Wstęp - WWW PWSZ Tarnobrzeg

Wstęp
Społeczeństwo informacyjne jest pojmowane jako taki typ społeczeństwa, w którym produkcja, gromadzenie oraz obieg informacji jest najważniejszym czynnikiem jego funkcjonowania i organizacji. Informacja traktowana jest w nim jako cenne dobro niematerialne.
Teorie rozwoju społecznego przedstawiają społeczeństwo informacyjne jako kolejny etap rozwoju społecznego następujący po społeczeństwie
przemysłowym. Nazywane jest ono także społeczeństwem post nowoczesnym, ponowoczesnym lub poprzemysłowym. Z punktu widzenia społecznego podziału pracy, społeczeństwem informacyjnym jest zbiorowość,
w której większość spośród zawodowo czynnych osób zatrudnionych jest
przy przetwarzaniu informacji. Do jego cech charakterystycznych zalicza
się m.in.: wysoko rozwinięty sektor usług nowoczesnych, gospodarkę
opartą na wiedzy, wysoki poziom scholaryzacji społeczeństwa, wysoki poziom alfabetyzmu funkcjonalnego w społeczeństwie, postępujący proces
decentralizacji społeczeństwa, renesans społeczności lokalnej i urozmaicanie życia społecznego. Dlatego w takim społeczeństwie dąży się przede
wszystkim do rozwoju takich technicznych możliwości które by umożliwiały gromadzenie i nieograniczone magazynowanie informacji, jej przetwarzanie i pobieranie przez wszystkich bez względu na czas i przestrzeń
w celu jej wykorzystania. Swobodny dostęp do informacji ma na celu nie
tylko aktywizację i możliwość swobodnego funkcjonowania społeczeństwa czy upowszechnienie wiedzy w celu podnoszenia kwalifikacji jego
członków, wpływa też na kreowanie dogodnych warunków do tworzenia
konkurencyjności rynku.
Dla współczesnego uczestnika życia społecznego komputer, Internet
i inne techniki cyfrowe stają się nieodzowne w codziennym życiu oraz pra9
cy. Kultura masowa sprzyjająca w pewnym sensie powstaniu i rozwojowi
społeczeństwa konsumpcyjnego jest obecnie relatywnie pomniejszana
na rzecz tworzenia i obsługi informacji. Rodzi się telewizja interaktywna,
a przede wszystkim rozwija się niezwykle dynamicznie Internet, którego
nie można zaliczyć w pełnym zakresie do kultury masowej. Internet jest
paradoksalnie zaprzeczeniem kultury masowej – poprzez fakt, że każdy
człowiek może być tu jednocześnie odbiorcą jak i nadawcą treści. Internet
stał się istotnym narzędziem zmiany sposobu komunikowania się ludzi,
a co za tym idzie zmian w funkcjonowaniu struktur społecznych.
Nie dziwi fakt, że transformacja współczesnych społeczeństw pod
wpływem nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych
jest szeroko dyskutowana – także w środowiskach akademickich. Wydaje się potrzebnym podejmowanie badań i dyskusji nad typem społeczeństwa, w którym dominuje informacja.
Społeczeństwo polskie, jako zbiorowość przechodząca zmiany w dziedzinie struktur: ekonomicznych, gospodarczych, kulturowych wymaga
operacjonalizacji wskaźników dziedziny informacyjnej. Stan informatyzacji społeczeństwa polskiego nie jest powszechny, ale w końcu nieuchronny
dla pełnego rozwoju cywilizacyjnego i komunikacyjnego naszego kraju.
Dlatego należy podjąć dyskusję nad uwarunkowaniami społeczeństwa
informacyjnego w Polsce. Uwarunkowania te dotyczą szerokiego zakresu zjawisk. Zmiany sposobu komunikowania się, typu interakcji społecznej powodują zmiany struktur społecznych. Szeroki dostęp do informacji
może powodować zarówno wzrost wiedzy jak i dezinformację, brak posegregowanego obrazu świata, co ma wpływ na świadomość społeczną. Internet, produkcja i obieg informacji stają się kwestią etyczną oraz
sposobem identyfikacji własnej tożsamości społeczno-kulturowej przez
jednostki. Dziedzina informacji oddziałuje na orientacje wartościujące
podmiotów społecznych, co przede wszystkim ma istotne znaczenie dla
socjalizacji i wychowania. Kultura informacji operuje znakiem jako istotą
komunikacji, a nawet produktem na sprzedaż. Dlatego rola wiedzy i informacji wydaje się również istotna dla kondycji ekonomiczno-gospodarczej
społeczeństwa. Informacja jako produkt staje się podstawowym narzędziem zysku, stąd niejednokrotnie jest manipulowana i komercyjnie promowana. Te wszystkie kwestie są istotne dla dzisiejszego społeczeństwa
polskiego, które nieuchronnie dotyka rzeczywistości informacji jako istoty „dziania” i „stawania się” społeczeństwa, kultury i gospodarki. Dlatego
10
dyskusja naukowa w dziedzinie uwarunkowań społeczeństwa informacyjnego jest potrzebna i może mieć praktyczny oddźwięk w świadomości
oraz działaniu podmiotów społecznych, a monografia „Społeczeństwo
informacyjne – uwarunkowania społeczno-kulturowe” chce dotknąć przynajmniej w części powyższych spraw.
Piotr Setlak
Piotr Szulich
11