Studium cz. I - Gmina Michałowice
Transkrypt
Studium cz. I - Gmina Michałowice
Wójt Gminy Michałowice Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice Część I UWARUNKOWANIA ROZWOJU TUV EN ISO, 2001, 2000 Zertyfikat 75, 100, 6168 TUV Rheinland Inter Cert BIURO ROZWOJU KRAKOWA wrzesień 2004 2 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE ROZDZIAŁ 1. GMINA MICHAŁOWICE NA TLE REGIONU. 1.1. POŁOŻENIE I PODZIAŁ TERYTORIALNY 1.2. CHARAKTERYSTYCZNE WIELKOŚCI OBRAZUJĄCE SYTUACJĘ GMINY NA TLE POWIATU ZIEMSKIEGO KRAKOWSKIEGO I WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ROZDZIAŁ 2. DIAGNOZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH. 2.1. POWIĄZANIA ZEWNĘTRZNE 2.2. USTALENIA PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO ODNOSZĄCE SIĘ DO GMINY MICHALOWICE 2.3. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO W ODNIESIENIU DO GMINY MICHAŁOWICE ZAWARTE W PROJEKCIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO 2.4. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE ORAZ POLITYKA REGIONALNA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA 2.4.1 UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE 2.4.2 JAKOŚĆ ŚRODOWISKA I JEGO ZAGROŻENIE 2.4.3 POLITYKA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA 2.5. POLITYKA REGIONALNA W ZAKRESIE OCHRONY DÓBR KULTURY ROZDZIAŁ 3. DIAGNOZA UWARUNKOWAŃ WEWNĘTRZNYCH. 3.1. AKTUALNA SYTUACJA DEMOGRAFICZNA 3.1.1. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA 3.1.2. RYNEK PRACY 3.2. OCENA STANU I UWARUNKOWAŃ ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY MICHAŁOWICE 3.2.1. MOŻLIWOŚCI I UWARUNKOWANIA ROZWOJU ROLNICTWA I LEŚNICTWA 3.2.2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU POZAROLNICZEGO SEKTORA PRODUKCJI 3.3. OCENA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 3.3.1. WARUNKI ŻYCIA LUDNOSCI W ZAKRESIE MIESZKALNICTWA 3.3.2. POZIOM ZASPOKOJENIA POTRZEB W ZAKRESIE USŁUG. 3.4. STAN ISTNIEJACY I UWARUNKOWANIA KOMUNIKACJI 3.4.1. UKŁAD I TRANSPORT DROGOWY 3.4.2. UKŁAD I TRANSPORT KOLEJOWY 3.4.3. PARKINGI I ZAPLECZE KOMUNIKACJI 3 3.5. STAN ISTNIEJĄCY I OCENA FUNKCJONOWANIA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 3.5.1. ZAOPTRZENIE W WODĘ 3.5.2. ODPROWADZENIE ŚCIEKÓW 3.5.3. ELEKTROENERGETYKA 3.5.4. CIEPŁOWNICTWO 3.5.5. GAZOWNICTWO 3.5.6. TELEKOMUNIKACJA 3.5.7. GOSPODARKA ODPADAMI 3.6. STAN AKTUALNY I UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO 3.6.1. UKŁAD PRZESTRZENNY, STRUKTURA UŻYTKOWANIA I STRUKTURA WŁASNOŚCIOWA 3.6.2. TENDENCJE ROZWOJOWE W OPARCIU O REALIZACJE USTALEŃ PLANU I WNIOSKI ZGŁOSZONE DO JEGO AKTUALIZACJI 3.6.3. UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO ROZDZIAŁ 4 – USTALENIA I PRZESŁANKI DOTYCZACE DALSZEGO ROZWOJU GMINY MICHAŁOWICE. 4.1. STRATEGIA ROZWOJU GMINY MICHAŁOWICE 4.2. PRZESŁANKI DALSZEGO ROZWOJU PERSPEKTYWICZNEGO ROZDZIAŁ 5 – ZAŁĄCZNIKI 5.1. OBIEKTY ZABYTKOWE I STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE W OBSZARZE GMINY MICHAŁOWICE – ZAŁĄCZNIK NR 1 5.2. WYKAZ I WSTĘPNE USTOSUNKOWANIE SIĘ DO WNIOSKÓW ZGŁOSZONYCH PRZEZ ORGANY I INSTYTUCJE – ZAŁĄCZNIK NR 2 5.3. WYKAZ I WSTĘPNE USTOSUNKOWANIE SIĘ DO WNIOSKÓW ZGŁOSZONYCH DO STUDIUM PRZEZ OSOBY FIZYCZNE I PODMIOTY GOSPODARCZE – ZAŁĄCZNIK NR 3 5.4. ZBIORCZA ANALIZA UWARUNKOWAN WYSTĘPUJĄCYCH W OBSZARZE OPRACOWANIA – RYSUNEK W SKALI 1-10000 – ZAŁĄCZNIK NR 4 4 WPROWADZENIE 1. Niniejsze opracowanie stanowi aktualizację studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice z czerwca 1999 roku wykonanego przez Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej w Krakowie. 2. Opracowanie podjęto w trybie nowej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. Konieczność aktualizacji studium wyniknęła na etapie opracowanego projektu planu miejscowego obejmującego zasięgiem cały obszar gminy i była wynikiem braku spełnienia warunków zgodności opracowywanego planu z dokumentem „Studium” w rozumieniu art.14. ust. 5, art.17 pkt 4 oraz art. 20 ust.1 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Postępujący rozwój gminy Michałowice oraz zainteresowanie mieszkańców i inwestorów zewnętrznych niektórymi terenami nie przewidzianymi w dotychczas obowiązującym akcie kierownictwa wewnętrznego gminy a także podejmowane próby zmian przebiegu niektórych elementów stanowiących inwestycje celu publicznego w obszarze gminy spowodował konieczność dokonania aktualizacji tego dokumentu. 3. Zasięg opracowania „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice”” spełnia wymogi art.9 ust.3 o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27. 03. 2003 r. I obejmuje obszar gminy w jej aktualnych granicach administracyjnych. 4. Na całość opracowywanego „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice” składają się części wyodrębnione w odrębnych tomach: Część I –Uwarunkowania rozwoju gminy Michałowice (do którego załącznik stanowi rysunek nr 1: „Uwarunkowania rozwoju” w skali 1: 10 000) Część II – Kierunki polityki rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice (do którego załącznik stanowi rysunek nr 2: „Kierunki zagospodarowania przestrzennego” w skali 1:10000) Część III – Dokumenty formalno – prawne(związane z opracowywanym studium). 5. W zawartej w niniejszej części I opracowania diagnozie stanu istniejącego wyodrębniono 4 rozdziały, z których pierwsze 3 obejmują: - usytuowanie gminy Michałowice w regionie oraz jej pozycję w obszarze województwa małopolskiego. - diagnozę uwarunkowań zewnętrznych (rozdział 2) - diagnozę uwarunkowań wewnętrznych (rozdział 3) 6. Należy podkreślić że niniejsze opracowanie zawiera pełny zakres problematyki dotyczącej „Studium...” zgodnie z wymogami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym określonymi w art.10 ust.1 uwzględniając problemy i specyfikę lokalna gminy Michałowice. 7. Podkreślenia wymagają następujące okoliczności towarzyszące tworzeniu dokumentu: - studium jest jednym z pierwszych opracowań w obrębie województwa małopolskiego tworzonych w trybie nowej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym co nie powoduje istotnych zmian w stosunku do występujących uwarunkowań i okoliczności, które rzutowały by na kierunki rozwoju przestrzennego gminy, nie mniej jednak objęte jest nową procedurą. 5 - W okresie tworzenia niniejszego studium w fazach końcowych opracowania był projekt planu zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego (po problemowych uzgodnieniach, konsultacjach oraz stanowisku WKUA) nie mniej jednak dokument ten nie był uchwalony stąd też konieczność zapoznania się z jego ostateczną treścią przy formułowaniu polityki i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice. 8. W opracowaniu aktualizacji wykorzystano następujące materiały: - projekt planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego – Departament Środowiska i Rozwoju Wsi – 2003 r. - studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowce IGPiK 1999 r. - Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice (faza przed przeprowadzeniem uzgodnień) - Opracowanie wykonane dla potrzeb planu miejscowego, w tym inwentaryzacja urbanistyczna, opracowanie ekofizjograficzne, prognoza wpływu ustaleń planu na środowisko, (BRK-S.A., 2003r.) Przedmiotem szczegółowych analiz były wnioski osób fizycznych zgłoszone do Studium oraz postulaty wnoszone przez urzędy i instytucje uzgadniające dokumenty planistyczne. 6 ROZDZIAŁ 1 GMINA MICHAŁOWICE NA TLE REGIONU Dla przeprowadzenia oceny stanu istniejącego i uwarunkowań występujących w obszarze gminy niezbędne jest określenie pozycji gminy w Województwie Małopolskim. Jest to tym bardziej istotne że położenie gminy, jej bezpośrednie sąsiedztwo oraz związki z Krakowem wpływają w sposób znaczący na warunki życia, co wiąże się z przeprowadzoną diagnozą uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych. Rozdział ten stanowi zatem wprowadzenie do problemów przedstawionych w rozdziałach następnych. 7 1.1 POŁOŻENIE I PODZIAŁ TERYTORIALNY. 1. Położona w bezpośrednim sąsiedztwie Krakowa, w centralnej części województwa małopolskiego, oraz w północnej części powiatu ziemskiego krakowskiego, gmina Michałowice graniczy bezpośrednio: - od strony zachodniej z gminą Zielonki, - od strony wschodniej z gminą Kocmyrzów – Luborzyca - od strony północnej z gminą Iwanowice - od strony południowej z Krakowem 2. Pod względem położenia geograficznego (w tym morfologicznego) obszar gminy usytuowany jest prawie w całości w granicach mezoregionu Wyżyny Miechowskiej. Jedynie zachodnia część gminy (Górna Wieś) położona jest na pograniczu Wyżyny Miechowskiej i Wyżyny Krakowskiej. 3. Gminę Michałowice tworzy osiemnascie jednostek wiejskich zajmujących obszar o powierzchni 51,14 km² a mianowicie: - Górna Wieś, - Kończyce, - Kozierów - Księżniczki, - Masłomiąca - Michałowice (podzielone na 3 jednostki: Michałowice I, Michałowice II i Michałowiece III), - Młodziejowice - Pielgrzymowice - Raciborowice - Sieborowice - Więcławice Dworskie - Więcławice Stare - Wilczkowice - Wola Więcławska - Zagórzyce Dworskie 4. Graficzny obraz położenia gminy przedstawia załączony schemat podziału administracyjnego województwa małopolskiego (rys. nr 1), natomiast położenie gminy w powiecie oraz obraz podziału terytorialnego gminy przedstawia załączony rysunek nr 2. 1.2 CHARAKTERYSTYCZNE WIELKOŚCI OBRAZUJĄCE SYTUACJĘ GMINY NA TLE POWIATU ZIEMSKIEGO KRAKOWSKIEGO I WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO. 1. Wielkość na tle powiatu ziemskiego krakowskiego i województwa małopolskiego obrazują dane przedstawione w zamieszczonej poniżej tabeli: 8 Tabela nr 1. Charakterystyczne wielkości Lp. Wyszczególnienie 1. Ludność gminy 2. Powierzchnia 3. Gęstość zaludnienia 4. Jednostka miary osób na koniec 2002 r. Powierzchnia użytków rolnych 4a. W tym na jednego mieszkańca 5. Stopień zalesienia obszaru 5b. W tym w ujęciu procentowym Dane: z rocznika statystycznego Gmina Powiat Województwo Michałowice Krakowski Małopolskie 7244 239.344 3.237.217 * km² 51,3 1230.0 15.107 osób/km² 142 195 214 ha 4177** 78.849 782.175 ha 0,57 0.33 0.24 ha 197 15.224 438.649 % 3,8 12.3 29.0 *uwzględniając wyrównawczą powierzchnię geodezyjną, **bez sadów 2. Gmina Michałowice pod względem wielkości obszaru plasuje się na 13 miejscu (na łączną liczbę 17 gmin miejsko – wiejskich) i należy do jednej z mniejszych gmin powiatu ziemskiego Krakowskiego. Pod względem liczby ludności gmina Michałowice plasuje się na przedostatniej pozycji w powiecie ziemskim Krakowskim wyprzedzając jedynie gminę Sułoszowa. 9 ROZDZIAŁ 2. DIAGNOZA UWARUNKOWAŃ ZEWNĘTRZNYCH Na uwarunkowania zewnętrzne w rozumieniu autorów składają się czynniki, na które władze lokalne gminy nie mają bezpośredniego wpływu a które wiążą się z takimi czynnikami obiektywnymi jak: położenie w regionie, sąsiedztwo, bogactwa naturalne oraz zasoby przyrodnicze i kulturowe, a także elementy polityki władz szczebla wojewódzkiego obejmujące: kierunki powiązań regionalnych i ponadregionalnych, polityka w sferze ekologicznej (w tym ochrona przyrody i dóbr kultury) i gospodarczej (w tym inwestycje o znaczeniu regionalnym i krajowym przewidywane do realizacji w obszarze gminy). 10 2.1 POWIĄZANIA ZEWNĘTRZNE. 1. W zakresie powiązań funkcjonalno – przestrzennych gminy szczególnie ważne są związki z terenami bezpośrednio otaczającymi. W przypadku gminy Michałowice związki te należy rozpatrywać w następujących aspektach: - powiązań krajobrazowych i związków wynikających z warunków naturalnych, - powiązań gospodarczych, - powiązań demograficznych, - powiązań komunikacyjnych, - powiązań infrastrukturalnych 2. Powiązania o charakterze przyrodniczym i krajobrazowym z terenami w bezpośrednim sąsiedztwie oraz terenami bardziej odległymi wynikają z położenia geograficznego w przeważającej części na obszarze Wyżyny Miechowskiej w niewielkiej części na obszarze Wyżyny Krakowskiej, Cechą charakterystyczna morfologii tego krajobrazu są zróżnicowane spadki wzniesień, spłaszczenia wierzchowinowe, obniżenia dolinne wzdłuż cieków wodnych. Gmina Michałowice prawie w całości leży w zlewni rzeki Dłubni, niewielki fragment na płn.- zach. położona jest w zlewni Prądnika. Ponadto na terenie gminy, w Raciborowicach znajduje się część zbiornika przeciwpowodziowego „Zesławice” na Dłubni. Ze względu na wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe znaczne obszary gminy zostały objęte ochroną w postaci Dłubiańskiego Parku Krajobrazowego oraz Parku Krajobrazowego Dolinki Krakowskie. Oba te parki wchodzą w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych. Korzystniejsze warunki klimatyczne, tj. szczególnie czyste powietrze w stosunku do centralnego obszaru aglomeracji Krakowa, czynią ten rejon atrakcyjnym dla części jego mieszkańców zainteresowanych wypoczynkiem weekendowym. Gmina podobnie jak sąsiednie gminy rolnicze po stronie północnej od Krakowa, wyróżnia się glebami o wysokich klasach bonitacyjnych – dominują gleby I, II i III klasy, które podlegają ochronie. 3. Położenie gminy Michałowice – posiadającej charakter rolniczy, w bezpośrednim sąsiedztwie miasta Krakowa, wpływa na występowanie silnych powiązań społeczno – gospodarczych między gminą a miastem. Dla Michałowic, Kraków stanowi duży rynek zbytu dla produktów rolnych wytwarzanych w gminie, zarówno w obrocie detalicznym, indywidualnym jak i hurtowym a zarazem podstawowy rynek pracy dla osób szukających zatrudnienia poza rolnictwem. Kraków jest dla gminy głównym ośrodkiem obsługi w zakresie usług ponad podstawowych, umożliwiając dostęp do usług wyższego rzędu, których gmina nie jest w stanie sama zapewnić. Są to usługi publiczne z zakresu oświaty i nauki, ochrony zdrowia, kultury, a także wszelkiego rodzaju usługi komercyjne, poczynając od handlu a kończąc na usługach bankowych, finansowych, ubezpieczeniowych i in. Gmina Michałowice jest również dogodnym lecz słabo wykorzystanym miejscem dla lokalizacji działalności gospodarczej. Natomiast obserwuje się docenianie gminy jako miejsca zamieszkania w pobliżu Krakowa a także wspomnianego już miejsca wypoczynku i rekreacji weekendowej. Potwierdzeniem występowania silnych związków pomiędzy Michałowicami a Krakowem jest tez fakt znalezienia się gminy w granicach tzw. Krakowskiego Obszaru Metropolitarnego. Obszar ten 11 wyróżnia się m.in. poziomem i dynamiką urbanizacji, wysokim stopniem powiązania z krakowskim rynkiem pracy oraz niektórymi wspólnymi rozwiązaniami sieciowymi elementów infrastruktury technicznej. 4. Powiązania o charakterze demograficznym w przypadku gminy Michałowice wiążą się ściśle z możliwościami lokalnego rynku pracy. Generalnie stwierdzić można, że istnieje wyraźna przewaga wyjazdów do pracy poza obszar gminy nad przyjeżdżającymi do pracy spoza terenu gminy (saldo migracji wahadłowej jest ujemne i szacowane na 400 osób). Głównym kierunkiem wyjazdów do pracy jest miasto Kraków. 5. Gmina Michałowice położona jest przy głównym szlaku komunikacyjnym, który stanowi droga krajowa nr 7 Kraków – Warszawa, zapewniająca powiązanie z Krakowem i sąsiednimi powiatami województwa małopolskiego i innymi województwami. System komunikacyjny uzupełniają drogi powiatowe i drogi gminne. W zakresie komunikacji zbiorowej podstawowym środkiem lokomocji jest autobus, którego linie prowadzone są głównie w drodze nr 7 oraz linie minibusów w pozostałych drogach (powiatowych i gminnych), łączące wsie gminy z Krakowem i gminami sąsiednimi. 6. W zakresie powiązań infrastrukturalnych gminy z obszarem zewnętrznym szczególna uwagę należy zwrócić na - fakt, że gmina Michałowice znajduje się w potencjalnej strefie ochrony pośredniej rzeki Dłubni, stanowiącej jedno ze źródeł wody pitnej dla Krakowa, co wiąże się z ustalonymi obligacjami w zakresie gospodarki wodno – ściekowej w oparciu o projekt sterfy. - fakt, że w zakresie zaopatrzenia w wodę zlokalizowane na terenie Michałowic ujęcia wód podziemnych warstw jurajskich i krasowych zaopatruje w wodę część bezpośrednio sąsiadującej zabudowy mieszkaniowej z gmin: Zielonki, Iwanowice, Kocmyrzów – Luborzyca. Ponadto w Raciborowicach zlokalizowane jest ujecie wody na rzece Dłubni zasilające system wodociagowy Nowej Huty. - fakt, że wyposażono w kanalizacje część wsi Raciborowice odprowadzając ścieki do kanalizacji Krakowa (do kolektora prowadzącego do oczyszczalni Kujawy oraz ze względu na konieczność ochrony ujęcia wody z rzeki Dłubni, Wojewoda Małopolski zlecił rozbudowę sieci kanalizacyjnej obsługującej Raciborowice oraz włączenie do tego systemu wsi: Kończyce, Ksieżniczki, Michałowice. - ścisłe powiązanie sieci elektroenergetycznej gminy Michałowice z infrastrukturą elektroenergetyczną Krakowa i gmin sąsiednich a także ze Słomnikami (źródła zaopatrzenia w energie elektryczną położone są w Krakowie - GPZ Lubocza oraz w Słomnikach – GPZ w Prandocinie) a ponadto przez gminę Michałowice przebiega linia wysokiego napięcia mająca istotne znaczenie ponadlokalne. - ścisłe powiązanie sieci gazowej średnioprężnej na obszarze gminy Michałowice ze stacjami redukcyjno – pomiarowymi I stopnia zlokalizowanymi poza obszarem gminy w KrakowieMistrzejowicach i w Zielonkach. - fakt, że abonenci telefonii przewodowej z gminy Michałowice, włączeni do systemu automatycznych central międzymiastowych, związani są z krakowską strefą numeracyjną a także, że eksploatowana nadal centrala ręczna w Raciborowicach, z pośrednictwa której korzysta jeszcze znaczna część abonentów w gminie, jest zwiazana z krakowską strefa numeracyjną a ponadto fakt, że przez teren gminy Michałowice przebiegają trasy przewodowych łączy telekomunikacyjnych, wiążących Kraków z centralną Polską. 12 2.2 USTALENIA PROJEKTU PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO 1. „Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego” (będący w fazie uchwalania w okresie sporządzania niniejszej części Studium) stanowi podstawowy instrument kształtowania i prowadzenia regionalnej polityki przestrzennej. Plan jest dokumentem za którego pośrednictwem ustalenia koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju i uchwalonej w roku 2000 „Strategii rozwoju Województwa Małopolskiego” są przenoszone do planowania miejscowego , w tym do niniejszego dokumentu „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice” w rozumieniu art. 9 ust. 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27.03.2003r. (Dz. U. Z dnia 15.05.2003r). Powyższe dotyczy zarówno przestrzennego aspektu zadań rządowych (w odniesieniu do gminy Michałowice zaprezentowanych w punkcie 2.3 niniejszego tekstu) jak i zagadnień stanowiących domenę polityki państwa z zakresu ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury (zaprezentowanych odpowiednio w punkcie 2.4 i 2.5 niniejszego tekstu) – a także innych zagadnień dotyczących gminy. Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa zawarto w części „B” –kierunki zagospodarowania przestrzennego. 2. W odniesieniu do strefy ekologicznej gmina Michałowice zakwalifikowana jest w przeważającej części do obszaru (B) o wysokich walorach przyrodniczych wymagających proekologicznych działań i przeciwdziałania możliwej degradacji. Jedynie północno – wschodnia część gminy znajduje się w obszarze (C) wskazanym do utrzymania stanu równowagi pomiędzy działalnością gospodarczą i stanem środowiska. Wiąże się to z odpowiednimi działaniami, i tak w zakresie zasobów wód powierzchniowych, szczególne ustalenia dotyczą obszaru B, a mianowicie: - prowadzenia gospodarki wodnej w układzie zlewniowym z określeniem warunków korzystania z wód oraz ustaleniem hierarchii działań i potrzeb poszczególnych użytkowników, - zmniejszaniu ładunków zanieczyszczeń, a szczególnie stężeń substancji biogennych źródeł ścieków odprowadzonych do istniejących oczyszczalni, - budowę kanalizacji sanitarnej i oczyszczalni ścieków na terenach gęsto zabudowanych oraz oczyszczalni przydomowych na terenach silnie rozproszonej zabudowy, - stosowanie właściwych zabiegów agrotechnicznych (w rolnictwie), - szczególną ochronę źródeł i obszarów źródliskowych, z uwzględnieniem zakazu meliorowania, - zachowanie lub wprowadzenie stref buforowych (lasy, zarośla łęgowe, mokradła, łąki) przy dnach dolin lub łożyskach rzek i potoków w celu ograniczenia dopływu zanieczyszczeń obszarowych i komunikacyjnych, - stosowanie regulacji koryt oraz zabudowy hydrotechnicznej cieków sprzyjającej samooczyszczaniu się wód oraz rozwojowi w charakterystycznych dla danego siedliska biocenoz wodnych i przybrzeżnych. W zakresie ochrony przyrody i krajobrazu, podstawowe ustalenia, które odnoszą się do m. Innymi obszaru gminy Michałowice dotyczą: 13 - wypełniania ustaleń dotyczących parków krajobrazowych i obszarów krajobrazu chronionego przy jednoczesnym podejmowaniu działań zmierzających do: zachowania i uczytelnienia istniejących wartości estetyczno-widokowych, przywracanie równowagi przyrodniczej i bioróżności w częściach zdegradowanych lub dysharmonijnych (usuwanie lub maskowanie zielenią elementów obniżających wartości estetyczno – widokowe), - ochrony naturalnych siedlisk i stanowisk roślin i zwierząt, - zachowanie istniejących korytarzy ekologicznych przy czym w obszarach zagrożonych powodzią, sposób zagospodarowania winien zapewnić spływ wód (dotyczy szczególnie terenów międzywali), - odtwarzanie korytarzy ekologicznych łączących tereny parków z terenami ościennymi, - poprawę walorów krajobrazowych poprzez : powiększenie terenów leśnych (dolesienia, zalesienia), zapewnienie ciągłości terenów zalesionych i zakrzewionych w korytarzach ekologicznych, W zakresie odpadów komunalnych plan przewiduje początkowo 4, przejściowo 19, a docelowo 10 zakładów zagospodarowania odpadów na terenie województwa Małopolskiego pełniących funkcję ponadlokalną, posiadających nowoczesne wyposażenia związane z odzyskaniem i unieszkodliwieniem odpadów zgodnie z normami europejskimi. Jednocześnie dla osiągnięcia założonych celów przewiduje się działanie związane z: - redukcją ilości odpadów kierowanych na składowiska oraz zawartości składników ulegających biodegradacji, a także eliminację odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, - bieżącą likwidację składowisk nielegalnych, - edukację społeczną (dotyczy szczególnie selektywnego zbierania odpadów) Uzupełnienie niniejszego tekstu zawarto w pkt 2.4. 3. W odniesieniu do sfery kulturowej, niezależnie od obiektów stanowiących wartość zabytkową prawnie chronioną plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego w celu zachowania ochrony i wykorzystania terenów o wybitnych wartościach historyczno – kulturowych proponuje utworzenie obszarowych form ochrony krajobrazu i dziedzictwa kulturowego w formie parków kulturowych. Celem ustanowienia takiej formy ochrony jest utrzymanie wartości oraz kontynuacji tradycji miejsca i umożliwienie rozwoju zgodnie z tradycjami regionu. W planie wyodrębniono 56 takich obszarów na terenie Województwa Małopolskiego do objęcia tą formą ochrony w pierwszej kolejności oraz 163 obszary do objęcia ochroną w drugiej kolejności. W odniesieniu do gminy Michałowice plan wskazuje utworzenie w drugiej kolejności parku kulturowego w Raciborowcach. Uzupełnienie niniejszego tekst stanowi polityka regionalna w zakresie ochrony dóbr kultury zawarto, jak już wspomniano, w punkcie 2.5 niniejszego tekstu. 4. W odniesieniu do infrastruktury społecznej plan Województwa Małopolskiego zwraca uwagę na konieczność upowszechnienia sportu i kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży przez wyposażenie istniejących i nowo realizowanych szkól w obiekty sportów ogólnorozwojowych, w tym w sale gimnastyczne i boiska sportowe do uprawiania różnych dyscyplin. Innym kierunkiem działania określonym w planie jest wspieranie sportu wyczynowego przez rozszerzanie dostępu do obiektów 14 sportowych przez wszystkich zainteresowanych oraz poprawę systemu szkolenia i treningu osób utalentowanych. Plan nie wymienia jednak w zakresie przestrzennych (lokalizacja) i pozaprzestrzennych (organizacja) działań na poziomie gmin ograniczając się głównie do terenów miejskich oraz podając zamierzenia inwestycyjne dotyczące sporów zimowych oraz ośrodków sportowo – rekreacyjnych w gminach posiadających szczególne predyspozycje do ich lokalizacji (gmina Michałowice nie jest wymieniana). 