Roztoczański Park Narodowy leży w południowo

HISTORIA PARKU
Roztoczański Park Narodowy leŜy w południowo-wschodniej części Polski na
Roztoczu Środkowym w województwie lubelskim, w pobliŜu miejscowości
Zwierzyniec.
Został powołany 10 maja 1974 roku. Pierwotnie jego powierzchnia wynosiła
4865 ha. Obecnie zajmuje obszar 8483, w tym lasy 8077 ha.
Ochroną ścisłą objętych jest 806 ha.
W 1980 roku nastąpił pierwszy etap powiększenia RPN co
wiązało się ze zmianą podziału administracyjnego. Po
kolejnym powiększeniu w 1991 roku podział administracyjny
RPN został ponownie zmieniony. Powstało 11 obwodów
ochronnych leśnych i 1 obwód, któremu przyporządkowano
ostoję konika polskiego i Stawy Echo. Są to następujące
obwody: Madziarki, Jarugi, Mokra debra, Horodzisko, Słupy,
Stawy Echo
Stoki, Bukowa Góra, Grele, Obracz, Florianka, Królik i Ostoja.
Początki ochrony na tym terenie sięgają końca XVI w. W
1589 roku lasy Roztocza zostały włączone do ordynacji załoŜonej przez kanclerza
Jana Zamojskiego, w skład, której wchodziły przez 400 lat. Utworzono tu ogrodzony
rezerwat o nazwie ,, Zwierzyniec”, gdzie trzymano wiele gatunków zwierząt. Oprócz
drobnej zwierzyny Ŝyły w nim Ŝubry, łosie, jelenie, dziki, wilki, rysie, Ŝbiki. Tu
najdłuŜej w stanie dzikim przetrwały koniki leśne-tarpany. Potomkowie dawnych
tarpanów- koniki polskie-Ŝyją na terenie dawnego ,,Zwierzyńca”. W roku 1934
utworzono pierwszy na tym terenie rezerwat ,,Bukowa Góra”.
Park w całości leŜy na Roztoczu Środkowym. Urozmaicony krajobraz tworzą tu
pasma lesistych wzgórz zbudowanych z górnokredowych gezów,
opok i margli. Oddzielają je rozległe doliny usłane grubą
warstwą piasków polodowcowych. Największą rzeką parku jest
Wieprz, który płynie ze wschodu na zachód. Seria wodospadów
w rezerwacie ,,Nad Tanwią” zwana jest szumami i szypotami.
Woda spływa po progach wyŜłobionych w wapiennym podłoŜu.
PodłoŜe geologiczne i rzeźba terenu decydują o
róŜnorodności gleb. Na zboczach i wierzchowinach dominują
Szumy nad rzeką Tanew
gleby brunatne, w dolinach i obniŜeniach bielicowe porośnięte głównie borami. W
dolinach rzecznych i zagłębieniach terenu wytworzyły się gleby bagienne.
Urozmaicona rzeźba, zróŜnicowane warunki klimatyczne, hydrograficzne i
glebowe
decyduję
o
bogactwie
szaty
roślinnej.
Wydzielono tu 19 zespołów leśnych, z których najcenniejsze to
bór jodłowy i buczyna karpacka. Są to zespoły charakterystyczne
dla regla dolnego Karpat. Jodły osiągają tu największe rozmiary
w Polsce.
W parku znajduje się bardzo interesujący architektonicznie
Ośrodek Edukacyjno-Muzealny załoŜony w 1994 roku. Jest to
jedyny tego typu obiekt w makroregionie środkowo-wschodnim,
Ośrodek
który słuŜy edukacji ekologicznej społeczeństwa oraz pełni
Edukacyjno-Muzealny
waŜną rolę kulturotwórczą.
Roztoczański Park Narodowy posiada drugą kategorię IUCN.
Szlaki turystyczne w RPN zajmują 42 km. W ciągu
roku liczba zwiedzających sięga
około 100 000 osób. Zarówno na
szlakach, jak i na ścieŜkach
przyrodniczych turystów
obowiązuje przestrzeganie
regulaminu parku umieszczonego
przy wszystkich wejściach na
Szlak turystyczny w RPN
jego terenie.
