raport samooceny-Praca socjalna

Transkrypt

Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 461/ 2012 Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej
RAPORT SAMOOCENY
OCENA PROGRAMOWA
Nazwa szkoły wyższej:
Uniwersytet Łódzki
Nazwa podstawowej jednostki organizacyjnej prowadzącej oceniany kierunek
Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny
Nazwa ocenianego kierunku ze wskazaniem: Praca socjalna
‫ ۔‬poziomu kształcenia: studia I i II stopnia
‫ ۔‬profilu kształcenia: ogólnoakademicki
‫ ۔‬formy studiów: stacjonarne i niestacjonarne
‫ ۔‬obszaru kształcenia: obszar nauk społecznych
‫ ۔‬dziedziny: dziedzina nauk społecznych
‫ ۔‬dyscyplin
naukowych1,
do
których
odnoszą
się
efekty
kształcenia:
praca
socjalna/socjologia
- informacji o ocenach Polskiej / Państwowej Komisji Akredytacyjnej (PKA), jakie uzyskał
wizytowany kierunek studiów: dotychczas kierunek Praca socjalna nie był wizytowany.
Poziom
Profil
Rodzaj
Data wydania
Uwagi i zalecenia3
2
kształcenia
kształcenia
oceny
Skład zespołu przygotowującego raport samooceny
Imię i nazwisko
Tytuł lub stopień naukowy/stanowisko/funkcja
pełniona w Uczelni
Wielisława Warzywoda-Kruszyńska
prof. dr hab., dyrektor Instytutu Socjologii UŁ,
kierownik Katedry Socjologii Stosowanej i Pracy
Socjalnej
Agnieszka Golczyńska-Grondas
dr, adiunkt w Katedrze Socjologii Stosowanej i
Pracy Socjalnej
1
Użyte określenia: obszar wiedzy, dziedzina nauki i dyscyplina naukowa, dorobek naukowy, stopień i tytuł naukowy
oznaczają odpowiednio: obszar sztuki, dziedziny sztuki i dyscypliny artystyczne, dorobek artystyczny oraz stopień i tytuł w
zakresie sztuki.
2
Nie dotyczy okresu poprzedzającego wprowadzenie profili kształcenia.
3
Należy podać kryterium, w odniesieniu do którego je sformułowano (np. program kształcenia, minimum kadrowe, itp.).
Natomiast działania podjęte przez uczelnię / jednostkę w celu ich usunięcia i efekty tych działań należy szczegółowo opisać
w odpowiednich częściach raportu.
1
Grażyna Mikołajczyk- Lerman
Pracy Socjalnej,
Małgorzata Potoczna
Pracy Socjalnej
Katarzyna Grzeszkiewicz-Radulska
dr, adiunkt w Katedrze Metod i Technik Badań
Społecznych
Jakub Niedbalski
dr, adiunkt w Katedrze Socjologii Organizacji i
Zarządzania
 Nazwa organu uczelni opiniującego raport
- Prorektor ds. programów i jakości kształcenia
- Rada Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego (załącznik A)
- Wydziałowa Komisja ds. Jakości Kształcenia (załącznik B)
- Kolegium Dziekańskie Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego (załącznik C)
- Wydziałowa Rada Samorządu Studenckiego (załącznik D)
I. Program kształcenia.
I.1. Koncepcja kształcenia.
Studia na kierunku Praca Socjalna, o profilu ogólnoakademickim w Instytucie Socjologii (IS)
na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym (Wydz. Ek-Soc) Uniwersytetu Łódzkiego (UŁ)
realizowane są w formie studiów stacjonarnych i niestacjonarnych, I i II stopnia. Studia I stopnia
zostały uruchomione w roku akademickim 2008/2009 na podstawie Uchwały Senatu UŁ nr 240 z dnia
7.01.2008 w sprawie: uruchomienia na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ kierunku studiów
pod nazwą ‘praca socjalna’ (zał. nr 3), studia II stopnia w roku akademickim 2012/13 na podstawie
Uchwały Senatu UŁ nr 494 z dnia 23.04.2012 (zał. nr 3B). Utworzenie kierunku studiów Praca
socjalna umożliwiły regulacje prawne w zakresie kształcenia pracowników socjalnych (Ustawa o
Pomocy Społecznej z dnia 12 marca 2004, art. 116 ust.1, który precyzuje kto może wykonywać zawód
pracownika socjalnego i Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 czerwca
2006). Zadania organizacyjne i merytoryczne związane z prowadzeniem kierunku Praca socjalna na
Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym realizuje Instytut Socjologii (IS), a w jego ramach w
szczególności Katedra Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej (KSSiPS) (informacje na temat IS
zawiera zał. nr 12, Katedry zał. nr 12A). Katedra SSiPS pod kierownictwem prof. zw. dr hab.
Wielisławy Warzywody-Kruszyńskiej została utworzona w roku 2008 w związku z istniejącą na
Wydziale praktyką powoływania katedry mającej w nazwie kierunek oferowanych studiów. Zajęcia
dydaktyczne na kierunku Praca socjalna prowadzą w głównej mierze pracownicy KSSiPS oraz kadra
zatrudniona w innych jednostkach Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego oraz Uniwersytetu
Łódzkiego zgodnie ze swoimi kompetencjami. Kadra naukowo-dydaktyczna kierunku gwarantuje
wysoką jakość i poziom prowadzonych zajęć (zał. nr 1, 1A, 1B, 2, 2A).
Aktualna koncepcja kształcenia na kierunku Praca socjalna jest efektem wieloletnich
doświadczeń kadry Instytutu Socjologii UŁ w zakresie kształcenia pracowników instytucji pomocy
społecznej, systematycznie prowadzonych badań dotyczących struktury społecznej, a od wczesnych
lat 90. biedy, wykluczenia społecznego i problemów społecznych, rozwoju dziedzinowych
kompetencji dydaktycznych, systematycznej, intensywnej i stałej współpracy z instytucjami pomocy
społecznej i organizacjami pozarządowymi, uczelniami krajowymi i zagranicznymi, jak również
rozwojem samej dyscypliny. Ścieżka kształcenia nakierowana na edukację pracowników socjalnych w
Instytucie Socjologii uruchomiona została w ramach 5 letnich studiów magisterskich na kierunku
Socjologia w ramach specjalności „Pomoc społeczna i praca socjalna” ponad dwadzieścia lat temu.
2
Stało się tak w odpowiedzi na nasilenie problemów społecznych po 1989 r. w regionie łódzkim i na
wyraźnie zdefiniowaną przez instytucje pomocy społecznej potrzebę rozbudowy kadry pomocy
społecznej i pracowników o wysokich kompetencjach zawodowych z zakresu pracy socjalnej, a także
potrzebę już pracującej kadry chcącej uzupełnić swoje wykształcenie kierunkowe na poziomie
wyższym. Z racji posiadanych kompetencji dydaktycznych pracownicy IS UŁ byli gotowi do podjęcia
kształcenia pracowników socjalnych. Uniwersytet Łódzki podpisał umowę z wojewodami czterech
województw w sprawie kształcenia pracowników pomocy społecznej i przeprowadzaniu badań dla
potrzeb pomocy społecznej. Program pierwszej specjalności przygotowano w oparciu o doświadczenia
wynikające ze staży w uczelniach zagranicznych trojga pracowników IS. W latach 1996-1999 IS UŁ
przy współudziale uniwersytetów z 3 krajów oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Łodzi i
czterech Wojewódzkich Zespołów Pomocy Społecznej z regionu łódzkiego zrealizował projekt w
ramach programu TEMPUS Unii Europejskiej dotyczący rozwoju systemu kształcenia pracowników
socjalnych w UŁ. Projekt obejmował wizyty studyjne w krajach partnerskich, kursy i szkolenia dla
kadry IS UŁ w zakresie teorii i metodyki pracy socjalnej, superwizji etc. Rezultaty projektu
obejmowały opracowanie Zintegrowanego Systemu Kształcenia Pracowników Służb Społecznych
(ZSKPSS) i utworzenie na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Ośrodka Kształcenia
Pracowników Służb Społecznych (OKPSS). W ramach ZSKPSS studenci studiów magisterskich
zdobywali kompetencje w zakresie pracy socjalnej w ramach specjalności i specjalizacji, a pracownicy
pomocy społecznej mogli doskonalić swoje umiejętności poprzez kursy dokształcające organizowane
w OKPSS umożliwiające im podjęcie studiów licencjackich na specjalności Aktywizacja Społeczna i
Praca Socjalna w ramach studiów socjologicznych, a następnie podjąć uzupełniające studia
magisterskie na kierunku socjologia. Ważny element systemu stanowiły studia podyplomowe
organizacji pomocy społecznej przeznaczone dla kadry kierowniczej. W kolejnych latach pracownicy
Instytutu rozwijali swoje kompetencje zawodowe poprzez kursy i szkolenia o charakterze
praktycznym, m.in. jedna z adiunktów ukończyła szkołę trenerów przygotowującą do prowadzenia
zajęć grupowych metodami warsztatu i treningu psychologicznego oraz uzyskała certyfikaty z zakresu
psychoprofilaktyki i socjoterapii oraz profilaktyki uzależnień. Cztery osoby pracowały w instytucjach
pomocy społecznej i pozarządowych organizacjach pomocowych. Aktualnie, otwarcie na nowe
tendencje pojawiające się w światowej pracy socjalnej i doskonalenie kompetencji kadry w tym
zakresie umożliwiają stałe kontakty z uczelniami zagranicznymi, ośrodkami badawczymi i
organizacjami działającymi w obszarze integracji społecznej (European Anty-Poverty Network EAPN, EUROCHILD, Comparative Research Programme on Poverty - CROP), polegające przede
wszystkim na udziale w konferencjach naukowych i dydaktycznych (sieci SWETEN, Erasmus
Network), wspólnej realizacji projektów aplikacyjnych dotyczących analiz funkcjonowania instytucji
pomocowych, rozwiązywania problemów społecznych, tworzenia przedmiotowych programów
nauczania (INVITE). Instytut Socjologii jest członkiem Stowarzyszenia Szkół Pracy Socjalnej a jego
pracownicy przez kilka lat wchodzili w skład zarządu.
Celem kształcenia na kierunku Praca socjalna (I i II stopień) jest rozwijanie wiedzy,
umiejętności i postaw niezbędnych do analizowania i zmieniania rzeczywistości społecznej,
zmierzające do przeciwdziałania powstawaniu i skutkom wykluczenia społecznego oraz do
zwiększania integracji społecznej społeczności lokalnej, regionu i kraju. Z uwagi na tak zdefiniowany
cel kształcenia oraz w przekonaniu, iż kształcenie pracowników socjalnych ma interdyscyplinarny
charakter, głównym założeniem procesu kształcenia na kierunku Praca socjalna jest przekazanie
absolwentom nowoczesnej wiedzy z zakresu pracy socjalnej poszerzonej o wiedzę z zakresu nauk
społecznych, ekonomicznych i humanistycznych (socjologii, pedagogiki społecznej, psychologii,
polityki społecznej, nauk o zdrowiu, prawa, ekonomii, zarządzania, filozofii) niezbędnej do rozumienia
złożoności problemów i kwestii społecznych w szybko zmieniającej się rzeczywistości, wykształceniu
szeroko rozumianych umiejętności skutecznego wykonywania zadań pracownika socjalnego,
kompetencji społecznych, samodzielnego planowania rozwoju własnej kariery zawodowej i radzenia
sobie na rynku pracy. Z uwagi na zmiany zachodzące na rynku pracy, program umożliwia studentom
wykształcenie postawy otwartości i gotowości do systematycznego podnoszenia swoich kompetencji i
umiejętności (kwalifikacji) zawodowych z wykorzystaniem nowoczesnych środków i metod, tj.
„uczenia się przez całe życie”. Proces kształcenia realizowany na kierunku Praca socjalna wpisuje się
w Misję Uniwersytetu Łódzkiego. Z racji zasad stanowiących podstawę nowoczesnej pracy socjalnej
studenci i pracownicy poprzez dialog i swobodne dyskusje oparte na zasadach partnerstwa,
humanizmu, poszanowania wielokulturowości i demokracji tworzą wspólnotę uczących się i uczonych.
Dążenie do jedności nauki, dydaktyki i wychowania przyszłych kadr pomocy społecznej
zorientowanych na służbę społeczeństwu w imię dobra i sprawiedliwości oraz uniwersalnych wartości
3
etycznych znajduje odzwierciedlenie w programie zajęć. Szczególnie istotne miejsce w programie
kształcenia zajmuje kwestia problemów społecznych i innowacyjnych działań służących ich
rozwiązywaniu (zał. nr 4). Proces kształcenia jest zgodny także ze Strategią Uniwersytetu Łódzkiego,
która głosi: „Nasza Uczelnia powinna budować trwałe i satysfakcjonujące więzi w szczególności z
pracodawcami wszystkich sektorów: prywatnego, publicznego oraz organizacji pozarządowych.”
„Należy dążyć do prowadzenia na UŁ badań o najwyższej jakości, gdyż to one wyznaczają rangę
naszej Uczelni wśród szkół akademickich w kraju i na świecie.” „Istnieje silna potrzeba wzmocnienia
pozycji UŁ na polskim rynku edukacyjnym. Pozycja ta może ulec poprawie przede wszystkim dzięki
stworzeniu unikatowej oferty dydaktycznej konsultowanej z potencjalnymi pracodawcami oraz opartej
na analizie trendów edukacyjnych w Polsce i na świecie” (zał. nr 4A). Cele studiów na kierunku Praca
socjalna związane są nierozerwalnie z Misją i Strategią Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ
kształtującego na poziomie europejskim przyszłych profesjonalistów stanowiących podstawowy trzon
kadry w instytucjach pomocowych, nastawionych na wysokie osiągnięcia, innowacyjność i współpracę
w zakresie budowy nowoczesnych systemów wsparcia jednostek, grup i zbiorowości zagrożonych
ubóstwem, transmisją problemów społecznych i wykluczenia społecznego. Realizację tego celu
umożliwia stałe dostosowywanie oferty edukacyjnej do zmieniających się wymogów rynku pracy dla
absolwentów kierunku (zał. nr 5, 5A). Koncepcja kształcenia na kierunku Praca socjalna została
wypracowana wieloetapowo, zgodnie z obowiązującą na Uczelni procedurą definiowania i
zatwierdzania efektów kształcenia w procesie przystosowania programów studiów do wymogów
zawartych w Rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Nauki z dnia 2 listopada 2011
r. w sprawie Krajowych Ram Kwalifikacji. Etap pierwszy polegał na sformułowaniu właściwych
efektów kształcenia i wypracowaniu wstępnego projektu planu i programu studiów. Projekt taki został
wypracowany w toku dyskusji prowadzonych w gronie pracowników IS UŁ. Następnie projekt ten
został zaopiniowany przez Radę Konsultacyjną Instytutu Socjologii UŁ, w której uczestniczą
interesariusze wewnętrzni i zewnętrzni. W kolejnym etapie projekt został przekazany do Wydziałowej
Komisji ds. Jakości Kształcenia, gdzie zapoznali się z nim kolejni interesariusze wewnętrzni tj.
przedstawiciele wszystkich kierunków i jednostek Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego oraz
przedstawiciele studentów. Po dyskusji i ostatecznych ustaleniach program został zaakceptowany przez
ww. Komisję, która rekomendowała go do akceptacji Radzie Wydziału EkonomicznoSocjologicznego. Ostateczna akceptacja programu kształcenia na kierunku Praca socjalna według KRK
nastąpiła na mocy Uchwały Senatu nr 552 z dn. 14. 05. 2012 w sprawie przyjęcia efektów kształcenia
dla kierunku studiów I stopnia „Praca socjalna” (zał. nr. 3A, 3A-1, ponieważ pierwsza edycja została
uruchomiona w oparciu o Standardy Kształcenia MNiSZW) oraz Uchwały Senatu nr 494 z dnia 23
kwietnia 2012 roku w sprawie utworzenia kierunku studiów II stopnia „Praca socjalna” (zał. nr 3B, 3B1). Koncepcja kształcenia na kierunku Praca socjalna została wypracowana w toku systematycznych
konsultacji z grupą interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych. Grono interesariuszy wewnętrznych
stanowi kadra naukowo-dydaktyczna wszystkich jednostek organizacyjnych Instytutu Socjologii. Do
grona interesariuszy wewnętrznych zaliczyć należy także środowisko studentów, którzy mają
możliwość wyrażania swoich opinii na temat oferty dydaktycznej uczestnicząc w posiedzeniach Rady
Konsultacyjnej IS, Wydziałowej Komisji ds. Jakości kształcenia, opiniującej programy nauczania oraz
Rady Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego. Grono interesariuszy zewnętrznych tworzą
przedstawiciele instytucji pomocy społecznej. Warto zaznaczyć, iż zapoczątkowana w roku 1992 ścisła
współpraca IS UŁ z instytucjami pomocy społecznej kontynuowana jest do dnia dzisiejszego
umożliwiając systematyczną wymianę poglądów na temat konstrukcji programu studiów i gwarantując
tym samym edukację do pracy socjalnej odpowiadającą na zapotrzebowanie zainteresowanych
instytucji pomocowych. W skład Rady Konsultacyjnej IS wchodzi aktualnie przedstawiciel Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej i Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi. Ponadto praktycy
zaangażowani są w prowadzenie niektórych zajęć dydaktycznych oraz jako organizatorzy studenckich
praktyk zawodowych w swoich jednostkach. Pracownik IS UŁ corocznie jest przewodniczącym
komisji przyznającej nagrodę na Dzień Pracownika Socjalnego za najlepsze osiągnięcia w zakresie
pracy socjalnej w województwie łódzkim. Interesariuszami zewnętrznymi są także instytucje i
organizacje działające na terenie miasta: tj. spółdzielnie socjalne, fundacje i stowarzyszenia,
organizacje pozarządowe (udział interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych w procesie modyfikacji
programu kształcenia opisuje pkt.VI 2.3.).
Macierze kierunkowych efektów kształcenia dla I i II stopnia studiów na kierunku Praca socjalna zostały zawarte
w załącznikach: nr 7, 7A, 7B i 8, 8A.
4
I.2. Struktura programu kształcenia.
Aktualnie obowiązujący program kształcenia na kierunku Praca socjalna powstał w oparciu o
wymogi krajowych Ram Kwalifikacji, zgodnie z Uchwałą Senatu UŁ nr 423 z dnia 23 stycznia 2012
w sprawie wytycznych w zakresie tworzenia programów kształcenia w Uniwersytecie Łódzkim (zał.
nr 6), Uchwałą Senatu UŁ nr 192 z dnia 10 czerwca 2013r w sprawie wytycznych w zakresie
tworzenia programów kształcenia w Uniwersytecie Łódzkim (zał. nr 6A) oraz Zarządzenia nr 177
Rektora Uniwersytetu Łódzkiego z dnia 30.09.2013 w sprawie: wprowadzenia procedury tworzenia i
modyfikowania programów kształcenia (harmonogram działań) (zał. nr 6B). Cele programu i
kierunkowe efekty kształcenia zostały zdefiniowane w sposób specyficzny dla kierunku Praca socjalna
w oparciu o obszarowe efekty kształcenia zbieżne z efektami z zakresu nauk społecznych dla
kierunków realizowanych w Uniwersytecie Łódzkim. Szczegółowe efekty kształcenia (w zakresie
wiedzy, umiejętności i kompetencji) odnoszące się do treści programowych poszczególnych
przedmiotów zostały zamieszczone w macierzach kierunkowych efektów kształcenia dla I i II stopnia
studiów (zał. nr 7A,7B, i 8, 8A).
Konstrukcja programu, w tym siatek zajęciowych, została przygotowana w ujęciu
modułowym wzorem konstrukcji macierzy kierunkowych efektów kształcenia określonych dla
kierunku Praca socjalna (plany studiów I i II stopnia, – zał. nr 7C, 7D, 7E, 7F, 8B, 8C, 8D). Moduł
został zdefiniowany jako przedmiot/grupa przedmiotów, których sekwencja tworzy spójną i logicznie
uporządkowaną całość merytoryczną, pozwalającą absolwentowi osiągnąć wszystkie zdefiniowane
kierunkowe efekty kształcenia. W programie kształcenia zawarte zostały cztery rodzaje modułów:
moduł przedmiotów podstawowych, moduły specjalizacyjne, moduły wybieralne, moduły w języku
obcym.
Program kształcenia na I i II stopniu zapewnia studentom możliwość uzyskania kwalifikacji
pracownika socjalnego, warunkujących możliwość prowadzenia działalności zawodowej w obszarze pracy
socjalnej.
Program studiów na kierunku Praca socjalna I i II stopnia (studia stacjonarne i niestacjonarne)
zaprojektowany został w sposób autorski.
2.1. Studia I stopnia na kierunku Praca socjalna
Studia I stopnia na kierunku Praca socjalna (stacjonarne i niestacjonarne) trwają 6 semestrów i
kończą się uzyskaniem przez absolwenta tytułu zawodowego licencjata. Ogólna liczba godzin z
bezpośrednim udziałem nauczycieli akademickich wynosi 1800 (na studiach stacjonarnych) i 999
godzin (na studiach niestacjonarnych).
Celem studiów I stopnia jest nabycie przez absolwenta wiedzy i umiejętności z zakresu pracy
socjalnej umożliwiających wykonywanie podstawowych zadań w zawodzie pracownika socjalnego.