5. W zapisie integracji przestrzennej przedstawionej w ramach hierarchii ośrodków gmina Michałowice plasuje się na najniższym szczeblu t.j. poziomu lokalnego. Stanowić go wyposażone w małe obiekty infrastruktury społecznej zaspokajające mają małe ośrodki potrzeby lokalnych mieszkańców t.j. siedziby gmin. 6. Gmina Michałowice położona jest w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym podobnie jak pozostałe gminy Powiatu Krakowskiego Ziemskiego i powiatów bezpośrednio sąsiadujących (łącznie 40 gmin i miasto Kraków). Gmina Michałowice wymieniana jest w strefie zewnętrznej podmiejskiej przylegającej bezpośrednio do Krakowa. Powyższe jest związane ze zjawiskiem (obserwowanym od dłuższego czasu na terenie gminy Michałowice) przenoszenia się ludności miejskiej Krakowa do strefy podmiejskiej a jednocześnie z korzystaniem przez ludność gminy z szerokich usług i infrastruktury społecznej w obszarze Krakowa jako metropolii. 7. W odniesieniu do komunikacji ustalenia odnoszące się do gminy Michałowice dotyczą: − przebudowy drogi krajowej nr 7 jako drogi szybkiego ruchu (S7) z realizacją obwodnic i obejść terenów silnie zainwestowanych, co jest związane z zapewnieniem dogodnego i czytelnego przejazdu przez obszar Małopolski na kierunku N-S, − ograniczenie obudowy dróg wyższych klas w obszarze gmin (GP, G) funkcjami mieszkaniowymi, usługowymi lub przemysłowymi, − zatrzymanie procesu dekapitalizacji istniejącej sieci drogowej i obiektów inżynierskich z nią związanych przy efektywnym jej wykorzystaniu oraz podjęcie działań przebudowy i modernizacji w dostosowaniu do standardów ruchu, − poprawy dostępności terenów przez rozbudowę sieci o większych parametrach, − modernizacji linii kolejowej Kraków – Tunel – Kozłów (jako części międzynarodowej linii CE65) przebiegającej południowym obrzeżem gminy Michałowice. 8. W odniesieniu do systemów infrastruktury technicznej ustalenia dotyczące: − konsekwentnego wdrożenia wymogów ochronnych w określonych administracyjnie strefach ochrony ujęć wodnych, − kontynuacji działań na rzecz dalszego rozwoju sieci kanalizacyjnej w dostosowaniu do istniejącej i realizowanej sieci wodociągowej, − budowania nowych oczyszczalni ścieków w gminach wiejskich, które kanalizacji sanitarnej nie posiadają (lub są w nią wyposażone częściowo), − 15 na terenach zabudowy rozproszonej realizowania przydomowych oczyszczalni ścieków,modernizacji istniejących sieci średniego napięcia oraz utrzymania istniejących linii wysokich napięć (dotyczy 110 i 220kV w południowej części gminy). 2.3 INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO W ODNIESIENIU DO GMINY MICHAŁOWICE ZAWARTE W PROJEKCIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO. 1. Ustawa z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym definiuje w art.2 ust.5 inwestycje celu publicznego. Według w/w ustawy przez inwestycje celu publicznego należy rozumieć – działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym) stanowiące realizacje celów o których mowa w art.6 ustawy z dnia 21.08.1997 o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2000 r. Nr 46 poz.543 z późniejszymi zmianami). 2. Poniżej skonkretyzowano zadanie dotyczące gminy Michałowice wg wykazów sporządzonych w projekcie planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego. - W odniesieniu do strefy kulturowej w ramach zadań wynikających z Kontraktu Wojewódzkiego na lata 2001-2003 w pozycji: odnowa centrów małych miast i wsi wymieniona jest wieś Michałowice. W odniesieniu do potencjalnych zadań rządowych dotyczących dróg krajowych wynikających zarówno z „Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju” jak i „Polityki i Zamierzeń Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad” a także ze „Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego” wymieniana jest modernizacja trasy ekspresowej S7 Warszawa – Kraków – Chyżne, budowa obejść i obwodnic. (Inwestycja ta dotyczy przebiegu przez gmine Michałowice i wymaga w ramach niniejszego studium ostatecznego jej trasowania. 2.4. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE ORAZ POLITYKA REGIONALNA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA DOTYCZACA GMINY MICHAŁOWICE. 2.4.1. UWARUNKOWANIA PRZYRODNICZE. 1. Pod względem klimatycznym gmina Michałowice leży w granicach regionu Wyżyny Krakowsko – Miechowskiej w subregionie Wyżyny Miechowskiej. Średnia temperatura roczna wynosi 8-8.5ºC, a średnie opady roczne ok.750 l/m². Okres wegetacyjny trwa ok.215 dni. 2. Rzeźba terenu gminy charakteryzuje się wystepowaniem wzglednie wyrównaniej wierzchowiny rozcietej głęboką doliną Dłubni (szerokości od 280m w Wilczkowicach do 550m w Raciborowicach) i mniejszymi dolinami jej dopływów szerokości od 50m w górnych odcinkach do 150m w odcinkach dolnych. Najwieksze nachylenia wystepuja na zboczach dolin. Wysokości bezwzgledne na terenie gminy wynosza od ok. 215 m n.p.m. w Dolinie Dłubni przy granicy z Krakowem, 239 m n.p.m. w Raciborowicach, 305 m w Wilczkowicach i 328 m w Zagórzycach do 367 m n.p.m. na północno – zachodnim krańcu gminy. Spadki terenów są zróżnicowane przy czym spadki powyzej 20% należą do rzadkości. Zbocza doliny 16 Dłubni są dosyć wysokie i strome. Dotyczy to zwłaszcza lewego zbocza - na odcinku od Wilczkowic do Raciborowic – charakteryzującego się miejscami trudną dostępnością. 3. Podłoże geologiczne terenu gminy budują warstwy monokliny śląsko – krakowskiej lekko nachylone w kierunku północno-wschodnim. Są to wapienie jurajskie ( nie odsłaniające się na terenie gminy na powierzchni), na których zalęgają margle i wapienie margliste wieku kredowego. Na południowym krańcu gminy zalegają na nich utwory mioceńskie (głównie iły) a w pozostałej części gminy bezpośrednio na utworach kredowych zalęgają osady czwartorzedowe wykształcone jako utwory lessowe pochodzenia eolicznego. Lessy pod względem geotechnicznym są pyłami makroporowatymi, które po nawodnieniu ulegają upłynnieniu co może obniżyć ich wartość budowlana do gruntów średnio-nośnych i słabo-nośnych. Budowa geologiczna i rzeźba terenu nie stanowią istotnego ograniczenia dla zainwestowania. Istotnym uwarunkowaniem jest zagrożenie erozją gleb wytworzonych na podłożu lessowym w obrębie zboczy dolin, parowów i jarów. 4. Surowce mineralne w obszarze gminy nie są udokumentowane, tzn. brak jest złóż które dawałyby szansę eksploatacji na skale przemysłową. Nie mniej jednak stwierdza się ze dla potrzeb gospodarczych w przeszłości eksploatowano lokalnie gliny lessowe do wyrobu cegły a także piaski i margle. Były to jednak złoże niskiej jakości i ich eksploatacja ma wyłącznie historyczne znaczenie. 5. Wody powierzchniowe gminy Michałowiec prawie w całości związane są z rzeka Dłubnią i jej dopływami odwadniającymi gminę. Jedynie północno – zachodnie krańce gminy (Górna Wieś) położone są w zlewni Prądnika. Średni przepływ tej rzeki w profilu Zesławice (poniżej terenu gminy) obliczony dla okresu 1973-1987 wynosił 1,1 m³/s. Wielkość przepływu wykazuje dużą zmienność w ciągu roku. Najwyższe przepływy występują latem w okresie największych opadów. W efekcie powoduje to, że pewne obszary (zaznaczone na mapie) w dnie doliny Dłubni są zagrożone zalaniem w czasie wezbrań. Ponadto na terenie gminy (w Raciborowicach) znajduje się górna część zbiornika przeciwpowodziowego „Zesławice” na rzece Dłubni. Rzeka Dłubnia jest jednym ze źródeł zaopatrzenia Krakowa w wodę pitną. Ujecie wody znajduje się w Raciborowicach. Dla tego ujęcia została ustanowiona decyzja wojewody krakowskiego z dnia 25.07.1994 r. strefa ochronna a w niej teren ochrony bezpośredniej, wewnętrzny teren ochrony pośredniej (zaznaczony na mapie) oraz zewnętrzny teren ochrony pośredniej obejmujący całą zlewnię Dłubni powyżej ujęcia. Na terenie wewnętrznym ochrony pośredniej obowiązują następujące zakazy: - urządzania cmentarzy i grzebania zwierząt, - wprowadzania ścieków do ziemi i do wód, - urządzania pryzm kiszonkowych, - prowadzenia intensywnego chowu ryb i ich dokarmiania, - pojenia, pławienia i wypasania zwierząt, - mycia pojazdów mechanicznych, - wydobywania materiałów z koryta rzeki, - urządzania obozowisk i uprawiania sportów wodnych, - wykonywania robót melioracyjnych, - budowania dróg publicznych i linii kolejowych, 17 - stosowania intensywnych dawek nawożenia naturalnego i sztucznego (roczna dopuszczalna dawka NPK–150 kg, nawozów wapniowych w dawkach nie większych niż wymaga tego właściwość gleby, nawozy wapniowo-magnezowe stosowane rotacyjnie), - używania chemicznych środków ochrony roślin, - lokalizowania obiektów hodowlanych opartych na systemie chowu bezściołowego, - hodowli w systemie ściołowym powyżej 100DJP, Na zewnętrznym terenie ochrony pośredniej obowiązują następujące zakazy: - wprowadzania ścieków do wód, - rolniczego wykorzystania ścieków, - przechowywania i składowania odpadów promieniotwórczych, - lokalizowania wysypisk, wylewisk odpadów komunalnych. 6. Wody podziemne na wierzchowinie występują głęboko. Głównym zbiornikiem wód podziemnych są utwory kredowe – głównie margle. Zbiornik ten jest głównym źródłem zaopatrzenia gminy w wodę pitną. Projektuje się ustanowienie obszaru ochronnego zbiornika wód podziemnych „Niecka Miechowska”, w granicach którego znajduje się północno–wschodnia część gminy (zbiornik ten zaliczono do GPZW i oznaczono nr 409, jednak sporządzony plan ochrony związany z wyznaczeniem stref ochrony nie został dotąd zatwierdzony). Drugi poziom wód występuje w pokrywach czwartorzędowych zalegających na starszym podłożu. 7. Na terenie gminy Michałowice występują głównie gleby brunatne wykształcone na podłożu utworów lessowych. Ponadto w dnie doliny Dłubni występują mady wytworzone na podłożu osadów rzecznych. Są to gleby bardzo urodzajne. Dominują gleby I-III klasy bonitacyjnej. Gleby klas IV-VI występują głównie na zboczach dolin. 8. Szata roślinna gminy uległa znacznym zmianom. Obecnie tylko niewielkie obszary posiadają szatę roślinna zbliżona do naturalnej. Są to lasy zajmujące 197 ha, tj.3,7% powierzchni gminy. Występują one w kilku kompleksach na zboczach doliny Dłubni i jej dopływów. Stanowią one zarazem najważniejsze ostoje zwierząt dziko żyjących. Ze względu na położenie w odległości do 10 km od granic administracyjnych Krakowa wszystkie lasy na terenie gminy spełniają warunki zaliczenia do lasów ochronnych. Jednakże jak dotychczas jedynie trzy kompleksy leśne znajdujące się w zarządzie Lasów Państwowych nadleśnictwa Miechów zostały uznane za ochronne zarządzeniem Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów naturalnych i Leśnictwa z dnia 30.03. 1993 r. Dużą różnorodnością gatunkową roślinności cechują się także trwałe użytki zielone zajmujące 302 ha, tj.5,7 % powierzchni gminy, występujące głównie w dolinie Dłubni. Istotne znaczenie dla bioróżnorodnosci terenów gminy maja także zadrzewienia śródpolne, które oprócz funkcji siedliskowych pełnia także funkcje glebochronne, przeciwerozyjne. Ponadto na terenie gminy znajduje się szereg parków zabytkowych z okazałymi drzewami o szczególnych walorach krajobrazowych. Dolina Dłubni wraz z zadrzewionym otoczeniem koryta rzeki, łąkami w dnie doliny oraz lasami i zadrzewieniami na zboczach pełni funkcje korytarza ekologicznego umożliwiającego migracje gatunków pomiędzy terenami zurbanizowanymi Krakowa a terenami rolnymi i leśnymi położonymi na północ od miasta. 9. Brak jest danych dotyczących fauny. Należy sadzić, że występującym tu siedliskom towarzyszą tradycyjne gatunki zwierząt. 18 2.4.2. JAKOŚĆ ŚRODOWISKA I JEGO ZAGROŻENIE. 1. W odniesieniu do zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na podstawie raportu Państwowego Inspektora Ochrony Środowiska w obszarze gminy nie obserwuje się przekroczenia średnich rocznych stężeń substancji zanieczyszczeń (CO, SO2, NO2, pył zawieszony PM10). Zwiększenie emisji w stosunku do pozostałego obszaru niewątpliwie występuje w sąsiedztwie istniejącej drogi krajowej nr 7. Lokalne pogorszenie jakości powietrza atmosferycznego występuje w sezonie grzewczym z uwagi na paleniska domowe. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego pozostaje pod wpływem emisji z terenu Miasta Krakowa. Poziom wpływu zależy od emisji w mieście (poziom ten w ostatnich latach maleje) oraz od cyrkulacji powietrza to jest kierunków wiatrów nanoszących zanieczyszczenia nad teren gminy. 2. W odniesieniu do zanieczyszczenia wód powierzchniowych, na podstawie prowadzonego monitoringu dla rzeki Dłubni (punkt w Kończycach), stwierdza się, że w ogólnej ocenie prowadzi ona wodę pozaklasą. Przy czym pod względem fizykochemicznym są to wody III klasy czystości, pod względem stężeń sanitarnych III klasy czystości i pod względem hydrobiologicznym II klasy czystości. 3. Jakość wód podziemnych w utworach jurajskich jest oceniana w klasach od Ia do Ic a więc są to wody wysokiej jakości. 4. Na obszarze gminy nie prowadzi się pomiarów klimatu akustycznego. Głównym źródłem hałasu w obszarze gminy jest droga krajowa. W jej otoczeniu standardy określone dla hałasu są niewątpliwie przekroczone co wiąże się z faktem że część zabudowy w bezpośrednim sąsiedztwie kwalifikuje się do kategorii obszarów zagrożonych hałasem. 5. Tereny w sąsiedztwie drogi krajowej narażone są także na zagrożenia związane z niebezpiecznymi substancjami (artykuły ropopochodne, chlor, amoniak oraz inne substancje groźne dla środowiska detergenty itp.) 6. Zagrożenie powodziowe związane są z głównymi rzekami i potokami w obszarze gminy i dotyczy zarówno zalania jak i podtopień terenów. Zasięg terenowy zagrożeń określony dotychczas wynika z wywiadu przeprowadzonego wśród mieszkańców w obszarze gminy i odnosi się do największych wylewów rzek oraz wyrywkowych ustaleń. Niewątpliwie istnieje potrzeba badań profesjonalnych, które mogą być podjęte w obszarze Województwa pod nadzorem Dyrektora Rejonowego Zarządu Gospodarki Wodnej (ustalenia w tym zakresie zawarto w projekcie planu zagospodarowania przestrzennego Województwa Małopolskiego). 7. Zagrożenia osuwiskowe dotyczące dwu obszarów: terenu na styku wsi Książniczki i Młodziejowice oraz w Raciborowicach na styku z terenem Kończyc. 19 2.4.3. POLITYKA REGIONALNA W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA. 1. Walory przyrodniczo – krajobrazowe gminy zdecydowały o objęciu znacznych terenów ochrona prawną. Aktualnie na terenie gminy znajdują się następujące tereny i obiekty chronione na podstawie Ustawy o ochronie przyrody: - Dłubiański Park Krajobrazowy (obejmujący dolinę Dłubni) - Park Krajobrazowy „Dolinki Krakowskie”, na terenie którego znajduje się północno-zachodnia cześć gminy, - otulina w/w Parków Krajobrazowych, - 7 drzew i 1 krzew uznane za pomniki przyrody, w tym 5 w parku podworskim w Młodziejowicach i 3 w parku podworskim w Michałowicach a mianowicie: o wiązy szypułkowe Nr. Rej. 17/1, 17/2, 17/3 oraz 17/5 w parku podworskim w Młodziejowicach, o dąb szypułkowy Nr. Rej. 17/4 w parku podworskim w Młodziejowicach, o buk zwyczajny Nr. Rej. 17/6 w parku podworskim w Michałowicach, o dereń jadalny – krzew Nr Rej 17/7 w parku podworskim w Michałowicach, o kasztanowiec biały Nr Rej 17/8 w parku podworskim w Michałowicach. Dla zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych (w tym Parku Dłubiańskiego i Parku „Dolinki Krakowskie”) wraz z otuliną opracowano w 1995 roku Plan ochrony, którego ustalenia są wiążące przy sporządzaniu przez samorządy gmin miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. 2. Z zagadnieniami tymi wiąże się ochrona istniejących zasobów leśnych przy działaniu na rzecz poprawy zdrowotności i kondycji drzewostanu, kontynuacje działań na rzecz zabezpieczenia obecnego poziomu różnorodności biologicznej oraz powiększenie zasobów leśnych (dolesienia, zalesienia) 3. Prowadzone działania na rzecz tworzenia europejskiej sieci ekologicznej, do której włączona będzie Polska z głównymi korytarzami, nadają z powrotem rangę dla tego typu myślenia na poziomie gminy. W tej sytuacji istotnym jest zachowanie istniejących naturalnych warunków na terenach predysponowanych dla tworzenia lub utrzymania lokalnych korytarzy ekologicznych łączących tereny leśne stanowiące węzły ekologiczne a zarazem siedliska i ostoje gatunków fauny i flory. Korytarze ekologiczne umożliwiają migrację gatunków często stanowią również ich ostoję. 4. Jednym z istotnych zadań zapisanych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa małopolskiego jest ochrona wojewódzkiego zasobu gleb zwłaszcza wysokiej jakości (klasy bonitacyjne od I-III) przed nieuzasadnionymi wyłączeniami z użytkowania rolniczego a także przed ich degradacją związaną z erozją naturalną i z zanieczyszczeniami. Powyższe dotyczy gminy Michałowice dysponujących znacznym zasobem tych gleb. 5. Ochroną prawną objęto ujęcia wody pitnej Dłubni stanowiacej źródło zaopatrzenia mieszkańców wschodniej części Krakowa ( co szeroko opisano w punkcie 2.4.1. akapit 5). Prowadzi się także działania zmierzające do objęcia ochrona Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 409 ”Niecka Miechowska” (patrz pkt. 2.4.1 akapit 6). 6. Ochrona powietrza atmosferycznego w przypadku Krakowa jak i terenów bezpośrednio z nim związanych stanowi tradycyjnie jeden z głównych priorytetów stawianych przez władze regionu 20 mając na uwadze katastrofalny stan z okresu industrializacji. Pomimo znacznej poprawy w tym zakresie ciągła redukcja wielkości sumarycznych emisji pyłów i gazów wynika z wojewódzkiego programu prognoz ochrony środowiska i ochrony powietrza. W ostatnich latach wiele uwagi poświecono działaniom na rzecz ograniczenia emisji zanieczyszczeń komunikacyjnych. 7. Racjonalizacja gospodarki odpadami należy również do istotnych działań wymienionych w polityce regionalnej w zakresie ochrony środowiska. Wiąże się to z wprowadzeniem nowoczesnych systemów utylizacji w obszarach o wysokiej produkcji odpadów (duże miasta) jak i ograniczeniu negatywnego wpływu składowisk lokalnych gminnych czy poza gminnych poprzez ich modernizacje oraz wdrożeniem selektywnej zbiórki odpadów. 8. Istotnym zagadnieniem polityki regionu jest zapewnienie warunków bezpieczeństwa osób i mienia, co wiąże się z wprowadzeniem ograniczeń lub wykluczeń zainwestowania terenów zagrożonych powodzią lub podtopieniem a także osuwiskami. 21 2.5. POLITYKA REGIONALNA W ZAKRESIE DÓBR KULTURY. 1. Gmina Michałowice pomimo, że obejmuje stosunkowo niewielką powierzchnię posiada wiele obiektów i zespołów zabytkowych stanowiących niejednokrotnie wartości kulturowe rangi regionalnej. Z obiektów objętych ochroną prawna tj. wpisanych do rejestru zabytków wymienić należy: - zespół dworsko – parkowy w Książniczkach (nr rej. A – 585) obejmujący: dwór murowany z 1896r., budynek rządcówki z końca XIX w, spichlerz murowany z końca XIX w, park dworski o charakterze krajobrazu ze zróżnicowanym drzewostanem, którego niektóre okazy sięgają ok. 100lat, - zespół dworsko – parkowy w Michałowicach (nr rej. A – 465) obejmujący: dwór murowany z XIX w (odbudowany po pożarze w 1979r.), spichlerz drewniany z XIX w, stajnię dworską murowaną z roku 1910, park dworski o charakterze krajobrazu o cechach neoromantycznych o zróżnicowanym drzewostanie, - zespół dworsko – parkowy w Młodziejowicach (nr rej. A – 492) obejmujący: dwór częściowo z XVI w, murowany, częściowo z początku XX w, park dworski o charakterze krajobrazowym o wybitnie walorach dendrologicznych i przyrodniczych z okazami pomnikowymi, - zespół pałacowy w Sieborowicach (nr rej. A – 584) obejmujący: dwór (pałac) murowany z 1882r, 2 spichlerze murowane z 1880r., stajnie dworskie murowane z 1900r (przebudowane przed 1939r. na dom zarządcy), wozownie i kuźnia, murowane z przełomu XIX i XX w., zarządcówka murowana z 1900r. (przebudowana w 1938r. na chlewnię), park w stylu neoklasycznym o przykładowym kształtowaniu zieleni, - zespół dworsko – parkowy w Zagórzycach Dworskich (nr rej. A – 699) obejmujący: dwór murowany z 1863r., spichlerz drewniany z 1747r. (przebudowany w 1946r), park dworski z XVIII w przekształcony w XX w na park krajobrazowy, a na przełomie XIX i XX w na ogród modernistyczny o zróżnicowanym drzewostanie, - zespół kościelny parafii p.w. Św. Małgorzaty w Raciborowicach (nr rej. A –17) obejmujący: kościół murowany w latach 1460-76, dzwonnicę murowano – drewnianą (część przyziemna murowana z 1476r., część drewniana z drugiej polowy XIX w.), - zespół kościelny parafii p.w. Św. Jakuba Młodszego w Więcławicach (nr rej. A –181) obejmujący: kościół drewniany z 1748r., dzwonnicę drewnianą ( z 1848r., oraz wpisane do ewidencji zabytków plebanię murowaną z pocz. XIXw, organistówkę murowaną z 1900r. oraz przytułek ubogich drewniano – murowany z ok. 1900r., - zagroda w Zerwanej (nr rej. A-727) obejmująca: dom mieszkalny murowany z 1917r., kaplicę murowaną , figurkę Św. Jana Nepomucena z XVIII w., 2. Z zespołów i obiektów posiadających wartość historyczną i architektoniczną pozostających w ewidencji zabytków wymienić należy: a) trzy dawne zespoły dworskie: − pozostałości zespołu dworsko – parkowego w Masłomiącej z I poł. XIXw., − zespół dworski z pozostałością folwarku z założenia parkowego w Raciborowicach, w których obiekty dawnego dworu i zabudowa przydworska zostały całkowicie wymienione nową substancją z zachowaniem pierwotnych lokalizacji, − b) 22 Pozostałości zespołu dworskiego w Wilczkowicach (park krajobrazowy z XIX w.) zagroda młynarska w Raciborowicach obejmująca młyn wodny z 1897r., stajnie murowaną z roku 1900, c) szkoła w Michałowicach murowana z ok. 1920r., d) d) kaplica cmentarna w Raciborowicach, drewniana z 1847, e) e) zagrody obejmujące domy mieszkalne i budynki gospodarcze, drewniane, drewniano– murowane i murowane, w łącznej ilości 11, we wsiach: Kończyce (1), Kozierów (1), Książniczki (1), Michalowice (5), Raciborowice (1), Wola Więcławska (2), f) f) budynki mieszkalne w łącznej ilości 26 we wsiach: Kończyce (1), Książniczki (1), Michalowice (8), Pielgrzymowice (3), Raciborowice (4), Stare Zagórzyce (1), Więclawice Dworskie (1), Wola Więcławska (1), Zerwana (6). g) g) obiekty gospodarcze obejmujące suszarnię tytoniu w Woli Więcławskiej i stodołę w Michałowicach, Na łączną ilość 53 obiektów wyszczególnionych w punkcie e) i g) dominują obiekty konstrukcji murowanej w ilości 29, budynki konstrukcji murowano – drewnianej obejmują 2 obiekty, zaś konstrukcji drewnianej 22 obiekty. Szczegółowy wykaz obiektów według poszczególnych miejscowości przedstawiono w załączonym Załączniku nr 1 do niniejszego Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice – (rozdział 5niniejszego tekstu) 3. W obszarze gminy Michałowice występuje szereg stanowisk archeologicznych z okresu: prehistorycznego, mezolitu, neolitu, okresu wpływów rzymskich aż do średniowiecza. Łączna ilość stanowisk archeologicznych wynosi 140 z czego: − − − − − − − − − − − − − − − − − w Górnej Wsi: 7 (3 kat I i 4 kat. II) w Kończycach: 3 (wszystkie kat. II) w Kozierowie: 2 (wszystkie kat. II) w Książniczkach: 9 (1 kat. I oraz 8 kat. II) w Maslomiącej: 11 (1 kat. I oraz 10 kat. II) w Michałowicach: 43 (1 kat. I i 42 kat. II) w Młodziejowicach: 12 (wszystkie kat. II) w Pielgrzymowicach: 10 (wszystkie kat. II) Raciborowicach: 3 (1 kat. I 2 kat. II) w Sieborowicach: 2 (wszystkie kat.. II) w Starych Więcławicach: 4 (wszystkie kat. II) w Starych Zagórzycach: 2 (wszystkie kat.. II) w Więcławicach Dworskich: 4 (wszystkie kat.. II) w Wilczkowicach: 14 (wszystkie kat.. II) w Woli Więcławskiej: 8 (wszystkie kat.. II) w Zagórzycach Dworskich: 3 (wszystkie kat.. II) w Zdziesławicach: 3 (wszystkie kat.. II) Bardziej szczegółowe dane dotyczące stanowisk zawarto w załączniku nr 1 (patrz rozdział 5). 23 Ustalenia dotyczące tych stanowisk określają możliwość prowadzenia prac budowlano - ziemnych pod warunkiem uprzedniego przeprowadzenia badań sondażowo - wykopaliskowych. W przypadku, gdy badania te nie pozwolą na wyciągnięcie jednoznacznych wniosków konieczne jest zapewnienie stałego nadzoru archeologicznego przy prowadzeniu prac ziemnych. W przypadku natrafienia na obiekty lub przedmioty zabytkowe na inwestorze spoczywa obowiązek powiadomienia o tym fakcie Muzeum Archeologicznego. 