Wokół Roztoczańskiego Parku Narodowego rozpościera się
licząca 36 000 ha strefa ochronna zwana otuliną.
Na terenie parku występuje około 400 drzew pomnikowych. W 1979
roku sprowadzono bobry, które zadomowiły się w dolinie rzeki Wieprz.
Symbolem Roztoczańskiego Parku Narodowego jest Konik polskiniewielki, ale mocny i wytrzymały koń o siwopopielatym umaszczeniu z
czarną pręgą wzdłuŜ grzbietu.
FAUNA PARKU
Większość zwierząt prowadzi skryty tryb Ŝycia oraz unika spotkania z
człowiekiem. Rozpoznanie zwierząt Roztocza jest bardzo trudne dla osób
niebędących specjalistami w tej dziedzinie. Rozpoznawanie
poszczególnych
gatunków wymaga pewnego zasobu wiedzy przyrodniczej. Jednak podczas wycieczki
moŜna zaobserwować łatwe do rozpoznania owady, pajęczaki i płazy.
KaŜdy bystry obserwator przy odrobinie szczęścia, moŜe spotkać przedstawicieli
gatunków, które w innych okolicach kraju spotykane są bardzo rzadko. Takim rzadko
widywanym przedstawicielem jest salamandra plamista lub chrząszcz z rodziny
kózkowatych. Obecność takich zwierząt świadczy o tym, iŜ fauna roztocza jest
bogata, złoŜona z wielu elementów zoogeograficznych. śyje tu wiele zwierząt
górskich np. pliszka górska.
W 1982 roku do parku zostały sprowadzone koniki polskie. Były one
potomkami dawnych dzikich koni (tarpanów).
Do ssaków moŜna zaliczyć: jelenie, sarny, dziki, lisy, kuny, borsuki, wilki,
ryjówki aksamitki i ryjówki małe, zębiełki białawe oraz
wiele gatunków nietoperzy.
Z około 190 gatunków ptaków spotykanych na
terenie parku warte zobaczenia są: orliki krzykliwe,
trzmielojady, bociany czarne, dzięcioły białogrzbietne,
muchówki małe i muchówki białoszyje, gołębie siniaki
oraz czyŜe.
Koniki polskie
Do przedstawicieli gadów moŜna zaliczyć:
jaszczurki ( zwinka, Ŝyworodna, padalec ),Ŝmije zygzakowate, zaskrońc oraz rzadko
spotykane Ŝółwie błotne.
Z płazów warto wymienić traszki grzebieniaste, rzekotki drzewne, grzebiuszki
ziemne, ropuchy zielone, kumaki nizinne oraz Ŝaby śmieszki.
W parku jest ponad 2000 gatunków samych chrząszczy.
Zębiełek białawy jest aktywny przez całą dobę. śywi się
głównie owadami i ich larwami, ślimakami, ale takŜe drobnymi
gryzoniami. Zjada teŜ padlinę, a nawet owoce. Ilość zjedzonego
poŜywienia w stosunku do masy ciała jest bardzo duŜa.
śaba śmieszka jest aktywna w
Zębiełek białawy
dzień.
OdŜywia
się
głównie
owadami, skorupiakami, pająkami, ale takŜe drobnymi
kręgowcami. W gospodarstwach rybnych moŜe
wyrządzać szkody. Poluje na lądzie. Przestraszona
ucieka natychmiast do wody. Jesienią, zwykle w
październiku zapada w sen zimowy. Spędza go na dnie
zbiorników wodnych.
śaba śmieszka
Kumak nizinny
śółw błotny
Kumak nizinny jest aktywny zarówno w dzień, jak
i w nocy. Czasami zdarza się, Ŝe napotkany na lądzie i
wystraszony kumak odwraca się na brzuch i
nieruchomieje. Jest to jego zachowanie obronne. Dla
wielu drapieŜników jest to sygnał jadowitości i dają
kumakowi spokój. OdŜywia się głównie larwami i
postaciami dorosłymi owadów wodnych, pająków i
skorupiaków.
Grzebiuszka ziemna
Muchówka mała
FLORA
PARKU
Roztoczański Park Narodowy posiada niezwykle bogatą i róŜnorodną roślinność.
