Zajęcia 26.11.2015

PODEJŚCIE NASTAWIONE NA
OSOBĘ
(PERSON-CENTERED
APPROACH)
Piotr Obacz
zajęcia z cyklu „Psychologia humanistyczna”,
26.11.2015.
1) ZDEFINIOWANIE PODEJŚCIA NASTAWIONEGO NA
OSOBĘ I WSKAZANIE JEGO GŁÓWNYCH CECH.
CARL ROGERS.
Carl Ransom Rogers (1902-1987) –
amerykański psycholog i
psychoterapeuta, jeden z głównych
twórców i przedstawicieli psychologii
humanistycznej;
Twórca podejścia nastawionego na
osobę oraz towarzyszącej mu tzw.
terapii zorientowanej na osobę/ na
klienta.
Autor m.in.:
Terapia nastawiona na klienta. Grupy
spotkaniowe.
Źródło: http://chatafrik.com/articles/item/536-carl-rogers-men-ofideas.html?tmpl=component&print=1
O stawaniu się osobą.
Sposób bycia.
1) ZDEFINIOWANIE PODEJŚCIA NASTAWIONEGO NA
OSOBĘ I WSKAZANIE JEGO GŁÓWNYCH CECH.
CARL ROGERS.






PODEJŚCIE CZY TERAPIA?, czyli jak traktować PCA?
Podejście jest czymś ogólniejszym, a zatem może ono
nadawać określony charakter terapii / relacji
terapeutycznej między terapeutą a klientem.
Rogers preferował mówienie przede wszystkim o
podejściu nastawionym na osobę.
Dlaczego podejście jest „nastawione na osobę”?
Ponieważ to osoba klienta i jej doświadczenie jest
najważniejsze w relacji terapeutycznej.
Ponieważ terapeuta jest skupiony na danym człowieku i
jego świecie – nie przyjmuje żadnych wyjściowych
założeń na temat swojego rozmówcy.
1) ZDEFINIOWANIE PODEJŚCIA NASTAWIONEGO NA
OSOBĘ I WSKAZANIE JEGO GŁÓWNYCH CECH.
CARL ROGERS.

„Jednostka dysponuje olbrzymimi zasobami
umożliwiającymi jej zrozumienie samej siebie,
zmianę sposobu pojmowania siebie, zmianę jej
podstawowych postaw oraz zachowania
kontrolowanego przez nią samą” (SB, 129)
 człowiek świadomy siebie
  człowiek jest zdolny do brania odpowiedzialności
za siebie
  człowiek zdolny do zmieniania siebie w kierunku, w
jakim tego chce

1) ZDEFINIOWANIE PODEJŚCIA NASTAWIONEGO NA
OSOBĘ I WSKAZANIE JEGO GŁÓWNYCH CECH.
CARL ROGERS.

„Zasoby te można wykorzystać, jeśli stworzy się
odpowiedni klimat wspomagającego nastawienia
psychologicznego” (SB, 129)

 podstawą terapii, u podłoża której znajduje się podejście
zorientowane na osobę jest partnerska pomoc w
świadomej zmianie

Podejście nastawione na osobę określa warunki, jakie
należy stworzyć, aby jednostka mogła tej zmiany dokonać:
1) szczerość i autentyczność (+ kongruencja, czyli
spójność myśli, słów i czynów),
2) bezwarunkowy szacunek
3) empatyczne zrozumienie



1) ZDEFINIOWANIE PODEJŚCIA NASTAWIONEGO NA
OSOBĘ I WSKAZANIE JEGO GŁÓWNYCH CECH.
CARL ROGERS.




Podejście nastawione na osobę opiera się na:
1) szczerość i autentyczność (kongruencja, spójność myśli, słów i
czynów),
2) bezwarunkowy szacunek
3) empatyczne zrozumienie








to ma sprzyjać:
- zrozumieniu i akceptacji siebie,
- rozwojowi w kierunku, jakim chce osoba,
- zwiększaniu zdolności do wybierania własnych zachowań,
- umacnianiu wolności bycia i stawania się,
BOWIEM:
Człowiek przejawia naturalną tendencję do samorozwoju
I do porządkowania swego życia.
ŹRÓDŁA

Otto Rank (1884-1939) – austriacki psychoanalityk;
krytyka „od wewnątrz” psychoanalitycznego
nastawienia do człowieka:
„Techniki” LECZENIA
 Patologizowanie ludzkiego doświadczenia
 Traktowanie doświadczenia w kategoriach
przyczynowo-skutkowych

ŹRÓDŁA

Rogers będąc pod wpływem koncepcji i argumentów
Ranka, prezentuje w 1938 artykuł „Newer Concepts in
Psychotherapy”, co potem rozwija w publikacji
Counceling and Psychotherapy: Newer Concepts in
Practice (1942)