4. Przytoczone powyżej w sposób syntetyczny dane dotyczące zasobów kulturowych gminy Michałowice pozwalają sformułować generalne wytyczne do ujęcia ich w części II niniejszego “Studium”, tj. przy formułowaniu polityki i kierunków rozwoju przestrzennego gminy. Dotyczą one: − przestrzegania przepisu obowiązujących dla obiektów wpisanych do rejestru zabytków, − objęcia stałą ochroną pozostałych zespołów i elementów zabytkowych, które jako dobra z racji posiadanej rangi historycznej winny być zachowane dla następnych pokoleń, − zachowania z uwzględnieniem ich historycznego i naturalnego otoczenia istniejących układów i założeń urbanistycznych (w tym szczególnie zespołów parkowych), − przestrzeganie zasad ochrony stanowisk archeologicznych zgodnie z ustaloną dla nich kategorią i przepisami (w tym szczególnie wynikających z ustawy z dnia 23.07.2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). 24 Rozdział 3. DIAGNOZA UWARUNKOWAŃ WEWNĘTRZNYCH Na uwarunkowania wewnętrzne w rozumieniu autorów składają się z jednej strony czynniki obiektywne, na które wpływ władz lokalnych jest ograniczony, lecz możliwy do kreowania takie jak: sytuacja demograficzna (np. przez politykę socjalną, sprzyjanie migracji) oraz takie, na które władze lokalne poprzez odpowiednia politykę mają nieco większy wpływ (w dostosowaniu do uwarunkowań zewnętrznych). Należą do nich: jakość życia związana z potrzebami i aspiracjami mieszkańców, rozwój funkcji społeczno - gospodarczych z uwzględnieniem istniejących zasobów sfery materialnej niematerialnej, kształtowanie i funkcjonowanie układu przestrzennego z uwzględnieniem aspektów przyrodniczych i kulturowych, surowcowych oraz istniejącego zainwestowania, w tym szczególnie możliwości przekształceń struktury przestrzennej uwzględniając dotychczasowy rozwój gminy. 25 3.1. AKTUALNA SYTUACJA DEMOGRAFICZNA 3.1.1. Struktura demograficzna 1. Jednym z istotnych uwarunkowań decydujących o przebiegu procesów rozwojowych gminy są czynniki demograficzne. Tempo rozwoju ludności i związane z tym zmiany struktury wieku w podstawowych grupach to podstawa do formowania strategii i kierunków rozwoju społecznogospodarczego i przestrzennego gminy. 2. Charakterystyczne cechy struktur demograficznych. W 2003 r. gminę Michałowice zamieszkiwało 7,4 tys. ludności (tj. 3,1% ludności powiatu krakowskiego i 3,9% ludności wiejskiej tegoż powiatu). Strukturę ludności gminy obrazuje zamieszona poniżej tabela sporządzona na podstawie danych NSP 1988 i danych Urzędu Gminy Michałowice. Tabela nr 2. Struktura ludności gminy Stan na 31.XII.r. w osobach Wyszczególnienie Ogółem - mężczyźni - kobiety Dynamika zmiany w %% (struktura w %%) 1998 r. 2002r. 2003r. 1988-2003 1988 r. 6343 3141 6647 3264 7182 3607 7385 3684 116,4 117,3 3202 3383 3637 3701 115,6 Stan zaludnienia gminy 03.12.2003r. wg wsi zamieszczono poniżej w tabeli nr 3. 26 Tabela nr 3 Ludność gminy wg podstawowych jednostek osiedleńczych. Wyszczególnienie 1988r. 1998r. 2002r. 240 264 287 Górna Wieś 203 206 216 Kończyce 176 207 212 Kozierów 278 280 287 Książniczki 444 480 521 Masłomiąca 1484 1685 1941 Michałowice 280 292 307 Młodziejowice 351 373 381 Pielgrzymowice 604 670 731 Raciborowice 301 246 301 Sieborowice 268 258 275 Więcławice Dwor. 201 217 213 Więcławice Stare 313 312 322 Wilczkowie 387 364 370 Wola Więcławska 294 290 285 Zagórzyce Dwor. 110 116 122 Zagórzyce Stare 188 195 192 Zdzięsławice 221 192 203 Zerwana 6343 6647 7182 Ogółem gmina dane Urzędu Gminy dla 2002 i 2003 1998 roku; 1988r – wg NSP 1988 03.XII.2003r. 313 218 212 284 534 2064 314 396 747 290 286 214 331 274 290 116 193 211 7385 Dynamika wzrostu w latach 1988-1998 1998-2002 110 118 101 106 118 102 101 101 108 111 114 122 104 108 106 106 111 111 82 118 96 111 108 99 100 106 94 103 99 100 105 100 104 99 87 110 105 111 1988-2002 130 107 120 102 120 139 112 113 124 96 107 106 106 97 99 105 103 95 116 27 Przedstawione podstawowe wskaźniki charakteryzujące potencjał demograficzny gminy Michałowice wskazują, że: - populacja kobiet przewyższa jedynie o 0,2 punkta procentowego liczbę mężczyzn; - średnioroczny przyrost rzeczywisty ludności w przeciągu ostatnich 15 lat wynosił w gminie około 69,5 osób rocznie w tym w ostatnich 5 latach - 147,6 osoby. Średnia gęstość zaludnienia na 1 km2 wynosi 145 osób. 3. Istotnym elementem oceny stopnia rozwoju gminy jest tempo rzeczywistego przyrostu demograficznego. Wzajemne proporcje oraz bezwzględne wielkości składowych przyrostu podano poniżej. Tabela nr 4. Ruch naturalny ludności Wyszczególnienie 1988r. w na 1000 osobach M Urodzenia żywe 109 17,2 Zgony 68 10,7 Przyrost naturalny 41 6,5 1998r. w osobach na 1000 M 80 12,0 72 10,8 8 1,2 2002r. w osobach na 1000 M 71 9,8 52 7,2 19 2,6 Powyższe dane wskazują na zahamowanie tempa przyrostu naturalnego ludności, niemniej wskaźnik na 1000 mieszkańców tego przyrostu jest jednym z korzystniejszych w skali gmin wiejskich powiatu krakowskiego. Tabela nr 5. Ruch wędrówkowy Wyszczególnienie 1988 r. 1998 r. 2002 r. Napływ 73 94 164 Odpływ 77 57 84 Saldo -4 + 37 + 80 Przedstawione powyżej dane wskazują na odwrócenie trendu migracyjnego gminy (w poprzednich latach saldo ujemne, obecnie dodatnie). Sytuacja ta obserwowana jest coraz powszechniej w wielu gminach wiejskich położonych w mieszkaniowego w Krakowie stworzyło pobliżu miasta Krakowa. Zahamowanie budownictwa barierę ograniczającą napływ migracyjny do miasta i pojawienie się symptomów odwrócenia trendów migracyjnych czyli odpływu z miasta do obszarów położonych w racjonalnej (30 - 60 minutowej) izochronie dojazdów do pracy. 4. Ważnym elementem dla rozwoju gminy mają przeobrażenia struktury wieku. Porównanie struktury wieku gminy wg podstawowych grup z danymi dla obszaru powiatu krakowskiego w tym wsi województwa małopolskiego wskazują na relatywnie młodszą strukturę wieku. Strukturę wieku w podstawowych oraz cząstkowych grupach wieku zamieszczono w tabelach nr 6 i nr 7. Tabela nr 6. Struktura wiekowa wg podstawowych grup wiekowych w % Gmina Powiat Krakowski Województwo Michałowice Małopolskie Wiek ogółem wsie ogółem wsie Ogółem przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny 100,0 24,9 60,0 15,1 100,0 24,0 60,6 15,4 100,0 24,4 60,1 15,5 100,0 23,8 61,1 15,1 100,0 27,4 57,9 14,7 28 Rozkład cząstkowej struktury wiekowej gminy Michałowice w porównaniu z danymi dla powiatu i województwa małopolskiego w liczbach bezwzględnych jak i odsetkach ilustruje przedstawioną poniżej tabela nr 7. Tabela nr 7. Ludność wg wieku (stanu na 31.XII. 2002r.) na tle średnich struktur powiatu krakowskiego oraz województwa małopolskiego wg danych Urzędu Statystycznego w Krakowie. Gmina michałowice Grupy wieku Ogółem Wiek 0-2 lat Wiek 3-6 Wiek 7-12 Wiek 13-15 Wiek 16-18 Wiek 19-24 Wiek 25-29 Wiek 0-17 Wiek 18-59K/64M. Wiek 60 i więcej K 65 i więcej M Powiat województwo województwa krakowski małopolskie małopolskiego OGÓŁEM WSIE OGÓŁEM w osobach struktura w %% 721,4 213 353 640 352 376 710 515 1803 4347 1049 100,0 2,9 4,9 8,8 4,9 5,2 9,8 71 24,9 60,0 15,1 struktura w %% 100,0 3,1 4,6 8,4 4,7 4,9 9,9 7,6 24,0 60,6 15,4 100,0 3,1 4,5 8,3 4,6 5,1 10,5 7,8 238 61,1 15,1 100,0 3,6 5,4 9,7 5,1 5,3 9,7 7,5 27,4 57,4 14,7 Analiza cząstkowych grup wieku gminy wykazała, że: - udział cząstkowych grup wieku przedszkolnego i szkolnego jest wyższy niż przeciętnie w gminach powiatu krakowskiego i województwa małopolskiego, ale mniejszy niż przeciętnie w terenach wiejskich województwa ; - -odsetek ludności w wieku produkcyjnym w gminie jest niższy o 0,6 punktu procentowego niż w pozostałych gminach powiatu krakowskiego i o 1,1% niż średnio w województwie; ale niższy o 2,1% niż w terenach wiejskich województwa - odsetek ludności w wieku poprodukcyjnym jest podobny jak średnio w województwie ale niższy niż w terenach powiatu krakowskiego. 5. Współczynnik obciążenia ekonomicznego mieszkańców gminy Michałowice w analizowanym okresie wykazuje tendencje malejące co świadczy o zmniejszeniu się ludności w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym. Obrazują to dane zamieszczone w tabeli nr 8. 29 1068 1863 3826 1061 0,85 1881 0,76 4056 1061 1803 0,72 produkcyjny 3419 przedprodukcyjn y 1856 Współczynnik obciążenia ekonomicz-nego poprodukcyjny wiek produkcyjny wiek przedprodukcyjn y wiek poprodukcyjny wiek produkcyjny 2002r. przedprodukcyjn y 2000r. poprodukcyjny 1998r. produkcyjny 1988r. przedprodukcyjn y Wyszczególnie nie Ilość mieszkańców 4347 poprodukcyjny Tabela nr 8. 1094 0,67 Struktura wieku wg Urzędu Statystycznego w Krakowie. 6. Generalnie sytuację demograficzną gminy Michałowice na tle powiatu i gmin województwa małopolskiego określa się jako w miarę korzystną. Charakterystyczne dla niektórych obszarów wiejskich kraju niekorzystne procesy demograficzne takie jak depopulacja czy deformacje płci i wieku w zasadzie tu nie występują. Aktualnie kształtujące się procesy demograficzne wskazują, że dalszy rozwój demograficzny gminy będzie korzystniejszy w porównaniu do wojewódzkiego dla obszarów wiejskich. Dotyczyć to będzie szczególnie przyrostu ludności jak i przekształceń struktur wieku. 3.1.2. RYNEK PRACY 3. Lokalne zasoby pracy. Jednym z podstawowych składników rynku pracy są zasoby siły roboczej gminy, które określone zostały na następującym poziomie: Tabela nr 9. Zasoby pracy gminy Michałowice wg stanu na 31.XII.2002 r. Wyszczególnienie w tys. osób Udział w %% Zasoby pracy razem 3,4 100,0 Pracujący w gospodarce narodowej 2,5 73,5 - pracujący w gospodarce narodowej w zakładach 0,4 11,7 pracy zatrudniających powyżej 9 osób - pracujący w zakładach pracy zatrudniających poniżej 1,0 29,4 9 osób - pracujący w rolnictwie 1,1 32,4 Rejestrowani bezrobotni 0,3 8,8 Saldo migracji wahadłowej (szacunek) 0,6 7,6 Cechą charakterystyczną miejscowego bezrobocia jest: o niższy niż w innych gminach odsetek kobiet wśród ogólu bezrobotnych (43,5%), o stosunkowo duży odsetek wśród bezrobotnych ludzi mlodych (39,7%) o wyjątkowo wysoki odsetek wśród bezrobotnych nie posiadających prawa do zasiłki (82,1%). Przedstawione dane dotyczące struktury zasobów pracy w 2002r. wskazują, że w gminie Michałowice wiodącą funkcję pelni sektor pozarolniczy –usługi, budownictwo, produkcje zatrudniajace łącznie 1,4 tys. osób tj. 41,1% zasobów pracy podczas gdy rolnictwo jedynie 1,1 tyś. osób tj 32,4%. 4. Wielkość i struktura pracujących. 30 W 2002r. w gminie Michałowice pracujących w gospodarce narodowej, z wyłączeniem zakładów pracy zatrudniających poniżej 9 osób, było 375 osób. Struktura zatrudnienia wg sekcji PKD przedstawiono poniżej. Tabela nr 10. Pracujący w gospodarce narodowej w gminie Michałowice. Wyszczególnienie Liczba pracujących w 2002 r. w osobach Ogółem, w tym: rolnictwo, łowiectwo, rybołówstwo przemysł, budownictwo usługi rynkowe usługi nierynkowe w %% 375 41 65 103 166 100,0 10,9 17,3 27,5 44,3 5. Bezrobocie w porównaniu z innymi gminami województwa na terenie gminy nie jest zbyt duże. Według danych na koniec 2002 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 262 osoby. Kształtowanie się zjawiska bezrobocia w gminie Michałowice ilustruje poniższe zestawienie: TABELA NR 11. STRUKTURĘ BEZROBOTNYCH WG STANU NA 31.XII. 2002 R. W %% Gmina Michałowice Wyszczególnienie Ogółem bezrobotni z tego: - kobiety - pozostający bez pracy 13 i więcej miesięcy - w wieku do 24 lat - nie posiadający prawa do zasiłku w osobach 262 udział %% 100,0 114 111 104 215 43,5 42,4 39,7 82,5 Tabela nr 12. Ilość bezrobotnych w latach 1998-2002r. 1998r. 1999r. 2000r. 2001r. 2002r. Ilość osób % 92/50 100,0/54,3 156/76 100,0/48,7 209/108 100,0/51,7 265/111 100,0/41,9 ogółem/ kobiety ogółem/ kobiety ogółem/ kobiety Ogółem/ kobiety kobiety ogółem/ Wyszczególnienie 262/114 100,0/43,5 Cechą charakterystyczną miejscowego bezrobocia jest: - relatywnie niższy niż w gminach ościennych wskaźnik bezrobocia (z wyjątkiem gminy Zielonki) - niższy niż w innych gminach odsetek kobiet wśród ogółu bezrobotnych (43,5%); - stosunkowo duży odsetek wśród bezrobotnych ludzi młodych (39,7%); - wyjątkowo wysoki odsetek bezrobotnych nie posiadających prawa do zasiłku (82,1%). Podsumowując należy podkreślić, że jednym z podstawowych czynników ograniczających zachwianą równowagę na gminnym rynku pracy jest działanie promocyjne oraz tworzenie sprzyjających warunków dla tworzenia nowych miejsc pracy w szeroko pojętych usługach. 31 3.2. OCENA STANU I UWARUNKOWANIA ROZWOJU GOSPODARCZEGO GMINY MICHAŁOWICE. 3.2.1. MOŻLIWOŚCI I UWARUNKOWANIA ROZWOJU ROLNICTWA I LEŚNICTWA 1. Analizując dotychczasową politykę rolną w gminie Michałowice zwrócić należy uwagę na elementy, które jednocześnie stanowią potencjalnie duże możliwości rozwoju tej funkcji a zarazem na elementy niekorzystne. Przedstawiono je w sposób syntetyczny poniżej, a rozwinięto w dalszej części tekstu. Do elementów korzystnych zaliczyć należy: − wysoki udział użytków rolnych (3884 ha) w ogólnej powierzchni gminy (5309 ha) – 73,2% oraz gruntów ogółem (4287 ha) – 90,6%; − wysoki 80% udział gleb klasy bonitacyjnej I-III (przy 1,0% udziału gleb klasy V-VI); − duży udział gleb kompleksu pszennego dobrego w ogólnej powierzchni gruntów ornych; − dobre wyposażenie gospodarstw w maszyny rolnicze, − stosunkowo korzystny, w porównaniu z innymi gminami województwa wskaźnik 36,2 osób zatrudnionych na 100 ha użytków rolnych. (źródło dane NSP 2002) Do elementów niekorzystnych zaliczyć należy: − nadmierne rozdrobnienie gospodarstw rolnych (średnia wielkość gospodarstw 2,46 ha, w tym użytków rolnych 2,23 ha); − występujące powszechnie zjawisko erozji gleb. Z innych elementów charakteryzujących ogólnie obszar rolniczej przestrzeni produkcyjnej wymienić należy: − wyliczoną przeciętną powierzchni użytków rolnych przypadającą na 1 mieszkańca wynoszącą 0,52 ha; − mały zaledwie 1,4% udział lasów w stosunku do ogólnej powierzchni gminy. 2. W strukturze użytków rolnych zwraca uwagę wysoki (84,7%) udział gruntów ornych. Załączone poniżej zestawienie obrazuje strukturę użytków rolnych. 32 Tabela nr 13. Użytki rolne w gminie Michałowice. Wyszczególnienie Grunty orne Sady i ogrody Łąki trwałe Pastwiska RAZEM Powierzchnia w ha 3289 315 240 40 3884 % do całości użytków 84,7 8,1 6,2 1,0 100,0 Źródło: NSP 2002 – Gmina wiejska Michałowice US w Krakowie 3. W gminie Michałowice wg klasyfikacji bonitacyjnej ponad 80% użytków rolnych posiada gleby klasy I do III, jedynie około 1% to gleby klasy V i VI, pozostałe ok. 19% stanowią gleby klasy IV. W gminie występują gleby brunatne i pseudobielicowe oraz czarnoziemy, a także w warunkach silnego uwilgotmienia gleby glejowe. W dolinach rzecznych występują mady. Należy podkreślić, że ponad polowa powierzchni przeznaczonej pod uprawy charakteryzuje się korzystnymi warunkami pod względem przydatności dla produkcji rolnej. 4. Także inne warunki naturalne w gminie należy uznać za korzystne dla rozwoju rolnictwa. Duży wpływ na rolnicze wykorzystanie przestrzeni produkcyjnej ma rzeźba terenu. Ogólnie porównując z innymi terenami województwa małopolskiego warunki ukształtowania terenu należy ocenić jako korzystne, tereny niekorzystne stanowią niewielki procent. Grunty orne w 95% posiadają stosunkowo korzystne warunki do uprawy mechanicznej przy czym całość użytków rolnych nadaje się do wykorzystania ciągników przy pracach polowych, a 80% gruntów rolnych do wykorzystania kombajnów przy zbiorach zbóż. Odnośnie warunków wodnych szczególnie interesujący jest poziom wilgotności gleb. Największą powierzchnię w gminie zajmują gleby o właściwych, względnie zbliżonych do właściwych stosunkach wodnych w gruntach ornych. 5. Do korzystnych warunków należy zaliczyć wyposażenie techniczne gospodarstw rolnych. Dotyczy to dobrego zainwestowania w obiekty budowlane związane z produkcją rolną oraz średnio wyposażone w maszyny rolnicze, Szczególnie dobre wyposażenie dotyczy ciągników (764 maszyny) i samochodów dostawczych (228 maszyn). W kombajny zbożowe wyposażonych jest 39 gospodarstw dużych a w kombajny ziemniaczane – 33 gospodarstwa duże. 6. Odnośnie zjawisk niekorzystnych dla rozwoju rolnictwa w obszarze gminy Michałowice w pierwszej kolejności wymienić należy erozję gleb. Drugim niekorzystnym zjawiskiem dla rozwoju rolnictwa w gminie jest nadmierne rozdrobnienie 33 gospodarstw oraz duży udział działek rolniczych tj. obszarów poniżej 1,0 ha (blisko 38,1%). Strukturę gospodarstw indywidualnych gminy Michałowice obrazuje zamieszczona poniżej tabela. Tabela nr 14. Struktura gospodarstw w gminie Michałowice. Lp. Grupy obszarowe użytków rolnych w ha Ilość gospodarstw 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. % ogółem do 1 1740 663 100,0 38,1 1-5 5-10 10 ha i więcej 920 133 24 1739 663 919 133 24 52,9 7,6 1,4 100,0 38,1 52,9 7,6 1,4 w tym gospodarstwa indywidualne do 1 ha 1-5 5-10 10 ha i więcej Źródło: NSP 2002 – Gmina wiejska Michałowice US w Krakowie 7. W produkcji rolniczej roślinnej dominuje system zbożowo-okopowo- pastewny, przy czym w strukturze upraw zbożowych (64,2% pow. uprawnej) dominuje pszenica i jęczmień, w roślinach okopowych ziemniaki (14,7% pow. upraw) Strukturę upraw roślinnych przedstawia zamieszczona poniżej tabela nr 15: Tabela nr 15. Powierzchnia zasiewów w gminie Michałowice. Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Wyszczególnienie ha % Zboża, w tym: zboże podstawowe • pszenica; • żyto; • jęczmień; • owies; • pszenżyto; 1802 1515 983 53 375 63 41 64,2 54,0/100 64,9 3,5 24,8 4,2 2,7 Ziemniaki Pastewne (łącznie z mieszankami zbożowo strączkowymi) Strączkowe jadalne na ziarno Uprawy przemysłowe Warzywa gruntowe Pozostałe Ogółem pod zasiewami 411 193 16 4 292 87 2805 14,7 6,9 0,6 0,1 10,4 3,1 100,0 Źródło: NSP 2002 – Gmina wiejska Michałowice US w Krakowie 8. W produkcji zwierzęcej dominuje chów trzody chlewnej, znacznie mniejsza jest hodowla bydła, w tym bydła mlecznego. Stan pogłowia zwierząt przedstawia zamieszczona poniżej tabela: Tabela nr 16. Stan pogłowia zwierząt gospodarskich gospodarstw indywidualnych w gminie Michałowice. 34 Lp. Wyszczególnienie Sztuki 1. Bydło- ogółem, W tym: • krowy mleczne. Trzoda chlewna- ogółem, W tym: • lochy Konie- ogółem, W tym: 3- letnie i starsze Owce- ogółem Kozy- ogółem, W tym • samice jednoroczne i starsze Króliki (samice) Pozostałe zwierzęta futerkowe Drób- ogółem, W tym: • kury pnie pszczele Obsada zwierząt gospodarskich w sztukach dużych na 100ha użytków rolnych 685 2. 3. 4. 6. 7. 8. 9. 474 3781 387 110 94 5 120 79 534 35 305.695 301.052 380 32 Źródło: NSP 2002 – Gmina wiejska Michałowice US w Krakowie 9. Na dotychczasowy rozwój rolnictwa zasadniczy wpływ miały uwarunkowania zewnętrzne, a mianowicie: a) pozytywne: − bogate tradycje, w tym względnie na obszarze Małopolski, w tym obszary położone na północ od miasta Krakowa; − − ograniczone dotychczas środki i kompetencje samorządu terytorialnego; − − − brak systemu promocji produktów z regionu Małopolski; istnienie makroregionu o tradycjach wyspecjalizowanej produkcji rolniczej b) negatywne: niski stopień integracji rolnictwa z gospodarką narodową; niedorozwój instytucji rynku rolnego ( w tym marketingu i organizacji hurtu); 10. Odnośnie leśnictwa, jak to już wspomniano, gminę Michałowice charakteryzuje stosunkowo niski poziom zalesienia. Lasy i grunty leśne obejmują łącznie około 197 ha, tj. zaledwie 3,8 % całego obszaru gminy Michałowice W warunkach gminy Michalowice lasy należące do Nadleśnictwa Miechów to las borowy typu gospodarczego. 3.2.2. UWARUNKOWANIA ROZWOJU POZAROLNICZEGO SEKTORA PRODUKCJI. 1. Odnośnie przemysłu i drobnej wytwórczości na terenie gminy Michałowice nie odnotowuje się większych zakładów produkcyjnych. Produkcję reprezentują drobne zakłady wytwórczości i rzemiosła produkcyjnego różnych branży. Poniżej podano wykaz ważniejszych obiektów w ujęciu terenowym w poszczególnych wsi gminy (patrz tabela nr 17). 35 Tabela nr 17. Wykaz ważniejszych zakładów produkcyjnych gminy Michałowice. Miejscowość Nazwa zakładu m2 pow. uż. Kończyce Książniczki Masłomiąca Młyn Zakład stolarski Fabryka Stolarki Okiennej OKNO-SYSTEM 114 531 0,03 0,13 Zakład kamieniarskobetoniarski - - 60 0,02 F. P.U.H. MIPROMET – wyroby metalowe - - Tartak - - Zakład PoligraficznyWydawnictwo CZUWAJMY 410 0,50 Zakład betoniarskokamieniarski 18 - Zakład cukierniczy 38 - Zakład cukierniczy i piekarnia 200 0,06 Zakład produkcji mebli Produkcja elementów ogrodzeniowych Młyn gospodarczy 78 185 0,01 0,03 377 0,15 Zakład produkcji zniczy 20 - Zakład betoniarski - 0,01 Zakład produkcji stolarki budowlanej i szyb zespolonych CNS GLASS Zakład wytwórczy armatury gazowej - - 80 0,01 Zakład produkcyjny FENIX- produkcja kołnierzyków - - Zakład betoniarski 94 0,02 Zakład kamieniarski - - Zakład odzysku metali METILEX 40 0,01 Zakład Produkcji Tworzyw Sztucznych Zakład kamieniarski Zakład kamieniarski - - 16 60 0,04 Przedsiębiorstwo Wielobranżowe FACHBUD – zakład betoniarski Michałowice Pielgrzymowice Młodziejowice Raciborowice Sieborowice Więcławice Dworskie Więcławice Stare ha 36 Nazwa zakładu m2 pow. uż. ha Zakład kamieniarski 30 0,03 Rzeźnia – ZPH MAT POL Zakład produkcji materacy - - - - Młyn gospodarczy - - Zakład cukierniczy Zakład Produkcji Kawy DANDY Zakład kamieniarski 100 - 0,01 - 20 - Miejscowość Wilczkowice Wola Więcławska Zagórzyce Dworskie Zerwana wg danych Urzędu Gminy 2. Wykaz ważniejszych magazynów i składów zawiera zamieszczona poniżej tabela nr 18. Tabela nr 18. Wykaz składów, magazynów, hurtowni gminy Michałowice. Miejscowość Obiekt, Uwagi Kozierów Baza magazynowa, skład materiałów budowlanych Masłomiąca ROL-BUD skład materiałów budowlanych, opału Młodziejowice RAN-BUD –skład wyrobów hutniczych – pustostan REM-BUD PHU- skład kostki brukowej, usługi Michałowice Skład materiałów budowlanych, Michałowice I Baza magazynowo-składowa, pasze, sprzedaż kostki brukowej, Michałowice I Skład materiałów budowlanych (obok drukarni), Michałowice I ZOR-BUD skład materiałów budowlanych i przemysłowych, hurtownia, Michałowice I Skład opału, ROL-BUD, Michałowice I LUKSAR I – skład materiałów budowlanych Pielgrzymowice Więcławice Dworskie 3 Hurtownia chemiczna MORION Baza magazynowa MAT POL (budynki SKR) Ogółem w obszarze gminy w roku 2002 działało 518 podmiotów gospodarczych, z czego w sektorze publicznym 15, oraz w sektorze prywatnym 503. Liczba podmiotów osób fizycznych wynosiła 440. Przyrost ilości podmiotów gospodarczych w latach 1998-2002 podano w tabeli nr 19. Tabela nr 19. Podmioty gospodarcze w gminie Michałowice w latach 1998-2002 wg sektorów własności. Wyszczególnienie 1998r. 1999r. 2000r. 2001r. 2002r. Ogółem 385 403 404 475 518 Sektor publiczny 10 11 16 15 15 Sektor prywatny 375 392 388 460 503 7 7 7 8 8 - - - 39 39 brak danych brak danych 4 2 2 Z ogółem: spółki prawa handlowego spółki cywilne spółdzielnie 37 330 zakłady osób fizycznych 342 330 377 440 wg. danych i publikacji Urzędu Statystycznego w Krakowie W odniesieniu do charakteru prowadzonej działalności wyodrębnić należy: − − − − − − − działalność produkcyjną (64 podmioty); budownictwo (78 podmiotów); transport (61 podmiotów); handel i naprawy (169 podmiotów); Hotele i restauracje (16 podmiotów) obsługa administracyjna produkcji i usług (46 podmiotów); łączność, gospodarka magazynowa, transport (61 podmiotów) Strukturę podmiotów gospodarczych gminy Michałowice w liczbach bezwzględnych i ujęciu procentowym w porównaniu ze strukturą powiatu krakowskiego oraz gmin ościennych zamieszczono poniżej (tabela nr 20 i 21). Tabela nr 20. Struktura podmiotów gospodarczych wg wybranych sekcji PKD w gminie Michałowice w 2002r. Gmina Michałowice Powiat Krakowski Nazwa sekcji Ilość podmiotów % % 14 2,7 2,4 Rolnictwo, łowiectwo, rybołówstwo Działalność produkcyjna Budownictwo Handel i naprawy Transport, składowanie, łączność Obsługa nieruchomości i firm Ogółem 64 78 169 61 12,3 15,1 32,6 11,8 14,4 13,4 34,6 9,8 46 518 8,9 100,0 9,3 100,0 wg publikacji Urzędu Statystycznego w Krakowie. Tabela nr 21. Podmioty gospodarki narodowej wg wybranych sekcji PKD w gminie Michałowice na tle powiatu krakowskiego i województwa małopolskiego i gminach sąsiednich w 2002r. Wyszczególnieniegmina Ilość podmiotów ogółem Michałowice Kocmyrzów Luborzyce Iwanowice Zielonki Powiat krakowski Województwo małopolskie % Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo ogółem % Działalność produkcyjna ogółem % Budownictwo ogółem % Transport ogółem % Obsługa nieruchomości i firm ogółem % 518 100,0 14 2,7 64 12,4 78 15,1 61 11,8 46 8,9 724 100,0 19 2,6 50 6,9 105 14,5 92 12,7 52 7,2 462 100,0 16 3,5 57 12,3 60 13,0 68 14,7 26 5,6 1413 100,0 33 2,3 164 11,6 171 12,1 142 10,0 187 13,2 18,772 100,0 457 2,4 2703 14,4 250 13,3 1835 9,8 1742 9,3 278,350 100,0 5314 1,9 3424 12,3 31,552 11,3 22,853 8,2 37637 13,5 wg danych i publikacji Urzędu Statystycznego w Krakowie, obliczeń własnych Wśród gmin sąsiednich gmina Michałowice posiada największy udział procentowy ilości podmiotów produkcyjnych tj. 64-12,4% podczas gdy Zielonki - 11,6%, Kocmyrzów – Luborzyca tylko 6,9% ogółu 38 zarejestrowanych podmiotów. Zbliżony udział tego typu działalności występuje jedynie w gminie Iwanowice (12,3%). Są to wielkości niższe niż przeciętne w powiecie krakowskim ogółem. Brak danych dla wsi powiatu nie pozwala na prawidłową charakterystykę sytuacji w gminie Michałowice. Rozmieszczenie przestrzenne podmiotów gospodarczych w poszczególnych jednostkach osadniczych gminy podano w tabeli nr 22. Tabela nr 22. Rozmieszczenie na terenie Gminy Michałowice podmiotów zarejestrowanych w ewidencji działalności gospodarczej na dzień 15.12.2003r. Liczba podmiotów gospodarczych Miejscowość % ogółu w tym ogółem usługi produkcyjne produkcja Ogółem Górna Wieś Kończyce Kozierów Książniczki Masłomiąca Michałowice I Michałowice II Michałowice III Michałowice razem Młodziejowice Pielgrzymowice Raciborowice Sieborowice Więcławice Dw. Więcławice St. Wilczkowice Wola Więcławska Zagórzyce Dw. Zagórzyce St. Zdzięsławice Zerwana 376 14 7 10 16 31 63 43 19 125 367 14 6 10 16 30 62 42 17 121 9 0 1 0 0 1 1 1 2 4 100,0 3,7 1,9 2,7 4,3 8,2 16,8 11,4 5,1 33,2 21 11 45 10 8 8 17 12 20 11 44 10 7 8 17 12 1 1 0 0 0 5,6 2,9 12,0 2,7 2,1 2,1 4,5 3,2 12 3 5 21 12 3 5 21 0 0 0 0 3,2 0,8 1,3 5,6 1 4. Z przeprowadzonych analiz rozwoju pozarolniczego sektora produkcji i obsługi nasuwają się następujące wnioski: a) odnośnie stanu istniejącego: 1) na obszarze gminy obserwuje się w ostatnich 5 latach wzrost ilości podmiotów gospodarczych z 385 do 518 (przyrost 133 podmiotów); 2) część podmiotów nowopowstałych wykorzystała obiekty kubaturowe istniejącej dotychczas Rolniczej Spółki Produkcyjnej, SKR oraz GS Samopomoc Chłopska; 3) w latach przemian gospodarczych na nowopowstałe podmioty to głównie placówki handlowe (różnego typu), bazy składowo-magazynowe przede wszystkim (materiałów budowlanych), w większości podmioty trudniące się różnego rodzaju usługami (projektowo-budowlanymi, ubezpieczeniowymi) oraz usługami transportowymi. b) odnośnie dalszych możliwości rozwojowych stwierdzić należy, że rozwój drobnej wytwórczości i rzemiosła usługowego w gminie zależeć będzie w przyszłości między innymi od: • inicjatywy mieszkańców; 39 • kondycji finansowej mieszkańców i przyszłych inwestorów; • możliwości lokalizacyjnych i dostępności do wyznaczonych terenów w planie; • wykorzystania istniejących zasobów bazy materialnej, głównie mienia gminnego; • odpowiedniej promocji ze strony władz samorządowych. Bliskie położenie Krakowa sprzyja rozwojowi wymienionych wyżej funkcji, co wiąże się z możliwością uruchomienia drobnych zakładów kooperacyjnych z większymi zakładami w mieście, względnie z podjęciem produkcji zaspokajającej potrzeby tak dużej aglomeracji miejskiej. W grupie tej wymienić należy ciągle niedocenione przetwórstwo rolnicze. 