Urozmaicona rzeźba, zróŜnicowane stosunki wodne i mikroklimatyczne wykształciły
niezwykłą róŜnorodność roślinności na tak niewielkim obszarze. Warunki rozwoju
sprawiły, Ŝe w parku zachowało się wiele elementów florystycznych o charakterze
reliktowym, reprezentujących minione epoki geologiczne i odległe dziś regiony. Obok
gatunków środkowoeuropejskich występują tu rośliny górskie, północne, południowo wschodnie i atlantyckie. Szczególną uwagę zwracają wspaniałe lasy stanowiące 93%
powierzchni Parku. Występują w nich prawie wszystkie krajowe gatunki drzew. Szatę
roślinną cechuje regularna strefowość w występowaniu zbiorowisk leśnych. Występują
tu bory jodłowe, buczyny karpackie, grądy, dąbrowy świetliste, bory bagienne, łęgi,
torfowiska wysokie i inne. Na terenie parku zanotowano występowanie 19 zespołów
leśnych.
Najbardziej charakterystycznym zespołem jest buczyna karpacka. Składa się z
drzewostanów bukowych i bukowo - jodłowych z domieszką innych drzew liściastych
np. grabów, klonów, jaworów, lip.
Następnym charakterystycznym zespołem jest bór jodłowy porastający
najczęściej dolne partie zboczy oraz obniŜenia między wzniesieniami. W
północnej części parku występuje zespół dąbrowy świetlistej, gdzie w drzewostanie
panuje dąb szypułkowy z domieszką sosny, grabu, osik.
Występują tu rzadkie rośliny np. obuwik pospolity, jastrzębiec pomarańczowy
ciemięŜnica czarna, miodunka miękkowłosa.
W obniŜeniach dolin rzecznych i strumieni leśnych występują łęgi
jesionowo -olszowe i olsy.
Łęgi zajmują wąskie skrawki połoŜone wzdłuŜ śródleśnych rzek
Świerszcz i Sum.
Charakteryzują się bieŜącym przepływem wody i lekko
zabagnionym terenem. Dominującym gatunkiem drzew jest olsza czarna.
W obniŜeniach terenu o utrudnionym dopływie wody zlokalizowane są
olsy tworzone przez olszę czarną z domieszką świerka, niekiedy sosny,
brzozy i jodły. Oprócz bogactwa zespołów leśnych w parku i jego Obuwik pospolity
sąsiedztwa występuje około 30 zespołów łąkowych i bagiennych.
Powstają one w głównej mierze dolinę Wieprza oraz obniŜenia w
południowej części parku. Na szczególną uwagę zasługują zbiorowiska
torfowisk przejściowych , w którym moŜna spotkać takie rośliny jak
przygiełka biała, rosiczka okrągłolistna, długolistna i pośrednia, mietlica
psia oraz liczne turzyce.
W parku na niewielkim obszarze moŜna spotkać bogate
zróŜnicowane roślinności, które nie występują nigdzie indziej w
środkowej części Polski. Ogółem występuje ponad 1000gatunków roślin
w tym około 300 porostów, 195 mszaków i ponad 700 roślin
naczyniowych.
WaŜnym zadaniem stojącym przed parkiem narodowym jest
ochrona roślin objętych ochroną gatunkową i uznanych za rzadkie.
Miodunka
miękkowłosa
Przygiełka biała
Łącznie w parku stwierdzono 45 gatunków objętych ochroną gatunkową a , za rzadkie
uznano 65 gatunków.
Wśród nich na uwagę zasługują: zanokcica murawa i skalna, widłak wroniec,
rojnik pospolity, rosiczka długolistna, kruszczyk błotny, powojnik prosty, goryczka
orzęsiona itp.
Niezwykłe bogactwo środowiska sprzyja występowaniu grup roślin wyŜszych i
niŜszych. NaleŜy pamiętać, Ŝe park narodowy to dobro wspólne wszystkich ludzi i
naleŜy o nie szczególnie dbać.
Goryczka orzęsiona
Kruszczyk
błotny
Opracowanie i wykonanie:
Adriana Dudek, Partycja Pękala, Dominika śuk
Szkoła Podstawowa w Lubyczy Królewskiej
Klasa VI B
Opiekun:
GraŜyna Szałaj
Widłak wroniec