Treści programowe zostały skonstruowane w sposób, który umożliwia absolwentowi zdobycie
podstawowej wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych do analizy i oceny zasobów, potrzeb
oraz problemów indywidualnych i społecznych, tworzenia i realizacji planów pomocy indywidulanej i
projektów socjalnych, motywowania i aktywizowania osób, grup i społeczności w kierunku działań
samopomocowych, ukształtowania kompetencji niezbędnych do samodzielnego rozwiązywania
problemów zawodowych w ramach obowiązującego prawa i kodeksu etycznego. Absolwent kierunku
jest przygotowany do podjęcia zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej,
placówkach opieki zdrowotnej, placówkach resocjalizacyjnych, organizacjach pozarządowych,
podmiotach ekonomii społecznej i innych realizujących zadania z zakresu polityki społecznej i pracy
socjalnej na stanowiskach wymagających podstawowej wiedzy i umiejętności niezbędnej do
wykonywania pracy socjalnej jako profesji.
Siatka zajęć dydaktycznych na studiach I stopnia na kierunku Praca socjalna obejmuje
obowiązkowy dla wszystkich studentów moduł przedmiotów podstawowych (w tym
ogólnouczelnianych), oraz moduły specjalizacyjne (składające się najczęściej z 4 tematycznie
powiązanych ze sobą przedmiotów), moduły (przedmioty) wybieralne, moduły (przedmioty) w języku
obcym. Na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych I stopnia realizowane są identyczne moduły
przedmiotów. Na studiach stacjonarnych przedmioty realizowane są w przeważającej mierze w
wymiarze 30 godzin i analogicznie dla przedmiotu 18 godzin na studiach niestacjonarnych.
5
2.1.1. Moduł przedmiotów podstawowych realizowany na kierunku Praca socjalna I stopnia
(studia stacjonarne i niestacjonarne).
Moduł przedmiotów podstawowych jest realizowany przez wszystkich studentów i obejmuje
między innymi przedmioty takie jak: ekonomia, psychologia dla pracowników socjalnych,
umiejętności interpersonalne w pracy socjalnej, wprowadzenie do pracy socjalnej, socjologia dla
pracowników socjalnych, metodyka pracy socjalnej, superwizja w pracy socjalnej, problemy i
zagrożenia społeczne, zarządzanie projektami społecznymi, polityka społeczna, wybrane aspekty
prawa, socjologia rodziny, instytucje pomocy społecznej i integracji społecznej, statystyka w pracy
socjalnej, język obcy, techniki informacyjne, ochrona własności intelektualnej, wychowanie fizyczne
(w tym samoobrona). Moduł ten wyposaża studentów w wiedzę na temat współczesnej rzeczywistości
społecznej i ekonomicznej, funkcjonowania struktur społecznych, problemów i zagrożeń społecznych,
źródeł i mechanizmów nierówności społecznych oraz działań instytucji i organizacji zmierzających do
przeciwdziałania ich skutkom, wybranych aspektów prawa administracyjnego, uwarunkowań
przemian demograficznych. Studenci zdobywają wiedzę na temat teorii pracy socjalnej, co umożliwia
im zrozumienie specyfiki współcześnie profesjonalnie realizowanej pracy socjalnej oraz jej powiązań
z innymi dyscyplinami, wiedzę i praktyczne umiejętności pracy socjalnej z klientem indywidualnym,
grupą i społecznością lokalną, zdobywają rozumienie istoty procesu pomocowego, umiejętność
dokonywania diagnozy sytuacji problemowych, doboru i zastosowania odpowiednich technik i metod
pomocy, kształtują postawę odpowiedzialności związanej z wykonywaniem zawodu pracownika
socjalnego, uświadamiają sobie konieczność stosowania w praktyce zawodowej standardów
etycznych. Kształcą także istotne z punktu widzenia pracy zawodowej umiejętności komunikacyjne i
interpersonalne, umożliwiające efektywną pracę w zespole, rozwijają umiejętności z zakresu
negocjacji, mediacji i rozwiązywania problemów. Kształtują umiejętność krytycznej analizy
problemów pojawiających się w relacjach z klientami instytucji pomocy społecznej, postawy
partnerstwa i poszanowania godności osobistej innych osób.
2.1.2. Moduły specjalizacyjne realizowane na kierunku Praca socjalna I stopnia (studia
stacjonarne i niestacjonarne).
Moduły specjalizacyjne stanowią ważną, autorską część programu kształcenia. Pozwalają
studentowi pogłębić wiedzę i umiejętności w wybranym przez niego obszarze pracy socjalnej. Celem
kształcenia specjalizacyjnego jest dostosowanie efektów kształcenia do regulacji prawnych
obowiązujących w zakresie pomocy społecznej i kształcenia pracowników pomocy społecznej
(Ustawa o Pomocy Społecznej), jak również wyjście naprzeciw planowanym zmianom w tym zakresie
(np. wprowadzenie nowych specjalności zawodowych pracowników socjalnych, niezbędnych dla
realizacji zmian w systemie pomocy społecznej czy też wzmocnienia bezpieczeństwa socjalnego
obywateli i rodzin przy jednoczesnym wzroście ich aktywności w rozwiązywaniu własnych problemów
i trudności życiowych we współdziałaniu z instytucjami pomocy społecznej (Projekt założeń projektu
ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw Wariant II” sierpień
2014). W ramach studiów I stopnia na kierunku Praca socjalna oferowane są stałe cztery moduły
specjalizacyjne. Każdy z modułów liczy 150 godzin. Studenci (do końca I semestru) dokonują wyboru
dwóch z puli czterech modułów specjalizacyjnych i począwszy od drugiego, w każdym kolejnym
semestrze realizują po jednym przedmiocie składającym się na każdy z wybranych modułów, co
oznacza, że w systemie modułowym realizują 60 godzin zajęć w semestrze 2, 3, 4, 5, 6. Łącznie w
czasie studiów realizują w ramach modułów specjalizacyjnych 300 godzin zajęć na studiach
stacjonarnych i 180 na studiach niestacjonarnych). Przedmioty składające się na moduły
specjalizacyjne realizowane są w formie ćwiczeń konwersatoryjnych (szerszy opis modułów
specjalizacyjnych ujmuje zał. nr 7E-1).
2.1.3. Moduły (przedmioty) wybieralne realizowane na kierunku Praca socjalna I stopnia (studia
stacjonarne i niestacjonarne).
W semestrach 4, 5 i 6 studenci realizują po dwa moduły wybieralne w wymiarze 30 godz.
każdy (łącznie 180 godz.) Przedmioty te nie tworzą zintegrowanej całości, ale dają studentowi
możliwość uzupełnienia swojej wiedzy w ramach przedmiotów innych niż kierunkowe, wzbogacając
posiadane już informacje na temat różnych paradygmatów i podejść w pracy socjalnej także w
wymiarze interdyscyplinarnym. W semestrze 4 student dokonuje wyboru spośród następujących
przedmiotów: marginalizacja i wykluczenie społeczne, elastyczne formy pracy i ich skutki społeczne,
polityka przebiegu życia, szanse i zagrożenia społeczne w optyce mediów, wykluczenie edukacyjne.
W semestrze 5 spośród następujących: wiedza o regionie łódzkim i jego społecznościach lokalnych,
6
analiza danych zastanych, metoda biograficzna w pracy socjalnej, bezradność w sprawach
opiekuńczo- wychowawczych jako problem społeczny, organizacje pozarządowe jako miejsce pracy –
tworzenie NGO i pozyskiwanie środków na działalność. W semestrze 6 natomiast spośród
następujących przedmiotów: lokalna polityka zatrudnienia, socjologiczne aspekty przestępczości,
gender a polityka społeczna, ekologia społeczna i polityka mieszkaniowa, oblicza niepełnosprawności.
Wiedza i umiejętności przyswojone w trakcie modułów wybieralnych są przydatne do budowania
koncepcji pracy dyplomowej oraz przygotowują studentów do podejmowania wyborów w zakresie
dalszego kształcenia np. na II stopniu. Moduły wybieralne są realizowane w formie wykładów i
ćwiczeń konwersatoryjnych (szerszy opis modułów wybieralnych ujmuje zał. nr 7F-1).
2.1.4. Moduł (przedmiot) w języku obcym realizowany jest w wymiarze po 30 godzin w 4, 5 i 6
semestrze, co oznacza realizację przez studenta w czasie trwania studiów ogółem 90 godzin tego typu
zajęć na studiach stacjonarnych i 54 godzin na studiach niestacjonarnych. Zajęcia mają głównie formę
wykładów do wyboru, które oprócz pogłębiania zagadnień z zakresu tematyki szeroko rozumianych
zagadnień społecznych stanowią także okazję doskonalenia języka obcego. Zajęcia te prowadzone są
często przez profesorów wizytujących z innych krajów. Studenci Pracy socjalnej mogą tu korzystać
zarówno z oferty zajęć proponowanych przez pracowników Instytutu, jak i z zajęć proponowanych dla
studentów zagranicznych programu Erasmus.
3. Plan i program studiów na kierunku Praca socjalna I stopnia
Program zajęć realizowanych w pierwszym semestrze obejmuje przedmioty obowiązkowe dla
wszystkich studentów.
Praca socjalna, rok I, 1 semestr, rok akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Ekonomia
Psychologia dla pracowników socjalnych
Umiejętności interpersonalne w pracy socjalnej
Wprowadzenie do pracy socjalnej
Socjologia dla pracowników socjalnych
Wychowanie fizyczne (w tym samoobrona)
Techniki informacyjne
Statystyka w pracy socjalnej
Ochrona własności intelektualnej
Razem
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
30
30
30
30
30
30
30
15
30
30
15
165
135
Liczba godzin
W
inne
18
18
18
18
9
18
9
9
18
9
81
63
Punkty
ECTS
3
4
4
4
8
1
1
5
1
31
Istotną część zajęć realizowanych począwszy od semestru drugiego (kontynuowanych w semestrze
kolejnym) stanowią zajęcia z zakresu metodyki pracy socjalnej. Zajęcia te prowadzone są w formie
wykładu i ćwiczeń konwersatoryjnych. Począwszy od semestru drugiego program kształcenia
uwzględnia zajęcia w ramach modułów specjalizacyjnych oraz nauczanie języka obcego.
Praca socjalna I rok, 2 semestr, rok akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Podstawy metod badań społecznych
Metodyka pracy socjalnej z indywidualnym
przypadkiem
Problemy i zagrożenia społeczne
Psychologia społeczna
Struktury społeczne i zmiana społeczna
Superwizja w pracy socjalnej I
Zarządzanie projektami społecznymi
Moduły specjalizacyjne
Język obcy
Razem
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
30
15
30
Liczba godzin
W
inne
18
9
18
30
30
30
60
165
18
18
18
63
15
15
60
150
9
9
36
18
108
Punkty
ECTS
4
7
2
3
2
2
2
4
4
30
7
W semestrze trzecim kontynuowane są zajęcia z zakresu metodyki pracy socjalnej, przedmioty
specjalizacyjne oraz nauczanie języka obcego.
Praca socjalna II rok, 3 semestr, rok akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Metodyka pracy socjalnej z grupą i społecznością
lokalną
Instytucje pomocy społecznej i integracji społecznej
Zastosowanie metod badań społecznych w pracy
socjalnej
Polityka społeczna Polski i Unii Europejskiej
Projekt socjalny I
Socjologia rodziny
Edukacja zdrowotna- profilaktyka, ochrona i promocja
zdrowia
Język obcy
Razem
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
15
30
Liczba godzin
W
inne
9
18
30
-
30
18
-
18
2
4
30
30
30
30
-
18
18
18
18
-
2
2
4
2
75
60
60
270
45
36
18
144
4
4
31
Punkty
ECTS
7
Począwszy od semestru czwartego studenci uczestniczą w zajęciach oferowanych w ramach modułów
wybieralnych oraz modułu w języku obcym.
Praca socjalna II rok, 4 semestr, rok akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Nierówności społeczne
Administracja publiczna i wybrane aspekty prawa
administracyjnego
Procesy ludnościowe i problemy demograficzne
Superwizja w pracy socjalnej II
Projekt socjalny II
Moduły wybieralne
Moduł w języku obcym
Język obcy
Razem
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
30
30
30
-
Liczba godzin
W
inne
9
18
18
-
15
30
30
135
9
18
18
72
15
15
60
60
30
210
9
9
36
36
18
126
Punkty
ECTS
5
2
1
2
1
4
7
4
3
29
W semestrze piątym kontynuowane są zajęcia w ramach modułów specjalizacyjnych oraz modułów
wybieralnych. Ponadto, począwszy od semestru piątego studenci uczestniczą w seminarium
dyplomowym.
Praca Socjalna III rok, 5 semestr, rok akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Etyka i aksjologiczne aspekty pracy socjalnej
Psychopatologia z elementami psychiatrii
Organizacje pozarządowe w pracy socjalnej
Seminarium licencjackie
Moduły wybieralne
Praktyki
Razem
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
30
30
30
30
60
30
30
30
-
Liczba godzin
W
inne
18
18
18
18
36
18
18
18
-
90
54
180
108
Punkty
ECTS
2
2
2
3
4
5
4
8
30
W semestrze szóstym realizowany jest tylko jeden przedmiot wspólny dla wszystkich studentów.
Pozostałe przedmioty mają charakter wybieralny.
8
Praca socjalna III rok, 6 semestr, rok akad. 2014/15
stacjonarne
Nazwa przedmiotu
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
15
30
60
90
30
Komunikacja i PR w pracy socjalnej
Seminarium licencjackie
Moduły wybieralne
Przygotowanie i obrona pracy
licencjackiej
Razem
-
225
Liczba godzin
W
inne
9
18
36
54
18
-
135
Punkty
ECTS
1
5
8
6
4
6
30
Struktura zajęć dydaktycznych realizowanych na kierunku Praca socjalna, studia stacjonarne
(niestacjonarne) I stopnia
Liczba godzin poszczególnych rodzajów zajęć
Wykłady
Ćwiczenia
Ćwiczenia
konwersat
oryjne
Ćwiczenia
symulacyj
ne
Ćwiczenia
informatyc
zne
Seminaria
Lektoraty
Moduły
specjalizac
yjne
Razem
630
(351)
90
(36)
510
(306)
45
(27)
15
(9)
60
(36)
150
(54)
300
(180)
1800
(999)
Udział procentowy zajęć w ogólnej liczbie godzin
Wykłady
Ćwiczenia
Ćwiczenia
konwersat
oryjne
Ćwiczenia
symulacyj
ne
Ćwiczenia
informatyc
zne
Seminaria
Lektoraty
Moduły
specjalizac
yjne
Razem
35%
(35,1)
5%
(3,6%)
28,3%
(30,6%)
2,5%
(2,7%)
0,83%
(0,9%)
3,3%
(3,6%)
8,3%
(5,4%)
16,6%
(18,0)
100%
(100%)
W programie zajęć przeważają zajęcia o charakterze aktywnym – udział wykładów kształtuje się na
poziomie 35% zarówno na studiach stacjonarnych, jak i niestacjonarnych. Zgodnie z decyzją Rady
Wydziału liczba godzin lektoratu z języka obcego jest większa niż na innych wydziałach UŁ i wynosi
150 godz. dla studiów stacjonarnych i 72 godz. na studiach niestacjonarnych. W sumie zajęcia o
charakterze wybieralnym stanowią 64,8% całej oferty dydaktycznej zarówno na studiach
stacjonarnych, jak i na studiach niestacjonarnych. Warto zwrócić uwagę, iż niewątpliwym autem
procesu kształcenia na kierunku Praca socjalna na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym jest
przewaga zajęć wykorzystujących interaktywne formy pracy (ćwiczenia, konwersatoria) skłaniające
studentów do aktywnego zaangażowania w proces uczenia się. Wymiar zajęć prowadzonych w
formule wkładu tradycyjnego został ograniczony do niezbędnego minimum. Sprzyja to
skuteczniejszemu osiąganiu zakładanych efektów kształcenia w zakresie umiejętności i kompetencji.
Absolwent studiów I stopnia jest przygotowany do podjęcia studiów II stopnia i radzenia sobie
na rynku pracy.
2.2. Studia II stopnia na kierunku Praca socjalna (stacjonarne i niestacjonarne)
Studia II stopnia na kierunku Praca socjalna trwają cztery semestry, kończą się nadaniem
absolwentowi tytułu zawodowego magistra. Ogólna liczba godzin z bezpośrednim udziałem
nauczycieli akademickich wynosi na studiach stacjonarnych 795 godzin (na studiach niestacjonarnych
500 godzin). Przedmioty ujęte w siatce programowej zostały skomponowane tak, aby umożliwić
absolwentowi osiągnięcie wszystkich zdefiniowanych dla kierunku efektów kształcenia.
Celem studiów II stopnia (studia stacjonarne i niestacjonarne) na kierunku Praca socjalna jest
nabycie przez absolwenta zaawansowanej wiedzy i umiejętności z zakresu pracy socjalnej
niezbędnych do wykonywania pracy socjalnej jako profesji, tj. samodzielnego i innowacyjnego
podejmowania interwencji socjalnej zgodnie z obowiązującymi zasadami prawa i etyki zawodowej.
9
Treści programowe skonstruowane zostały w sposób, który umożliwia zdobycie
zawansowanej wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych do analizy i oceny zasobów, potrzeb
oraz problemów indywidualnych i społecznych, tworzenia i realizacji planów pomocy indywidualnej i
projektów socjalnych, motywowania i aktywizowania osób, grup i społeczności w kierunku działań
samopomocowych oraz podjęcia pracy w instytucjach pomocy społecznej i organizacjach w sektorze
prywatnym (instytucje opiekuńcze i opiekuńczo-wychowawcze), sektorze publicznym (administracja
rządowa i samorządowa) oraz sektorze organizacji pozarządowych na stanowiskach wymagających
zaawansowanej wiedzy i umiejętności z zakresu pracy socjalnej. Ponadto absolwent studiów II stopnia
pracy socjalnej ma pogłębioną wiedzę na temat działań instytucji i organizacji zmierzających do
przeciwdziałania
skutkom
nierówności
społecznych,
problemów
społecznych
oraz
dezinstytucjonalizacji rodziny i starzenia się społeczeństwa, potrafi wykorzystać nabytą wiedzę w celu
zaprojektowania, przeprowadzenia i ewaluacji interwencji społecznej z zachowaniem zasad etycznych
i prawnych, posiada umiejętność zorganizowania pracy zespołowej oraz komunikowania się z innymi
partnerami i szerszym otoczeniem społecznym, wykazuje pogłębione zainteresowanie problemami
społecznymi i ma poczucie odpowiedzialności za działania własne, zespołu, w ramach którego pracuje
i którym kieruje, oraz wobec osób i zbiorowości na rzecz których działa.
Siatka zajęć dydaktycznych realizowanych na kierunku Praca socjalna (II stopień, studia
stacjonarne i niestacjonarne) obejmuje obowiązkowy dla wszystkich studentów moduł przedmiotów
podstawowych (i ogólnouczelnianych), moduły (przedmioty) wybieralne oraz moduły (przedmioty) w
języku obcym. Z uwagi na ograniczenia godzinowe na II stopniu nie są realizowane moduły
specjalizacyjne.
2.2.1. Moduł przedmiotów obowiązkowych realizowany na kierunku Praca socjalna II stopnia
(studia stacjonarne i niestacjonarne)
Moduł przedmiotów podstawowych realizowanych przez wszystkich studentów obejmuje
między innymi przedmioty takie jak: zróżnicowanie i nierówności społeczne - podejścia teoretyczne i
realizacja praktyczna, teorie pracy socjalnej, socjologia pracy socjalnej, przemiany w rodzinie w
różnych perspektywach teoretycznych, nowe tendencje w metodyce pracy socjalnej, statystyka
społeczna, problemy społeczne w różnych perspektywach teoretycznych, demografia społeczna,
socjologia dewiacji i kontroli społecznej. Moduł umożliwia zdobycie przez studenta pogłębionej
wiedzy na temat socjologicznej konceptualizacji społecznych procesów pauperyzacji, marginalizacji,
stygmatyzacji itd. oraz praktyczną umiejętność interpretacji ich przyczyn, przebiegu konsekwencji,
ograniczeń dla procesu rozwiązywania współczesnych problemów i zagrożeń społecznych. Efekty
kształcenia obejmują także pogłębione zrozumienie specyfiki pracy socjalnej, wiedzę na temat teorii i
metod pracy socjalnej oraz nowych tendencji praktykowania pracy socjalnej, umiejscowionych w
obszarze pracy klinicznej i środowiskowej, jak również kształtują praktyczną umiejętność stosowania
szerokiego spektrum technik pomocowych w wymienionych obszarach.
2.2.2. Moduły wybieralne realizowane na kierunku Praca socjalna II stopnia (studia stacjonarne
i niestacjonarne)
Funkcję uzupełnienia, pogłębienia i ugruntowania wiedzy, umiejętności praktycznych oraz
oczekiwanych postaw studentów pełnią moduły (przedmioty) wybieralne i moduły (przedmioty)
wybieralne w języku obcym. Moduły (przedmioty) wybieralne są realizowane w formie wykładów i
konwersatoriów w semestrach 2, 3 i 4 (w wymiarze po 30 godz. w semestrze, łącznie 210 godz.).
Moduły wybieralne w semestrze drugim stanowią przedmioty takie jak: zubożałe sąsiedztwa, opieka i
kontrola, rodziny problemowe, stygmatyzacja i dyskryminacja w pracy socjalnej, zarządzanie
projektami społecznymi. W semestrze trzecim są to: analiza danych zastanych, problemy wczesnej
dorosłości, sieci wsparcia i lokalne partnerstwo, problemy społeczne w dyskursie medialnym,
ekonomia społeczna, komunikacja społeczna i PR w pracy socjalnej. W semestrze czwartym:
problemy nastoletniego rodzicielstwa, praca socjalna wobec problemu bierności i bezradności
społecznej, gerontologia społeczna, podstawy asysty rodzinnej, przestępczość nieletnich (opis
modułów wybieralnych ujmuje zał. nr 8D-1).