3.3. OCENA WARUNKÓW ŻYCIA MIESZKAŃCÓW 3.3.1. WARUNKI ŻYCIA LUDNOŚCI W ZAKRESIE MIESZKALNICTWA 1. Według danych Narodowego Spisu Powszechnego Gminy Michałowice - 2002 roku dysponowała następującymi zasobami mieszkaniowymi: - 1829 mieszkaniami - 7959 izbami - 178,63500 m2 powierzchni użytkowej Mieszkania te zamieszkiwało 7133 osoby. W mieszkalnictwie zbiorowym (dom dziecka) mieszkało dodatkowo 48 osób. 2. Średnio na 1000 mieszkańców gminy przypadało 253,2 mieszkań. Z przedstawionych danych wynika, że zasoby mieszkaniowe w gminie Michałowice są niższe w odniesieniu do 1000 mieszkańców niż średnio w powiecie krakowskim i wyższe niż we wsiach województwa małopolskiego, co świadczy o lepszych niż przeciętne warunkach mieszkaniowych. 3. Należy zauważyć, że największy rozwój zabudowy mieszkaniowej w ostatnim 20-leciu przypada na lata przemian systemowych lat dziewięćdziesiątych, kiedy wskaźnik przyrostu zasobów mieszkaniowych wynosił 1213 podczas gdy w okresie poprzednim 1009. Dla scharakteryzowania ruchu budowlanego podano poniżej następujące wielkości średniorocznych realizacji ilości mieszkań: dla 1970-78 – 1,4 mieszkania/rok 1979-88 – 1,4 mieszkań/rok 1989-98 – 23,5 mieszkań/rok 1989-2002 - 17,6 mieszkań/rok Rozwój zasobów mieszkaniowych w latach 1988-2002 oraz standardy zaspokajania potrzeb dla gminy Michałowice ogółem przedstawiono w tabeli nr 23, 24 i 25. 40 Wyszczególnienie Jednostka charakterystyczna Tabela nr 23. Zasoby mieszkaniowe w latach 1988-2002 oraz standardy zaspokajania potrzeb w gminie Michałowice. 1988 r. wg NSP 1998 r. 2000r. 2002r. wg NSP I. Zasoby mieszkaniowe - mieszkania 1511 sztuki 1746 1791 1829 - izby 5393 sztuki 6664 6943 7959 - m2 pow. użytk. 105,342 m2 134,700 142,000 178,635 - mieszkańcy w mieszkaniach osoby 6288 6647 6950 7133 (bez 48 osób w Domu Dziecka) II. Standardy - zagęszczenie os/m mieszkań 4,2 3,8 3,9 3,9 os/i - zagęszczenie 1,17 1,0 1,0 0,9 izb 2 - przeciętna pow. m p.uż/m 69,7 77,1 79,3 97,1 i/m mieszkania 3,6 3,8 3,9 4,3 - wielkość 16,7 20,3 20,4 24,6 2 m p.uż/os mieszkania - wygoda zamieszkania wg publikacji Urzędu Statystycznego w Krakowie, Urzędu Gminy oraz obliczeń własnych Tabela nr 24 Zasoby mieszkaniowe oraz standardy zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych w 2003r. 05.2002r. Wyszczególnienie Górna Wieś Kończyce Kozierów Książniczki Masłomiąca Michałowice Młodziejowice Pielgrzymowice Raciborowice Sieborowice Więcławice Dwor. Więcławice Stare Wilczkowice Wola Więcławska Ilość mieszkań W tym mieszkania zamieszkałe Mieszkania oddane do użytku od 06. 2002r 31.12.2003r. Uwagi mieszkania mieszkańcy osoby/ mieszkanie 79 76 9 85 313 3,7 60 51 77 143 587 81 104 193 84 65 53 46 72 126 517 73 96 189 76 62 2 2 2 14 70 6 5 5 5 2 55 48 74 140 587 79 101 194 81 64 218 212 284 534 2064 314 396 747 290 284 4,0 4,4 3,8 3,8 3,5 6,5 3,9 3,8 3,6 4,4 68 84 100 62 77 93 2 2 5 64 79 98 214 331 374 3,3 4,2 3,8 41 Zagórzyce 91 Dworskie Zagórzyce Stare 33 Zdzięsławice 49 Zerwana 68 Gmina ogółem 2017 wg danych Urzędu Gminy 78 2 80 290 3,6 31 43 64 1834 5 4 141 31 48 68 1975 116 193 211 7385 3,7 4,0 3,1 3,7 4. Poziom zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, który jest wyrazem ogólnego standardu życia mieszkańców gminy najlepiej obrazują wskaźniki zabudowy mieszkaniowej. Obecnie warunki mieszkaniowe w gminie Michałowice są wyższe niż przeciętne we wsiach województwa małopolskiego i powiatu krakowskiego o czym świadczy większa powierzchnia mieszkań oraz większa powierzchnia mieszkaniowa przypadająca na jedną osobę (patrz tabela standardów nr 25). Tabela nr 25. Standardy mieszkaniowe w gminie Michałowice w porównaniu do średnich powiatowych i terenów wiejskich województwa małopolskiego w 2002r. Wskaźnik zaspokojenia potrzeb Miernik Gmina Michałowice Powiat krakowski Województwo małopolskie wsie Wygoda zamieszkania m2 pow. użytk./mieszkanie 97,1 84,3 88,4 24,6 22,4 20,9 253,2 268,2 188,8 2 m pow. użytk./mieszkańca Zasoby mieszkaniowe mieszkań / 1000 M 5. Z analizy danych statystycznych wynika, że w gminie Michałowice nastąpiła znaczna poprawa warunków mieszkaniowych: - zwiększyła się powierzchnia oddawanych mieszkań z 84,7 m2 pow. użytkowej w 1988 r. do 147,2 m2 pow. użytkowej w 1998 i do 173 m2 w 2003 r. - obniżyło się zagęszczenie izb mieszkalnych, które osiągnęło wartość 1,17 osoby / izbę w 1988 r. i 0,9 osób / izbę w 2002r. - zmniejszyło się zagęszczenie mieszkań, które osiągnęło wartość 4,0 osób / mieszkanie (w stosunku do 4,2 w 1988 r. - wzrosła ilość m2 powierzchni użytkowej przypadająca na 1 mieszkańca z 16,7 m2 p. uż. do 24,6 m2 p. uż. Porównując rozwój budownictwa mieszkaniowego gminy z rozwojem demograficznym w ostatnim piętnastoleciu należy podkreślić, że tempo rozwoju zasobów mieszkaniowych wyprzedza tempo przyrostu ilości mieszkańców (121,4 do 114,2) co świadczy o poprawie warunków mieszkaniowych ludności na skutek tak przyrostu nowych budynków mieszkalnych jak i rozbudowy budynków istniejących. 6. Gmina Michałowice należy do gmin w wysokim procencie wyposażonych w instalacje wodociągowe (ok. 95%) z czego tylko 5,5% to wodociągi indywidualne. Sieć gazowa w gminie zaspokaja potrzeby ok. 67% zasobów mieszkaniowych, pozostałe 26% mieszkań korzystało z gazu w butlach. 42 Łazienki posiada około 90% mieszkań zaś ustęp spłukiwany 83%(w większości korzystają z szambo a tylko z 7% z sieci kanalizacyjnej). Generalnie mieszkania gminy Michałowice są lepiej wyposażone w tego typu urządzenia niż przeciętnie miasta i wsie łącznie powiatu krakowskiego oraz wsie województwa małopolskiego. Stan wyposażenia mieszkań gminy Michałowice na tle powiatu krakowskiego i wsi województwa małopolskiego zamieszczono poniżej w tabeli nr 26. Tabela nr 26. Wyposażenie mieszkań gminy Michałowice w instalacje wod-kan-gaz w %% zasobów mieszkaniowych. Wyszczególnienie Gmina Powiat Krakowski Wsie województwa Michałowice małopolskiego Wyposażenie mieszkań w: Wodociąg (wodociąg z sieci) Ustęp spłukiwany ogółem (z tego odprowadzanie do sieci) Łazienkę Ciepłą wodę Gaz z sieci Gaz z butli Centralne ogrzewanie zbiorcze Centralne ogrzewanie indywidualne 3.3.2. 94,4% (88,9%) 93,5 (79,9) 91,8 (51,5) 83,3 (6,7) 85,6 (25,4) 81,0 (10,6) 89,3 83,3 85,8 83,2 82,9 80,0 66,7 26,7 93,4 64,3 22,1 72,2 86,4 10,4 63,6 48,5 36,7 85,2 1,3 66,0 POZIOM ZASPOKOJENIA POTRZEB W ZAKRESIE USŁUG 3.3.2.1. System obsługi ludności 1. Odnośnie systemu obsługi ludności Gminę Michałowice charakteryzuje dwustopniowa hierarchia ośrodków obsługi ludności. W analizowanym obszarze zlokalizowane są obiekty zapewniające obsługę mieszkańców na poziomie podstawowym i ponadpodstawowym ośrodkiem gminnym usług jest ośrodek administracyjno-usługowy zlokalizowany w Michałowicach i wspomagające go w Więcławicach Starych i Raciborowicach. Pozostałe wsie wyposażone są w usługi elementarne (niepełny zestaw usług podstawowych). Ludność gminy na wyższym poziomie obsługiwana jest przez ośrodek usługowy w Krakowie. Wyposażenie gminy w urządzenia infrastruktury społecznej przedstawiono w załączonych zestawieniach tabelarycznych oraz scharakteryzowano w zamieszczonej poniżej części tekstowej (tabele od nr 27do nr 39). 3.3.2.2. Usługi publiczne 1. W roku 2003 opieką przedszkolną w gminie Michałowice objętych było 123 dzieci w wieku 3-6 lat co stanowiło ok. 34,8 % ogółu wspomnianej grupy wiekowej. Gmina wyposażona była w obiekty charakteryzujące się następującymi wielkościami: - 1 przedszkole z jednym oddziałem - 6 oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych - 30 miejsc w przedszkolach oraz 67 miejsc w oddziałach przy szkołach podstawowych - 24 dzieci w przedszkolu oraz 99 w klasach "0" Lata 90-te nie przyniosły poprawy w zakresie opieki przedszkolnej. W 2003r. gmina nadal nie posiadała budynku przedszkolnego a funkcjonująca obecnie placówka w Michałowicach mieści się 43 w pomieszczeniach Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”. Należy podkreślić, że istniejące przedszkole nie posiada właściwej normatywnej powierzchni i nie jest wyposażone w odpowiedni plac zabaw. Zapotrzebowanie na opiekę przedszkolną w perspektywie zależało będzie od: - ilości urodzeń - poziomu bezrobocia wśród kobiet - organizacji szkolnictwa podstawowego uwzględniającej zmianę reformy edukacji - możliwości finansowych gminy Charakterystykę placówek przedszkolnych oraz zmiany w latach 1988-2003 podano w tabeli nr 27. Tabela nr 27. wychowanie przedszkolne- oddziały przedszkolne- kl.”0” w szkołach podstawowych, rok szkolny 2003/2004. Liczba dzieci Liczba oddziałów Ilość miejsc Zatrudnienie w osobach Działka ha m2 powierzchni użytkowej I. Niepubliczne Przedszkole „Promyczek” w Michałowicach II. Oddziały przedszkolne przy szkołach podstawowych: 24 1 30 6 0.05 530 1. Michałowice 33 2 22 2 wspól. 50 2. Więcławice Stare 3. Raciborowice 23 1 25 1 wspól. 50 39 4 2 1 20 - 2 1 wspól. wspól. 80 w bud. 99 123 6 7 67 97 6 12 wspól. 0,05 200 710 48 - 48 28 ok. 1.5 ok. 1000 Placówki 4. Zagórzyce Dworskie Razem Uwagi plac zabaw Ogółem opieka przedszkolna III. Dom Dziecka w Sieborowicach 2. W odniesieniu do szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego stwierdzić należy, że gmina wyposażona jest w 4 szkoły podstawowe. Trzy szkoły posiadają pełny ciąg klas od 0 do VI. Dane szczegółowe dotyczące poszczególnych obiektów zamieszczono w tabeli nr.28. Tabela nr 28. Szkolnictwo podstawowe- stan istniejący 2003/2004r. Placówki Liczba Liczba Ilość pom. Zatrudnienie uczniów oddziałów do nauki w osobach m2 Działka ha powierzchni Obwody szkolne użytkowej 1.Szkoła Podstawowa w Michałowicach 227 12 16 27 1,32 2173 Michałowice, Masłomiąca, Młodziejowice, Zerwana, Wilczkowice, 44 Placówki Liczba Liczba Ilość pom. Zatrudnienie uczniów oddziałów do nauki w osobach m2 Działka ha powierzchni Obwody szkolne użytkowej Kozierów, sala gmin. pełno wymiarowa i korekcyjna 2. Szkoła 214 11 9 32 1,25 2900 Raciborowice, Podstawowa w Kończyce , Raciborowicach Książniczki, Z gminy Zielonki: Dziekanowice, Batowice, z gminy: KocmyrzówLuborzyca Zastów; sala gimnastyczna w projekcie. 3. Szkoła 182 10 10 30 1,51 1827 Więcławice Stare i Dworskie, Podstawowa w Sieborowice, Więcławicach Zagórzyce Dworskie i Stare, Wola Więcławska, Pielgrzymowice, Zdzięsławice, wsch cz Masłomiąca ; dom nauczyciela, sala do zajęć korekcyjnych i pełnowymiarowa Razem gmina 642 33 39 89 4,08 6900 Ogólne dane charakteryzujące placówki szkolnictwa podstawowego w roku szkolnym 2003/2004 przedstawiają się następująco: - 3 szkoły podstawowe - 35 oddziałów szkolnych - 39 pomieszczeń do nauki - 7484 m2 p. uż. - 4,18 ha terenu - 642 uczniów - 91 osób zatrudnionych Lata 1989-2003 były okresem poprawy warunków nauczania w gminie w związku z wprowadzeniem reformy oświaty. Nie wszystkie szkoły wyposażone są w sale gimnastyczne. Brak sali pełnowymiarowej w Raciborowicach /w roku 2004 rozpoczęto budowę/ W roku szkolnym 2003/2004 standard obsługi w szkolnictwie podstawowym był następujący: - 16,5 ucznia /1 pomieszczenie do nauki - 1,0 zmianowość 45 - 11,6 m2 p. uż. / 1 ucznia - 42 m2 pow. działki / 1 ucznia Jak z powyższego wynika wszystkie szkoły podstawowe w gminie posiadają dobre warunki nauczania. W gminie funkcjonują 3 gimnazja w Michałowicach, Raciborowicach, Więcławicach, które łącznie dysponują 26 pomieszczeniami do nauki. Uczęszcza do nich w roku 2003/2004 347 uczniów. Charakterystykę obiektów szkolnych zamieszczono w tabelach nr 29 i 30. Standardy nauczania w poszczególnych gimnazjach należą do korzystnych pod względem zagęszczenia pomieszczeń do nauki jak i powierzchni terenu przypadającej na 1 ucznia. Niekorzystne warunki powierzchni budynków szkolnych występują w Więcławicach i Raciborowicach (od 4,6 do 7,6 m2 p. uż/ 1 ucznia)/ tabela nr 30/. Brak pełnowymiarowej sali gimnastycznej w Raciborowicach, o czym będzie mowa w części dotyczącej programu rozwoju gminy. Tabela nr 29. Szkolnictwo ponadpodstawowe stan istniejący w 2003/2004r. Placówki 1. Gimnazjum w Michałowicach Liczba uczniów Liczba oddziałów Ilość pom. do nauki Zatrudnienie w osobach Działka ha M2 powierzchni użytkowej 157 6 13 20 Wspól. 1641 Uwagi Obwód szkolny: Michałowice, Masłomiąca, Wilczkowice, Wola Więcławska, Zerwana, Młodziejowice, cz. Gminy Zielonki, cz. gminy Iwaniwice; sala gimnastyczna w Sz.P.; sala korekcyjna i siłownia 2. Gimnazjum w Raciborowicach 118 3. Gimnazjum w Więcławicach 72 3 5 11 Wspól. 336 Razem gmina 347 14 26 50 Wspól. 2877 5 8 19 Wspól. 900 Raciborowice, Kończyce, Książniczki, cz. Gminy Zielonki, cz. Gminy KocmyrzówLuborzyca; brak sali gimnastycznej Zagórzyce Stare i Dworskie, Wola Więcławska, Sieborowice, Więcławice Stare i Dworskie, Maslomiąca , Pielgrzymowice, sala gimnastyczna wspólna ze Sz. Podst. 46 Tabela nr 30. Szkolnictwo podstawowe i gimnazjalne w gminie Michałowice- standardy obsługi w 2003/2004r. Placówki Uczniów na 1 pdn Standardy Zmianowość oddz. m2 pow uż na 1 ucznia* na pdn M2 pow terenu na 1 ucznia* Uwagi I SZKOŁY PODSTAWOWE 1. Sz.P. w Michałowicach 14,2 0,8 9,6 33,9 2. Sz.P. w 23,8 1,0 13,6 32,9 18,2 16,5 0,9 1,0 10,4 11,6 51,9 38,5 12,0 0,5 10,5 33,9 14,8 0,6 7,6 32,9 14,4 0,6 4,6 51,9 13,3 0,5 8,3 38,5 Raciborowicach 3. Sz.P w Więcławicach Razem szkoły podstawowe II GIMNAZJA 1. Gimnazjum w Michałowicach 2. Gimnazjum w Raciborowicach 3. Gimnazjum w Więcławicach Razem gimnazja 3. W zakresie kultury szczególną uwagę zwracają zmiany dotyczące bibliotek. W roku 2003 gmina Michałowice była wyposażona tylko w 3 placówki biblioteczne tj. Gminna Bibliotekę Publiczną w Michałowicach oraz filię tej placówki w Raciborowicach i Więcławicach Starych, przy czym placówki nie posiadają własnych obiektów, lecz wykorzystują obiekty o innym przeznaczeniu (szkoły, budynek parafialny). W analizowanym piętnastoleciu zlikwidowano na terenie gminy 1 placówkę biblioteczną co zmniejszyło dostępność do tego typu urządzeń. Wskaźniki zaspokojenia potrzeb kształtują się na poziomie 2461 mieszkańców / 1 placówkę podczas gdy średnia dla powiatu krakowskiego wynosiła 3998 M/1 pl. (co świadczy o wyższym poziomie zaspokojenia potrzeb). Zmniejszył się księgozbiór biblioteczny z 31000 do 28000 woluminów. Na 1 mieszkańca gminy przypadało dawniej 4,9 woluminów podczas gdy obecnie wskaźnik ten obniżył się do 3,8 woluminów. 4. W pozostałe placówki kultury gmina wyposażona jest niedostatecznie, o czym świadczy: - zbyt mała powierzchnia gminnego domu kultury, tz Samorządowej Instytucji Kulturalnej, brak sali widowiskowej - brak klubów środowiskowych i świetlic wiejskich (za wyjątkiem świetlicy OSP) Sporadycznie na imprezy kulturalne wykorzystywane są sale wielofunkcyjne Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP), które służą przede wszystkim rodzinnym imprezom okolicznościowym. Gmina posiada 7 świetlic wielofunkcyjnych OSP dysponujących ogółem ok. 900 miejscami w 47 następujących wsiach: Książniczki, Michalowice, Raciborowice, Więcławice, Wilczkowice, Wola Więcławska i Zagórzyce Stare). Do obiektów kultury zalicza się także obiekty sakralne. Należą do nich 3 kościoły parafialne w Michalowicach, Raciborowicach, Więclawicach Starych. Aktualnie 1 obiekt sakralny przypada na 2691 mieszkańców gminy. Zaspokojenie potrzeb w zakresie kultury będzie w przyszłości zależało od: potrzeb społecznych i przyjętego modelu obsługi ludności (w tym stopnia komercjalizacji - działalności placówek kultury) - możliwości wykorzystania istniejących lub tworzenia nowych zasobów bazy materialnej - możliwości finansowej gminy i pozyskiwania sponsorów dla działalności kulturalnej - prężności działania organizatorów życia kulturalnego Wykaz placówek kultury w gminie wraz z charakterystyką podano w tabeli nr 31. Tabela nr 31. Placówki kultury, świetlice, biblioteki, obiekty sakralne – 2003r. M Placówki 2 Jednostka Ilość powierzchni Ilość Działka charakterystyczna jednostek użytkowej zatrudnionych ha 40 74 4 0,91 uwagi I Domy Kultury, świetlice 1. Miejsca Dom kultury Samorządowa Instytucja Kulturalna 2. Świetlice w Miejsca OSP Miejsca /100/ - zakończeniu - Książniczki Miejsca 150 - budowy - Michałowice Miejsca 150 - - Raciborowice Miejsca 150 - - Więcławice Miejsca 100 -- - Wilczkowice Miejsca 100 -- Po - Wola W trakcie Więcławska Zagórzyce rozbudowy Miejsca 200-250 - Miejsca 890-940 74 4 0,91 Ilość woluminów 28000 50 1 W bud. Stare Ogółem gmina II Biblioteki 1 Gminna 8 miejsc do Biblioteka- czytania- Michałowice średnia w gimnazjum 2. Filia GBP w Raciborowicach Ilość woluminów /7000/ 25 1 W bud. W budynku parafialnym 48 3. Filia GBP w Ilość woluminów /7000/ 48 1 W bud. Więcławicach 8 miejsc do czytanianieduża w gimnazjum Ogółem gmina Ilość woluminów 28000 197 7 W bud. - - - - - - - - - - - - - - - III Obiekty sakralne 1. Kościół N. M. P. Królowej Polski w Michałowicach 2. Kościół pw Św. Małgorzaty w Raciborowicach 3. Kościół pw Św. Jakuba w Więcławicach 5. Ochronę zdrowia i opiekę społeczną w gminie zapewniają: ośrodek zdrowia w Michałowicach wraz z filią w Zagórzycach Dworskich, przychodnia specjalistyczna w Pielgrzymowicach „EKOMED”, 3 apteki. Podstawową opiekę zdrowotną pełni w gminie Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Michałowicach .Powyższy ośrodek zdrowia wyposażony jest w 9 gabinetów lekarskich, zatrudnia 17 osób. Opiekę specjalistyczną mieszkańcy gminy mają zapewnioną także poza obszarem gminy - w placówkach opieki zdrowotnej Krakowa. Na 1 gabinet lekarski przypada ok. 740 mieszkańców. ( Patrz tabela nr 32). W obszarze gminy funkcjonują 3 apteki zlokalizowane w Michałowicach, Raciborowicach i Zerwanej, które obsługują całą ludność gminy. Na obiekt ten przypada 2461 mieszkańców. Zaspokojenie przyszłych potrzeb opieki zdrowotnej będzie zależało od dalszej organizacji służby zdrowia. Podkreśla się, że poziom obsługi mieszkańców gminy jest niewystarczający, gdyż występuje nadmierne obciążenie gabinetów lekarskich i brak gabinetów specjalistycznych. Obecne wyposażenie gminy w placówki służby zdrowia wiąże się z bliskim położeniem dobrze wyposażonego w te placówki Krakowa, który stwarza wysokospecjalistycznych usług medycznych poza obszarem gminy . możliwość zaspokojenia 49 Tabela nr 32 Placówki zdrowia- przychodnie, ośrodki zdrowia- 2003r. Lp Placówki Jednostka Ilość jednostek charakterystyczna I Przychodnie, ośrodki zdrowia 1. Samodzielny Publiczny Ilość gabinetów 9 M2 pow. Ilość użytkowej zatrudnionych 321 17 Działka ha Rejon obsługi Uwagi 0,36 Gmina Własny budynek Michałowice opieka Zakład Opieki Zdrowotnej w Michałowicach 2. Przychodnia Leczniczo- Ilość gabinetów 5 170 3 Gabinety 0,45 specjalistyczne- Rechabilitacyjna „EKOMED” rechabilitacja, nr 14 w Pielgrzymowicach chirurgia reumatologia (basen, krioterapia)) 3. Samodzielna Placówka ZOZ Ilość gabinetów 1 30 1 Wspól. Gabinet w w Michałowicach- filia w budynku OSP Zagórzycach Dworskich Razem Ilość gabinetów 15 521 21 0,81 4. Gabinety prywatne Ilość gabinetów 4.1 Michałowice Ilość gabinetów 2 Wbud. 2 Wbud. 4.2 Młodziejowice Ilość gabinetów 1 Wbud. 1 Wbud. Ogółem gmina Ilość gabinetów 19 521 25 0,81 II Inne placówki 1. Apteki Ilość - - - - 1.1 Apteka w Michałowicach Ilość 1 83 2 Wbud. 1.2 Apteka w Raciborowicach Ilość 1 100 3 Wbud. 1.3 Apteka w Zerwanej Ilość 1 - - - 2. Doraźna Pomoc Lekarska Ilość karetek - - - - Obsługa w Przez Pogotowie Krakowie Ratunkowe 50 6. W odniesieniu do pozostałych usług szczególnego wymienienia wymagają: ochrona przeciwpożarowa, obsługa pocztowo-telekomunikacyjna, administracja publiczna i gospodarcza. W zakresie ochrony przeciwpożarowej gmina wyposażona jest w 7 strażnic OSP z 7 wozami bojowymi. Na 1 wóz bojowy przypada 1055 mieszkańców, na 1 placówkę 1055 mieszkańców oraz 262 mieszkania. OSP usytuowane są na wsiach: Michałowice, Wilczkowice, Wola Więcławska, Zagórzyce Stare, Wiecławice Stare, Raciborowice, Książniczki. Łącznie zajmują 1,59 ha terenu. Strażnice wyposażone są w sale wielofunkcyjne wykorzystywane na okolicznościowe imprezy – rodzinne i kulturalne. Charakterystykę poszczególnych obiektów zamieszczono w tabeli nr 33. Tabela nr 33. Ochrona przeciwpożarowa - OSP. Działka w ha Ilość wozów Uwagi Miejscowość Lp. Ochotnicze Straże Pożarne 1. OSP w Michałowicach 0,32 2 wraz ze świetlicami 2. 3. 4. 5. 6. 7. OSP w Wilczkowicach OSP w Woli Więcławskiej OSP w Zagórzycach Starych OSP w Więcławicach Starych OSP w Książniczkach OSP w Raciborowicach Ogółem gmina 0,27 0,10 0,24 0,15 0,26 0,25 1,59 1 1 1 1 1 7 wraz ze świetlicą wraz ze świetlicą wraz ze świetlicą wraz ze świetlicą wraz ze świetlicą wraz ze świetlicą W odniesieniu do urządzeń łączności w analizowanym terenie funkcjonuje jedna placówka pocztowa w Michałowicach oraz agencja pocztowa w Raciborowicach. Urząd pocztowy o niewielkiej powierzchni 70 m2 usytuowany jest w prywatnym budynku i zatrudnia 7 osób. Jedna placówka pocztowa przypada na 7385 mieszkańców gminy lub 1,35 placówki na 10000 osób i kształtuje się na poziomie niższym niż w powiecie krakowskim. W zakresie administracji publicznej, gospodarczej i finansowej w analizowanym terenie było 1020 m2 powierzchni użytkowej obiektów kubaturowych oraz ok. 1,0 ha terenu, na który składały się następujące placówki: Urząd Gminy, Punkt Przyjęć Policji Gminna Sp. Samopomoc Chłopska i Bank Spółdzielczy Rzemiosła . Na 1000 mieszkańców gminy przypada 138 m2 powierzchni użytkowej administracji. Wskaźnik obsługi mieszkańców w gminie w tym zakresie należy do niskich w związku z powyższym należy przewidywać w przyszłości przyrost powierzchni użytkowej, zwłaszcza administracji samorządowej i obsługi okołobiznesowej. Zestawienie obiektów administracji zamieszczono w tabeli nr 34. 