej pożądanych
kierunków rozwoju. Stanowisko mieszkańców miasta i gminy zbadano w oparciu o ankietę
pozwalającą ocenić najważniejsze aspekty życia na terenie gminy Krotoszyn. Ankieta została
przygotowana przez zespół konsultantów WOKiSS, udostępniona uczestnikom warsztatów
strategicznych, a następnie – m.in. za pośrednictwem oficjalnej witryny internetowej – szerokiej
reprezentacji zainteresowanych mieszkańców. Wypełnione ankiety mieszkańcy dostarczali do
Urzędu M iejskiego w Krotoszynie w terminie do 15 czerwca 2004 roku.
4.1. Konstrukcja ankiety
Dwustronicową ankietę podzielono na cztery podstawowe części:
− wprowadzenie
− grupę pytań dotyczących własnego zadowolenia z wybranych warunków bądź obszarów
życia w gminie
− grupę pytań dotyczących preferowanych głównych kierunków rozwoju gminy w
najbliższym dziesięcioleciu
− metryczkę ankiety.
We wprowadzeniu zawarto cel ankietyzacji oraz podstawowe zasady wypełniania ankiety. W
części drugiej ankietowani wskazywali stopień własnego zadowolenia z następujących dziedzin
życia w gminie:
− środowiska naturalnego (czystości wód: pitnej i powierzchniowych, gleby, powietrza)
− jakości dróg, ulic, mostów, parkingów itp.
− transportu publicznego (w tym podmiejskiego)
− infrastruktury komunalnej (gaz, wodociąg, kanalizacja itd.)
− możliwości kulturalnych (koncerty, biblioteki, wystawy itd.)
− możliwości uprawiania sportu i rekreacji (np. parki, skwery, place zabaw, obiekty
sportowe)
− pomocy społecznej (ochrona najuboższych)
− publicznej ochrony zdrowia
− bezpieczeństwa publicznego (zabezpieczenie przed przestępcami, kataklizmami itd.)
− warunków mieszkaniowych (możliwości budowy, zakupu mieszkań, remontów itd.)
− jakości szkół
− dostępności handlu i usług
− rozwoju działalności gospodarczej
− komunikacji władz samorządowych z mieszkańcami
− obsługi klientów w Urzędzie M iejskim.
Dzięki zastosowaniu jednego pytania otwartego ankietowani mieli ponadto możliwość
wskazania i ocenienia wybranego przez siebie obszaru życia w gminie.
W części trzeciej zadaniem ankietowanych było wskazanie własnych preferencji w zakresie
głównych kierunków rozwoju gminy oraz dbałości o jakość życia mieszkańców w najbliższym
dziesięcioleciu. M ieszkańcy miasta i gminy oceniali piętnaście proponowanych obszarów, takich
jak:
− poprawa infrastruktury komunalnej (wodociągi, kanalizacja, gaz itd.)
17
−
−
−
−
−
−
komunikacja (drogi)
zwiększenie nakładów na oświatę (lepsze warunki edukacyjne młodzieży)
poprawa stanu zdrowia i warunków zdrowotnych
zwiększenie bezpieczeństwa publicznego
intensyfikacja działań na rzecz ochrony środowiska
zwiększenie funkcji rekreacyjnych gminy (gospodarstwa agroturystyczne, promocja
turystyki, obiekty sportowe, szlaki turystyczne, dbałość o zieleń, czystość i ład wokół
posesji itd.)
− zwiększenie oferty kulturalnej
− przyciąganie inwestorów / kapitału gospodarczego
− rozwój indywidualnego budownictwa mieszkaniowego
− ochrona najuboższych
− rozwój handlu i usług
− rozwój rolnictwa
− polepszenie jakości usług administracyjnych (obsługa mieszkańców)
− zwiększenie udziału mieszkańców w życiu publicznym.
Podobnie jak w przypadku części drugiej, także w części trzeciej ankiety mieszkańcy mogli
wskazać priorytetowy – ich zdaniem – rodzaj działań oraz dokonać jego oceny.
Ankietowani dokonywali oceny poszczególnych kryteriów w oparciu o pięciopunktową skalę
ocen zawartych w przedziale domkniętym od „–2” do „+2”. Poszczególnym ocenom
odpowiadały następujące charakterystyki słowne:
− „–2” – „bardzo niezadowolony(a)” lub „zdecydowanie nie zgadzam się”
− „–1” – „niezadowolony(a)” lub „nie zgadzam się”
− „0” – nie mam zdania
− „1” – „zadowolony(a)” lub „zgadzam się”
− „+2” – „bardzo zadowolony(a)” lub „zdecydowanie zgadzam się”.
Skala powyższa, zwana „skalą Likerta”, powszechnie stosowana jest do oceny zjawisk
społecznych oraz w badaniach marketingowych. Przy zachowaniu stosunkowo prostej
konstrukcji ankiety pozwala ona na względnie dokładne określenie preferencji społecznych.
W czwartej części ankietowani mogli podać dane o sobie, takie jak: rok urodzenia, płeć
wykształcenie, aktywność zawodowa, przeciętny miesięczny dochód na 1 osobę w
gospodarstwie domowym oraz miejscowość, w której mieszka ankietowany.
4.2. Zasady opracowania wyników
Opracowanie wyników ankietyzacji przeprowadzonej na potrzeby określenia preferencji lokalnej
społeczności miasta i gminy Krotoszyn w zakresie strategicznych obszarów działań samorządu
terytorialnego w najbliższym dziesięcioleciu polegało na wykonaniu poniższych czynności:
− zweryfikowaniu formalnej poprawności wypełnienia ankiet i odrzuceniu ankiet
wypełnionych błędnie (np. ankiet powielonych jednostronnie)
− zliczeniu liczby odpowiedzi dla poszczególnych kryteriów
− przemnożeniu tak uzyskanych wyników przez odpowiednie oceny ze skali od „–2” do
„+2”
− obliczeniu syntetycznej oceny dla poszczególnych kryteriów
− uszeregowaniu poszczególnych kryteriów według uzyskanej oceny
− opracowaniu danych z metryczki ankiety
− opisowej i graficznej prezentacji wyników.
18
4.3. Wyniki ankietyzacji
Rezultaty ankiety przeprowadzonej wśród mieszkańców Krotoszyna podzielono na trzy części:
− ocenę stopnia zadowolenia mieszkańców z warunków życia w mieście i gminie
− wskazanie opinii mieszkańców na temat głównych kierunków rozwoju miasta i gminy
oraz dbałości o jakość życia
− przedstawienie zbiorczej informacji o ankietowanych.
4.3.1. Ocena stopnia zadowolenia mieszkańców z warunków życia w gminie
Osoby biorące udział w wypełnianiu ankiety zostały poproszone o ocenę piętnastu kluczowych
dziedzin życia na terenie miasta i gminy. Listę warunków decydujących o stopniu zadowolenia
bądź niezadowolenia mieszkańców (kryteriów oceny) wraz z liczbą odpowiedzi i oceną końcową
zawiera tabela 4.1.
Spośród zaproponowanych w ankiecie warunków czy też obszarów życia ankietowani wskazali
pięć, które wywołują szczególnie wysoki stopień niezadowolenia. Znalazły się wśród nich takie
elementy codziennego życia lokalnej społeczności jak (w kolejności od oceny najniższej):
− jakość dróg, ulic, mostów, parkingów itd.
− publiczna ochrona zdrowia
− pomoc społeczna (ochrona najuboższych)
− komunikacja władz gminy z mieszkańcami
− bezpieczeństwo publiczne (zabezpieczenie przed przestępcami, kataklizmami itd.).
Końcową ocenę wymienionych powyżej kryteriów zaprezentowano w postaci graficznej na
wykresie 4.1. Stosunkowo wysoki stopień niezadowolenia budzą u mieszkańców warunki
rozwoju działalności gospodarczej oraz transport publiczny, w tym sieć komunikacji miejskiej.
Zdaniem ankietowanych na zdecydowanie pozytywną ocenę zasłużyła jedynie dostępność
handlu i usług.
19
Tabela 4.1. Zestawienie ocen stopnia zadowolenia mieszkańców z warunków życia w mieście i gminie Krotoszyn
Liczba odpowiedzi:
Kryteria oceny warunków życia
Ba
rdz
o
nie
zad
ow
olo
ny(
a)
2
Wynik:
Ni
eza
do
wo
lon
y(a
)
Ni
e
ma
m
zda
nia
Za
do
wo
lon
y(a
)
Ba
rdz
o
zad
ow
olo
ny(
a)
-2
-1
0
1
2
końco
wy
3
4
5
6
7=2×(-2)
8=3×(-1)
9=4×(0)
10=5×(1)
11=6×(2)
12=7+...+11
1
Środowisko naturalne (czystość wód: pitnej i powierzchniowych,
gleby, powietrza)
Jakość dróg, ulic, mostów, parkingów itp.
Transport publiczny (w tym podmiejski)
Infrastruktura komunalna (gaz, wodociąg, kanalizacja itd.)
Możliwości kulturalne (koncerty, biblioteki, wystawy itd.)
Możliwości uprawiania sportu i rekreacji (np. parki, skwery, place
zabaw, obiekty sportowe)
Pomoc społeczna (ochrona najuboższych)
Publiczna ochrona zdrowia
Bezpieczeństwo publiczne (zabezpieczenie przed przestępcami,
kataklizmami itd.)
Warunki mieszkaniowe (możliwości budowy, zakupu mieszkań,
remontów itd.)
Jakość szkół
Dostępność handlu i usług
Rozwój działalności gospodarczej
Komunikacja władz samorządowych z mieszkańcami
Obsługa klientów w Urzędzie Miejskim
39
117
58
169
12
-78
-117
0
169
24
-2
250
47
46
41
56
120
117
83
104
125
10
135
86
62
57
19
92
168
170
142
1
6
17
19
20
-500
-94
-92
-82
-112
-120
-117
-83
-104
-125
0
0
0
0
0
19
92
168
170
142
2
12
34
38
40
-599
-107
27
22
-55
80
143
76
127
135
129
142
42
104
49
69
91
2
6
6
-160
-286
-152
-127
-135
-129
0
0
0
49
69
91
4
12
12
-234
-340
-178
53
100
116
118
8
-106
-100
0
118
16
-72
57
11
59
101
43
97
30
104
116
73
49
37
139
88
97
166
250
89
86
162
28
72
8
9
24
-114
-22
-118
-202
-86
-97
-30
-104
-116
-73
0
0
0
0
0
166
250
89
86
162
56
144
16
18
48
11
342
-117
-214
51
20
Wykres 4.1. Czynniki nie zadowolenia z warunków życia mieszkańców
Krotoszyna
0
-234
-100
-178
-214
-340
-200
-300
-599
-400
-500
-600
Jako ść dróg, ulic,
Publiczna
Po moc sp ołeczna
mostó w,
o ch ron a zdro wia
(o ch ron a
p ark in gó w itd
n ajubo ższy ch )
Ko mun ikacja
władz gminy z
mieszk ańcami
Bezpieczeń stwo
p ubliczn e
Najniższą ocenę spośród warunków życia w gminie odnotowała komunikacyjna infrastruktura
techniczna, a więc drogi na terenach wiejskich gminy oraz ulice w mieście. Negatywna ocena
jest spowodowana zarówno stanem nawierzchni jezdni jak i nasilonym ruchem kołowym
odbywającym się na trasach krajowych przez centrum miasta. Cząstkowe wyniki oceny w
odniesieniu do kryterium „jakość dróg, ulic itd.” zaprezentowano w wersji graficznej na
wykresie 4.2.
Wykres 4.2. Jakość dróg, ulic, mostów, parkingów itd.
100
0
0
19
2
-120
-100
-200
-500
-300
-400
-500
Bardzo
Niezado wo lon y(a)
n iezadowolo ny (a)
Nie mam zdan ia
Zadowolo ny (a)
Bardzo
zado wo lon y(a)
21
Istotny stopień niezadowolenia wśród mieszkańców miasta i gminy budzą również us
ługi publicznej służby zdrowia. Największym mankamentem jest tutaj dostępność do
ambulatoryjnej oraz szpitalnej opieki zdrowotnej. Cząstkowe wyniki oceny kryterium „publiczna
ochrona zdrowia” zaprezentowano w wersji graficznej na wykresie 4.3.
Wykres 4.3. Publiczna ochrona zdrowia
100
50
69
0
0
-50
12
-135
-100
-150
-286
-200
-250
-300
Bardzo
Niezado wo lon y(a) Nie mam zdan ia
n iezadowolo ny (a)
Zadowolo ny (a)
Bardzo
zado wo lon y(a)
Zbliżonym poziomem niezadowolenia cechują się kryteria dotyczące „pomocy społecznej
(ochrony najuboższych)” oraz „komunikacji władz samorządowych z mieszkańcami”.
Ograniczone środki jakimi dysponuje samorząd oraz pogarszająca się sytuacja materialna części
ludności (wzrost liczby świadczeniobiorców) składają się na niezadowolenie lokalnej
społeczności z zakresu otrzymywanej pomocy społecznej. Negatywną ocenę dodatkowo
komplikuje fakt niewystarczającej – w opinii ankietowanych – komunikacji władz
samorządowych z mieszkańcami. Cząstkowe wyniki oceny kryteriów „pomoc społeczna
(ochrona najuboższych)” oraz „komunikacja władz samorządowych z mieszkańcami”
zilustrowano graficznie odpowiednio na wykresach 4.4. oraz 4.5.
22
Wykres 4.4. Pomoc społe czna (ochrona najuboższych)
50
49
4
0
0
-50
-160
-127
-100
-150
-200
Bardzo
n iezadowolo ny (a)
Zadowolo ny (a)
Bardzo
zado wo lon y(a)
Wykres 4.5. Komunikacja władz samorządowych z mieszkańcami
100
86
50
-116
-50
-100
18
0
0
-202
-150
-200
-250
Bardzo
Niezado wo lon y(a)
n iezadowolo ny (a)
Nie mam zdan ia
Zadowolo ny (a)
Bardzo
zado wo lon y(a)
Pomimo funkcjonowania w Krotoszynie Straży M iejskiej oraz zlokalizowania Powiatowej
Komendy Policji mieszkańcy wyrażają niepokój o własne bezpieczeństwo. Postępujący proces
pauperyzacji części społeczeństwa, rosnący poziom przestępczości oraz wandalizmu, nasilające
się zjawisko stosowania przemocy rodzą nowe wyzwania w zakresie zapewnienia
bezpieczeństwa. Instytucje strzegące porządku i bezpieczeństwa publicznego muszą być
wyposażone w nowoczesne narzędzia, zwłaszcza z zakresu telekomunikacji i przetwarzania
danych. Cząstkowe wyniki oceny kryterium „bezpieczeństwo publiczne” zilustrowano na
wykresie 4.6.
23
Wykres 4.6. Bezpiecze ństwo publiczne
100
91
50
-50
12
0
0
-152
-129
-100
-150
-200
Bardzo
n iezadowolo ny (a)
Zadowolo ny (a)
Bardzo
zado wo lon y(a)
W pytaniu otwartym ankietowani wskazywali najczęściej na elementy bardziej szczegółowe,
zawarte już w ogólnych czynnikach decydujących o warunkach życia w gminie. Dotyczyły one
głównie systemu komunikacji oraz dostępności do usług z zakresu ochrony zdrowia. W punkcie
tym pojawiały się również czynniki uwarunkowane makrootoczeniem miasta i gminy, takie jak
np. wysokie ceny kredytów, relatywnie wysokie bezrobocie wśród osób młodych, likwidacja
połączeń kolejowych. Czynniki te – niewątpliwie pogarszające jakość życia w gminie –
uwarunkowane są istniejącym systemem ekonomiczno-prawnym całego kraju bądź regionu i
jako takie są trudne do zmodyfikowania na szczeblu gminy czy powiatu.