2.2.3. Moduł (zajęcia) w języku obcym realizowany jest w 1, 2 i 3 semestrze (w wymiarze 30 godz.
łącznie 90 godz. zajęć).
10
Plan i program kształcenia na kierunku Praca Socjalna II stopnia kształtuje się w sposób
następujący:
Praca socjalna, rok I, 1 semestr, rok akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Zróżnicowanie i nierówności społeczne- podejście
teoretyczne i realizacja praktyczna
Teorie pracy socjalnej
Socjologia pracy socjalnej
Przemiany w rodzinie w różnych perspektywach
teoretycznych
Metodologia nauk społecznych
Prawne aspekty nauk społecznych
Filozofia i etyka
Wychowanie fizyczne (w tym samoobrona)
Razem
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
15
15
Liczba godzin
W
inne
15
15
15
30
-
15
30
15
18
-
15
18
4
3
6
30
15
30
30
165
30
90
18
9
18
18
111
48
3
1
4
3
1
29
Punkty
ECTS
4
Praca socjalna I rok, 2 semestr, akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Nowe tendencje w metodyce pracy socjalnej
Statystyka społeczna
Problemy społeczne w różnych perspektywach teoretycznych
Seminarium magisterskie
Moduły wybieralne
Razem
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
15
30
15
30
15
15
30
30
60
75
165
Liczba godzin
W
inne
9
18
9
18
9
18
18
18
36
27
126
Punkty
ECTS
6
6
4
3
4
8
31
Praca socjalna II rok, 3 semestr, akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Demografia społeczna
Problemy społeczne w dyskursie politycznym
Problemy społeczne w perspektywie genderowej
Moduły wybieralne
Praktyki
Razem
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
15
15
15
30
30
90
Liczba godzin
W
inne
9
9
9
18
18
18
54
30
18
165
117
Punkty
ECTS
2
2
3
5
4
10
4
30
Praca socjalna II rok, 4 semestr, akad. 2014/15
Nazwa przedmiotu
Socjologia dewiacji i kontroli społecznej
Moduły wybieralne
Przygotowanie i obrona pracy magisterskiej
Razem
-
stacjonarne
niestacjonarne
Liczba godzin
W
inne
15
30
60
-
Liczba godzin
W
inne
15
18
36
-
105
-
69
Punkty
ECTS
5
7
8
10
30
11
Struktura zajęć dydaktycznych realizowanych na kierunku Praca socjalna, studia stacjonarne
(niestacjonarne) II stopnia
Wykłady
150
(90)
Liczba godzin poszczególnych rodzajów zajęć
Ćwiczenia
Seminaria
Ćwiczenia
konwersatoryjne
950
465
90
(36)
(306)
(54)
Razem
795
(486)
Udział procentowy zajęć w ogólnej liczbie godzin
Wykłady
Ćwiczenia
18,8%
(18,5%)
11,3%
(7,4%)
Ćwiczenia
konwersatoryjne
58,5%
(62,9%)
Seminaria
Razem
11,32%
(11,1%)
100%
(100%)
Struktura zajęć dydaktycznych zarówno na studiach stacjonarnych, jak i na niestacjonarnych II stopnia
wskazuje, że wykłady stanowią niecałe 19% godzin dydaktycznych. Zajęcia o charakterze
wybieralnym stanowią 63% programu studiów. Zdecydowany nacisk położony jest na zajęcia o
charakterze aktywnym, podczas których student nie tylko zyskuje wiedzę, ale także konkretne
umiejętności.
Absolwent studiów II stopnia jest przygotowany do podjęcia studiów III stopnia i radzenia
sobie na rynku pracy.
Poza zajęciami zaplanowanymi w siatkach zajęć studenci mają możliwość uczestniczenia
w wykładach rektorskich i dziekańskich prowadzonych w języku polskim i w językach obcych.
Ponadto mają także możliwość realizowania części zajęć na uczelniach polskich (w ramach programu
MOST) oraz zagranicznych (w ramach programu ERASMUS). Mogą także uczestniczyć w cyklu
wykładów pt. "Bliżej praktyki", jakie od r. akad. 2011/2012 prowadzą praktycy w ramach współpracy
Wydziału z Radą Biznesu i Rozwoju. Udział w nich pozwala studentom kierunku Praca socjalna na
pogłębianie wiedzy i poszerzanie ogólniejszych kompetencji wykraczających poza kształcenie
kierunkowe. Studenci są każdorazowo informowani o terminach i tematach tych wykładów oraz
zachęcani do uczestnictwa w nich, co dodatkowo odnotowywane jest w suplemencie do dyplomu.
Studenci obu poziomów studiów zachęcani są do aktywności własnej – udziału w programach wymian
międzynarodowych, udziału w konferencjach lokalnych i krajowych. Oferta programowa kierunku
Praca socjalna związana jest z możliwością kontynuowania i uzupełniania edukacji w formach
kształcenia ustawicznego (studia podyplomowe i kursy). Zarówno studenci, jak i kadra akademicka
aktywnie nawiązują kontakty zawodowe z pracownikami instytucji pomocy społecznej. Wysoką
jakość realizowanych na kierunku zajęć zapewnia profesjonalne przygotowanie kadry, w tym
młodszych pracowników nauki, którzy stale rozwijają zasoby swojej wiedzy i doskonalą umiejętności
dydaktyczne.
2.3. Wymiar, zasady i formy odbywania praktyk zawodowych na kierunku Praca socjalna
Praktyki zawodowe na kierunku Praca socjalna są integralną częścią programu kształcenia.
Organizacja praktyk odbywa się w oparciu o następujące dokumenty: Zarządzenie Rektora UŁ z dn.
14.05.2013, Regulamin studenckich praktyk zawodowych dla studentów studiów stacjonarnych i
niestacjonarnych I stopnia na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ z 11.03.2014, Program
studenckich praktyk zawodowych dla kierunku: Praca socjalna na Wydziale EkonomicznoSocjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego (uaktualnienie z dnia 6.12.2013), Harmonogram praktyki
zawodowej, Porozumienie o prowadzeniu praktyk studenckich (zał. nr 1 do zarz. nr 116 Rektora UŁ z
dnia 14.05.2013 r.), Formularz weryfikacji efektów kształcenia, Wniosek o zaliczenie jako praktyki
pracy zawodowej/pracy za granicą, Arkusz kontroli praktyki zawodowej 4 (zał. nr 9, 9A, 9B, 9C, 9D,
9F, 9G). Praktykę zawodową odbywają zarówno studenci studiów stacjonarnych (po I i II roku
studiów), jak i niestacjonarnych po (I roku studiów). Zgodnie z programem praktyk zawodowych
studenci kierunku Praca socjalna I stopnia są zobowiązani do odbycia praktyk zawodowych w
4
Dokumenty te (z wyjątkiem wzoru porozumienia) są dostępne dla studentów na stronie internetowej Wydziału
w zakładce Praktyki oraz na stronie Uniwersytetu Łódzkiego.
12
wymiarze 8 tygodni. Studenci studiów stacjonarnych odbywają praktyki w dwóch etapach: 4-tygodnie
po I roku studiów i 4 tygodnie po II roku studiów, w miesiącu wrześniu. Studenci studiów
niestacjonarnych realizować mogą praktyki w terminie dla nich dogodnym, najpóźniej do zakończenia
V semestru. Studenci dokonują wyboru miejsca praktyk w porozumieniu z opiekunem. Praktyki
realizowane są w instytucjach pomocy społecznej i wykonujących zadania pomocy społecznej (w tym
w organizacjach pozarządowych), z zaleceniem dywersyfikacji miejsca praktyk po I i II roku.
Odejście od tego zalecenia jest uzasadnione w przypadkach, gdy student zdecydowanie chce
ukierunkować się na rozwój kompetencji zawodowych niezbędnych w określonej strukturze
instytucjonalnej (np. domu pomocy społecznej) lub w pracy z konkretnym typem klienta (np. dziećmi
lub seniorami), lub gdy w pobliżu miejsca zamieszkania studenta dostępność do instytucji praktyk jest
znacznie ograniczona. W roku akad. 2012/13 118 studentów I roku pracy socjalnej studiów
stacjonarnych i niestacjonarnych odbywało praktyki w 56 instytucjach, w roku 2013/14 odpowiednio
113 studentów również w 56 instytucjach. Od roku akad. 2014/15 - wprowadzono 4-tygodniowe
praktyki dla studentów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych II stopnia w dążeniu do zapewnienia
doświadczeń pracy praktycznej studentom studiów II stopnia w zakresie pracy socjalnej, którzy są
absolwentami różnych kierunków studiów licencjackich.
Celem studenckich praktyk zawodowych jest zapoznanie studentów z organizacją i zasadami
funkcjonowania instytucji pomocy i integracji społecznej, ich strukturą, funkcjami, sposobami
działania oraz wyposażenie ich w umiejętności wykorzystywania posiadanej wiedzę akademickiej w
rozwiązywaniu problemów w pracy z osobami i grupami wykluczonych społecznie, rozwój
kompetencji społecznych niezbędnych dla realizacji projektów służących rozwiązywaniu problemów
społecznych, w tym kompetencji interpersonalnych oraz internalizacja wartości zawodowych. Podczas
trwania praktyk zawodowych studenci powinni zapoznać się ze specyfiką funkcjonowania jednostek
organizacyjnych pomocy społecznej oraz instytucji i organizacji zajmujących się pomocą i pracą
socjalną na rzecz osób i rodzin wymagających wsparcia, w tym: ze strukturą i organizacją oraz
zadaniami instytucji, z rodzajem i obiegiem dokumentów, ich klasyfikacją i zasadami
przechowywania oraz archiwizowania; zakresem świadczonych w instytucji usług, zadaniami
pracowników merytorycznych instytucji; ze specyfiką klientów/podopiecznych instytucji pomocy
społecznej, sposobami diagnozowania klientów i dokumentowania pracy merytorycznej; z potrzebami
klientów/podopiecznych korzystających z oferty instytucji; stopniem zaspokojenia tych potrzeb oraz
zakresem potrzeb niezaspokojonych. Student ma praktycznie uczestniczyć w działaniach operacyjnych
podmiotu przyjmującego na praktykę poprzez wykonywanie zleconych przez opiekuna praktyk zadań
merytorycznych. Powinien rozwijać umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktów z
osobami i rodzinami korzystającymi z pomocy społecznej świadczonej przez instytucję oraz
współdziałać w rozpoznawaniu, zaspokajaniu oraz uaktywnianiu potrzeb indywidualnych i
społecznych, w tym samodzielnie przygotować i przeprowadzić uzgodnione z opiekunem praktyk
działanie na rzecz klientów instytucji, uzyskując na zakończenie praktyk informacje zwrotne na temat
swojego funkcjonowania w instytucji. Dodatkowo, w trakcie praktyk student może zbierać materiały
umożliwiające opracowanie i realizację projektów socjalnych oraz przygotowywanie pracy
dyplomowej.
Praktyki studentów studiów stacjonarnych I stopnia są superwizowane. Superwizja I (dla I
roku) i II (dla II roku) to zorganizowane w ramach dwóch grupowych spotkań zajęcia prowadzone
przez opiekuna praktyk realizującego te przedmioty. W trakcie Superwizji I studenci prezentują
podmiot, w jakim odbywają praktyki, zdają relację z ich bieżącego przebiegu oraz uczą się
programowania pracy poprzez wykonanie i krytyczne omówienie własnego autorskiego zadania
(schemat prezentacji instytucji i schemat omówienia działania – zał. nr 9H). W trakcie Superwizji II
przedstawiają analizę przypadków klientów, z jakimi spotykają się w instytucjach. Ponadto zajęcia
superwizyjne służą omówieniu problemów, jakie studenci napotykają w trakcie praktyk, uzyskiwaniu
od grupy informacji zwrotnych oraz autorefleksji nad rozwojem zawodowym w dziedzinie pracy
socjalnej. Superwizja w trakcie praktyk umożliwia dodatkowo bieżący monitoring przebiegu praktyk
wszystkich studentów. Organizacja praktyk dla studentów niestacjonarnych uniemożliwia połączenie
praktyk z zajęciami superwizyjnym, które w tym przypadku realizowane są w innym trybie.
Praktyki dostarczają studentom wiedzy na temat znaczenia, celów instytucji pomocy i
integracji społecznej a także organizacji realizujących zadania z zakresu pomocy społecznej, ich
strukturze, funkcjach, sposobach działania oraz o ich wzajemnych relacjach. W efekcie studenci
świadomi są znaczenia diagnozy w pracy socjalnej, posiadają podstawową wiedzę o normach i
regułach organizujących struktury i instytucje społeczne. W trakcie praktyk studenci wykorzystują
posiadaną wiedzę akademicką do rozwiązywania problemów jednostkowych i grupowych, analizują
13
konkretne, rzeczywiste propozycje rozwiązywania problemów jednostkowych i grupowych, formułują
propozycje ich rozstrzygnięć w odniesieniu do obowiązującego ustawodawstwa i norm etycznych. W
zakresie kształtowania postaw i kompetencji, studenci uczestniczą w przygotowaniu projektów
służących rozwiązywaniu problemów społecznych, identyfikują i rozstrzygają dylematy związane z
wykonywaniem zawodu pracownika socjalnego, współpracują w ramach zespołów zadaniowych, w
tym określają i uzgadniają priorytety w działaniach indywidualnych i zespołowych.
Organizacją administracyjną praktyk zawodowych zajmuje się samodzielny referent w
dziekanacie Wydziału, do którego obowiązków należy: obsługa studentów w zakresie
przygotowywania porozumień pomiędzy instytucją a Wydziałem w zakresie praktyk zawodowych,
przygotowywanie skierowań na praktykę, przygotowywanie i wydawanie dzienniczków praktyk
studenckich na podstawie złożonego przez studenta harmonogramu praktyk zawodowych.
Organizacją merytoryczną praktyk zajmuje się powołany przez dziekana opiekun kierunkowy
praktyk, który sprawuje nadzór merytoryczny i dydaktyczny nad przebiegiem praktyk na danym
kierunku studiów. Do jego zadań należy przeprowadzenie dwóch zebrań informacyjnych w semestrze
letnim poprzedzającym praktyki, celem poinformowania studentów o zasadach realizacji praktyk.
Opiekun kierunkowy wspiera i nadzoruje studentów w procesie wyboru zakładu pracy, nadzoruje
zgodność przebiegu praktyk z programem i regulaminem studiów i terminowość ich realizacji,
sporządza sprawozdania dla Wydziałowego Kierownika Zawodowych Praktyk Studenckich.
Sprawowanie nadzoru nad właściwym wykonaniem przez studentów zadań wynikających z programu
praktyk ciąży na Zakładzie Pracy, zgodnie z Porozumieniem w sprawie odbywania praktyk
studenckich. Koordynatorem praktyk jest Wydziałowy Kierownik Zawodowych Praktyk Studenckich
Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ, który nadzoruje zgodność realizacji praktyk z
Zarządzeniem Rektora UŁ nr 116 z 14 maja 2013 oraz Statutem UŁ z 23 stycznia 2012), sporządza
zbiorcze sprawozdania wydziałowe.
Struktura programu kształcenia - ocena przyjętych rozwiązań








Koncepcja kształcenia realizowana na kierunku Praca Socjalna (studia I i II stopnia) w
Instytucie Socjologii UŁ odpowiada celom określonym w Misji i Strategii Uniwersytetu
Łódzkiego oraz Misji i Strategii Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego.
Przyjęta struktura planu i programu kształcenia jest wynikiem realizacji określonych przez
Ministerstwo Krajowych Ram Kwalifikacji i daje możliwość osiągniecia zdefiniowanych dla
kierunku efektów kształcenia w zakresie ogólnej wiedzy, umiejętności i kompetencji
społecznych zarówno na studiach I, jak i II stopnia.
Odpowiada na wyzwania dynamicznie zmieniającego się rynku pracy, wyposaża absolwenta
w zasób wiedzy i umiejętności, który umożliwia mu w sposób profesjonalny sprostać
wyzwaniom jakie stwarzają skutki aktualnych procesów społecznych oraz zmiany warunków
funkcjonowania instytucji pomocy społecznej.
Kształtuje postawy wrażliwości etycznej, refleksyjności, poczucia odpowiedzialności oraz
postawy prospołeczne.
W proces kształtowania i doskonalenia programu kształcenia zaangażowana jest kadra
naukowo-dydaktyczna Wydziału, studenci, doktoranci i przedstawiciele pracodawców.
Zaletą realizowanego programu kształcenia jest włączenie do programu studiów superwizji
oraz zajęć w językach obcych, głównie w języku angielskim, do programu studiów II stopnia
praktyk zawodowych, a także zdecydowana przewaga zajęć o charakterze interaktywnym.
Praca studenta wyrażona w punktach ECTS jest rozłożona równomiernie w poszczególnych
semestrach studiów, grupy ćwiczeniowe i seminaryjne są nieduże, co zapewnia dobry kontakt
ze studentami i umożliwia prawidłową weryfikację ich wiedzy i umiejętności.
Zajęcia dydaktyczne prowadzą doświadczeni nauczyciele akademiccy.
I.3. System ECTS.
Aktualnie obowiązujące zasady funkcjonowania Europejskiego Systemu Transferu i
Akumulacji Punktów ECTS na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym wynikają z Zarządzenia nr 64
Rektora Uniwersytetu Łódzkiego z dnia 25.04.2014 r. w sprawie: zatwierdzenia systemu ustalania
14
wartości punktowej ECTS dla przedmiotów dla Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ (zasady
dotyczą rozpoczynających naukę w roku akademickim 2014/15). Specyfika systemu (tzw. Kalkulatora
Punktów ECTS) została zawarta w załącznikach 1-3 do ww. zarządzenia (zał. nr 10). System ECTS na
Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu Łódzkiego jest oparty na Uchwale nr 192
Senatu Uniwersytetu Łódzkiego dotyczącej wytycznych w zakresie tworzenia programów kształcenia
w Uniwersytecie Łódzkim z 10 czerwca 2013 roku (zał. nr 6B) oraz na Zarządzeniu nr 177 Rektora
Uniwersytetu Łódzkiego z 30 września 2013 roku ze zmianami w sprawie wprowadzenia procedury
tworzenia i modyfikowania programów kształcenia (zał. nr 6C). Zgodnie z załącznikiem nr 1 do
Zarządzenia nr 64 wszystkie przedmioty przewidziane w programie kształcenia na kierunku Praca
socjalna mają przyporządkowane punkty ECTS. Przyporządkowanie punków ECTS do
poszczególnych przedmiotów wraz z ich sumą w poszczególnych semestrach znajduje się w siatkach
zajęć. Informacje dla studentów o punktach ECTS zawarte są w sylabusach przedmiotu. Liczba
punktów ECTS przypisanych przedmiotowi odzwierciedla nakład pracy studenta związany z
uzyskaniem założonych dla tego przedmiotu efektów kształcenia. Jeden punkt ECTS odpowiada
efektom kształcenia, których uzyskanie wymaga od przeciętnego studenta 25–30 godzin pracy. Łączna
liczba punktów ECTS w każdym semestrze studiów wynosi od 27 do 33 punktów, a łączny wymiar
godzinowy zajęć (godziny wynikowe dla kierunku):
 1755-1830 godzin na studiach stacjonarnych I stopnia,
 795-825 godzin na studiach stacjonarnych II stopnia,
 1000 godzin na studiach niestacjonarnych I stopnia,
 486-500 godzin na studiach niestacjonarnych II stopnia.
Warunkiem uzyskania punktów przypisanych danemu przedmiotowi jest osiągnięcie założonych
efektów kształcenia potwierdzone oceną. Ważnym elementem systemu ECTS są przyjęte proporcje
podziału pracy studenta na trzy kategorie: godziny pracy z udziałem nauczycieli akademickich (tzw.
godziny kontaktowe), godziny pracy własnej studenta, w tym pracy bieżącej związanej z
przygotowaniem się do zajęć oraz godziny nauki związanej z uzyskaniem zaliczenia bądź zdania
egzaminu. Proporcje te są różne w zależności od formy zajęć. Przy tworzeniu programów kształcenia
w oparciu o System dokonano wyboru form zajęć, w których będą realizowane poszczególne
przedmioty oraz wskazano, przy jakich wskaźnikach proporcji zajęcia te będą realizowane (zał. nr 2 i
3 do przedmiotowego Zarządzenia). System pozwala na automatyczne powiązanie godzin zajęć
dydaktycznych i pracy własnej studenta dla poszczególnych form zajęć z przypisaną liczbą punktów
ECTS (opis form zajęć z przypisanymi proporcjami czasu pracy studenta ujmuje zał. nr 10A).
I.4. Proces kształcenia.
Według stanu na 30 listopada 2014 r. na kierunku Praca socjalna ( I i II stopnia) studiowały
351 osoby, w tym 304 osoby, czyli 86,6% ogólnej liczby studiujących, na studiach stacjonarnych. Na I
stopniu studiów studiowało 207 osób, tj. 59%, na II stopniu 144 osoby, tj. 41% ogólnej liczby osób
studiujących na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych. Studenci studiów stacjonarnych stanowią,
zatem dominującą grupę studiujących osób (tab. I.4.1).
I.4.1. Liczba studentów kierunku Praca socjalna (stan na dzień 30 listopada 2014)
Poziom studiów
I stopnia
II stopnia
Rok
studiów
I
II
III
IV
I
Liczba studentów studiów
stacjonarnych
niestacjonarnych
PO5
PP6/7
PO5
PP6/7
0
0
0
75
0
0
0
62
0
0
57
13
0
0
0
0
0
0
0
62
Razem
75
62
70
0
62
5
Profil ogólnoakademicki.
Profil praktyczny.
7
Dla danych dotyczących okresu poprzedzającego wprowadzenie profili kształcenia należy wypełnić jedynie
kolumnę „profil ogólnoakademicki”.