51 Tabela nr 34. Administracja publiczna, finansowa, gospodarcza Lp. Nazwa instytucji Powierzchnia użytkowa w m2 Działka w ha Uwagi, zatrudnienie 1. Urząd Gminy w Michałowicach 450 ok. 0,50 47 osób 2. Policja- Punkt Przyjęć Obywateli 12 W bud. Podlega placówka z gminy Zielonki W bud. W bud. 1 osoba 143/37 0,41 6 osób 215 0,07 13 osób 200 1020 W bud. 0,98 20 osób 87 w Michałowicach 3. Bank Spółdzielczy RzemiosłaOddział w Michałowicach G.S. „Samopomoc Chłopska” w Michalowicach Bank Spółdzielczy Rzemiosła w Krakowie- Oddział Michałowice Biura sołtysów (w likwidacji) Ogółem gmina 4. 5. 6. 7. 7. W zakresie zieleni urządzonej w obszarze gminy odnotowuje się cmentarze oraz zieleń podworską i przykościelną oraz ogrody działkowe. Cmentarze w gminie zajmują powierzchnię 6,22 ha. Są to następujące obiekty: - cmentarz parafialny w Michałowicach - 1,50 ha - cmentarz parafialny w Raciborowicach - 2,40 ha - cmentarz parafialny w Więcławicach Starych - 2,32 ha Charakterystyka obiektów oraz rejony obsługi poszczególnych cmentarzy zamieszczono w tabeli nr 35. Obecnie na jednego mieszkańca przypada 8,4 m2 powierzchni terenu cmentarzy (wskaźnik ten należy do wysokich). Przyszłe zapotrzebowanie na nowe tereny cmentarne wynikać będzie z przyrostu ludności gminy, rejonu obsługi oraz z lokalnych warunków terenowych i tradycji pochówku (groby pojedyncze, grobowce). Zieleń przykościelna jest zielenią ogólnodostępną. Parki dworskie zajmujące powierzchnię 9,15 ha stanowią otoczenie obiektów użytkowanych obecnie na cele mieszkaniowe, usług i produkcji - nie spełniają zatem warunków zieleni ogólnodostępnej. Ogrody działkowe tworzą w gminie dwa kompleksy położone w Pielgrzymowicach i Więcławicach Dworskich. Łączna powierzchnia terenu ogrodów działkowych wynosi 5,15 ha. W 2003 roku na 1 mieszkańca gminy przypadło 18,4 m2 powierzchni zieleni urządzonej (powierzchnia cmentarzy, ogrodów działkowych). Charakterystykę tej zieleni zawiera tabela nr 36. Tabela nr 35. Cmentarze Lp. Miejscowość 1. Cmentarz Parafialny w Michałowicach Powierzchnia terenu w ha 1,50 Rejon obsługi Uwagi ok. 3330 M Michalowice, Górna Wieś, Kozierów, Zerwana, Wilczkowice, Wola Więcławska 52 2. Cmentarz parafialny w 2,32 Więcławicach Starych 3. 4. ok. 2600 M Więcławice Dworskie i Stare, Masłomiąca, Młodziejowice, Pielgrzymowice, Zdzięsławice, Zagórzyce Dworskie i Stare, Cmentarz parafialny w Raciborowicach 2,40 Ogółem gmina 6,22 ok. 1240 M Raciborowice, Konczyce, Książniczki Tabela nr 36. Zieleń parkowa, ogrody działkowe. Lp. Miejscowość Powierzchnia terenu w ha I. Parki 1. Park w Młodziejowicach 0,85 2. Park w Wilczkowicach 0,50 3. Park w Książniczkach 1,00 4. Park w Sieborowicach 3,00 5. Park w Michałowicach 2,00 6. Park w Zagórzycach Dworskich 1,80 Razem parki 9,15 II. Ogrody działkowe 1. Ogrody MPK w Pielgrzymowicach 2,23 2. Ogrody działkowe w Więcławicach Dworskich 5,15 Razem ogrody 8,4 m2/M Uwagi park dworski wokół starego młyna park dworski – prywatny na terenie Dom Dziecka na terenie szkoła podst. 7,38 Ogółem gmina 16,53 8. śr. wskaźnik – 18,4 m2p.ter/1M W zakresie usług i urządzeń sportu gmina Michalowice wyposażona jest w 2 boiska sportowe oraz ośrodek sportowo-rekreacyjny i stadninę koni (dane patrz tabela nr 37). Są to następujące obiekty: - boisko sportowe Ludowego Klubu Sportowego „Michalowianka” w Michałowicach usytuowane w ośrodku sportowo-rekreacyjnym; - boisko sportowe Ludowego Zespołu Sportowego „Galicja” w Raciborowicach usytuowane na użyczonej działce 1,25 ha; W gminie działa również LKS „Polonia” w Więcławicach, który nie dysponuje własnym boiskiem sportowym. Ogółem w gminie na jednego mieszkańca przypada 4,2 m2 powierzchni boisk. Usytuowany nad Dłubnią wspomniany ośrodek sportowo – rekreacyjny z basenem, kortami i boiskiem sportowym znajduje się w złym stanie technicznym. W perspektywie należy liczyć się z potrzebą uzupełnienia istniejącej powierzchni terenów sportowych o dodatkową powierzchnię boisk oraz podniesieniem standardu gminnego ośrodka sportowego o czym była mowa powyżej. 53 Tabela nr 37. Sport i rekreacja Lp. I. 1. 2. 3. II. 1. 2. Nazwa obiektu Powierzchnia terenu w ha Ilość miejsc 1,25 100 - - (1,88) 100 Boiska sportowe LKS „Galicja” w Raciborowicach LKS „Polonia” w Więcławicach LKS „Michałowianka” w Michałowicach Inne obiekty Stadnina koni w Wilczkowicach Osrodek sportoworekreacyjny w Michałowicach Ogółem gmina teren parafialny brak boiska 5,60 6,85 Uwagi teren gminny zły stan techniczny; dwa baseny, korty, boisko sportowe 200 3.3.2.3. Usługi komercyjne – handel, gastronomia, rzemiosło usługowe 1. Przemiany społeczno-gospodarcze w latach dziewięćdziesiątych spowodowały dynamiczny rozwój działalności gospodarczej. Znalazło to odzwierciedlenie w gminie Michałowice poprzez przyrost ilości podmiotów gospodarczych różnych branż. Znaczny procent nowych zakładów powstawało we wsiach położonych wzdłuż drogi Kraków – Warszawa (Raciborowice, Michałowice, Książniczki, Zerwana). Wymienione wsie posiadają na swym trenie ponad 50 % wszystkich zakładów komercyjnych. 2. Wg danych Urzędu Statystycznego w Krakowie działalność gospodarczą w 2002 roku prowadziło 518 podmiotów gospodarczych w tym 15 w sektorze publicznym i 503 w sektorze prywatnym w tym 8 spółek prawa handlowego, 32 spółki cywilne, 440 podmiotów osób fizycznych oraz 2 spółdzielnie o czym była mowa w rozdziale poświęconym działalności produkcyjnej. 3. Według danych Urzędu Gminy Michałowice 15.12.2003 roku zarejestrowane było ogółem 376 podmiotów osób fizycznych. 4. − Rozwój usług komercyjnych charakteryzuje znaczna dynamika polegającą na: przyroście ilości podmiotów trudniących się różnego rodzaju handlem, w postaci drobnych sklepów, kiosków zlokalizowanych w centrach handlowo-usługowych wsi oraz poza nimi w istniejącej zabudowie mieszkaniowej, − przyroście podmiotów handlu hurtowego a także obwoźnego działających w obrębie gminy i poza jej granicami, − 5. wzroście ilości zakładów rzemiosła usługowego i produkcyjnego i innych usług. W obszarze gminy Michałowice wśród działających podmiotów handlu zanotowano 51 sklepów o łącznej powierzchni użytkowej 2550 m2. Placówki handlu detalicznego zatrudniały 75 pracowników. Najwięcej placówek odnotowano w Michalowicach (22 placówki) oraz na wsiach Więcławice i Masłomiąca (4 placówki), w pozostałych wsiach 1-3 placówek. 54 Przeciętnie na jedną placówkę handlową przypadało 145 mieszkańców gminy, na 1000 mieszkańców 345 m2 powierzchni użytkowej (w Michalowicach ok. 570 m2 p. uż./1000M. Zakłady gastronomiczne gminy Michałowice to: − 1 restauracja – dyskoteka - w Michałowicach, − 6 barów Kozierowie, - w Książniczkach, Masłomiącej, Raciborowicach, Więclawicach Starych, Zerwanej Ogółem powyższe zakłady gastronomiczne dysponują 290 miejscami zajmują ok. 730 m2 powierzchni użytkowej. Standard zaspokojenia potrzeb ludności w zakresie gastronomii kształtuje się na następującym poziomie: 6. − 40 miejsc konsumpcyjnych na 1000 mieszkańców gminy, 100m2p.uż/1000M − 1055 mieszkańców / 1 placówka gastronomiczna Na terenie gminy funkcjonuje ogółem 60 podmiotów rzemiosła usługowego bytowego tj podmiotów trudniących się instalowaniem wod-kan-gaz, c.o., fryzjerstwem, mechaniką samochodową i innymi usługami samochodowymi, wulkanizacją, naprawą sprzętu RTV, AGD, usługami pogrzebowymi itd. Ogółem na 1000 mieszkańców gminy przypada szacunkowo ok. 338 m2 powierzchni użytkowej usług rzemieślniczych bytowych. Perspektywiczny rozwój usług komercyjnych – handlu, gastronomii i rzemiosła będzie zależeć przede wszystkim od ogólnej sytuacji gospodarczej kraju i kondycji finansowej i prawnej podmiotów gospodarczych oraz zamożności społeczeństwa gminy i innych uwarunkowań. Wyposażenie gminy w obiekty usług publicznych i komercyjnych zamieszczono w tabeli 39 (zamieszczonej na końcu niniejszego rozdziału) . 3.3.2.4. Standardy- poziom zaspokojenia potrzeb mieszkańców gminy Michałowice w 2003 r, wyposażenie gminy w obiekty usług publicznych i komercyjnych. Stopień zaspokojenia potrzeb mieszkańców gminy w zakresie urządzeń infrastruktury społecznej przedstawiono w formie wskaźników dla roku 2003. Wielkość wskaźników oparto na danych NSP 2002, na materiałach Urzędu Statystycznego w Krakowie. Dane z zakresu ilości podmiotów gospodarczych placówek oświaty i wychowania, kultury, zdrowia i pozostałych usług uzyskano w Urzędzie Gminy Michałowice, w wywiadach bezpośrednich z użytkownikami, bądź podmiotami gospodarczymi. Poziom obsługi ludności gminy przedstawiono w tabeli nr 38 "Standardy życia ludności gminy Michałowice wybranych elementów infrastruktury społecznej" w roku 2003. 55 Tabela nr 38. Standardy życia ludności gminy Michałowice wybranych elementów infrastruktury społecznej w 2003. Wyszczególnienie dziedzin Lp. infrastruktury Miernik Wielkość Uwagi społecznej mier nika 1 2 3 4 5 1. 1.1 MIESZKALNICTWO posiadanie samodzielnego mieszkania 1.2 wygoda zamieszkania 2. 2.1 WYCHOWANIE I OŚWIATA objęte opieką przedszkolną dzieci w wieku 3-6 lat warunki do nauki w szkolnictwie podst. – zagęszczenie pomieszczeń do nauki zmianowość w szkołach podst. warunki do nauki w szk. średnich – zagęszczenie pomieszczeń do nauki możliwość opieki pozarodzinnej – domy dziecka, pogotowie opiekuńcze KULTURA możliwość korzystania z biblioteki i filii bibliotecznych 2.2 2.3 2.4 2.5 3 3.1 1.gosp. dom. / 100 mieszkań m2 pow. uż. miesz / 1 M liczba osób/ mieszkanie brak dany ch 24,6 3,9 % uczestnictwa licz. uczniów / 1 pom. do nauki 16,5 licz. oddziałów / 1 pom. do nauki licz. uczniów / 1 pom. do nauki 1,0 13,3 licz. miejsc / 1000 M licz. mieszk. /1 placówkę 2461 licz. woluminów / M ośrodków kultury, klubów, świetlic kin obiektów sakralnych OCHRONA ZDROWIA I OPIEKA SPOŁECZNA zasięg obsługi przez przychodnie rejonowe – ośrodki zdrowia możliwość hospitalizacji m2 pow. uż / 1000 M licz. łóżek / 1000 M - 4.3 możliwość opieki społeczne w domach opieki społecznej licz. miejsc / 1000 M - 4.4 objęcie opieką w żłobkach dzieci w wieku 0-2 lat możliwość nabycia leków licz. miejsc / 1000 M 3.2 3.3 3.4 4 4.1 4.2 4.5 licz. miejsc / 1000 M licz. M/ 1 obiekt 124 msc/1000M 2461 licz. M / 1 placówka licz. M / 12 aptekę 2461 Obsługa w Krakowie obsługa w placówkac h powiatu krakowskie go 56 4.6 nagła pomoc lekarska 5 SPORT 5.1 możliwość korzystania z hal i sal sportowych 5.2 5.3 6 6.1 6.2 7 7.1 8 8.1 9 9.1 pływalni stadionów i boisk REKREACJA I ZIELEŃ URZĄDZONA ogródki działkowe Cmentarze ŁĄCZNOŚĆ warunki obsługi mieszkańców i aktywności gospodarczych OCHRONA P. POŻAROWA stopień zabezpieczenia ludności ADMINISTRACJA warunki obsługi mieszkańców i aktywności gospodarczych licz. M / 1 karetkę - Pogotowie Ratunkowe w Krakowie licz. M / 1 obiekt 3692 sale sportowe w szkołach podstawow ych licz. M / 1 obiekt licz. M / 1 obiekt 3692 m2 pow. terenu / 1 M m2 pow. terenu / 1 M 10,0 8,4 1 m2 pow. uż. / 1000 M 9,5 licz. M / 1 placówkę 1055 m2 pow. uż. / 1000 M 138 57 Tabela 39. Wyposażenie gminy Michałowice w obiekty usług publicznych i komercyjnych. Lp Wyszczególnienie Oświata Przedszkola Oddz. przed szk.w szkole podst. Szk. Podst/ Gimnazju m Kultura Dom dziecka bibl Domy kult świetlice w OSP Zdrowie Obiekty sakralne Oś zdrowie apteki Łączność Domy opieki społ Poczta / agencja pocztowa OSP Centr tel. Obiekty sportu i rekreacji oraz ogrodów działkowych Cmenta rze Usługi komercyjne Administracja Urz gmin Policja Bani Spółdz / GS Sołtysówki I inne handel gastrono rzemi mia osło 1 Górna Wieś 1 1 - 4 2 3 4 5 6 Kończyce Kozierów Książniczki Masłomiąca Michałowice 1 1 2 1 3 2 2 2 4 22 1 1 1 2 1 6 7 15 7 8 Młodziejowice Pielgrzymowice 1 1 2 1 2 - 2 3 9 Raciborowice 1 3 - 9 10 Sierakowice 1 1 - 1 11 Więcławice Dworskie Więcławice Stare 1 2 - 2 1 4 - 1 1 1 2 1 - 3 1 1 1 1 1 1 1 1 - 1 - 12 13 14 15 16 17 18 Wilczkowice Wola Więcławska Zagórzyce Dworskie Zagórzyce Stare Zdziesławice Zerwana świetlica przedsz oddz przed s/Gimn Bibliot gminna Dom kult. +świetlica remiza kościół przych. apteka urząd pocztowy remiza przych. oddz przed s/Gimn filia bibliot świetlica kościół apteka agencja remiza boisko,ośr. rekreacji Ogrody działkowe boisko cment cment Dom dziecka filia przych. oddz przed oddz przed s/Gimn filia bibliot świetlica. kościół remiza ogrody działkowe remiza świetlica świetlica remiza remiza świetlica remiza filia szkoły cment rekr. konna UG Michałowice Policja bank adm. GS 58 3.3.2.5. Podsumowanie 1. Do okresu perspektywicznego widzi się potrzebę podniesienia standardów obsługi ludności gminy Michałowice w zakresie: b) mieszkalnictwa poprawy wygody zamieszkiwania poprzez stworzenie warunków do rozwoju budownictwa mieszkaniowego zgodnie z zapotrzebowaniem społecznym ( w tym dla ludzi spoza gminy). c) oświaty i wychowania poprawy warunków nauczania w szkołach podstawowych, poprzez zapewnienie odpowiedniej ilości pomieszczeń do nauki dla szkolnictwa podstawowego i ponadpodstawowego (gimnazjum) w związku z reformą szkolnictwa poprzez: rozbudowę i modernizację istniejących szkół, budowę nowych obiektów głównie sal gimnastycznych (w tym szczególnie sali dla szkoły w Raciborowicach), budowę w miarę potrzeb nowych lub adaptację innych obiektów na cele edukacji o czy będzie mowa w II cz. "Studium" poświęconej prognozom. d) kultury − utrzymanie dostępności do bibliotek na co najmniej obecnym poziomie oraz poprawę liczebności księgozbiorów, − pozyskanie nowej powierzchni dla domu kultury jako podstawowej bazy materialnej tego typu usług, utworzenie placówek filialnych o odpowiednim standardzie korzystając na przykład z świetlic OSP. e) zdrowia i opieki społecznej poprzez zapewnienie odpowiedniej opieki zdrowotnej ogółowi mieszkańców gminy poprzez obniżenie wysokości wskaźnika zaspokojenia potrzeb (zwiększenie ilości gabinetów, rozszerzenie zakresu usług medycznych). f) usług pocztowych przez zapewnienie właściwej dostępności i standardu obsługi istniejących urzędów, rozpatrzenie potrzeby podniesienia standardu placówki w Raciborowicach, g) zieleni cmentarnej przez zapewnienie możliwości poszerzenia istniejących cmentarzy w miarę wzrostu ilości mieszkańców gminy oraz potrzeb. h) rekreacji i sportu przez wyrównanie dysproporcji w wyposażeniu wsi w boiska sportowe oraz podniesienie standardu gminnego ośrodka sportowo- rekreacyjnego, i) usług komercyjnych - handlu, rzemiosła i gastronomii przy zwróceniu uwagi na odpowiednie rozmieszczenia nowopowstających obiektów usług podstawowych i ponadpodstawowych w celu zapewnienia atrakcyjności centrum gminy oraz usługowych ośrodków wspomagających w Raciborowicach i Więcłąwicach Starych jako ośrodków obsługi ludności i turystów. 2. W gminie Michałowice występuje niezrównoważona struktura aktywności społeczno gospodarczej. Wielofunkcyjny i równomierny rozwój gminy w przyszłości wyrażający się szybszym rozwojem usług, stwarza korzystne warunki do zatrudnienia i organizacji nowych miejsc pracy (większe możliwości oferty dla bezrobotnych). 59 3. Potrzeby rozwoju infrastruktury społecznej w przyszłości będą wynikały: − z przyrostu demograficznego gminy, a wiec wzrostu ilości użytkowników, − z konieczności poprawy standardów (lub utrzymania niektórych na dotychczasowym poziomie), − z konieczności poprawy dostępności do podstawowego poziomu usług (zwłaszcza w odniesieniu do peryferyjnych części gminy). Polityka w zakresie rozwoju infrastruktury społecznej powinna zmierzać między innymi do: − zabezpieczenia przynajmniej minimalnego poziomu potrzeb ludności i zapobiegania spadkowym trendom w obsłudze mieszkańców, − wyrównania dysproporcji w rozmieszczeniu przestrzennym urządzeń i usług elementarnych i podstawowych, − wzbogacenia rzeczowego zakresu usług rynkowych wraz z pojawieniem się nowych potrzeb ludności (zmiana stylu życia i jego poziomu), − właściwego rozwoju centrum administracyjno - usługowego gminy Michałowice, wzbogacenia go o obiekty usługowe wyższego rzędu (w tym np. obsługi finansowej firm, promocji, informacji, różnych usług komercyjnych itd.) 3.4 STAN ISTNIEJĄCY I UWARUNKOWANIA KOMUNIKACJI 3.4.1. UKŁAD I TRANSPORT DROGOWY 1. Gmina Michałowice położona jest w centralnej części województwa małopolskiego, graniczy z gminami: Zielonki, Michałowice, Kocmyrzów – Luborzyca i na krótkim odcinku z Krakowem. Gmina jest dobrze skomunikowana z układem dróg krajowych, jak również z samym miastem Krakowem. Przez jej teren przebiega droga krajowa nr 7, pozostałe drogi to powiatowe i gminne, które tworzą układ lokalny. Stanowią one utrwaloną sieć połączeń determinującą dalszy rozwój przestrzenny. Droga nr 7 – po analizach wykonanych przez Biuro Planowania Rozwoju Sieci Drogowej, Pracownia Studiów Sieci Kraków Południe – została wskazana do przemianowania docelowo na drogę ekspresową i jej korytarz ma ulec przełożeniu na nowy przebieg drogi, pod który jest utrzymywana rezerwa w planie zagospodarowania przestrzennego. 2. Obciążenie ruchu na drogach gminy jest znacznie zróżnicowane. Droga krajowa nr 7 prowadząca ruch w znacznej mierze tranzytowy na kierunku: Gdańsk – Warszawa – Kraków – Chyżne, na odcinku przebiegającym przez gminę jest obciążona średniodobowym natężeniem ruchu ok. 12 000 pojazdów / dobę. 60 Dane o ruchu dla pozostałych dróg gminnych zgromadzono na podstawie obserwacji własnych i informacji z Wydziału Gospodarki Komunalnej Urzędu m. Krakowa dotyczące zarówno przewozów pasażerskich mikrobusami jak i ruchu samochodów osobowych i ciężarowych. Jest to gęsta sieć, ukształtowana w sposób historyczny, żywiołowo, zgodnie z występującymi potrzebami komunikacyjnymi. Ważniejsze z tras (z nawierzchnią asfaltową), pełniące funkcję dróg zbiorczych, realizują powiązania między sąsiadującymi wsiami. Drogi te – powiatowe i gminne – są obciążone ruchem zaliczanym do wartości średnich i małych (poniżej 3 000 pojazdów / dobę), stosunkowo największe potoki obserwuje się na połączeniach: - Batowice – Zastów, - Michałowice – Więcławice – Zastów, - Górna Wieś – Michałowice, - Michałowice – Zagórzyce przez Więcławice. 3. W odniesieniu do komunikacji indywidualnej – pełniącej rolę zasadniczą w gminie – charakteryzuje ją dość wysoki wskaźnik motoryzacji samochodów osobowych w gminie, który wynosi 230 sam. osob./1 000 mieszkańców (dla porównania – średnio w gminach wiejskich wskaźnik ten waha się 160-180 sam. osob./1 000 mieszkańców). Wysokość wskaźnika odpowiada niektórym gminom w całości zurbanizowanym, ma tu duży wpływ sąsiedztwo Krakowa. Zwraca jednak uwagę fakt stosunkowo niskiej jakości taboru (duży udział samochodów bez katalizatorów – ponad 60%), co ulega sukcesywnej poprawie. 4. Komunikację zbiorową w obszarze gminy stanowią miejskie i podmiejskie linie autobusowe oraz autobusy przelotowe (PKS), obsługują one główne kierunki ciążeń komunikacyjnych – zaspokajając podstawowe potrzeby mieszkańców w zakresie połączeń lokalnych. Największe potoki pasażerskie obserwuje się z kierunku północnego i południowego, głównie z Krakowa, bądź odbywające się tranzytem z kierunku Kielc – Jędrzejowa, Miechowa, Słomnik. Stosunkowo duże skupienie kursów autobusowych na jednej trasie – drogi nr 7 – spowodowane jest brakiem alternatywy innego połączenia drogowego, odpowiadającego standardom przewozów pasażerskich. Występujące przegęszczenia są okresowe i wiążą się głównie z okresem weekendów i dniami targów. Gmina jest dobrze obsługiwana przez transport publiczny, oprócz kursów PKS; poprzez gminę przejeżdża ponad 40 dziennych kursów mikrobusowych organizowanych przez przewoźników prywatnych. Kursy PKS są prowadzone wyłącznie drogą nr 7. Przewoźnicy prywatni z małopojemnymi środkami transportu wykorzystują cały układ komunikacyjny gminy zapewniając dostępność poszczególnych wsi. 5. Komunikacja rowerowa korzysta z istniejącego układu dróg, nie ma wydzielonych tras i odbywa się w sposób mieszany z ruchem kołowym. Zwraca uwagę stosunkowo duży udział rowerów w ruchu – przez analogię z innymi gminami. Rower jest używany przez mieszkańców 61 do realizacji celów bytowych (zarówno przez kobiety, jak i mężczyzn) oraz do dojazdów związanych z pracą. Tak ze względów na bezpieczeństwo, jak i komfort jazdy powinny być podjęte sukcesywne starania o stopniową segregację ruchu poprzez wyznaczenie tras rowerowych, szczególnie przy ciągach o znaczącym ruchu kołowym. Ze względu na dużą atrakcyjność fizjografii terenu – rower mógłby stać się atrakcyjnym środkiem w podróżach rekreacyjnych, nawet dla osób przybywających spoza obszaru gminy. 6. Również w powiązaniach pieszych wykorzystywane są głównie drogi istniejące, przy czym ruch odbywa się ich poboczami, jedynie w centrum Michałowic ruch ten jest uporządkowany. Problem prowadzenia ruchu pieszego wzdłuż drogi krajowej i pozostałych dróg należy do jednych z istotnych problemów wymagających uporządkowania. 7. W odniesieniu do zamierzeń inwstycyjnych dotyczących układu drogowego droga nr 7 po analizach wykonanych po analizach Planowania Rozwoju Sieci Drogowej, Pracownia Studiów Sieci Drogowej Kraków Południe została wskazana do przemianowania na drogę ruchu szybkiego. W warunkach wsi Michałowice powoduje to kolizje z istniejącym zainwestowaniem kubaturowym dlatego też w opracowaniach koncepcyjnych zostały zaproponowane odcinki obejścia drogowego na terenie gminy, uwzględnione następnie w opracowaniach planistycznych sporządzanych dla jej obszaru. Przebieg trasy obejścia budzi duże dyskusje na szczeblu lokalnego samorządu i są prowadzone poszukiwania dla realizacji trasy zastępczej. Wg dotychczasowych ustaleń planowana modernizacja drogi nr 7 i przekształcenie jej w drogę szybkiego ruchu S7 będzie się odbywało w nowym korytarzu drogowym. Planowany przebieg poza kolizją z istniejącym zainwestowaniem kubaturowym jest w konflikcie z istniejącymi powiązaniami funkcjonalnymi. Realizacja przełożenia drogi musi zabezpieczyć bezkolizyjne przejście podstawowych dróg powiatowych i gminnych w szczególności na odcinku Michałowice (I) – Więcławice, Zagórzyce Dworskie -Michałowice (III), Młodziejowice - Książniczki, Zagórzyce Stare – Masłomiąca. Pozostałe połączenia powinny być zapewnione przez system wspomagajacych dróg równoległych do planowanej ekspresowej, które są inwestycją związaną z trasą szybkiego ruchu i mieszczą się w liniach rozgraniczających drogi szybkiego ruchu. Dotychczasowe plany nie przewidują realizacji węzła drogowego na terenie gminy Michałowice. Jednym z istotnych zadań niniejszego Studium jest ustosunkowanie się do dotychczasowych ustaleń dotyczących przebiegu trasy oraz wykorzystanie innych opracowań studialnych przed podjęciem ostatecznej decyzji w sprawie możliwości alternatywnego jej przebiegu. Po oddaniu do eksploatacji drogi ruchu szybkiego obecna droga nr 7 stanie się drogą o znaczeniu podrzędnym (obniżona klasa prawdopodobnie do drogi zbiorczej) i będzie mogła być w większym stopniu niż obecnie wykorzystana dla obsługi przyległego terenu zainwestowania kubaturowego. 62 Odnośnie dróg będących w kompetencji lokalnego samorządu oraz dróg powiatowych należy zabezpieczyć możliwość ich modernizacji i przebudowy, tak by można było je dostosować do obowiązujących normatywów i bezpieczeństwa użytkowników ruchu (np. korekta nienormatywnych łuków, poszerzenia jezdni, wprowadzenia chodników dla pieszych, organizacja ruchu rowerowego na obszarach zainwestowanych). Obecny model sieci drogowej wymaga wzbogacenia w przypadku rozszerzenia terenów zainwestowania kubaturowego. 3.4.2 UKŁAD I TRANSPORT KOLEJOWY 1. Komunikacja kolejowa – przez teren gminy obrzeżem przebiega linia kolejowa – z węzła krakowskiego do magistrali łączącej Śląsk z Warszawą. Komunikacja ta nie ma jednak znaczenia bezpośrednio dla samej gminy Michałowice ze względu na oddalenie w przestrzeni od potencjalnych generatorów ruchu. Najbliższe przystanki znajdują się w Zastowie, Łuczycach i Polanowicach. Są to przystanki osobowe, na których nie zatrzymują się pociągi dalekobieżne. 2. Podstawowa obsługa kolejowa gminy z krajem odbywa się jedynie poprzez kolejowy węzeł krakowski. 