1. Celem terapii nie jest rozwiązywanie problemu
[leczenie], lecz wspieranie jednostki w jej rozwoju
2. Większy nacisk należy kłaść na aspekt emocjonalny,
na przeżycia jednostki, a nie tylko na kwestie rozumowe
(racjonalne tłumaczenia)
3. Należy skupiać się na „tu i teraz” – obecną sytuację
jednostki, a nie szukać czegoś w jej przeszłości
4. Odpowiednia relacja terapeuta-osoba może
przyczyniać się do rozwoju tej osoby



CHARAKTERYSTYKA
PODEJŚCIA NASTAWIONEGO NA OSOBĘ
Podejście nastawione na osobę jest określonym
SPOSOBEM BYCIA, TYPEM RELACJI, który
tworzy klimat sprzyjający zmianie.
 Jest to raczej pewna FILOZOFIA SPOTKANIA,
aniżeli technika czy metoda.


Celem (lub sztuką) terapii opartej na podejściu
zorientowanym na osobę jest stworzenie warunków
sprzyjających indywidualnej zmianie (rozumienie i
akceptacja swoich doświadczeń, otwartość na
relacje z innymi ludźmi itp.)
ROGERS O PCA I PCT -
HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=O0NERQZUDZW
CHARAKTERYSTYKA
PODEJŚCIA NASTAWIONEGO NA OSOBĘ

Specyficzne cechy relacji, będącej rezultatem
podejścia nastawionego na osobę:

AUTENTYCZNOŚĆ

BEZWARUNKOWA AKCEPTACJA

EMPATYCZNE ZROZUMIENIE
AUTENTYCZNOŚĆ

Inaczej zgodność z samym sobą, spójność myśli i
działań (tzw. kongruencja), nie skrywanie się za
maskami, spontaniczne i świadome działanie
Autentyczność polega na unikaniu fałszu, nie
skrywaniu się za maską, byciu „prawdziwym”,
ujawnianiu swych odczuć
  chodzi o to, aby nie wypierać się własnych uczuć

BEZWARUNKOWA AKCEPTACJA

Akceptuję cię takim, jakim jesteś. Ufam ci.

Podchodzę do ciebie bez wcześniejszych założeń i
ocen

Poznaję dzięki tobie twój świat takim, jakim mi go
przedstawiasz

Osoba, która czuje się akceptowana i zaakceptuje
samą siebie jest zdolna do samorealizacji.
EMPATYCZNE ZROZUMIENIE



Terapeuta niczym towarzysz w podróży danej osoby w głąb
samej siebie.
aktywne, wrażliwe, empatyczne i wolne słuchanie pozwala
ZROZUMIEĆ osobę
 poczucie zrozumienia pozwala dostrzec sens własnego
doświadczenia, a w konsekwencji możliwości zmiany

Sprzyjanie skupieniu się na własnych doświadczeniach,
przeżyciach, emocjach danej osoby.

Wczucie się w stany drugiego człowieka i próba zrozumienia
świata tej osoby w jej własnych kategoriach.

Porozumienie nie tylko na poziomie intelektualnym, lecz
również EMOCJONALNYM.
CHARAKTERYSTYKA
PODEJŚCIA NASTAWIONEGO NA OSOBĘ

Co to daje?

„Zdolność wrażliwego słuchania, głębokie
zadowolenie z bycia słuchanym, zdolność do
bycia bardziej autentycznym, która z kolei
przynosi większość autentyczność innych, oraz
rodząca się w wyniku tego większa wolność
dawania i przyjmowania miłości – oto, zgodnie z
moimi doświadczeniami, elementy sprawiające, że
komunikacja międzyludzka wzbogaca nas i rozwija”
(Rogers, SB, 41)
ROGERS O SŁUCHANIU, EMPATII, ZROZUMIENIU HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=IMI7UY83Z-U
PROCES TERAPII ZORIENTOWANEJ NA OSOBĘ
- PRZYKŁAD PROCESU OTWARTEGO
(NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ ZAWODOWYCH ROGERSA)






ETAP 1
Osoba postrzega siebie i otoczenie przez pryzmat pewnego
schematu, nie uświadamia sobie własnych przeżyć, grzęźnie w
troskach.
ETAP 2
Osoba dostrzega problemy, ale umiejscawia je poza sobą,
traktuje je wyłącznie jako zewnętrzne. Tak samo postrzega
własne uczucia – jako coś poza nią lub coś, co należy do
przeszłości. Myślenie wciąż jest „sztywne”.
ETAP 3
Osoba doświadcza atmosfery bezwarunkowej akceptacji i
dlatego staje się bardziej rozluźniona. Pogłębia się autorefleksja,
jednak nadal osoba uprzedmiatawia siebie, swoje uczucia, myśli,
dystansuje się od swego wnętrza. Zaczyna jednak uznawać, że
wyjście poza schematy jest możliwe.
Źróło: Natalia Sikora, Carl Rogers
– terapia nastawiona na klienta
PROCES TERAPII ZORIENTOWANEJ NA OSOBĘ
- PRZYKŁAD PROCESU OTWARTEGO
(NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ ZAWODOWYCH ROGERSA)