6
15
II
RAZEM:
48
304
0
0
34
47
0
0
82
351
W latach 2012-2014 liczba studentów ogółem na kierunku Praca socjalna systematycznie rosła (wzrost
o 18,9 punktów proc.). W roku 2014 w ogólnej liczbie studentów ujawnił się spadek liczby studentów
niestacjonarnych (tabela poniżej), co świadczy o spadku zainteresowania kształceniem w ramach tej
formy studiów. Z powodu braku odpowiednej liczby kandydatów w roku akad. 2014/15 nie został
uruchomiony proces kształcenia na I roku studiów niestacjonarnych I i II stopnia. Aktualnie w ramach
studiów niestacjonarnych są realizowane zajęcia na III rok studiów I stopnia oraz II roku studiów II
stopnia.
Liczba studentów ogółem w okresie 2012- 1014 według formy studiów
Forma studiów/rok
2012
2013
2014
Studia stacjonarne
236
259
304
80%
75,5%
86,7%
59
84
47
20%
24,5%
13,3%
295
343
351
Studia niestacjonarne
Razem
W latach 2012-2014 zaobserwowano wzrost udziału studentów podejmujących kształcenie na II
stopniu studiów o blisko 20 punktów proc., z 22,7% w roku 2012 do 41% w roku 2014. W
konsekwencji w ogólnej liczbie studiujących na kierunku Praca socjalna zmniejszył się odsetek liczby
studentów studiów I stopnia z 77,3% w roku 2012 do 59% w roku 2014.
Liczba studentów ogółem w okresie 2012 -2014 według stopnia studiów
Stopień studiów/rok
2012
2013
2014
Studia I stopnia
228
221
207
77,3%
64,4%
59%
67
122
144
22,7%
35,6%
41%
295
343
351
Studia II stopnia
Razem
Dyplom ukończenia studiów I stopnia na kierunku Praca socjalna uzyskało dotychczas 186 osób, w
tym 144 absolwentów studiów stacjonarnych i 42 studiów niestacjonarnych.
I.4.2. Liczba absolwentów kierunku Praca socjalna w latach 2012-2014
Poziom studiów
I stopnia
II stopnia
RAZEM:
Rok
ukończenia
2012
2013
2014
2012
2013
2014
Liczba absolwentów studiów
stacjonarnych
niestacjonarnych
PO
PP8
PO
PP
41
0
14
0
47
0
4
0
49
0
3
0
0
0
0
0
0
0
0
0
7
0
21
0
144
0
42
0
Razem
55
51
52
0
0
28
186
Skala i przyczyny odsiewu:
8
Dla danych dotyczących okresu poprzedzającego wprowadzenie profili kształcenia należy wypełnić jedynie
kolumnę „profil ogólnoakademicki”.
16
Na kierunku Praca socjalna ‘odsiew’ studentów ogółem jest relatywnie mały. Przykładowo w
roku akademickim 2013/14, w semestrze zimowym, na studiach I stopnia naukę podjęły 192 osób,
zaliczenie roku uzyskało 151 osób, analogicznie na studiach II stopnia, 71 i 55 osób, co oznacza iż w
przypadku studiów stacjonarnych ‘odsiew’ oscyluje na poziomie 21,3% (studia I stopnia) i 22,5%
(studia II stopnia) ogółem. Największa selekcja (‘odsiew’) miała miejsce na I roku studiów. I tak w
analizowanym 2013/14 r. z listy studentów I roku studiów stacjonarnych skreślono 32 osoby, tj. 41,5%
i 14 osób, tj. 28,5% I roku studiów niestacjonarnych. W roku akademickim 2014/15 odpowiednio:
14,4% i 6,1%. Na kolejnych latach studiów odsetek skreśleń jest znacząco mniejszy. Główną
przyczyną ‘odsiewu’ studentów, w nieco ponad połowie przypadków (55,5%) jest niezaliczenie roku
lub semestru, niemniej odsetek studentów, którzy samodzielnie rezygnują ze studiów jest również
znaczny i wynosi 33,3% przypadków skreśleń (tabela poniżej). Można zatem wnioskować, iż główne
powody rezygnacji z kontynuacji studiów na kierunku Praca socjalna wynikały z braku
wystarczających kompetencji studentów pozwalających osiągnąć im poziom wiedzy i umiejętności
zakładanych w programie studiów oraz z nie do końca sprecyzowanych zainteresowań młodych ludzi,
którzy dopiero w trakcie nauki uznali, że dokonany przez nich wybór kierunku studiów nie był trafny,
i podejmowali decyzje np. o zmianie kierunku studiów.
Przyczyny odsiewu studentów na kierunku Praca socjalna w latach 2013/2014 i 2014/2015
Liczba skreślonych na
studiach stacjonarnych
Przyczyny odsiewu
2013/2014
4
Niepodjęcie studiów
%
2014/2015
2013/2014
2014/2015
7
8,9
50
Nieuzyskanie zaliczenia semestru lub roku
25
0
55,5
0
Rezygnacja ze studiów
15
7
33,3
50
Zmiana programu studiów
0
0
0
0
Niezłożenie w terminie pracy dypl.
1
0
2,2
0
Niewniesienie opłat
0
0
0
0
Razem
45
14
100
100
Odsiew studentów na studiach stacjonarnych w roku akademickim 2013/2014
Forma studiów
Stacjonarne I stopnia
Stacjonarne II stopnia
Razem
Rok
Liczba rozpoczynających
naukę
Liczba skreślonych
z listy studentów
Skreśleni (%)
I
77
32
41,56
II
60
7
11,67
III
55
2
3,64
I
49
14
28,57
II
22
2
9,09
-
263
57
21,67
Odsiew studentów na studiach stacjonarnych roku akademickim 2014/2015 9
Liczba rozpoczynających Liczba skreślonych
Forma studiów
Rok
Skreśleni (%)
naukę
z listy studentów
10
0
14,49
II
69
61
III
54
0
I
65
4
0
6,15
II
35
0
0
-
284
14
4,93
I
Stacjonarne I stopnia
Stacjonarne II stopnia
Razem
0
9
Dane dla roku akad. 2014/2015 dotyczą liczby studentów przed zimową sesją egzaminacyjną, stąd skreślenia
dotyczą wyłącznie rezygnacji ze studiów lub ich niepodjęcia
17
I.4.3. Proces kształcenia.
 liczba nauczycieli akademickich stanowiących
kadrowe na ocenianym kierunku studiów:
 liczba studentów ocenianego kierunku:
minimum
13
351
4.3.1. Zasady rekrutacji na studia I i II stopnia stacjonarne i niestacjonarne
Oferta edukacyjna kierunku skierowana jest do osób zainteresowanych zdobyciem
kwalifikacji uprawniających do wykonywania zawodu pracownika socjalnego. Zasady rekrutacji na
każdy rok akademicki określa odpowiednia Uchwała Senatu Uczelni. Postępowanie rekrutacyjne
każdorazowo przeprowadza powoływana decyzją Senatu Uczelniana Komisja ds. Doboru
Kandydatów na Studia, natomiast na poziomie Wydziału - Wydziałowa Komisja ds. Doboru
Kandydatów na Studia, powoływana na podstawie decyzji Dziekana. Kandydaci na studia rejestrują
się drogą elektroniczną. Sposób rejestracji przedstawiony jest na stronie internetowej Wydziału.
Zasady rekrutacji na studia stacjonarne i niestacjonarne na kierunku Praca Socjalna w roku
akademickim 2014/15 reguluje Uchwała nr 353 Senatu UŁ z dnia 12 maja 2014 r (zał. nr 11). Zgodnie
z Uchwałą postępowanie kwalifikacyjne dla kandydatów na studia stacjonarne i niestacjonarne I
stopnia odbywa się na podstawie świadectwa dojrzałości i polega na wyliczeniu punktów z języka
obcego nowożytnego na poziomie min. B1 oraz jednego z przedmiotów: język polski, historia, wiedza
o społeczeństwie. Wydziałowa Komisja Rekrutacyjna w ramach limitu miejsc, ustalonego dla
kierunku/specjalności, dokonuje w pierwszej kolejności kwalifikacji kandydatów zwolnionych z
postępowania kwalifikacyjnego, na podstawie uchwały Senatu UŁ, dotyczącej uprawnień laureatów i
finalistów olimpiad stopnia centralnego, a następnie dokonuje kwalifikacji kandydatów według liczby
uzyskanych punktów, do wyczerpania limitu. Pierwszy etap postępowania kwalifikacyjnego kończy
się: w przypadku studiów stacjonarnych – ogłoszeniem list osób zakwalifikowanych do przyjęcia na
studia; w przypadku studiów niestacjonarnych – ogłoszeniem list osób przyjętych na studia.
Postępowanie kwalifikacyjne dla kandydatów na studia stacjonarne i niestacjonarne II stopnia odbywa
się na podstawie oceny z dyplomu ukończenia wszystkich kierunków studiów wyższych I stopnia, II
stopnia lub jednolitych studiów magisterskich. O przyjęciu decyduje pozycja na liście rankingowej
wynikająca z oceny na dyplomie. Kierunek studiów jest uruchamiany, jeżeli liczba
zakwalifikowanych kandydatów wynosi co najmniej 35 osób.
4.3.2. Organizacja procesu kształcenia
Rok akademicki podzielony jest na dwa semestry. Obowiązuje semestralny system rozliczania
zaliczeń i egzaminów. Warunki zaliczenia poszczególnych przedmiotów są określone przez
prowadzących. Wyniki zaliczeń i egzaminów wpisywane są do elektronicznego systemu USOSweb.
Zgodnie z Regulaminem studiów UŁ (zał. nr 13), dokumentowanie przebiegu studiów dokonywane
jest w protokole generowanym w systemie USOSweb. Od roku akademickiego 2012/2013, jeżeli w
skład przedmiotu wchodzą odrębnie oceniane formy zajęć składowych, to ocena końcowa obliczana
jest zgodnie z ustaloną przez koordynatora przedmiotu zasadą procentowego udziału ocen z form
zajęć składowych (np. 60% oceny z wykładu i 40% oceny z ćwiczeń). Częściom składowym
przedmiotu nie są przypisywane punkty ECTS. Koordynator sporządza sylabus i jest odpowiedzialny
za realizację treści programowych i założonych efektów kształcenia.
Zajęcia na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych odbywają się zgodnie zobowiązującymi
programami studiów. Na studiach stacjonarnych zajęcia odbywają się co tydzień, zazwyczaj po 2
godziny dydaktyczne z jednego przedmiotu w przypadku 30-godzinnego wymiaru zajęć, a w
przypadku 15-godzinnego, planowane są co dwa tygodnie, albo co tydzień w pierwszej lub drugiej
części semestru. Na studiach niestacjonarnych zajęcia realizowane są w soboty i niedziele, zazwyczaj
w cyklu dwutygodniowym. Aby stworzyć jak najlepsze możliwości kształtowania i weryfikacji
osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia proces dydaktyczny na kierunku Praca socjalna
realizowany jest z wykorzystaniem zróżnicowanych form i metod dydaktycznych (opis
wykorzystywanych form i metod pracy dydaktycznej ujmuje zał. nr 14).
4.3.3. Indywidualizacja procesu kształcenia, kształcenie studentów niepełnosprawnych
Regulamin studiów UŁ umożliwia dwie podstawowe formy indywidualizacji kształcenia:
indywidualny plan i program studiów (IPS) oraz indywidualną organizację studiów (IOS). Pierwsza z
18
tych form skierowana jest do szczególnie zdolnych studentów, którzy osiągnęli wysoką średnią z
dotychczasowego toku studiów, mają sprecyzowane zainteresowania i pragną poszerzyć i nieco
zmodyfikować ścieżkę kształcenia, uwzględniając jednak podstawowe wymagania, określone w
programach studiów. Druga forma indywidualizacji studiów ma ułatwić realizację programu studiów
osobom, które nie mogą regularnie uczestniczyć we wszystkich zajęciach ze względu na stan zdrowia,
opiekę nad bliskimi wymagającymi opieki (dziećmi, niepełnosprawnymi), tymczasowe odbywanie
studiów poza UŁ, czy inne sytuacje losowe. IOS przyznawana jest na semestr lub rok akademicki.
Jeżeli dotyczy to osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności, może być przyznana na cały okres
studiów. Studenci studiów I stopnia niezbyt licznie, ale korzystają z IOS (w obecnym roku
akademickim na III roku korzysta z niego 14,43% studentów), wśród studentów studiów II stopnia
odsetek jest wyższy i wynosi 19,49% (14,29% na I roku, 24,74% na II roku).
4.3.4. System opieki naukowej, dydaktycznej i materialnej
Na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym funkcjonuje system opieki naukowej, który
należy postrzegać w powiązaniu z opieką dydaktyczną. Studenci kierunku uzyskują wsparcie ze strony
pracowników naukowo-dydaktycznych dzięki wysoce zindywidualizowanemu podejściu do procesu
dydaktycznego, w trakcie konsultacji, spotkań indywidualnych, wsparcia kół naukowych. Ponadto w
celu sprawowania opieki dydaktycznej z grona pracowników naukowo - dydaktycznych Instytutu, dla
każdego rocznika studiów, wybierani są opiekunowie, do zadań których należy zapoznanie studentów
z regulaminem studiów i praktyk zawodowych, założeniami programowymi i możliwościami wyboru
ścieżki kształcenia, a także współpraca z pracownikami administracyjnymi z obsługi studenta i w razie
potrzeby pomoc studentom w sprawach związanych z tokiem studiów oraz w sprawach socjalnobytowych. System opieki naukowej opiera się na indywidualnym programie studiów (IPS),
seminariach licencjackich i magisterskich oraz działalności kół naukowych. Na kierunku Praca
socjalna planowane jest wdrożenie unikatowej formy zajęć – tutoriali, prowadzonych metodą
Tutoringu Akademickiego. Instytut Socjologii zainwestował w doskonalenie kadry na potrzeby
wdrażania tej nowej metody dydaktycznej mającej szanse podnieść jeszcze jakość kształcenia na
kierunku. W czerwcu 2014 r. 1 osoba ukończyła kurs (Szkołę Tutorów Akademickich) i otrzymała
certyfikat Tutora Akademickiego. W tym roku w kursie w zakresie tutoringu bierze udział druga
osoba. Metoda tutoringu akademickiego jest powszechnie wykorzystywana w najlepszych
uniwersytetach brytyjskich (Oxford, Cambridge) i amerykańskich (Stanford). W Polsce metoda jest
stosunkowo mało znana i wprowadzana na nielicznych uczelniach. Wprowadzenie jej jest uzasadnione
ze względu na możliwość indywidualnej pracy tutora ze studentem, która sprzyja pogłębianiu wiedzy i
umiejętności w wybranych dziedzinach, rozwojowi zdolności analitycznych, a także rozwija zdolność
krytycznego myślenia i kompetencje społeczne. Metoda tutoringu optymalnie odpowiada wymogom
procesu kształcenia określonym przez Krajowe Ramy Kwalifikacji. Wdrożenie tej metody
dydaktycznej na kierunku Praca socjalna zwiększyłoby możliwości w zakresie indywidualizacji
programów kształcenia i umożliwiłoby bardziej spersonalizowany rozwój szczególnie uzdolnionych
studentów.
W Instytucie Socjologii UŁ działają cztery studenckie koła naukowe dla wszystkich
kierunków realizowanych w Instytucie Socjologii, w tym dla studentów kierunku Praca socjalna. Są
to: SKN Perspektywa, SKN Fojbe, SKN Metoda, SKN HR Leaders. Studenci zaangażowani w
działalność kół naukowych otrzymują daleko idącą opiekę ze strony pracowników naukowodydaktycznych Instytutu. Studenckie koła naukowe prowadzą zróżnicowaną działalność (zał. nr 15).
Wszyscy zainteresowani studenci zachęcani przez pracowników naukowo-dydaktycznych mogą
uczestniczyć w projektach badawczych realizowanych w ramach Instytutu Socjologii UŁ.
Uczestnictwo w badaniach pozwala im nie tylko rozwijać zainteresowania, ale przede wszystkich
pogłębiać wiedzę zdobytą na zajęciach, w praktyce weryfikować umiejętności, rozwijać kompetencje
takie jak sumienność, rzetelność badawcza oraz współpraca zespołowa (przykłady udziału studentów
kierunku w projektach badawczych przedstawia (zał. nr 15). Niezależnie od działalności w ramach kół
naukowych, studenci Pracy socjalnej angażują się w różnego rodzaju formy działalności poza
Uczelnią. Są wolontariuszami w przedszkolach, świetlicach środowiskowych, placówkach
terapeutycznych, placówkach wsparcia dla osób niepełnosprawnych, organizacjach pozarządowych.
Angażują się w zbiórkę pieniędzy w ramach WOŚP oraz biorą udział w akcji Szlachetna Paczka.
Biorą także udział w różnego rodzaju akcjach organizowanych na rzecz podopiecznych placówek
pomocowych. Sami inicjują i organizują zbiórki zabawek czy artykułów szkolnych dla wychowanków
domów dziecka.
19
W ramach Instytutu podejmowane są również działania mające na celu zwiększenie krajowej i
zagranicznej mobilności studentów, w tym kierunku Praca socjalna, którzy mają możliwość
realizowania części zajęć na uczelniach polskich (w ramach programu MOST) oraz zagranicznych (w
ramach programu ERASMUS). W zakresie pracy socjalnej (social work and counselling) Wydział
Ekonomiczno-Socjologiczny w ramach programu Erasmus + w roku akademickim 2014/15 podpisał
umowy z 7 uczelniami z Litwy, Niemiec, Portugalii i Szwecji. Ponadto studenci Pracy socjalnej mogą
korzystać z programu Erasmus + w zakresie socjologii i studiów kulturologicznych (sociology and
cultural studies). W tym obszarze Wydział podpisał umowy z ponad 40 uczelniami zagranicznymi.
Zasady pomocy materialnej dla studentów reguluje Zarządzenie nr 71 Rektora Uniwersytetu
Łódzkiego z dnia 05 maja 2014 w sprawie wprowadzenia Regulaminu pomocy materialnej dla
studentów i doktorantów Uniwersytetu Łódzkiego (zał. nr 16). Pomoc ta udzielana jest w
następujących formach: stypendium socjalne, zapomoga, stypendium rektora, stypendium specjalne
dla osób niepełnosprawnych, stypendium ministra za osiągnięcia w nauce i stypendium ministra za
wybitne osiągnięcia sportowe. Decyzje o udzieleniu pomocy materialnej podejmowane są przez
Wydziałowe Komisje Socjalno-Stypendialne, składające się z 5 osób, w tym 4 przedstawicieli
studentów. Stypendia socjalne przyznawane są na wniosek studenta, a warunkiem ich przyznania jest
udokumentowana, trudna sytuacja materialna. Zapomoga może być przyznana na wniosek studenta,
który z przyczyn losowych znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej. Wysokość
stypendium socjalnego, zapomogi i specjalnego stypendium dla osób niepełnosprawnych jest ustalana
dla każdego roku akademickiego. Informacje na ten temat zawarte są w załączniku do Regulaminu
pomocy materialnej. W styczniu 2015 r. studentom stacjonarnym kierunku Praca socjalna przyznano
łącznie 130 stypendiów, w tym 95 socjalnych i 6 dla niepełnosprawnych. Stypendia Rektora dla
najlepszych studentów przyznawane są dla 10% najlepszych studentów każdego kierunku. Najniższa
możliwa średnia warunkująca uzyskanie stypendium to 4,0. W styczniu 2015 r. stypendium rektora
otrzymało 29 studentów kierunku Praca socjalna. Za wybitne osiągnięcia w nauce i sporcie student
może otrzymać stypendium ministra. Opiekę nad osobami niepełnosprawnymi sprawuje Biuro ds.
Osób Niepełnosprawnych i Profilaktyki Uzależnień UŁ. Pomocą w rozwiązywaniu problemów
studentów niepełnosprawnych kieruje Pełnomocnik Rektora ds. Osób Niepełnosprawnych. Działa
także Stowarzyszenie Niepełnosprawnych Studentów i Absolwentów UŁ.
4.3.5. Relacja liczby nauczycieli do liczby studentów
W roku akademickim 2014/2015 na kierunku Praca socjalna (studia I i II stopnia) studiuje
ogółem (według stanu na 30.11.2014 r.) 351 studentów. Minimum kadrowe na tym kierunku stanowi
13 nauczycieli akademickich (zał. nr 1), co oznacza, że na jednego nauczyciela z minimum przypada
27 studentów. Kryterium określające maksymalną liczbą studentów przypadających na jednego
nauczyciela akademickiego wynosi 180. Kierunek Praca socjalna uzyskuje, więc bardzo dobry
wskaźnik. Ponadto dorobek naukowy i doświadczenie dydaktyczne nauczycieli akademickich
prowadzących zajęcia są gwarancją wysokiej jakości kształcenia.
Ocena przyjętych rozwiązań
Organizacja i realizacja procesu kształcenia na kierunku Praca socjalna zapewnia właściwą z
punktu widzenia efektywności procesu kształcenia możliwość osiągnięcia zakładanych efektów
kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych założonych dla kierunku Praca
socjalna.
I.4.4. Struktura ocen z ostatniej sesji egzaminacyjnej i egzaminu dyplomowego.
Prawie jedna czwarta ocen uzyskanych przez studentów kierunku Praca socjalna w ostatniej
sesji egzaminacyjnej to oceny bardzo dobre, a ponad 60% uzyskanych stanowią oceny co najmniej
dobre. Co dwudziesty piąty egzamin kończył się oceną niedostateczną. Egzamin dyplomowy ponad
połowa studentów zdała na ocenę bardzo dobrą, a ponad trzy czwarte na ocenę przynajmniej dobrą.