3.4.3 PARKINGI I ZAPLECZE KOMUNIKACJI W obszarze opracowania miejsca ogólnodostępne związane są z Urzędem Gminy, terenami przykościelnymi, terenami usług komercyjnych. Ilość miejsc postojowych nie stanowi odzwierciedlenia potrzeb, lecz uwarunkowana jest dostępnością miejsca przy tych urządzeniach. Często dla potrzeb parkowania w otoczeniu w/w usług i urządzeń wykorzystywane są pobocza istniejących dróg. W odniesieniu do zaplecza komunikacji – dotyczy ono głównie małych prywatnych zakładów naprawczych z zakresu: mechaniki pojazdów, blacharstwa, lakiernictwa, wulkanizacji. W zakresie stacji paliw wymienić należy stacje w dawnym SKR w Więcławicach Dworskich. 63 3.5 STAN ISTNIEJĄCY I OCENA FUNKCJONOWANIA INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ. 3.5.1 ZAOPATRZENIE W WODĘ 1. Gmina Michałowice wykorzystuje do zaopatrzenia mieszkańców w wodę ujęcia podziemne. Studnie głębinowe ujmujące wodę z warstw jurajskich są usytuowane w Zagórzycach Dworskich, Woli Więcławskiej (wod. Zagórzyce), Michałowicach, Młodziejowicach i Raciborowicach. Są to wody wysokiej jakości z reguły nadające się do picia bez uzdatniania i dezynfekcji. Pod wzgłędem hydrochemicznym wody te zalicza się do wód twardych typu wapniowo-magnezowo-węglanowych (Ca – Mg – HCO3 ). 2. Podstawą zaopatrzenia gminy w wodę jest sieć wodociągowa obejmująca ok. 93% mieszkańców. Wodociągi są własnością gminną i administrowane przez Zakład Budżetowy Wodociągi Gminne w Michałowicach. Wodociągi funkcjonalnie podzielone są na: - wodociągi grupowe - wodociągi osiedlowe z własnym zasilaniem. Ponadto odnotować należy wodociąg lokalny (zasila miejscowość Zerwana z wodociągu Maszków w gminie Iwanowice) obejmujący pozostałe 7% mieszkańców gminy. Łączna ilość sieci wodociągowej na obszarze gminy 92,2 km Ilość połączeń 2 040 sztuk Średnie zużycie dobowe ≈ 92 l / m-c W granicach obszaru gminy oprócz ujęć, urządzeń i sieci gminnych w miejscowości Raciborowice istnieje powierzchniowe ujęcie wody na rzece Dłubni dla miasta Krakowa. Od ujęcia w kierunku pompowni „Zesławice” biegnie rurociąg ø 1 000 [ mm]. Z ujęcia tego może być pobierane do 34 000 [ m3] wody na dobę. Ujęcie i rurociąg ø 1 000 [ mm] są własnością i w użytkowaniu Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji S.A. w Krakowie. 3. W odniesieniu do wodociągów grupowych obejmują one: a) Wodociąg Michałowice (I i II) zrealizowany w latach 1970-1980, obejmujący ponadto Wilczkowice, część Młodziejowic i część obszaru Michałowic III. Ujęcie wody – studnia S1 (Banasiówka) o wydajności 16 m3/h. Zasoby zatwierdzone przez UMK WGPiOŚ decyzja z dn. 9.III.1978 NR GP.II.8530-2/6/78. W skład wodociągu wchodzą: studnia, budynek hydroforni, sieć, zbiornik o pojemności 2x100 m3 zlokalizowany na rzędnej 300,00 m npm. 64 b) Wodociąg Michałowice (III) – obejmujący poza obszarem Michałowice (III) także Górną Wieś, Kozierów a ponadto Wolę Zachariaszowską w gminie Zielonki. Ujęcie wody stanowi studnia GM – 1 o wydajności 64,6 m3/h Zasoby zatwierdzone przez UW Wydział Ochrony Środowiska decyzja z dn. 25.X.1993 NR OS.VI.755G/67/93. Woda podawana do sieci bez uzdatniania. Ze studni woda pompowana jest do zbiornika o pojemności 100 m3zlokalizowanego na rzędnej 315, 00 m npm, a następnie przez hydrofornię do sieci. Wodociąg Michałowice III jest najstarszy w gminie, część sieci wykonana z rur AC – około 12 km. c) Wodociąg Więcławice obejmujący swoim zasięgiem miejscowości: Zagórzyce Dworskie, Zagórzyce Stare, Sieborowice, Pielgrzymowice, Wola Więcławska, Zdzięsławice, Masłomiąca, Raciborowice , Prawda, część Łuczyc, część Wiktorowic i część Goszczy. Ujęcie wody stanowią dwie studnie S-1w i S-2 na terenie miejscowości Wola Więcławska o wydajnościach: S-1w - 35,7 m3/h S-2 - 24,0 m3/h. Zasoby zatwierdzone przez UMK WGPiOŚ decyzja z dn. 25.VIII.1995 NR OS VI.7530D/36/95. Ze studni woda pompowana jest do zbiorników wyrównawczych o pojemności 1x250 i 1x150 [m3] zlokalizowanych na rzędnej 322,80 m npm w Zagórzycach Dworskich. Ze zbiorników woda spływa do sieci. Jakość wody pozwala na podawanie jej do sieci bez uzdatniania. 4. W odniesieniu do wodociągów osiedlowych (posiadających obecnie charakter lokalny) z własnym zasilaniem, wymienić należy: a) Wodociąg Młodziejowice zaopatrujący znaczną część tej miejscowości . Ujęcie wody stanowi studnia M1 o zatwierdzonych zasobach i wydajności 19,2 m3/h. Woda podawana jest do sieci bez uzdatniania. b) Wodociąg Raciborowice o wydajności 46,0 m3/h obejmujący poza Raciborowicami także wsie Kończyce i Książniczki. Woda z ujęcia pompowana jest do zbiornika wyrównawczego początkowego o pojemności 150 m3 zlokalizowanego na rzędnej 243 m npm. Woda poprzez hydrofornię pompowana jest do sieci bez uzdatniania. 5. W odniesieniu do oceny funkcjonowania oraz występujących uwarunkowań stwierdza się co następuje: - zasoby eksploatacyjne istniejących ujęć w pełni pokrywają potrzeby - jakość wody bardzo dobra – nie wymaga uzdatniania 65 - układ sieci stwarza jej dostępność do całego obszaru gminy - wymagana modernizacja sieci (eliminacja rur AC, zwiększenie średnic, ograniczenie strat wody) budowa zbiorników wody, zwiększenie ciśnień w sieci poprzez budowę hydroforni dla - spełnienia wymogów p. pożarowych rozbudowa sieci w celu stworzenia możliwości awaryjnego przesyłania wody - pomiędzy poszczególnymi wodociągami zapewnienie bezkolizyjności zagospodarowania dla istniejącego wodociągu m. - Krakowa „Dłubnia”. 3.5.2 ODPROWADZANIE ŚCIEKOW 1. W gminie Michałowice tylko 2% zabudowy jest skanalizowane, w granicach obszaru objętego opracowaniem zbiorcza kanalizacja występuje jedynie w części miejscowości Raciborowice i Kończyce. Sieć kanalizacji posiada łączną długość ok. 3,6 km (Kończyce – 1,0 km, Raciborowice – 2,6 km). Ilość podłączeń – 31.Xii.2001 - 60 Sieć wykonana z rur PCV o średnicach ø 0,2 m. Ścieki z w/w miejscowości spływają do pompowni Raciborowice, która tłoczy je do pompowni Batowice. Odbiornikiem ścieków jest kanalizacja m. Krakowa. 2. W gminie Michałowice pracują ponadto lokalne oczyszczalnie ścieków: - dla UG i Szkoły typu „Sebiofikon” w Michałowicach - dla Ośrodka Zdrowia i 3 gospodarstw typu „Sebiofikon” o przepustowości 10 m3/d każda – w Michałowicach lokalna oczyszczalnia ścieków dla Szkoły typu PURFLO w Więcławicach . - Ponadto w Michałowicach istnieje ok. 15 oczyszczalni przydomowych (osadniki gnilne z drenażem rozsączającym). 3. W odniesieniu do występujących uwarunkowań dotyczących kanalizacji, stwierdza się fakt położenia około 90% obszaru gminy w zlewni rzeki Dłubni na której istnieje ujęcie wody dla Krakowa. Większość tego obszaru znajduje się strefie ochrony pośredniej wewnętrznej w/w ujęcia. Ponadto Gmina Michałowice jest położona na obszarze występowania wód podziemnych (GZWP 409 – Niecka Miechowska) wymagających obejmującia ochroną. W związku z tym uporządkowanie gospodarki ściekowej jest zadaniem pilnym także i z tego względu. 66 a) Dla ochrony strefy pośredniej wewnętrznej ujęcia wody na Dłubni w Raciborowicach obowiązuje: − zakaz wprowadzenia ścieków do wód i ziemi co powoduje konieczność wybudowania głównego kolektora sanitarnego zbierającego ścieki z obszaru strefy i odprowadzenia ich do systemu kanalizacji m. Krakowa lub budowy lokalnych oczyszczalni po których ścieki będą spełniały wymogi stawiane wodzie III klasy czystości − gromadzenie ścieków socjalno-bytowych na terenach o rozproszonej zabudowie w szczelnych wybieralnych zbiornikach − wyposażenie kanalizacji w punkty zlewne ścieków. Czynnikiem korzystnym, pozwalającym na stosunkowo szybkie rozwiązanie części w/w problemów jest możliwość odprowadzenia ścieków z około 45% zabudowy (z wsi: Michałowice, Młodziejowice, Książniczki, Kończyce, Raciborowice) do centralnej kanalizacji Krakowa. 3.5.3 ELEKTROENERGETYKA 1. W odniesieniu do układu ponadlokalnego energetyki, wymienić należy przebiegające przez południową część obszaru gminy: - napowietrzną linię elektroenergetyczną 220 kV relacji Siersza – Lubocza (użytkownik PSE Południe S.A.) - napowietrzną linię elektroenergetyczną 110 kV relacji Prądnik – Lubocza (użytkownik ZEK S.A.) Wzdłuż linii zachowane są wolne od zabudowy pasy terenu zgodne z wymogami PNE-05100-1/1998. Wzdłuż linii PKP biegnie linia elektroenergetyczna zasilająca sieć trakcyjną. Linia jest własnością i w użytkowaniu PKP. 2. Podstawę zaopatrzenia gminy Michałowice w energię elektryczną stanowią: - stacje elektroenergetyczne (GPZ) usytuowane poza granicami gminy, t.j. GPZ 220/110 kV/ŚN Kraków – Lubocza i GPZ 110/15 kV Słomniki Prandocin - Istniejące linie średniego napięcia (dotyczy dwu linii 15 kV , z których jedna przebiega na trasie GPZ Słomniki – GPZ Prandocin a druga jest wyprowadzona z GPZ Lubocza Istniejące stacje transformatorowe SN/NN, sieci SN i NN bezpośrednio zasilające odbiorców są własnością i pozostają w eksploatacji ZEK S.A. – Rejon Dystrybucji Nowa Huta. Na obszarze gminy pracuje 57 transformatorów SN/NN o mocy łącznej – 6,4 MVA. Długość sieci SN – w granicach obszaru opracowania ok. 34,0 km. Sieci NN są napowietrzne (poza niewielkimi fragmentami i częścią przyłączy domowych które są kablowe). W obszarze opracowania planu jest ok. 62, 0 km linii NN. Średnie zużycie energii elektrycznej w gminie wynosi ok. 2,58 MWh/odb/rok. 67 3. Jakość dostarczonej do odbiorców energii posiada parametry zgodne z określonymi w odpowiednich przepisach (Rozp. M.G. z 25.XI.2000 w sprawie szczegółowych warunków przyłączenia podmiotów do sieci elektroenergetycznych, obrotu energią elektryczną, świadczenia usług przesyłowych, ruchu sieciowego i eksploatacji sieci oraz standardów jakościowych obsługi odbiorców). 4. Uwarunkowania rozwojowe z zakresu elektroenergetyki dotyczą głównie linii wysokich napięć 220 i 110 kV określających ograniczenia lokalizacji budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi w odległości nie mniejszej niż: - 26,0 m od przewodu linii elektroenergetycznych 220 kV - 14,5 m od przewodu linii elektroenergetycznych 110 kV W/w odległości, tj. 26,0m i 14,5 m w każdym przypadku zapewniają brak przekroczenia dopuszczalnych wartości natężenia pola elektromagnetycznego narzuconych przepisami. Inny sposób lokalizacji budynków wymagać będzie wykonywania pomiarow sprawdzających natężenie pola elektromagnetycznego. Dla linii elektroenergetycznych 220 i 110 kV – na podstawie ustawy z 27.04.2001 „Prawo ochrony środowiska „ może być utworzony obszar ograniczonego użytkowania terenu. Dla ochrony obszaru o wysokich walorach krajobrazowych celem zmniejszenia ograniczeń zajętości terenu zalecanym jest kablowanie linii SN i NN. Pomimo poprawy w stosunku do lat poprzednich standardów zaopatrzenia w energię elektryczną, działania na rzecz rozbudowy i modernizacji sieci i urządzeń, winny być kontynuowane. 3.5.4 CIEPŁOWNICTWO Na obszarze gminy Michałowice nie występują systemy ciepłownicze. Obiekty ogrzewane są indywidualnie. Jako paliwo w zdecydowanej większości stosowane są: drewno, węgiel, koks. W niewielkim zakresie jako paliwo używany jest gaz ziemny sieciowy. Budynki mieszkalne jednorodzinne ogrzewane są przez małe kotły domowe węglowe lub gazowe i piece kaflowe. Większe budynki użyteczności publicznej, usługowe i inne ogrzewane są przez indywidualne kotłownie. 3.5.5 GAZOWNICTWO 1. Gmina Michałowice należy do dobrze zgazyfikowanych w obszarze województwa małopolskiego. Około 65% gospodarstw w obszarze gminy korzysta z gazu sieciowego, ok. 21% wykorzystuje gaz z butli a tylko ok. 13% nie korzysta w ogóle z gazu. 2. Na terenie gminy Michałowice zlokalizowane są następujące gazociągi: 68 − gazociąg wysokoprężny ø 350 PN 63 relacji Batowice – Muniaczkowice − gazociągi średniego ciśnienia w poszczególnych wsiach z wyjątkiem Woli Więcławskiej (która nie jest objęta systemem zaopatrzenia w gaz z sieci). 3. Źródłem zasilania miejscowości gminy jest stacja redukcyjno-pomiarowa gazu zlokalizowana na terenie miasta Krakowa przy ul. Mistrzejowickiej. Główne gazociągi na terenie gminy, to: − gazociąg ø 200/160 PE przebiegający od stacji red.-pom. przy ul. Mistrzejowickiej przez miejscowości: Raciborowice, Kończyce, Książniczki, Młodziejowice do Michałowic − gazociąg ø 110/90 PE przebiegający przez Michałowice i Wilczkowice oraz ø 75 PE przebiegający przez miejscowość Zerwana w kierunku gminy Iwanowice − gazociąg ø 90/75 PE przebiegający przez miejscowości Masłomiąca, Stare Więcławice, Więcławice Dworskie i Stare Zagórzyce − gazociągi ø 75 PE na terenie Sieborowic i Pielgrzymowic. Przebiegające przez gminę Michałowice gazociągi średniego ciśnienia prowadzą również przesył gazu dla gminy Iwanowice. Pozostałe gazociągi średnioprężne zlokalizowane na terenie gminy pełnią rolę sieci rozdzielczych. 4. Przebiegający przez teren gminy gazociąg wysokoprężny ø 350 PN 63 powoduje określone ograniczenia związane z zachowaniem odległości bezpiecznych zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dn. 14.XI.1995 – Dz. Ustaw Nr 139/95 załącznik nr 2. Zgodnie z w/w Dz. U. Oraz ustaleniami Regionalnego Oddziału Przesyłu w Tarnowie wymagane odległości bezpieczne do zachowania od zewnętrznej krawędzi gazociągu wynoszą: − do budynków użyteczności publicznej − mieszkalnych i niemieszkalnych - 16,5 m - 15 m Odległości do innych obiektów terenowych oraz uzbrojenia od gazociągu wysokiego ciśnienia należy wyznaczać na podstawie powołanego rozporządzenia. Zgodnie z Ustawą o drogach publicznych Dz. U. Nr. 71 poz. 838 z 2000r. odległości nowobudowanych dróg od gazociągów wysokiego ciśnienia na terenie zabudowy miast i wsi powinny wynosić: − 30 m dla autostrady − 20 m dla drogi ekspresowej − 10 m dla drogi krajowej − 8 m dla drogi wojewódzkiej i powiatowej − 6 m dla drogi gminnej. Ewentualna lokalizacja stacji paliw może być w odległości nie mniejszej niż 40 m, zgodnie z Dz. U. Nr 00.98.1067 z dn. 17.XI.2000r. 69 Pas terenu o szerokości po 15 m od osi gazociągu może być uprawiany rolniczo lub ogrodniczo, drzewa mogą być sadzone w odległości minimum 5 m od zewnętrznej ścianki gazociągu. Przebieg gazociągów średniego ciśnienia nie stwarza ograniczeń urbanistycznych. W stosunku do gazociągów istniejących, zrealizowanych przed grudniem 2001, zgodnie z Dz. Ustaw Nr 139/95 wymagane jest zachowanie odległości do budynków minimum 1,5 m, w przypadku nowoprojektowanych sieci zgodnie z Dz. Ustaw nr 97/2002 wymagana strefa kontrolowana wynosi 1,0 m, przy czym jej linia środkowa pokrywa się z osią gazociągu. 70 3.5.6 TELEKOMUNIKACJA 1. Mieszkańcy gminy Michałowice w zakresie łączności obsługiwani są przez kilku niezaleznych operatorów: − TP S.A. w zakresie łączności przewodowej W zakresie łączności bezprzewodowej − Polska Telefonia Komórkowa (Idea) − Polska Telefonia Cyfrowa (Era) − Polkomtel S.A. (Plus GSM) 2. W zakresie telefonii przewodowej Wzdłuż drogi Kraków – Kielce (po jej wschodniej stronie) biegnie kabel łączności m/m. Przewody światłowodowe biegną od Michałowic w kierunku Słomnik – wzdłuż drogi Kraków – Kielce, od Krakowa do Raciborowic wzdłuż ul. Powstańców i przez Batowice, od Michałowic do Więcławic wzdłuż drogi lokalnej. Obszar gminy w zakresie łączności sieciowej TP S.A. znajduje się w strefie numerycznej krakowskiej i obsługiwany jest przez centrale telefoniczne w Michałowicach, Więcławicach i Raciborowicach. Łączna pojemność w/wym central telefonicznych w roku 2002 wynosiła 1500 NN przy zajętości około 90%, co daje wskaźnik ≈ 190 abonentów/1,0 tys. mieszkańców. W każdej miejscowości w gminie zainstalowana jest co najmniej jedna rozmównica publiczna TP S.A. Sieci abonenckie TP S.A. wykonane są w zdecydowanej większości jako napowietrzne, niewielkie odcinki jako doziemne. 3. Łączność przewodowa bezprzewodowa na obszarze gminy dostępne jest dla wszystkich zainteresowanych. 4. Odnośnie ograniczeń generalnie stwierdzić należy, że w odniesieniu do telekomunikacji nie występują one na obszarze gminy. 3.5.7. GOSPODARKA ODPADAMI 1. Na obszarze gminy Michałowice większość odpadów stanowią odpady komunalne związane z bytowaniem i działalnością gospodarczą mieszkańców. Ich charakterystyczną cechą jest niski udział odpadów organicznych, dość duży innych (szkło, papier, plastik itp.) a także odpadów wielkorozmiarowych (stare pralki, telewizory). Ze względu na słabo postępującą segregacje odpadów do odpadów komunalnych trafiają również odpady niebezpieczne z domów np.: zużyte baterie, pozostałości po farbach, lakierach, rozpuszczalniki, środki ochrony roślin, pojemniki po środkach do konserwacji i obsługi pojazdów i sprzętu rolniczego. Rozwój 71 różnorodnej działalności gospodarczej usługowo-produkcyjnej przyczynia się do wzrostu ogólnej liczby produkowanych odpadów, w szczególności niebezpiecznych. 2. W chwili obecnej odpady z terenu gminy składowane są na składowisku poza obszarem gminy – głównie w Bolesławiu oraz na wysypisko w Baryczy. Odpady gromadzone są w poszczególnych gospodarstwach do kubłów, w przypadku dużych jednostek usługowych – do kontenerów i wywożone na podstawie umów indywidualnych z 2 prywatnymi przedsiębiorcami oraz MPO Kraków. 3. Ilość odpadów wywożonych z gminy Michałowice wynosiła w ostatnich latach 4,0 – 4,5 t/rok, co dawało bardzo wysoki wskaźnik produkcji odpadów na 1 mieszkańca: 0,67 t/rok. 4. Podstawowym problemem dotyczącym nie tylko gminy Michałowice ale wszystkich gmin – a zwłaszcza gmin wiejskich – wynikającym z Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, co należy do jednych z czołowych ich zadań, są: − ze względów środowiskowych – eliminowanie odpadów niebezpiecznych i odrębne ich składowanie − segregacja odpadów, która pozwala zmniejszyć ilość odpadów na wysypisku aż o ok. 40% a zarazem na wtórne wykorzystanie szeregu z odpadów − budowa i utrzymanie własnych lub wspólnych z innymi gminami składowisk odpadów komunalnych − budowa i utrzymanie grzebowisk dla zwierząt oraz zabezpieczenie utylizacji odpadów z ubojni. 3.6 STAN AKTUALNY I UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO 3.6.1 UKŁAD PRZESTRZENNY, STRUKTURA UŻYTKOWANIA I STRUKTURA WŁASNOŚCIOWA 1. Na kształtowany przez wieki układ przestrzenny gminy i rozwój osadnictwa niewątpliwy wpływ miały : − przebieg dróg kształtowany w okresie historycznym − - zróżnicowana rzeźba terenu − - przebieg głównych cieków wodnych − - zespoły leśne. Na układ ten składają się: − koncentracje zabudowy w obrębie istniejących wsi charakteryzujące się zwartością w miejscach historycznie ważnych rozluźnionych w części zewnętrznej, 72 − wykształcone ciągi zabudowy wzdłuż istniejących dróg powstałe w różnych okresach rozwojowych w tym szczególnie w ciągu ostatnich 25 lat (o czym świadczy charakter wzniesionej kubatury), − rozproszenie zabudowy powstałej z dala od koncentracji zainwestowania często realizowanej przy drogach dojazdowych do pól Na szczególna uwagę zasługują : a) zwarte zespoły zabudowy wokół historycznego centrum wsi; dotyczy to układu wsi Raciborowice, Masłomiąca, w mniejszym stopniu Więcławic Starych, Zerwanej, Zdzięsławic, Wilczkowic, Księżniczek, Młodziejowic. b) ciągi zabudowy powiatowych i formowane gminnych: wzdłuż Zagórzyce głównych Stare, dróg: Zagórzyce krajowej Dworskie, (Michałowice), Sieborowice, Pielgrzymowice, Kończyce, Kozierów, Górna Wieś. 2. Ważną rolę w krajobrazie odgrywają licznie zachowane zespoły dworskie i kościoły stanowiące akcenty wysokościowe (kościoły) lub wyróżniające się kompleksem zieleni parkowej (zespoły dworskie). Tradycyjną zabudowę wsi stanowią domy drewniane o prostej formie wykonane w konstrukcji sunikowej, niekiedy zrębowej, kryte dachami czterospadowymi i dwuspadowymi. Do zabudowy tej nawiązuje zabudowa późniejsza z początku XX wieku a także zabudowa po roku 1945, lata 1970 i 1980 przyniosły efekty przestrzeni bardzo zróżnicowanej zabudową parterową z dachami płaskimi lub kopertowymi o zbyt dużym gabarycie. Lata 1990 i 2000 to nawrót do tradycyjnych form w architekturze, niemniej jednak odnotowuje się także występowanie obiektów o dużej kubaturze i pretensjonalnych. Dogodne położenie gminy w stosunku do miasta Krakowa, możliwość szybkich powiązań z jego centrum sprawiły, że dominuje zabudowa zredukowana po roku 1980, tj. w obszarze dużego zainteresowania mieszkaniowego osiedlanie się w strefie podmiejskiej. 3. Przeważającą część zainwestowania kubaturowego stanowi zabudowa mieszkaniowa niskiej intensywności typu zagrodowego uzupełniona zabudową jednorodzinną oraz usługami i urządzeniami obsługi. Dominuje zabudowa w dobrych i średnich stanach technicznych. Przewagę zagospodarowania w obszarze gminy stanowią jednak tereny niezainwestowane (93%), a są to: − uprawy polowe w dolinach i na stokach, − - łąki i pastwiska głównie w częściach dolinnych, − - lasy i zadrzewienia(stanowiące uzupełnienie zagospodarowania) Tereny zainwestowania stanowią tylko 7% ogólnej powierzchni gminy. Zamieszczone poniżej zestawienie przedstawia ogólną strukturę użytkowania terenu w gminie Michałowice. 73 Tabela nr 40. Bilans użytkowania terenu Lp. Wyszczególnienie Powierzchnia w ha % 7,0 I Tereny zainwestowane 356 1. Tereny zabudowy z przewagą zabudowy zagrodowej 187 2. Tereny zabudowy usług 4 3. Tereny rekreacji i wypoczynku 7 4. Tereny dróg 5. Tereny kolejowe II Tereny niezainwestowanwe 4758 6. Tereny użytkowane rolniczo (grunty orne, łaki, pastwiska) 4177 7. Sady, ogrody przydomowe, 308 8. Lasy 197 9. Zadrzewienia 41 10. Wody otwarte, rowy odwadniające 26 11. Nieużytki 9 152 6 RAZEM 5114 93,0 100 Uwaga! Powyższe dane sporządzono na podstawie wykazów sprawozdawczości geodezyjnej za rok 2002 z przystosowaniem dla potrzeb kwalifikacji urbanistycznej sposobu użytkowania gruntów w obszarze gminy Michałowice. 4. W odniesieniu do stanu własnościowego – dominuje własność prywatna obejmująca 95% obszaru gminy. Mienie gminne o powierzchni ok. 32,6 ha stanowi (jak widać z wykazu) niewielki procent, przy czym dane te nie uwzględniają dróg (element nie wydzielony własnościowo w wykazie).Znaczna część gruntów komunalnych jest zainwestowana obiektami użyteczności publicznej, inne – z uwagi na wielkość i położenie, trudne są do wykorzystania na cele publiczne. Wśród gruntów Skarbu Państwa największą powierzchnię stanowią lasy państwowe zajmujące łączną powierzchnię 127 ha. Znaczące powierzchnie stanowią grunty będące w zarządzaniu Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa (39 ha). Stan własności w gminie Michałowice prezentuje zamieszczona niżej tabela nr 41. Natomiast powierzchnie gruntów komunalnych prezentuje tabela nr 42. określając wielkość mienia gminnego wg wsi. 74 Tabela nr 41 Grupy własności*. Lp. Wyszczególnienie Pow. w rodzaju własności ha 1. Tereny Skarbu 166 Państwa Uwagi - lasy państwowe (127 ha) - własność rolna (1 ha) - grunty w trwałym zarządzaniu państwowych jednostek organizacyjnych (31 ha) - pozostałe grunty Skarbu Państwa (7ha). 2. Tereny Spólek Skarbu 9 Państwa lub innych Państwowych osób prawnych 3. Społeczne grunty nie 41 będące gospod. roln. 4. Tereny mienia - kościoły i związki wyznaniowe (31 ha) 106 gminnego 5. Grunty powiatu i - grunty spółdzielni (10 ha) - gminny zasób nieruchomości (90 ha), - grunty gmin i związków gmin (16 ha) 79 grunty województwa - grunty powiatów i związków powiatowych (65 ha) - grunty województwa przekazane w trwałe zarządzanie (14 ha) 6. Tereny stanowiące 4662 własność osób indywidualne gospodarstwa rolne i leśne - inne grunty indywidualne fizycznych 7. Grunty gminne osób 7 zaliczone do poprzednio wymienionych prawnych lub grunty, których właściciele są nieznani. 8. Powierzchnia Spółek 44 Prawa Handlowego Razem powierzchnia 5114 + 13 ha geodezyjnej powierzchni wyrównawczej = 5127 całkowita * wg danych sprawozdania geodezyjnego za rok 2002 75 Tabela nr 42 Grunty komunalne (bez dróg). Miejscowość pow. ogólna pow. gruntów komunalnych ( ha ) ha Górna Wieś 160 0,20 % pow. ogólnej 0,12 Kończyce 189 - - Kozierów 116 0,03 0,02 Książniczki 231 1,17 0,5 Michałowice 1180 6,71 0,57 Młodziejowice 279 1,73 0,62 Pielgrzymowice 276 0,54 0,20 Raciborowice 343 4,55 1,33 Sieborowice 231 - - Więcławice Dworskie 198 0,39 0,20 Więcławice Stare 111 0,21 0,19 Wilczkowice 299 4,79 1,60 Wola Więcławska 402 4,30 1,07 Zagórzyce Dworskie 213 1,81 0,85 Zagórzyce Stare 134 - - Zdzięsławice 220 0,33 0,15 Zerwana 76 - - 5114 32,60 0,64 RAZEM Źródło: dane UG w Michałowicach 3.6.2. TENDENCJE ROZWOJOWE W OPARCIU O REALIZACJĘ USTALEŃ PLANU I WNIOSKI ZGŁOSZONE DO JEGO AKTUALIZACJI. 