ETAP 4
Uczucia są uznawane za bliższe, choć ich przeżywanie
wywołuje w osobie pewien lęk. Spowodowane jest to
„pękaniem” schematów, które dotąd wpływały na życie
jednostki – uznaje się je jednak za możliwe do
zakwestionowania. Osoba coraz bardziej świadomie
poznaje siebie.
ETAP 5
Osoba czuje się bezpieczniej w relacji terapeutycznej,
uczucia wyraża znacznie swobodniej. Pragnie być
autentyczną, jest świadoma swych uczuć, kontakt z
samym sobą nie jest odrzucany.
Źróło: Natalia Sikora, Carl Rogers
– terapia nastawiona na klienta
PROCES TERAPII ZORIENTOWANEJ NA OSOBĘ
- PRZYKŁAD PROCESU OTWARTEGO
(NA PODSTAWIE DOŚWIADCZEŃ ZAWODOWYCH ROGERSA)
ETAP 6
 Uczucia są przeżywane w pełni, co bywa szokiem
dla osoby. Zyskuje ona poczucie podmiotowości,
schematy upadają, pojawia się możliwość podjęcia
ryzyka bycia sobą.

ETAP 7
 Etap będący początkiem drogi do dalszego
rozwoju. Początek aktywnego kontaktu jednostki z
samą sobą, swoimi przeżyciami. Osoba nie chce
być skrępowana schematami, chce się rozwijać i
być sobą.

Źróło: Natalia Sikora, Carl Rogers
– terapia nastawiona na klienta
PROCES TERAPII ZORIENTOWANEJ NA OSOBĘ

Etap 7 NIE JEST celem samym w sobie, celem
ostatecznym, ale krokiem ku dalszemu samorozwojowi.

Terapia zorientowana na osobę NIE JEST więc
schematem, metodą, techniką leczenia, ale drogą ku
poznaniu siebie, akceptacji siebie.
Ma początek, ale nie ma wyraźnego końca, który
przesądzałby o „wyleczeniu” czy „rozwiązaniu problemu”
danej osoby.


OPISANE ETAPY NIE SĄ SZTYWNYM SCHEMATEM
POSTĘPOWANIA TERAPEUTYCZNEGO, NIE SĄ
MODELEM TERAPII, LECZ STANOWIĄ
ZAOBSERWOWANĄ ŚCIEŻKĘ ZMIAN U OSÓB,
KTÓRE SKORZYSTAŁY Z WARUNKÓW, JAKIE
ZAISTNIAŁY DZIĘKI PODEJŚCIU NASTAWIONEMU
NA OSOBĘ.
PODSUMOWANIE - ROGERS
„Jeśli mogę stworzyć relację, która z mojej strony charakteryzuje się:
 autentycznością i „przejrzystością”, w której pozostaję w zgodzie z
moimi prawdziwymi uczuciami;
 ciepłą akceptacją i docenieniem drugiego człowieka jako odrębnej
jednostki;
 zdolnością wrażliwego postrzegania jego świata i jego samego
tak, jak on postrzega swój świat i siebie,
to w takiej relacji ów człowiek
 zrozumie i doświadczy tych aspektów siebie, które uprzednio
wypierał;
 stanie się bardziej zintegrowany i zdolniejszy do efektywnego
działania;
 stanie się bardziej podobny do osoby, którą pragnie być;
 będzie lepiej kierował sobą i będzie pewniejszy siebie;
 stanie się w większym stopniu osobą – kimś niepowtarzalnym;
 będzie odnosił się do innych z większym zrozumieniem i
akceptacją;
 będzie sobie lepiej radził z problemami życiowymi.”
PODSUMOWANIE

„Celem terapii Rogeriańskiej jest umożliwienie
człowiekowi (…) bycia gotowym do zmiany, płynnie
przechodzącym różnorakie doświadczenia,
integrującym je w osobowości celem osiągnięcia
jak najwyższej autentyczności, czyli wierności
własnemu Ja. Człowiek pozostaje bytem w
procesie stawania się, a proces ten nigdy się nie
kończy. Warunkiem sine qua non możliwości tego
procesu jest wolność” (Jastrzębski).
PODSUMOWANIE:
PRZYKŁAD RELACJI TERAPEUTYCZNEJ
ZORIENTOWANEJ NA OSOBĘ HTTPS://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=EW 8CAR1V48M
KRYTYKA










Podejście nastawione na osobę:
- jest sentymentalne
- emocjonalne
- nieracjonalne
- nie opiera się na „twardych”, racjonalnych metodach
naukowych
- jest tubą środowisk liberalnych
- poprzez nie klient uprawia psychiczny strip-tease
- ukierunkowuje się człowieka na wartości, których może
nie cenić (autonomia, wolność, elastyczność i in.)
- doktrynersko faworyzuje określone sposoby życia
(życie wolne, autentyczne, oparte na wyborach itd.)
- upraszcza ludzkie doświadczenie