Wynik dostateczny i dostateczny plus uzyskała niespełna jedna dziesiąta studentów. Wśród zdających
egzamin dyplomowy nikt nie uzyskał oceny niedostatecznej. Przeciętny wynik w sesji letniej roku
akademickiego 2013/2014 to 4,18. Najniższe oceny uzyskują średnio studenci studiów stacjonarnych I
stopnia, pomiędzy studentami pozostałych stopni i trybów nie widać istotnego zróżnicowania ocen.
20
Struktura ocen z ostatniej sesji egzaminacyjnej i egzaminu dyplomowego
Razem
86
100
Dostateczny
Niedostateczny
0
0
7
8,1
2,3
16
18,6
2
Dostateczny
plus
17
19,8
Dobry
44
51,2
Dobry plus
2943
100
Bardzo dobry
119
4
Razem
547
18,6
Niedostateczny
435
14,8
Dostateczny
674
22,9
Dostateczny
plus
435
Udział
14,8
Dobry
Liczba
ocen
733
Dobry plus
Egzamin dyplomowy (absolwenci 2013/2014)
24,9
Bardzo dobry
sesja letnia rok
akademicki
2013/2014
Sesja egzaminacyjna
Średnia ocen w podziale na sesje i tryby studiów
Wyszczególnienie
Sesja letnia 2013/2014
Studia stacjonarne I stopnia
Studia stacjonarne II stopnia
Studia niestacjonarne I stopnia
Studia niestacjonarne II stopnia
Razem
Średnia ocen
Liczba ocen
3,87
4,25
4,25
4,35
4,18
2168
318
126
331
2943
4,54
4,9
4,8
4,4
4,67
55
7
3
21
86
Egzamin dyplomowy (rok akademicki 2013/14)
Studia stacjonarne I stopnia
Studia stacjonarne II stopnia
Studia niestacjonarne I stopnia
Studia niestacjonarne II stopnia
Razem egzamin dyplomowy
Poniżej przedstawiono dane prezentujące strukturę ocen z sesji egzaminacyjnej letniej z roku
akademickiego 2013/14 oraz z egzaminów dyplomowych w trakcie tego roku akademickiego.
Studia stacjonarne I stopnia:
Struktura ocen z ostatniej sesji egzaminacyjnej dla kierunku PRACA SOCJALNA
sesja letnia 2013/2014
Liczba ocen
(udział %)
RAZEM
I rok
II rok
III rok
Bardzo
dobry
Dobry plus
Dobry
Dostateczny
plus
Dostateczny
Niedostateczny
447
(20,62%)
265
(12,22%)
507
(23,39%)
368
(16,97%)
485
(22,37%)
96
(4,43%)
144
112
191
42
134
89
168
150
189
142
129
97
204
151
130
51
24
21
Struktura ocen z egzaminu dyplomowego dla kierunku PRACA SOCJALNA
absolwenci 2013/2014
Bardzo
Dostateczny
Dobry plus
Dobry
Dostateczny
Niedostateczny
dobry
plus
29
9
11
4
2
Liczba ocen
(52,73%)
(16,36%)
(20%)
(7,27%)
(3,64%)
(udział %)
21
Studia stacjonarne II stopnia:
Liczba ocen
(udział %)
RAZEM
I rok
II rok
Bardzo
dobry
Dobry plus
Dobry
Dostateczny
plus
Dostateczny
Niedostateczny
30,82%
25,78%
24,21%
8,18%
8,18%
2,83%
98
34
64
82
48
34
77
28
49
26
17
9
26
12
14
9
0
9
Bardzo
Dostateczny
Dobry plus
Dobry
Dostateczny
Niedostateczny
dobry
plus
7
6
5
3
0
0
Liczba ocen
33,33%
28,57%
23,81%
14,29%
0%
0%
(udział %)
Studia niestacjonarne I stopnia:
Liczba ocen
(udział %)
RAZEM
I rok
II rok
III rok
Bardzo
dobry
Dobry plus
Dobry
Dostateczny
plus
Dostateczny
Niedostateczny
52
(41%)
21
(16%)
23
(18%)
10
(8%)
14
(12%)
6
(5%)
30
22
18
3
13
10
10
-
14
-
3
3
Bardzo
Dobry
Dostateczny
Dobry
Dostateczny
Niedostateczny
dobry
plus
plus
2
1
Liczba ocen
66,67%
33,33%
(udział %)
Studia niestacjonarne II stopnia:
Liczba ocen
(udział %)
RAZEM
I rok
II rok
Bardzo
dobry
Dobry
plus
Dobry
Dostateczny
plus
Dostateczny
Niedostateczny
41,09%
20,24%
20,24%
9,37%
6,65%
2,41%
136
111
25
67
25
42
67
21
46
31
13
18
22
5
17
8
0
8
Bardzo
Dobry
Dostateczny
Dobry
Dostateczny
Niedostateczny
dobry
plus
plus
7
6
5
3
0
0
Liczba ocen
33,33%
28,57%
23,81%
14,29%
0%
0%
(udział %)
22
II. Zasoby kadrowe na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym
Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny należy do największych Wydziałów Uniwersytetu
Łódzkiego pod względem liczebności kadry. Na Wydziale pracuje łącznie 527 osób (stan na dzień 31
grudnia 2014 r.), z tego 395 osób to nauczyciele akademiccy, zaś 132 osoby to pracownicy niebędący
nauczycielami akademickimi (zob. tab. II.1). Zdecydowana większość nauczycieli akademickich
pracujących na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym to osoby zatrudnione w UŁ jako
podstawowym miejscu pracy (387 osób, tj. 98% nauczycieli akademickich), zaś tylko dla 8 osób praca
na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym jest dodatkowym miejscem pracy (2%).
Struktura kwalifikacyjna nauczycieli akademickich na Wydziale EkonomicznoSocjologicznym jest dosyć korzystna, bowiem 36 osób posiada tytuł naukowy profesora, zaś 63 osoby
posiadają stopień doktora habilitowanego. Pracownicy samodzielni stanowią 25% łącznej liczby
nauczycieli akademickich. Najliczniejszą grupę stanowią nauczyciele ze stopniem doktora (223
osoby), zaś znaczniej mniej (73 osoby) jest z tytułem magistra, co związane jest z polityką kadrową,
preferującą zatrudnienie osób po doktoracie.
II.1. Struktura zatrudnienia na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym Uniwersytetu
Łódzkiego (stan na 31.12.2014 r.)
Tytuł lub
stopień
naukowy
albo tytuł
zawodowy
Razem
Liczba nauczycieli akademickich, dla których uczelnia
stanowi
dodatkowe miejsce
podstawowe miejsce pracy
pracy
z tego:
w
w pełnym
z tego:
niepełnym
prowadzący
wymiarze
ogółem
wymiarze
zajęcia na
stanowiący
czasu
czasu
Pracy
11
minimum
pracy
pracy
socjalnej
kadrowe
36
2
2
0(0)
0
Profesor
36
Doktor
habilitowany
Doktor
63
61
10
4
2(0)
0
223
218
42
7
1(0)
4
Pozostali
73
72
8
0
0(0)
1
Razem:
395
387
62
13
3(0)
5
Liczba
pracowników
nie będących
nauczycielami
akademickimi10
132
Na kierunku Praca socjalna w semestrze letnim 2013/2014 i w semestrze zimowym 2014/2014
zajęcia dydaktyczne realizowało 62 nauczycieli akademickich pracujących na Wydziale
Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ. W tej grupie znalazło się:
 12 pracowników ze stopniem doktora habilitowanego lub tytułem profesora,
 42 osoby ze stopniem doktora
 8 magistrów.
W skład minimum kadrowego kierunku Praca socjalna wchodzi 13 nauczycieli akademickich.
Struktura kwalifikacyjna pracowników naukowo-dydaktycznych wchodzących w skład minimum
kadrowego przedstawia się następująco:
 2 osoby z tytułem naukowym profesora,
 4 osoby ze stopniem doktora habilitowanego,
 7 nauczycieli akademickich ze stopniem doktora.
12 osób wchodzących w skład minimum kadrowego zdobyło tytuły i stopnie naukowe w dziedzinie
nauk humanistycznych lub w dziedzinie nauk społecznych a 1 w dziedzinie nauk ekonomicznych.
Nauczyciele akademiccy stanowiący minimum kadrowe są zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu
10
W nawiasie należy podać liczbę osób uczestniczących w procesie dydaktycznym na ocenianym kierunku.
W nawiasie należy podać dane dotyczące nauczycieli akademickich zaliczonych do minimum kadrowego
ocenionego kierunku.
11
23
pracy na podstawie mianowania (5 osób) lub umowy o pracę (8 osób). Prowadzą oni następujące
rodzaje zajęć:
 wykłady,
 konwersatoria,
 ćwiczenia,
 seminaria dyplomowe,
 seminaria magisterskie.
W skład minimum kadrowego kierunku Praca socjalna, w ramach studiów I i II stopnia, wchodzą
pracownicy Katedry Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej, Katedry Socjologii Ogólnej, Katedry
Socjologii Polityki i Moralności, Katedry Socjologii Wsi i Miasta, Katedry Socjologii Organizacji i
Zarządzania oraz Zakładu Socjologii Płci i Ruchów Społecznych.
Wszystkie osoby wchodzące w skład minimum kadrowego prowadziły w roku akademickim
2013/14 i 2014/15 zajęcia na kierunku Praca socjalna. W semestrze letnim 2013/2014 i w semestrze
zimowym 2014/2015 zajęcia dydaktyczne na I stopniu kierunku Praca socjalna prowadziły 4 osoby, a
zajęcia dydaktyczne na II stopniu kierunku Praca socjalna prowadziło 8 osób. Dla wszystkich
nauczycieli akademickich wchodzących w skład minimum kadrowego i prowadzących na zajęcia na
kierunku Praca socjalna Uniwersytet Łódzki stanowi podstawowe miejsce pracy.
II.2. Struktura kwalifikacji kadry prowadzącej zajęcia na ocenianym kierunku studiów.
3
 dr hab.
4
3(3)
()
 dr
25
17(6)
()
 mgr14
10
13
2(2)
prawo
ekonomia
Studia I stopnia
()
 prof.
12
psychologia
filozofia
socjologia
Ogółem
Tytuł lub
stopień
naukowy albo
tytuł
zawodowy
Liczba nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia
z tego reprezentujących
obszar nauk społecznych
dziedzina nauk
dziedzina nauk humanistycznych i społecznych
prawnych
1()
()
1(1)
()
4()
3()
1()
Studia II stopnia
 prof.
4
3(2)
1( )
()
()
 dr hab.
8
7(3)
()
1(1)
()
 dr
17
14(5)
()
2 ()
1()
 mgr
6
Jednolite studia magisterskie
 prof.
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
 dr hab.
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
 dr
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
 mgr
12
Należy podać dane zgodne z dokumentami o nadaniu tytułów i stopni naukowych (w zakresie sztuki) oraz
tytułu zawodowego. W przypadku zmiany profilu badawczego po ostatnim awansie naukowym należy podać
informacje dotyczące aktualnego profilu badawczego wraz z komentarzem pod tabelą.
13
W nawiasie należy podać dane dotyczące nauczycieli akademickich zaliczonych do minimum kadrowego
ocenianego kierunku.
14
Lub równorzędny.
24
II.3. Rozwój kadry naukowo-dydaktycznej
Rok
Doktoraty
15 (4)
2014
11(3)
2013
14(7)
2012
10(4)
2011
14 (2)
2010
RAZEM:
64 (20)
Habilitacje
7(1)
11(2)
7(1 )
5(1)
0(0)
30 (5)
Tytuły profesora
1(0)
1(0)
1(0 )
1(1)
1(0)
5 (1)
Polityka kadrowa na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym nastawiona jest na optymalizację
poziomu i struktury zatrudnienia, zarówno z punktu widzenia efektywności działalności naukowodydaktycznej, jak i rozwoju naukowego kadry poprzez system ocen i motywacji. System ocen
pracowników obejmuje:
 parametryczną ocenę każdego pracownika w obszarach: badań naukowych i kształcenia kadr
naukowych,
dydaktyczno-wychowawczym oraz
organizacyjnym,
na
podstawie
szczegółowego elektronicznego formularza ankiety,
 okresowe, regulaminowe oceny pracowników dokonywane przez Wydziałową Komisję
Oceniającą (warunkiem pozytywnej oceny okresowej pracownika zatrudnionego na
stanowisku naukowo-dydaktycznym jest uzyskanie przez niego łącznej oceny pozytywnej
oraz ustalanej na Wydziale minimalnej wymaganej liczby punktów w zakresie działalności
naukowej i kształcenia kadry oraz działalności dydaktycznej),
 oceny pracowników podlegających rotacji,
 oceny zajęć dydaktycznych dokonywane przez studentów (w formie ankiety w systemie
USOS),
 oceny hospitacji zajęć dokonywanych przez samodzielnych pracowników nauki.
System motywacyjny dotyczy:
 udzielania urlopów naukowych,
 priorytetowego traktowania grantów na badania własne dla młodych pracowników,
 nagradzania pracowników z największą liczbą punktów za publikacje.
Na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym obowiązuje Regulamin przyznawania premii
i nagród, który jest traktowany jako jeden z podstawowych instrumentów osiągania celów określonych
w Strategii Wydziału. Stanowi on zbiór zasad ustalania premii i nagród dla pracowników Wydziału,
którzy poprzez swoje osiągnięcia naukowo-badawcze, dydaktyczne i inne oraz zaangażowanie i pracę
wnieśli wkład w rozwój wiedzy w dziedzinie nauk ekonomicznych i społecznych, w podniesienie
jakości procesów dydaktycznych, lub przyczynili się do poprawy efektywności funkcjonowania
Wydziału.
Pracownicy naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni i naukowi otrzymują nagrody za:
 uzyskane w poprzednim roku kalendarzowym stopnie i tytuły naukowe,
 osiągnięcia naukowo-badawcze,
 osiągnięcia dydaktyczne, organizacyjne i kształcenie kadr.
Nagrody za uzyskane stopnie i tytuły naukowe obejmują:
 nagrodę w wysokości 8 000 zł za tytuł naukowy profesora,
 nagrodę w wysokości 3 000 zł za stopień naukowy doktora habilitowanego,
 nagrodę w wysokości 1 000 zł za stopień naukowy doktora.
Nagrody za osiągnięcia naukowo-badawcze są określane na podstawie osiągnięć wykazanych w
ankiecie oceny pracowniczej za poprzedni rok kalendarzowy. Poza tym pracownicy naukowodydaktyczni mogą ubiegać się o dofinansowanie wydania publikacji oraz wyjazdów na konferencje
naukowe za granicę.
W listopadzie 2013 r., w celu zwiększenia efektywności naukowo-dydaktycznej kadry oraz
Wydziału, przedstawiono rekomendacje, które dotyczą m.in.
25




zobowiązania pracowników naukowo-dydaktycznych do opublikowania do końca 2016 r.
przynajmniej jednej pracy w czasopiśmie za minimum 8 pkt. lub w formie monografii,
zobowiązania kierowników katedr i zakładów, nie posiadających żadnego grantu
zewnętrznego, do podjęcia w jednostce prac mających na celu pozyskanie przynajmniej
jednego grantu naukowego, krajowego lub międzynarodowego (indywidualnego lub
zespołowego), który będzie realizowany w jednostce,
szczególnego premiowania osób publikujących w czasopismach z listy A i C, zgodnie
z wydziałowymi zasadami przyznawania nagród,
zapewnienie przez Kolegium Dziekańskie bezpłatnej, językowej adjustacji przez „native
speakera” tekstów, zgłaszanych do publikacji w czasopismach z listy A lub C.
Polityka kadrowa prowadzona na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym opiera się na
przestrzeganiu zasad terminowego zdobywania stopni naukowych. Osoby z tytułem magistra są
zatrudniane na czas nieokreślony, ale wyznaczony przez limit lat niezbędnych dla zrobienia doktoratu.
Osoby z doktoratem miały dotychczas (w okresie obowiązywania starej ustawy) maksymalnie 9 lat
(wydłużonych do 12 lat, gdy uzasadniała do tego sytuacja pracownika) na zrobienie habilitacji. W
wyjątkowych przypadkach osoby po takim okresie były zatrudniane na stanowisku starszego
wykładowcy. Obecnie weszły w życie postanowienia zakładające:
 umożliwienie przedłużenia zatrudnienia na tym samym stanowisku pracownikom z 9-letnim
stażem pracy na etacie adiunkta pod warunkiem przedłożenia rozprawy habilitacyjnej
w wersji wymagającej co najwyżej korekty redakcyjnej oraz posiadania przynajmniej dwóch
publikacji za minimum 8 pkt. i jednego tekstu w czasopiśmie lub wydawnictwie
zagranicznym z okresu 4 ostatnich lat (od roku 2014);
 umożliwienie zatrudnienia na stanowisku adiunkta asystentom z 8-letnim stażem pracy, pod
warunkiem obrony pracy doktorskiej i posiadania przynajmniej dwóch publikacji za co
najmniej 8 pkt. z okresu 4 ostatnich lat poprzedzających rok ubiegania się o stanowisko (od
roku 2015).
Nauczyciele akademiccy Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego zdobyli w ostatnich
5 latach wiele kolejnych stopni i tytułów naukowych (zob. tab. II.3). Ogółem w latach 2010-2014
prace doktorskie obroniło 64 pracowników Wydziału, 30 osób uzyskało stopień doktora
habilitowanego, zaś 5 osób otrzymało tytuły naukowe profesora. W rezultacie tych awansów znacznie
poprawiła się struktura kwalifikacyjna kadry nauczającej na Wydziale.
Rozwój naukowy Wydziału był również udziałem nauczycieli akademickich Instytutu
Socjologii, w tym prowadzących zajęcia dydaktyczne na kierunku Praca socjalna – 20 osób obroniło
prace doktorskie, 5 osób uzyskało stopień doktora habilitowanego, zaś 1 osoba otrzymała tytuł
naukowy profesora. Obecnie 2 kolejnych nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia
dydaktyczne na kierunku Praca socjalna jest w trakcie procedury habilitacyjnej. Rozwój kadry jest
więc systematyczny i trwały, tworzy dobre podstawy dla przyszłości kierunku oraz wpływa
pozytywnie na jakość kształcenia.
III. Infrastruktura dydaktyczna
Studenci kierunku Praca socjalna korzystają z nowoczesnej infrastruktury Wydziału
Ekonomiczno-Socjologicznego umożliwiającej samokształcenie oraz korzystanie z nowoczesnych
metod dydaktycznych. Infrastruktura dydaktyczna Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego składa się
z 8 budynków ulokowanych przy ul. POW 3/5, Rewolucji 1905 r. nr 37/39, Rewolucji 1905 r. nr 39,
Rewolucji 1905 r. nr 41/43. Łączna powierzchnia budynków (netto) wynosi 25 890 m2, w tym 15502
m2 powierzchni użytkowej. Wydział posiada 3 duże aule liczące 200-400 miejsc, 7 sal wykładowych o
liczbie miejsc 98 i więcej, 11 sal wykładowych na zajęcia w mniejszych grupach o liczbie miejsc od
50 do 97 osób, 36 sal z przeznaczeniem na odbywanie ćwiczeń w grupach dziekańskich, 21
laboratoriów wyposażonych w komputery i przeznaczonych na zajęcia ze studentami i jedną
kawiarenkę internetową z 18 stanowiskami do wykorzystania poza zajęciami dla wszystkich
studentów. Wydział posiada też 8 sal do cichej nauki, 3 sale nauki cichej przeznaczone dla osób
niepełnosprawnych oraz 1 salę dla matki z dzieckiem. Stosując podział ze względu na wyposażenia sal
dydaktycznych, wydział dysponuje, poza laboratoriami komputerowymi, 13 salami dydaktycznymi
26
zwykłymi i 43 salami dydaktycznymi multimedialnymi, z zamontowanymi projektorami
multimedialnymi, komputerami i rzutnikami. W pracowniach komputerowych zainstalowanych jest
łącznie 350 komputerów, z których ponad połowę stanowią komputery 3-letnie lub młodsze. Na
Wydziale zamontowano też tzw. kioski internetowe w liczbie 10 sztuk, rozmieszczone w różnych
miejscach ogólnodostępnych. Zapewniają one studentom szybki dostęp do Internetu oraz ważnych
informacji umieszczanych na stronach internetowych, np. planów zajęć. Studenci mogą także
skorzystać z dostępu do Internetu bezprzewodowego, którego zasięg pokrywa dwa budynki w całości
(budynek E i F) oraz część pozostałych budynków. Obecnie trwają prace nad uruchomieniem dostępu
w pozostałych budynkach. Na Wydziale znajduje się stołówka studencka o powierzchni 444,8 m2 z
135 miejscami konsumpcyjnymi, w tym stołówka pracownicza o powierzchni 55,65 m2 z 40
miejscami konsumpcyjnymi. Ponadto studenci i pracownicy mają dostęp do dwóch bufetów o
powierzchni 204 m2 z 94 miejscami konsumpcyjnymi, punktem kawowym o powierzchni 6 m2 – z 8
miejscami, punktem o powierzchni 8,5 m2, pięciu automatów z napojami gorącymi i pięciu automatów
do przekąsek. Przy Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym funkcjonuje parking samochodowy z 254
miejscami przeznaczony dla pracowników i studentów (w tym z 5 miejscami dla osób
niepełnosprawnych), przygotowano także miejsca parkingowe dla rowerów. Wieloletnie działania
zmierzające do poprawy stanu infrastruktury Wydziału przyczyniają się do coraz lepszego
dostosowania infrastruktury Wydziału do potrzeb osób niepełnosprawnych (głównie
niepełnosprawność narządów ruchu, choć czynione są aktualnie przystosowania w kierunku
niepełnosprawności narządów wzroku i słuchu). Na Wydziale funkcjonują dwa dźwigi zewnętrzne, 11
dźwigów wewnętrznych oraz platform transportowych, 3 podjazdy zewnętrzne do różnych budynków,
podjazd wewnętrzny, 4 sanitariaty, 3 pomieszczenia – boksy dla osób niepełnosprawnych i 4
oznakowane miejsca parkingowe. Wydział zapewnia swoim studentom dostęp do komputerów,
Internetu i specjalistycznego oprogramowania. Studenci mogą korzystać ze wszystkich pracowni
komputerowych, które funkcjonują na Wydziale jak również z ogólnodostępnej pracowni (tzw.
kawiarenka internetowa) z 19 komputerami. Wszystkie komputery w pracowniach i „kawiarence” są
wyposażone w oprogramowanie biurowe oraz oprogramowanie specjalistyczne wykorzystywane na
zajęciach z różnych przedmiotów. W miarę możliwości finansowych Wydziału następuje stała
modernizacja wyposażenia. Wydział posiada bezprzewodową, lokalną sieć komputerową, pozwalającą
na podłączenie do niej przenośnych komputerów (laptopów) wyposażonych w bezprzewodową kartę
sieciową. Sieć bezprzewodowa stworzona głównie na potrzeby studentów daje możliwość
jednoczesnego podłączenia dla 100 laptopów. Konfiguracja komputerów dokonuje się automatycznie.
Wszystkie pracownie komputerowe są dostępne w ciągu tygodnia w godzinach 8.00 – 20.00, w soboty
i niedziele godziny otwarcia dostosowane są od rozkładu zajęć na studiach niestacjonarnych. Studenci
wydziału mają również możliwość korzystania z dostępu do Internetu w domach studenckich.
Wydział zapewnia studentom oraz pracownikom, na bazie posiadanych licencji, możliwość
instalowania oprogramowania na komputerach domowych: a) program STATISTICA + moduł Sieci
neuronowe + moduł Analizy marketingowe i rynkowe, b) program SPSS, c) wybranych produktów
Microsoftu (m.in. Windows 8, OneNote 2010, Access 2010) w ramach programu DreamSpark
(http://www.eksoc.uni.lodz.pl/msdn/). Ponadto wykorzystywany jest Program Excel oraz Gretl (Open
Source) w zakresie metod i modeli ekonometrycznych - jednorównaniowych modeli
ekonometrycznych oraz ich weryfikacji statystycznej. Program TREZUS do zajęć Dealing Room,
program EIKON do AKADEMII THOMSON-REUTERS zainstalowane są w pracowni E-106.
Studenci i pracownicy Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego mają możliwość korzystania
ze zbiorów Biblioteki Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego oraz Biblioteki Uniwersytetu
Łódzkiego (zasoby biblioteczne, z których korzystają studenci Pracy socjalnej opisuje zał. nr 17).
IV. Badania naukowe.
IV.1. Opis badań naukowych.
Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny Uniwersytetu Łódzkiego posiada od 2009 r. naukową
kategorię A, przyznaną przez MNiSW. W dorobku naukowym Wydziału ma swój udział Instytut
Socjologii i jego jednostki organizacyjne. W latach 2010–2014 nauczyciele akademiccy z Instytutu
Socjologii UŁ kierowali realizacją 11 projektów finansowanych z funduszy strukturalnych Unii
Europejskiej, uzyskali 15 grantów z MNISW, NCN oraz innych agend rządowych. Otrzymali także
27
inne granty z takich instytucji jak np. UMŁ. Zrealizowali także 80 badań własnych, w większości w
ramach dotacji dla młodych naukowców (wykaz zrealizowanych i planowanych do realizacji
projektów badawczych ujmują zał. nr 30 i 31). Efektem badań naukowych prowadzonych w latach
2010-2014 przez pracowników Instytutu Socjologii są 1233 publikacje naukowe (406 publikacji
pracowników wchodzących w skład minimum kadrowego kierunku Praca socjalna). Katedra
Socjologii Stosowanej i Pracy Socjalnej, której wszyscy pracownicy prowadzą zajęcia na Pracy
socjalnej zajęła w latach 2008-2012 pierwsze miejsce w rankingu katedr Wydziału EkonomicznoSocjologicznego ze względu na osiągnięcia naukowe. W grupie pracowników Instytutu, którzy w
latach 2010-14 zdobyli największą liczbę punktów znalazły się osoby wchodzące w skład minimum
kadrowego kierunku Praca socjalna.
IV.2. Udział studentów w badaniach.
Studenci kierunków prowadzonych w Instytucie Socjologii, w tym Pracy socjalnej biorą
aktywny udział w projektach badawczych realizowanych przez Instytut Socjologii, uczestnicząc w
procesie zbierania materiałów empirycznych, analizy danych statystycznych, transkrypcji treści na
nośnik elektroniczny, kwerendzie bibliotecznej. W niektórych przypadkach udział w projekcie
badawczym stanowi empiryczną podstawę ich prac dyplomowych (opis działalności badawczej kół
naukowych zawiera zał. nr 15).
IV.3. Baza do prowadzenia badań naukowych.
Instytut Socjologii dysponuje bardzo dobrą bazą do prowadzenia badań naukowych. Bazę tę
tworzą dobre warunki lokalowe, sprzęt komputerowy, oprogramowanie oraz zasoby biblioteczne.
Pracownicy katedr i zakładów zajmują 48 przestronnych pokoi. Wszyscy pracownicy wyposażeni są
w komputery; w Instytucie znajduje się 127 komputerów (w tym komputery stacjonarne, laptopy i
notebooki), posiadających oprogramowanie biurowe oraz szerokopasmowy dostęp do Internetu.
Komputery pozostające do dyspozycji pracowników, jak i sale komputerowe w Centrum
Informatyczno-Ekonometrycznym Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego, są wyposażone w
oprogramowanie specjalistyczne pomagające prowadzić badania naukowe, także jakościowe. Są to
między innymi programy: Program Nvivo Single Lic. Edu x5, Program QDA Miner Wordstat
Academic, FineReader 11 Corporate Edition Edu, Program QDA Miner4+Wordstat6 WinAcademic,
QDA Miner+ Wordstat, Program Atlas.ti edu, Atlas.ti Edu. W Centrum znajduje się sala
multimedialna oraz sale do pracy indywidualnej. Do dyspozycji pozostają zasoby biblioteki
wydziałowej, z jednym z największych w Polsce zasobów pozycji książkowych i czasopism z
tematyki socjologicznej, w tym dotyczących pracy socjalnej. Ponadto pracownicy mają dostęp do
Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego, która posiada obszerne cyfrowe bazy czasopism
specjalistycznych, do których pracownicy mają dostęp zarówno z komputerów uniwersyteckich, jak i
domowych.
IV.4. Źródła i wysokość środków finansowych przeznaczonych na badania i rozwój.
Źródła finansowania badań naukowych prowadzonych przez Instytut Socjologii UŁ
w latach 2010-2014
LATA
Lp.
OGÓŁEM
2010
2011
2012
2013
2014
1.
Dotacja na działalność statutową
152 551,00
172 439,00
376 506,65
205 167,00
197 917,00
2.
Badania własne (w tym badania
młodych naukowców)
31 600,00
70 606,00
83 600,00
67 890,00
78 900,00
3.
Granty MNiSW oraz NCN
4.
Projekty wieloletnie realizowane z
funduszy strukturalnych UE (EFS)
5.
6.
1 104 580,65
332 596,00 zł
Projekty wieloletnie realizowane w latach 2010-2014
4 234 991,00
Rodzaj działalności
4 183 853,76
Granty Urzędu Miasta i inne
317 500,00
Dotacja na restrukturyzację
94 800,00
7.
Projekty edukacyjne
3 303 528,68
8.
Projekty badawcze inne
772 325,50
28
RAZEM
14 344 175,59
V. Internacjonalizacja procesu kształcenia.
V.1. Informacja o wynikach dotychczasowych ocen i akredytacji kierunku
dokonanych przez instytucje zagraniczne.
Ocena programowa
Nazwa zagranicznej instytucji
akredytującej
Wyniki akredytacji /oceny15
Kierunek nie występował o akredytację.
Nie dotyczy.
V.2. Informacja o udziale studentów i nauczycieli akademickich w programach
międzynarodowych oraz o wymianie realizowanej z zagranicznymi ośrodkami
akademickimi.
Liczba uczestniczących w
wymianie
16
nauczycieli
Rok
Rodzaj programu międzynarodowego
studentów
akademickich
17
18
W*
P**
W
P
2011/2012
Nazwa kraju
Norwegia
Grecja
Wlk. Brytania
Portugalia
Francja
Hiszpania
Turcja
Rumunia
Niemcy
Czechy
Litwa
Dania
Erasmus
2
3
-
Liczba nauczycieli akademickich
z zagranicy prowadzących zajęcia na
prowadzących zajęcia za granicą
ocenianym kierunku
2009/
201019
2010/
2011
2011/
2012
2012/
2013
2013/
2014
2009/
201020
2010/
2011
2011/
2012
2012/
2013
20
13/
20
14
1
2
1
1
-
1
1
1
1
1
1
2
-
1
1
1
1
1
1
1***
1
1***
1***
1
-
-
-
-
-
1
* dane dotyczą studentów kierunku
** Dane dotyczą całego Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego.
***Dane jedynie za semestr zimowy.
15
Należy podać ocenę oraz uwagi i zalecenia.
Należy podać dane dotyczące ostatnich 3-5 lat.
17
W – liczba osób wyjeżdżających za granicę.
18
P – liczba osób przyjeżdżających zza granicy.
19
Dane z ostatnich 5 lat
20
Dane z ostatnich 5 lat
16
29
V.3. Informacja na temat współpracy międzynarodowej, z uwzględnieniem wpływu jej czynników na
proces dydaktyczny, w tym formułowanie i realizację programów kształcenia i jego efektów.
Rok21
Rodzaj współpracy
Od 2009/2010
Program Erasmus
Od 2012/2013
Współpraca w zakresie
prowadzenia zajęć
Od 2013/2014
Współpraca w zakresie
prowadzenia zajęć
Od 2009/2010
Projekty badawcze
Nazwa instytucji
partnerskiej
Uniwersytety Europejskie
Otto von Guericke
Universität,Magdeburg,
Niemcy;
Universite Lumiere Lyon,
Francja;
Otto von Guericke Universität,
Magdeburg, Niemcy;
Universite Lumiere Lyon,
Francja;
Institute for Human Sciences,
Wiedeń, Austria
Kilkadziesiąt instytucji
zagranicznych i krajowych
Liczba osób
uczestniczących w
realizacji
43
3
4
10
Summer School
Od roku 2009 na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym jest prowadzona Międzynarodowa
Szkoła Letnia dostępna dla studentów wszystkich kierunków studiów. Jest to cykl seminariów
odbywających się naprzemiennie w Polsce (Łodzi), Brazylii, Ekwadorze i ostatnio również w Rosji.
Program seminarium zakłada realizację zajęć dydaktycznych, w tym zajęć terenowych oraz
organizację wycieczek, warsztatów kulturalnych, spotkań integracyjnych. W ramach trwających dwa
tygodnie wykładów i warsztatów zaangażowani są liczni pracownicy Instytutu Socjologii, w tym także
wchodzący w skład minimum kadrowego Pracy socjalnej (prof. Wielisława Warzywoda –
Kruszyńska, dr hab. Piotr Szukalski, dr Wojciech Woźniak).
Program Erasmus
Zajęcia prowadzone na zagranicznych uczelniach przez wykładowców zaangażowanych w
nauczanie na kierunku Praca społeczna zapewniają zewnętrzną weryfikację prezentowanych w Łodzi
treści. Prowadzenie zajęć za granicą wymaga za każdym razem ich skonsultowania z zagranicznymi
wykładowcami, którzy mogą zwrócić uwagę na treści, o które wykład należy uzupełnić lub, które
należy z niego usunąć albo potraktować inaczej. Wykłady pracowników IS odbywają się w takich
krajach jak Portugalia, Dania, Holandia, Wielka Brytania, Włochy, Hiszpania, Litwa, Estonia,
Słowacja, Niemcy, Szwecja, Norwegia. Ponadto kadra Instytutu Socjologii prowadzi blisko 100
kursów w obcych językach (angielski, hiszpański, rosyjski) przeznaczonych dla studentów programu
Erasmus.
Choć dotychczas tylko jeden zagraniczny wykładowca (prof. Lynda Henley Walters z USA))
prowadził zajęcia na kierunku Praca socjalna w wymiarze pełnego semestru, a prof. Dieter Eissel
będzie prowadził w takim wymiarze zajęcia w semestrze letnim 2014/15, to studenci kierunku
uczestniczą w wykładach naukowców wykładających w ramach wymiany kadry nauczającej programu
Erasmus. W 2014 roku były to wykłady profesorów z Estonii i Litwy, a w roku 2013 z Portugalii. W
latach 2010-2014 pracownicy IS UŁ uczestniczyli w 325 międzynarodowych konferencjach
naukowych (szczegółowe informacje zawarte są w zał. nr 36). W latach 2010-2014 w Instytucie
Socjologii zorganizowano 11 międzynarodowych konferencji naukowych, w tym konferencję
Investing in Children. In Search for Innovative Solutions to Improve Children’s Well-Being III edycja
cyklu konferencji “Neglected Childhood” (Łódź 23-24 10 2014) z udziałem naukowców z Europy,
Azjii, USA. W konferencji tej uczestniczyli studenci Pracy Socjalnej, podobnie jak we wszystkich
innych organizowanych w IS i na Wydziale.
21
Należy podać dane dotyczące ostatnich 3-5 lat.
30
Pracownicy Instytutu uczestniczą także w innych formach współpracy międzynarodowej
związanej z dydaktyką. Zajmowali i zajmują ważne stanowiska w europejskich i międzynarodowych
stowarzyszeniach naukowych. Uczestniczą w pracach stowarzyszeń grupujących szkoły pracy
socjalnej.
Pracownicy IS byli i są zaangażowani w międzynarodowe projekty badawcze finansowane z
Programów Ramowych Unii Europejskiej, innych programów Unii Europejskiej, Polsko-Niemieckiej
Fundacji Nauki, Instytutu Człowieka w Wiedniu, Programu Norweskiego i innych, jako kierownicy i
wykonawcy.
V.4. Informacja o zajęciach prowadzonych w językach obcych.
Rok
20102015
Nazwa
przedmiotu
83
przedmioty
Forma realizacji
Semestr
Forma studiów
Język
wykładowy
wykład
zimowy
stacjonarne
angielski
Liczba
studentów
Pracy
socjalnej
łącznie
1349 osób
Szczegółową informacje na temat zajęć prowadzonych w językach obcych ujmuje zał. nr 37
Zajęcia prowadzone w języku angielskim mają bardzo pozytywny wpływ na proces kształcenia na kierunku
Praca socjalna.
VI. Wewnętrzny system zapewnienia jakości kształcenia.
Podstawowe zasady realizacji procesu kształcenia na Uniwersytecie Łódzkim określa Uczelniany
System Zapewnienia Jakości Kształcenia (USZJK) funkcjonujący na podstawie:
 Zarządzenia Rektora nr 40 z dnia 11 grudnia 2012 r. w sprawie powołania Uczelnianej Rady
ds. Jakości Kształcenia UŁ (zał. nr 18), Zarządzenia Rektora nr 53 z dnia 28.12.2012 r. w
sprawie zmiany zarządzenia Rektora nr 40 z dnia 11 grudnia 2012 r. (zał. 18A), Zarządzenia
Rektora nr 36 z dnia 13.01.2014 r. w sprawie zmiany zarządzenia Rektora nr 40 z dnia 11
grudnia 2012 r. (zał. 18B), Zarządzenia Rektora nr 27 z dnia 29.12.2014 r. w sprawie zmiany
zarządzenia Rektora nr 40 z dnia 11 grudnia 2012 r. (zał. 18C),
 Zarządzenia Rektora nr 128 z dnia 20 lipca 2012 r. w sprawie modelu zarządzania jakością
kształcenia w Uniwersytecie Łódzkim (zał. 19).
 Zarządzenie Rektora UŁ nr 129 z dania 02.07.2013 w sprawie weryfikacji i dokumentowania
efektów kształcenia (zał. nr 19A).
Zasady realizacji procesu kształcenia na kierunku Praca socjalna określa ponadto:
 Wewnętrzny System Jakości Kształcenia na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ,
zatwierdzony Uchwałą Rady Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ na posiedzeniu w
dniu 23 kwietnia 2012 r. (zał. nr 20),
 System weryfikacji efektów kształcenia jako element Wewnętrznego Systemu Jakości
Kształcenia zatwierdzony Uchwałą Rady Wydziału w dniu 20 maja 2013 (zał. nr 21).
 Uchwała nr 3 Rady Wydziału z dnia 16 grudnia 2013 w sprawie zatwierdzenia okresu
przechowywania przez prowadzących zajęcia dydaktyczne dokumentacji potwierdzającej
wynik pracy egzaminacyjnych i zaliczeniowych (zał. nr 21A),
Zdefiniowane w powyższych dokumentach cele stanowią podstawę zapewnienia jakości kształcenia
na kierunku Praca socjalna, w tym określania efektów kształcenia oraz monitorowania ich realizacji.
VI.1. Zarządzanie kierunkiem. Struktura procesu dydaktycznego, organy i osoby
podejmujące decyzje odnoszące się do tworzenia i prowadzenia kształcenia na
kierunku Praca socjalna.
Proces kształtowania, wdrażania, ewaluacji i wprowadzania zmian w ramach Systemu Jakości
Kształcenia na Uniwersytecie Łódzkim jest procesem wielostopniowym i składa się z działań
podejmowanych odpowiednio przez organy jednoosobowe (rektor, dziekan) i kolegialne (senat, rady
31
wydziałów) organy Uczelni. Kompleksowy nadzór nad wdrożeniem i doskonaleniem systemu
zapewnienia jakości kształcenia w UŁ sprawuje Rektor Uczelni.
 Uczelniana Rada ds. Jakości Kształcenia jest organem opiniodawczo-doradczym i kontrolnym
na szczeblu Uczelni. W jej skład wchodzą: prorektor ds. programów i jakości kształcenia UŁ
(jako przewodniczący) oraz interesariusze wewnętrzni, tj. przedstawiciele wszystkich
Wydziałów, Centrum Obsługi Studentów, Samorządu Studentów, Działu Studiów i Analiz UŁ
oraz otoczenia społeczno-gospodarczego UŁ (aktualny skład osobowy Rady ujmuje zał. nr
18C).
 Uczelniana Komisja ds. Jakości Studiów Doktoranckich UŁ (skład Komisji określa
Załącznik do Zarządzenia nr 5 Rektora UŁ z dnia 10.10.2012 r. – zał. nr 22).
 Na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ ogólny nadzór nad realizacją zadań
związanych z zapewnieniem systemem jakości kształcenia sprawuje Dziekan Wydziału.
Organem opiniodawczo - doradczym wspomagającym Dziekana w realizacji tego zadania jest
Kolegium Dziekańskie ( kład i kompetencje Kolegium Dziekańskiego ujmuje załącznik 18D).
W celu efektywnej realizacji działań w zakresie zapewnienia systemu jakości kształcenia na
poziomie Wydziału powołana została Komisja ds. Jakości Kształcenia (Uchwała Rady Wydziału
Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ z dnia 15 kwietnia 2013 w sprawie zmiany nazwy Komisji ds.
Programów Nauczania i Jakości kształcenia (zał. nr 23) (na podstawie §32 ust. l Statutu UŁ,
zatwierdzonego Uchwałą Senatu UŁ Nr 422 z dnia 23 stycznia 2012 r. - zał. nr 24). W skład Komisji
wchodzą: prodziekan ds. organizacji studiów i programów kształcenia (jako przewodniczący),
pełnomocnik dziekana Wydziału ds. ECTS, przedstawiciele poszczególnych kierunków studiów, 1
przedstawiciel Samorządu Studentów, l przedstawiciel doktorantów, 1 sekretarz i l pracownik
administracyjny z Sekcji Jakości Kształcenia.
Rady Konsultacyjne w Instytutach dla kierunków studiów, nad którymi Instytuty sprawują
opiekę dydaktyczną powołane zostały Uchwałą Rady Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ z
dnia 26 listopada 2012 r. (zał. nr 25) i z dnia 17 grudnia 2012 r. (zał. nr 25A) (na podstawie § 62 pkt. 8
Statutu UŁ, przyjętego Uchwałą Senatu UŁ nr 422 z dnia 23 stycznia 2012 r. (zał. nr 25B).
Nadzór dydaktyczny nad kierunkiem Praca socjalna (studia I i II stopnia) sprawuje Instytut
Socjologii. Pracami Rady Konsultacyjnej Instytutu Socjologii UŁ kieruje zastępca dyrektora Instytutu
Socjologii, dr hab. Kaja Kaźmierska, prof. nadzw. UŁ, członek Wydziałowej Komisji ds. Jakości
Kształcenia, kierunkowy pełnomocnik ds. ECTS. W skład Rady wchodzą przedstawiciele
poszczególnych katedr i zakładów IS, przedstawiciele studentów i pracodawców. Do podstawowych
kompetencji Rady Konsultacyjnej należy: 1) wnioskowanie o powołanie nowych kierunków, 2)
opiniowanie programów na kierunkach prowadzonych przez Instytut, w tym Praca socjalna (studia I i
II stopnia) z punktu widzenia ich zgodności z kierunkowymi efektami kształcenia oraz 3) ocena
jakości kształcenia oraz sposobów weryfikacji zakładanych efektów kształcenia. Posiedzenia Rady
odbywają się przynajmniej dwa razy w ciągu roku akademickiego i są protokołowane (skład i zakres
kompetencji Rady ujmuje zał. nr 25).
VI.2. Weryfikacja zakładanych efektów kształcenia na kierunku Praca socjalna.
2.1. Procedury określania i zatwierdzania efektów kształcenia oraz monitorowania ich realizacji
Procedura weryfikacji osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy,
umiejętności i postaw społecznych (monitorowanie i okresowy przegląd planów studiów i programów
kształcenia) i dokonywania zmian w programie kształcenia dla kierunku Praca socjalna jest procesem
wieloetapowym. W celu doskonalenia jakości procesu kształcenia program studiów na kierunku Praca
socjalna (studia stacjonarne i niestacjonarne I i II stopnia) podlega systematycznej ocenie. Przegląd
planów i programów studiów pod kątem realizacji założonych efektów kształcenia i sposobów ich
weryfikacji dokonywany jest okresowo (każdorazowo przed rozpoczęciem nowego roku
akademickiego, a także w miarę potrzeb przed kolejnym semestrem). Dokonany w roku akademickim
2013/14 przegląd planu zajęć studiów służył wyeliminowaniu długich przerw pomiędzy zajęciami
tworzącymi sekwencję merytoryczną oraz ewentualnego dublowania się tematyki zajęć. Miejscem
dyskusji, konsultacji, wymiany doświadczeń w zakresie udoskonalania procesu dydaktycznego, w tym
między innymi treści programowych czy stosowanych metod dydaktycznych, są systematycznie
32
odbywające się zebrania kadry KSSiPS. Biorą w nich udział także studenci (studiów doktoranckich),
którzy mają możliwość wyrażania swoich opinii na temat oferty dydaktycznej. Ważną rolę w procesie
weryfikacji osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia na kierunku Praca socjalna odgrywają także
zebrania dydaktyczne, które odbywają się przynajmniej raz w semestrze z udziałem pracowników
Instytutu Socjologii prowadzących zajęcia na kierunku dla kierunku Praca socjalna. Przygotowane
przez pracowników KSSiPS propozycje zmian w planie i programie kształcenia są następnie
dyskutowane i opiniowane na posiedzeniach Rady Konsultacyjnej. Wypracowanie optymalnego
modelu jakościowej i ilościowej weryfikacji efektów kształcenia dla kierunków Socjologia i Praca
socjalna, było przedmiotem dyskusji na posiedzeniach Rady Konsultacyjnej w roku akad. 2013/2014
oraz w roku akad. 2014/2015 (protokoły z posiedzeń Rady zał. nr 26).Następnie propozycje wszelkich
zmian w planie i programie studiów na kierunku Praca socjalna przedstawiane są podczas posiedzeń
Wydziałowej Komisji ds. Jakości Kształcenia, w której zasiadają przedstawiciele wszystkich
jednostek i pozostałych kierunków studiów funkcjonujących na Wydziale EkonomicznoSocjologicznym. Projekt programu nauczania po zaopiniowaniu przez Wydziałową Komisję ds.
Jakości Kształcenia podlega następnie zatwierdzeniu przez Radę Wydziału. Najważniejsze zmiany
jakie zostały wprowadzone do planu i programu kształcenia na kierunku Praca socjalna w roku
akademickim 2013/14 i 2014/15 polegały na: 1.dostosowaniu programu do ustaleń zatwierdzonych
przez Radę Wydziału w sprawie liczby godzin dydaktycznych obowiązujących na kierunku,
polegającym na dokonaniu cięcia godzin dydaktycznych z 2205 do 1800 (studia stacjonarne, I
stopień), z 950 do 500 (studia niestacjonarne, II stopień); 2. na wprowadzeniu kalkulatora punktów
ECTS; 3. na ograniczeniu wyboru modułów specjalizacyjnych z 3 do 2, rozszerzając równocześnie
pulę propozycji modułów specjalizacyjnych do wyboru wprowadzając moduł: Integracja społeczna
trwale wykluczonych; 4. na wprowadzeniu praktyk na II stopniu (zał. nr.8E i 8F) Zmiany
wprowadzane w planie i programie studiów dotyczą studentów rozpoczynających naukę od nowego
cyklu kształcenia. W konsekwencji studenci kolejnych roczników są kształceni według różnych
programów. Ocena programów studiów jest podstawą aktualizacji sylabusów, dokonywaną przez
koordynatorów poszczególnych przedmiotów. Sylabusy opracowywane są w języku polskim i
angielskim, według określonego wzoru przyjętego w Uczelni i są dostępne dla studentów na stronie
USOS (zał. nr 27).
2.2. Sposoby potwierdzania osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia na kierunku Praca
socjalna na różnych etapach kształcenia
Na kierunku Praca socjalna proces weryfikowania założonych w programie kształcenia
kierunkowych efektów kształcenia osiąganych przez studenta na każdym etapie kształcenia dokonuje
się poprzez:
 zaliczenia cząstkowe wszystkich form zajęć realizowanych w ramach poszczególnych
modułów kształcenia,
 weryfikację efektów kształcenia osiągniętych w trakcie praktyk zawodowych,
 weryfikację efektów kształcenia w trakcie seminarium dyplomowego, przygotowania pracy
dyplomowej, oraz w trakcie egzaminu dyplomowego,
 weryfikację efektów kształcenia w trakcie monitorowania karier zawodowych absolwentów.
Weryfikacja efektów kształcenia obejmuje zawsze wszystkie kategorie obszarów tj. wiedzę,
umiejętności i kompetencje społeczne, których uzyskanie związane jest z danym modułem.
2.2.1. Sposoby weryfikacji osiągniętych efektów kształcenia w trakcie zajęć dydaktycznych
Szczegółowe zasady zaliczania poszczególnych modułów (przedmiotów) i oceny
studentów reguluje Regulamin Studiów Uniwersytetu Łódzkiego w części VI – Zaliczenie semestru
roku studiów (zał. nr 13). Zasady zaliczania semestru i roku akademickiego określa Regulamin sesji
egzaminacyjnej (zał. 28). Do końca roku akad. 2012/2013 oceny z egzaminów i zaliczeń rejestrowane
były w systemie USOSweb w formie elektronicznej oraz dodatkowo na karcie okresowych osiągnięć
studenta. Od roku akad. 2013/2014 na podstawie Uchwały Rady Wydziału z dn. 01.07.2013 r. (zał. nr
29) oceny z egzaminów i zaliczeń rejestrowane są wyłącznie w systemie USOSweb w formie
elektronicznej. Zgodnie z Regulaminem studiów z dnia 4 kwietnia 2011 r., wprowadzonym Uchwałą
33
Senatu UŁ nr 310, i zmienionym uchwałą nr 477 Senatu UŁ z dnia 23 kwietnia 2012 r., uchwałą nr
159 Senatu UŁ z dnia 22 kwietnia 2013 r. oraz Uchwałą nr 343 z dnia 28 kwietnia 2014 dla
przedmiotów składających się z odrębnie ocenianych form zajęć składowych konieczne jest dokładne
opisanie sposobu wyliczenia oceny końcowej z przedmiotu jako całości. System ten obowiązuje od
roku akad. 2012/2013 (zał. nr 13). W celu realizacji założonego poziomu jakości kształcenia student
jest informowany szczegółowo przed zajęciami o wymogach i kryteriach zaliczenia przedmiotu. Przy
ocenie poszczególnych typów zajęć, w porozumieniu z koordynatorem przedmiotu, prowadzący
zajęcia ustalają kryteria zaliczenia przedmiotu i na pierwszym spotkaniu ze studentami przekazują im
kryteria cząstkowej i końcowej oceny z przedmiotu. Na kierunku Praca socjalna stosowane są
zróżnicowane metody/sposoby weryfikacji osiągnięcia przez studentów zakładanych efektów
kształcenia adekwatnie do różnych kategorii zakładanych efektów kształcenia w zakresie wiedzy,
umiejętności i postaw (przykładowe sposoby weryfikacji osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia
w zakresie wiedzy, umiejętności, postaw ujmuje zał. nr 32). Ważnym elementem działań służącym
efektywnej weryfikacji efektów kształcenia, tym samym działań na rzecz poprawy jakości kształcenia,
jest dostosowanie metod weryfikacji efektów kształcenia do indywidualnych predyspozycji studenta.
Po to, by osiągnięte przez studentów niepełnosprawnych efekty kształcenia zostały zweryfikowane w
sposób prawidłowy, w procesie weryfikacji uwzględnia się wszelkie obiektywne uwarunkowania
związane z charakterem i stopniem niepełnosprawności. Aby ułatwić studentom niepełnosprawnym
możliwość poddania się obiektywnej weryfikacji, stosuje się odpowiednie formy weryfikowania
wiedzy np. wydłużenie czasu zaliczenia/egzaminu, wydrukowanie arkusza testowego większą
czcionką. Konkretne decyzje w sprawie oceny efektów kształcenia osiągniętych przez studentów
niepełnosprawnych podejmuje kierownik podstawowej jednostki organizacyjnej, uwzględniając
opinie lekarskie (w tym psychologa).
2.2.2. System weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych w wyniku odbycia praktyk
zawodowych
Zaliczenie praktyk zawodowych stanowi niezbędny element zakończenia studiów.
Weryfikacji efektów kształcenia zdobytych w trakcie praktyk dokonuje opiekun kierunkowy praktyk
w oparciu o odbytą praktykę zawodową, której realizacja przedstawiona jest w dzienniczku praktyk
lub na podstawie wniosku o zaliczenie jako praktyki pracy zawodowej/pracy za granicą w instytucjach
pomocy społecznej, poparty zaświadczeniem uzyskanym z instytucji. Zaliczenie, obejmujące łącznie
oba cykle praktyk (po I i II roku studiów I stopnia) wpisywane jest w sesji zimowej III roku studiów.
Do r. akad. 2013/14 zaliczenie praktyk wpisywane było bez oceny. Od r. akad. 2014/15 wprowadzono
obowiązkowe oceny numeryczne – podstawą ich wystawienia jest formularz „Weryfikacji efektów
kształcenia”, wypełniany przez wyznaczonego przez pracodawcę bezpośredniego opiekuna praktyk,
podlegający akceptacji ze strony opiekuna kierunkowego ( zał. nr 9D). Dokument ten ujednolicony dla
studentów wszystkich kierunków studiów realizowanych na Wydziale wprowadzony został w r. akad.
2013/14 jako obowiązujący dla rozpoczynającego się cyklu kształcenia. W związku z decyzją
administracyjną, w przypadku studentów uzyskujących zaliczenie na III roku w r. akad. 2014/15,
których zasady te nie dotyczyły w pierwszym etapie praktyk (r. akad. 2012/13), ocena numeryczna
wystawiona została z uwzględnieniem samooceny studenta. W pełni nowa procedura oceniania
zostanie zastosowana dla studentów uzyskujących wpisy w r. akad. 2015/16. Dokumentacja związana
z realizowanymi praktykami zawodowymi archiwizowana jest przez Dziekanat Wydziału.
2.2.3. System sprawdzania końcowych efektów kształcenia ( zasady dyplomowania)
Praca licencjacka i pomyślnie zdany egzamin dyplomowy jest syntetycznym, końcowym
miernikiem realizacji zakładanych efektów kształcenia na studiach I stopnia, zaś na studiach II stopnia
końcowym miernikiem jest praca magisterska i pomyślnie zdany egzamin magisterski. Na kierunku
Praca socjalna obowiązują przyjęte na Wydziale zasady organizacji egzaminu dyplomowego (zał. nr
33, 33A, 33B). Stosowane są także zestandaryzowane arkusze recenzji tych prac. Zasady te
umożliwiają osiągnięcie ujednolicenia konstrukcji prac i kryteriów ich oceny. Ostateczny wynik
studiów wpisany w protokole i na dyplomie ukończenia studiów wyższych stanowi średnią ważoną z
trzech ocen: średniej z ocen w trakcie studiów (waga 0,6), średniej arytmetycznej z uzgodnionej oceny
promotora i recenzenta pracy dyplomowej (waga 0,2) i oceny z egzaminu dyplomowego (waga 0,2).
Sposób liczenia średniej z ocen uzyskanych w trakcie studiów zawarty jest w § 52 Regulaminu
34
studiów na UŁ. Na egzaminie licencjackim studentom kończącym kierunek Praca socjalna zadawane
są trzy pytania:
 Jedno pytanie, sprawdzające efekty kształcenia z kategorii wiedza i umiejętności związane
jest z kierunkiem studiów (z toku studiów); pytanie to losowane jest z zestawu 15 zagadnień
stanowiącego interdyscyplinarne spojrzenie na wiedzę z zakresu kierunku studiów (zał. nr 32b
-wykaz pytań na egzamin licencjacki wraz literaturą). Zagadnienia są znane studentom
(dostępne na stronach internetowych Instytutu i Wydziału), omawiane na seminariach
licencjackich. Podany jest także wykaz niezbędnej literatury służącej przygotowaniu się do
egzaminu (7 podstawowych pozycji bibliograficznych i 5 uzupełniających). Obowiązujące
pytania teoretyczne dla I stopnia na kierunku Praca socjalna odpowiadają założonym efektom
kształcenia;
 Drugie dotyczy zagadnień metodologicznych. Podstawą do przygotowania się do egzaminu w
tym zakresie jest książka: E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2004;
 Trzecie pytanie sprawdzające efekty kształcenia z kategorii kompetencje, formułowane jest
przez recenzenta w oparciu o napisaną przez dyplomanta pracę licencjacką.
Praca licencjacka musi spełniać wymogi 6 poziomu KRK, czyli operowania wiedzą, umiejętnościami i
kompetencjami (zapamiętywanie, pojmowanie, stosowanie, analizowanie, ocenianie wg Taksonomii
Blooma-Andersona) w zakresie pozwalającym na tworzenie prostych produktów i form. Prace
licencjackie mogą promować wyłącznie samodzielni pracownicy naukowo-dydaktyczni oraz
pracownicy ze stopniem naukowym doktora (minimum 3 lata po obronie pracy doktorskiej). Lista
osób uprawnionych do prowadzenia seminariów licencjackich oraz magisterskich zatwierdzana jest
przez Radę Wydziału.
Prace magisterskie mogą promować wyłącznie samodzielni pracownicy naukowo-dydaktyczni
oraz pracownicy ze stopniem naukowym doktora (minimum 5 lat po obronie pracy doktorskiej), które
zostały zaakceptowane przez Radę Wydziału. Tytuły prac magisterskich (zgodne z kierunkiem
studiów i specjalnością studenta oraz adekwatne do kompetencji promotora) zatwierdzane są przez
Radę Wydziału. Pytania zadawane studentom w trakcie egzaminu dyplomowego/magisterskiego
formułowane są w taki sposób, aby odpowiedzi na nie ujawniały, czy egzaminowany posiadł
wymaganą wiedzę, umiejętności i kompetencje. Na egzaminie magisterskim studentom kończącym
kierunek Praca socjalna zadawane są trzy pytania:
 jedno pytanie, sprawdzające efekty kształcenia z kategorii wiedza i umiejętności, jest
losowane z listy 25 zagadnień dostępnych na stronach internetowych Instytutu i Wydziału
(wykaz zagadnień na egzamin magisterski ujmuje zał. nr 32c); pytania te są omawiane na
seminariach magisterskich, w trakcie zajęć podany jest wykaz niezbędnej literatury służącej
przygotowaniu się do egzaminu. Obowiązujące pytania teoretyczne dla II stopnia na kierunku
Praca socjalna odpowiadają założonym efektom kształcenia;
 drugie dotyczy zagadnień metodologicznych. Podstawą do przygotowania się do egzaminu w
tym zakresie jest książka: E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2004;
 trzecie, sprawdzające efekty kształcenia z kategorii kompetencje, formułowane jest przez
recenzenta w oparciu o napisaną przez dyplomanta pracę magisterską.
W celu obiektywizacji ocen za prace magisterskie przy ich ocenie wprowadzono wymogi, których
spełnienie wymagane jest do uzyskania oceny bardzo dobrej (zlecane przez Ekspertów Bolońskich
jako dobra praktyka):
 praca jest elementem rozwijania kompetencji związanych z wykonywaniem zadań (np.
zrozumienie istoty kompleksowego postrzegania zjawisk złożonych);
 praca stanowi próbę rozwiązania problemu, odpowiedzi na pytanie problemowe;
 praca agreguje efekty kształcenia uzyskane w czasie studiów, uwidacznia umiejętności
twórcze absolwenta.
Stanowią one elementy wypełniające wymogi 7 poziomu KRK, czyli operowania wiedzą,
umiejętnościami i kompetencjami w zakresie pozwalającym na tworzenie złożonych produktów i
form.
35
2.2.4 Monitorowanie karier zawodowych absolwentów
Weryfikacja efektów kształcenia realizowana jest także w oparciu o opinie absolwentów
Uczelni. Monitorowanie karier zawodowych absolwentów stanowi formę sprawdzania końcowych
efektów kształcenia, pozwala weryfikować stopień realizacji efektów kształcenia głównie w zakresie
umiejętności i kompetencji. Celem monitorowania karier zawodowych absolwentów jest:
 uzyskanie informacji na temat sytuacji zawodowej studentów na rynku pracy, w tym
zgodności zatrudnienia z profilem i poziomem wykształcenia tuż przed zakończeniem studiów
(przed obroną pracy dyplomowej),
 uzyskanie informacji na temat aktualnej sytuacji zawodowej absolwentów na rynku pracy, w
tym zgodności zatrudnienia z profilem i poziomem wykształcenia,
 uzyskanie opinii na temat przydatności wiedzy i umiejętności zdobytych w procesie
kształcenia z punktu widzenia potrzeb i wymagań stawianych przez współczesny rynek pracy,
 uzyskanie informacji na temat dalszych planów edukacyjnych i zawodowych absolwentów.
Jednostką odpowiedzialną za realizację procesu monitorowania karier zawodowych absolwentów jest
działające w ramach struktur Uniwersytetu Łódzkiego Akademickie Biuro Karier Zawodowych. Obok
takich zadań jak ułatwienie studentom i absolwentom wejście na rynek pracy, pomoc w kształtowaniu
ścieżki kariery poprzez doradztwo i pośrednictwo w poszukiwaniu pracy, nawiązywanie i
utrzymywanie kontaktów z pracodawcami, umożliwienie pracodawcom znalezienia najlepszych
kandydatów na oferowane miejsca pracy, praktyk i staży, gromadzi także opinie
studentów/absolwentów, w tym kierunku Praca socjalna, na temat oceny jakości kształcenia. Biuro
realizuje projekt badawczy pt. Monitorowanie karier zawodowych absolwentów Uniwersytetu
Łódzkiego, którego celem jest dokonanie oceny dostosowania kierunków studiów do potrzeb rynku
pracy poprzez śledzenie losów zawodowych absolwentów. W 2012 r. ukazał się raport z pierwszej
edycji badań pt. Opinie studentów ostatnich lat studiów na temat jakości kształcenia i organizacji
studiów na Uniwersytecie Łódzkim oraz nabytych kompetencji w procesie kształcenia. W raporcie tym
znalazły się oceny studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego, w zdecydowanej większości
pozytywne.
2.3. Udział interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych w procesie określania i weryfikacji
zakładanych efektów kształcenia
W procesie weryfikacji efektów kształcenia biorą aktywny udział interesariusze wewnętrzni i
zewnętrzni: kadra naukowo-dydaktyczna, studenci, przedstawiciele rynku pracy. Władze Instytutu
dokładają wielu starań mających na celu możliwie szerokie włączanie się studentów w proces
konstruowania oferty dydaktycznej. Na bieżąco prowadzone są konsultacje dotyczące ich oczekiwań,
opinii, uwag i propozycji odnośnie poszczególnych przedmiotów. Podejmuje się starania stałego
monitorowaniu poziomu zrozumienia przez studentów przedstawianych treści, a nie sprawdzania
efektów kształcenia wyłącznie podczas końcowych egzaminów i zaliczeń. W toku zajęć studenci
proszeni są o sygnalizowanie problemów i trudności w celu ich możliwie szybkiego rozwiązywania.
Prowadzący zajęcia stosują system badania potrzeb i zainteresowań studentów prosząc np. o
wskazanie tematu/aspektu najbardziej/najmniej interesującego ich w ramach tematyki danych zajęć.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom studentów włączają dodatkowe tematy do realizowanych zajęć.
Bardzo cenne są uwagi uczestników zajęć, którzy odbyli praktyki zawodowe w instytucjach pomocy
społecznej lub też pracują jako pracownicy socjalni (co dotyczy przede wszystkim studentów studiów
niestacjonarnych). Ich wkład pozwala na bieżące dostosowywanie treści zajęć do wymogów i
oczekiwań rynku pracy. Systematyczne zbieranie opinii studentów na temat realizacji procesu
dydaktycznego ma służyć poprawie całości procesu kształcenia na kierunku, zapewnieniu spójności
zajęć z założonymi kierunkowymi efektami kształcenia.
Istotne miejsce w bieżącym kształtowaniu i zapewnieniu wysokiej jakości procesu
dydaktycznego zajmują konsultacje dla studentów, prowadzone w wymiarze dwóch godzin
dydaktycznych w tygodniu, w stałych terminach i miejscach (w pokojach pracowników naukowodydaktycznych). Dla studentów studiów niestacjonarnych konsultacje odbywają się w godzinach
popołudniowych (najwcześniej od godz. 16:00) lub w terminach zjazdów, przed zajęciami lub w
czasie „okienek”. Informacje o terminach konsultacji podane są w systemie USOSweb, udostępniane
w sekretariatach poszczególnych Katedr oraz wywieszane przy pokojach pracowników. Konsultacje
umożliwiają wyjaśnienie trudnych problemów, lepsze zrozumienie przez studentów treści
36
programowych, wskazanie sposobów rozwiązywania zleconych zadań, wyjaśnienie wątpliwości
odnośnie do metod weryfikacji efektów kształcenia, możliwości poszerzenia wiedzy itp. Stanowią
istotny element ewentualnych bieżących modyfikacji prowadzonych zajęć, poprzez uwzględnianie
zgłaszanych podczas konsultacji problemów. Konsultacje pełnią także istotną funkcję w poszerzaniu
wiedzy studentów na interesujące ich tematy. Zainteresowania studentów mogą być wówczas
pogłębiane i kontynuowane np. w pracach licencjackich i magisterskich. Studenci wykazujący
zainteresowanie poszerzaniem wiedzy zdobytej podczas zajęć są zachęcani do czynnego udziału w
działalności koła naukowego, uczestnictwa w konferencjach lub publikacji swoich dociekań na
łamach czasopism naukowych. W proces tworzenia i doskonalenia programu dydaktycznego
realizowanego na kierunku Praca socjalna włączani są także przedstawiciele praktyki, instytucji
realizujących politykę społeczną oraz organizacji rynku pracy. Jako grupa interesariuszy
zewnętrznych tworzących przyszłe miejsca pracy dla absolwentów kierunku Praca socjalna, opiniują
konstruowane czy aktualizowane programy studiów i osiągane efekty kształcenia, zwłaszcza w ich
praktycznym wymiarze. W tej grupie interesariuszy reprezentowane są zarówno instytucje jak
Regionalne Centrum Polityki Społecznej, Wydział Polityki Społecznej Łódzkiego Urzędu
Wojewódzkiego, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej i podmioty lokalnego rynku pracy. Zasięganie
opinii praktyków i pracodawców na temat oczekiwanych kompetencji absolwentów na rynku pracy
odbywa się także poprzez udział przedstawicieli Wydziału/Kierunku w targach pracy i monitorowanie
ofert pracy dla absolwentów Pracy socjalnej. Studenci kierunku Praca socjalna (i Wydziału) mogą
uczestniczyć ponadto w organizowanych corocznie na UŁ Targach Pracy oraz licznych wydarzeniach
koordynowanych przez Biuro Karier UŁ, gdzie mają możliwość bezpośredniego spotkania z
pracodawcami i uzyskania informacji na temat ofert zatrudnienia. Ważnym elementem procesu
kształcenia zapewniającym studentom kierunku Praca socjalna kontakt ze specjalistami są praktyki
zawodowe.
Do grona interesariuszy, których udział w doskonaleniu procesu dydaktycznego na kierunku
Praca socjalna jest znaczący należą również inne ośrodki akademickie, realizujące kształcenie w
zakresie Pracy socjalnej. Aktualizacja programu odbywa się niejednokrotnie poprzez współpracę i
wymianę doświadczeń w ramach spotkań konferencyjnych i realizacji wspólnych projektów.
Uniwersytet Łódzki z inicjatywy KSSiPS utworzył konsorcjum naukowe „Innowacji Społecznych”
wraz z Uniwersytetem Jagiellońskim (tamtejsza KSSiPS) oraz z Instytutem Pracy i Spraw Socjalnych,
zorientowane także nas dokonywanie wymiany dydaktycznej. Wymiana doświadczeń dydaktycznych
dotyczy także kolejnej grupy interesariuszy, w której są inne jednostki naukowo-dydaktyczne
funkcjonujące na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym oraz na Uniwersytecie Łódzkim, których
pracownicy realizują zajęcia na kierunku Praca socjalna. Sięganie po najlepszych specjalistów w
konkretnych dziedzinach służy zagwarantowaniu studentom kierunku najwyższej jakości wiedzy
wyspecjalizowanej, a także zapewnia poszerzenie horyzontu postrzegania określonych zjawisk dzięki
prezentowaniu ich z różnych perspektyw badawczych i kierunkowych.
2.4. Mechanizmy mające na celu doskonalenie programu kształcenia i jego efektów
Za podstawowe mechanizmy mających na celu doskonalenie programu kształcenia i jego
efektów należy uznać:
 proces ankietyzacji i hospitacji (ocena jakości prowadzonych zajęć dydaktycznych),
 ocenę warunków studiowania i organizacji zajęć,
 dbałość o podnoszenie kwalifikacji kadry dydaktycznej,
 zapewnienie właściwych środków wsparcia studentów w ich działalności dydaktycznej i
społecznej (opis w pkt I.4.3),
 efektywny udział interesariuszy wewnętrznych i zewnętrznych w procesie określania i
weryfikacji zakładanych efektów kształcenia (opis w pkt.2.3),
 skuteczną organizację zasobów informacyjnych.
2.4.1 Proces ankietyzacji stanowi jeden z podstawowych mechanizmów służących doskonaleniu
programu kształcenia i jego efektów a zarazem jest jednym z elementów jakościowej oceny kadry
akademickiej. Proces ankietyzacji obejmuje wszystkie formy zajęć objęte planem studiów i
realizowany jest po każdym zakończonym semestrze, zarówno na studiach stacjonarnych jak i
37
niestacjonarnych Zgodnie z Uchwałą nr 539 Senatu UŁ z dnia 11.06.2012 r. w sprawie określenia
wzoru ankiety oceniającej (zał. nr 34). Ankiety wypełniane są przez studentów drogą elektroniczną
poprzez system USOSweb. Studenci mają możliwość oceny zajęć oraz zamieszczenia szczegółowych
komentarzy m. in. odnośnie sposobu prowadzenia zajęć, stopnia zrozumiałości treści, kultury
osobistej prowadzącego zajęcia. Dostęp do wyników mają nauczyciele akademiccy prowadzący dane
zajęcia oraz kierownicy jednostek organizacyjnych Wydziału. Analiza wyników ankiet pozwala na
poprawę jakości procesu dydaktycznego (poprzez podjęcie starań o wyeliminowanie lub modyfikację
negatywnie ocenianych praktyk dydaktycznych), a także promowanie działań wskazywanych przez
studentów (istotnych interesariuszy) jako metody preferowane. Studenci mają również możliwość
wyrażenia opinii i oceny warunków socjalnych na Wydziale podczas spotkań i zajęć z kadrą
dydaktyczną. Zajęcia realizowane na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym są bardzo pozytywnie
oceniane przez studentów i studentki. Odsetek osób niezadowolonych z zrealizowanych zajęć jest
marginalny. W roku akademickim 2013/14 w semestrze zimowym 20,7% wypełniających ankietę
przyznało zajęciom, w którym brali udział ocenę między 4,01 a 4,5, a 74,3% - ocenę powyżej 4,51,
natomiast w semestrze letnim 18,1% uczestników ankiety oceniło zajęcia na 4,01-4,5, a 78,9% na 4,51
i więcej (5 oznacza ocenę najwyższą). Z roku na rok, następuje stopniowy wzrost zainteresowania
studentów wypełnianiem ankiet oceniających dydaktyków Wydziału, a tym samym włączanie się
studentów w proces podnoszenia jakości kształcenia na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym.
Doskonaleniu prowadzenia zajęć i weryfikacji jakości kształcenia służy system hospitacji. Zgodnie z
Regulaminem studiów na Uniwersytecie Łódzkim oraz przyjętym na Wydziale EkonomicznoSocjologicznym Wewnętrznym Systemem Jakości Kształcenia hospitacje są instrumentem rozwoju
kadry naukowo-dydaktycznej i podnoszenia kwalifikacji w zakresie dydaktyki, natomiast analiza
wyników hospitacji stanowi jakościowy miernik weryfikacji efektów kształcenia. Hospitacjami objęte
są wszystkie zajęcia prowadzone na kierunku Praca socjalna zarówno nauczycieli akademickich
rozpoczynających prowadzenie zajęć, jak i doświadczonych dydaktyków. Hospitacje prowadzone są
przez kierowników katedr/ zakładów lub delegowanych przez nich samodzielnych pracowników
nauki zatrudnionych w kierowanej jednostce. Podczas hospitacji ocenie poddawana jest zgodność
treści z programem przedmiotu, zwłaszcza w zakresie realizacji założonych efektów kształcenia oraz
dostosowanie wybranych metod dydaktycznych do zagadnienia i rozwijanej u studentów kompetencji
na poziomie wiedzy, umiejętności lub postaw. Monitorowana jest także organizacja pracy studentów i
przebieg zajęć oraz kompetencje dydaktyczne nauczyciela akademickiego, jasność przekazu,
uporządkowanie warsztatu dydaktycznego, ale także motywowanie studentów do rozwoju. Ocena
hospitacji przedstawiona jest na ujednoliconych arkuszach hospitacji (zał. nr 35), na których
zapisywane są nie tylko obserwacje i oceny osoby hospitującej, lecz także wskazówki i zalecenia,
które mają pomóc nauczycielowi akademickiemu w dalszym doskonaleniu zarówno prowadzonych
zajęć, jak i własnych kompetencji dydaktycznych.
2.4.2. Dbałość o wysokie kwalifikacje kadry dydaktycznej i podnoszenie rangi pracy dydaktycznej
w systemie oceny pracowników naukowo-dydaktycznych stanowi kolejny mechanizm doskonalenia
jakości kształcenia. Pracownicy naukowo-dydaktyczni realizujący zajęcia dydaktyczne na kierunku
Praca socjalna posiadają bogate doświadczenie naukowe i zawodowe, co sprzyja efektywności
kształcenia. W sposób ciągły podejmowane są działania na rzecz podnoszenia kwalifikacji
dydaktycznych i naukowych poprzez udział w konferencjach krajowych i zagranicznych, stażach
krajowych i zagranicznych, wsparcia w prowadzonych badaniach. Dzięki takim działaniom następuje
podniesienie poziomu wiedzy, doskonalenie umiejętności i kompetencji, a w konsekwencji poprawa
jakości świadczonych przez pracowników usług dydaktycznych. Instytut Socjologii i Wydział
Ekonomiczno-Socjologiczny, a także Uniwersytet Łódzki wspiera pracowników podejmujących nowe
wyzwania dydaktyczne, przedstawiając ofertę bezpłatnych szkoleń i kursów, na przykład
„Wprowadzenie do e-kształcenia” (Międzywydziałowy Zakład Nowych Mediów i Nauczania na
Odległość” UŁ), szkolenia z zakresu języka migowego. Część pracowników Instytutu Socjologii
prowadząca zajęcia na kierunku Praca socjalna odbyła staże na uczelniach zagranicznych na
Wydziałach Pracy Socjalnej: w School of Social Work, Uniwersytet w Lund w Szwecji oraz w
Toronto w Kanadzie oraz wiele wizyt studyjnych w liczących się w kształceniu w zakresie pracy
socjalnej europejskich uniwersytetach: w Sunderland, Wielka Brytania; Lund, Szwecja; Wuppertal,
Niemcy oraz w Fachhochschule Bielefeld, Niemcy, a także staże na Uniwersytecie w Sunderland na
38
Wydziale Pracy Socjalnej. Część pracowników prowadzących zajęcia na kierunku Praca socjalna
ukończyła studia podyplomowe MBA, zarządzania instytucjami pomocy społecznej, szkolenia z
zakresu zarządzania projektami. Kadra akademicka, prowadząca zajęcia na kierunku Praca socjalna
podlega systematycznej ocenie za pomocą Ankiety osiągnięć naukowych, dydaktycznych i
organizacyjnych pracownika, według jednolitego wzoru (zał. nr 38). Za osiągnięcia w każdym z
trzech wymienionych powyżej obszarów pracownicy naukowo-dydaktyczni otrzymują punkty.
Wyniki ankiet stanowią podstawę przyznawania nagród przez Rektora UŁ oraz przez Radę Wydziału,
dyrektorów instytutów i kierowników katedr. Nagrody te pełnią istotną rolę motywacyjną w procesie
doskonalenia jakości kształcenia.
2.4.3. Zapewnienie zasobów niezbędnych do prowadzenia działalności naukowej i dydaktycznej.
Zasoby Wydziału wykorzystywane do prowadzenia działalności naukowej i dydaktycznej
opisane zostały w pkt. III i IV. Warto dodać, że system wsparcia dydaktycznego ulega doskonaleniu
zarówno na Wydziale, jak i na kierunku Praca socjalna. Na przykład, w celu wzmocnienia
praktycznych elementów kształcenia na Wydziale złożono projekt do NCBiR pt. Z praktyką za pan
brat – staże zawodowe dla studentów Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego UŁ. Ponadto na okres
01.02.2014 – 30.06.2015 przewidziany jest także do realizacji projekt PO KL 4.1.1. Wzmocnienie
potencjału dydaktycznego uczelni (współfinansowany ze środków UE w ramach EFS). Elementem
służącym poprawie jakości kształcenia jest także wysoka jakość infrastruktury dydaktycznej, którą
zapewnia Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny (opis infrastruktury zawiera pkt. III).
2.4.4. Opis procedur zapewniających publiczną dostępność opisu efektów kształcenia, systemu
ich oceny oraz weryfikacji
Na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym funkcjonuje efektywnie działający system
informacyjny. Na oficjalnej stronie internetowej Wydziału publikowane i cały czas aktualizowane są
wszelkie informacje dotyczące aktualnej oferty kształcenia, planów i programów nauczania,
regulaminów praktyk, a także innych informacji niezbędnych w prawidłowym przebiegu procesu
kształcenia. Studenci przez Internet mają dostęp do informacji obejmujących treści związane z
procesem kształcenia, procedur rekrutacyjnych, harmonogramów zajęć, informacji dotyczących zmian
w organizacji zajęć dydaktycznych, terminów dyżurów pracowników dydaktycznych, zasadach
korespondencji internetowej z prowadzącymi zajęcia i pracownikami dziekanatu. Na Wydziale
funkcjonuje elektroniczny system obsługi studentów USOSweb. W ramach USOSweb zamieszczane
są informacje dotyczące osiąganych efektów kształcenia, kryteriach i metodach ich weryfikacji, w tym
o sposobach „wyliczenia” oceny końcowej w przypadku przedmiotu wieloskładnikowego. Studenci w
systemie USOSweb rejestrują się także na wybrane zajęcia, moduły specjalności, wykłady do wyboru
i seminaria, przewidziane w aktualnych programach studiów. Dostęp do zasobów jest warunkowany
posiadaniem hasła, które studentowi jest przekazywane przez dziekanat. Studenci wszystkie materiały
mogą pobierać w formie dokumentów elektronicznych, dokonywać wydruków i kopii. Zasady
przepływu informacji w ramach systemu uwzględnią przepisy dotyczące ochrony danych osobowych
studentów i pracowników zawartych w przepisach prawa. Oprócz strony internetowej na całym
Wydziale funkcjonuje system tablic informacyjnych, na których wywieszane są aktualne informacje.
2.4.5. Opis procedur zapobiegania zjawiskom patologicznym związanym z procesem kształcenia
W ramach działań mających na celu zapobieganie zjawiskom patologicznym związanym z
procesem kształcenia studenci kierunku Praca socjalna są informowani o nietolerowaniu wszelakich
zachowań niewłaściwych w tym zakresie i uczulani na zwracanie uwagi na przejawy takich
zachowań. W ramach obowiązkowego przedmiotu pt. Ochrona własności intelektualnej
realizowanego na pierwszym roku studiów stacjonarnych i niestacjonarnych studenci są uwrażliwiani
na konieczność rygorystycznego przestrzegania praw autorskich (m. in. poprzez wymaganie podania
wszelkich źródeł, z których korzystają przy przygotowaniu swoich prac). Wszyscy pracownicy
naukowo-dydaktyczni prowadzący zajęcia na kierunku Praca socjalna mają obowiązek informowania
studentów o nietolerowaniu ściągania na zaliczeniach, egzaminach, korzystania ze smartfonów etc.
Studenci są szczegółowo powiadamiani o tym przy okazji omawiania kryteriów zaliczenia
przedmiotu, a dodatkowo przed egzaminami i zaliczeniami. W punkcie ksero na Wydziale zabronione
jest kserowanie całych książek i innych materiałów w całości. Ponadto na Wydziale wdrożony został
39
System Plagiat, wykorzystywany w celu weryfikacji samodzielności napisanej pracy
licencjackiej/magisterskiej ( zał. nr 39). Należy zaznaczyć, że studenci są informowani o poddawaniu
ich prac tej formie sprawdzania oraz o konsekwencjach negatywnego wyniku testu, co samo w sobie
stanowi formę przeciwdziałania praktykom zabronionym. Dodatkowo na seminariach magisterskich i
licencjackich promotorzy przekazują studentom wyraźne wskazówki odnośnie zasad prawidłowego
przywoływania wykorzystanych materiałów (metody cytowania i odwołań), a przy ocenie prac
(recenzjach) kwestia ta stanowi ważny element oceny końcowej pracy magisterskiej/licencjackiej.
Istotną funkcję prewencyjną pełni także poinformowanie studentów, że wyłączną odpowiedzialność
za popełnienie plagiatu ponosi student, który się tego dopuścił, niezależnie od tego, czy dokonał tego
intencjonalnie, czy przez lekkomyślność, niestaranność itp. oraz przedstawienie im surowości
procedury reagowania w sytuacji, gdy popełnienie plagiatu przez studenta zostanie potwierdzone. W
takich przypadkach w kolejnych etapach procedury zaangażowani są: nauczyciel, który stwierdził
popełnienie plagiatu, władze zakładu/katedry, wydziału, komisja dyscyplinarna, rektor. Działania te
mają na celu eliminowanie potencjalnych patologicznych zjawisk związanych z procesem kształcenia.
Ocena przyjętych rozwiązań



W oparciu o systematycznie doskonalony Wydziałowy Wewnętrzny System Jakości
Kształcenia na kierunku Praca socjalna podejmowane są stałe wysiłki służące zapewnieniu
wysokiej jakości procesu kształcenia.
Działania te, służące przede wszystkim udoskonalaniu sposobów weryfikacji efektów
kształcenia, opracowaniu zestandaryzowanych wymagań dla określonych typów przedmiotów
oraz poprawie przejrzystości i obiektywizmu w ocenie efektów, trafności i skuteczności
przyjętych rozwiązań, należy ocenić pozytywnie z punktu widzenia realizacji wewnętrznego
systemu jakości kształcenia.
W sposób systematyczny aktualizowane są treści nauczania poprzez uwzględnianie
najnowszych metod i podejść w pracy socjalnej (np. podejście skoncentrowane na
rozwiązaniach, dialog motywujący, metoda biograficzna w pracy socjalnej) oraz najnowszej
literatury przedmiotu, oferowanie zajęć w języku obcym prowadzonych przez wykładowców
z zagranicznych uczelni, udział praktyków zarówno w konstruowaniu, jak i realizacji
programu zajęć, stosowanie aktywnych metod warsztatowych i projektowych w nauczaniu, w
proces doskonalenia programów i warunków kształcenia poza pracownikami Uniwersytetu
angażowani są studenci, doktoranci i przedstawiciele pracodawców.
Na ocenianym kierunku dotychczas nie miała miejsca programowa ocena jakości kształcenia PKA.
VII. Perspektywy rozwoju kierunku.
Perspektywy rozwoju kierunku Praca socjalna w Instytucie Socjologii Wydziału EkonomicznoSocjologicznego UŁ są dobre. Realizowany proces kształcenia spełnia szereg warunków, które dają
podstawę do tak sformułowanej tezy:
 program kształcenia podlega systematycznej weryfikacji w celu wypracowywania zmian
zapewniających stałą poprawę jakości kształcenia zgodnie z oczekiwaniami absolwentów i
wymaganiami stawianymi przez rynek pracy kadrze pomocy społecznej;
 kadra naukowo-dydaktyczna, prowadząca zajęcia na kierunku Praca socjalna systematycznie
podnosi swoje kwalifikacje zdobywając kolejne stopnie naukowe, prowadząc intensywne
prace badawcze i biorąc udział w szkoleniach zwiększających jej kompetencje w obszarze
dydaktyki, wykazując aktywność w zakresie pozyskiwania grantów naukowych i
dydaktycznych;
 niezwykle bogaty dorobek badawczy i publikacyjny kadry, który w znaczącym stopniu
umożliwia oparcie treści i zakresu oferty programowej na wynikach projektów badawczych
realizowanych przez pracowników Instytutu Socjologii nad sytuacją zbiorowości zagrożonych
40
wykluczeniem społecznym, klientami pomocy społecznej, instytucjami pomocy społecznej,
lokalną polityką społeczną i problemami społecznymi;
 Wydział/Instytut dysponuje nowoczesną infrastrukturą dydaktyczną i naukową oraz bardzo
dobrymi warunkami lokalowymi.
Rozwojowi kierunku powinny sprzyjać także działania mające na celu zintensyfikowanie kontaktów
ze środowiskiem przyszłych pracodawców oraz promocja kierunku. Przykłady działań promocyjnych
kierunku ujmuje zał. nr 40. Niewątpliwe do działań sprzyjających podnoszeniu jakości kształcenia
należy zaliczyć działania zmierzające do wzrostu umiędzynarodowienia kierunku. Prowadzone są
działania mające na celu zaktywizowanie studentów pracy socjalnej do wyjazdów na uczelnie
zagraniczne. Realizacja działań wskazanych powyżej z całą pewnością pozwala żywić przekonanie, iż
jakościowy rozwój kierunku, postrzegany przez wzrost kwalifikacji kadry prowadzącej zajęcia i ciągłą
poprawę jakości programów kształcenia, w tym wzbogacanie ofert zajęć, jest i będzie kontynuowany.
41

raport samooceny-Praca socjalna

Transkrypt

Podobne dokumenty

Nowa definicja pracy socjalnej

Praca socjalna w środowisku zamieszkania i w szkole. W

Zaproszenie na Konferencję Naukową „Praca socjalna w świetle

Dziekan Wydziału Pedagogiki, Psychologii i Socjologii Uniwersytetu

Pracownik socjalny w Klubie Samopomocy