1. Obowiązujący do końca 2003r. plan zagospodarowania przestrzennego gminy przeznaczał na zabudowę mieszkaniową i zagrodową łącznie 607,1 ha co stanowiło 11,87% ogólnej powierzchni gminy. Tereny zabezpieczone dla innych funkcji stanowiły odpowiednio dla usług publicznych – 0,48%, dla terenów wytwórczości i magazynowania - 0,44%, dla usług komercyjnych – 0,05% Przedstawioną wyżej dużą podaż terenów niezabudowanych przeznaczonych pod zabudowe mieszkaniową i zagrodową stwarza możliwość dużej liczby właścicieli działek zabudowy 76 znacznie powyżej występujących potrzeb. Powyższe stwierdzenie uzasadnia wielkość ruchu budowlanego na terenie gminy Michałowice. 2. Przeprowadzona analiza ruchu budowlanego w latach 1990-1998 wykazała roczną średnią ilość pozwoleń na budowę 77. Analogiczna analiza przeprowadzona odpowiednio dla potrzeb Studium w okresie od października 2001r. do października 2003r. wykazała łączną ilość decyzji wydanych – 152 (z czego w ciągu pełnego roku 2002 – 61 decyzji). Największa ilość decyzji dotyczy zespołu Michalowice - prawie 43% wszystkich decyzji wydanych na obszarze gminy (co stanowi udział zbliżony Michałowic w latach 1990 – 1998 – ok. 46%). Załączona poniżej tabela nr 43 przedstawia ruch budowlany w obszarze gminy w okresie 1990-1998 oraz 2001 – 2003. Tabela nr 43. Ruch budowlany 1 (gmina ogółem) Wydane pozwolenia na budowę Rok Ogółem Budynki mieszkalne Inne Powierzchnia użytkowa w budynkach usługowych 1990 36 27 9 1991 49 47 2 1992 107 98 9 1993 78 64 14 1994 100 83 7 1995 94 75 19 1996 67 50 17 1997 92 65 27 1998 70 53 17 1999 235 199 36 2001 120 98 22 2002 65 42 23 2003 108 82 26 źródło: dane UG w Michałowicach Powyższa tabela potwierdza fakt, że głównymi inwestycjami na obszarze gminy są budynki mieszkaniowe, jednorodzinne. 77 Tabela nr 44. - Ruch budowlany 2 w gminie Michałowice w latach 2001 - 2003 w rozbiciu na poszczególne wsie Lp. Miejscowość 2001 2002 Razem 2003 M U I M U I M U I 3 - - 1 - 1 4 - - 9 - - - - 2 2 - - 4 1 Górna Wieś 2 Kończyce 3 Kozierów 3 - 1 3 - - - - 2 9 4 Książniczki 1 - - - - - - - 1 2 5 Masłomiąca 12 - - 3 - - 9 - 1 25 6 Michałowice 7 Michałowice 43 1 11 21 1 5 38 1 8 129 8 Michałowice 9 Młodziejowice 1 - - - - 1 5 - - 7 10 Pielgrzymowice 4 - 1 1 - 1 3 - 1 11 11 Raciborowice 1 - 3 4 - 4 6 - - 18 12 Sieborowice 9 - - 3 - 1 4 - - 17 13 Więclawice 4 - - 2 - - 1 - - 7 2 - - 2 - 2 3 - 4 13 Dworskie 14 Więcławice Stare 15 Wilczkowice 7 - - 2 - - 1 - 2 12 16 Wola 3 - 1 1 - 2 2 - - 9 Więcławska 17 Zagórzyce 2 - - - - - 3 - - 5 - - - - - 2- - - 3 5 Dworskie 18 Zagórzyce Stare 19 Zdziesławice 2 - 1 1 - - 1 - - 5 20 Zerwana 3 - 3 - - - - - 1 7 100 1 21 44 1 21 82 1 23 Razem 122 66 M – obiekty mieszkaniowe U – obiekty usługowe i produkcyjne I – inne (infrastruktura, drogi, garaże, budynki gospodarcze itp.) 106 294 78 Tab.45. Ruch budowlany w latach 1990 – 1998 – rozbicie na poszczególne wsie Tylko bud.miesz. Wydane pozwolenia na budowę dotyczące nowych obiektów Lp. Miescowość 1990 1991 M M 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 Σ 90/98 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 U U Górna Wieś 2 3 Kończyce Kozierów Książniczki Masłomiaca Michałowice I Michałowice II Michałowice III Młodziejowice Pielgrzymowice Raciborowice Sieborowice Wiecławice Dworskie Wiecławice Stare Wilczkowice Wola Wiecławska Zagórzyce Dworskie Zagórzyce Stare Zdzięsławice Zerwana 2 4 1 2 4 7 2 2 1 1 7 Gmina ogółem M – obiekty mieszkalne Łączna ilość wydanych pozwoleń na budowę 1 2 6 1 2 U 3 2 8 27 15 14 2 4 3 8 2 1 4 4 2 3 4 2 M 3 3 27 3 98 47 U M U M 3 3 3 1 1 1 5 20 10 4 2 3 2 5 22 5 10 3 1 4 2 1 1 3 3 8 16 7 6 2 6 2 4 1 2 4 6 1 4 2 1 83 2 2 4 1 2 1 1 1 4 4 4 2 2 1 M 8 70 U M U 1 2 M U U 2 2 21 2 2 1 1 1 21 9 4 1 1 1 1 15 13 11 49 142 63 57 21 20 23 18 11 1 1 9 14 8 8 6 4 3 1 2 2 1 1 1 3 7 9 6 7 6 1 2 M 1 1 1 1 2 2 3 76 2 2 3 72 47 2 2 48 1 10 19 23 11 12 6 23 568 U – obiekty usługowe i produkcyjne 36 49 107 Średnia roczna ilość wydanych decyzji pozwoleń na budowę - 77 76 100 96 68 93 72 Źródło: Dane UG w Michałowicach Razem 697 79 3. Przeprowadzona analiza realizacji obowiązującego do końca 2003r. planu ogólnego z uwagi na okres jaki upłynął od jego uchwalenia pozwala na sprecyzowanie następujących wniosków: o Plan zabezpieczał w sposób dostateczny rezerwy terenowe dla różnych rodzajów użytkowania w szeregu elementach przekraczając faktyczne potrzeby wynikające z wyliczeń chłonności terenu, o Największe powierzchnie terenowe zarezerwowane dla budownictwa mieszkaniowego przy pełnym ich wykorzystaniu zapewniały możliwość zasiedlenia ludności znacznie większej niż wynika to z potrzeb i ustaleń planu ogólnego gminy (podwojenie ludności gminy), o Największe powierzchnie dla nowych terenów mieszkaniowych zabezpieczono we wsiach: Michałowice III (ok. 93ha), Michałowice I (ok. 62ha) oraz Masłomiąca (ok 46ha), co częściowo pokrywa się z proporcjami ruchu budowlanego obserwowanego w tych wsiach w porównaniu z innymi wsiami w obszarze gminy. Najmniejsze natomiast we wsiach: Zagórzyce Stare (11ha) i Zerwana (10ha). 4. Przeprowadzona analiza wniosków zgłoszonych przez organy i instytucje, które będą opiniowały Studium wykazała, że większość zgłoszonych wniosków dotyczy zwrócenia uwagi na elementy ujęte w przepisach szczególnych będące domeną zainteresowań tych instytucji oraz problematyki ustaleń, które winny być ujęte w opracowaniu. 5. Wśród wniosków zgłoszonych do Studium przez osoby fizyczne dominują wnioski dotyczące poszerzenia terenów budownictwa mieszkaniowego. Na łączną liczbę 229 zgłoszonych do Studium wniosków, aż 219 (tj 96%) stanowią wnioski dotyczące budownictwa mieszkaniowego, dla funkcji produkcyjno – usługowej zgłoszono 6 wniosków, dla usług – 2 wnioski (w tym 1 dla usług turystyki), dla realizacji dróg – 2 wnioski. Największa ilość wniosków zgłoszonych została z obszaru wsi Michałowice (67 wniosków). Mniejszą ilość wniosków zgłoszono z terenu wsi: Masłomiąca (26), Młodziejowice (21), Wilczkowice (20). W grupie wniosków powyżej dziesięć znajdują się wsie: Książniczki (16), Górna Wieś (11), Kozierów (1), Zdziesławice (11) i Pielgrzymowice (10). Najmniejsza ilość wniosków (poniżej 10) obejmuje wsie: Wola Więcławska (9), Raciborowice (7), Zagórzyce Dworskie (6), Zagórzyce Stare (5), Kończyce (3), Sieborowice (3), Więcławice Stare (2), Zerwana (1). Z Więcławic Dworskich nie zgłoszono do Studium żadnego wniosku. Dokonując powyższej analizy należy mieć na uwadze fakt, że szereg wniosków z obszaru gminy zlożono do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w roku 2002 i te wnioski winny być również brane pod uwagę przy dokonywaniu rozstrzygnięć. Powyższe dotyczy szczególnie wniosków uwzględnionych w projekcie planu (przerwanego w związku z opracowaniem niniejszej aktualizacji dokumentu Studium). 6. W odniesieniu do zgłoszeń zwraca uwagę bardzo duża ilość wniosków składanych przez osoby nie mieszkające na terenie gminy Michałowice (inwestorzy zewnętrzni). 80 7. Bardziej szczegółowe dane dotyczące ruchu budowlanego, realizacji planu oraz zgłoszonych wniosków do zmiany planu w gminie Michałowice zawarto w Załączniku nr 3 do niniejszego tekstu. 3.6.3. UWARUNKOWANIA ROZWOJU PRZESTRZENNEGO. 1. Ze względu na charakter opracowania występujące uwarunkowania środowiskowe, techniczne, wynikające z istniejącego zainwestowania oraz stanu własności rozpatrywane są przede wszystkim w ujęciu przestrzennym. Znajduje to odzwierciedlenie na planszy nr 1 pt. “Uwarunkowanie rozwoju gminy Michałowice” integralnie związanej z niniejszym tekstem I części “Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Michałowice”. 2. Odnośnie uwarunkowań środowiska naturalnego i kulturowego poza szeroko określonymi w rozdziale 2 ograniczeniami wynikającymi z przepisów szczególnych powszechnie obowiązujących w kraju bądź ustalonych na obszarze województwa małopolskiego, odnotować należy uwarunkowania wewnętrzne o znaczeniu lokalnym. Stanowią one ograniczenia zasięgu terenowego rozwoju zainwestowania kubaturowego. 3. Jednymi z podstawowych uwarunkowań w tym względzie są uwarunkowania fizjograficzne wynikające ze zróżnicowanych warunków posadowienia obiektów kubaturowych, rzeźby terenu (skarpy, spadki), poziomu wód gruntowych (podmokłości), zagrożeń powodziowych (tereny zalewowe) oraz tereny osuwisk. W warunkach gminy Michałowice szczególne istotne są tereny występujących osuwisk i złazisk a następnie tereny zalewowe. 4. Określone na wstępie ograniczenia zewnętrzne wynikające z przepisów szczególnych stanowią jednocześnie zasoby lokalne wpływające na atrakcyjność obszarów. Do uwarunkowań stanowiących zasoby gminy istotne ze względów ekologicznych i ze względu na deficyt występowania należy uznać tereny leśne oraz obszary przewidywanych dolesień. Nieco mniejszym, lecz równie istotne jest utrzymanie zespołów zadrzewień nie posiadających statusu leśnego z uwagi na sytuację ekologiczną. W sytuacji gminy Michałowice (podobnie jak większości gmin województwa krakowskiego) przepisy ustawy o ochronie gruntów rolnych o wysokich klasach bonitacyjnych wymagają lokalnego podejścia do zagadnienia z uwagi na duży udział tych klas chronionych w ogólnym areale rolnym gminy. W przedstawionej sytuacji uwarunkowania dla rozwoju przestrzennego winny dotyczyć klas najwyższych (I - III). Niemniej jednak w warunkach gminy bardziej istotna jest ochrona zwartych kompleksów rolnych przed zainwestowaniem. W odniesieniu do uwarunkowań kulturowych poza szeroko określonymi elementami chronionymi przepisami ustalonymi przez organy administracji państwowej należy uwzględnić 81 elementy cenne z punktu widzenia wartości historycznej czy specyfiki lokalnej nie objęte ochroną prawną, które należy ująć w prawie lokalnym, jakimi są plany miejscowe. 5. Odnośnie uwarunkowań technicznych istotnym ograniczeniem rozwoju przestrzennego obszarów zainwestowanych jest wyposażenie w infrastrukturę techniczną, w tym szczególnie w kanalizację. Problem ten szeroko podjęty przez Gminę a jego realizacja uwarunkowana jest wielkością dostępnych środków ekonomicznych, możliwych do uzyskania zarówno z kasy Gminy jak i z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Mimo powszechnie obowiązujących ustaleń noszących cechy normatywu dotyczących niektórych urządzeń i ciągów infrastruktury technicznej związanych z programem zlokalizowanym w gminie z uwagi na sposób ich prowadzenia lub miejsca lokalizacji mają one również charakter lokalny. Dotyczy to obiektów, urządzeń i sieci wymagających zachowania określonych stref ochronnych. 6. Istotnym uwarunkowaniem w świetle obowiązujących przepisów jest stan własności stanowiący ograniczenie w zamierzeniach inwestycyjnych związanych z realizacją celów publicznych (układ komunikacyjny, urządzenia i obiekty publiczne itp., urządzenia infrastruktury technicznej). Powyższe jest związane z prowadzeniem żmudnych negocjacji zanim podejmie się decyzję o środku ostatecznym jakim jest przymusowy wykup. Z problemem tym wiążą się ograniczenia przestrzenne wynikające z istniejącego zainwestowania, gdzie oprócz własności elementów wymagających wszechstronnego rozpatrzenia jest wartość majątku trwałego w przypadku konieczności ingerencji (wyburzenia, naruszenia substancji, uszczuplenia działek). 82 ROZDZIAŁ 4 USTALENIA I PRZESŁANKI DOTYCZĄCE DALSZEGO ROZWOJU GMINY MICHAŁOWICE Jednym z istotnych dokumentów, które zgodnie z art.9 ust 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym winny być uwzględnione w Studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin są Strategie rozwoju gmin. W przypadku gminy Michałowice dokument Strategii rozwoju gminy Michałowice został opracowany przez Akademię Rolniczą im. H. Kołłątaja w Krakowie w roku 2001. Dokument ten został uchwalony Uchwałą Rady Gminy Michałowice Nr XXVI/177/2001z dnia 29.06.2001r 83 4.1. STRATEGIA ROZWOJU GMINY MICHAŁOWICE. 1. Jako misję dla rozwoju gminy strategia ustala „osiągnięcie takiego poziomu rozwoju u boku Wielkiego Krakowa, który będzie satysfakcjonował nawet w przyszłości mieszkańców, a przede wszystkim zapewniał ciągłą poprawę ich warunków życia przy wykorzystaniu i zachowaniu walorów przestrzennych oraz dziedzictwa kulturowego. 2. Jednym z istotnych elementów prognozy SWOT określonych w ramach opracowania są szanse i zagrożenia rozwoju gminy sformułowane w oparciu o zidentyfikowanie słabych i mocnych stron rozwoju gminy. Elementy analizy SWOT przedstawiają zamieszczone poniżej tabele nr 46 i 47. Sporządzona lista szans i zagrożeń nie ma charakteru trwałego i może się zmieniać w miarę przemian zachodzących w otoczeniu gminy. Sukcesy gminy zależą od umiejętności wykorzystania zmian zachodzących w otoczeniu gminy czyli od właściwej reakcji na pojawiające się szanse i zagrożenia. W przypadku gminy Michałowice lista szans i zagrożeń koncentruje się na przewidywanym rozwoju dwu głównych funkcji rozwojowych t.j. rolnictwa i turystyki (pozostaje sprawa rozwoju mieszkalnictwa jako wtórna wynikająca z rozwoju tych funkcji). 3. Cele strategiczne rozwoju gminy ujęto w czterech grupach obejmujących zasoby ludzkie, potencjał gmin, gospodarkę gminy, zagrożenia i szanse wynikające z otoczenia. I tak w poszczególnych grupach ustalono następujące cele: a) w zakresie zasobów ludzkich obejmujących zabezpieczenie materialne, ochronę zdrowia, opiekę społeczną i bezpieczeństwo: b) c) o opieka zdrowotna i socjalna, o bezpieczeństwo publiczne, o modernizacja bazy oświatowej i kulturalnej, o usprawnienie komunikacji na terenie gminy, dowóz dzieci, o działalność kulturalno – sportowa, zajęcia pozalekcyjne dla młodzieży. w zakresie potencjału gminy obejmującego: o poprawienie stanu dróg, o modernizacja i rozbudowa sieci wodociągowej, o kanalizacja terenów gminy, o energetyka - oświetlenie uliczne i modernizacja sieci przesyłowych, o estetyka gminy – gospodarka odpadami, w zakresie gospodarki gmin obejmującej rolnictwo, usługi, handel, turystykę: o promocja gminy, o wspieranie rozwoju przedsiębiorczości, o oferta inwestycyjna, w tym zaplecze rekreacyjno – sportowe (zagosp.), o rozwój rolnictwa – aktywizacja zawodowa rolników, o współpraca z instytucjami wspierającymi rozwój lokalny, 84 d) w odniesieniu do zagrożeń i szans wynikających z otoczenia: współpraca ze związkami gmin, powiatem oraz Zarządem Jurajskich Parków Krajobrazowych. Tabela nr 46 Mocne i słabe strony w rozwoju gminy Michałowice (na podstawie strategii rozwoju gminy – opracowanej w roku 2001) Lp MOCNE STRONY pkt Lp. SŁABE STRONY I. Zasoby ludzkie - zabezpieczenie materialne, ochrona zdrowia, opieka społeczna i bezpieczeństwo Korzystna struktura demograficzna Niewysoki stopień wykształcenia 1. +2 1. ludności ogólnego i zawodowego Brak znaczących problemów Brak dostosowania kierunków 2. demograficznych w tym konfliktów +2 2. kształcenia do potrzeb rynków pracy (np. narodowościowych) Niewystarczające możliwości 3. Relatywnie niski poziom bezrobocia +2 3. różnorodnych form rozwoju młodzieży Dostępność do wykwalifikowanego 4. Dodatnie saldo migracji +3 4. personelu medycznego w gminie Kwestia bezpieczeństwa 5. mieszkańców gminy pkt -1 -1 -2 -1 -1 II. Potencjał gminy – położenie, środowisko, infrastruktura techniczna 1. Korzystne położenie geograficzne (bliskość Krakowa) +3 1. 2. Atrakcyjność terenu dla różnych form turystyki i wypoczynku +2 2. 3. Korzystne warunki do produkcji ekologicznej żywności +1 3. 4. 5. 6. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Niewystarczająco rozwinięta sieć dróg i ich słaba jakość Problemy komunikacyjne (połączenie z Krakowem – dowóz dzieci do szkół) Bardzo niski stopień skanalizowania gminy, mało oczyszczalni Niewystarczający stopień telefonizacji gminy Trudny dostęp do złóż surowców mineralnych (gips) Wysoka jakość rolniczej przestrzeni +3 4. produkcyjnej Wysoki stopień wyposażenia +2 5. gospodarstw w wodociągi Wysoki stopień wyposażenia +2 gospodarstw w gaz III. Gospodarka gminy Tradycje w produkcji sadowniczej i Niekorzystna struktura obszarowa +3 1. warzywnictwie gospodarstw Korzystna sytuacja dla turystyki Bezrobocie ukryte w rolnictwie i jego +2 2. i rekreacji (tereny weekendowe) otoczeniu (przeludnienie agrarne) Dość wysokie uzbrojenie techniczne Niekorzystne warunki dla produkcji +1 3. rolnictwa rolniczej Brak opracowania jednoznacznej Korzystne otoczenie rynkowe rolnictwa +1 4. oferty turystycznej gminy Możliwość lokalizacji nowych Brak działań w kierunku rozwinięcia +1 5. podmiotów gospodarczych funkcji turystycznej gminy Tańsze grunty budowlane niż w Słabość ekonomiczna drobnych firm +2 6. Krakowie pozarolniczych -3 -2 -2 -1 -1 -3 -3 -1 -2 -2 -2 85 7. Znaczny ruch budowlany +2 7. 8. 9. 10. Razem mocne strony Brak infrastruktury ekonomicznej i organizacyjnej sprzyjającej rozwojowi przedsiębiorczości Brak opracowanych ofert dla inwestorów Praktycznie brak usług bazy turystycznej Niska towarowość rolnictwa +34 -1 -1 -3 -1 Razem słabe strony -34 Mocne strony skwantyfikowano w skali od +1 do +3, natomiast słabe strony w skali od –1 do –3. W zestawionych i skwantyfikowanych mocnych i słabych stronach gminy wynika, że różnica między nimi wynosi 0. Tabela nr 47 Szanse i zagrożenia w rozwoju gminy Michałowice (na podstawie strategii rozwoju gminy – opracowanej w roku 2001) Lp 1. 2. 3. 4. SZANSE Funkcjonowanie rynków kapitałowych Stabilny wymienialny pieniądz i zmniejszająca się stopa inflacji Sprzyjający samorządowi terytorialnemu klimat społeczny Utrzymywanie się silnego lobby proekologicznego pkt Lp. ZAGROŻENIA pkt +1 1. -2 +1 2. +1 3. +2 4. Spadek dochodów realnych ludności Wzrastająca bariera popytu na żywność Niskie dochody ludności blokujące produkcję zdrowej żywności Wzrost kosztów produkcji rolniczej i bariera kapitałowa Niedostateczne preferencje dla sektora żywnościowego w celu jego rozwoju i restrukturyzacji Zagrożenie z uwagi na wejście na polski rynek dotowanej żywności z zagranicy Zagrożenia z uwagi na inflację i wysokie stopy procentowe kredytów dla rolnictwa Słaby rozwój rynkowego otoczenia rolnictwa Niski poziom wiedzy i edukacji rolniczej producentów rolnych Występowanie konkurencji sąsiednich gmin w zakresie działalności turystycznej -3 Niestabilność społeczno - polityczna -2 5. Wzrost ruchu turystycznego na rynku krajowym i zagranicznym +2 5. 6. Rozwój produkcji sadowniczej w oparciu o nowe odmiany drzew owocowych +1 6. 7. Inwestycje kapitału krajowego i zagranicznego w otoczeniu rolnictwa +1 7. +2 8. +3 9. 8. 9. Wzrost popytu na zdrową żywność w kraju i za granicą Dobra dostępność komunikacyjna gminy dla ruchu turystycznego 10. Możliwość rozwijania współpracy z innymi gminami w dziedzinie turystyki +2 10. 11. Możliwość organizowania imprez rekreacyjnych +2 11. Razem szanse +18 Razem zagrożenia Szanse skwantyfikowano w skali od +1 do +3, natomiast zagrożenia w skali od –1 do –3. W wyniku zestawienia i skwantyfikowania dostrzeżonych szans i zagrożeń uzyskano Siedmio-punktową przewagę zagrożeń nad szansami a przez to negatywny obraz zagrożenia zewnętrznego. -2 -2 -2 -2 -3 -1 -3 -3 -25 86 Celami strategicznymi stwarzającymi szanse zintegrowań i zmobilizowania samorządów i społeczeństwa lokalnego do działania są więc przekształcenia w rolnictwie i gospodarce żywnościowej, ochronie środowiska naturalnego, mieszkalnictwa, rozwój turystyki i rekreacji a ponadto zaktywizowanie działalności usługowej i stworzenie warunków do wszechstronnego rozwoju. 4. W oparciu o tak wyznaczone cele sformułowano zadania przygotowawczej, promocyjnej i szkoleniowej współpracy itp. jak i inwestycyjnych. Poniżej sformułowano tylko te zadania, które dotyczą aspektu przestrzennego i tak: e) w zakresie modernizacji bazy oświatowej i kulturowej przewiduje się: o remont kapitalny budynku w Michałowicach na potrzeby gimnazjum (prawdopodobnie wykonano – termin 2003r.), o remont kapitalny budynku w Więcławicach na potrzeby gimnazjum (prawdopodobnie wykonano – termin 2003r.), o sala gimnastyczna dla potrzeb szkoły w Raciborowicach (termin 2004r.), o remont kapitalny budynku („mała szkoła”) pod potrzeby kultury i opieki społecznej (termin wykonania 2003r.), o f) budowa przystanków autobusowych (termin 2004r.), w zakresie dróg: o stałe budowy i remonty dróg gminnych zarówno o nawierzchni trwałej (asfaltowej) jak i utwardzonej kamieniem lub żwirem (systematycznie do 2010r.), o współdziałanie ze starostwem powiatu krakowskiego w zakresie remontu dróg powiatowych (systematycznie do 2010r.), g) w zakresie sieci wodociągowej o budowa sieci wodociągowej dla wsi Kończyce, Książniczki (prawdopodobnie wykonano – termin do 2003r.), h) o modernizacja wodociągów Górnej Wsi i Zagórzyc (termin 2004-2008), o modernizacja sieci wodociągowej w pozostałych miejscowościach (2007-2010r.), w zakresie kanalizacji: o kanalizację gminy dla rzeki Dłubni (2002- 2010r), o budowę oczyszczalni ścieków dla szkół i Urzędu Gminy w Michałowicach (prawdopodobnie wykonano – termin 2003r.), i) w zakresie modernizacji sieci przesyłowych i oświetlenia dróg gminnych: o oświetlenie uliczne (systematycznie do 2010r.), o modernizacja sieci NN (2002-2006r.), j) dokończenie gazyfikacji wsi Sieborowice i Woli Więcławskiej (2002 – 2006r.), k) w zakresie gospodarki odpadami: o l) likwidacja dzikich wysypisk (systematycznie do 2010r.), w zakresie ofert inwestycyjnych: o pozyskanie nowych terenów dla celów inwestycyjnych, 87 o aktualizację planu zagospodarowania przestrzennego. 4.2 PRZESŁANKI DALSZEGO ROZWOJU PERSPEKTYWICZNEGO. 1. Dla dalszego rozwoju gminy Michałowice szczególnie sprzyjającym są elementy zarówno już wymienione w opracowaniu lecz wymagające szczególnego podkreślenia jak i niewymienione stwarzające podstawę dla dalszego rozwoju , a mianowicie: o bardzo korzystne w skali regionu położenie w stosunku do głównej metropolii w skali kraju i europejskiej, jaką jest Kraków, o korzystne pod względem komunikacyjnym położenie w skali makro- na linii Warszawa – Kraków – południowa Europa, i w perspektywie na linii zachodnia Europa – Śląsk – Kraków - Ukraina (abstrahując od obecnie nienajlepszych warunków technicznych dróg krajowych oraz lokalnych, o bliskie sąsiedztwo bardzo dużego rynku zbytu na produkty rolne jakim jest ponad 700 tysięczne miasto Kraków, o duży, choć wymagający rynek pracy Krakowa, zarówno dla osób wykształconych i wyspecjalizowanych jak i niewykwalifikowanej siły roboczej, o bardzo duże zaplecze usług ponadpodstawowych i o charakterze ponadregionalnym i regionalnym tak bytowych jak i ze strefy doradczo-biznesowo-finansowej oraz z zakresu nauki, kultury i sztuki, o dobre warunki środowiskowe do rozwoju głównej funkcji gminy jaką jest rolnictwo, a także dla funkcji rekreacyjno – wypoczynkowej typu weekendowego, o dobre warunki przestrzenne (zasób gruntów budowlanych) do rozwoju osadnictwa także dla potencjalnych inwestorów z zewnątrz, o korzystne pod względem gospodarczym tendencje w rozwoju demograficznym (dodatnie saldo migracji i wzrastająca „moda” na osiedlanie się pod miastem na terenach wiejskich, o korzystne pod względem finansowym tendencje w rozwoju zamożności gminy. 2. Jednocześnie należy podjąć działania na rzecz eliminacji negatywnych elementów wpływających na dalszy rozwój społeczno – gospodarczy gminy, a mianowicie: o pobudzenia aktualnie słabej aktywności ekonomicznej społecznej lokalności wynikającej tak z małych zasobów kapitałowych jak i ze stosunkowo niskiego poziomu wykształcenia i braku kontaktów pozagminnych, o skonkretyzowanie perspektywicznej polityki rolnej państwa oraz pomoc w restrukturyzacji rolnictwa w związku z przystapieniem do Unii Europejskiej, o doskonalenie perspektywiczne polityki finansowo – legislacyjnej (m. in. pakiet zadań) w stosunku do samorządów gminnych, powiatowych, ale także regionalnych, 88 o eliminacji możliwości powstania konfliktów w ramach poszczególnych szczebli wladzy samorządowej, a w szczególności w ramach powiatu ziemskiego krakowskiego poprzez rozpoznanie i określenie wspólnych interesów gospodarczo – społecznych i publicznych występujących w poszczególnych grupach gmin i stworzenie równych szans w elementach konkurencji między gminami. 