4.3.2. Główne kierunki rozwoju gminy oraz dbałości o jakość życia
mieszkańców
W części drugiej ankiety poproszono mieszkańców miasta i gminy Krotoszyn o wskazanie
własnych preferencji w odniesieniu do głównych kierunków rozwoju oraz kierunków dbałości o
jakość życia w gminie. Listę zaproponowanych kierunków rozwoju oraz działań z zakresu
dbałości o jakość wraz z liczbą odpowiedzi i oceną końcową zawiera tabela 4.2.
Preferowane kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego miasta i gminy Krotoszyn znajdują
odbicie w ocenie stopnia (nie)zadowolenia z określonych czynników. Oceny strategicznych
obszarów działania samorządu gminnego w najbliższym dziesięcioleciu stanowią niemal
dokładne odbicie wyników uzyskanych wcześniej. Ankietowani zdecydowanie wskazali na
konieczność podjęcia działań w tych obszarach, które rodzą ich największe niezadowolenie. W
pierwszej piątce głównych kierunków rozwoju gminy znalazły się:
− komunikacja (drogi)
− poprawa stanu zdrowia i warunków zdrowotnych
− zwiększenie nakładów na oświatę (lepsze warunki edukacyjne młodzieży)
− przyciąganie inwestorów / kapitału gospodarczego
− ochrona najuboższych.
24
Tabela 4.2. Zestawienie opinii ankietowanych na temat głównych kierunków rozwoju gminy oraz dbałości o jakość życia w mieście i gminie
Liczba odpowiedzi:
Kierunki rozwoju gminy
oraz kierunki dbałości o jakość życia
1
Poprawa infrastruktury komunalnej (wodociągi, kanalizacja, gaz, itd.)
Komunikacja (drogi)
Zwiększenie nakładów na oświatę (lepsze warunki edukacyjne
młodzieży)
Poprawa stanu zdrowia i warunków zdrowotnych
Zwiększenie bezpieczeństwa publicznego
Intensyfikacja działań na rzecz ochrony środowiska
Zwiększenie funkcji rekreacyjnych gminy
Zwiększenie oferty kulturalnej
Przyciąganie inwestorów / kapitału gospodarczego
Rozwój indywidualnego budownictwa mieszkaniowego
Ochrona najuboższych
Rozwojem handlu i usług
Rozwój rolnictwa
Polepszenie jakości usług administracyjnych (obsługa mieszkańców)
Zwiększenie udziału mieszkańców w życiu publicznym
Zd
ecy
do
wa
nie
nie
zga
dza
m
się
2
Wynik:
Ni
e
zga
dza
m
się
Ni
e
ma
m
zda
nia
Zg
adz
am
się
Zd
ecy
do
wa
nie
zga
dza
m
się
3
4
5
6
-2
-1
0
1
2
końcow
y
7=2×(-2)
8=3×(-1)
9=4×(0)
10=5×(1)
11=6×(2)
12=7+...+11
7
13
9
19
7
14
77
8
24
203
101
125
82
269
221
-14
-26
-18
-19
-7
-14
0
0
0
203
101
125
164
538
442
334
606
535
11
8
11
10
4
8
8
11
12
12
7
7
4
12
12
12
25
12
12
5
45
12
17
11
8
29
47
34
38
48
99
40
84
96
51
75
135
191
206
177
219
127
160
179
182
168
201
192
235
150
105
153
110
198
112
170
66
103
116
104
-22
-16
-22
-20
-8
-16
-16
-22
-24
-24
-14
-14
-4
-12
-12
-12
-25
-12
-12
-5
-45
-12
-17
-11
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
135
191
206
177
219
127
160
179
182
168
201
192
470
300
210
306
220
396
224
340
132
206
232
208
579
463
382
451
406
495
356
492
245
338
402
375
25
Końcową ocenę wymienionych powyżej kryteriów zaprezentowano w postaci graficznej na
wykresie 4.7. M ieszkańcy wskazali również na konieczność zwiększenia bezpieczeństwa
publicznego oraz zwiększenia funkcji rekreacyjnych gminy.
W yk re s 4.7. Pr e f e r owan e k ie r u n k i r oz wo ju m iast a i g m in y Kr ot os zyn
70 0
60 0
50 0
40 0
60 6
30 0
57 9
53 5
49 5
49 2
20 0
10 0
0
K omu nik acja
(d rogi)
Po p raw a stan u
z dro wia i
w aru n kó w
z dro wo tny ch
Z w ięks z en ie
n ak ładó w na
o św iatę
Prz y ciągan ie
in w es to rów /
k ap itału
gos p o darczego
O ch ro na
n ajub oż sz y ch
Jako kluczowy warunek rozwoju oraz poprawy jakości życia w gminie ankietowani wskazali
jakościowy i ilościowy rozwój infrastruktury drogowej. Czynnik ten rodzi największe
niezadowolenie mieszkańców miasta Krotoszyn, przez terytorium którego odbywa się ruch
tranzytowy na drogach krajowych. Rozkład ocen dla kierunku rozwoju „komunikacji (dróg)”
przedstawiono na wykresie 4.8.
W yk r e s 4.8. K om u n ik ac ja ( dro gi)
6 00
5 00
4 00
3 00
53 8
2 00
1 00
10 1
0
0
-2 6
-7
-1 00
Z d ecy d ow anie
n ie zgadz am się
N ie zgad zam się
N ie mam z dan ia
Z gad zam s ię
Z d ecy d ow anie
z gadz am się
26
Na drugim miejscu wśród kluczowych kierunków dbałości o jakość życia w mieście i gminie
ankietowani uplasowali „poprawę stanu zdrowia i warunków zdrowotnych”. Ocena taka wynika
z odpowiednio wysokiego poziomu niezadowolenia mieszkańców z zakresu usług medycznych
świadczonych przez publiczną służbę zdrowia. Oceny cząstkowe działania nazwanego „poprawa
stanu zdrowia i warunków zdrowotnych” w formie graficznej przedstawiono na wykresie 4.9.
Wykres 4.9. Poprawa stanu zdrowia i warunków zdrowotnych
500
450
400
350
300
470
250
200
150
100
50
-22
-4
0
135
0
-50
Zdecydowanie Nie z gadzam się Nie mam z dania
nie zgadz am się
Zgadz am się
Zdecydowanie
z gadzam się
Pomimo relatywnie dobrej – w opinii ankietowanych – jakości nauczania w miejscowych
przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach, mieszkańcy wskazują na potrzebę
zwiększania nakładów na oświatę w celu zapewnienia jeszcze lepszych warunków edukacyjnych
dzieci i młodzieży. Pozytywna ocena jakości procesu dydaktycznego w przedszkolach i szkołach
może wynikać z zaangażowania kadry nauczycielskiej, która stara się rekompensować istniejące
niedostatki w zakresie sportowo-dydaktycznej infrastruktury przedszkolnej i szkolnej.
Ankietowani intuicyjnie wskazali zapewnienie rozwoju intelektualnego oraz fizycznego dzieci i
młodzieży jako jeden z kluczowych czynników przyszłego rozwoju gminy. Rozwój ten jest
niemożliwy bez stworzenia w najbliższym dziesięcioleciu odpowiedniej bazy materialnej,
odpowiadającej potrzebom społeczeństwa żyjącego w rozwiniętej gospodarce rynkowej. Wyniki
oceny kryterium „zwiększanie nakładów na oświatę” zaprezentowano na wykresie 4.10.
27
Wyk res 4.10. Zwię ks ze nie nak ładów na oświatę
450
400
350
300
250
44 2
200
150
100
12 5
50
0
0
-50
-18
Z d ecy d ow anie
n ie zgadz am się
-14
N ie z gad zam s ię
N ie mam zd an ia
Z gadz am s ię
Z d ecy d ow anie
z gad zam s ię
Zbliżoną ocenę uzyskały dwa pozostałe kryteria, tj. „przyciąganie inwestorów / kapitału
gospodarczego” oraz „ochrona najuboższych”. Oba czynniki wiążą się – choć w odmienny
sposób – z zapewnieniem mieszkańcom gminy Krotoszyn bezpieczeństwa ekonomicznego.
Napływ inwestorów i kapitału na teren gminy prowadzi do redukcji bezrobocia i wzrostu
konkurencyjności gminy. Tym samym poprawiają się ekonomiczne podstawy bytu lokalnej
społeczności, co prowadzi do zmniejszenia liczby beneficjantów systemu pomocy społecznej.
Zaoszczędzone w ten sposób środki mogą być przeznaczone na poprawę ochrony osób
najuboższych. Cząstkowe wyniki oceny kryteriów „przyciąganie inwestorów / kapitału
gospodarczego” oraz „ochrona najuboższych” zilustrowano graficznie odpowiednio na
wykresach 4.11. oraz 4.12.
Wykres 4.11. Przyciąganie inwes torów/k apitału gospodarczego
400
350
300
250
396
200
150
100
127
50
0
-50
0
-16
Zdecydowanie
nie zgadz am się
-12
Nie zgadz am się
Nie mam z dania
Zgadzam się
Zdecydowanie
z gadz am się
28
Wykres 4.12. Ochrona najuboższych
350
300
250
200
340
150
179
100
50
0
0
-50
-22
Zdecydowanie
nie zgadz am się
-5
Nie z gadzam się
Nie mam zdania
Zgadz am się
Zdecydowanie
z gadzam się
Pytanie otwarte ankietowani bądź pomijali, bądź wskazywali szczegółowe kierunki rozwoju,
zawarte już we wskazanych ogólnych kierunkach rozwoju. W punkcie tym pojawiały się
również czynniki uwarunkowane makrootoczeniem miasta i gminy, niezależne od działań
samorządu terytorialnego.
Wskazane przez ankietowanych obszary powodujące najwyższy stopień niezadowolenia z
warunków życia w gminie i mieście Krotoszyn, preferowane główne kierunki rozwoju gminy
oraz działania poprawiające jakość życia zostały uwzględnione w trakcie formułowania celów,
programów i projektów strategicznych na potrzeby budowy Strategii Rozwoju Miasta i Gminy
Krotoszyn na lata 2005-2014.
4.3.3. Statystyczna sylwetka ankietowanego
Stosując pewne uproszczenia statystyczną osobę ankietowaną scharakteryzować można w
sposób następujący: jest nią 30-letnia mieszkanka Krotoszyna z wyższym wykształceniem
wykonująca pracę biurowo-administarcyjną bądź umysłową, w której gospodarstwie domowym
dochód na jednego członka rodziny zawiera się w przedziale od 501 do 1000 pln.
Spośród wypełnionych prawidłowo ankiet zaledwie 8 nie posiada wypełnionej metryczki, co
stanowi niecałe 2% całkowitej liczby w pełni i prawidłowo wypełnionych ankiet. Blisko 24%
ankietowanych nie podało roku urodzenia uniemożliwiając tym samym dokładne obliczenie
przeciętnego wieku osób bio9rocych udział w ankietyzacji. Średnia wieku osób, które ujawniły
rok urodzenia wynosi 30,35 lat. Najmłodszy uczestnik ankiety miał 19 lat, a najstarszy 74 lata.
Ponad 65% ankietowanych stanowiły kobiety, a mężczyźni ponad 34%. Dwie osoby nie podały
płci. Dane dotyczące struktury ankietowanych ze względu na płeć zaprezentowano na wykresie
4.13.
29
Wykres 4.13. Struktura ankietowanych ze
względu na płeć
0,51%
34,18%
65,32%
nie podano
mężczyzna
kobieta
Ponad 60% ankietowanych legitymuje się wykształceniem wyższym, a blisko 28% średnim.
Wykształcenie zawodowe lub podstawowe posiada łącznie ponad 10% ankietowanych. 1,5%
osób biorących udział w ankiecie nie ujawniło swojego wykształcenia. Dane dotyczące struktury
ankietowanych ze względu na wykształcenie zilustrowano na wykresie 4.14.
Wykres 4.14. Struktura ankietowanych ze względu na
wykształcenie
1,52%
3,80%
60,25%
6,58%
27,85%
nie podano
zasadnicze zawodowe
wyższe lub niepełne wyższe
podstawowe
średnie lub niepełne średnie
Dominującą grupę ankietowanych stanowiły osoby wykonujące prace administracyjne, biurowe
bądź inne, głównie o charakterze umysłowym. Również liczne grupy stanowiły osoby
30
wykonujące prace fizyczne oraz zajmujące stanowiska kierownicze. Dane dotyczące struktury
ankietowanych ze względu na rodzaj aktywności zawodowej przedstawiono w ujęciu graficznym
na wykresie 4.15.
rodzaj aktywności zawodowej
24,30%
2,03%
5,57%
6,33%
14,18%
2,28%
0,76%
0,00%
27,85%
16,71%
nie podano
osoba ucząca się
emeryt(ka) / rencist(k)a
prowadzenie domu
prowadzenie gospodarstwa rolnego
praca fizyczna
praca na stanowisku biurowym / administracyjnym
praca na stanowisku kierowniczym
prowadzenie własnej firmy
inna
Wśród ankietowanych dominują osoby z gospodarstwach domowych, w których dochód na
jednego członka oscyluje od 501 d0 1000 pln. Stanowiły one niemal 39% populacji
ankietowanych. Stosunkowo liczne są także dwie sąsiednie grupy dochodowe: do kategorii od
301 do 500 pln dochodu na osobę miesięcznie zaliczyło się blisko 25% ankietowanych, a do
kategorii od 1001 do 2000 pln – ponad 20% osób objętych badaniem. Dane dotyczące struktury
ankietowanych ze względu na wysokość miesięcznego dochodu przypadającego na jednego
członka gospodarstwa domowego przedstawiono graficznie na wykresie 4.16.
31
dochód na jednego członka gospodarstwa domowego
20,25%
1,77%
38,99%
1,77%
3,29%
9,11%
24,81%
nie podano
501 - 1000 PLN
powyżej 3001 PLN
do 300 PLN
1001 - 2000 PLN
301 - 500 PLN
2001 - 3000 PLN
Ponad 70% osób biorących udział w ankiecie jest mieszkańcami Krotoszyna. Około 15%
ankietowanych zamieszkiwało pozostałe miejscowości gminy. Pozostałe osoby nie określiły
miejsca zamieszkania bądź – w 8 przypadkach – znajdowało się ono poza terenem gminy. Dane
dotyczące struktury ankietowanych ze względu na miejsce zamieszkania przedstawiono
graficznie na wykresie 4.17.
Wykres 4.17. Struktura ankietowanych ze
względu na miejsce zamieszkania
14,65%
14,90%
70,45%
nie podano
Krotoszyn
pozostałe
miejscowości
32
5. DEKLARACJA MISJI I CELE STRATEGICZNE
MIASTA I GMINY KROTOSZYN
5.1.
Misja Miasta i Gminy Krotoszyn
M isja określa, jaki powinien być wizerunek miasta i gminy w perspektywie następnych
kilkunastu lat i jakie są priorytety samorządu w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb
mieszkańców. Jest ona sentencją, która najlepiej ujmuje główne kierunki działania samorządu,
jednocześnie wskazuje priorytety działalności w najbliższych latach, ale przede wszystkim jest
najlepszym podsumowaniem całego opracowywanego planu strategicznego.
Na podstawie analizy silnych stron oraz braków i problemów, biorąc pod uwagę wszystkie
zidentyfikowane uwarunkowania rozwoju miasta i gminy Krotoszyn, sformułowano następującą
deklarację:
Miasto i Gmina Krotoszyn zapewnia warunki dla rozwoju
przedsiębiorczości. W oparciu o istniejące zasoby gospodarcze i
społeczne tworzy podstawy zrównoważonego rozwoju wszystkich
dziedzin życia lokalnej społeczności na miarę europejskich
standardów.
Zrównoważony rozwój miasta i polepszenie warunków bytu mieszkańców gminy ma nastąpić
przede wszystkim w oparciu o rozwój funkcji gospodarczych. Rozwój przedsiębiorczości w
gminie prowadzi zarówno do zwiększenia możliwości rozwoju infrastruktury i świadczenia
usług na rzecz ludności (dzięki większym dochodom budżetu miasta), jak i przyczynia się do
większych dochodów indywidualnych gospodarstw domowych, co bezpośrednio przekłada się
na poziom życia mieszkańców. Celem społeczności lokalnej jest zapewnienie sobie
europejskiego standardu życia.
Co istotne, misja miasta i gminy Krotoszyn dobrze koresponduje z celami strategicznymi
ustalonymi w trakcie prac nad Planem Rozwoju Lokalnego Powiatu Krotoszyńskiego, które
brzmią następująco:
− powiat krotoszyński przyjazny człowiekowi
− zdrowi, wykształceni mieszkańcy źródłem powodzenia wszelkich zamierzeń
− nowoczesna infrastruktura motorem dalszego rozwoju
− rozwój gospodarczy – drobny przemysł i przetwórstwo rolno-spożywcze – szansą
stabilizacji poziomu życia mieszkańców powiatu.
33
5.2.
Cele strategiczne
W rezultacie przeprowadzonych warsztatów strategicznych z szerokim udziałem pracowników
Urzędu M iejskiego w Krotoszynie oraz przedstawicieli społeczności miasta i gminy,
sformułowano trzy strategiczne cele rozwoju miasta i gminy Krotoszyn. Bazując na
zidentyfikowanych uwarunkowaniach rozwojowych miasta i gminy (a więc posiadanych atutach
oraz najistotniejszych brakach i problemach), wytyczają one główne kierunki rozwoju miasta.
Ich realizacja w perspektywie 10-letniej powinna doprowadzić do osiągnięcia pożądanego stanu
rozwoju miasta i gminy, określonego w misji Krotoszyna. Cele te są następujące:
I. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ
II WSPIERANIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY
III. ROZWÓJ USŁUG SPOŁECZNYCH
Główne cele strategiczne w sposób bezpośredni nawiązują do misji. Realizacja programów,
prowadząca do osiągnięcia celów, szczególnie tych związanych z podniesieniem technicznych i
społecznych warunków życia w mieście i na terenach wiejskich gminy, będzie prowadziła do
osiągnięcia pożądanego statusu określonego w misji. Plan strategiczny w rozumieniu jego
twórców - przedstawicieli społeczności lokalnej - nie jest bowiem tylko listą życzeń i
dokumentem opisującym marzenia o przyszłości, ale od momentu zatwierdzenia stanie się
podstawą pracy personelu zarządzającego i kierującego usługami, dokumentem ustalającym
hierarchię ważności projektów.
Uzasadnienie wyboru powyższych celów zamieszczono poniżej.
Prawdopodobnie najistotniejszą grupę oczekiwań mieszkańców w stosunku do każdego
samorządu stanowią jego aktywne działania na rzecz poprawy obecnych warunków życia.
Zmiany polityczne, społeczne i gospodarcze zainicjowane w naszym kraju kilkanaście lat temu
stworzyły możliwość swobodnego podróżowania, a co za tym idzie, porównywania standardów
życia w Polsce i rozwiniętych gospodarczo krajach Europy Zachodniej czy Ameryki Północnej.
Konfrontacja ta wypadła na niekorzyść Polski – braki w zwodociągowaniu i skanalizowaniu,
niewielka liczba telefonów, brak dróg bądź złej jakości nawierzchnie, niedostatek mieszkań,
często zdegradowane środowisko naturalne (zwłaszcza wodne) świadczyły o różnicach w
poziomie rozwoju cywilizacyjnego. Różnice te szczególnie ostro rysują się na terenach
wiejskich, na ogół – w porównaniu z obszarami miejskimi – z relatywnie słabiej rozwiniętą
infrastrukturą techniczną.
Okres ostatnich kilkunastu lat to czas niezaprzeczalnych, pozytywnych przemian w sferze
rozwoju infrastruktury technicznej. W wielu gminach, również w Krotoszynie, problem
wyposażenia gospodarstw domowych w podstawowe elementy infrastruktury, takie jak telefony,
czy dostęp do sieci wodociągowej, przestał już właściwie istnieć. M imo odnotowanej poprawy
do zrobienia pozostało jeszcze wiele. Pełna infrastruktura techniczna oznacza bowiem również
kanalizację sanitarną odbierającą ścieki bytowe, kanalizację deszczową odprowadzającą wody z
opadów atmosferycznych, zaopatrzenie w źródła energii cieplnej, produkowanej przy
poszanowaniu środowiska naturalnego, czy też zapewnienie dobrej jakości dróg. Pod pojęciem
infrastruktury technicznej kryje się także całkowite rozwiązanie kwestii odpadów stałych
34
(odbiór, segregacja, utylizacja), czy też powszechny dostęp do światowej sieci Internet. Tylko
pełne podłączenie mediów jest w stanie zapewnić mieszkańcom miasta i gminy życie i rozwój na
europejskim poziomie.
W ostatnich 5 latach (2000–2004) łączna wartość inwestycji w infrastrukturę komunalną w
gminie wyniosła z samego budżetu miasta blisko 26,4 miliona złotych stanowiąc 11,5% ogółu
wydatków budżetowych. Jednak uzupełnienie brakujących elementów infrastruktury technicznej,
a w szczególności sieci drogowej, kanalizacyjnej, gazowej oraz komunikacyjnej będzie związane
z koniecznością poniesienia w kolejnych latach dalszych znaczących nakładów finansowych.
Należy podkreślić również, że współczesne inwestycje w dziedzinie infrastruktury technicznej
oznaczają poprawę stanu środowiska naturalnego, a więc życie w bardziej przyjaznym i
zdrowym otoczeniu, co jest bezpośrednim spełnieniem postulatów zawartych w koncepcji
zrównoważonego rozwoju gospodarczego.
II. WSPIERANIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY
Jednym z priorytetów w działalności samorządu terytorialnego powinno być wspieranie rozwoju
działalności gospodarczej, jako bardzo istotnego elementu trwałej redukcji bezrobocia. Bez
pracy w gminie pozostaje ponad 20% ludności zawodowo czynnej i jest to odsetek wyższy od
analogicznej miary dla całego kraju. Sytuacja powyższa ma wpływ nie tylko na ogólny poziom
dochodów mieszkańców, ale jest potencjalnym źródłem napięć społecznych i przyczynia się do
niższych dochodów budżetu gminy Krotoszyn.
Należy zdawać sobie sprawę z tego, że władze gminy nie mają możliwości bezpośredniej walki z
bezrobociem, ale powinny podejmować działania wspierające przedsiębiorczość społeczności
lokalnej. M ogą one polegać na udostępnianiu i uzbrajaniu terenów pod inwestycje, stosowaniu
ulg podatkowych dla inwestorów, doradztwie, czy integracji lokalnych kół gospodarczych.
Lokalizacja nowych inwestycji w danym rejonie uzależniona jest bowiem od wielu czynników.
Podstawowymi elementami są m.in. poziom rozwoju infrastruktury oraz dostępność i jakość
kapitału ludzkiego. Duże znaczenie ma także dobra promocja i sprawna obsługa administracyjna
petentów w miejscowych urzędach oraz lokalne preferencje i udogodnienia tworzone dla
pozyskania inwestycji.
Bardzo ważne jest również to, że pełne wyposażenie gminy w infrastrukturę techniczną, o której
mowa w uzasadnieniu do Celu Strategicznego I, to obecnie nie tylko jeden z podstawowych
wymogów cywilizacyjnych, ale także kluczowy warunek prowadzenia działalności
gospodarczej, dotyczy to zwłaszcza terenów wiejskich, na których konieczne będzie
wspomaganie zmian strukturalnych wywołanych naszym przystąpieniem do Unii Europejskiej.
Potencjalne inwestycje zewnętrznych i istniejących podmiotów gospodarczych na terenie gminy
nie będą możliwe do przeprowadzenia bez stworzenia im odpowiednich warunków, przede
wszystkim w sferze infrastruktury, dalej prawodawstwa i dobrej organizacji usług
administracyjnych.
Zaspokojenie podstawowych potrzeb z zakresu infrastruktury technicznej (uzbrojenie terenów
pod budownictwo mieszkaniowe, modernizacja sieci wodociągowej i uzupełnianie sieci
kanalizacyjnej, rozbudowa i poprawa nawierzchni dróg) oraz działania na rzecz aktywizacji
gospodarczej obszaru miasta i gminy są z pewnością najważniejszymi oczekiwaniami
mieszkańców pod adresem władz samorządu gminnego. Na obecnym poziomie rozwoju
35
cywilizacyjnego nie są one jednak wystarczające do zapewnienia życia i rozwoju na zakładanym
poziomie. Równie istotna jest dostępność do tzw. usług społecznych, takich jak usługi
zdrowotne, opieka społeczna, oświata, czy kultura, sport i rekreacja. Dla społeczności lokalnej
bardzo ważny jest również dialog z miejscowymi władzami samorządowymi, które zostały
powołane po to, by reprezentować jej interesy.
Społeczność lokalna oczekuje poszerzenia zakresu i poprawy poziomu świadczenia usług
społecznych na własnym terenie. Świadczą o tym chociażby wyniki przeprowadzonych analiz
oraz dyskusji w trakcie warsztatów strategicznych, w ramach których zidentyfikowano braki i
problemy, których wyeliminowanie przewidziano w projektach strategicznych,
zaproponowanych w niniejszym dokumencie.
W Krotoszynie oprócz dokonania modernizacji szkolnej i przedszkolnej infrastruktury
dydaktycznej oraz sportowej, doposażenia placówek oświatowych w pomoce dydaktyczne,
konieczne są również działania mające na celu troskę o najsłabsze warstwy społeczeństwa
(chorych, niepełnosprawnych oraz osoby w podeszłym wieku), a także zapewnienie porządku i
bezpieczeństwa publicznego. Ważny jest także dalszy rozwój infrastruktury i oferty sportowej,
rekreacyjnej, kierowanej zarówno dla mieszkańców miasta i gminy, jak i osób przyjezdnych.
Działania te wymagają – oprócz wsparcia udzielanego przez organy samorządu terytorialnego –
oddolnej inicjatywy lokalnej społeczności, która sama musi określać swoją socjalną, kulturową i
oświatową tożsamość.
36
5.3. Schemat - struktura budowy Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Krotoszyn
Misja: Miasto i Gmina Krotoszyn zapewnia warunki dla rozwoju przedsiębiorczości. W oparciu o istniejące zasoby
gospodarcze i społeczne tworzy podstawy zrównoważonego rozwoju wszystkich dziedzin życia lokalnej społeczności na
miarę europejskich standardów.
1. ROZWÓJ INFRASTRUKTURY
TECHNICZNEJ
2. WSPIERANIE ROZWOJU
GOSPODARCZEGO GMINY
1.1. SYSTEM WODNO KANALIZACYJNY I GAZOWNICZY
2.1. WSPIERANIE ROZWOJU
PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
1.1.1. Uzupełnienie sieci wodociągowej na terenie gminy
2.1.1. Utworzenie stref y przemy słowej i
ewentualne uzbrajanie terenów w stref ie
1.1.2. Rozbudowa sy stemu kanalizacji sanitarnej w mieście i
gminie
2.1.2. Wy znaczanie kolejny ch terenów pod
inwesty cje, wy posażanie ich w inf rastrukturę
oraz promocja
3.1.2. Doposażenie placówek oświatowy ch i kulturalny ch w
pomoce dy dakty czne
3.2. ZDROWIE, POMOC SPOŁECZNA, BEZPIECZEŃSTWO
1.1.4. Rozbudowa sieci gazowej na terenie miasta i gminy
2.1.3. Mody f ikacja i rozszerzenie sy stemu ulg
podatkowy ch
2.1.4. Wsparcie utworzenia samorządu
gospodarczego
3.2.1. Poprawa dostępu do specjalisty cznej opieki zdrowotnej
1.2. DROGOWNICTOW I TRANSPORT
1.2.1. Budowa obwodnicy miasta
2.1.5. Promocja miasta i gminy
1.2.2. Budowa i remonty dróg, chodników i ścieżek
rowerowy ch
2.2. Wsparcie rolnictwa i obszarów
wiejskich
1.1.3. Zagospodarowanie wód opadowy ch
1.2.3. Rozbudowa oświetlenia drogowego
1.2.3. Wy miana taboru komunikacji miejskiej
1.3. OBIEKTY KOMUNALNE
1.3.1. Remonty budy nków uży teczności publicznej
1.3.2. Budowa mieszkań socjalny ch, komunalny ch i
chroniony ch
1.3.3. Budowa cmentarza komunalnego
2.2.1. Tworzenie alternaty wny ch miejsc pracy
na terenach wiejskich
2.2.2. Zmiany w strukturze rolnictwa na
terenie gminy
1.4. OCHRONA ŚRODOWISKA
3. ROZWÓJ USŁUG SPOŁECZNYCH
3.1. OŚWIATA, KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA
KULTUROWEGO
3.1.1. Rozwój i modernizacja inf rastruktury dy dakty cznej,
sportowej i kulturalnej
3.2.2. Modernizacja i rozbudowa inf rastruktury szpitala
3.2.3. Likwidacja barier architektoniczny ch
3.2.4. Organizacja zakładu akty wności zawodowej i miejsc
pracy dla osób niepełnosprawny ch
3.2.5. Zwiększenie bezpieczeństwa
1.4.1. Poprawa czy stości rzek i zbiorników
wodny ch
3.3. ROZWÓJ SPORTU, TURYSTYKI I REKREACJI
1.4.2. Zmniejszenie zanieczy szczenia
powietrza w mieście
3.3.1. Wspieranie tworzenia bazy noclegowej
1.4.3. Uty lizacja odpadów stały ch
3.3.2. Dalszy rozwój inf rastruktury i of erty sportowej i
rekreacy jnej
1.4.4. Ochrona świata roślinnego
37
6. PROGRAMY I PROJEKTY STRATEGICZNE
6.1.
Opisy programów i projektów w Celu strategicznym nr I
Program 1.1. System wodno-kanalizacyjny i gazowniczy
Infrastruktura komunalna jest z reguły najbardziej kosztownym elementem planów
strategicznych jednak jej zapewnienie jest bardzo ważne z punktu widzenia komfortu
zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej. Projekty związane z zapewnieniem coraz
lepszych warunków zamieszkania znalazły miejsce w strategii miasta i gminy Krotoszyn.
Podstawowym elementem infrastruktury technicznej jest system wodno-kanalizacyjny. Nie ulega
wątpliwości, że obecnie każde gospodarstwo domowe powinno mieć dostęp do sieci
wodociągowej i kanalizacyjnej.
Ponadto z punktu widzenia ochrony środowiska naturalnego istotne jest powszechne
wykorzystywanie paliw czystych ekologicznie (gazu ziemnego i oleju opałowego) do potrzeb
bytowych i gospodarczych. Według stanu na koniec 2003 roku siecią gazową objęte było ok.
80% miasta Krotoszyna. Na terenach wiejskich gminy nie ma sieci gazowej.
Prowadzenie tego typu inwestycji to ważna dziedzina działalności samorządu i komercyjnych
podmiotów działających w omawianych branżach, która może przyczynić się do zmniejszenia
stopy bezrobocia, ale przede wszystkim prowadzi do większej dbałości o środowisko i poprawia
warunki życia mieszkańców.
1.1.1. Uzupełnienie sieci wodociągowej na terenie gminy
Potrzeby związane z zaopatrzeniem w wodę są już w gminie rozwiązane (blisko 100%
gospodarstw posiada dostęp do sieci wodociągowej). Dla bezpieczeństwa zaopatrzenia ludności
w wodę pitną decydujące znaczenie – oprócz wielkości zasobów – ma także stan techniczny
sieci wodociągowej. W gminie dostrzeżono konieczność rozpoczęcia prac zmierzających do
stopniowej wymiany istniejącego systemu przesyłowego. Niezbędne są także modernizacje stacji
i ujęć wody. Są to zadania inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym, których realizacja
przyczyni się z czasem do poprawy jakości wody na terenie gminy oraz do zmniejszenia
awaryjności sieci. M niejsza awaryjność sieci przesyłowych wpływa natomiast na zmniejszenie
strat wody i poprawę rentowności całego systemu wodociągowego. Ponieważ doprowadzanie
wody i jej wysoka jakość należą do podstawowych wymogów cywilizacyjnych, dlatego też
zapewnienie sprawnego wodociągowania jest jednym z nieustających i najważniejszych zadań
samorządu gminnego.
Oprócz środków z budżetu gminy możliwe jest pozyskanie na ten cel środków m.in. z Funduszy
Ochrony Środowiska oraz środków z budżetu Unii Europejskiej.
38
1.1.2. Rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej w mieście i gminie
Sieci kanalizacyjne istnieją jedynie w mieście Krotoszyn oraz w wioskach: Osusz, Salnia,
Ustków, Durzyn, Lutogniew, Kobierno i Tomnice. Liczba mieszkańców korzystających z
kanalizacji wynosi 29.184 (wg stanu na lipiec 2003 roku). W ogólnej ocenie gmin wchodzących
w skład województwa wielkopolskiego należy stwierdzić, że miasto Krotoszyn jest jednym z
niewielu miast województwa odznaczających się względnie wysokim stopniem uporządkowania
gospodarki ściekowej. Wraz z rozwojem miasta niezbędna jest jednak rozbudowa sieci
kanalizacyjnej w mieście. Jednym z mankamentów gminy jest cząstkowa kanalizacja terenów
wiejskich tej gminy.
Gmina nie ma właściwie zorganizowanego systemu kanalizacji i oczyszczania ścieków
sanitarnych. Część gminy Krotoszyn, która nie ma dostępu do sieci kanalizacji sanitarnej posiada
własne rozwiązania dotyczące zagospodarowania powstających ścieków socjalno-bytowych.
Ścieki z tych terenów gminy Krotoszyn gromadzone są w szambach o nieznanym stanie
technicznym. Rozpowszechnione jest rozszczelnianie zbiorników, co powoduje skażenie
środowiska gruntowo-wodnego. Odpady ciekłe zabierane ze zbiorników bezodpływowych także
bardzo często nie są dowożone do oczyszczalni ścieków, ale są wylewane nielegalnie,
prawdopodobnie do ziemi lub wód płynących. Powszechny jest również brak zbiornika na ścieki
i odprowadzanie ich bezpośrednio do wód lub podłączanie do urządzeń melioracyjnych.
Rozbudowa sieci kanalizacyjnej w gminie pozwoli na zachowanie w dobrym stanie środowiska
przyrodniczego oraz poprawi warunki życia mieszkańców. Zwiększyć się powinna także
atrakcyjność inwestowania zarówno w budownictwo jednorodzinne jak również obiekty
gospodarcze na terenie gminy. Urząd M iejski będzie dążył do systematycznej rozbudowy sieci
kanalizacyjnej. Wspierane będą także inicjatywy budowy przydomowych oczyszczalni ścieków.
Na terenie gminy funkcjonuje jedna oczyszczalnia ścieków komunalnych w Krotoszynie.
Rozwojowi sieci kanalizacyjnych na terenie gminy musi towarzyszyć rozbudowa oczyszczalni
ścieków. W najbliższej przyszłości należy także rozwiązać problem zagospodarowania osadów
pościekowych.
Inwestycje przewidziane do przeprowadzenia w ramach omawianego projektu przyczyniają się
do realizacji założeń wojewódzkiej i krajowej polityki w dziedzinie ochrony środowiska.
Jednocześnie korespondują z założeniami Traktatu Amsterdamskiego Unii Europejskiej z 1997
roku określającego zasady zrównoważonego rozwoju krajów Wspólnoty Europejskiej oraz ze
szczegółowymi dyrektywami w zakresie ochrony powietrza i zasobów wodnych.
1.1.3. Zagospodarowanie wód opadowych
W gminie Krotoszyn niezadowalające są możliwości odprowadzania wody deszczowej do sieci
kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Należy więc dążyć do przebudowy sieci kanalizacyjnej z
ogólnospławnej na rozdzielczą. Budowa kanalizacji deszczowej umożliwi łatwiejszy i szybszy
odpływ wody z ulic i przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa ruchu (wyeliminowanie
zjawiska aquaplaningu) i komfortu przemieszczania się pieszych.
Wg opracowanych szczegółowych planów pn. „Bilans i koncepcja gospodarki wodami
odpadowymi w układzie cieków przechodzących przez M iasto Krotoszyn” sprawny system
zagospodarowania wód deszczowych wraz z właściwie zachowaną siecią wód
powierzchniowych w mieście jest jednym z elementów, które mają wpływ na zmniejszenie
skutków wystąpienia ekstremalnych zjawisk hydrologiczno-meteorologicznych. Wykonanie
39
systemów zatrzymujących i oczyszczających wody deszczowe pozwala oszczędzić na kosztach
budowy i eksploatacji systemów kanalizacyjnych i jest to kierunek rozwoju gospodarki wodnej
obszarów zurbanizowanych przyjęty przez większość krajów rozwiniętych.
Przewidziane w „Bilansie i koncepcji gospodarki wodami odpadowymi w układzie cieków
przechodzących przez M iasto Krotoszyn” wykonanie tylko części zaproponowanej inwestycji
(np. remont istniejącej sieci kanalizacyjnej lub zwiększenie średnic rur bez rozwiązań
całościowych) nie rozwiązuje problemu gospodarki wodami odpadowymi na terenie miasta
Krotoszyna. W miarę wzrostu powierzchni zlewni zurbanizowanej i równoczesnego jej
uszczelnienia (poprzez budowę dróg, parkingów, osiedli itp.) mogą powstawać coraz większe
objętości wód opadowych, które trzeba odpowiednio zagospodarować. Oczywiście przy
rozbudowie miasta wzrost odpływu jest nieunikniony, ale jego skalę i reżim można ograniczyć
przez właściwe wykorzystanie wód deszczowych. Przedstawiona koncepcja pozwala na
przyjęcie takich rozwiązań, dzięki którym możliwe będzie skuteczne zagospodarowanie wód
opadowych.
Kolejnym ważnym problemem jest zanieczyszczenie wód opadowych. Konieczne jest
zastosowanie zaproponowanych w dokumencie sposobów podczyszczania ścieków opadowych.
Realizacja całości omawianej koncepcji nie gwarantuje skutecznego zagospodarowania wód
opadowych w zlewni cieków przepływających przez miasto Krotoszyn, natomiast dzielenie
inwestycji na mniejsze odcinki odsunie uregulowanie problemu w czasie. Ew. rezygnacja z
budowy zbiorników retencyjnych i regulacji odcinków rowów będzie wiązała się z przebudową
kanałów w części śródmiejskiej Krotoszyna w dość znacznym zakresie, co wpłynie na
podniesienie kosztów, a nie ureguluje odprowadzania wód deszczowych przez miasto, ponieważ
ilości wód deszczowych wpływają także na parametry koryt otwartych i istniejących budowli
(przepustów drogowych i mostowych, wiaduktów kolejowych i innych). Na dolny odcinek cieku
Jawnik będzie miała wpływ również regulacja (łącznie ze zbiornikiem) rowu J-R-A
(Północnego), która umniejsza dopływ wód opadowych z północnej części Krotoszyna.
Założono tutaj przede wszystkim działania w oparciu o następujące cele projektowe:
• Harmonijne wkomponowanie urządzeń odwadniających w krajobraz miejski
• Oczyszczanie i retencjonowanie wód deszczowych
• Wsiąkanie i odparowanie wód deszczowych
• Utworzenie nowych biotopów podnoszących wartości bilansu ekologicznego
• Łatwy dostęp do urządzeń odwadniających i prosta ich konserwacja
• Przeprowadzenie spływów deszczowych w sposób zbliżony do warunków naturalnych
• Oczyszczenie i obróbka odpływów z powierzchni placów postojowych
Przy zastosowaniu koncepcji sterowania przepływem, oczyszczania wód i sterowania ruchem
1.1.4. Rozbudowa sieci gazowej na terenie miasta i gminy
Według stanu na koniec 2003 roku zgazyfikowane było ok. 80% powierzchni miasta
Krotoszyna. Stan techniczny sieci i stacji gazowych jest zadowalający. Sieć jest sukcesywnie
modernizowana. W latach 2004-2007 planowana jest dalsza rozbudowa sieci gazowej na terenie
miasta.
Na terenach wiejskich gminy nie ma sieci gazowej. W planach rozwoju sieci gazowej na
najbliższe lata nie zawarto jednak budowy sieci na terenach wiejskich gminy Krotoszyn.
Budowa systemu gazowego na obszarach wiejskich wymaga olbrzymich nakładów finansowych,
ale korzyści wynikające z zamiany ogrzewania węglowego na gazowe są bardzo duże.
40
Realizacja inwestycji nie leży bezpośrednio w zakresie zadań samorządu, może być praktycznie
w całości realizowana przez firmy będące późniejszymi dostawcami gazu do odbiorców. W
związku z tym Urząd M iejski w Krotoszynie będzie wspierał wszelkie inicjatywy mieszkańców i
podmiotów gospodarczych (w tym Wielkopolskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. Zakładu
Gazowniczego w Kaliszu) związane z rozwojem sieci gazowej w gminie.
W dokumencie pn. „Plan zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe M iasta i
Gminy Krotoszyn” w okresie najbliższych 20 lat przewidziano zmianę struktury zużycia energii
w mieście i gminie Krotoszyn. Procesy termorenowacyjne i zmiana rodzaju paliwa w
kotłowniach lokalnych oraz zmiana sposobu pracy ciepłowni miejskiej spowoduje zwiększenie
zużycia gazu ziemnego. Założono pewną likwidację małych kotłowni węglowych na rzecz
kotłowni na gaz ziemny lub przejście na ogrzewanie elektryczne (w bardzo ograniczonym
zakresie). Węgiel jako paliwo pozostanie tylko w przemyśle, w kotłowni rejonowej oraz w
pewnym procencie w budynkach mieszkalnych i śladowo we wsiach. We wsiach gminy
Krotoszyn przewidziano pozostawienie kotłowni na drewno (spalają również niewielkie ilości
węgla), jako paliwo ekologiczne, odnawialne, tanie i łatwo dostępne na lokalnym rynku.
Spalanie drewna i jego odpadków jest również konieczne dla utrzymania w dobrej kondycji
okolicznych lasów. Olej opałowy pozostanie jako paliwo w przemyśle i odbiorców
indywidualnych. Wzrośnie również zużycie energii elektrycznej.
Program 1.2. Drogownictwo i transport
W programie tym ujęto projekty związane bezpośrednio z rozwojem infrastruktury niezbędnej
dla dalszego rozwoju gospodarczego gminy i poprawy warunków życia mieszkańców.
Większość projektów dotyczy bezpośrednio inwestycji drogowych, które są stosunkowo
kosztowne, ale kluczowe dla stworzenia odpowiednich warunków dojazdu do poszczególnych
miejscowości i przejazdu przez teren gminy. Sieć drogowa stanowi bardzo istotny element
infrastruktury technicznej – jej wysoka jakość powoduje większą dostępność komunikacyjną
gminy oraz przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa uczestników ruchu na jezdniach i
chodnikach.
Przedsięwzięcia zaproponowane w ramach omawianego programu dotyczą: budowy obwodnicy
miasta, poprawy stanu dróg gminnych, poprawy bezpieczeństwa na drogach (budowy
chodników i tras rowerowych), rozbudowy oświetlenia oraz wymiany taboru komunikacji
miejskiej. Prace wymienione w projekcie mają zdecydowanie przyczynić się do poprawy
warunków komunikacyjnych dla wszystkich użytkowników i podniesienia poziomu
bezpieczeństwa pieszych.
Przedstawione w tym programie projekty są zgodne z zapisami Koncepcji organizacji ruchu
drogowego na terenie miasta Krotoszyna. Wyniki diagnozy ruchu wskazują, że natężenie ruchu
na podstawowym układzie miasta Krotoszyna będzie wzrastać. Przewiduje się, że do 2015 roku
natężenie ruchu wzrośnie w typowym dniu tygodnia o około 70% w stosunku do natężenia
obecnego. Tak duży przyrost natężeń ruchu spowoduje przeciążenie układu ulic Krotoszyna i
praktycznie zablokowanie możliwości wyjazdu z ulic na drogę krajową, szczególnie latem w
okresie wzmożonego ruchu tranzytowego. Taki stan wymaga podjęcia zdecydowanych działań
planistycznych, projektowych i inwestycyjnych, które powinny zmierzać do:
• wyeliminowania ruchu tranzytowego z podstawowego układu ulic miasta,
• usprawnienie ruchu w podstawowym układzie miasta.
Działania zostaną podzielone na trzy etapy:
41
1. usprawnienie ruchu w podstawowym układzie ulic (drogach krajowych, drodze
wojewódzkiej , drogach powiatowych i drogach gminnych),
2. wykonanie obwodnicy południowej Krotoszyna,
3. wykonanie obwodnicy zachodniej Krotoszyna.
Zaplanowano do tego działania krótkoterminowe, polegające na przebudowie odcinków
newralgicznych w sposób pozwalający na zwiększenie przepustowości i bezpieczeństwa ruchu
drogowego.
1.2.1. Budowa obwodnicy miasta
Z raportu o stanie gminy Krotoszyn wyraźnie wynika konieczność wybudowania obwodnicy
miasta. Z jednej strony przebieganie przez gminę drogi wojewódzkiej nr 444 oraz dróg
krajowych nr 15 oraz 36 jest ważnym czynnikiem rozwojowym. Z drugiej jednak strony
niewielka szerokość tych arterii komunikacyjnych (6-7 metrów) nie sprzyja płynnemu
przemieszczaniu się pojazdów przez miasto. Przejeżdżające samochody osobowe i ciężarowe nie
przestrzegają ograniczeń prędkości w terenie zabudowanym, stwarzając realne zagrożenie dla
przechodniów, rowerzystów i ruchu lokalnego. Poza tym wzmożony ruch samochodowy jest
źródłem nadmiernego hałasu komunikacyjnego i zanieczyszczeń środowiska.
Budowa obwodnicy miejskiej przede wszystkim w oparciu o opracowanie w 2004 r. „Analizy
bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz projektu koncepcyjnego usprawnień ruchu na
podstawowym układzie ulic” jest jak najbardziej uzasadniona. Przyczyni się ona do poprawy
stanu środowiska przyrodniczego w gminie oraz bezpieczeństwa na drogach, a także do
polepszenia warunków życia mieszkańców (wyeliminuje dokuczliwy hałas, zmniejszy emisję
spalin oraz natężenie ruchu).
1.2.2. Budowa i remonty dróg, chodników i ścieżek rowerowych
W czasie prac nad strategią rozwoju gminy Krotoszyn jako istotny element, zasługujący na
wyodrębnienie go w osobnym projekcie wskazano drogi, bowiem jednym z podstawowych
warunków dalszego rozwoju gminy jest istnienie dobrze utrzymanego systemu drogowego.
Planowane w długim horyzoncie czasowym przedsięwzięcia z zakresu drogownictwa dotyczą
budowy nowych dróg gminnych oraz poprawy stanu istniejących gminnych ciągów
komunikacyjnych. Konieczna jest także rozbudowa sieci chodników dla pieszych (szczególnie
na obszarach wiejskich) i tras rowerowych. Stan wielu już istniejących chodników również
wskazuje na tak duże zużycie, że konieczna jest ich wymiana. W związku z tym aktywność
władz samorządowych musi być nakierowana na przeprowadzanie systematycznych
modernizacji istniejących chodników i ścieżek rowerowych.
Władze oraz mieszkańcy gminy zdają sobie sprawę z konieczności inwestowania w sieć
drogową i chodniki, ponieważ drogi służą nie tylko mieszkańcom gminy i działającym tutaj
podmiotom gospodarczym, ale także są jednym z podstawowych kryteriów przy wyborze
lokalizacji zwłaszcza małych inwestycji. Z tych powodów stanowią bardzo istotny element
infrastruktury technicznej – ich wysoka jakość powoduje większą dostępność komunikacyjną
gminy, skraca czas przejazdu oraz przyczynia się do poprawy bezpieczeństwa uczestników
ruchu. Utwardzanie połączeń drogowych pomiędzy poszczególnymi miejscowościami w gminie
przyczyni się również do zmniejszenia zużycia sprzętu i pojazdów wszystkich użytkowników.
42
Społeczność lokalna jest także przekonana o potrzebie rozwoju i modernizacji ścieżek
rowerowych. Przyczyni się to bowiem do dalszego rozwoju turystyki rowerowej na terenie
gminy, popularyzacji obiektów dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Ponadto będzie także
impulsem do aktywnego spędzania wolnego czasu przez mieszkańców oraz poprawi
bezpieczeństwo poruszania się rowerzystów po terenach gminy. M odernizacja i budowa ścieżek
rowerowych przyczyni się także do spopularyzowania roweru jako środka transportu między
poszczególnymi wsiami, szczególnie tam gdzie częstotliwość kursowania autobusów jest
niezadowalająca.
1.2.3. Rozbudowa oświetlenia drogowego
W 2001 roku gmina Krotoszyn była najlepiej oświetloną gminą roku. Władze samorządowe nie
zamierzają jednak pozostawić tego zakresu usług w stanie sprzed lat. Przewiduje się dalszą
stopniową rozbudowę systemu oświetlenia gminy w oparciu o technologie energooszczędne i
wymianę istniejących instalacji. Oświetlenie przyczyni się do podniesienia poczucia
bezpieczeństwa mieszkańców w godzinach wieczornych oraz „nocnej oprawy” miasta. Wymiana
starej części instalacji oświetleniowych i żarówek przyczyni się natomiast do obniżenia kosztów
dostarczania tej usługi.
1.2.4. Wymiana taboru komunikacji miejskiej
Jednym z najwrażliwszych problemów w gminie jest komunikacja miejska, która jest
realizowana przez M iejski Zakład Komunikacji w Krotoszynie. Usługami przewozowymi objęte
są wszystkie miejscowości gminy, a poza tym realizowane są połączenia ze Zdunami,
Rozdrażewem, Koźminem, Jarocinem i Ostrowem Wielkopolskim. M ieszkańcy zwracają jednak
uwagę na trudności w przemieszczaniu się po terenie gminy oraz na wyeksploatowany tabor
komunikacyjny. Posiadane przez M ZK autobusy (łącznie 18 sztuk) mają znaczne przebiegi
(średnio ponad 600 tys. km), dlatego utrzymanie ich w gotowości eksploatacyjnej wymaga
dużego wysiłku pracowników warsztatu i znacznych nakładów finansowych.
Realizacja projektu 1.2.4. ma polegać na wymianie taboru w zależności od możliwości
finansowych samorządu miasta. Wpłynie to dodatnio zarówno na komfort jazdy, jak również
przyczyni się do zmniejszenia kosztów eksploatacyjnych. Środki zaoszczędzone w ten sposób
mogą być w przyszłości przeznaczone na rozbudowę sieci komunikacji miejskiej i podmiejskiej.
Program 1.3. Obiekty komunalne
M ajątek komunalny jest jednym z najważniejszych wyznaczników samodzielności działania
wspólnoty lokalnej. M ajątek ten jest wykorzystywany do realizacji zadań własnych gminy, w
tym stanowi gminny zasób mieszkaniowy, może być także źródłem dochodów budżetowych. Z
tych powodów niezwykle ważne jest utrzymanie posiadanego majątku w odpowiednim stanie
technicznym oraz jego pomnażanie. Realizacja programu 1.3 powiązana jest z
przedsięwzięciami zaplanowanymi w pozostałych celach strategicznych.
43
1.3.1. Remonty budynków użyteczności publicznej
Wizytówką gminy jest zawsze wygląd najważniejszych obiektów użyteczności publicznej. Po
zaspokojeniu większości podstawowych potrzeb mieszkańców w zakresie wyposażenia w
elementy infrastruktury technicznej, samorząd planuje podjęcie działań zmierzających do
stopniowej rewitalizacji poszczególnych budynków użyteczności publicznej i zagospodarowania
ich otoczenia. W perspektywie całego okresu realizacji strategii będą przeprowadzane remonty
oraz termomodernizacje zgodne z zapisami „Planu zaopatrzenia miasta i gminy Krotoszyn w
ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe” m.in. w budynkach: Urzędu M iejskiego, obiektach
kulturalnych oraz sportowych. Wspomniane modernizacje będą się także wiązać z likwidacją
istniejących barier architektonicznych. Remonty obiektów użyteczności publicznej przyczynią
się do usprawnienia obsługi mieszkańców gminy, podniosą standard świadczonych usług np. z
zakresu kultury. Odnowienie elewacji budynków miejskich poprawi także estetykę gminy.
Przedsięwzięcia zaplanowane w omawianym projekcie są kontynuacją wcześniejszych działań.
Przykładowo w latach 1991-2002 gruntownie wyremontowano budynek M uzeum Regionalnego
w Krotoszynie.
1.3.2. Budowa mieszkań socjalnych, komunalnych i chronionych
Celem projektu jest wybudowanie kilkunastu mieszkań socjalnych (zastępczych) dla najuboższej
grupy społecznej w mieście i gminie, co umożliwi zapewnienie rodzinom eksmitowanym i
bezdomnym podstawowych warunków do ludzkiej egzystencji. Organizacja mieszkań
socjalnych jest obowiązkiem spoczywającym na władzach gminy na mocy zapisów ustawowych.
Należy pamiętać, że mieszkanie socjalne jest z definicji zasobem przejściowym i zarówno ze
względu na status prawny jak i warunki bytowe nie może być uznawane jako lokal docelowy dla
osoby, względnie osób do niego czasowo zakwaterowanych. Stworzenie możliwości
zamieszkania w lokalach socjalnych jest jak najbardziej uzasadnione – według danych M iejskoGminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w 2003 roku aż 1450 rodzin było objętych pomocą
społeczną z powodu ubóstwa.
W związku z tym celem projektu jest także dalsze adaptowanie kolejnych budynków na
mieszkania komunalne dla mieszkańców gminy, których dochody są niewystarczające na
samodzielny zakup domu (mieszkania) lub jego wynajęcie na zasadach rynkowych.
Ponadto władze gminy będą dążyć do utworzenia kilku tzw. mieszkań chronionych. M ieszkania
chronione pełnią następujące funkcje:
− stwarzają możliwość zapewnienia stałej opieki nad osobami starszymi, które dotąd
kierowane były do domów opieki społecznej
− zabezpieczają okresowo schronienie pełnoletnim wychowankom niektórych placówek
opiekuńczo-wychowawczych i rodzin zastępczych
− umożliwiają realizację pracy socjalnej i programów usamodzielnień dla osób opuszczających
niektóre placówki opiekuńczo-wychowawcze i rodziny zastępcze
− ułatwiają praktyczną realizację indywidualnych programów z zakresu umiejętności
społecznych.
W mieszkaniach tych potrzebujące osoby będą się uczyły samodzielnego życia w
społeczeństwie. Po przystosowaniu się do realiów tego życia osoby te będą opuszczać
mieszkania chronione.
44
1.3.3. Budowa cmentarza komunalnego
M ożliwości pochówku zmarłych z terenu miasta i gminy Krotoszyn na cmentarzu parafialnym w
Krotoszynie są ograniczone. W planach rozwoju gminy znalazł się więc projekt budowy
cmentarza komunalnego. Istniejący około 100-letni cmentarz parafialny w mieście Krotoszynie
przy ul. Raszkowskiej ulega zapełnieniu, jest już wykorzystany w około 90 %. Istnieje wyraźna
konieczność dokonania wykupu gruntu na nowy cmentarz komunalny w perspektywie
najbliższych kilku lat. Cmentarz jest przewidziany w studium uwarunkowań i zagospodarowania
przestrzennego na terenie podkrotoszyńskiej wsi Durzyn. Pierwszy etap budowy nowego
cmentarza jest przewidziany na powierzchni ca. 5 ha.
1.4. Ochrona środowiska
Dbałość o środowisko jest jednym z najważniejszych elementów rozwoju nowoczesnej
gospodarki. Wszystkie samorządy na terenie kraju realizują programy tego typu w celu
powstrzymania degradacji środowiska i zachowania istniejących zasobów naturalnych.. W
ramach programu ochrony środowiska miasta i gminy Krotoszyn będą realizowane inwestycje
mające na celu poprawę czystości wód oraz powietrza, a także stworzenie systemu utylizacji
odpadów.
1.4.1. Poprawa czystości rzek i zbiorników wodnych
Obserwacje stanu czystości rzek i zbiorników wodnych wskazują na silne zanieczyszczenie rzek
przepływających przez powiat krotoszyński, w tym gminę Krotoszyn. Wody rzek są silnie
zanieczyszczone trudno utlenialnymi substancjami organicznymi i biogennymi. Wody zawierają
także ponadnormatywne ilości zawiesin i są zanieczyszczone bakteriologicznie. Głównymi
źródłami zanieczyszczeń są ścieki komunalne oraz spływy powierzchniowe z pól. Władze
samorządowe będą podejmować oraz wspierać działania zmierzające do poprawy czystości
cieków wodnych w gminie. Wpłynie to korzystnie na warunki życia ludności a także zwiększy
atrakcyjność turystyczną gminy.
1.4.2. Zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w mieście i gminie
Realizacja omawianego projektu powiązana jest z projektem 1.2.1. Zgodnie z dokumentem:
„Założenia do planu zaopatrzenia miasta i gminy Krotoszyn w ciepło, energię elektryczną i
paliwa gazowe” oraz kolejnymi opracowaniami i analizami precyzującymi sposoby działania
kontynuowane będą prace zmierzające do zmiany systemu ogrzewania budynków. Zrealizowane
to zostanie przez ich przyłączenie do obecnego systemu ciepłowniczego lub zmianę obecnych
źródeł ciepła na nowoczesne. Powyższe działania wraz z postępującą modernizacją
największego źródła ciepła, tj. Kotłowni Rejonowej przy ul. 1-go Stycznia oraz
termomodernizacjami istniejących budynków spowodują znaczną redukcję emisji
zanieczyszczeń do atmosfery.
W „Planie zaopatrzenia miasta i gminy Krotoszyn w ciepło, energię elektryczną i paliwa
gazowe” oddziaływanie na środowisko obliczono dla 3 scenariuszy programu termomodernizacji
z uwzględnieniem 4 wariantów modernizacji ciepłowni dla każdego scenariusza. W obliczeniach
emisji wykorzystano uproszczony model bazujący na obliczonym zużyciu paliw i jednolitych
współczynnikach emisji.
45
Największa redukcja emisji zanieczyszczeń wystąpi w emisji z małych źródeł węglowych. Jest
to związane ze zmianą rodzaju paliwa z węgla na gaz ziemny w tych źródłach. Jest to również
związane ze zmianą rodzaju paliwa z węgla na gaz ziemny głównie w ciepłowni miejskiej. W
przypadku Krotoszyna, to źródła węglowe, (ZEC, kotłownie węglowe, piece i trzony kuchenne
oraz węglowe i koksowe - kotłownie przemysłowe) są głównym źródłem emisji zanieczyszczeń.
Dlatego też dla miasta jest tak ważny program termomodernizacji zasobów mieszkaniowych
połączony ze zmianą źródeł ciepła z węglowych na gazowe, bądź podłączenie modernizowanych
obiektów do sieci cieplnej. W tym drugim przypadku, pomimo oparcia źródeł ciepła na węglu,
emisja będzie niższa (wysokosprawne układy oczyszczania gazów) i mniej wpływająca na stan
środowiska w mieście ( wysokie emitory).
W miejscowościach wiejskich gminy Krotoszyn przewiduje się znaczne zmiany w
bilansie paliw, co wpłynie na wielkość emisji zanieczyszczeń. Będą następowały procesy
termomodernizacji, połączone ze zmianą rodzaju paliwa a także technologią jego spalania.
Planowana gazyfikacja, połączona z wymianą starych kotłów węglowych na kotły opalane
drewnem (i słomą), przy niskich cenach drewna „odpadowego” z okolicznych lasów i akcji
informacyjnej w gminie, powinna pozwolić na znaczne ograniczenie węgla jako paliwa, a wzrost
udziału drewna i gazu. Pomimo spadku udziału węgla, jego udział w emisji zanieczyszczeń (pył,
SO2 jest największy). M niejszy udział w produkcji NO2 wynika z niskiej temperatury spalania (i
niskiej sprawności) kotłów i kuchni węglowych. Należy tu jeszcze wspomnieć, że za emisję
zanieczyszczeń z biopaliw nie są pobierane opłaty, gdyż przyjmuje się, że te zanieczyszczenia
zostaną ponownie „wbudowane” w rośliny.
1.4.3. Utylizacja odpadów stałych
Gmina Krotoszyn ma dobrze zorganizowany system segregacji odpadów stałych. Zbiórką
odpadów objęto już miasto oraz 18 wsi gminy Krotoszyn. Segregacja odpadów możliwa jest
dzięki rozstawionym pojemnikom. W przyszłości taka zbiórka obejmie całą gminę. Z roku na
rok zwiększa się ilość odpadów przyjmowanych na składowisko w Krotoszynie. Wysypisko jest
już wypełnione w 82%.
Opracowany „Plan Gospodarki Odpadami M iasta i Gminy Krotoszyn” jest dokumentem
określającym planowane przedsięwzięcia i analizującym warianty wprowadzania zmian w
istniejącym systemie.
Działania w zakresie gospodarowania odpadami podporządkowane są następującym zadaniom i
celom:
− zapobiegać powstawaniu odpadów,
− maksymalnie zmniejszać pozostałości poprodukcyjne i odpady podczas wszelkiej
działalności,
− natychmiast włączać pozostałości poprodukcyjne ponownie do procesów wytwórczych,
− odzyskiwać możliwe liczne składniki z odpadów,
− po odzyskaniu surowców wtórnych pożytecznie zużytkować pozostałe odpady,
− składować odpady nie dające się zużytkować, w sposób uporządkowany, przy
zapewnieniu minimalnego obciążenia dla środowiska.
Cele te znalazły odzwierciedlenie w polskim prawodawstwie. W myśl obowiązujących
przepisów – Prawa ochrony środowiska, śmieci powinny być nie tylko sortowane, ale także
utylizowane i ponownie zagospodarowane. Społeczność lokalna oraz władze gminy zdają sobie
sprawę z konieczności wprowadzenia utylizacji i recyclingu odpadów. Jednak budowa
nowoczesnego zakładu utylizacyjnego przekracza możliwości finansowe gminy Krotoszyn.
46
Omawiany projekt jest kontynuacją wcześniejszych działań samorządu polegających na
przystąpieniu do Związku Gmin Zlewni Górnej Baryczy, w którego statucie zapisano
prowadzenie wspólnej gospodarki odpadami. Ponadto od dawna prowadzone były rozmowy z
samorządowcami z sąsiednich gmin dotyczące budowy nowego składowiska odpadów i zakładu
utylizacji odpadów w Sulmierzycach.
Gmina Krotoszyn podejmie działania mające na celu utylizację odpadów oraz doprowadzenie do
jak największego wtórnego zastosowania odpadów. Utylizacja odpadów ma zapewnić
wyeliminowanie z nich substancji niebezpiecznych oraz umożliwić ich bezpieczne wtórne
wykorzystanie. W ramach tego projektu kontynuowane będą także prace nad popularyzacją
segregacji odpadów w miejscu ich powstawania.
1.4.4. Ochrona świata roślinnego
M odernizowanie parku miejskiego zgodnie z posiadanym opracowaniem i uwzględnieniem
ścieżek rowerowych. Adaptacja pozostałych parków w mieście i gminie Krotoszyn z
jednoczesnym ich powiększeniem.
Zarówno park miejski jak i inne parki na terenie miasta i gminy pełnią ważną funkcję
rekreacyjną, są miejscem spotkań, spacerów i rekreacji mieszkańców. Władzom samorządowym
zleży więc na utrzymaniu jak najlepszego stanu tych obiektów.
Kolejnym zadaniem w ramach tego projektu będzie prowadzenie gospodarki leśnej zgodnie z
opracowanymi operatami gospodarki leśnej i ochroną pomników przyrody. W ramach tego
projektu będą między innymi prowadzone zalesienia gruntów rolnych. Zalesianie gruntów
słabych klas bonitacyjnych jest pożądane i ma przynajmniej trzy walory. Po pierwsze,
zaprzestanie produkcji rolnej i dokonanie nasadzeń jest dotowane z budżetu Unii Europejskiej.
Wyłączone z produkcji rolnej będą tylko mało przydatne dla tych celów grunty orne. Po drugie,
zwiększenie powierzchni lasów będzie korzystnie oddziaływać na stosunki wodne oraz czystość
powietrza w gminie. Po trzecie, zwiększy to atrakcyjność krajobrazu i możliwości turystycznego
wykorzystania lasów (ścieżki spacerowe i rowerowe, zbieranie grzybów).
47
6.2.
Opisy programów i projektów w Celu strategicznym nr II
II. WSPIERANIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY
Program 2.1. Wspieranie rozwoju przedsiębiorczości
Rozwój gospodarczy jest podstawowym warunkiem zmniejszania się rozmiarów bezrobocia na
terenie gminy, jak również źródłem wzrostu zamożności i podniesienia poziomu życia
mieszkańców. Dzięki wpływom z podatków rosną także dochody budżetu samorządowego oraz
maleją wydatki przeznaczane na pomoc społeczną. Z tego względu realizacja tego celu wymaga
podjęcia zdecydowanych działań. Niezbędne jest stworzenie odpowiednich warunków
organizacyjnych, wykorzystanie walorów przyrodniczych a także prowadzenie aktywnej polityki
promocyjnej gminy. Punktem wyjścia jest oczywiście posiadanie odpowiedniej infrastruktury
technicznej, której kierunki rozwoju zostały zaplanowane w celu strategicznym nr I.
2.1.1. Utworzenie strefy przemysłowej i ewentualne uzbrajanie terenów
w strefie
W gminie Krotoszyn rozpoczęto już działania, które mają doprowadzić do wydzielenia terenów
pod przyszłe inwestycje – utworzenie Krotoszyńskiej Strefy Przemysłowej. Tereny te są
przygotowane i wyposażone w podstawowe media. W miarę potrzeb i posiadanych zasobów
finansowych nowe tereny inwestycyjne będą wyposażane w niezbędną infrastrukturę, konieczną
do prowadzenia działalności produkcyjnej. Realizacja projektu polegać ma także na
zintensyfikowaniu działań promocyjnych Krotoszyńskiej Strefy Przemysłowej. Informacje o
ofercie inwestycyjnej powinny być dostępne wszędzie gdzie jest to możliwe oraz powinny być
adresowane do osób mających odpowiednie możliwości finansowe nie tylko spoza terenu gminy
lecz również do podmiotów miejscowych. Prezentacja oferty w Internecie i lokalnych mediach
czy wykorzystanie powiatowych i wojewódzkich programów promocyjnych muszą tworzyć
zintegrowany, spójny, efektywnie działający system promocji. Władze samorządowe będą
prowadziły aktywną politykę sprzyjającą powstawaniu nowych podmiotów gospodarczych
dlatego umieszczenie projektu w dokumencie strategii jest działaniem celowym.
Uczestnicy warsztatów strategicznych wskazywali, że ograniczeniem działalności inwestycyjnej
jest wysoki koszt kredytów inwestycyjnych dla przedsiębiorców. Aktywność władz
samorządowych może być więc nakierowana na utworzenie lokalnego funduszu pożyczkowego.
Utworzenie oraz prowadzenie takiego funduszu nie jest zadaniem samorządu gminnego,
niezbędna jest więc współpraca z innymi podmiotami wspierającymi rozwój lokalny i
regionalny. Ważnym elementem sukcesu może być tu współpraca z instytucjami wdrażającymi
projekty z zakresu wsparcia małych i średnich przedsiębiorstw finansowanymi z funduszy Unii
Europejskiej czy Banku Światowego.
2.1.2. Wyznaczanie kolejnych terenów pod inwestycje, wyposażanie ich w
infrastrukturę oraz promocja
Realizacja tego projektu jest kontynuacją projektu 2.1.1. W miarę możliwości wyznaczane będą
(lub pozyskiwane od podmiotów prywatnych) kolejne tereny inwestycyjne. Na szeroką skalę
48
prowadzona będzie promocja terenów inwestycyjnych na zasadach przedstawionych w
poprzednim projekcie.
2.1.3. Modyfikacja i rozszerzenie systemu ulg podatkowych
Jasny i przejrzysty system zwolnień i ulg podatkowych dla podmiotów gospodarczych jest
elementem sine qua non racjonalnej polityki prorozwojowej. Tylko w przypadku jego akceptacji
i rozpropagowania wśród przedsiębiorców będzie można mówić o przychylnym klimacie dla
rozwoju inwestycji bez podejrzeń o stronniczość organów gminy.
Celem tego projektu jest modyfikacja i rozszerzenie istniejącego systemu ulg podatkowych,
poprawiającego klimat dla działalności gospodarczej. Działanie takie będzie ściśle powiązane z
promocją i przygotowaniem gruntów pod inwestycje, czyli z zadaniami opisywanymi w innych
projektach strategii. Prowadzenie tych projektów razem powinno przynieść lepsze rezultaty.
Warto jednak pamiętać, że sam system ulg podatkowych nie jest elementem bardzo znaczącym
na liście najważniejszych czynników skłaniających inwestorów do zatrzymania się w gminie,
jest natomiast czynnikiem budującym pozytywny obraz gminy na zewnątrz. Ważniejszą sprawą
jest stworzenie dobrych procedur obsługi wewnątrz urzędu − tzw. szybkiej ścieżki
inwestycyjnej, która będzie się przyczyniała do przyspieszenia formalnego procesu
przygotowania inwestycji. Warto zastanowić się także nad stworzeniem efektywnej
instytucjonalnej pomocy dla potencjalnych inwestorów, np. poprzez utworzenie tzw. ośrodka
jednej wizyty lub inkubatora przedsiębiorczości.
2.1.4. Wsparcie utworzenia samorządu gospodarczego
W trakcie prac nad strategią uznano, że funkcjonujące na terenie gminy cztery zrzeszenia
przedsiębiorców są niewystarczające z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorczości w gminie.
Celem projektu jest podjęcie działań ułatwiających powstawanie samorządu gospodarczego. W
ramach projektu planuje się stworzenie systemu współpracy władz gminy z organizacjami
zrzeszającymi różnych przedsiębiorców i gospodarstwa agroturystyczne. Współpraca taka jest
konieczna dla sprawnego i zrównoważonego rozwoju gospodarczego gminy i rozwiązywania
niektórych problemów lokalnych producentów.
2.1.5. Promocja miasta i gminy
O promocji w dzisiejszej rzeczywistości gospodarczej mówią wszyscy, jest ona bowiem
niezbędna w prowadzeniu jakiegokolwiek przedsięwzięcia w warunkach gospodarki rynkowej.
Niewiele jednak jest osób, które znają się na promocji samorządów, a jeszcze mniej istnieje
samorządów (szczególnie małych), które takie działania w pełni profesjonalnie prowadzą.
Dlatego zajmując się realizacją tego projektu należy pamiętać, że bardzo łatwo wydać fundusze
przeznaczone na promocję, jednak bardzo często zdarza się, że taki wydatek nie jest
przemyślany i nie przynosi pozytywnych efektów.
Podstawowym elementem określającym plany na przyszłość, ale jednocześnie podsumowującym
dotychczasowy dorobek w dziedzinie promocji powinno być opracowanie kompleksowej
strategii promocji gminy. Dokument taki powinien nie tylko analizować możliwości promocji i
podsumowywać bariery i szanse jej kontynuacji. Jego podstawowym elementem powinno być
dokonanie inwentaryzacji istniejących zasobów, jak i określenie programu dalszego,
zintegrowanego rozwoju promocji gminy i jej atutów.
49
Od wielu lat miasto i gmina Krotoszyn posiada rozbudowaną witrynę w Internecie. Ten rodzaj
promocji wymaga znacznego wysiłku poświęconego na przygotowanie materiałów, warto więc
prowadzić jednocześnie badanie skuteczności tej formy promocji. Samo utrzymanie serwisu nie
jest w dzisiejszych czasach sprawą banalną, gdyż niesie konieczność ciągłego uaktualniania i
prowadzenia polityki popularyzacji internetowego adresu gminy. Adres ten powinien być
umieszczany na wszystkich ważnych dokumentach gminy (np. Strategii, Programie Rozwoju
Lokalnego), papierze listowym, folderach i ulotkach reklamowych. Brak popularyzacji adresu
gminy może doprowadzić z biegiem czasu do znacznego zmniejszenia liczby odwiedzających
stronę internetową.
Promocja gminy powinna być także prowadzona w sposób tradycyjny. Warto stosować
dotychczas wykorzystywane narzędzia promocji: foldery, informatory, materiały wideo,
kalendarze, ulotki, plakaty oraz przedmioty codziennego użytku z nazwą, adresem strony
internetowej, herbem gminy. Należy doprowadzić do cyklicznego zamieszczania materiałów
informacyjnych o gminie (m.in. oferty inwestycyjnej, informacji o działających podmiotach
gospodarczych, atrakcjach turystycznych, szlakach rowerowych) w prasie lokalnej i regionalnej,
a nawet – w miarę możliwości – ogólnokrajowej. Istotne jest, aby materiały informacyjne –
foldery i informatory wydawane były również w językach obcych celem dotarcia do jak
najszerszego kręgu osób w kraju i zagranicą. Warto zadbać o szerokie reklamowanie gminy
poprzez współpracę z gminami partnerskimi z zagranicy. Nie można także zapominać o
zapraszaniu dziennikarzy prasowych, radiowych i telewizyjnych na najciekawsze imprezy
odbywające się na terenie gminy (promocja poprzez przedsięwzięcia kulturalne i sportowe).
Bardzo dobrą okazją do zaprezentowania gminy i sprawności funkcjonowania jej służb
publicznych będą kolejne finały Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy i ew. inne imprezy
charytatywne.
Władze samorządowe wraz z mieszkańcami i przedsiębiorcami powinny także uczestniczyć w
różnorodnych spotkaniach, sympozjach, konferencjach i targach, w tym organizować
Krotoszyńską Wystawę Gospodarczą. Tego typu przedsięwzięcia są bowiem nie tylko okazją do
zaprezentowania walorów własnej gminy, ale także do zapoznania się z doświadczeniami i ofertą
innych gmin, nawiązania kontaktów gospodarczych.
Program 2.2. Wsparcie rolnictwa i obszarów wiejskich
Celem nadrzędnym długofalowego rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich w gminie jest
poprawa warunków życia na wsi oraz podniesienie efektywności gospodarki rolno-spożywczej.
Fakt przystąpienia Polski do Unii Europejskiej i zapoczątkowanie wdrażania Wspólnej Polityki
Rolnej, która powinna skutkować dopływem środków finansowych z tytułu dopłat do produkcji
rolnej może budzić nadzieję, natomiast zmiany jakie będą musiały zaistnieć w sposobie i
strukturze upraw czy inne czynniki związane z postępującym procesem specjalizacji
gospodarstw czy ograniczanie zatrudnienia w rolnictwie mogą w najbliższych latach
spowodować pojawienie się niekorzystnych zjawisk społecznych, którym trzeba będzie sprostać.
Należy podkreślić, że samorząd gminny nie dysponuje, zarówno z punktu widzenia uregulowań
prawnych, jak i możliwości finansowych, narzędziami bezpośredniego wpływu na gospodarkę
rolną na terenie gminy. Nie oznacza to jednak, że samorząd nie może pełnić roli strony
wspierającej i do pewnego stopnia stymulującej przemiany w gospodarce gminy. M oże również
być jednostką wspierającą alternatywne dla produkcji rolnej dziedziny działalności
gospodarczej, które pozwolą na stworzenie nowych miejsc pracy dla osób jej poszukujących, w
50
tym również dla rolników poszukujących dodatkowych źródeł dochodów czy dla osób
poszukujących nowych pozarolniczych źródeł utrzymania.
2.2.1. Tworzenie alternatywnych miejsc pracy na terenach wiejskich
M ożliwości finansowe gminy są niewystarczające, dlatego powodzenie w realizacji tego celu
zależeć będzie w dużym stopniu od pomocy Państwa. „Pakt dla rolnictwa i obszarów wiejskich”,
przygotowany w lipcu 1999 roku przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej we współpracy z
partnerami społecznymi, reprezentującymi różne środowiska polskiej wsi, obejmuje działania
średnio i długookresowe na rzecz nie tylko rolnictwa, ale także innych dziedzin istotnych dla
poprawy warunków życia na obszarach wiejskich i opiera się na trzech powiązanych ze sobą
filarach:
1.
Wspieranie rolnictwa i jego otoczenia
2.
Rozwój przedsiębiorczości i tworzenie pozarolniczych miejsc pracy
3.
Wspieranie kompleksowej polityki społecznej wobec wsi i rolnictwa i rozwój otoczenia
cywilizacyjnego obszarów wiejskich.
Gmina i miasto Krotoszyn jak i inne samorządy praktycznie nie mają możliwości
bezpośredniego wspierania rolnictwa czy bezpośredniego rozwoju działalności gospodarczej na
terenach wiejskich, dlatego opisane tu zadania skupiają się na koordynacji i zapewnianiu
możliwości dalszego rozwoju poprzez wykorzystanie istniejących zasobów oraz łączą się z
pozostałymi projektami strategii, których celem jest rozwój infrastruktury i dostarczenie jak
najlepszej jakości usług społecznych na tereny wiejskie gminy.
Podejmowane działania będą wspomagane przez programy wspierające rozwój obszarów
wiejskich a finansowane z Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych Unii Europejskiej.
2.2.2. Zmiany w strukturze rolnictwa na terenie gminy
Instrumentem sprzyjającym poprawie struktury agrarnej poprzez stymulowanie powstawania
gospodarstw o większym areale ma być system rent strukturalnych UE. Przewiduje się, że
przyspieszy on wymianę pokoleń i sprzyjać będzie przejmowaniu gospodarstw przez młodych,
wykwalifikowanych rolników. Innym instrumentem jest wsparcie dla gospodarstw
niskotowarowych. Celem jego jest łagodzenie trudności związanych z modernizacją
gospodarstw dostosowujących się do wymogów Jednolitego Rynku. Uzupełnieniem tego
instrumentu będzie wsparcie na dostosowanie gospodarstw do standardów wspólnotowych
dotyczących ochrony środowiska, higieny i dobrostanu zwierząt. Producenci rolni otrzymają
również wsparcie na tworzenie i utrzymanie grup producenckich, co ma poprawić pozycję
gospodarstw w stosunku do organizacji handlowych. Zastosowanie niektórych instrumentów
towarzyszących, jak renty strukturalne czy wsparcie gospodarstw niskotowarowych, może mieć
duże znaczenie w rozwiązywaniu regionalnych problemów, związanych z rozdrobnioną
strukturą agrarną, przeludnieniem na wsi, niekorzystną strukturą wiekową oraz brakiem kapitału.
Ze względu na niewielkie (w porównaniu do wielkości problemów) możliwości finansowe,
instrumenty te mogą mieć ograniczone znaczenie w osiągnięciu nadrzędnych celów rozwoju wsi
i rolnictwa. Dlatego też ważne będzie powiązanie środków towarzyszących z innymi
instrumentami polityki rolnej, realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej czy
Sektorowego Programu ”Rozwój rolnictwa…” tak, aby wykorzystać efekt mnożnikowy w celu
zwiększenia krańcowych korzyści realizowanej polityki.
Zagadnienia omawiane w niniejszym projekcie są ważnym aspektem rozwoju gminy i zostały
wpisane do strategii Krotoszyna, mimo iż samorząd nie jest organem zaangażowanym w ich
realizację. Organami wdrażającymi będą instytucje takie jak ARiM R, AWRSP, ośrodki
doradztwa rolniczego i w końcu sami rolnicy i przedsiębiorcy rolni
51
6.3.
Opisy programów i projektów w Celu strategicznym nr III
Jak wcześniej wspomniano, zaspokojenie podstawowych potrzeb z zakresu infrastruktury
technicznej oraz wspieranie rozwoju gospodarczego są najważniejszymi oczekiwaniami
mieszkańców pod adresem lokalnych władz. Na obecnym poziomie rozwoju cywilizacyjnego
powyższe potrzeby są w dużej mierze zaspokajane, a rozwinięta infrastruktura techniczna coraz
częściej jest traktowana jako integralna część codziennego życia. W tej sytuacji znaczenia
nabiera zaspokajanie potrzeb wyższego rzędu, polegających na dostępności tzw. usług
społecznych, takich jak usługi zdrowotne, opieka społeczna, oświata, kultura, sport i rekreacja, a
także zapewnienie mieszkańcom miasta i gminy bezpieczeństwa.
Program 3.1. Oświata, kultura i ochrona dziedzictwa kulturowego
Z przeprowadzonej analizy sytuacji miasta i gminy Krotoszyn wynika, że w zakresie usług
społecznych wiele w ostatnich latach zostało zrobione (np. oddano do użytku halę gimnastyczną
przy Szkole Podstawowej nr 3 w Krotoszynie, którą jednocześnie rozbudowano), lecz mimo to
istnieją jeszcze braki, których wyeliminowanie przewidziano w projektach strategicznych,
zaproponowanych w niniejszym dokumencie. Dotyczą one przede wszystkim rozbudowy i
poprawy stanu bazy dydaktyczno-sportowej niektórych obiektów szkolnych i przedszkolnych
oraz reorganizacji instytucjonalnej i funkcjonalnej placówek świadczących usługi zdrowotne,
likwidacji barier architektonicznych oraz zwiększenia bezpieczeństwa poprzez wdrożenie
systemu monitoringu miasta.
3.1.1. Rozwój i modernizacja infrastruktury dydaktycznej, sportowej i
kulturalnej
W trakcie prac nad strategią w miarę możliwości szczegółowo określono potrzeby placówek
oświatowych, dotyczących prac budowlano-remontowych przewidywanych w najbliższych
latach. Najdotkliwiej odczuwalna jest dekapitalizacja istniejących obiektów, które wymagają
wielu remontów. Ponadto w części szkół niekorzystna jest liczba uczniów przypadająca na jedną
izbę. Sytuacja ta wymaga rozbudowy istniejącej bazy dydaktycznej wzmiankowanych szkół z
uwzględnieniem lokalnych procesów demograficznych. Ewentualnie malejąca liczba dzieci
może w pewnym stopniu sama doprowadzić do poprawy istniejącej sytuacji.
W celu pełnego wykorzystania bazy kulturalnej na wsi, należy w obiektach Wiejskich Domów
Kultury oraz świetlicach zamontować nowoczesne systemy ogrzewania budynków. Obecnie
obiekty te posiadają tylko w części ogrzewanie piecowe. Istnieje także pilna potrzeba
przeprowadzenia remontu sali widowiskowej w obiekcie Krotoszyńskiego Ośrodka Kultury oraz
wyposażenie jej w nowoczesny sprzęt audio-wizualny. W najbliższych latach należy dokonać
adaptacji niezagospodarowanych pomieszczeń w budynku zabytkowego Klasztoru
Potrynitarskiego na potrzeby statutowe M uzeum regionalnego, a także zamontować w tym
obiekcie instalację przeciwwłamaniową. Dalszych prac remontowo-modernizacyjnych wymaga
także budynek Krotoszyńskiej Biblioteki Publicznej.
Inwestycje te pochłoną znaczące środki, są jednak niezbędne dla dalszego sprawnego
funkcjonowania placówek oświatowych i kulturalnych. Należy pamiętać, że rozwój oraz
modernizacja placówek oświatowych oraz placówek kultury mają duży wpływ na jakość procesu
52
kształcenia, a więc i szanse rozwoju dzieci i młodzieży w gminie. Kapitał ludzki we
współczesnym świecie jest kluczowym czynnikiem rozwoju gospodarczego, w którym również
miasto i gmina Krotoszyn powinny upatrywać źródeł swego przyszłego rozwoju.
3.1.2. Doposażenie placówek oświatowych i kulturalnych w pomoce
dydaktyczne
Celem realizacji projektu jest wyrównywanie szans edukacyjnych wszystkich uczniów z terenu
gminy oraz zapewnienie młodzieży lepszego przygotowania do dalszej drogi edukacyjnej i w
konsekwencji lepszego startu zawodowego. W trakcie prac nad strategią Krotoszyna wskazano
potrzeby placówek oświatowych w zakresie zakupów nowoczesnego wyposażenia
dydaktycznego. Zakupy te mogą obejmować m.in.:
• sprzęt audiowizualny – rzutniki do folii, rzutniki multimedialne, magnetowidy,
telewizory i kamery
• zestawy nagłaśniające
• kserokopiarki
• pomoce dydaktyczne – tablice, mikroskopy, mapy, zestawy edukacyjne, globusy,
edukacyjne programy komputerowe itp.
• doposażenie bibliotek – książki, encyklopedie, słowniki, kasety wideo, materiały w
wersji elektronicznej
• doposażenie sal gimnastycznych – materace, piłki, kosze i sprzęt do innych dyscyplin
sportu.
Ponadto część szkół wymaga wyposażenia pracowni dydaktycznych, głównie informatycznych
oraz językowych. Sukcesywnie na przestrzeni lat powinny być wymieniane zestawy
komputerowe, poza tym tworzone będą nowe stanowiska komputerowe (w miarę zgłaszanych
potrzeb i możliwości finansowych). Konieczne jest zapewnienie dostępu do Internetu w
pracowniach komputerowych, które go jeszcze nie posiadają.
Wydatki na lepsze wyposażenie placówek oświatowych będą dokonywane w miarę możliwości
finansowych samorządu. Ilość i jakość wyposażenia w sprzęt dydaktyczny i pomoce naukowe
ma duży wpływ na poziom kształcenia i szanse rozwoju dzieci i młodzieży w gminie. Realizacji
tego projektu nadano więc wysoki priorytet.
Program 3.2. Zdrowie, pomoc społeczna, bezpieczeństwo
Program ten grupuje usługi publiczne, które na etapie przygotowania strategii zostały
zaakcentowane w trakcie odbywających się warsztatów. Są to projekty uwzględniające
społeczne potrzeby mieszkańców. Ich realizacja dopełni wszystkie inne elementy opisane w
strategii i przyczyni się do poprawy warunków życia na terenie miasta i gminy.
Sytuacja dotycząca opieki zdrowotnej w mieście i gminie została oceniona jako stosunkowo
dobra pod względem dostępności usług podstawowej opieki zdrowotnej. Zdecydowanie
niewystarczający jest dostęp do specjalistycznych gabinetów opieki lekarskiej, głównie ze
względu na stawiane lekarzom przez NFZ limity usług. Ponadto konieczna jest modernizacja i
rozbudowa infrastruktury Szpitala Powiatowego w Krotoszynie.
W zakresie opieki społecznej działalność M iejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w
Krotoszynie spotyka się z licznymi problemami, spowodowanymi przede wszystkim
53
ograniczonymi środkami, zwłaszcza w obliczu coraz większej liczby rodzin wymagającej
pomocy, miedzy innymi z powodu ubóstwa, zjawiska nasilającego się bezrobocia, bezdomności.
W programie szczególny nacisk został położony na opiekę nad najsłabszymi grupami lokalnej
społeczności, tj. osobami w podeszłym wieku oraz niepełnosprawnymi. W obliczu
demograficznego procesu „starzenia się” społeczeństwa miasta i gminy oraz rosnącej liczby osób
niepełnosprawnych z dysfunkcjami ruchu coraz większego znaczenia nabierają zadania
ukierunkowane na aktywizację grupy osób starszych i niepełnosprawnych. Warunkiem
wyjściowym jest tutaj dostosowanie infrastruktury miasta oraz budynków użyteczności
publicznej do potrzeb tych osób. Ponadto planuje się zorganizowanie różnych form wsparcia dla
osób zagrożonych utratą pracy oraz długotrwale bezrobotnych
Narastający problem przestępczości oraz nasilający się wandalizm wymagają zwiększenia
bezpieczeństwa w mieście oraz na terenie gminy. Wzrastające zagrożenie uzasadnia
wprowadzenie na obszarze Krotoszyna systemu monitorowania miasta.
3.2.1. Poprawa dostępu do specjalistycznej opieki zdrowotnej
Władze samorządu miejskiego nie dysponują bezpośrednimi instrumentami umożliwiającymi
poprawę dostępności mieszkańców do specjalistycznej opieki zdrowotnej. M ogą jedynie
nawiązać współpracę z przychodniami lekarskimi oraz SPZOZ Szpitalem Powiatowym w
Krotoszynie, której efektem będą dodatkowe dyżury lekarzy specjalistów w miejscach
spełniających wymogi diagnostyki lekarskiej.
3.2.2. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury szpitala
Znacznego wysiłku organizacyjnego i finansowego wymaga poprawa infrastruktury i
wyposażenia poszczególnych oddziałów szpitalnych SPZOZ w Krotoszynie. Gmina Krotoszyn
nie jest organem założycielskim SPZOZ w Krotoszynie, w związku z tym nie jest zobowiązana
do dofinansowywania jego działalności. Władze gminy Krotoszyn pragną jednak zapewnić
mieszkańcom gminy bezpieczeństwo w zakresie ochrony i dostęp do świadczeń medycznych na
jak najwyższym poziomie. W związku z tym za uzasadnione uznano zamieszczenie projektu
dotyczącego infrastruktury szpitalnej w Strategii rozwoju miasta i gminy Krotoszyn na lata
2004-2014. Przewiduje się dofinansowanie ze środków budżetowych gminy niektórych
inwestycji prowadzonych przez SPZOZ w Krotoszynie.
3.2.3. Likwidacja barier architektonicznych
Prawidłowo funkcjonująca wspólnota samorządowa powinna zwracać szczególną uwagę na
osoby niepełnosprawne i starsze, dla których istotną trudność stanowi problem poruszania się.
Likwidacja istniejących barier architektonicznych umożliwi tym osobom nie tylko samodzielne
życie, będzie także sprzyjała aktywnemu włączaniu się mieszkańców z dysfunkcją ruchu w życie
gminy. Problemu osób niepełnosprawnych nie można bagatelizować, ponieważ boryka się z nim
aż 340 rodzin zamieszkałych na terenie miasta i gminy (dane za rok 2003). M ożliwość
samodzielnego przemieszczania się zapobiega społecznej alienacji omawianej grupy
mieszkańców. Udogodnienia w poruszaniu się po ulicach i budynkach użyteczności publicznej
(w tym w budynkach SPZOZ w Krotoszynie) będą służyć także rodzicom, wykorzystującym
wózki do transportu dzieci.
54
3.2.4. Organizacja zakładu aktywności zawodowej i miejsc pracy dla osób
niepełnosprawnych
Celem tego projektu jest zmniejszenie i przeciwdziałanie izolacji społecznej osób
niepełnosprawnych poprzez podejmowanie programów integracyjnych i wzmacnianie
programów ukierunkowanych na podjęcie pracy przez osoby ze znacznym stopniem
niepełnosprawności.. Rolą gminy jest utrzymanie statusu miejsca przyjaznego osobom
niepełnosprawnym i zatroszczenie się nie tyle o rozwój świadczeń rehabilitacyjnych, ale o
udostępnienie miejsc pracy przez działanie związane z organizacją Zakładu Aktywizacji
Zawodowej. Z jednej strony planowane jest likwidowanie barier architektonicznych i
organizacyjnych (komunikacja, dostęp do sprzętu rehabilitacyjnego) przyczyniających się do
likwidacji izolacji społecznej tej grupy osób. Z drugiej strony zasadne jest zaproponowanie im
nowej oferty pomocy przez pracę. Oba kierunki działalności w długiej perspektywie czasowej
powinny przyczynić się do zwiększenia aktywności, zachowania sprawności fizycznej i
intelektualnej osób niesprawnych i tym samym podniesienia jakości ich życia.
3.2.5. Zwiększenie bezpieczeństwa
Prowadzone przez Policję i Straż M iejską działania powinny zmierzać do poprawy stanu
bezpieczeństwa i porządku publicznego. Oprócz spadku liczby popełnianych przestępstw i
wykroczeń, ważne jest również to, czy mieszkańcy czują się bezpieczni w swoim miejscu
zamieszkania, na ulicach i w parkach. Poczucie bezpieczeństwa jest jednym z istotnych
czynników wpływających na komfort życia. Badania wskazują, że zwiększa je sam widok
umundurowanych patroli policjantów i strażników miejskich, przemieszczających się po terenie
miasta i gminy w różnych porach dnia i nocy. Ważne jest wystawianie patroli zmotoryzowanych,
ale patrole piesze nawiązują bliższy kontakt z mieszkańcami. Prowadzone przez Policje i Straż
M iejską działania powinny być zatem ukierunkowane na wystawianie jak największej liczby
patroli.
Oprócz bezpieczeństwa osób i mienia istotne jest również bezpieczeństwo i porządek w
komunikacji. Prowadzone przez Policję działania powinny być ukierunkowane na eliminowanie
przyczyn wypadków drogowych (jazda pod wpływem alkoholu, przekraczanie prędkości,
wyprzedzanie w miejscach niedozwolonych itp.). Funkcjonariusze Policji powinni być tutaj
wspomagani przez funkcjonariuszy Straży M iejskiej, przy wykorzystaniu coraz większych
ustawowych uprawnień, które ta formacja posiada.
We wszelkich prowadzonych działaniach prewencyjnych Policja i Straż M iejska powinny
aktywnie współpracować z zakładami pracy, organizacjami pozarządowymi, a także gminnymi i
powiatowymi jednostkami samorządowymi.
55
Program 3.3. Rozwój sportu, turystyki i rekreacji
W programie tym istotne jest stworzenie elementów spójnej i długofalowej polityki –
modernizacji i rozwoju w mieście i gminie lokalnych zasobów sportowo-rekreacyjnych, w taki
sposób, aby stanowiły bazę dla rozwoju społeczeństwa, przy zachowaniu oraz poprawie
istniejących zasobów środowiska naturalnego. Rozwoju sportów rekreacyjnych upatrywać
należy przede wszystkim w wykorzystaniu istniejącej bazy obiektów sportowych oraz budowie
nowych obiektów. Realizacja programu 3.3 powinna doprowadzić do: stworzenia lepszych
warunków aktywnego spędzania wolnego czasu (mieszkańcom oraz osobom przyjezdnym), w
tym uprawiania sportu, poprawy stanu majątku komunalnego, zwiększenia estetyki gminy.
Poszerzenie oferty sportowej i rekreacyjnej stworzy także szansę poszerzania oferty imprez
masowych, w tym komercyjnych.
3.3.1. Wspieranie tworzenia bazy noclegowej
Dążąc do wypromowania walorów Krotoszyna jako atrakcyjnego miejsca do uprawiania sportu i
rekreacji należy rozszerzyć możliwości przenocowania na terenie miasta i jego okolic. Oferta
noclegowa powinna obejmować usługi o zróżnicowanym standardzie, tak by odpowiadała
różnym poziomom zamożności przyjezdnych.
Warto rozważyć możliwość wytyczenia kempingu lub przynajmniej pola namiotowego w
pobliżu odkrytej pływalni. Pożądane są także inicjatywy polegające na otwieraniu nowych
gospodarstw agroturystycznych lub przynajmniej sporządzenia oferty domowych miejsc
noclegowych. Inicjatywy te będą wspierane przez lokalne władze.
3.3.2. Dalszy rozwój infrastruktury i oferty sportowej i rekreacyjnej
Realizacja projektu polega na rozwoju infrastruktury sportowej i rekreacyjnej w placówkach
oświatowych oraz poza nimi (urządzeń ogólnodostępnych) na terenie M iasta i Gminy Krotoszyn.
Rozwój tej infrastruktury w ramach placówek oświatowych będzie polegał na:
•
•
budowa boisk sportowych i rekreacyjnych oraz modernizacja boisk istniejących
budowa i modernizacja sal gimnastycznych.
Dążąc do rozwoju oferty sportowo–rekreacyjnej poza szkołami będzie podjęte zostaną m.in.
następujące przedsięwzięcia:
• pełne zagospodarowanie obiektu Krytej Pływalni „Wodnik”
• modernizacja stadionu
• modernizacja odkrytego basenu
• budowa hali widowiskowo-sportowej w Krotoszynie
Władze samorządowe – dbając o rozwój urządzeń służących rekreacji oraz estetykę terenu
gminy – kontynuować zagospodarowanie kompleksu sportowo-rekreacyjnego na Błoniu,
remontować i utrzymywać w należytym stanie place zabaw dla dzieci oraz ogródek nauki jazdy.
56
Opracowane zostaną także dokumentacje budowy nowych ścieżek rowerowych i pieszych (w
tym w porozumieniu z gminą Kobylin).
57
7. WDRAŻANIE I MONITOROWANIE STRATEGII ROZWOJU
Wspólny wysiłek wielu osób, które przyczyniły się najpierw do opracowania szczegółowej
diagnozy stanu miasta i gminy, a następnie strategii jej rozwoju na następnych kilka lat, pójdzie
na marne, jeżeli zaproponowane w niniejszym dokumencie projekty nie będą realizowane.
Niestety, nierzadko zdarza się, że strategia po uchwaleniu przez Radę M iejską staje się martwym
dokumentem, do którego nigdy więcej już się nie sięga.
Strategia powinna być dokumentem żywym – powinna być po prostu podstawowym planem
działania, wyznaczającym kluczowe kierunki przedsięwzięć samorządu lokalnego i
wskazującym sposoby ich osiągania. Właśnie po to w pracach nad opracowywaniem strategii
wiele czasu poświęcono na rozpisanie każdego projektu strategicznego na zadania.
Aby zaakceptowane przez Radę M iejską projekty były realizowane, potrzebny jest organ, który
będzie odpowiedzialny za rozdzielanie zadań, śledzenie postępów w ich wdrażaniu, okresową
ocenę, nanoszenie korekt i uzupełnień oraz wprowadzanie do dokumentu nowych propozycji.
Najczęściej takim organem jest Burmistrz M iasta, a przy najważniejszych decyzjach –
oczywiście Rada M iejska. Niekiedy do cyklicznej oceny realizacji zadań powołuje się specjalną
komisję, w skład której wchodzą także przedstawiciele społeczności, i takie rozwiązanie przyjęto
również w Krotoszynie.
Zapisane w strategii zadania nie powinny być zatwierdzone raz na zawsze – raz w roku powinny
być one przeglądane i ewentualnie korygowane bądź uzupełniane stosownie do zmieniających
się uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. Równocześnie do dokumentu strategii
powinny być wprowadzane nowe projekty, wynikające z pojawiających się możliwości (na
przykład pozyskanie dodatkowych środków), bądź zgłaszanych potrzeb.
Sam proces wdrażania strategii jest w swojej istocie oparty o zasady zarządzania projektem system stworzony przez praktyków i teoretyków zarządzania w Stanach Zjednoczonych, który
później został przeniesiony na grunt samorządów w innych krajach, w tym w Polsce.
System wdrażania Strategii M iasta i Gminy Krotoszyn jest tożsamy z systemem opracowanym
dla potrzeb wdrażania opracowanego w lipcu 2004 roku Planu Rozwoju Lokalnego i jest
realizowany w oparciu o system wdrażania pomocy strukturalnej Unii Europejskiej. Unia
Europejska nakłada na państwa członkowskie – beneficjentów korzystających ze środków
finansowych funduszy strukturalnych obowiązek przestrzegania zasad i procedur
wspólnotowych, które zostały określone w Rozporządzeniu ramowym nr 1260/1999/WE z dnia
21 czerwca 1999r.
Poszczególne projekty będą wdrażane w oparciu o zasady wydatkowania środków według źródeł
ich pochodzenia. Korzystanie ze środków własnych, jak i środków unijnych wymusza
konieczność sprostania wielu wymogom formalnym, głównie za sprawą odmiennych zasad
wykorzystania danych środków finansowych.
7.1. Instytucja Zarządzająca
Dla zarządzania procesu wdrażania Strategii i Planu Rozwoju Lokalnego Burmistrz M iasta
powołał specjalny zespół ds. rozwoju M iasta i Gminy Krotoszyn, którego zadaniem będzie :
• Opiniowanie Strategii Rozwoju M iasta i Gminy oraz Planu Rozwoju Lokalnego.
• Rekomendowanie Radzie M iejskiej w Krotoszynie Strategii Rozwoju M iasta i Gminy
oraz Planu Rozwoju Lokalnego.
58
•
•
M onitoring wdrażania Strategii Rozwoju M iasta i Gminy i Planu Rozwoju Lokalnego.
Ocena wdrażania Strategii Rozwoju M iasta i Gminy i Planu Rozwoju Lokalnego.
Kopia zarządzenia znajduje się poniżej. W skład zespołu weszli merytoryczni pracownicy
Urzędu M iejskiego w Krotoszynie i radni Rady M iejskiej w Krotoszynie, pełniący funkcję
monitorujące z ramienia tej instytucji.
59
Zarządzenie Nr 861/2004
Burmistrza Krotoszyna
z dnia 16.06.2004 r.
w sprawie powołania zespołu do spraw rozwoju Miasta i Gminy Krotoszyn
Na podstawie art. 31 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (j.t. Dz. U.
z 2001. Nr 142 poz. 1591, z późn. zm.) zarządza się, co następuje:
§1
Powołuje się zespół do spraw rozwoju Miasta i Gminy Krotoszyn w następującym składzie:
1. p. Julian Jokś – Burmistrz
2. p. Ryszard Czuszke – I Vice-burmistrz
3. p. Franciszek Marszałek – II Vice-burmistrz
4. p. Urszula Tomaszewska – Sekretarz
5. p. Grzegorz Galicki – Skarbnik
6. p. Andrzej Kaik – Naczelnik Wydziału Gospodarki i Inwestycji
7. p. Jacek Kępa – Naczelnik Wydziału Promocji, Przedsiębiorczości i Integracji
Europejskiej
8. p. Włodzimierz Spruch – Naczelnik Wydziału Spraw Obywatelskich
9. p. Waldemar Wujczyk – Komendant Straży Miejskiej
10. p. Wiesław Świca – Przewodniczący Rady Miejskiej
11. p. Edward Jokiel – radny
12. p. Zygmunt Kozupa – radny
13. p. Krzysztof Krysztofiak – radny
14. p. Marian Skotarek – radny
§2
Zadania zespołu, o którym mowa w §1, obejmują:
1. Opiniowanie Strategii Rozwoju Miasta i Gminy oraz Planu Rozwoju Lokalnego.
2. Rekomendowanie Radzie Miejskiej w Krotoszynie Strategii Rozwoju Miasta i Gminy
oraz Planu Rozwoju Lokalnego.
3. Monitoring wdrażania Strategii Rozwoju Miasta i Gminy i Planu Rozwoju Lokalnego.
4. Ocenę wdrażania Strategii Rozwoju Miasta i Gminy i Planu Rozwoju Lokalnego.
§3
Traci moc zarządzenie burmistrza Krotoszyna z dnia 10.12.2003 roku nr 598/2003
§4
wykonanie zarządzenia powierza się Naczelnikowi Wydziału Promocji,
Przedsiębiorczości i Integracji Europejskiej.
§5
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podjęcia.
60
7.2. Instytucja Wdrażająca
Funkcję instytucji wdrażającej i koordynującej realizację Strategii będzie pełnił Urząd M iejski w
Krotoszynie.
Zakres zadań Instytucji Zarządzającej obejmuje między innymi:
• ustalenie szczegółowych zasad i kryteriów realizacji strategii,
• zapewnienie zgodności realizacji strategii z innymi dokumentami programowymi
wyższego rzędu, w tym w szczególności w zakresie zamówień publicznych, zasad
konkurencji, ochrony środowiska, jak też zagwarantowanie przestrzegania zasad
zawierania kontraktów publicznych,
• zbieranie danych statystycznych i finansowych na temat postępów wdrażania oraz
przebiegu realizacji projektów w ramach strategii,
• zapewnienie przygotowania i wdrożenia planu działań w zakresie informacji i promocji,
• przygotowanie rocznych raportów na temat wdrażania strategii, zbieranie informacji do
rocznego raportu o nieprawidłowościach,
• dokonanie oceny po zakończeniu realizacji strategii.
Do właściwej oceny Planu Instytucja Zarządzająca może tworzyć grupy robocze, korzystać z
opinii niezależnych ekspertów lub usług innych instytucji.
7.3.
Zagrożenia związane z oceną wdrażania strategii
Zaproponowane w strategii projekty zostały określone w zakresie merytorycznym zgodnie z
dostępnymi aktualnie danymi. Informacje na temat kosztów danego projektu nie zostały tutaj
dokładnie określone. Dlatego należy pamiętać, iż koszty realizacji projektu nie mogą być
podstawą do oceny jakości zarządzania zasobami finansowymi gminy w jakimkolwiek ujęciu.
Całość kosztów związanych z realizacją strategii jest niemożliwa do określenia. Składają się na
nią także budżety innych jednostek, działalność firm, fundusze zewnętrzne (np. UE) i praca osób
zaangażowanych w rozwój miasta i gminy.
Następnym ważnym elementem jest zakres rzeczowy projektów. Na etapie planowania strategii
nie da się przewidzieć zarówno okoliczności sprzyjających realizacji danego zamierzenia, jak i
przeszkód (zarówno finansowych, organizacyjnych, jak i formalnych), które utrudnią lub
uniemożliwią prawidłowe jego wdrożenie. Dlatego właśnie wszystkie projekty należy traktować
jako otwarte pomysły, które powinny być modyfikowane i zmieniane w oparciu o zmieniające
się okoliczności i nowe pomysły, zrodzone przy kolejnej aktualizacji tego dokumentu.
61
8. ZARZĄDZANIE URZĘDEM MIEJSKIM
Aktualnie w Krotoszynie obowiązuje dokument z maja 1996 roku pn. Strategia miasta i gminy
Krotoszyn, wyznaczający podstawowe kierunki rozwoju miasta i gminy. Jednak stracił on już na
aktualności stąd zaplanowano stworzenie zaktualizowanej Strategii i w ślad za tym dokumentem,
opracowanie planów i programów rozwoju poszczególnych obszarów życia gminy.
Fakty te świadczą o istniejącej w Urzędzie M iejskim świadomości konieczności wdrażania
nowoczesnych narzędzi planowania i zarządzania rozwojem. Następnym etapem powinno być
opracowanie wieloletnich planów: finansowego i inwestycyjnego, które byłyby narzędziami
realizacji strategii, nadającymi konkretny wymiar finansowy zamierzeniom, ujętym w
dokumencie strategii.
Na terenie całego kraju urzędy miast i gmin stopniowo zaczynają wdrażać narzędzia służące
usprawnieniu i poprawieniu jakości obsługi mieszkańców. Istnieje wiele gotowych narzędzi,
które można wdrożyć praktycznie w każdej jednostce organizacyjnej. M ożna w tym zestawie
wymienić takie instrumenty, jak TQM – Total Quality M anagement, który integruje takie normy
jakości jak ISO serii 9000 (zarządzanie jakością) i 14000 (zarządzanie środowiskiem) oraz
odrębną kategorię, którą stanowią informatyczne systemy obiegu dokumentów i kontroli pracy
urzędu, zintegrowane z Biurami Obsługi. Oczywiście stopień ich zaawansowania jest również
związany z ich ceną na rynku. W przypadku średniej miejsko–wiejskiej gminy o charakterze
przemysłowo–rolniczym, jaką jest Krotoszyn, należy zastanowić się nad możliwością
realizowania bardziej zaawansowanych kroków w kierunku polepszenia obsługi, nie związanych
tylko z bieżącymi wydatkami na modernizację sprzętu komputerowego.
Rozwiązaniem takim jest przygotowane odpowiednio, zinformatyzowane Biuro Obsługi
Interesanta (miejsce gdzie załatwia się zdecydowaną większość spraw związanych z
bezpośrednią obsługą mieszkańców). Tego typu rozwiązanie staje się coraz bardziej popularne
wśród samorządów na terenie kraju. Co więcej, niektóre rozwiązania ustawowe będą wymagały
wprowadzania takiego modelu pracy urzędu, przede wszystkim ze względu na ochronę danych
osobowych i informacji niejawnych oraz na ograniczenie kontaktu petenta z osobami
wydającymi decyzje administracyjne.
Przed urzędami na terenie całego kraju stoją w przyszłości kolejne wydatki na informatyzację.
Niewątpliwie dalszą komputeryzację wymusi ustawa o podpisie elektronicznym, która
wprowadza możliwość komunikowania się z Urzędem przez pocztę elektroniczną i co więcej
umożliwia otrzymywanie decyzji tą drogą.
Działania zmierzające do wprowadzenia takich narzędzi wymagają jednak nakładów
finansowych. Należy przy tym pamiętać, że kolejne reformy administracji w kraju przekazują
kolejne kompetencje do wykonania na poziomie samorządu gminnego. Te wszystkie czynniki
obiektywnie wskazują na konieczność zwiększenia wydatków na administrację w najbliższych
latach przede wszystkim w celu realizacji jego usług na poziomie zadowalającym mieszkańców
miasta i gminy.
Wszystkie te problemy będą rzutowały na możliwość sprawnego działania i wdrażania
projektów zapisanych w tej strategii. Konieczność podwyższenia sprawności i zdolności do
wypełniania zadań jest jednym z kluczowych elementów sprawnego zarządzania zasobami,
niezbędnego w realizacji określonych celów. Rozwój zdolności administracji do wykonywania
stojących przed nią zadań jest również jednym z kluczowych czynników wpływających na
skuteczność ubiegania się o zewnętrzne środki finansowe niezbędne do realizacji większości
zadań stawianych w dokumencie strategii.
62

strategia rozwoju miasta i gminy krotoszyn

Transkrypt

Podobne dokumenty

Hostele Krotoszyn - Krotoszyn

INFORMACJA O WYBORZE NAJKORZYSTNIEJSZEJ

Lista szefów firm uhonorowanych dyplomami na

Wojewódzki Turniej Talentów S.O.S. im. Wiesława Gawłowskiego w

23 ogólnopolski turniej poetycki autoportret jesienny krotoszyn 2014

Generuj PDF - Poszukiwani

Szablon PIW - Powiatowy Inspektorat Weterynarii w Krotoszynie