3. W nawiązaniu do powyższego jako podstawowe problemy gospodarki przestrzennej gminy Michałowice wymagające rozwiązania określa się: a) lukę infrastrukturalną – pomiędzy wielkością terenów osadniczych i przeznaczonych pod rozwój osadnictwa a mimo podjętych działań w dalszym ciągu niewystarczających wyposażenia tych terenów w systemy odprowadzania i oczyszczania ścieków, problem szczególnie istotny ze względu na konieczność ochrony zasobów wodnych stanowiących źródła wody pitnej dla mieszkańców gminy i Krakowa, b) niedorozwój lokalnego rynku pracy odzwierciedlający się niewielkim wykorzystaniu przestrzeni gminy na cele intensyfikacji zatrudnienia w dziedzinach pozarolniczych, c) niedostateczne wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej pomimo korzystnych warunków naturalnych ze względu na malejącą opłacalność produkcji rolnej, rozdrobnienie gospodarstw rolnych oraz w związku z problemami restrukturyzacji rolnictwa w skali ogólnokrajowej, a także ostrą konkurencję na rynku rolnym Unii Europejskiej, d) potrzebę rozbudowy i modernizacji układu drogowego gminy ze szczególnym uwzględnieniem drogi E-7 oraz redukcji negatywnego oddziaływania tejże drogi na środowisko a także ustalenie korytarza dla redukcji nowego przebiegu tejże drogi minimalizującego skutki przyrodnicze e) oraz przestrzenne związane z jej przebiegiem, konieczność pogodzenia kierunków rozwoju gminy z wymogami ochrony wartości przyrodniczych i kulturowych objętych ochroną prawną w formie parków krajobrazowych i ich otuliny. ROZDZIAŁ 5 ZAŁĄCZNIKI Poza rozszerzeniem informacji w zakresie uwarunkowań kulturowych niniejszy tekst zawiera zestawienia i wstępne ustosunkowanie się do wniosków zgłoszonych do studium przez organy i instytucje oraz osoby fizyczne i podmioty gospodarcze. W odniesieniu do wniosków zgłoszonych przez osoby fizyczne, elementami kwalifikacji były uwarunkowania wynikające z uwarunkowań przyrodniczych, ( w tym szczególnie ekofizjograficznych), kulturowych, oraz technicznych (strefy). Określone uwarunkowania w znacznej części maja odzwierciedlenie w przepisach szczególnych. Inne uwarunkowania będą ewentualnie brane pod uwagę w ramach sformułowania ustaleń części II – kierunki zagospodarowania przestrzennego. Rysunek uwarunkowań rozwoju w obszarze gminy stanowi zbiorcze zestawienie elementów ograniczeń występujących w obszarze opracowania. Wójt Gminy Michałowice Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice 5.1 OBIEKTY ZABYTKOWE I STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE W OBSZARZE GMINY MICHAŁOWICE Wójt Gminy Michałowice Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice 5.2 WYKAZ I WSTĘPNE USTOSUNKOWANIE SIĘ DO WNIOSKÓW ZGŁOSZONYCH PRZEZ ORGANY I INSTYTUCJE WYKAZ WNIOSKÓW INSTYTUCJI DO STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY MICHAŁOWICE Wykaz dotyczy wniosków instytucji, które wpłynęły zgodnie z procedurą określoną w Art. 11, pkt.1, Ustawy o Planowaniu i Zagospodarowaniu Przestrzennym z dnia 27 marca 2003r. Lp. Lp. w spisie ogólnym Data wpływu wniosku 1 1a 3517 2 27.11.2003 1 Zgłaszający nazwisko i imię lub adres nazwa jednostki organizacyjnej 3 Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Środowiska i Rolnictwa 4 ul. Basztowa 22, 31-156 Kraków Treść wniosku 5 Należy wziąć pod uwagę ograniczenia i zakazy obowiązujące na obszarach i obiektach objętych ochrona, dla Dłubniańskiego Parku Krajobrazowego – zapisy planu ochrony. Dla całego obszaru gminy powinno się uwzględnić potrzebę zachowania lub przywrócenia równowagi przyrodniczej obszaru i prawidłowych warunków życia ludzi. W szczególności należy zwrócić uwagę na ochronę nielicznych na obszarze gminy kompleksów leśnych, zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, ochronę cieków wodnych i ich biologicznych otulin, zachowanie, a jeżeli jest to konieczne odtwarzanie, korytarzy ekologicznych umożliwiającym zwierzętom i roślinom dziko żyjącym swobodne przemieszczanie się po obszarze gminy i zapewniających łączność z terenami ościennymi. Ustosunkowanie się do wniosku 6 Wniosek pokrywa się ze sformułowanymi ograniczeniami wynikającymi z polityki regionalnej przytoczonymi w niniejszej części I dokumentu Studium pt. Uwarunkowania Rozwoju i stanowić będzie podstawowe obligacje do uwzględnienia w części stanowiącej Studium pt. Kierunki polityki przestrzennej i zagospodarowania przestrzennego gminy. Zgłaszający nazwisko i imię lub adres nazwa jednostki organizacyjnej Lp. Lp. w spisie ogólnym Data wpływu wniosku 1 1a 3564 2 01.12.03 3 Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Rozwoju Regionalnego 4 ul. Basztowa 22, 31-156 Kraków 3419 21.11.03 Zarząd Województwa Małopolskiego 31-156 Kraków, ul. Basztowa 22 2 Treść wniosku Ustosunkowanie się do wniosku 5 Projekt Studium należy sporządzić z uwzględnieniem zasad określonych w koncepcji zagospodarowania przestrzennego kraju, ustaleń strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy. W zakresie wyznaczania nowych terenów budowlanych, należy stosować zasadę oddzielania terenów mieszkaniowych od terenów usługowych i usługowoprzemysłowych oraz należy ograniczać rozpraszanie nowej zabudowy, a w szczególności zapobiegać jej ekspansji na grunty rolne. Tereny o szczególnych walorach przyrodniczych, zlokalizowane w korytarzach ekologicznych oraz obszary przylegające do obszarów leśnych, zlokalizowane nad ciekami wodnymi lub w pobliżu zbiorników wodnych a także tereny podmokłe będące miejscami łęgowymi płazów, należy chronić przed jakąkolwiek formą zabudowy. Zgodnie z art. 47a ustawy o ochronie przyrody należy także chronić przed zabudową tereny eksponowane w krajobrazie lub zlokalizowane w punktach widokowych. Należy dążyć do określenia maksymalnej ochrony wód podziemnych i powierzchniowych. Ponad to należy wprowadzić ograniczenia w sposobie zagospodarowania terenu, wynikające z ustanowienia stref ochronnych ujęć wody. Należy dokonać analizy możliwości wystąpienia zdarzeń awaryjnych w części drogi Kraków – Miechów. Konieczne jest sporządzenie bilansu wodnego zasobu wód, dla zaopatrzenia mieszkańców w wodę pitną. W zakresie gospodarki ściekowej należ uwzględnić konieczność uzbrojenia terenu gminy w system kanalizacji sanitarnej zakończony oczyszczalnią ścieków opadowych. Należy wskazać obszary naturalnych zagrożeń geologicznych i wykluczyć je z zabudowy. Należy uwzględnić tereny pozostające w potencjalnym zasięgu wód Q1%. Należy zidentyfikować istniejące źródła emisji zanieczyszczeń oraz wskazać sposoby ograniczenia ich uciążliwości. Należy wziąć pod uwagę zagadnienia dotyczące obszarów ograniczonego użytkowania. W zakresie obsługi komunikacyjnej gminy, uznaje się zasadnym utrzymanie przebiegu trasy ekspresowej S7 Warszawa-Kraków-Rabka. W projekcie studium wymagane jest również określenie obszarów, dla których obowiązkowe jest sporządzenie planów zagospodarowania przestrz. 1.Tworzenie lokalnych centrów edukacyjnych 2.Wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych 3.Rozwój infrastruktury sportowo-rekreacyjnej 4.Poprawa jakości wód 5.Ograniczenie emisji zanieczyszczeń powietrza 6.Uporządkowanie gospodarki odpadami 7.Podnoszenie retencyjności dorzeczy i zwiększenie przeciwpodziowego 8.Zwiększenie obszaru obszaru objętego różnorodnymi formami ochrony przyrody 9. Rozwój zagospodarowania turystycznego w harmonii z ochroną przyrody 10.Zapobieganie rozproszeniu osadnictwa 11.Ochrona zabytków i rewitalizacja starej zabudowy 12.Poprawa wydolności infrastruktury technicznej 13.Dobrze rozwinięty system powiązań komunikacyjnych z otoczeniem poprzez modernizację i przebudowę dróg głównych – utrzymanie rezerwy terenu pod drogę 6 Określone wymogi pokrywają się z wymogami zawartymi w Ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz innych przepisach szczególnych a ponad to sformułowanymi ograniczeniami wynikającymi z polityki regionalnej przytoczonymi w niniejszej części I dokumentu Studium pt. Uwarunkowania Rozwoju i stanowić będą podstawowe obligacje do uwzględnienia w części stanowiącej Studium pt. Kierunki polityki przestrzennej i zagospodarowania przestrzennego gminy. Wniosek pokrywa się ze sformułowanymi ograniczeniami wynikającymi z polityki regionalnej przytoczonymi w niniejszej części I dokumentu Studium pt. Uwarunkowania Rozwoju i stanowić będzie podstawowe obligacje do uwzględnienia w części stanowiącej Studium pt. Kierunki polityki przestrzennej i zagospodarowania przestrzennego gminy. Zgłaszający nazwisko i imię lub adres nazwa jednostki organizacyjnej Lp. Lp. w spisie ogólnym Data wpływu wniosku 1 1a 2 3490 26.11.03 Starostwo Powiatowe w Krakowie Wydział Ochrony Środowiska Rolnictwa i Leśnictwa al. J. Słowackiego 20, 30-037 Kraków 3489 24.11.03 Starostwo Powiatowe w Krakowie Wydział Architektury i Budownictwa Inwestycji i Remontów al. J. Słowackiego 20, 30-037 Kraków 4 3225 06.11.03 Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków ul. Podchorążych 1, 30-084 Kraków 5 - 27.10.03 ul. Prądnicka 76, 31-202 Kraków 6 4007 31.12.03 Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Krakowie Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Inspektorat Rejonowy w Krakowie 3 3 4 ul. Szlak 73, 31-153 Kraków Treść wniosku Ustosunkowanie się do wniosku 5 ekspresową S7 14. Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego Przy sporządzaniu planu należy uwzględnić tereny zagrożone osuwaniem się mas ziemnych. Na terenie gminy występują osuwiska, które pod wpływem wysokich opadów deszczu oraz niewłaściwego posadowienia budynków mogą się uaktywnić. Zwracamy też uwagę na konieczność uzgodnienia odprowadzenia wód opadowych i roztopowych z planowanych nowych terenów inwestycyjnych. Istnieje potrzeba rozważenia możliwości retencjonowania wody opadowej tak, by w największym stopniu zmniejszyć jej chwilowy odpływ do odbiorników, tak by nie zmienić warunków przepływu. Na obszarach o dużych spadkach terenu a także na obszarach zagrożonych osuwiskami ma to szczególne znaczenie nawet dla bezpieczeństwa obiektów budowlanych. 6 Wniosek do pełnego uwzględnienia w ramach II części Studium zawierającej ustalenia polityki przestrzennej i kierunków zagospodarowania przestrzennego obszaru gminy. Przy sporządzaniu przedmiotowej dokumentacji należy wykorzystać następujące materiały: 1.rejestr zabytków – archiwum WO SOZ 2.”Zabytki Architektury i Budownictwa w Polsce-województwo krakowskie” – archiwum WO SOZ 3.informacje i wytyczne konserwatorskie dotyczące problematyki ochrony stanowisk archeologicznych – archiwum WO SOZ 4.karty katalogowe obiektów, zespołów wpisanych do rejestru zabytków – archiwum WO SOZ 5.”Ochrona krajobrazu kulturowego województwa małopolskiego”-opracowane przez Ośrodek Regionalny Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Krakowie. 6.”Uwarunkowania kulturowe zagospodarowania przestrzennego województwa krakowskiego” opracowane przez Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego w Krakowie. 7.”Krajobraz Kulturowy Polski – Województwo Małopolskie” opracowane przez prof. dr hab. Janusza Bogdanowskiego z zespołem. 8.Strefy konserwatorskie – archiwum WO SOZ. Informacja o przekazaniu pisma do Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w Krakowie celem zajęcia stanowiska zgodnie z kompetencjami. Przy formułowaniu uwarunkowań rozwojowych wykorzystano materiały określone we wniosku (patrz treść zawarta w punkcie 2.5 niniejszej części I Studium oraz związanego z nią załącznika nr 1) stosowne zapisy dotyczące ochrony kulturowej zostaną wprowadzone w części II Studium dotyczących polityki i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Małopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych na terenie Gminy Michałowice posiada urządzenia melioracji podstawowych tj. Zbiornik Zesławice i rzeka Dłubnia. W związku z powyższym przypomina się o konieczności wyznaczenia obszarów zalewowych i wyłączenie ich z terenów budowlanych. Ponad to zgodnie z ustawą Prawo Wodne art. 27 zabrania się grodzenia nieruchomości przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległości mniejszej niż 1,5 m od linii brzegu, a także zakazywanie lub uniemożliwianie przechodzenia przez ten obszar. Przewiduje się wykorzystanie zapisu przy formułowaniu tekstu ustaleń części II Studium. - Zgłaszający nazwisko i imię lub adres nazwa jednostki organizacyjnej Lp. Lp. w spisie ogólnym Data wpływu wniosku Treść wniosku Ustosunkowanie się do wniosku 1 1a 2 3 4 5 6 7 3351 17.11.03 Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie ul. J. Piłsudzkiego 22, 31-109 Kraków 24.11.03 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ul. Mogilska 25, 31-542 3311 14.11.03 Zarząd Dróg Powiatu Krakowskiego ul. Włościańska 4, 30-138 Kraków 3389 20.11.03 Zakład Energetyczny Kraków ul. Dajwór 27, 30-960 Kraków W Studium obowiązkowo uwzględnić: 1.Obszary bezpośredniego zagrożenia powodzą wyznaczone przez dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej -obszary zagrożone zalaniem wodami powodziowymi -na terenach przybrzeżnych, położonych wzdłuż cieków wodnych bez trwałej zabudowy regulacyjnej, obszary osuwiskowe oraz zagrożone rozmyciem w czasie większych wezbrań -obszary depresyjne i bezdopływowe 2.Pasy ochronne wzdłuż cieków wodnych -dla umożliwienia dostępu do wody w ramach powszechnego korzystania z wód -dla umożliwienia administratorowi cieków prowadzenia robót remontowych i konserwacyjnych w korytach cieków -ochrony otuliny biologicznej cieków wodnych. Ujęcie w Studium trasy drogi ekspresowej S7 Warszawa- Kraków- Rabka według przebiegu określonego poprzednio w planie zagospodarowania przestrzennego gminy, a mającego swoją kontynuację w dokumentach planistycznych. Obecnie brak podstaw do określenia innego przebiegu drogi, a więc istotne jest utrzymanie dotychczasowego przebiegu dla utrzymania ciągłości trasy na odcinku Słomniki – Kraków. Ewentualna zmiana trasy wiąże się z wcześniejszym zatwierdzeniem jej przebiegu po zaakceptowaniu przez wszystkie gminy, w obrębie których prowadzona byłaby droga oraz te, które musiałyby dokonać zmian w już zatwierdzonych miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Zarząd Dróg Powiatu prosi o określenie istniejących oraz planowanych obszarów, w szczególności przewidzianych pod zabudowę mieszkaniową oraz budownictwo komercyjne i przemysłowe. W oparciu o wydzielone obszary zagospodarowania prosimy o przedstawienie analizy prognozowanych wielkości potoków ruchu dla istniejącej więźby układu komunikacyjnego dróg gminnych, powiatowych i drogi krajowej nr 7. W studium należy zawrzeć elementy analizy istniejącego układu drogowego oraz ewentualne korekty przebiegu istniejących ciągów drogowych dróg powiatowych poprzez wydzielenie rezerw terenu dla realizacji w przyszłości inwestycji drogowych. Szczególną uwagą należy objąć obszary przewidziane pod realizację inwestycji kubaturowych, obecnie stanowiące tereny rolne, w zakresie obsługi komunikacyjnej tych obszarów w powiązaniu z drogami powiatowymi i drogą krajową. Przez teren gminy przebiega napowietrzna dwutorowa linia 110 kV relacji Prądnik – Lubocza. Ewentualne lokalizowanie obiektów w pobliżu przedmiotowej linii każdorazowo powinno być uzgadniane z zakładem. Przez teren objęty opracowaniem przebiega również linia napowietrzna o napięciu 220 kV relacji Siersza – Lubocza. Wszelkich uzgodnień należy dokonać z właścicielem tej linii tj. Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi – Oddział Katowice. Szczegóły dotyczące sieci średniego i niskiego napięcia udostępni Rejon Dystrybucji Nowa Huta. W opracowaniu należy przewidzieć rezerwy terenu dla dodatkowych linii i stacji śred./niskie napięcie, których ilość i lokalizacja wynikać winna z bilansu zapotrzebowanej mocy elektrycznej przez obiekty przewidywane do realizacji zgodnie z przedmiotowym Studium. Szczególnie dotyczy to terenów przeznaczanych pod budownictwo mieszkaniowe. 8 3453 9 10 ad. 1) W ramach niniejszej części I Studium wykorzystano i wprowadzono jako ograniczenia materiały dotyczące występujących zagrożeń powodziowych podtopień i obszarów osuwiskowych. ad. 2) Przewiduje się wykorzystanie zapisu przy formułowaniu tekstu ustaleń części II Studium. Aktualnie trwają rozmowy między gminą Michałowice i gminami sąsiednimi w sprawie alternatywnego przebiegu trasy S-7 na odcinku Słominki – Kraków. Przewiduje się ewentualne wariantowe zabezpieczenie rezerwy terenowej dla zabezpieczenia realizacji przedmiotowej trasy. Studium uwzględnia istniejącą prognozę wielkości potoków ruchu dla drogi krajowej nr 7. w problematyce Studium nie przewidziano prognozy ruchu dla układu dróg gminnych i powiatowych przebiegających przez obszar gminy. W ramach części projektowej Studium przewiduje się rozbudowę układu komunikacyjnego dróg gminnych w dostosowaniu do projektowanych zespołów zainwestowania kubaturowego. W ramach uwarunkowań występujących w obszarze opracowania Studium uwzględniono istniejące linie energetyczne 110 kV i 220 kV. W odniesieniu do pozostałej części wniosku stosowne zapisy zostaną wprowadzone w ramach II części opracowania dotyczącej kierunków zagospodarowania przestrzennego. Zgłaszający nazwisko i imię lub adres nazwa jednostki organizacyjnej Lp. Lp. w spisie ogólnym Data wpływu wniosku 1 1a 2 3 11 3264 12.11.03 Karpacka Spółka Gazownictwa sp. z o. o. w Tarnowie Oddział Zakład Gazowniczy w Krakowie ul. Gazowa 16, 31-060 Kraków 12 3390 20.11.03 Telekomunikacja Polska S.A. Obszar Pionu Sieci w Krakowie ul. Rakowicka 51, 31-510 Kraków 13 3421 21.11.03 Wojewódzki Sztab Wojskowy Kraków 14 3315 14.11.03 Komenda Wojewódzka Państwowej Straży 4 Treść wniosku 5 W tekście opracowania przewidzieć zapis mówiący o przeznaczeniu pasów drogowych dla potrzeb infrastruktury technicznej. Ustosunkowanie się do wniosku 6 Uwagi dotyczące określonych wymogów zostaną wprowadzone w ramach II części Studium. ul. L. Rydla 19, 30-901 Kraków Na terenie gminy zlokalizowana jest sieć gazowa średniego ciśnienia. Lokalizacja wszelkich projektowanych budowli i urządzeń w stosunku do tej sieci gazowej musi być zgodna z postanowieniami Rozporządzenia Ministra Przemysłu i Handlu z dnia 14.11.1995r. „w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe” Lokalizowanie projektowanych budowli i urządzeń w stosunku do istniejącej sieci gazowej zgodnie z postanowieniami aktualnie obowiązującego Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30.07.2001r. „w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać sieci gazowe” będzie możliwe dopiero po wykonaniu modernizacji w/w sieci gazowej i dostosowania jej parametrów do wymogów zawartych w tym Rozporządzeniu. Doprowadzenie gazu do miejscowości Wola Wiecłąwska oraz Sieborowice wymagać będzie budowy nowych odcinków sieci gazowych. W związku z powyższym w chwili obecnej i prawdopodobnie w ciągu najbliższych lat przy rozpatrywaniu wniosków o wydanie warunków przyłączenia do sieci gazowej nowych odbiorców oraz na ewentualną budowę nowych odcinków sieci gazowych kluczową rolę odgrywają oprócz technicznych także ekonomiczne aspekty tych inwestycji. Zakład może podjąć się podłączenia do istniejącej sieci gazowej nowych odbiorców lub budowy nowych odcinków sieci gazowej tylko w przypadku, gdy poniesione na realizacje tych zamierzeń nakłady inwestycyjne zwrócą się w możliwie krótkim czasie. Na dzień dzisiejszy okres nie dłuższy niż 10 lat. Konieczność zarezerwowania w opracowywanych na podstawie przedmiotowego studium planach zagospodarowania obszarów zlokalizowanych na terenie gminy terenów, przez które mogłyby przebiegać nowe odcinki sieci gazowej średniego ciśnienia. Zgodnie z w/w Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30.07.2001r szerokość tzw. Stref kontrolowanych przez które przebiegały by te odcinki sieci gazowej wynosi 1 m, przy czym linia środkowa tej strefy pokrywa się z osią gazociągu. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2.03.1999r. „w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie” wskazanym będzie zarezerwowanie tych stref w obrębie linii rozgraniczających teren dróg. Telekomunikacja Polska na obszarze gminy posiada infrastrukturę techniczną, która w pełni zaspokaja zapotrzebowanie na usługi telekomunikacyjne. Uwzględnienie możliwości budowy urządzeń infrastruktury i sieci teletechnicznej (głównie wzdłuż dróg i ulic) do istniejących i planowanych obiektów, pod potrzeby przyszłych abonentów. Nie zgłasza wniosków do sporządzanego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice. ul. Westerplatte 19, 31-033 Kraków W Studium należy uwzględnić: 1.Przeciwpożarowe zaopatrzenie w wodę zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r. w sprawie W przeważającej części wniosek dotyczy zagadnień związanych z realizacja planów miejscowych a nie skali rozważań zawartych w Studium. Uwagi dotyczące określonych wymogów zostaną wprowadzone w ramach II części Studium. Lp. Lp. w spisie ogólnym Data wpływu wniosku 1 1a 2 15 4006 31.12.03 16 3566 01.12.03 Zgłaszający nazwisko i imię lub adres nazwa jednostki organizacyjnej 3 Pożarnej w Krakowie Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie Wydział Zarządzania Kryzysowego Zastępca Prezydenta Miasta Krakowa 4 ul. Basztowa 22, 31-156 Kraków Plac Wszystkich Świętych 3/4, 30-950 Kraków Uwaga: Integralną częścią wykazu jest zbiór złożonych wniosków. Treść wniosku Ustosunkowanie się do wniosku 5 przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych. 2.Drogi pożarowe zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych. 3.Lokalizację obiektów zgodnie z przepisami szczegółowymi dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej 4.Ewentualne uzgodnienie dokumentacji projektowej należy dokonać na warunkach określonych w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony. Nie wnosi uwag do sporządzanego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Michałowice. 6 Prosi o uwzględnienie następujących wniosków: 1.Obserwowane procesy intensyfikacji osadnictwa i dynamicznej urbanizacji w przygranicznych obszarach Miasta wymagają stosowania zasad zrównoważonego rozwoju, poprzez uwzględnienie w planach miejscowych gmin sąsiednich następujących kierunków zagospodarowania: -nienaruszalności najcenniejszych elementów systemu przyrodniczego, -ochrony i kształtowania systemu terenów otwartych, -przeciwdziałania rozpraszaniu zabudowy, -nie dopuszczenia do nadmiernej intensyfikacji ciągłych stref osadnictwa (przeciwdziałanie „szczelnemu” obudowaniu granic Miasta). 2.Bardzo ważnym elementem koordynacji rozwiązań przestrzennych w obszarze Miasta Krakowa oraz gmin sąsiednich, w tym Gminy Michałowice, są powiązania komunikacyjne stanowiące niekiedy źródło kolizji, w tym przypadku związanych z wprowadzeniem w kierunku północnym drogi ekspresowej S – 7, zarówno z istniejącym jak i projektowanym zainwestowaniem. 3.Niezbędne jest przyjęcie rozwiązań wpływających na poprawę skuteczności zabezpieczenia Miasta Krakowa przed powodzią (suchy zbiornik), ograniczenia zagrożeń powodziowych ze strony cieków wodnych będących dopływami rzeki Wisły (rzeka Dłubnia) a także podjęcie współpracy na rzecz ochrony wód rzeki Wisły. Dla uzyskania bardziej szczegółowych informacji możliwe jest skorzystanie z posiadanych materiałów dotyczących obszaru Miasta Krakowa. - Zgłoszone uwagi dotyczące obszarów stykowych gminy Michałowice z obszarem Krakowa stanowić będą przedmiot wnikliwego rozpatrzenia na etapie II części opracowania przy zapewnieniu przedłożenia do opiniowania proponowanych rozwiązań gminom sąsiednim w tym Prezydentowi Miasta Krakowa zgodnie z obowiązującą procedurą. Wójt Gminy Michałowice: Wójt Gminy Michałowice Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice 5.3 WYKAZ I WSTĘPNE USTOSUNKOWANIE SIĘ DO WNIOSKÓW ZGŁOSZONYCH DO STUDIUM PRZEZ OSOBY FIZYCZNE I PODMIOTY GOSPODARCZE GMINA MICHAŁOWICE WNIOSKI INDYWIDUALNE Nr obrębu ALFABETYCZNY WYKAZ WSI nazwa sołectwa 1. 2. GÓRNA WIEŚ KOŃCZYCE 3. KOZIERÓW 4. KSIĄŻNICZKI 5. MASŁOMIĄCA 6. MICHAŁOWICE 7. MŁODZIEJOWICE 8. PIELGRZYMOWICE 9. RACIBOROWICE 10. SIEBOROWICE 11. 12. WIĘCŁAWICE DWORSKIE 13. WIĘCŁAWICE STARE WILCZKOWICE 14. WOLA WIĘCŁAWSKA 15. ZAGÓRZYCE DWORSKIE 16. ZAGÓRZYCE STARE 17. ZDZIĘSŁAWICE 18. ZERWANA TUTAJ WCHODZĄ WNIOSKI INDYWIDUALNE (W ODDZIELNYM PLIKU!) Wójt Gminy Michałowice Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice 5.4 RYSUNEK NR 1 UWARUNKOWANIA ROZWOJU W SKALI 1:10000 załącznik nr 1b do uchwały Wójt Gminy Michałowice Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Michałowice 5.5 WYKAZ ZMIAN PUNKTOWYCH W OBOWIĄZUJĄCYM DO KOŃCA 2003 ROKU PLANIE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO `