docPobierz magazyn w formacie PDF - 19 Mb
download 
Reklamacja Transkrypt
Pobierz magazyn w formacie PDF - 19 Mb
Od redakcji: Drodzy Czytelnicy, Obejmując stanowisko redaktora naczelnego, chciałbym bardzo podziękować Danielowi Węgrzynkowi za ogrom pracy, którą włożył w budowanie pozycji Rescue Magazine na polskim rynku mediów poświęconych problematyce ratownictwa. Wprowadzając na rynek swój pomysł, uczynił z magazynu rozpoznawalną markę, co zasługuje na szczególne uznanie. W imieniu wszystkich dziennikarzy i współpracowników chciałbym mu życzyć wielu sukcesów w tworzeniu nowych pomysłów. Zawierając z czytelnikami swego rodzaju kontrakt, nie chcę składać deklaracji bez pokrycia, ale gwarantuję, że dołożę wszelkich starań, aby magazyn był miejscem dla nieustannie poszukujących wiedzy i otwartych na świat ratowników. Zapewniam, że zawsze będziemy otwarci na wszystkich, dla których ratownictwo stało się sposobem na życie i realizację osobistych marzeń. Będziemy docierać do specjalistów, którzy zechcą podzielić się z czytelnikami swoją wiedzą oraz doświadczeniem. Mamy ambicję, aby z naszym magazynem współpracowali najlepsi i to oni będą w nim wydawać opinie oraz udzielać rekomendacji. Nie będziemy bali się spraw trudnych, na których temat – być może – niektórzy nie chcą wypowiadać się gdzie indziej, pragniemy bowiem przyczynić się do wypracowania rozwiązań służących ratownictwu. Osobiście mam nadzieję, że wiedza, jaką otrzymają czytelnicy na naszych łamach, w ciągu kilku najbliższych lat wpłynie na podniesienie jakości i skuteczności działań ratowniczych w Polsce. To m a s z K r a s o w s k i Redaktor Naczelny 3 3 Stopka redakcyjna: Tomasz Krasowski - redaktor naczelny Konrad Rawiński - szef działu reportażu Daniel Węgrzynek - dziennikarz Robert Przybylski - dziennikarz Sławomir Abczyński - dziennikarz Tomasz Zieliński - fotoreporter Stali współpracownicy redakcji: Grzegorz Baran Katarzyna Biskupska Marcin Chuchro Sławomir Dorabialski Agnieszka Hankus-Kubica Artur Luzar Michał Przybysz Eksperci: Ignacy Baumberg Rafał Chrustek Michał Kołodziejczak Dariusz Olcen Jacek Soroczyński Michał Wojas Piotr Zagubień Dział marketingu i reklamy: Tel: +48 668-490-860 e-mail: [email protected] Wydawca: Auto Net Group Sp. z o.o. ul. Grzybowska 87 00-844 Warszawa Redakcja: e-mail: [email protected] strona online: www.rescuemagazine.pl Projekt, skład, fotoedycja: Redakcja nie odpowiada za treść reklam, ogłoszeń i tekstów sponsorowanych. 4 2016 SPIS TREŚCI Dominik Chmiel 6 7 8 10 18 22 40 48 54 62 68 70 Z KRAJU I ZE ŚWIATA Zamach terrorystyczny we Francji; Katastrofa kolejowa we Włoszech Z KRAJU I ZE ŚWIATA Wypadek w Domanice; Ćwiczenia OSP Kęty Z KRAJU I ZE ŚWIATA Nowość Dräger’a; 100 lecie jednostki OSP w Zbuczynie MEANDRY PSYCHIKI ratownika część 2 RESCUE DAYS 2016 już za nami BEZPIECZEŃSTWO ponad wszystko część 3. Wywiad z Waldemarem Skrzypczakiem “ĆWIERKAJĄC” po pomoc LUBLIN nauka i rywalizacja 32 Temat wydania: MASZYNA DO SZKOLENIA , PSOW czyli mikrolokalizacja w procesie przygotowania psów ratowniczych do służby. Wszechstronne przygotowanie psa do pracy węchowej jest niezwykle trudne i wymaga stosowania licznych i często dość karkołomnych technik. KIERUNKI ROZWOJU zaawansowanych systemów szkolenia strzeleckiego COŚ NOWEGO, czyli pierwsze zawody ratowniczo-taktycznych grup paramilitarnych W POGONI ZA MARZENIAMI zmagania dwóch studentów SGSP PREZENTACJA rozwoju pożaru w miniaturowym domku jednopomieszczeniowym część 1 5 5 Z KRAJU I ZE ŚWIATA Zamach terrorystyczny we Francji 14 lipca 2016 roku, podczas obchodów Święta Narodowego Francji, popularnie nazywanego Dniem Bastylii, w Nicei miał miejsce zamach terrorystyczny. W zamachu zginęły co najmniej 84 osoby, rannych zostało ponad 200. Wśród ofiar zamachu są dwie Polki. Kobiety były siostrami. Z opisu tragicznych zdarzeń wynika, że rozpędzona ciężarówka wjechała w tłum ludzi na Promenadzie Anglików, a następnie kierowca otworzył ogień. Ciężarówka-chłodnia przejechała zygzakiem dwa kilometry przez tłum, zanim kierowca, po wymianie ognia z policjantami, został zastrzelony. Zdaniem świadków jechał tak, by nia pojawia się konieczność segregacji poszkodowanych, która po- zabić jak najwięcej osób. zwala na właściwe wykorzystanie (przeważnie niewystarczających) sił i środków. Zarówno katastrofa we Włoszech, jak i zamach w Nicei to przykłady zdarzeń o charakterze masowym, w których natura zmusza ratow- Prawidłowe zarządzanie zdarzeniem o charakterze masowym z dużą ników do pewnych kompromisów medycznych. Wiąże się to z fak- liczbą poszkodowanych jest równie ważne, jak umiejętność likwida- tem, że liczba poszkodowanych wymagających natychmiastowych cji tego typu zagrożeń. Dlatego też do następnego wydania numeru działań ratowniczych (grupa czerwona) przekracza możliwości pod- Rescue Magazine zaprosiliśmy naszego eksperta, dr. Ignacego Baum- miotów ratowniczych obecnych na miejscu zdarzenia, przynajmniej berga, do podzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniami w tym w pierwszej fazie akcji. W zdarzeniu masowym już w strefie zagroże- zakresie. Katastrofa kolejowa we Włoszech W dniu 12 lipca 2016 roku doszło do czołowego zderzenia pociągów w regionie Apulii na południu Włoch. Zginęło 27 osób, a 50 zostało rannych. Do katastrofy doszło na jednotorowej linii kolejowej między miejscowościami Ruvo di Puglia i Corato, na północ od miasta Bari. Przyczyna katastrofy nie została potwierdzona, jednak prawdopodobnie był nią błąd ludzki. Jak widać, katastrofy kolejowe zdarzają się wszędzie i stanowią poważne wyzwanie dla służb ratowniczych, zarówno w zakresie organizacji akcji ratowniczej, jak i technik wykonywania dostępu do poszkodowanych. Zasadne jest zatem rozważenie możliwości sporządzenia analizy gotowości operacyjnej KSRG do działań ratowniczych na wszystkich szlakach kolejowych w Polsce. Wnioski z tej analizy powinny być przesłanką do wdrożenia rozwiązań, które umożliwiają dotarcie do każdego miejsca na szlakach kolejowych; między innymi sukcesywne wyposażanie służb w odpowiednie środki transportu. 4 2016 Taktyka działań gaśniczych – ćwiczenia – 09.07.2016 r. Sobotni dzień 9 lipca 2016 roku upłynął ratownikom z OSP Kęty na ćwiczeniach taktyki działań gaśniczych. Dzięki uprzejmości zarządu TS Hejnał Kęty mogli trenować rozwijanie linii wężowych w różnych wariantach. Po zadaniach zgrywających przystąpili do założeń pożarowych. Do dyspozycji mieli pomieszczenia magazynowe pod trybuną sportową. Strażacy doskonalili techniki gaszenia pożarów wewnętrznych, pracę w pomieszczeniach zadymionych z wykorzystaniem aparatów powietrznych butlowych „ABP”, ewakuację poszkodowanych oraz sytuację, w której jeden ze strażaków ulega wypadkowi w strefie zagrożenia. Ćwiczono również wykorzystanie drabin przenośnych, kamery termowizyjnej oraz sprzętu służącego do utrzymywania łączności. Na warsztat ratowniczy, dzięki uprzejmości firmy Schuberth, trafiły hełmy F220 i F300 ze zintegrowanym zestawem łączności CeoTronics. Wysoki poziom wykonania, optymalna waga i ergonomia sprawiły, że sprzęt szybko zyskał pozytywną opinię wśród ratowników. Od dwóch tygodni pięciu ratowników wykorzystuje hełmy w działa- Nie dali szansy ratownikom niach bojowych. ŹRÓDŁO: OSP Kęty W dniu 12 lipca 2016 roku w miejscowości Domanice w powiecie siedleckim doszło do tragicznego wypadku drogowego. Około godziny 2.30 samochód BMW, kierowany przez młodego mężczyznę, z nieustalonych przyczyn uderzył w drzewo. Niestety, ratownicy po przybyciu na miejsce zdarzenia nie mieli szansy udzielenia jakiejkolwiek pomocy. Deformacja klatki pasażerskiej pojazdu BMW była tak ogromna, że samochód praktycznie rozpadł się na kilka części. Śmierć w tym zdarzeniu poniosło dwóch młodych mężczyzn. Skutki wypadku świadczą o tym, że prędkość pojazdu wielokrotnie przekraczała dozwoloną dla obszaru zabudowanego. 7 7 Z KRAJU I ZE ŚWIATA Wartość dodana: większe bezpieczeństwo Proste i wyjątkowo ekonomiczne zabezpieczenie, dzięki któremu unikniemy potencjalnych obrażeń i szkód, jakie spowodować może uszkodzona butla, to zawór nadmiarowy EFV (Excess Flow Valve). Zapobiega on niekontrolowanemu ujściu sprężonego powietrza z butli, a jego zastosowanie nie ma negatywnego wpływu na czas Teraz jeszcze bardziej bezpieczni Nie zawsze zdajemy sobie sprawę, jak niebezpieczne dla osób znajdujących się w pobliżu może być nagłe uwolnienie sprężonego po- pracy aparatu powietrznego. Jeśli są już Państwo użytkownikami butli powietrznej, istnieje możliwość modernizacji zamontowanego zaworu. Doposażenie go w odpowiedni element także wyeliminuje zagrożenie, jakie może spowodować uszkodzenie zaworu butli. wietrza znajdującego się w butli. Sytuacja taka najczęściej jest wynikiem nieprawidłowego postępowania z butlą (np. rzucania butlą lub kompletnym aparatem powietrznym po użyciu; przenoszenia butli, trzymając za pokrętło zaworu, przeprowadzania napraw przez osoby nieuprawnione), a konsekwencje mogą być tragiczne. Sytuacje takie nie zdarzają się często, jednak przeprowadzane są różne próby i testy. Zapoznanie się z ich wynikami pomoże uświadomić sobie potencjalne ryzyko. W internecie dostępnych jest wiele filmów, które mogą nam w tym pomóc. W niniejszej informacji chcielibyśmy przedstawić proste i ekonomiczne rozwiązanie, które może zapobiec wielu groźnym sytuacjom. 100-lecie jednostki OSP w Zbuczynie W dniu 3 lipca 2016 roku redakcja Rescue Magazine została zaproszona na jubileuszowe obchody 100-lecia jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w Zbuczynie. To niezwykle zasłużona dla krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego jednostka z powiatu siedleckiego. Funkcjonuje ona na terenie jednej z największych pod względem powierzchni gmin w kraju (211 km2), liczącej 43 miejscowości. Przez Gminę Zbuczyn przebiegają ważne szlaki komunikacyjne: droga krajowa nr 2, będąca polską częścią międzynarodowego szlaku komunikacyjnego E30 o bardzo dużym natężeniu ruchu oraz linia kolejowa Warszawa–Brześć. Taki obszar chroniony sprawia, że OSP w Zbuczynie jest jedną z najbardziej „wyjazdowych” jednostek w powiecie siedleckim. Każdego roku bierze udział w ponad 100 akcjach ratowniczych. Z okazji jubileuszu społeczeństwo ufundowało strażakom nowy sztandar, który uchwałą Prezydium ZG ZOSP RP odznaczony został Złotym Znakiem Związku. Redakcja Rescue Magazine życzy druhom ze Zbuczyna kolejnych jubileuszy, a także pozyskania w bieżącym roku ciężkiego pojazdu ratowniczo-gaśniczego, który jest bardzo potrzebny w systemie ratowniczym powiatu. 4 2016 9 9 RATOWNICTWO PSYCHOLOGIA PSYCHIKI RATOWNIKA cz. 2 TEKST: Dominik Chmiel, Marek Mirzejewski 4 2016 W części pierwszej ukazaliśmy profil psychologiczny polskie- jący, we właściwym czasie, wychwycić ratownikom oraz ich bli- go ratownika medycznego oraz szereg zagrożeń związanych skim, zbliżające się poważne zagrożenia natury psychologicznej. z uprawianiem tej niełatwej profesji. Część druga to kontynuacja, Warto zwrócić uwagę na nie uwagę, by odpowiednio wcześnie która stanowi swoisty „barometr psychoemocjonalny” pozwala- reagować. Pamiętajmy wszak, że pomaganie męczy… 11 11 RATOWNICTWO PSYCHOLOGIA CO MOTYWUJE RATOWNIKÓW DO PRACY? W badaniach wykazano, że ludzie, których pociąga praca wiążąca się z silnym stresem, charakteryzują się określonym typem osobowości (Mitchell i Bray 1990). Ratownicy cechują się zazwyczaj wyższym stopniem zaangażowania, większą chęcią poszukiwania wyzwań i zdolnością samokontroli. Ponadto, często są bardziej odporni na stres (Hetherington 1993). Uważają swoją pracę za satysfakcjonującą i stawiają sobie wysokie wymagania; jednocześnie czasami bardzo cierpią w przypadku porażki. Mają tendencję do bycia osobami towarzyskimi i otwartymi. Nie lubią, gdy satysfakcja z dobrze wypełnionych obowiązków nie jest natychmiastowa i szybko odczuwają znudzenie. Często są zorientowani na działanie, na osiągnięcie celu oraz szybciej podejmują decyzje i ryzyko. Praca w służbach podmiotach ratowniczych jest pełna wyzwań i może być źródłem ogromnej satysfakcji. Przy czym wynagrodzenie dla niektórych nie jest rzeczą najważniejszą. Od pieniędzy istotniejsze okazują się często: status społeczny (szacunek), wyrażane zadowolenie pacjentów, dostrzeżenie „dobrej roboty” i pochwały przez przełożonych, drobne nagrody i wyróżnienia. Jeśli tych elementów brakuje, a zapłata jest nieadekwatna, w praktykę wkrada się zniechęcenie, frustracja i negatywne emocje, które przekładają się na relacje w pracy, w kontakcie z pacjentem, z bliskimi. Ratownik to jeden z zawodów obciążonych najwyższym poziomem stresu. Człowiek go wykonujący jest narażony na długotrwały stres związany z ciążącą na nim odpowiedzialnością za życie i bezpieczeństwo innych ludzi. Nieprzewidywalność pracy, choć jest źródłem stresu, może jednocześnie przyciągać do zawodu osoby o określonych, omówionych wyżej, cechach psychicznych. 4 2016 Reakcje stresowe często są efektem kumulacji. NIEPOKOJĄCE OBJAWY KUMULACJI STRESU Stres jest normalną i częstą reakcją, która po podjęciu odpowiednich działań, z czasem ustępuje. Jednak objawy silnego stresu mogą uwidaczniać się w bardzo wielu dziedzinach życia, powodując zmiany fizyczne, behawioralne, emocjonalne i poznawcze. Objawy behawioralne to niekontrolowane wybuchy płaczu i gniewu, rozchwianie emocjonalne, usunięcie się na bok. Objawy fizyczne to bóle i zawroty głowy, dyskomfort w klatce piersiowej i duszność. Objawy emocjonalne mają postać lęku, niepokoju, paniki lub fobii, szoku. Objawy poznawcze to ogólna dezorientacja umysłowa, zaburzenia pamięci, niezdecydowanie. Reakcja na stres może wystąpić z opóźnieniem (kilkudniowym lub nawet kilkumiesięcznym), powodując jeszcze większą dezorientację. Reakcje stresowe nie zawsze są odpowiedzią na pojedyncze wydarzenia, często są efektem kumulacji. Szczególnie niebezpieczne są akty agresji lub autoagresji, które mogą mieć krytyczny finał i które wymagają pilnej i zdecydowanej reakcji otoczenia. 13 13 RATOWNICTWO PSYCHOLOGIA Wśród lekarzy istnieje największe prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa spośród grup zawodowych. PRZEWLEKŁY STRES, grożenie uważa się przemoc w miejscu wyższy wśród osób zatrudnionych w ochro- pracy. W myśl prawa za bezpieczeństwo nie zdrowia, co związane jest z charakterem odpowiada pracodawca. wykonywanej pracy. Praca ta ma w coraz W poruszonym aspekcie również. W prak- większym stopniu charakter zespołowy Warto powiedzieć kilka słów o zjawisku tyce jednak szefowie ignorują to, narażając i jest wykonywana w środowiskach bardzo określanym jako tzw. wściekłość w miejscu innych na eskalację konfliktów i wydarzenia zróżnicowanych pod wieloma względami. pracy czy going postal (dosłownie – pra- krytyczne. SYNDROM WYPALENIA I AGRESJA tam zawsze cownik, któremu odbiło). Zjawisko wybu- 4 2016 Największą szansę na uniknięcie proble- chania wściekłością w miejscu pracy zdarza Z badań naukowych przeprowadzonych mów interpersonalnych mają osoby, które się obecnie o wiele częściej niż dawniej. wśród pracowników służb społecznych wy- w kontaktach z innymi potrafią być sumien- W dużych firmach za najpoważniejsze za- nika, że poziom frustracji i stresu jest naj- ne, empatyczne i dynamiczne. BŁĄD Szacuje się, że około 40% medyków obu płci jest uzależnionych od alkoholu. KRYTYCZNY… Badania opublikowane w „Medisch Kontakt” podają, iż wśród lekarzy istnieje największe prawdopodobieństwo popełnienia samobójstwa spośród różnych grup zawodowych. Naukowcy ustalili, że stosunkowo wysokie współczynniki samobójstw są m.in. właśnie w tej grupie zawodowej (Blachly i in. 1963). Lekarze i ratownicy wykonują bardzo odpowiedzialny i stresujący zawód. Od ich decyzji często zależy ludzkie zdrowie i życie. Do tego dochodzą typowe stresy związane z codziennością. Często wśród pracowników ochrony zdrowia „sposobem na radzenie sobie ze stresem” jest sięganie po środki farmakologiczne, alkohol lub inne używki. skokowe, barkowe. Brak jakichkolwiek per- Brak jest rzeczywistego, instytucjonalnego spektyw awansu zawodowego, pochwał ze wsparcia. Szacuje się, że około 40% medy- strony przełożonych dodatkowo frustruje ków obu płci jest uzależnionych od alkoholu. pracującego w systemie zmianowym pracownika. W tej grupie zawodowej najczęstszym sposobem popełnienia samobójstwa jest W ochronie zdrowia notuje się także naj- zażycie środków farmakologicznych pod wyższy wskaźnik rozwodów. Praca ratow- wpływem alkoholu lub powieszenie. Odno- nika powoduje niestabilną i niesprzyjającą towuje się także nadużywanie narkotyków, sytuację rodzinną, problemy małżeńskie, alkoholu oraz częstsze zachorowania na separacje, rozwody, brak kontaktu z dzieć- choroby psychiczne, wśród których często mi – dezintegrację życia rodzinnego, spo- występuje depresja zwiększająca ryzyko łecznego i towarzyskiego. U ratowników popełnienia samobójstwa. Medycy, mając często występują zaburzenia osobowości. wręcz nieograniczony dostęp do środków farmakologicznych, będąc w stanach de- Poważne problemy zdrowotne często presyjnych, stosunkowo łatwo mogą tar- przebiegają według następującego gnąć się na swoje życie. Najczęstszą przy- schematu: czyną zachowań autodestrukcyjnych jest właśnie depresja. > problemy psychoemocjonalne > dolegliwości somatyczne Ratownik średnio ma kontakt z dziesięcio- > „samoleczenie” (alkohol i inne środki) ma pacjentami dziennie, przeżywa więc > kumulacja stresów cierpienie wiele razy... Ponadto, praca ra- > rozwijająca się depresja townika wymaga, wbrew pozorom, ogrom- > zachowania autoagresywne! nej siły fizycznej – jest to wielogodzinna praca w trudnych i niebezpiecznych warunkach środowiskowych, w pozycjach wymuszonych, przy nachyleniu ciała, obciążająca kręgosłup, stawy biodrowe, kolanowe, ROZŁADOWYWANIE STRESU I KATHARSIS Powszechnie uważa się, że stres należy rozładowywać. Dobrze jest, gdy jest on rozładowywany przez ruch fizyczny, gorzej, gdy frustracje rozładowywane są na współpracownikach czy członkach rodziny. Jednym z najbardziej wpływowych zwolenników idei oczyszczenia (katharsis) był Z. Freud. Wierzył, że tłumiona wściekłość może gromadzić się jak para w szybkowarze, aż do momentu, gdy doprowadzi do niekontrolowanego wybuchu w postaci histerii lub agresji. Freud twierdził, że warunkiem koniecznym do zachowania zdrowia psychicznego jest rozładowywanie napięcia. Można je osiągnąć przez rozmowę, krzyk, uderzanie worka treningowego itd. Dziś wiemy już, że wściekanie się nie tylko nie rozładowuje złych emocji, lecz wręcz jest jak dolewanie oliwy do ognia. Wyładowanie złości bezpośrednio na czymś lub 15 na kimś tylko prowokuje do dalszej agresji! (Lilenfeld 2011, Littrell 1998). 15 RATOWNICTWO PSYCHOLOGIA NIEBEZPIECZNY ZESPÓŁ STRESU POURAZOWEGO WG ICD - 10 I DSM - IV ICD - 10 chowania jakby uraz się powtarzał; silny niepokój w styczności z wewnętrznymi bądź zewnętrznymi wskazówkami symbolizującymi lub przypominającymi jakiś aspekt traumatycznego wydarzenia; reakcje fizjologiczne na wewnętrzne lub zewnętrzne wskazówki symbolizujące lub przypominające jakiś aspekt trau- Pacjent był narażony na stresujące wydarzenie lub sytuację (od- matycznego zdarzenia. działujące krótko - lub długotrwale) o cechach wyjątkowo zagrażających lub katastroficznych, które mogłoby spowodować Trwałe unikanie bodźców związanych z urazem i osłabienie nor- przenikliwe odczuwanie cierpienia u niemal każdego. malnej reaktywności (niewystępujące przed urazem), objawiające się co najmniej trzema z następujących zachowań: Występuje uporczywe przypominanie sobie lub „odżywanie” • z urazem; stresora w postaci zakłócających „przebłysków” (ang. flashbacks), żywych wspomnień lub powracających snów albo w po- • dążenie do unikania czynności, miejsc lub ludzi pobudzających wspomnienia o urazie; staci gorszego samopoczucia w sytuacji zetknięcia się z okolicznościami przypominającymi stresor lub związanymi z nim. dążenie do unikania myśli, uczuć lub rozmów związanych • niemożność przypomnienia ważnych aspektów urazu; • wyraźne zmniejszenie zainteresowania wykonywaniem istotnych czynności; Pacjent aktualnie unika lub preferuje unikanie okoliczności przypominających stresor lub związanych z nim, co nie występowało • poczucie wyłączenia lub wyobcowania; przed zetknięciem się z działaniem stresora. • ograniczony zasięg afektu; Występowanie któregokolwiek z następujących: • poczucie zamkniętej przyszłości. • • częściowa lub całkowita niezdolność do odtworzenia pewnych ważnych okoliczności zetknięcia się ze stresorem, Trwałe objawy nadpobudliwości (niewystępujące przed ura- uporczywie utrzymujące się objawy zwiększonej psycho- zem), wyrażające się w co najmniej dwóch formach: logicznej wrażliwości i stanu wzbudzenia (niewystępujące • trudności w zasypianiu lub przesypianie; przed ekspozycją na stresor) w postaci którychkolwiek dwóch • rozdrażnienie lub wybuchy gniewu; z poniższych: trudności z zasypianiem i podtrzymaniem • trudności z koncentracją; snu, drażliwość lub wybuchy gniewu, trudność koncentra- • nadmierna czujność; cji, nadmierna czujność, wzmożona reakcja zaskoczenia. • wyolbrzymione reakcje lękowe. Zaburzenia utrzymują się co najmniej 1 miesiąc. Wszystkie z kryteriów 2, 3 i 4 zostały spełnione w ciągu 6 mie- Zaburzenia powodują klinicznie znaczące pogorszenie samopo- sięcy od stresującego wydarzenia albo od zakończenia okresu czucia lub upośledzenie społecznych, zawodowych bądź innych oddziaływania stresora. ważnych obszarów funkcjonowania. DSM - IV Pacjent przeżył traumatyczne zdarzenie, w którym wystąpiły PROFILAKTYKA STRESU RATOWNIKA obydwa warunki: doświadczenie, bycie świadkiem lub styczność ze zdarzeniem bądź zdarzeniami związanym z faktem lub nie- Aby zrównoważyć poziom stresu, należy spędzać czas w życz- bezpieczeństwem śmierci bądź poważnego zranienia lub na- liwym środowisku, wśród ludzi pozytywnie nastawionych do ruszenia nietykalności fizycznej samego pacjenta albo innych życia. Należy mieć czas dla siebie, na przyjemności oraz dla osób; reakcja pacjenta obejmowała silny strach, bezradność lub najbliższych. Rodzina jest najważniejsza! Istotny jest również przerażenie (uwaga: u dzieci może się to objawiać przez dezorga- aktywny odpoczynek, relaks oraz regularne odżywianie i rezy- nizację zachowań lub pobudzenie). gnacja z używek (alkoholu i nikotyny!). Niezwykle ważne jest poczucie humoru i pozytywne nastawienie do życia, ludzi Traumatyczne zdarzenie jest ciągle doświadczane na nowo na i świata. W codziennym życiu należy koncentrować się tylko na jeden lub kilka sposobów: nawracające i natrętne wspomnienia tym, na co mamy realny wpływ oraz godzić się z porażkami oraz urazu, obejmujące wyobrażenia, myśli lub spostrzeżenia; powra- wyciągać z nich konstruktywne wnioski na przyszłość. cające koszmary senne o przeżytym zdarzeniu; złudzenia lub za- 4 2016 Autorzy: Dominik Chmiel - ukończył Wydział Nauk Autorzy materiału pragną szczególne podziękować: mgr Alinie Sarnowskiej ze Szpitala Wielospecjalistycznego im. dr. Błażka w Inowrocławiu oraz dr. Pawłowi Boydowi (Ed. D, USA) za recenzje, sugestie oraz trafne spostrzeżenia oraz uwagi merytoryczne. o Zdrowiu Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy Marek Mirzejewski - starszy ratownik medyczny Zakładu Pomocy Doraźnej i Ratownictwa Medycznego Szpitala Wielospecjalistycznego w Inowrocławiu Bibliografia: Bucki B. i in., Ocena przydatności wybranych testów psychofizycznych dla określenia potencjału psychomotorycznego ratowników medycznych, w celu wyłonienia lidera zespołu ratownictwa medycznego, [w:] Bezpieczeństwo zdrowia publicznego…, red. J. Konieczny, Garmond, Poznań – Łódź – Inowrocław 2012, s. 225–237. Bucki B. i in., Próba określenia cech psychofizycznych przyszłych ratowników medycznych, w celu wyłonienia lidera zespołu ratownictwa medycznego, badanie pilotażowe, [w:] Bezpieczeństwo w środowisku pracy…, red. J. Konieczny, Garmond, Poznań – Łódź– Inowrocław 2011, s. 349–362. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Kraków – Warszawa 1998, s. 96–97. Kliszcz J., Psychologia w ratownictwie, Difin, Warszawa 2012. Lizak Z., Stres, wypalenie zawodowe, samobójstwo, prewencja, postwencja wśród funkcjonariuszy służb społecznych, Okręgowa Izba Lekarska w Krakowie, relacja: 31.10.2013. Ogińska-Bulik N., Stres zawodowy w służbach ratowniczych. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, Łódź 2005. Seligman M. E. P., Rosenhan D. L., Psychopatologia, Zysk i s-ka, Poznań 2003. Szczupacki Ł. i in., Temperament afektywny, a sprawność funkcji wykonawczych u ratowników medycznych, [w:] Bezpieczeństwo w środowisku pracy…, red. J. Konieczny, Garmond, Poznań – Łódź– Inowrocław 2011, s. 435–442. Rodzina jest najważniejsza! 17 17 WYDARZENIA 4 2016 TEKST: Tomasz Krasowski ZDJĘCIA: Tomasz Krasowski, Daniel Węgrzynek Zeskanuj i zobacz galerię zdjęć INSTRUKCJA NA STR. 3 Rescue Days 2016 JUŻ ZA NAMI W dniach 24 – 25 czerwca 2016 roku odbyła się kolejna polska edycja warsztatów ratowniczych pod nazwą Rescue Days.PL. Organizatorem przedsięwzięcia była firma WEBER RESCUE, a gospodarzem znany producent zabudów pojazdów ratowniczych Przedsiębiorstwo Specjalistyczne BOCAR Sp. z o.o. z Częstochowy. Zgodnie z zapowiedziami organizatorów, w warsztatach wzięło udział ponad 200 ratowników z Polski, Czech, Słowacji i krajów bałtyckich. Nasz kraj reprezentowali strażacy z 14 województw, szkół pożarniczych, a także ratownicy grupy Lotos i Kraków Airport. Grupę instruktorów stanowili głównie eksperci z Niemiec, a także Szwajcar i czterech Polaków. 19 19 WYDARZENIA Głównym celem tych niezwykle ważnych warsztatów była wymiana doświadczeń z zakresu taktyki i technik ratowniczych, a także zapoznanie się z nowymi trendami w systemach bezpieczeństwa biernego pojazdów, które mogą stwarzać zagrożenie dla strażaków podczas działań ratowniczych. Oczywiście doskonalono też umiejętności praktyczne przy wykonywaniu dostępu do poszkodowanych, pozostających w zdeformowanych klatkach pasażerskich pojazdów wszelkich typów. stępu do poszkodowanych pozostających w zdeformowanej Zajęcia podzielono na dwa dni. Dzień pierwszy, 24 czerwca rozpo- klatce pasażerskiej pojazdu osobowego po uderzeniu bocznym czął się oficjalnym przywitaniem uczestników przez organizatorów w przeszkodę). i zaprezentowaniem programu warsztatów. Następnie odbył się 4. Unoszenie gabarytu, poszkodowany pod kołem, pod osią, pod panel tematyczny z merytoryczną częścią wykładową poświęco- ramą (techniki wykonywania dostępu do poszkodowanych przy- ną kwestiom nadawania priorytetów w działaniach ratowniczych gniecionych masą pojazdu ciężarowego). i statystycznym oglądzie ratownictwa technicznego w różnych kra- 5. Techniki skandynawskie – łańcuchy (wykonanie dostępu do po- jach. W dalszej części pierwszego dnia uczestnicy podzieleni zostali szkodowanych w hipotermii, pozostających w zdeformowanej na grupy, z których każda miała do zrealizowania sześć różnych epi- klatce pasażerskiej pojazdu osobowego z powodu wydłużonego zodów ratowniczych w ciągu dwóch dni warsztatów (po trzy epizody czasu dotarcia służb ratowniczych). ratownicze na każdy dzień). 6. Sposoby ewakuacji poszkodowanego z pojazdu (techniki ewakuacji i wydobycie poszkodowanego po wykonaniu dostępu). Tematyka zaaranżowanych epizodów ratowniczych przedstawiała się następująco: Warsztaty realizowano w oparciu o zdarzenia najbardziej cha- 1. Nowoczesne konstrukcje pojazdów – budowa, systemy, napędy rakterystyczne (LPG, CNG, pojazdy hybrydowe, strefy kontrolowanego zgniotu, Jako formę przekazu wiedzy przyjęto formułę tzw. stop-klatki wzmocnienia konstrukcyjne, wykorzystanie kart ratunkowych i dogłębnego omawiania każdego aspektu wykonywanego zadania. pojazdów). Polegało to na zatrzymaniu ćwiczenia w sytuacji napotykania proble- Samochód na barierze w pozycji na dachu (zderzenie pojazdu mu do rozwiązania i jego omówieniu w gronie wszystkich ćwiczących osobowego odwróconego na dach z ciężkim elementem infra- w danej grupie. Wypowiadali się instruktorzy, a także ćwiczący ratow- struktury drogowej – element wiaduktu, barierka oddzielająca nicy. Po szczegółowej analizie różnych aspektów zadania i propono- pasy ruchu itp.). wanych przez ćwiczących rozwiązań, instruktor decydował o wybo- Uderzenie boczne – technika „cross ramming” (wykonanie do- rze zamiaru taktycznego i rekomendował techniki. 2. 3. 4 2016 dla ratownictwa techniczno-komunikacyjnego. Przyjęta formuła ćwiczeń okazała się niezwykle skuteczna w aspekcie dydaktycznym, ponieważ pozwoliła wszystkim ratownikom zidentyfikować się emocjonalnie z realizowanym zadaniem. Wartym rozważenia wydaje się być wprowadzenie takiej formuły szkolenia w polskiej straży pożarnej. Szczególnie skuteczne może się to okazać właśnie w przypadku edukacji z zakresu ratownictwa technicznego. Doświadczenie wskazuje, że w ratownictwie technicznym mniej niż 10 scenariuszy umożliwi skuteczne nauczenie rozwiązań dających umiejętności radzenia sobie w 90 do 95% przypadków występujących najczęściej w zdarzeniach przy likwidacji zagrożeń. Kolejnych kilka scenariuszy pozwoliłoby nauczać na poziomie specjalistycznym. Ważne jest jednak, zdaniem „Rescue Magazine”, aby te scenariusze zostały szczegółowo opracowane i udokumentowane w programach szkolenia. Staną się one wtedy także podstawą stworzenia wykazów sprzętu wymaganego do ich realizacji. W efekcie końcowym powinny być one również materiałem służącym do skorygowania zasad dysponowania sił i środków do zdarzeń, przeprowadzania inspekcji gotowości bojowej, a także oceny funkcjonowania systemu ratowniczego czy też audytu. Zeskanuj i zobacz test porównawczy hełmu CASCO INSTRUKCJA NA STR. 3 BEZPIECZEŃSTWO WYWIAD 4 2016 BEZPIECZENSTWO PONAD WSZYSTKO cz. III TEKST: Sławomir Abczyński W obliczu ostatnich wydarzeń po raz kolejny rozmawiamy z emerytowanym generałem broni Waldemarem Skrzypczakiem. Jeszcze nie ucichł huk wystrzałów i krzyki ludzi na promenadzie w Nicei, a kolejne strzały trafiły na pierwsze strony gazet i wypełniają serwisy informacyjne na całym świecie. Krwawa próba zamachu w Turcji – której okoliczności, wciąż jeszcze niejasne, dopiero docierają do publicznej wiadomości. Nie wszystkie szczegóły są znane, nie wszystko w tej sprawie wiadomo, ale waga tych dwóch wydarzeń każe po raz kolejny pochylić się nad kwestiami bezpieczeństwa. Nasze spotkanie i rozmowę z generałem planowaliśmy już wcześniej i miała ona być poświęcona tematyce tak dla Polski i dla Polaków znaczącej, jak szczyt NATO w Warszawie, ćwiczenia wojskowe ANAKONDA 2016 i przygotowania do zbliżających się Światowych Dni Młodzieży. Tragiczne wydarzenia ostatnich dni i wiadomości o przewrocie wojskowym w Turcji bardzo 23 mocno zmieniły przebieg naszego spotkania. Rozmowę z naszym gościem – byłym dowódcą Wojsk Lądowych oraz podsekretarzem w Ministerstwie Obrony Narodowej, generałem broni Waldemarem Skrzypczakiem, rozpoczęliśmy od tematów związanych z tym, co miało miejsce zaledwie kilkanaście i kilkadziesiąt godzin przed naszym spotkaniem. 23 BEZPIECZEŃSTWO WYWIAD S.A. Panie generale, mieliśmy rozmawiać na temat wydarzeń, które ostatnio miały miejsce w Polsce, istotnych zarówno z punktu widzenia bezpieczeństwa kraju, jak i całej Europy. Tymczasem siłą rzeczy musimy zacząć od sytuacji w Turcji. W.S. Dobrze, że to jest pierwszy wątek naszej rozmowy. To, co się stało i nadal dzieje się w Turcji to wydarzenie bardzo dla całej Europy znaczące. Wojsko podjęło próbę przejęcia władzy w kraju, który posiada drugą co do wielkości armię w NATO. To musi budzić zaniepokojenie. Obecne władze polityczne Turcji z jej prezydentem na czele to wytrawni gracze na europejskiej scenie politycznej. Gracze doświadczeni – i jak pokazuje przebieg wydarzeń w Turcji – mający świadomość ogromnego poparcia w swoim narodzie. Prezydent Turcji to człowiek wywodzący się ze społecznych nizin, który zdaje sobie sprawę z wielkiego poparcia, jakim darzy go większość społeczeństwa. Jego przygoda z wielką polityką trwa praktycznie nieprzerwanie od roku 1994, kiedy to został burmistrzem Stambułu. Miasto pod jego rządami rozkwitło, rozbudowano infrastrukturę komunikacyjną, wprowadzono programy pomocy najuboższym oraz porównywalne z europejskimi rozwiązania w zakresie ekologii i budownictwa. Jego rządy twardej ręki ukróciły też korupcję i uczyniły ze Stambułu miasto o standardzie europejskim. Jednocześnie – co bardzo ważne w kraju muzułmańskim – prezydent zyskał poparcie środowisk duchownych muzułmańskich, wprowadzając regulacje wywodzące się wprost z religijnych reguł, takie jak zakaz sprzedaży alkoholu w stambulskich barach czy oddzielne plaże dla kobiet i mężczyzn. Ten ortodoksyjny kurs polityczny nie zaszkodził mu jednak, gdyż sukces gospodarczy, jaki osiągnął, skutecznie tłumił głosy krytyki zwolenników europeizacji zasad codziennego życia. Jego oceniane jako duży sukces działania w Stambule wyniosły go na fotel przewodniczącego Partii Sprawiedliwości i Rozwoju, powstałej w 2001 roku i umożliwiły otrzymanie w 2003 roku teki premiera. Partia Sprawiedliwości wygrywała wszystkie kolejne wybory, osiągając coraz lepsze wyniki. On sam wygrał pierwsze powszechne wybory prezydenckie w 2014 roku i dzisiaj jego władza jest praktycznie nieograniczona. Poparcia społecznego mogą mu pozazdrościć chyba wszyscy wielcy tego świata. Przykładem jest jego wezwanie do narodu zaraz po rozpoczęciu przewrotu. Krótka przemowa, nagrana telefonem, a potem kilka minut wystąpienia przed kamerami TV, zdołały wyprowadzić na ulice tak liczne rzesze ludzi, że puczyści nie mieli szans. 4 2016 S.A. Panie generale, komentarze, jakie przetaczają się przez media, obejmują całe spektrum poglądów – od poparcia, aż do oskarżeń o prowokację i celowe wywołanie puczu. W.S. Proszę mieć świadomość, że część ekspertów chce po prostu zaistnieć, wygłaszając mniej czy bardziej spiskowe teorie na temat wydarzeń w Turcji. A jest to państwo, które od kilkunastu lat buduje swoją znaczącą pozycję w Europie i na Bliskim Wschodzie. Potrafi być twardym i nieugiętym graczem – czy to w relacjach z Rosją, czy z kanclerz Merkel, czy z całą Unią Europejską. Jednym twardym gestem (zestrzelenie rosyjskiego samolotu wojskowego) ukróciła zapędy Rosji do swobodnego zarządzania rejonem Morza Czarnego i cieśniną Bosfor. Zachód potrzebuje Turcji, NATO potrzebuje Turcji. Półmilionowa armia na granicy konfliktów bliskowschodnich, polityczno-militarna tama, jaką Turcja obiecała postawić przed emigrantami pragnącymi dostać się do Europy – to czynniki, których Zachód i NATO nie mogą zlekceważyć. Dzisiaj wiadomo już, że przewrót wojskowy w Turcji zakończył się fiaskiem. Prezydent Erdoğan jest zwycięzcą. Zachował stanowisko, umocnił pozycję w państwie, potwierdził w bardzo praktyczny sposób społeczne poparcie dla siebie. Teraz będzie miał możliwość usunięcia niewygodnych politycznych przeciwników i tych, którzy mu zagrażają. Już słychać o zatrzymaniach wśród najwyższych oficerów, aresztach dla sędziów, usuwaniu dziennikarzy i niewygodnych oponentów politycznych. Droga do forsowanych przez jego partię zmian konstytucyjnych stoi teraz otworem. S.A. Ale przecież przewroty wojskowe w Turcji miały miejsce już kilka razy. W.S. W tureckich realiach armia – od czasów Mustafy Kemala Atatürka, założyciela nowoczesnego państwa tureckiego – jest bardzo istotnym elementem pozycji Turcji na arenie międzynarodowej i tak naprawdę nadaje dzisiaj rządowi w Ankarze status regionalnego mocarstwa. W wewnętrznym życiu politycznym tego kraju odgrywa także ogrom- Do obrony granic państwa społeczeństwo winno dać przede wszystkim to, co w języku wojennym nazywa się morale. Naród, który owej morale nie ma dość mocno wyrobionej, ma w każdej wojnie z góry olbrzymie szanse przegranej. ną rolę. W 2 połowie XX wieku armia turecka aż czterokrotnie była siłą sprawczą zmian politycznych i obalania rządów. W latach 1960 i 1980 były to klasyczne przewroty wojskowe, natomiast w latach 1971 i 1997 generałowie nawet nie musieli wyprowadzać wojska z koszar. Wystarczyły wtedy tylko publicznie wygłaszane żądania zmian na szczytach władzy i rządy podawały się do dymisji. Konieczność posiadania silnej armii to nic nadzwyczajnego dla kraju, w którym zbiegają się zawirowania mające swe źródło w najbardziej zapalnych regionach półkuli północnej – w Rosji, na Bliskim Wschodzie, na Bałkanach i Kaukazie. Proszę zwrócić także uwagę, że jednym z filarów tureckiej pozycji gospodarczej i politycznej jest nowoczesny przemysł zbrojeniowy. Turcja od lat bardzo roztropnie inwestowała we własny obronny potencjał 25 przemysłowy. Postawiono na samodzielność i czerpiąc szeroko wiedzę z pozyskiwania za granicą nowoczesnych technologii, zbudowano własny nowoczesny przemysł zbrojeniowy, który nie tylko sku- – Józef Piłsudski tecznie zabezpiecza potrzeby tureckiej armii, ale także odnosi coraz większe sukcesy na rynkach zagranicznych. 25 BEZPIECZEŃSTWO WYWIAD Jednak od czasu objęcia rządów przez Erdoğana dochodzi w armii do się to, o czym wspominałem podczas naszej poprzedniej rozmowy. „czystek”. Były już dwie. Większość generałów i pułkowników kształ- Odstąpiono od zaostrzonych rygorów bezpieczeństwa. Część perso- conych w USA i nie tylko siedzi w więzieniach. O wielu słuch zaginął nelu wysłano po prostu na urlopy, czy zasłużony wypoczynek po ty- w niewyjaśnionych okolicznościach. W świadomości radykalnych isla- godniach wzmożonej aktywności. Zniesiono lub znacznie ograniczo- mistów tureckich to armia jest strażnikiem świeckości Turcji. Reguł, na no rygory, jakim byli poddani kibice i mieszkańcy miast goszczących jakich zbudował Atatürk nowoczesną Turcję. Turcję, którą podziwiał piłkarzy. Zaledwie cztery dni po EURO, gdy we Francji coraz wyraźniej cały świat. W dobie islamizacji kraju pod rządami Erdoğana dla ide- słychać było informacje o zniesieniu ograniczeń stanu wyjątkowego, ałów Atatürka nie ma miejsca. Turecka armia jest liczna, dobrze wypo- w czwartkowy wieczór w Nicei ciężarówka wjechała w tłum ludzi ob- sażona, ale słabo dowodzona i średnio wyszkolona. serwujących pokazy fajerwerków z okazji święta narodowego Francji. Do ataku doszło na nadmorskiej promenadzie. Z informacji francu- S.A. Nagłówki gazet w Europie krzyczą. „Zamach we Francji”, skich mediów wynika, że napastnik jechał przez tłum przez dwa kilo- „W Nicei ciężarówka wjechała w tłum, zginęło kilkadziesiąt metry. Obecni na miejscu policjanci nie mieli po prostu czym go za- osób”. trzymać. W końcu terrorysta kierujący ciężarówką został zastrzelony, W.S. Ja pragnę podkreślić, że to, co się dzieje we Francji jest przeze ale liczba ofiar jest porażająca. mnie obserwowane bardzo uważnie. Byłem we Francji podczas Euro 4 2016 i widziałem na własne oczy działania policji, wojska i służb, mające na S.A. W pierwszych doniesieniach media informowały o ataku celu zapewnienie bezpieczeństwa. Skuteczność i rozmach tych dzia- w wykonaniu tzw. „samotnego wilka”, czy wręcz szaleńca. Dzi- łań robiły wrażenie. I podczas Euro nic się nie wydarzyło. Na szczęście. siaj tzw. „Państwo Islamskie” przyznało się do ataku. Tyle, że taka aktywność sił porządkowych nie może trwać wiecznie. W.S. Podkreślam po raz kolejny, że w przypadku tego typu zdarzeń Po finałowych meczach poziom gotowości obniżono. Z ulic zeszli wy- teoria „samotnego wilka” – mówiąc kolokwialnie – „nie trzyma się posażeni w broń automatyczną policjanci, żandarmi i żołnierze. Stało kupy”. Francuskie agencje prasowe podają, że ponad tysiąc Francuzów wyjechało z kraju, by walczyć u boku bojowników Państwa Islamskie- S.A. Kilka miesięcy temu Bruksela również stała się celem ata- go. Nikt nie jest w stanie policzyć, ilu jest przez ISIS szkolonych, a ilu po ku. Czy to początek tej fali? prostu indoktrynowanych przez ideologię wojującego islamu. Trzeba W.S. Wojna w Europie trwa od dawna i tylko politycy twierdzą, że nie sobie powiedzieć jasno, że polityka „multi-kulti” poniosła w Europie ma żadnego zagrożenia i wszyscy są silni, zwarci i gotowi. Jednak Fran- sromotną klęskę. Imigranci z krajów islamskich nie chcą rezygnować cja jest przykładem tego, jak słaba jest Europa. Politycy są nieodpo- ze swojej kultury, przyjmując europejski styl życia. Nie ma także per- wiedzialni, a szczególnie Bruksela, która buduje przekonanie o miłości spektyw na to, aby zaakceptowali przynajmniej podstawowe elemen- emigrantów do nas. Zagrożenie wraz z falą emigracji przenosi się na ty europejskich standardów i próbowali pogodzić je z własnymi zasa- inne kraje Europy. Na zaproszenie pani kanclerz Merkel „odpowiedzia- dami życia i zachowaniem własnej tożsamości. Co znamienne, także ły” setki tysięcy imigrantów, wśród których są z pewnością radykalni dzieci i wnuki imigrantów sprzed kilkunastu czy kilkudziesięciu lat nie muzułmanie, którzy Europę traktują jako kolejny przyczółek do podbi- dają się „europeizować”. Całe dzielnice, całe sektory ulic są po prostu cia – do zdobycia jej dla islamu. Są także – mówiąc wprost – terroryści, muzułmańskie. Na te uwarunkowania nakłada się także fakt, iż Fran- którzy tylko po to zjawiają się na naszym kontynencie, aby przygoto- cja jest – bardziej niż jakikolwiek kraj zachodni – związana ze światem wać kolejny zamach i rzucić europejską kulturę i europejskie wartości muzułmańskim. Strefy wpływów kolonialnych Francji w poprzednich na kolana. Już dzisiaj są naciski na to, aby wszystkie kraje Europy przyj- wiekach oraz dwudziestowieczne konflikty w Algierii i innych pań- mowały imigrantów. To może zmienić się w lawinę, która zburzy nasze stwach północnej Afryki generowały przez dziesięciolecia kolejne wyobrażenie o współczesnym świecie, podejściu do bezpieczeństwa, fale imigrantów, dla których porty południowej Francji stały otworem. w jakim teraz żyjemy, a także zburzy to, co rozumiemy pod pojęcia- Francja po dziś dzień angażuje się aktywnie w obronę swoich intere- mi pokój, spokój i demokracja. Brak dojrzałości politycznej, szczegól- sów na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej. Francja jest przyczół- nie wśród polityków brukselskich i organizacji, które bardzo dobrze kiem sukcesywnie zdobywanym przez islam. Jeśli państwa Europy nie mówią o imigracji, spowoduje, że wszyscy będziemy mieli problemy. podejmą skutecznych działań, jeśli nie wypracują wspólnego stanowi- Polityka Brukseli to polityka donikąd. To jest katastrofa, która dzieje ska w kwestiach zwalczania terroryzmu i rozwiązywania problemów się na nasze własne życzenie. Niestety nikt Francji nie pomoże, gdyż imigracyjnych, to fala terroru rozleje się na inne kraje Europy. ma ona ogromny problem wewnętrzny. Jeżeli sama tego nie zrobi, to 27 w czym możemy jej pomóc? Jedynie udzielić wsparcia duchowego 27 BEZPIECZEŃSTWO WYWIAD i złożyć wyrazy współczucia. Francja jest wystarczająco silna militarnie niż noty dyplomatyczne i pełne oburzenia oświadczenia polityków. i posiada dostatecznie dużo sił bezpieczeństwa – musi je tylko sku- Po drugie, każdy taki incydent to sprawdzanie sąsiada: jak reaguje tecznie wykorzystać. Bardzo ważne jest, aby brać pod uwagę, że terro- system OPL, jak szybko startują samoloty, jak działa system radarowy, ryści są zdeterminowani i ich własne życie nie ma dla nich znaczenia. jaka jest wymiana korespondencji radiowej i przepływ informacji. Oni idąc na akcję wiedzą, że zginą i ich celem jest zabicie jak największej liczby niewiernych. Natomiast Polska powinna patrzeć na siebie S.A. Decyzje szczytu NATO to realne wsparcie czy tylko deklara- i na stopień ewentualnego zagrożenia. cje polityczne? W.S. Decyzje szczytu NATO to realne wsparcie i czytelny przekaz dla S.A. Zmieniając temat i wkraczając na nasze podwórko: czy po Rosji. Dla Polski i krajów nadbałtyckich decyzja o rozlokowaniu czte- szczycie NATO Polska stała się bezpieczniejsza? rech batalionów wojsk NATO na ich terenie to bardzo ważne wydarze- W.S. W wymiarze polityczno-militarnym – z pewnością tak. Widzimy nie. Stało się to, co dla Polski było od wielu lat bardzo istotne w kwe- bowiem zmianę retoryki Rosji z agresywnej na znacznie spokojniej- stiach bezpieczeństwa: na terenie naszego kraju będą rozmieszczone szą. Udany szczyt NATO to polityczna porażka Rosji. Jedność Sojuszu siły NATO. Ich stacjonowanie to dowód na to, że Sojusz dostrzega re- wobec zagrożeń ze Wschodu, jasne i twarde słowa sekretarza NATO alne zagrożenia wynikające z wydarzeń za naszą wschodnią granicą wobec aneksji Krymu i konfliktu na Ukrainie oraz utrzymanie sankcji i pokazuje, że artykuł 5 Traktatu Północnoatlantyckiego jest żywym wobec Rosji – to w języku polityki i dyplomacji twarde fakty, których zapisem. Decyzje, które zapadły w Warszawie, oznaczają gotowość so- bagatelizować nie sposób. Sankcje wobec Rosji już generują pro- juszu do stosowania zapisów tego artykułu, który mówi, że każdy atak blemy dla gospodarki tego kraju. Zapowiedź ich kontynuowania to na któregoś z członków NATO będzie interpretowany przez pozostałe skuteczny sposób na uspokojenie konfrontacyjnej polityki prezyden- państwa członkowskie jako atak na któreś z nich. Od przyszłego roku ta Putina. Mówię o polityce konfrontacyjnej, bo prezydent Putin na wojska NATO będą stacjonować w Polsce i staną się częścią sił stano- swojej drodze do odbudowy „Wielikoj Rossiji” prowadzi twardą, impe- wiących tzw. „szpicę” państw Sojuszu w przypadku, gdyby naszemu rialną politykę – grę na zastraszanie z całym Zachodem. Generałowie, krajowi groziła agresja. To dobra decyzja i dobry szczyt NATO. wojsko i kompleks militarno-przemysłowy w Rosji to narzędzia i wy- 4 2016 konawcy politycznych założeń prezydenta. Incydenty graniczne, prze- S.A. Decyzje szczytu ustaliły wielkość tych sił na poziomie, moż- chwytywanie samolotów, naruszanie przestrzeni powietrznej – to nie na powiedzieć, symbolicznym. są zabawy znudzonych generałów. To twarda, przebiegła gra. Gra ma- W.S. Te cztery bataliony – w tym jeden na terenie Polski – to nie są siły, jąca na celu po pierwsze sprawdzenie, jak daleko można się posunąć, które pokonają Rosję. To pododdziały, za którymi stoi cała siła militarna nie wzbudzając reakcji politycznej Zachodu bardziej zdecydowanej NATO. I ten fakt, choć nie jest wcale dla Rosji zaburzeniem równowagi strategicznej, musi wpłynąć na jej ocenę skutków najazdu na który- rorystyczny, dywersja, sterowane niepokoje społeczne, które prowa- kolwiek z tych krajów. To gest bardziej polityczny niż militarny, ale dzić miały do zaburzenia funkcjonowania państwa. Dotychczasowe niezwykle ważny i potrzebny. NATO jest przede wszystkim sojuszem tło taktyczne ćwiczeń „ANAKONDA” opierało się na prostym założeniu: polityczno-wojskowym krajów, które myślą o obronie pokoju i demo- siły „mocarstwa zła” atakowały terytorium „Wislandii”. Wojsko musia- kracji. Wojska NATO są po to, aby te wartości były chronione. Stało się ło zatrzymać natarcie i przejść do tzw. zwrotu zaczepnego. W tym to, co było od dawna oczekiwane. Ta decyzja Sojuszu pokazuje wolę roku pojawiły się – tak, jak na Ukrainie – „zielone ludziki”. Elementem obrony jego wschodniej flanki. Pokazuje również, że prezydent Rosji „ANAKONDY” było również sprawdzenie pozamilitarnego systemu traci wpływy w regionie, gdzie Rosja od zakończenia II wojny świa- reagowania kryzysowego na poziomie państwa i pięciu wybranych towej miała decydujący głos i praktycznie nieograniczone wpływy. województw oraz powiatów i gmin. Ćwiczenia związane były także Jednym z celów strategicznych w polityce zagranicznej Putina, kiedy z zastosowaniem wspomnianego już powyżej art. 5 traktatu waszyng- został prezydentem Rosji, była odbudowa imperium rosyjskiego i stref tońskiego, który zakłada solidarny udział NATO w obronie zaatakowa- wpływów. Polska i inne kraje byłego Układu Warszawskiego wyłamują nego kraju członkowskiego. się z tych planów. To go najbardziej irytuje. Dzisiaj nikt już chyba nie ma wątpliwości, że wielkie, sojusznicze ćwiS.A. Ćwiczenia ANAKONDA 2016 są już za nami. Wyznaczenie czenia wojskowe stworzyły odpowiedni klimat do ogłoszenia decyzji, ich terminu przed szczytem NATO wielu oceniało jako chwyt po- jakie zapadły na szczycie NATO w Warszawie. W tym ujęciu „ANAKON- lityczny. Czy były one ważne dla naszych sił zbrojnych czy też DA” miała wymiar nie tylko wojskowy, ale również, a nawet przede rzeczywiście był to zabieg z zakresu PR? wszystkim – polityczny. W świat popłynął od NATO przekaz: „Jesteśmy W.S. Podczas największych w Polsce od ponad 25 lat manewrów żoł- solidarni. Potrafimy też reagować na zmieniające się warunki bezpie- nierze ćwiczyli między innymi odpowiedź na atak hybrydowy. Zbli- czeństwa”. Szefowie państw NATO długo odsuwali nazwanie niestan- żony swoim przebiegiem do tego, jaki miał miejsce na Ukrainie. To dardowych działań Rosji agresją. Zmiana ich nastawienia była długo- pokazuje realne zagrożenia dla naszego kraju. Od dawna nie mieliśmy trwałym procesem. Po aneksji Krymu, zbrojnych starciach na Ukrainie, ćwiczeń przygotowanych z tak wielkim rozmachem. Wyjątkowe było a w końcu po wydarzeniach związanych z kryzysem w Syrii, NATO po- wszystko, począwszy od scenariusza. Wojsko nie odpierało po pro- wiedziało „dość”. Działania Rosji, choć nie wywołały klasycznej wojny, stu zbrojnej napaści nieprzyjaciela, jak to robiło od roku 2006, kiedy zostały jasno określone jako agresywne i niebezpieczne dla światowej „ANAKONDĘ” zorganizowano po raz pierwszy. Armia teraz ćwiczyła równowagi sił. reagowanie na zdarzenia poniżej tzw. „progu wojny”. Były to: atak ter- 29 29 BEZPIECZEŃSTWO WYWIAD S.A. Obecny Minister Obrony Narodowej wskazywał na wiele amunicji do niego. Takie sytuacje, gdy polski przemysł zbrojeniowy nieprawidłowości, jakie miały wpływ na nie najlepszą kondycję deklaruje, że coś zrobi, bierze pieniądze, a potem nie robi nic albo źle, naszej armii. Czy był to jedynie chwyt polityczny? można mnożyć. Ale wyszłaby z tego cała broszurka, a nie krótki arty- W.S. Polska armia nie jest w rozsypce. Ale nie sposób nie zauważyć, że kuł. Programy morskie zostały zaniedbane, a słychać było o nich jedy- w poprzednich latach była przez politycznych decydentów traktowa- nie przy okazji kolejnych skandali związanych z opóźnieniami. Przez na „po macoszemu”. Nie wykorzystywano środków budżetowych na lata nie zauważano, że jesteśmy krajem o ponad pięćsetkilometrowej zakup sprzętu i modernizację. Nie potrafiono stworzyć mechanizmu, linii brzegowej. Obrona Wybrzeża jest dziurawa jak sito – a przecież który zapewniłby przenoszenie na kolejny rok budżetowy środków porty to bazy zaopatrzeniowe w trakcie konfliktu, a morskie plaże to niewykorzystanych na zakup i modernizację, z powodu opóźnień miejsca, gdzie mogą wtargnąć na nasze terytorium wrogie oddziały w dostawach czy problemów przy realizacji projektów modernizacyj- desantów strategicznych. nych. Budżet MON stawał się rezerwą budżetową dla finansów państwa. S.A. Tworzone są podwaliny Wojsk Obrony Terytorialnej. Plany Ministerstwa Obrony Narodowej przewidują stworzenie 4 2016 Polska armia wciąż dysponuje poradzieckim sprzętem, w tej sprawie 17 brygad OT. Czy powinny być one tylko wzmocnieniem poten- od 25 lat nic się nie zmienia. Tymczasem trzeba spojrzeć prawdzie cjału obronnego i siły armii, czy też – jak ma to miejsce w innych w oczy: sprzęt ten w ogromnej większości nie daje naszym żołnie- krajach – stanowić wsparcie dla struktur państwa w sytuacjach rzom szansy podejmowania równorzędnej walki z tym, czym dyspo- kryzysowych i klęsk żywiołowych? nuje potencjalny przeciwnik. Minister Antoni Macierewicz wymie- W.S. Oczywiście, że tak. Plany działań, jakie już na wstępnym etapie niał w swoich wystąpieniach różne absurdalne sytuacje, jakie miały były definiowane, przewidują również takie zadania dla struktur OT. w przeszłości miejsce. Przykładem chyba najbardziej znanym jest pol- Dotychczas podczas sytuacji kryzysowych organy administracji pań- ski moździerz, do którego nie ma w Polsce amunicji. I tu minister ma stwowej zwracały się zwykle o pomoc do wojska. Oczywiście taka rację – wojsko zamówiło moździerz i amunicję. To fakt. Moździerz wy- pomoc była udzielana z wykorzystaniem koniecznych sił i sprzętu. produkowano, ale polski przemysł militarny nie był w stanie stworzyć Ale nie zawsze udawało się w optymalny sposób działać – choćby ze względu na zupełnie inne przeznaczenie sprzętu, którym dysponowało wojsko. Przykładem może być np. użycie transporterów PTS podczas powodzi. PTS-y to pojazdy amfibijne, przeznaczone do przerzutu wojska i sprzętu przez przeszkody wodne. Ich działania w czasie akcji ratunkowych w zabudowaniach wiejskich, czy na wąskich uliczkach małych miast ukierunkowane były najczęściej na niesienie pomocy ludziom oraz ratowanie dobytku i inwentarza. Wielkość i masa PTS-ów, ich małe możliwości manewrowe i podatność na działanie fali powodziowej nierzadko przy tej okazji powodowały również szkody. W strukturach i wyposażeniu OT można taki rodzaj sprzętu przewidzieć, aby można było skutecznie wykorzystywać pododdziały Obrony Terytorialnej nie tylko w czasie konfliktu zbrojnego, ale także podczas powodzi, katastrof przemysłowych, dużych wypadków komunikacyjnych, wycieków substancji niebezpiecznych. Zadania OT powinny być tak zdefiniowane, aby można było wykorzystać je właśnie w takich sytuacjach, Prócz „Kapitału” Marksa, znam książkę nie mniej doniosłą, a mianowicie Trylogię. Niech mi chłopcy z Organizacji Bojowej uczą się z niej strzelać do dwugłowego rosyjskiego orła. w celu wsparcia etatowych struktur państwowych. Rolą obrony terytorialnej ma być wspieranie struktur bezpieczeństwa państwa – nie tylko poprzez wzmocnienie Sił Zbrojnych podczas konflik- – Józef Piłsudski tów wojennych. Jej rola to także bycie w gotowości do działania i niesienia pomocy podczas sytuacji kryzysowych – czy to lokalnych, czy o większym zasięgu. Ostatnie anomalie pogodowe – burze, wichury, podtopienia lokalne – pokazują, jak bardzo pomocne byłyby takie formacje. S.A. Panie generale, zbliżają się Światowe Dni Młodzieży – to kolejne wyzwanie dla naszego wojska, resortu spraw wewnętrznych i pozostałych służb. Czy staną na wysokości zadania? W.S. Taka impreza – nazwijmy ją „bardzo masową” – podczas której liczbę uczestników szacuje się na wiele setek tysięcy, to zupełnie odmienne od „ANAKONDY” czy szczytu NATO przedsięwzięcie. Wymaga zmobilizowania praktycznie wszystkich sił porządkowych i ratowniczych w państwie i naprawdę pełnwymiarowego rozpoznania potencjalnych zagrożeń oraz podjęcia działań prewencyjnych. I tu chylę czoło przed decyzjami o wprowadzeniu kontroli granicznej, o regulacjach prawnych i uprawnieniach dla służb, pozwalających zapobiegać potencjalnym zagrożeniom. Zawsze jest tak, że łatwiej mieć możliwość zapobiegania, niż później usuwać skutki. I mam nadzieję, że wszystkie służby staną na wysokości zadania. S.A. W takim razie dziękuję za dzisiejszą rozmowę. Mam nadzieję, że podczas kolejnego spotkania będziemy mogli dokonać pełnej analizy tych wydarzeń. 31 31 RATOWNICTWO TECHNIKI RATOWNICZE 4 2016 Temat wydania Maszyna do szkolenia psów, czyli mikrolokalizacja w procesie przygotowania psów ratowniczych do służby. TEKST: Andrzej Górowski ZDJĘCIA: Andrzej Górowski, Maciej Kopytek Ponieważ nie można przewidzieć, w jakich działaniach będzie brał udział nasz pies, w jakim terenie przyjdzie mu pracować i z jakimi utrudnieniami będzie się musiał borykać. Wszechstronne przygotowanie go do pracy węchowej jest niezwykle trudne i wymaga stosowania licznych i często dość karkołomnych technik. W Grupie Podhalańskiej opracowano system szkolenia psów w pracy węchowej. Wykorzystuje się w nim specjalne urządzenie, którego zasada działania bardzo mocno bazuje na teorii zapachu i współczesnej wiedzy dotyczącej pracy węchowej psa – wyniku badań naukowych wyjaśniających sposób powstawania i przenoszenia zapachów, które wyczuwa pies. 33 33 RATOWNICTWO TECHNIKI RATOWNICZE Nasze rozumienie zapachu w większości wynika z naszych własnych, ludzkich doświadczeń. Choćby porównując system węchowy psa i człowieka, możemy zbudować sobie podgląd na to, jak doskonałym sensorem jest psi nos. Ze względu na subiektywny charakter zapachów nie istnieje norma dotycząca ich interpretacji. Nie istnieje też spektrum zapachów, a człowiek opisuje woń, używając terminów odnoszących się do innych, które są znajome. Nie ma jasno określonych różnic między pachnidłem, zapachem i wonią. Dużo zależy od tego, jakiego używamy słownika. Obecnie istnieje około 30 różnych teorii dotyczących natury molekuł zapachowych. Wszystkie one zostały zakwalifikowane do dwóch szerokich kategorii – albo do kategorii kontaktu chemicznego w śluzie nosa, albo do kategorii wibracji. Kontakt chemiczny oznacza, że rozpuszczalnik chemiczny w śluzie nosa dotyka komórki zapachowej 4 2016 i to jest przyczyną chemicznych, fizycznych w każdej sekundzie wewnątrz i na zewnątrz ło odprowadza od 1 do 1,5 kg potu. Jest to i elektrycznych zmian. Praktyczne zastoso- naszego ciała umiera około 50 milionów proces ciągły, a źródłem potu są ekranowe wanie zapachu nie zależy od tego, która komórek. Wiele z nich jest gubionych i apokrynowe gruczoły potowe. Pokrywają z teorii jest właściwa – faktem jest, że w środowisku. Martwe komórki pochodzą- one całe ciało; miejsca, gdzie jest ich najwię- w taki czy inny sposób komórki recepto- ce ze skóry, dróg oddechowych i układu cej, to czoło, dłonie, podeszwy i pachy. rowe w nosie są pobudzane bądź przez trawiennego są stale zrzucane z ciała do charakterystyczne wibracje, bądź przez środowiska. Nie są jednak jedynym źró- Kolejnymi ważnymi elementami odpo- chemiczny kształt oparów i gazów. dłem (składnikiem) zapachu indywidualne- wiadającymi za wytwarzanie zapachu są go człowieka. mieszki włosowe i gruczoły łojowe. Naj- Źródłem ludzkiego zapachu jest ciało. większa obfitość gruczołów łojowych wy- Jest on produkowany zarówno wewnątrz, Podstawowym dostawcą indywidualnego stępuje na twarzy, skórze głowy, okolicy szyi jak i na zewnątrz niego. Czynniki, które zapachu człowieka jest pot. Przemysł ko- i w miejscach ogólnie dostępnych. Wydzie- kształtują charakter zapachu człowieka, to smetyczny, którego wartość jest liczona w liny z tych gruczołów (sebum) rozciąga się dziedziczenie, różnice rasowe, kulturowe, miliardach dolarów, stara się przejąć nad na całej powierzchni skóry i mieszają się dietetyczne, przebywanie w konkretnym nim kontrolę. I to właśnie ta branża – obok z innymi. środowisku. Ludzkie ciało zbudowane jest przemysłu farmaceutycznego – jest głów- Także inne wydzieliny ciała przyczyniają się z około 60 trylionów komórek mających nym dostawcą badań i informacji na temat istotnie do tworzenia zapachu. W szczegól- określoną długość życia. Na przykład ko- przenoszenia i produkcji zapachów. Pot jest ności dotyczy do układów oddechowego mórki nabłonkowe (skóry) żyją około 36 odprowadzany ze skóry i stanowi ważny i moczowo-płciowego. Te miejsca także mają godzin, komórki kosmków (znajdujące się czynnik regulujący ciepło oraz nawilżenie, swoją florę bakteryjną. Nieustannie zrzuca w jelicie) – 43 godziny, białe krwinki – 13 zapewniające odpowiednie podłoże dla komórki na przykład układ oddechowy. dni, czerwone krwinki – 120 dni, a komórki bakterii. Przyjmuje się, że w przeciętnych nerwowe mogą żyć 100 lat. Szacuje się, że warunkach w ciągu 24 godzin ludzkie cia- 35 35 RATOWNICTWO TECHNIKI RATOWNICZE Jednymi z głównych efektów funkcjono- wspomagających transport i produkcję za- wania środowiska ciała są ogromne ilości pachu, ale jest też wiele czynników ograni- mikroorganizmów w postaci bakterii, grzy- czających ten transport i produkcję. W kon- bów i pasożytów. Dominującymi miesz- tekście tego artykułu warto bliżej przyjrzeć kańcami powierzchni skóry są różniące się się ograniczeniom w transporcie i produkcji zagęszczeniem i rodzajem bakterie. Przyj- zapachu – bariery stanowią: suche środowi- muje się, że skóra ludzka ma prawie takie sko, brak cyrkulacji powietrza, konfiguracja same bakterie jak ziemia (bakterie ziemi). i ukształtowanie terenu, jakość i ilość mate- Organizmy te wchodzą w interakcję (wspo- riału, jakim jest przykryte źródło zapachu magają się) z genetycznie zróżnicowanymi (człowiek), czynniki zakłócające rozpozna- produktami ubocznymi ciała gospodarza. nie zapachu, na przykład ulatniające się Ponieważ działalność bakterii ma funda- gazy, dym, cieknąca woda (zmiany w zawi- mentalne znaczenie dla produkcji zapachu, rowaniach powietrza) czy działalność służb zrozumienie ich procesów i funkcji życio- ratunkowych. wych pozwala nam lepiej charakteryzować 4 2016 i określać właściwości zapachu. Żywotność Do tej pory technika treningu psa ratow- bakterii jest stosunkowo krótka. Rosną, doj- niczego rzewają, rozmnażają się i pozbawione wła- w środowisku zbliżonym do tego, w któ- ściwego środowiska obumierają w ciągu rym chcemy osiągnąć specjalność psa ra- kilku godzin (po opadnięciu z ciała ludzkie- towniczego w danym treningu. Przykład go). Dalsza produkcja zapachu przez bakte- z gruzów – podczas ćwiczeń często chowa ma wymiary kilka na kilkanaście metrów). rie trwa tyle, ile ich życie w tym środowisku, się pozoranta w szafach lub innych me- Grupy z psami w większości przypadków na które opadły. blach itp. Dobrze jest, kiedy pies nie jest przyjeżdżają w takie miejsce po kilku godzi- wstanie dostać się do niego. Ale często się nach od katastrofy. W tym czasie jednostki, Nie ma możliwości „zmierzenia” zapachu zdarza, że jest on widoczny dla psa (tutaj które są na miejscu, przeczesują wszystko, ubrania, uwzględniając rozmaite okolicz- warto zaznaczyć, że w większości przypad- co się da i ewakuują z miejsca katastrofy po- ności i noszące je osoby. Jednak pewien ków ćwiczy się w ruinach, a nie na gruzach). szkodowanych, których można zlokalizować eksperyment dał pomysł na stworzenie Taki sposób jest dobry tylko w początkowej lub są widoczni. Osoby, które ewentualnie wskaźnika nasycenia zapachem. Drascher fazie szkolenia. Nie ma to zbyt wiele wspól- pozostają w gruzowisku, są ukryte albo tak (publikacja) twierdzi, że zapach ludzkiej sto- nego, lub ma bardzo mało, z realną akcją. głęboko, albo układ jest tak skomplikowany, py odbitej w terenie był wyczuwalny przez Lokalizacja tak ukrytej osoby nie stanowi że ratownik nie jest w stanie ich zlokalizo- psy już po około 8 minutach od momentu dla psa większego wyzwania. Jedynym pro- wać. Taka sytuacja osoby zasypanej powo- założenia całkiem nowych butów gumo- blemem pozostaje prawidłowe oznaczenie. duje, że emisja jej zapachu jest ograniczona wych o grubości 0,2 milimetrów, a więc po- W większości przypadków przewodnicy przez przeszkody. Jeżeli do tego dołożymy zbawionych zapachu tego człowieka. w Polsce nie mają odpowiednich miejsc zaburzenie „sterylności” powierzchni prze- Do niedawna sądzono, że molekuły po pro- do treningów, więc są one organizowane szukiwanej, na przykład pracą ratowników, stu spadały z człowieka. Ostatnie badania w przypadkowych miejscach. Niestety nie ulatniającym się gazem, spalinami, ciek- prowadzone przez Lewisa i jego współpra- do końca przygotowują zwierzę do fak- nącymi strumieniami wody, bodźcami cowników dowodzą, że prąd powietrza jest tycznych działań. Pies ćwiczy na dużej ilości odwracającymi tuż przy powierzchni skóry. To zapewnia zapachu (determinują to sposób i miejsce atmosferycznymi, to wszystko to po- szybki system przenoszenia cząstek zapa- ukrycia pozoranta). W realnej akcji jest małe woduje, że lokalizacja staje się pro- chowych, którego prędkość jest szacowana prawdopodobieństwo, że będzie on wyszu- blemem dla psa. na 1,42 m na godzinę. kiwał tak dużą próbkę zapachową. O teorii zapachu można pisać wiele, ale nie Przykładem może tu być realna akcja gruzo- to stanowi główny cel tego artykułu. Należy wa w Polsce (przeważnie będzie to dom jed- mieć świadomość, że jest wiele czynników norodzinny lub budynek, którego podstawa wymagała ukrycia pozoranta uwagę, warunkami 37 37 RATOWNICTWO TECHNIKI RATOWNICZE Podczas treningu wszystko to nie jest ćwi- możliwość ćwiczenia i rozwijania tego swo- Przewodnik, czone, bo trudno przykryć pozoranta dwo- istego „analizatora powonienia”. chciał ma stropami czy zasypać metrową warstwą 4 schować będzie człowieka w taki sposób, aby imitowało gruzu albo pracować w oparach gazu. Takie Engen (publikacja) znalazł ludzką i zwierzę- to przywalenie ciała ludzkiego warunki i okoliczności mogą się zdarzyć na cą wydajność zapachów, które są zależne od dwoma stropami budynku lub treningu raz, może kilka razy, ale nie stale. wypracowanego treningu (rozwijania anali- imitowało błotnisty strumień Ten problem dotyczy również innych spe- zatora powonienia). Aby można było rozwi- gruntowy, ma mocno utrud- cjalności oraz akcji w ratownictwie z psem, jać psy w mikrolokalizacji na świecie (Korea, nione zadanie. Musi się bardzo napracować, w miejscach występowania lawin, strumieni Austria, podobno Rosjanie, obecnie również aby zakopać pozoranta głęboko w śniegu. gruntowych, cieków wodnych czy podczas Czesi), próbuje się wykonywać konstrukcje, Najważniejsze jest to, że wszystkie te ćwi- wypadków ziemnych w budownictwie. które mają za zadanie nauczyć psa mikro- czenia są pracochłonne, kosztowne i stwa- Taki sam problem, tylko odwrócony, doty- lokalizacji. Niestety, są to wszystko bardzo rzają mniejsze lub większe zagrożenie dla ka również przewodników psów na zwłoki. drogie konstrukcje zamontowane na sta- pozoranta oraz że nie zawsze efekty zależne Materiały wybuchowe czy narkotyki ćwiczą łe, które spełniają swoje zadanie jedynie są tylko od wysiłków przewodnika. Zależą na małych próbkach zapachowych, a pies w jakimś ograniczonym zakresie metodyki przede wszystkim od warunków do ćwiczeń. może się w realnej akcji zderzyć z dużą ilo- nauczania. Rozwijają umiejętności psa do Miejsc spełniających te uwarunkowania jest ścią zapachu, która może być przez to po- pewnego momentu, bo z racji swojej budo- bardzo mało i trzeba stałe szukać nowych. traktowana przez niego jako coś innego. wy pozwalają na to tylko w jednym środowisku. Nie można ich przenieść, a po pew- Aby sobie z tym wyzwaniem poradzić, zbu- Tak jak kiper rozwija swoje zdolności, ćwi- nym czasie pies zna większość schowków. dowaliśmy urządzenia, które pozwalają re- cząc rozróżnianie indywidualnych cech na- Nie ma również możliwości zmiany podczas gulować ilość oraz ciągłość przesyłu powie- pojów, tak samo pies, pomimo tego, że ma treningu intensywności przenoszenia po- trza wraz z molekułami zapachu pozoranta doskonały zmysł węchu (jeżeli chcemy, by wietrza z molekułami zapachu. na znaczną odległość i uwalniać je w miej- go używał do naszych celów), musi mieć 2016 który scu, w którym chcemy. Pozwala to wykorzy- stywać dowolny teren imitujący gruzy, lawi- mencie wejścia psa do przeszukania terenu. jutro nasze psy. Nie mamy też pojęcia, jaki ny, strumienie gruntowe i – co ważne – nie Drugi prototyp jest urządzeniem nasob- akcja będzie miała charakter, w jakim śro- potrzebujemy dużych ilości materiału, bo nym. Pozorant zawiesza je sobie na szyi dowisku będzie prowadzona czy z jakimi nikogo oprócz końcówki od urządzenia nie i przykrywa na przykład kurtką, tak aby czynnikami będzie się musiał zderzyć pies, zasypujemy. Teraz na przykład wystarcza 20 w jak największym stopniu ograniczyć pole a chcemy, by był przygotowany w jak naj- cm pokrywy śniegu, aby ćwiczyć pracę psa ściągania powietrza do okolic swojego cia- szerszym zakresie. Ale mamy też świado- na lawinisku. ła. To urządzenie pozwala na wykorzystanie mość, że na wszystko nie jesteśmy w stanie go wszędzie tam, gdzie się nie da wjechać się przygotować. Pierwsze urządzenie zostało zbudowane na czy wnieść pojemnika 1000 l. Praca prze- bazie pojemnika 1000 l, do którego wcho- wodnika ogranicza się tylko do ustalenia Autor: dzi pozorant. W pojemniku znajduje się scenariusza ćwiczenia, określenia sposobu Andrzej Górowski – zawodowy ratownik urządzenie z niezależnym źródłem zasilania nagrodzenia psa, zamaskowania końców- Grupy Podhalańskiej GOPR. Pełni funkcję st. i instalacją 12 V, które ma za zadanie ze- ki węża i metodyki przygotowania psa do inst. rat. górskiego GOPR. Jest również in- brać powietrze z zawartością (zapachami) tego typu zadania. struktorem szkolenia psów ratowniczych IRO i przepchnąć w oddalone nawet na 30 m http://www.iro-dogs.org/en.html (najwięk- miejsce, gdzie jest ukryta końcówka węża. Obecnie trwają testy urządzenia oraz ukła- sza na świecie organizacja skupiająca zespo- Urządzenie jest wyposażone w sterownik, danie metodyki nauczania i przygotowa- ły ratownicze z psami). W pracy z psami ma który pomaga regulować szybkość oraz nia psów do wykonania takich zadań. Miło duże osiągnięcia, (www.psy-ratownicze.eu) ilość przesyłanego powietrza. nam, że na ostatnim szkoleniu urządzenie m.in. jest brązowym medalistą mistrzostw Technika treningu może być to było sprawdzane przez kolegów z IRO świata ,mistrzem i vice mistrzem kilku kra- wspomagana trzystopniową i wiemy, że będzie już kopiowane w Anglii jów Europy. Ma 35 letnie doświadczenie regulacją przepływu mas po- przez strażaków z Londynu. w ratownictwie i w tym czasie uczestniczył wietrza, czasem przepływu, w ponad 500 akcjach poszukiwawczych. a niekiedy całkowitym wy- Dlaczego tyle kombinacji? Dlatego, że nie Przez 15 lat uprawia dyscyplinę sportową łączeniem przepływu w mo- wiemy, w jakiej akcji będą uczestniczyć związaną z psami. 39 39 RATOWNICTWO ŁĄCZNOŚĆ 4 2016 „Ćwierkając PO POMOC” ,czyli jak efektywnie wykorzystać media społecznościowe podczas dużych akcji ratowniczych TEKST: dr. Joanna Stojer-Polańska, Artur Luzar liczba SMS-ów w ciągu pierwszych czterech godzin po zamachach z 11 września wynosiła 570 tysięcy. Międzynarodowy raport dotyczący wy- mi, jakie podjęto w związku z próbą jego korzystania społecznościowych zwiększenia, warto zwrócić uwagę na rolę, wskazuje, że 62% Polaków to aktywni użyt- jaką wtedy odegrała komunikacja elektro- kownicy Facebooka, Twittera, Instagrama niczna na linii władze–obywatele. Na ofi- lub innych tego typu serwisów interneto- cjalnej stronie internetowej Nowego Jorku wych. Powstaje zatem pytanie, czy i w jaki niemal od początku zaczęły ukazywać się sposób instytucje publiczne, ustawowo informacje w praktyczny sposób przekła- powołane do zapewnienia bezpieczeństwa dające się na zachowanie obywateli. Mogli obywatelom, takie jak straż pożarna, poli- oni dowiedzieć się o przebiegu akcji ratow- cja, podmioty ratownictwa medycznego, niczej, o tym, które rejony miasta zostały a przede wszystkim różnego szczebla wyłączone z ruchu, a przede wszystkim – jak centra zarządzania kryzysowego, mogą zachować się w tej, jakże specyficznej i no- wykorzystać potencjał i siłę mediów spo- wej, sytuacji oraz na co zwracać szczegól- łecznościowych, aby zwiększyć poczucie ną uwagę. Jednakże była to komunikacja bezpieczeństwa oraz faktyczne bezpieczeń- wyłącznie jednostronna, płynąca od władz stwo zarówno przed wystąpieniem zagroże- i służb ratowniczych do obywatela; nie była nia, w jego trakcie, jak i po jego wystąpieniu. przewidziana interakcja z obywatelami po- mediów 41 przez media elektroniczne. Seria zamachów terrorystycznych z 11 września 2001 roku wielowymiarowo wpłynęła Ciekawostką jest fakt, iż Amerykanie bardzo nie tylko na bezpieczeństwo, ale i na jego chętnie skorzystali z możliwości komunikacji poczucie. Poza bardzo oczywistymi kroka- między sobą poprzez SMS-y, których liczba 41 RATOWNICTWO ŁĄCZNOŚĆ W czasie huraganu Katrina zgłoszenia zaczęły napływać nieoczekiwaną drogą – poprzez profil facebookowy służb ratunkowych miasta. 4 2016 w ciągu pierwszych czterech godzin po za- kiedykolwiek nawiedziły Stany Zjednoczo- machach była zawrotna jak na tamte czasy ne. Mowa oczywiście o huraganie Katrina, i wyniosła 570 tysięcy. Treść wszystkich tych który przeszedł przez stan Luizjana w sierp- wiadomości znajduje się w odtajnionych niu 2005 roku. Pochłonął 1800 ofiar, znisz- przez portal Wikileaks dokumentach. czył niemal każdy wał przeciwpowodziowy w Nowym Orleanie, a 80% półmilionowego Służby odpowiedzialne za bezpieczeństwo miasta zostało zalane. Nie dziwi więc fakt, że odczuły wagę mediów społecznościowych, a telefony alarmowe – bez przygotowanych przede wszystkim raczkującego wtedy Face- wcześniej przekierowań do innych centrów booka, cztery lata później, podczas jednego ratunkowych w przypadku zbyt dużej liczby z najbardziej morderczych huraganów, jakie zgłoszeń – okazały się nieskuteczne. Było ! ich po prostu tak dużo, że większość miesz- a z drugiej – po wpisaniu imienia i nazwiska, kańców nie mogła dodzwonić się pod 911. umożliwia wyciąganie informacji z tej samej Dlatego też mieszkańcy szukali innego spo- bazy danych. Aplikacja może być dodatko- sobu kontaktu ze służbami ratunkowymi. wo połączona z innymi usługami Google Zgłoszenia zaczęły napływać nieoczekiwaną (np. Picassa) zwiększającymi jej funkcjonal- drogą – poprzez profil facebookowy służb ność. Podczas trzęsienia ziemi, które w tym ratunkowych miasta. Sprawnie działający roku nawiedziło Ekwador, Person Finder za- sztab kryzysowy apelował wtedy, aby zgło- rejestrował informacje o mniej więcej 2500 szenia wpływały drogą tradycyjną; jednakże osób. Prócz zdjęć osób zaginionych oraz ich prośby te nie przyniosły oczekiwanego efek- cech umożliwiających identyfikację, znala- tu. Był to prawdopodobnie pierwszy przypa- zły się tam m.in. listy pacjentów ze szpitali. dek w historii, kiedy media społecznościowe W wielu wypadkach odciążyło to personel zostały wykorzystane do przesyłania zgło- szpitalny, który dużo czasu poświęca na od- szeń o zdarzeniach. bieranie telefonów weryfikujących, czy dana osoba znajduje się danej placówce. Po pamiętnym tsunami w 2011 roku w Japonii inżynierowie z Facebooka zauważyli Oba przedstawione narzędzia, mimo że po ciekawą zależność. Użytkownicy tego ser- uruchomieniu przynoszą wiele pożytku, wisu informowali się nawzajem o tym, że są spotykają się także z pewną krytyką. Wątpli- bezpieczni i nie odnieśli obrażeń. Informacja wość budzi zwłaszcza selektywność urucha- ta trafiała zatem do wszystkich facebooko- miania tych funkcjonalności. wych znajomych w tym samym czasie, przynosząc im cenną i uspokajającą informację Pozornie wydawać by się mogło, że użycie o tym, że dana osoba jest bezpieczna. Sta- narzędzi opierających się na sieci internet ło się to inspiracją do stworzenia nowej w warunkach klęski żywiołowej jest mało funkcjonalności – Safety check, która uru- praktyczne, a czasami wręcz niemożliwe. chamiana jest przez Facebook natychmiast Statystyki pokazują co innego. 04.2015 Nepal - trzęsienie ziemi po wystąpieniu klęski żywiołowej lub prze- 05.2015 Nepal - trzęsienie ziemi prowadzonym ataku terrorystycznym. Apli- Super tajfun Haiyan (Yolanda), szalejący 10.2015 Meksyk - huragan Patricia kacja daje również możliwość sprawdzenia w listopadzie 2013 nad Filipinami, Wietna- 11.2015 Francja - atak terrorystyczny listy znajomych, którzy mogą być zagrożeni mem i Chińską Republiką Ludową, przeszedł 11.2015 Nigeria - atak terrorystyczny podczas katastrofy. Decyzją szefa Facebo- do historii jako najsilniejszy cyklon, jaki kie- 12.2015 Indie - powódź oka, Marka Zuckenberga, funkcjonalność dykolwiek uderzył w ląd. Skala zniszczenia 02.2016 Turcja - atak terrorystyczny ta była i nadal będzie uruchamiana jedynie infrastruktury technicznej była ogromna, 03.2016 Belgia - atak terrorystyczny w przypadku wystąpienia zagrożeń o dużym żywioł pochłonął również około 6300 ist- 03.2016 Turcja - atak terrorystyczny zasięgu. nień ludzkich, a kolejnych kilka tysięcy osób odniosło obrażenia. W najbardziej dotknię- 03.2016 Pakistan - bombardowanie Podobną funkcjonalność proponuje Go- tych katastrofą rejonach wśród ludności ogle. Firma ta daje swoim pracownikom wybuchła panika. Dochodziło także do walk możliwość spędzenia jednego dnia podczas o dostęp do żywności, a w kranach zabrakło tygodnia w pracy nad projektami społeczny- wody pitnej. W związku ze skalą zdarzenia, mi. Wynikiem tego było stworzenie usługi jak i liczbą osób, o których jakikolwiek ślad Google Person Finder – służącej do kojarze- zaginął, Google postanowiło uruchomić nia informacji o osobach, których los jest Person Finder, dodatkowo rozszerzając nieznany z powodu naturalnych katastrof i usługę o możliwość wyszukiwania osób za klęsk żywiołowych. Z jednej strony pozwala pomocą SMS-ów. W efekcie w bazie danych ona zamieszczać informacje na temat aktual- Google znalazło się aż 41 500 rekordów! nego miejsca przebywania poszukiwanych, 43 43 RATOWNICTWO ŁĄCZNOŚĆ Safety check, to aplikacja uruchamiana przez Facebook natychmiast po wystąpieniu klęski żywiołowej lub przeprowadzonym ataku terrorystycznym. Ze wszystkich 11 uruchomień Person Finder nościowych, poprzedzonych tzw. znakiem tylko raz zdarzyła się sytuacja, w której koń- hash (#). Pozwalają one na komentowanie, cowy efekt nie został okrzyknięty sukcesem. grupowanie wiadomości i wyszukiwanie Baza danych – która obok imienia i nazwiska komunikatów w konkretnej sprawie. Szcze- poszukiwanej osoby, zawiera takie informa- gólną, a jednocześnie odciążającą służby cje, jak adres zamieszkania, cechy fizyczne, rolę hashtagi odegrały podczas zamachów zdjęcia oraz inne informacje – jest usuwana terrorystycznych w Paryżu i Brukseli. Hasz- przez obsługę serwisu w ciągu 2 do 3 miesię- tagi ze słowami takimi, jak #Drzwi otwarte cy po wystąpieniu zdarzenia. czy #Bądźbezpieczny sygnalizowały pomoc oferowaną przez obywateli dla obywateli 4 2016 Z mediami społecznościowymi nierozłącz- w kryzysowej sytuacji. Osoby narażone na nie połączone jest zjawisko hashtagów, niebezpieczeństwo dzięki hashatagom wie- czyli słów lub fraz, znajdujących się w tre- działy, gdzie aktualnie jest bezpiecznie i któ- ściach umieszczanych w mediach społecz- rych okolic należy unikać. Z tego typu wiadomości można uzyskać in- osób, by ukraść ich tożsamość bądź też pod- formację, gdzie jest bezpiecznie i kto udzieli szywać się pod ofiary, którymi nie są. pomocy; jednak tylko przy założeniu, że wiadomości te przekazuje uczciwa osoba, a nikt Co prawda nie istnieje totalna anonimo- niepożądany nie wykorzysta danych do po- wość w internecie, jednak często nie udaje pełnienia przestępstwa. się ustalić, kim taki sprawca jest. Wymaga to zaangażowania w prowadzone postępo- Wielokrotnie podczas klęsk żywiołowych wania, a takiego brakuje, kiedy szkoda jest oraz katastrof ludzie potrafili się zmobilizo- nieznaczna. Trudniej też zawiadomić o prze- wać do bezinteresownego pomagania in- stępstwie, do którego człowiek sam przyczy- nym i działania na rzecz dobra wspólnego. nił się swoim nieostrożnym zachowaniem Od razu jednak pojawiają się osoby, które – może trochę głupio albo i wstyd. O ile ma mają złe intencje i bezwzględnie wykorzy- się w ogóle świadomość stania się ofiarą… stują zarówno tych, którzy pomagają, jak i poszkodowanych. Działania takie pojawiają Dodatkowo, podczas akcji ratunkowych się także w cyberprzestrzeni. zwykle działania prowadzone są szybko, tak, by w jak najkrótszym czasie pomóc poszko- Google Person Finder – służy do kojarzenia informacji o osobach, których los jest nieznany z powodu naturalnych katastrof i klęsk żywiołowych. Przede wszystkim pojawiają się fałszywe dowanym. Nie ma możliwości dokładnego strony internetowe – a na nich fałszywe nu- weryfikowania danych, a to jest wykorzy- mery kont bankowych – dotyczące tego, jak stywane przez przestępców. Przecież ludzie wspomóc finansowo ofiary. Jeśli ktoś zdecy- działają, by pomóc, a nie skrzywdzić! Jednak duje się przelać pieniądze, może nigdy nie nie wszyscy. dowiedzieć się, że wpłynęły one na konto przestępców. To takie przestępstwo nie- Podczas ujawnione, należące do liczby tzw. ciemnych w Brukseli w 2016 roku mieszkańcy miasta przestępstw, ponieważ nie mamy świado- zamieszczali na Twitterze informacje doty- mości bycia ofiarą. Możemy czuć się dobrze, czące miejsc zagrożonych, miejsc, gdzie ak- bo żyjemy w przekonaniu, że pomogliśmy, tualnie działają służby mundurowe, miejsc a pieniądze niestety trafiają do niewłaściwej bezpiecznych. Policja zaapelowała do tych osoby. W przypadku tego typu przestępstwa użytkowników, aby tego jednak nie robić, szansa na wykrycie jest niewielka. bowiem takie informacje mogą pomóc ter- zamachów terrorystycznych rorystom opuścić dane miejsce i uniknąć Ponadto, z informacji dotyczących osób po- zatrzymania. Mieszkańcy miasta nie wrzu- szkodowanych przestępcy mogą czerpać cali więc na strony internetowe zdjęć miejsc wiadomości dotyczącego tego, gdzie łatwiej zagrożonych, tylko zdjęcia kotów… Znowu dokonać kradzieży czy też kradzieży z wła- pojawił się konflikt wartości – ludzie chcą maniem. Dane dotyczące tego, gdzie można pomoc bezinteresownie innym, ale istnieje przenocować, gdzie dostępna jest pomoc, za duże ryzyko, że informacje te zostaną wy- żywność, ubrania, zawsze stanowią pokusę korzystane do celów sprzecznych z prawem. dla złodziei. Z zasobów internetu może ko- Cyberprzestrzeń jest miejscem, gdzie łatwo rzystać każdy. Łatwo też wtedy sprytnym można zamieszczać zdjęcia, także praktycz- sprawcom pozyskać dane osobowe innych nie na żywo, gdyż większość osób posiada 45 45 RATOWNICTWO ŁĄCZNOŚĆ Podczas zamachów terrorystycznych w Brukseli w 2016 roku mieszkańcy miasta zamieszczali na Twitterze informacje dotyczące miejsc zagrożonych. 4 2016 ! telefon komórkowy z aparatem fotograficz- w cyberprzestrzeni bywają zaskakujące. Po- nym. Można więc przesyłać relację wprost czucie anonimowości może skłaniać także z miejsca zdarzenia. Jest to ważne, by poma- do ryzykownych zachowań, których czło- gać. Niestety, takie zachowanie stwarza też wiek nie podjąłby się w innych okoliczno- zagrożenie, gdy ktoś zechce wykorzystać ściach. W zasadzie jednak taka osoba działa sytuację. Stąd też bywa, że dobrym ludziom publicznie, jeśli na Facebooku chce wywołać przytrafiają się złe rzeczy… panikę, strach. Nowe technologie i nowe sposoby komuni- Współcześnie obserwujemy nowe zjawiska kowania się na pewno są wielką szansą na społeczne w cyberświecie. Dotyczą one po- 01.2010 Haiti - trzęsienie ziemi współpracę państwa i obywateli oraz na ich zytywnych działań, kiedy internet pomaga 02.2010 Chile - trzęsienie ziemi sprawną komunikację. Z pewnością przyda pomagać, ale z drugiej strony trzeba pamię- 07.2010 Pakistan - powódź się zarówno każdy dobry przykład takich re- tać, że także przestępcy znaleźli w nim nową 02.2011 Nowa Zelandia - trzęsienie ziemi lacji oraz wspólnych działań podczas maso- przestrzeń do działania. Esencja powyższych 03.2011 Japonia - trzęsienie ziemi i tsunami wych zagrożeń, jak i wypracowanie dobrych rozważań, a więc świadomość nowych za- 10.2011 Turcja - trzęsienie ziemi praktyk w tym zakresie. Trzeba pamiętać, że grożeń i konieczności współdziałania służb 04.2013 USA - atak terrorystyczny w dobie rozpowszechnienia mediów spo- i obywateli w cyberprzestrzeni, powinna 04.2013 Chiny - trzęsienie ziemi łecznościowych jednostka może mieć duży stanowić mobilizację do tego, by jak naj- 10.2013 Indie - cyklon wpływ na zachowania innych. Czasami jest szybciej wypracować dobre praktyki w tym 11.2013 Filipiny - tajfun Haiyan to trudne do przewidzenia, reakcje innych zakresie. Systemy cyfrowej łączności Radiotelefony cyfrowe Akcesoria dla Straży i Ratowników Systemy dyspozytorskie /HyteraPolska WYDARZENIA TEKST: Konrad Rawiński ZDJĘCIA: Konrad Rawińśki NAUKA I RYWALIZACJA Co roku kilkadziesiąt Zespo- nizatora, a jednocześnie koordy- łów Ratownictwa Medycznego natora Mistrzostw – panią Beatę konkuruje ze sobą w Mistrzo- Chilimoniuk. Mimo licznych próśb stwach Polski w Ratownictwie z naszej strony, scenariusze zadań Medycznym. Aby móc zakwalifi- były trzymane w ścisłej tajemni- kować się do tych prestiżowych cy również przed nami, dlatego zawodów, zespoły uczestniczą już od pierwszych chwil na lu- w eliminacjach, które odbywają belskiej ziemi z niecierpliwością się w różnych miastach Polski. oczekiwaliśmy na rozpoczęcie Nasza redakcja – na zaprosze- Mistrzostw. W końcu ruszyliśmy. nie Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego SP ZOZ w Lubli- Zadanie pierwsze, o tajemniczej nie – miała okazję przyglądać nazwie „Przypał”, zostało prze- się współzawodnictwu 72 ra- prowadzone w późnych godzi- towników z 24 zespołów, które nach wieczornych na terenie zgłosiły się do eliminacji w ra- Gimnazjum nr 7 im. Jana Kocha- mach VII Otwartych Mistrzostw nowskiego w Lublinie. Uczniowie Ziemi Lubelskiej w Ratownic- Gimnazjum bardzo aktywnie za- twie Medycznym, zorganizowa- angażowali się w przygotowa- nych w dniach 11–13.05.2016. nie i przeprowadzenie zadania, odgrywając role poszkodowa- 4 2016 Zostaliśmy bardzo ciepło przywi- nych. Autorami zadania byli Piotr tani przez przedstawiciela orga- Jewsiejczyk i Katarzyna Nagacz. Zeskanuj i zobacz galerię zdjęć INSTRUKCJA NA STR. 3 49 49 WYDARZENIA „Przypał” Scenariusz zakładał wybuch paniki wśród się w sytuacji zagrożenia pomaga ocalić ży- leżał nieprzytomny mężczyzna. Już dotarcie uczniów bawiących się na szkolnej dysko- cie tak samo, jak dobrze udzielona pomoc. na miejsce wymagało od uczestników do- tece, zorganizowanej w sali gimnastycznej Ostatnie zespoły na zadanie dotarły w póź- brej kondycji fizycznej. Poszkodowanym był Gimnazjum. Dodatkowym utrudnieniem nych godzinach nocnych. solidnej postury mężczyzna, który w wyni- była ograniczona widoczność, spowodowa- ku utraty przytomności spadł z wysokości. na częściową awarią oświetlenia. Ponieważ Nazajutrz, po krótkim odpoczynku, zespoły Ponieważ poszkodowany doznał urazu gło- poszkodowanych w tym zdarzeniu było wystartowały do trzech zadań dziennych, wy, ratownicy musieli wdrożyć odpowiedni kilkudziesięciu, organizatorzy założyli, że które odbyły się na terenie Lublina. sposób postępowania. Jednocześnie zaczął realizować je będą trzy ZRM jednocześnie. 4 2016 się pogarszać stan portiera, cierpiącego na Oceniane były nie tylko procedury medycz- Pierwsze zadanie dzienne – o wdzięcznej astmę. Zespoły oceniane były pod kątem ne, ale również współdziałanie wszystkich nazwie „Gruby” – organizatorzy przygoto- prawidłowego wykonania procedur me- ratowników. Nie było to proste, bo pozo- wali na terenie Collegium Maximum Uni- dycznych, ale również właściwego zebrania ranci bardzo wczuli się w role i opanowanie wersytetu Medycznego w Lublinie. Autora- wywiadu i odpowiedniego rozdzielenia sił spanikowanej młodzieży było dla ratowni- mi zadania byli Mariusz Gawroński, Daniel ratowników i dostępnego sprzętu. ków największym problemem. Dobrze przy- Łuszczak i Justyna Jędryszko. Role pozoran- gotowane zadanie ćwiczeniowe powinno tów powierzono członkom Studenckiego Kolejne zadanie, o kryptonimie „Wielki mieć przede wszystkim walor edukacyjny. Koła Naukowego przy Zakładzie Ratownic- błękit”, czekało na ratowników na terenie W tym przypadku cel osiągnięto podwójnie, twa Medycznego. Przy wejściu do budynku obiektu Aqua Lublin. Autorem zadania był ponieważ zadanie było wspaniałą okazją do na zespoły czekał zdenerwowany portier, Marcin Dąbski. Ratowników wprowadzano przećwiczenia procedur postępowania na który informował o wypadku, do jakiego na hale basenu, gdzie ratownik WOPR pro- wypadek zdarzenia masowego, ale również doszło na jednej z klatek schodowych. Na- wadził reanimację krążeniowo-oddechową dawało możliwość edukowania uczestniczą- stępnie zespoły prowadził na jedno z ostat- u poszkodowanego. Po przejęciu czynno- cej w nim młodzieży. Poprawne zachowanie nich pięter budynku, gdzie na schodach ści i kilku minutach reanimacji, do zespołu podbiegał mężczyzna informując, że na wadził czynności resuscytacyjne, że obaj po- wodzie unosi się jeszcze jeden nieprzytom- szkodowani byli reanimowani prawidłowo, ny poszkodowany. Po wyciągnięciu osoby zgodnie z Wytycznymi ERC 2015 i defibry- na brzeg przez ratownika WOPR konieczne lowani przy użyciu jednego defibrylatora, było podjęcie czynności reanimacyjnych. który był na wyposażeniu zespołu. W tym zadaniu oceniano nie tylko sposób właściwego prowadzenia reanimacji, zgod- Ostatnie zadanie, o kryptonimie „Pokora nie z Wytycznymi 2015 Europejskiej Rady torreadora”, przeprowadzone zostało przy Resuscytacji, ale również szybkie i poprawne Arenie Lublin. Autorami byli Adam Gorgol podjęcie współpracy z ratownikiem WOPR i Roman Karman. Zespołom ukazywał się przy prowadzeniu reanimacji drugiego po- dramatyczny widok – jedna z karetek była szkodowanego. Dodatkowe punkty zespoły rozbita o stojącą na poboczu przyczepę. uzyskiwały za użycie automatycznego defi- Na ambulansie widoczna była duża czer- brylatora zewnętrznego AED, który znajdo- wona litera „N” w kole. Kilka metrów dalej, wał się na terenie obiektu sportowego. na ziemi leżał nieprzytomny lekarz. Strażacy próbowali dotrzeć do zakleszczonego Mistrzostwa to wspaniała okazja do nauki we wraku kierowcy. Na widok tego ratow- – nie tylko dla startujących zespołów, ale nikom zmiękły kolana. Szybko podbiegli również dla sędziów i organizatorów. Jak się do karetki, w której znajdowało się dwóch okazało, jeden zespół – mimo tego, że jego poszkodowanych, pielęgniarz i noworo- członkowie zapomnieli o znajdującym się dek w inkubatorze. Zadanie to wymagało na basenie defibrylatorze AED – tak popro „Gruby” Beata Chilimoniuk Absolwentka Wydziału Pielęgniarstwa Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, magister pielęgniarstwa. Ukończone studia podyplomowe z zakresu Zdrowie Publiczne – Zarządzanie i Ekonomika w Ochronie Zdrowia UM w Lublinie. Specjalistka w dziedzinie medycyny społecznej (I stopnia), pielęgniarstwa ratunkowego oraz pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej terapii. Ukończone kursy specjalistyczne dla pielęgniarek i kursy instruktorskie BLS, ACLS, PALS wg AHA. Autorka pierwszych programów szczegółowych specjalizacji i kursu kwalifikacyjnego w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego oraz kursów specjalistycznych „Resuscytacja krążeniowo-oddechowa” i „Wykonanie konikopunkcji, odbarczenie odmy prężnej oraz wykonanie dojścia doszpikowego”. Od wielu lat wykładowca i trener, kierownik dydaktyczny i opiekun staży, szkoleń oraz kursów dla pielęgniarek, położnych i ratowników medycznych. Pomysłodawczyni i współautorka projektu ,,Ucz się skutecznie – ratuj bezpiecznie. Wsparcie rozwoju zawodowego służb medycznych w województwie lubelskim”. 10-letnie doświadczenie na stanowisku pielęgniarki oddziałowej Szpitalnego Oddziału Ratunkowego, obecnie Główny Koordynator Medyczny Wojewódzkiego Pogotowia Ratunkowego SP ZOZ w Lublinie. Od dwóch lat konsultant wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego. 51 51 WYDARZENIA oprócz specjalistycznej wiedzy medycznej Bardzo ciekawym doświadczeniem było inicjatywy w dniu powszednim nie wpłynę- – również umiejętności szybkiego reago- udzielanie pomocy postrzelonemu żołnie- ło na spadek liczby zainteresowanych. Bar- wania w przypadku rozłączenia aparatury rzowi. Ćwiczenie to wymagało właściwego dzo wiele osób w różnym wieku – zarówno medycznej, postępowania z wcześniakiem zabezpieczenia masywnego krwotoku oraz mieszkańców Lublina, jak i turystów – było w inkubatorze oraz znajomości obsługi współdziałania z zespołem bojowym, sta- chętnych, by poćwiczyć resuscytację krąże- respiratora i pompy infuzyjnej. Kluczem nowiącym zabezpieczenie. Adrenalinę u ra- niowo-oddechową z użyciem automatycz- do osiągnięcia sukcesu była jednak dobra towników podnosiła krótka wymiana ognia nego defibrylatora AED. Dla jednych była współpraca z ratownikami PSP i Policji po z przeciwnikiem w trakcie wykonywania to okazja do przypomnienia sobie zasad kursach kwalifikowanej pierwszej pomocy czynności medycznych. Ratownicy, którzy udzielania pierwszej pomocy, dla innych oraz z członkami zespołu rozbitej karetki postanowili wziąć udział w tym ćwiczeniu, – pierwsza okazja do takich ćwiczeń. Akcja ,,N”. Dodatkowym zadaniem było właściwe po jego zakończeniu zgodnie oceniali, że ta została bardzo wysoko oceniona przez wykonanie procedury wezwania i przyjęcia było ono dla nich nowym doświadczeniem. mieszkańców Lublina. śmigłowca, wybranie miejsca do lądowania, Mistrzostwa to też wspaniała okazja do zapewnienie bezpieczeństwa i prawidłowe promowania wśród społeczeństwa zasad Na VII Otwarte Mistrzostwa Ziemi Lubelskiej współdziałanie z pilotem podczas lądowa- udzielania pierwszej pomocy. To przecież w Ratownictwie Medycznym organizatorzy nia śmigłowca. Tę część zadania oceniał Ry- od świadków zdarzenia w wielu przypad- przygotowali cztery zadania. Ktoś mógłby szard Stykowski – na co dzień koordynator kach zależy, czy poszkodowany doczeka na powiedzieć, że to mało lub że można było szkoleń ratownictwa w Centralnym Ośrodku przyjazd ZRM. Organizatorzy dobrze się do przygotować więcej. Trzeba jednak mocno Szkolenia Służb Lotniskowych Lotniska Cho- tego przygotowali. podkreślić, że poziom tych zadań, ich wielowątkowość i stopień trudności wymagał pina w Warszawie. 4 2016 W drugim dniu trwania Mistrzostw, kiedy od uczestników dużej wiedzy i opanowania. Mimo iż w rywalizacji punktowane były te zespoły wykonywały zadania dzienne, przed Dla uczestników Mistrzostwa te były okazją cztery zadania, organizatorzy przygoto- lubelskim ratuszem trwała „Akcja Defibryla- do zdobycia nowych doświadczeń, integra- wali dla uczestników jeszcze kilka atrakcji. cja”. Jak się okazało, przeprowadzenie takiej cji i wymiany poglądów. Dla organizatorów „Wielki błękit” „Pokora torreadora” – ogromnym przedsięwzięciem logistycz- i wzięciu odpowiedzialności za wyniki pracy go celu nie byłoby możliwe przygotowanie nym. O to, jak dużym wyzwaniem było przy- swojej i zespołu. Tak, koordynator Mistrzostw Mistrzostw na tak wysokim poziomie. Dzię- gotowanie takiej imprezy i czy to się udało, odpowiada za koordynację poszczególnych kuję wszystkim, którzy przyczynili się do tego zapytałem koordynatora Mistrzostw – panią zadań zespołowych, za sprawność organiza- sukcesu. Beatę Chilimoniuk. cyjną i logistyczną oraz merytoryczne przygotowanie konkurencji. Odpowiada za przebieg Zwycięzcą VII Otwartych Mistrzostw Ziemi Beata Chilimoniuk – Mam nadzieję, że działań, nadaje kształt Mistrzostwom, określa Lubelskiej w Ratownictwie Medycznym uczestnicy i wszyscy obecni ocenią VII metody i sposoby realizacji poszczególnych został zespół ze Świętokrzyskiego Centrum Otwarte Mistrzostwa Ziemi Lubelskiej jako zadań, mobilizuje do tworzenia oryginalnych Ratownictwa Medycznego i Transportu udane i profesjonalnie przygotowane. Ko- pomysłów, stymuluje zespół do działania i jest Sanitarnego w Kielcach. Na podium stanęły rzystając z okazji, chciałabym podzięko- otwarty na innowacyjne rozwiązania. również zespoły z Samodzielnego Public- wać Dyrekcji WPR za to, że obdarzyła mnie znego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Kol- ogromnym zaufaniem, powierzając funkcję W każdym z nas jest ogromny potencjał buszowej (miejsce II) oraz jeden z zespołów koordynatora Mistrzostw. Jest to wyróżnie- – jak mówi trener Adam Nawałka, „są jeszcze Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowe- nie, gdyż pracuję w firmie od ponad roku rezerwy”. Zadaniem koordynatora jest sty- go i Transportu Sanitarnego „Meditrans” i pierwszy raz organizowałam taką imprezę. mulowanie członków zespołu do twórczego SP ZOZ w Warszawie. i efektywnego działania, budowanie odpoMoim zadaniem było wyszukanie grupy osób wiedzialności i przyjaznej atmosfery, doce- Już za kilka miesięcy ratownicy z pierwszych ,,pozytywnie zakręconych”, stworzenie wa- nienie wysiłku całego zespołu. Ten sukces jest dziesięciu zespołów spotkają się ze swoimi runków do wykorzystania ich indywidual- wynikiem pracy wielu osób zaangażowanych kolegami, którzy uczestniczyli w elimi- nych zdolności i wykonania zadań zgodnie w przygotowanie VII Otwartych Mistrzostw nacjach w innych częściach Polski, by z umiejętnościami i doświadczeniem każdej Ziemi Lubelskiej w Ratownictwie Medycznym. konkurowaćo miano najlepszych w Mis- z nich. To była praca zespołowa, polegająca Bez ciężkiej pracy, prawdziwej pasji, poświę- trzostwach Polski w Ratownictwie Medy- na współdziałaniu, udzielaniu sobie pomo- cenia swojego prywatnego czasu, współpracy cznym w Białymstoku. Będziemy uważnie cy merytorycznej, pełnieniu różnych funkcji w zespole i dążenia do osiągnięcia wspólne- śledzić tę rywalizację. 53 53 OBRONNOŚĆ SZKOLENIA 4 2016 Kierunki rozwoju zaawansowanych systemów szkolenia strzeleckiego TEKST: Agnieszka Hankus-Kubica Możliwości stworzone przez rozwój technologii informacyjnych, w szczególności technologii związanych z obszarem gier komputerowych, wirtualnej rzeczywistości oraz interfejsów człowiek–maszyna sprawiają, że na rynku zbrojeniowym możemy obserwować coraz szerszą ofertę zaawansowanych systemów szkolenia i systemów treningowych. Systemy te w większości pozwalają wyszkolić zawodowe kadry służące bezpieczeństwu państwa, jak również służą do przeprowadzania profesjonalnych szkoleń przez amatorów sportów strzeleckich, członków organizacji paramilitarnych oraz firmy świadczące usługi obrony i ochrony. W niniejszym artykule postaram się przybliżyć wybrane kierunki rozwoju systemów strzeleckich wraz z ich zastosowaniem. 55 55 OBRONNOŚĆ SZKOLENIA SZRP – System szkoleniowo-treningowy Śnieżnik Źródło: www.snieznik.info System Śnieżnik składa się z siedmiu podsystemów, które przeznaczone są do wykorzystania w różnych warunkach bojowych i na staObecnie najbardziej powszechnym i znanym rozwiązaniem trenin- nowiskach ogniowych. Zaliczają się do nich: gowym w Polskich Siłach Zbrojnych jest system Śnieżnik. Modele • prowadzenia symulowanych działań dla żołnierza na strzelnicy broni wykorzystywane w systemie Śnieżnik wykonane zostały na bojowej. bazie rzeczywistej broni bojowej. Mają identyczny wygląd, budowę, sposób obsługi, układ pneumatycznego przeładowania czy prowa- Śnieżnik 1 – wielostanowiskowe urządzenie, przeznaczone do • Śnieżnik 2 – stosowany do prowadzenia symulowanych działań dzenie symulowanego ognia z zachowaniem krzywych balistycz- na polu walki zarówno przez żołnierza, jak i w ramach różnych nych. Dodatkowo, modele wyposażone są w Moduł Komunikacji formacji. Broni (MKB), który umożliwia bezprzewodowe komunikowanie się • działań w budynkach i w ich otoczeniu. z systemem, a także czujniki przechylenia (CZP) i docisku broni (CZD), co z kolei pozwala instruktorom monitorować zachowania • • Goworek – przygotowuje żołnierzy do obsługi moździerza z zaaranżowanego stanowiska ogniowego. binki szturmowe, karabiny wyborowe z symulatorami optoelektronicznymi, granatniki i moździerze. Śnieżnik Mini – wykorzystywany do prowadzenia symulowanych strzeleń z broni strzeleckiej. osób ćwiczących w czasie celowania i składania się do strzału. W skład trenażera wchodzi ponad 30 sztuk uzbrojenia, m.in. kara- Śnieżnik 3 – przeznaczony do prowadzenia symulowanych • Puchacz – przeznaczony do szkolenia strzelca pokładowego śmigłowca, który umieszczony jest na ruchomej platformie, z zaaranżowanego stanowiska pokładowego. System szkoleniowo-treningowy Śnieżnik jest stacjonarnym urządzeniem, które wykorzystywane jest do przygotowania żołnierzy • Snajper – przeznaczony dla strzelców wyborowych. strzelców, z wykorzystaniem broni strzeleckiej bez użycia amunicji, zwłaszcza w zakresie:1 Stanowiska można dowolnie konfigurować, tworząc różne scenariu- • sze sytuacji, w których uczestniczą ćwiczący żołnierze.2 strzelania amunicją bojową na „otwartych” strzelnicach do tarcz i figur bojowych; • • • 4 2016 wykrywania, rozpoznawania i niszczenia celów rzeczywistych System szkoleniowo-treningowy Śnieżnik funkcjonuje między inny- w różnym terenie (zurbanizowanym, odkrytym), w różnych mi w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej w Świętoszowie, w Ośrod- porach dnia i warunkach atmosferycznych; ku Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych w Bemowie Piskim, współdziałania w walce przy zastosowaniu różnych rodzajów 25 Brygadzie Kawalerii Powietrznej w Tomaszowie Mazowieckim, broni i formacji; Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu oraz w Wyższej reagowania żołnierzy w sytuacjach nietypowych. Szkole Oficerskiej Wojsk Lądowych we Wrocławiu. Puchacz Goworek Wirtualne Pole Walki Wirtualne Pole Walki jest kompleksową platformą taktyczną, sze- • ćwiczenia wspólnych działań bojowych; • symulacji konwojów i procedur kolumn transportowych roko stosowaną przez państwa członkowskie NATO. Za pośrednic- (łącznie z integracją wirtualnej rzeczywistości – VR); twem oprogramowania VBS możliwe jest symulowanie w czasie • szkolenia załóg obsługi broni zespołowej; rzeczywistym działań i operacji wojskowych na współczesnym polu • szkolenia załóg i strzelców pokładowych śmigłowców; walki. Dzięki temu środowisko VBS znajduje szerokie zastosowanie • szkolenia z procedur obsługi naziemnej samolotów bezzałogo- w szkoleniu i rozwoju pojedynczych żołnierzy, drużyn czy plutonów wych; do prowadzenia operacji połączonych na poziomie batalionów. • Oprogramowanie VBS znajduje szerokie zastosowanie między inny- • szkolenia z zakresu świadomości kulturowej w terenie operacyjnym; zapoznania z platformami bojowymi i sprzętem technicznym. mi w zakresie:3 • • szkolenia przed misjami oraz zapoznania z terenem operacyj- W VBS scenariusze szkoleniowe generowane są za pomocą edyto- nym; ra misji – Offline Mission Editor, umożliwiającego projektowanie szkolenia taktycznego oddziałów i pododdziałów bojowych; dowolnej sytuacji taktycznej. Źródło: bisimulations.com VBS 57 57 OBRONNOŚĆ SZKOLENIA w środowisku VBS2 Przykłady modeli 3D Źródło: bisimulations.com Takie środowisko pozwala na konstruowanie najbardziej zaawansowanych strzelnic. Samo środowisko jednak nie wystarczy, aby można było mówić o profesjonalnym systemie szkoleniowym. Najszerszą ofertą w tym zakresie mogą dzisiaj pochwalić się amerykańscy producenci tego typu rozwiązań. Modułowe strzelnice symulowane w czasie rzeczywistym na broń palną i laserową Z wykorzystaniem kamer termowizyjnych można odczytywać dokładność strzałów, za to system zwykłych kamer pozwoli na śledzenie techniki ich wykonywania. Strzelnica uzupełniona o dowolne środowisko wirtualnej rzeczywistości może stać się polem treningowym, w którym mogą trenować drużyny czy – w przyszłości – nawet całe pododdziały. Trening to nie tylko sam strzał, ale również jego brak w przypadku systemów przeznaczonych do ochrony. Dowolne Najlepszym dostępnym obecnie rozwiązaniem jest strzelnica, któ- scenariusze mogą być realizowane w warunkach polskich, jak rów- ra może być budowana na bazie gotowych modułów, mogących nież mogą symulować warunki innego kraju. Podłączenie do tego odzwierciedlać dowolne pomieszczenia albo ich zbiory. Moduły te typu strzelnic pozostałych sensorów będzie przyszłością zaawanso- powinny być wyposażone w kulochwyty, co umożliwia użycie broni wanych systemów szkolenia. palnej – standardowo wykorzystywanej na służbie. Strzelnica modułowa 4 2016 OBRONNOŚĆ SZKOLENIA Szkolenie żołnierzy w oparciu o wirtualną rzeczywistość 4 2016 Źródło: www.intelligent.net Kolejnym godnym uwagi rozwiązaniem jest strzelnica w pełni Pomimo sukcesu, jakim okrzyknięto prowadzenie szkoleń w wirtu- zintegrowana ze środowiskiem wirtualnej rzeczywistości. W tym alnym środowisku, najbardziej skuteczne ćwiczenia nadal odbywają rozwiązaniu jesteśmy całkowicie zaabsorbowani rzeczywistością się na prawdziwym poligonie. Zaawansowane systemy szkolenia są wykreowaną poprzez prowadzącego ćwiczenie. System szkolenia rozwiązaniem, które może przynieść spore oszczędności i tworzyć pojedynczego żołnierza, z użyciem okularów służących do korzysta- warunki, których nie jesteśmy w stanie wygenerować za pomocą nia z wirtualnej rzeczywistości, wdrożyła z powodzeniem w firma standardowych metod szkolenia. Biorąc pod uwagę przeanalizowa- Intelligent Decisions w armii amerykańskiej. ne kierunki rozwoju strzeleckich systemów szkolenia, należy stwierdzić, że najlepsze rezultaty będzie można otrzymać wówczas, kiedy Ważną rolę w procesie szkolenia odegrają również trenażery, za po- metody konwencjonalne będą przeplatały się i łączyły z nowymi mocą których będzie można szkolić załogi pojazdów, łodzi lub stat- rozwiązaniami. Ten sposób zagwarantuje skuteczność i dobre wy- ków powietrznych. niki szkolenia oraz zapewni dalszy rozwój w procesie doskonalenia metod i technik treningowych, które przełożą się bezpośrednio na Połączenie wyżej wymienionych rozwiązań technologicznych z za- wysoką jakość wyszkolenia służb dla obszaru obronności. awansowanymi systemami diagnozowania stanu człowieka oraz interfejsami człowiek–maszyna spowoduje rozwinięcie jeszcze do- Przypisy: skonalszych narzędzi nauczania, do których z pewnością dołączą 1 www.snieznik.info/pl/sys-pl [dostęp 03.02.2014 r.] szkolenia strzeleckie, ale również zaawansowane narzędzia weryfi- 2 www.tech.wp.pl/kat,130034,title,Snieznik-najnowszy-symulator kacji psychomotorycznej. Przyszłe pole walki powoli przenosi się do -w-polskiej-armii,wid,15168221,wiadomosc.html?ticaid=112240, środowiska wirtualnego, natomiast już dzisiaj wiadomo, że umiejęt- [dostęp 03.02.2014 r.] ności i nawyki strzeleckie możliwe są do nabycia w drodze zintegro- 3 www.trenazery.com.pl/vbs2, [dostęp 03.02.2014 r.] wanych, różnorodnych programów szkolenia. Zeskanuj i zobacz wideo INSTRUKCJA NA STR. 3 61 61 WYDARZENIA 4 2016 Coś' nowego, czyli pierwsze Zawody Ratowniczo-Taktycznych Grup Paramilitarnych TEKST: Konrad Rawiński ZDJĘCIA: Konrad Rawińśki Zaczęło się w marcu od zwykłego maila. Potem były kolejne, potem kilka telefonów. Z każdą nową wiadomością wizja, jaką na początku przedstawił nam Wojciech Maj – pomysłodawca przedsięwzięcia – zaczynała nabierać kształtów. Taki był początek. Tak po raz pierwszy dowiedzieliśmy się o pomyśle zorganizowania w czerwcu zawodów ratowniczo-taktycznych dla grup paramilitarnych. Od razu podjęliśmy decyzję, że to wydarzenie nie może odbyć się bez naszego udziału. Szybko zapadła również decyzja o objęciu go patronatem medialnym. Dzisiaj – z perspektywy czasu – możemy powiedzieć, że dzięki zaproszeniu ze strony organizatorów, a także dzięki naszej intuicji, mogliśmy uczestniczyć w jednym z ciekawszych wydarzeń roku 2016. Trzy miesiące zleciały w okamgnieniu. Na poligon pod Wrocławiem docieramy w piątek 17 czerwca, wczesnym popołudniem. Pierwsze zespoły zdążyły się już zakwaterować. Na miejsce dotarli też pierwsi instruktorzy. Z godziny na godzinę przybywa namiotów, pojawiają się nowe twarze i robi się coraz bardziej gwarno. O godzinie 17:00 odbywa się apel roboczy, na którym pada kilka słów na temat organizacji zawodów. Jeszcze chwila wolnego czasu i zaczyna się. Pierwszy punkt to wykład, który prowadzi Krzysztof Pluta „Wir”. Jego tematem jest oczywiście medycyna pola walki. Każde zagadnienie jest zilustrowane przykładem z życia; opowiedziane słowami człowieka, 63 63 WYDARZENIA który nie tylko zna się na tym, o czym mówi, ale przede wszystkim widział wiele na własne oczy i uczestniczył w tym całym sobą. Słyszał krzyk ludzi, których ratował, widział ich krew, a czasami był ostatnią osobą, którą widzieli. Często nie przywiązujemy wagi do rzeczy podstawowych. „Wir” wielokrotnie w swym wykładzie podkreśla, że to właśnie podstawowa wiedza i czynności ratują życie. Uczestnicy siedzą i słuchają. Kilkadziesiąt minut upływa szybko, zapada zmrok i nadchodzi czas odpoczynku. Jeszcze kilka godzin i start do pierwszych zadań. Poranek bardzo nerwowy. Każdy z uczestników jeszcze raz przegląda sprzęt. Co zabrać, a co będzie zbędne. Czas upływa bardzo szybko i pierwsze zespoły ruszają na zadania. My również. Pierwsze zadanie na naszej trasie. Uczestników wita z lekkim uśmiechem dwóch instruktorów z CSS Defender. Szybkie omówienie. Zespół dzieli się na dwuosobowe w ubezpieczeniu we wskazanym kierunku. pilota. Udzielić pomocy. Przetransportować składy. Zadanie jest na pozór proste: wyko- Nagle w połowie drogi pojawia się dym. we wskazane miejsce, przygotować do ewa- nać 15 pompek, następnie przebiec kilka- Zakładamy maski i kontynuujemy marsz. Po kuacji i przekazać personelowi śmigłowca dziesiąt metrów i zrobić kolejne 15 pompek. chwili z pozostałości zabudowania dociera ewakuacji medycznej”. Obserwujemy, jak Podejście do stanowiska, na którym leżą do nas wołanie. Bezpiecznie podchodzi- zespół ostrożnie, w ubezpieczeniu pokonu- dwie jednostki broni – Glock i AK 47. Teraz my i już widzimy, że nie będzie łatwo. Dwaj je kolejne metry. Zbliża się do zabudowa- trzeba rozłożyć i złożyć broń. I znowu bieg. mężczyźni są ciężko ranni. Widać masywny nia. Sprawdza każdy metr terenu. Po chwili Następnie kolejna dwójka. Wszystko omó- krwotok i amputacje. To tak na pierwszy słychać słowa: „Mam człowieka”. Cały zespół wione, więc czas start. I nagle okazuje się, rzut oka. Trzeba szybko podjąć decyzję, jak kieruje się powoli, nadal pilnując swoich że zadanie z pozoru proste z każdą sekundą udzielić pomocy i jak ewakuować rannych. sektorów, w stronę odnalezionego pilota. się komplikuje. Sprzęt waży swoje – to do- Tu liczy się nie tylko wiedza z zakresu medy- Dwóch operatorów przystępuje do udziela- datkowe kilogramy przy pompkach i prze- cyny – ważna jest też taktyka. Do tego trzeba nia pomocy. „Wir” bacznie obserwuje, udzie- szkoda w biegu. Ręce trzęsą się z wysiłku. pamiętać, jaki jest cel misji i jakie priorytety. la informacji zwrotnych, zaznacza wykonane Broń nie chce „słuchać”. A instruktorzy bacz- Po ewakuacji zespół w bezpiecznym miejscu procedury na karcie oceny. Czas do ewaku- nie obserwują każdą czynność, każdy ruch wdraża bardziej zaawansowane czynności acji – określony. Ranny szybko zabezpiecza- i wyłapują błędy. Każdy błąd to karne sekun- medyczne. Nagle padają słowa: „czas stop!”. ny jest na noszach i przenoszony do miejsca dy do ogólnego czasu. Pot szybko zalewa Trzeba zebrać sprzęt i ruszać na kolejne za- ewakuacji. Następuje jego przekazanie. Słu- czoło, a czas ucieka. danie. My zostajemy chwilkę z instruktorami, chając rozmowy operatora z instruktorem, słuchamy. Karta oceny szybko zapełnia się zamykamy oczy i czujemy się tak, jakbyśmy Ruszamy na kolejne zadanie, które omawia do końca. Opinia pozorantów ma też swoje byli kilka tysięcy kilometrów stąd. Podmuch instruktor „Szrama”: „Agent i informator do- znaczenie. powietrza porusza łopatami śmigłowca, nio- stali się pod ostrzał. Cel: dotrzeć, wydostać, 4 2016 sącego drobiny piasku. W uszach – ryk silni- udzielić pomocy. Jeśli jesteście gotowi, czas Kilkaset metrów dalej inny zespół witany jest ków. Życie żołnierza jest w rękach medyków. start!”. Zespół ustawia się w szyku i rusza przez „Wira”. Zadanie: „Odszukać strąconego Coś niesamowitego! Gdy zespół opuszcza stanowisko, pytam Opatrujący go operator zastyga na ułamek „Wira”, czy warto było wziąć udział w tych sekundy w bezruchu. Potem głośno infor- zawodach. Mówi: „Popatrz sam. Widzisz ich muje dowódcę, który poleca sprawdzić po- zaangażowanie, ich serce? Ja widzę – im się jazd. Siedzenia od strony kierowcy, bagażnik, naprawdę chce! Dla instruktora nie ma nic druga strona pojazdu. Jest dziecko! Leży na bardziej pokrzepiającego, niż zaangażowa- podłodze przed przednim fotelem pasaże- nie tych, którym przekazuje swoją wiedzę. ra. Szybka kontrola: brak oddechu. „Podjąć Widzę w nich wielki potencjał. Cieszę się, że reanimację!” – krzyczy dowódca. Kontakt mogę uczestniczyć w tym projekcie i po czę- z pogotowiem i przekazanie informacji; pada ści trochę go współtworzyć”. prośba o śmigłowiec LPR. Wszystko dzieje się tak szybko. I nagle słyszymy spokojne słowa Po kilkunastu minutach marszu jesteśmy na instruktora: „Dzięki, koniec czasu”. kolejnym zadaniu. Droga leśna. Informacja od instruktora Jakuba Grzeszczyka jest jasna Po kilkunastu minutach szybkiego marszu – „działacie w środowisku cywilnym”. Jakiś docieramy do ruiny zabudowania. Za ścianą mężczyzna szarpie się z kierowcą, próbując widzimy kilku mężczyzn w chustach na gło- wyciągnąć go z auta. „Pijaku, przejechałeś wie. Stoją w bezruchu. W rękach mają broń. człowieka!” – krzyczy. Z przodu pojazdu leży Jeden z mężczyzn ma na sobie kamizelkę potrącony mężczyzna, jest nieprzytomny. z materiałem wybuchowym. Nagle słyszymy: Kierowca też jest ranny. Zespół szybko obez- „Chodźcie tutaj. To wasza kobieta. Chodź- władnia nerwowego świadka i udziela po- cie, chodźcie! Ja przyjaciel”. W otworze po mocy rannym oraz powiadamia pogotowie. drzwiach pojawia się kolejny mężczyzna Nagle kierowca pyta, co z jego dzieckiem. w chuście na głowie. Odwraca się. Woła, 65 65 WYDARZENIA machając ręką: „Chodźcie, ja przyjaciel, jest dobrze, chodźcie, leży tutaj”. Mężczyzna wchodzi coraz bardziej w głąb zabudowania. Za nim powoli wchodzą, jeden za drugim, Zeskanuj i zobacz galerię zdjęć INSTRUKCJA NA STR. 3 członkowie zespołu. Układ pomieszczenia nie zapewnia dobrego zabezpieczenia. I nagle krzyk: „Łapy w górę!”. Zespół próbuje coś zrobić, ale na to już nie ma szans. Człowiek w kamizelce poodnosi do góry rękę z telefonem. „Jak nie odłożycie broni, wszyscy tu zginiemy” – mówi. Kilka sekund trwamy w bezruchu. Członkowie zespołu jeden po drugim odkładają broń. Każdemu z nich zakrywane są oczy. Następnie wprowadzani są do namiotu, gdzie na ziemi leży ranna kobieta. Zaczyna się przesłuchanie. Przeciwnik chce ustalić, kto jest dowódcą. Krzyki, groźby, przekleństwa, poszturchiwania. Po chwili z namiotu wyprowadzana jest kobieta. Potem słychać głośny huk eksplozji i kilka strzałów. Mężczyźni opuszczają namiot. Ostatni ma wyeliminować członków zespołu. Instruktorzy chcą sprawdzić, jak ci zareagują i czy podejmą walkę o życie. Nagle słychać słowa: „koniec zadania”. Wszyscy się uśmiechają i klepią po ramieniu. To trudne zadanie, wielowątkowe. Instruktor Marcin Borkowski szybko omawia związane z nim zagadnienia. Teraz czas na powrót do bazy, kilka chwil oddechu i uzupełnienie sprzętu. Za chwilę na trasę zadań wyruszą kolejne ekipy. Trzeba zastąpić ich w pracy przy przygotowaniu zadania nocnego. Południe. Upał mocno daje się we znaki, ale w międzyczasie spada też kilka kropli deszczu. Zespoły startują do kolejnych zadań – jesteśmy na pierwszym zadaniu drugiej pętli. Kolejny sprawdzian fizyczny. Ponownie miłe powitanie na stanowisku CSS Defender. Spokojny ton głosu i lekki uśmiech na twarzach instruktorów. Ale uczestnicy wiedzą już, że lekko nie będzie. Tym razem trzeba wykonać 20 pełnych przysiadów, wziąć kolegę na plecy i przebiec kilkadziesiąt metrów. Następnie zmiana: osoba wcześniej niesiona wykonuje 20 przysiadów i do mety ciągnie swojego kolegę. Wszystko z bronią i oporządzeniem. Szybko okazuje się, że każdy kilogram waży teraz 10 razy więcej, metry ciągną 4 2016 i pomóc rannemu. Instruktorzy śledzą każdy ruch uczestników. Wszystko podlega wnikliwej ocenie. Na koniec ma miejsce krótkie omówienie. To ostatnie zadanie, ale nie koniec zawodów. Teraz chwila przerwy i przygotowanie do ćwiczeń nocnych. Tę część zawodów organizatorzy również trzymają w tajemnicy. Uczestnicy wiedzą jedynie, że od zmierzchu będą na zmianę pełnić wartę w przygotowywanych przez cały dzień umocnieniach. Około północy – pobudka. Rozpoczynamy działania nocne, które są ćwiczeniem współdziałania wszystkich zespołów oraz pomocy większej liczbie rannych. Po godzinie ćwisię w nieskończoność, pot zalewa twarz, uda dzy eliminują przeciwnika. Można wrócić po robią się jak z kamienia i brakuje powietrza. koleżankę i zająć się rannym konwojentem. Na mecie zmiana i zaczyna kolejna dwójka. Sprawa nie jest prosta – postrzał klatki pier- Kolejnego dnia ma miejsce ostatni apel siowej. W dodatku ranny jest medyk zespołu. pierwszych Zawodów Ratowniczo-Taktycz- My jesteśmy już kilkaset metrów dalej. „Wir” Ale nie poddają się. Wyuczone postepowa- nych Grup Paramilitarnych. Podziękowania omawia zadanie. Pierwsza część to założenie nie, podpowiedzi medyka i powoli sytuacja dla uczestników i instruktorów, a w końcu opaski uciskowej, na czas. Uczestnicy mają zostaje opanowana. – ogłoszenie wyników i wręczenie nagród. już zakryte oczy i słychać komendę: „Uraz czeń – powrót i odpoczynek. Spośród 9 zespołów najlepsi okazali się SGO prawej kończyny górnej. Czas start!”. Sekun- Niebieski namiot na terenie obozu, który SEC 9 (I miejsce), SGO Śląsk (II miejsce) oraz dy uciekają jedna po drugiej. I nagle okazuje był miejscem kolejnego zadania, przyspa- GROT z Giżycka (III miejsce). Każdy komuś się, że mimo wielu godzin ćwiczeń nie każdy rza uczestnikom niesamowitych wrażeń. kibicuje. Naszym faworytem był zespół SGO radzi sobie dobrze. Druga część zadania to W namiocie jest kobieta, skarżąca się na ból WORT – organizator zawodów – którym kie- stworzenie meldunku 9LINER na podstawie brzucha. Nikt nie spodziewa się tego, co ma rował Wojciech Maj. Tylko oni i nieliczne gro- przeczytanego scenariusza. I tym razem nie nastąpić chwilę później. Bo jak na zawodach, no zaprzyjaźnionych osób wie, jak wiele pra- wszystkim zespołom udaje się zakończyć za- których tematem jest medycyna pola wal- cy i wyrzeczeń było potrzebnych, by pomysł danie sukcesem. ki, spodziewać się konieczności odebrania zawodów stał się rzeczywistością. porodu? Wiele zespołów działa instynktowRuszamy na kolejne zadanie, które oma- nie – niektórzy przypominają sobie własne Cieszymy się, że mogliśmy być z nimi od po- wia „Szrama”. „Został zaatakowany konwój. doświadczenia, a dla innych jest to wiedza czątku i żywimy nadzieję, że na kolejnych za- Jeden z konwojentów jest ranny. Trwa wy- nowa. Ale wszyscy, jak jeden mąż, są pozy- wodach za rok również będziemy mogli im miana ognia”. Widzimy, jak zespół ustawia tywnie zaskoczeni. Instruktor Marcin Bor- kibicować. się w szyku i rozpoczyna podejście. Dociera kowski powoli tłumaczy, co robić. do konwojenta, który skrył się za zasłoną. Kilkanaście metrów dalej leży postrzelony Ruszamy na ostatnie już zadanie. To kolejny drugi konwojent. Cisza. Brak oznak obecno- sprawdzian z taktyki i wiedzy medycznej, ści przeciwnika. Konwojent wskazuje ostat- przygotowany przez Pararescue Team. Jak ni kierunek kontaktu, a zespół rozpoczyna zawsze, przydaje się spokój i opanowanie. ostrożne podejście. Nagle zza kawałka muru W pomieszczeniu zespół zastaje dwóch wychyla się przeciwnik. Instruktor podbie- mężczyzn. Jeden jest poważnie ranny, krzy- ga do medyka z zespołu. „Dostałaś w prawą czy. Wszędzie pełno krwi. Drugi trzyma broń nogę, mocno krwawisz” – pyta? Dziewczyna w ręku, jest w szoku. Nie wiadomo, co się kładzie się na ziemi i zakłada na wskazaną stało – wszystko wskazuje na nieszczęśli- nogę opaskę uciskową. W tym czasie jej kole- wy wypadek. Zadanie: zabezpieczyć broń 67 67 WYDARZENIA 4 2016 W POGONI ZA MARZENIAMI – zmagania dwóch studentów SGSP TEKST: Daniel Węgrzynek ZDJĘCIA: Mateusz Ciżewski W okresie 23 sierpnia – 23 września br. na Facebooku, gdzie systematycznie będą dwóch studentów trzeciego roku Szkoły udostępniać relacje z wyjazdu, a także poka- Głównej Służby Pożarniczej przed rozpo- zywać pracę amerykańskiej straży pożarnej. częciem służby w jednostkach ratowniczych Swoimi działaniami w mediach chcą dotrzeć odbędzie obowiązkowe praktyki zawodowe. do jak największej liczby osób w Polsce, I może nie byłoby w tym nic dziwnego, gdy- a może nawet za granicą. Mają nadzieję, że by nie fakt, że postanowili je odbyć poza gra- fanpage spotka się z dużym zainteresowa- nicami naszego kraju, a dokładnie w Stanach niem nie tylko wśród polskich strażaków. Zjednoczonych. Chcieliby wykorzystać ten czas, zdobywając jak najwięcej umiejętności Nasza redakcja postanowiła im pomóc i bę- i doświadczenia. dzie z zainteresowaniem śledziła poczynania dwóch młodych ratowników. Objęliśmy Od samego początku było to bardzo ambit- patronatem ich wyjazd. Zaraz po powrocie, ne zadanie – mówi Mateusz Ciżewski. Przed w jednym z kolejnych numerów naszego ma- wyjazdem przeprowadziliśmy wiele rozmów gazynu, opublikujemy szczegółową relację i wymieniliśmy liczne wiadomości z komendan- z tego pobytu. Natomiast za pośrednictwem tami amerykańskich jednostek straży pożarnej naszego profilu pokażemy, jak wygląda w różnych stanach. Ostatecznie otrzymaliśmy w rzeczywistości praca strażaków za oce- zgodę na odbycie praktyk w jednej z jednostek anem. Cieszy nas fakt, że będą na co dzień Straży Pożarnej w Houston, w stanie Teksas. nosić emblemat naszego magazynu. W tej jednostce spędzimy najwięcej czasu w trakcie całego swojego pobytu. W planach Jak sami mówią, możliwość pracy w straży mamy również odwiedzenie innych jedno- pożarnej w Stanach Zjednoczonych to dla stek straży pożarnej, m.in. w Las Vegas, Dallas nich wielkie wyróżnienie. Po cichu liczą, że i w Nowym Jorku. internauci będą chętnie śledzić amerykańskie zmagania dwóch studentów SGSP, któ- 69 Całą podróż postanowili udokumentować rzy zdecydowali się sięgnąć po swoje marze- w mediach społecznościowych. Planują za- nia. łożyć konto na Instagramie oraz fanpage’a 69 RATOWNICTWO TECHNIKA PREZENTACJA ROZWOJU POŻARU i zjawisk pożarowych w miniaturowym domku jednopomieszczeniowym – cz.I TEKST: Marcin Chuchro ZDJĘCIA: Wioletta Habdas, cfbt.pl W 2015 roku Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej opublikowała program szkolenia z zakresu gaszenia pożarów wewnętrznych. Wśród szeregu zaleceń i wskazówek metodycznych do prowadzenia zajęć znalazły się obligatoryjne demonstracje z wykorzystaniem małego i dużego „domku dla lalek”. Wytyczne ograniczyły się jedynie do krótkiego opisu ćwiczenia, dlatego w najbliższych dwóch artykułach przedstawię, jaki zakres materiału można i należy przedstawić w trakcie demonstracji z wykorzystaniem miniatur rzeczywistych obiektów. 4 2016 Źródło: cfbt.pl Wykonanie Wszystkie domki wykorzystywane do szkoleń z zakresu rozwoju pożarów wewnętrznych (domków w różnych wersjach wymyślono już 8 lub nawet więcej) należy wykonać z płyt wiórowych. Nadaje się zarówno płyta OSB, jak i płyta MDF. Ze względu na niewielką różnicę w cenie, po serii wykonanych paleń zalecam tę drugą, która po prostu dłużej wytrzymuje proces palenia. Palenie można zatem wydłużyć czy ewentualnie powtórzyć. Instruktor prowadzący palenie zyskuje też czas, który może przeznaczyć na opis zjawisk pożarowych czy też odpowiadać na pojawiające się na bieżąco pytania. Płyta na miniaturę obiektu musi mieć grubość minimum 16 mm. Domek jednopomieszczeniowy najwcześniej traci swoją szczelność przy ścianie frontowej (tam, gdzie są drzwi do pomieszczenia), zalecam zatem, aby wykonać ją z płyty o grubości 18 mm lub z dwóch płyt o grubości 16 mm. To drugie rozwiązanie pozwala na wykorzystanie ścinków, problemem zaś może być dostępność płyt, bo zazwyczaj sprzedawane są one w jednym rozmiarze – 1250x2500 mm (konieczny jest zakup całej płyty). Warto jednak zawsze sprawdzić w sklepie, czy nie oferuje on pozostałości płyt o niewielkich wymiarach, które sami sobie dopasujemy. Płyty OSB i MDF dostępne są w każdym większym sklepie budowlanym. Przy zakupie całych płyt, warto zamówić ich cięcie na mniejsze kawałki o odpowiednich wymiarach. Trzeba wtedy dać operatorowi piły szablon z informacjami o wymiarach i określić kolejność cięć. Docięte na profesjonalnej pile tarczowej płyty nie nastręczą problemów podczas skręcania poszczególnych ścianek. Każdą ściankę należy skręcać z wykorzystaniem trzech wkrętów (oprócz spodu przedniej ścianki, tj. tej, w której jest otwór drzwiowy – dwa wkręty). Zmontowanie domku nie powinno zająć dwóm osobom więcej niż około godziny. Po docięciu płyt i zmontowaniu domku należy przechowywać go w miejscu o niskiej wilgotności, aby nie nasiąkał wilgocią. Plany do wykonania domku znajdują się na stronie internetowej www.rescuemagazine.pl. 71 71 RATOWNICTWO TECHNIKA 4 2016 Warianty Domek jednopomieszczeniowy można wykonać w dwóch wariantach. Jako jedno pomieszczenie (w formie prostopadłościanu) lub pomieszczenie z zadaszeniem. Na drugi wariant potrzeba nieco więcej płyty i trzeba poświęcić więcej czasu na przygotowanie. Poświęcony czas zostanie jednak zrekompensowany możliwością zaobserwowania większej liczby zjawisk pożarowych. Zdecydowanie zatem zalecam wykonanie go w drugim wariancie. Na domek w obu wariantach wystarczy jedna płyta i 50 wkrętów. Źródło: cfbt.pl Potrzebne do palenia Do przeprowadzenia ćwiczenia potrzebne są, oprócz samej makiety: • Paliwo – czyste drewno, najlepiej dąb lub buk. Drewno musi być suche, jak do kominka. Na jedno palenie wystarczy, gdy będzie pocięte na szczapki o długości od 15 do 25 cm; ilość drewna objętościowo jak pudełko po butach. • Podpałka do grilla, koniecznie w formie kostki, a nie płynu. • Zapalniczka – koniecznie z możliwością jej zapalania w rękawicach strażackich. Niektórzy używają do tego celu palnika gazowego, ale zapalniczka jest lepsza do pokazania efektu zapłonu gazów pożarowych. Chodzi o to, aby pokazać, że gdy osiągną RATOWNICTWO TECHNIKA odpowiednie stężenie i odpowiednią temperaturę, można je będzie zapalić od minimalnego bodźca cieplnego. Palnik może ogrzać dym i dopiero potem spowodować, że się zapali. Można go jednak wykorzystać do szybszego rozwoju pożaru. • Dwa spryskiwacze do kwiatów z możliwością ustawienia prądu zwartego i rozproszonego. Nieco lepszą opcją jest wąż ogrodowy, zakończony prądownicą z regulowanym strumieniem wody i o zmiennej wydajności. Jest to najlepsze rozwiązanie, ale niestety nie zawsze dostępne. • Hydronetka, wiaderko z wodą, linia gaśnicza z hydrantu do wykorzystania w sytuacji, gdy pożar zbytnio się rozwinął. Dotyczy to zwłaszcza domku w wersji z daszkiem, którego zadaszenie jest również wykonane z materiałów palnych. • Środki ochrony indywidualnej - kompletne ubranie ochronne strażaka dla instruktora, rękawiczki lateksowe i półmaska filtrująca dla każdego słuchacza. • Obciążenie – domek z daszkiem o długości 800 mm należy dociążyć, aby się nie wywrócił. Daszek można zrobić krótszy, ale wtedy efekty pożarowe pokazu będą mniej widowiskowe. Do przeprowadzenia prezentacji potrzebne jest również miejsce oddalone od budynków. Przy wykonywaniu ćwiczenia, ze względu na niewielkie wymiary modelu, nie ma zbyt wiele dymu, ale mimo to nie należy przeprowadzać pokazu tuż obok budynku. Czynnikiem niezależnym od organizatora jest też dobra pogoda. Największym przeciwnikiem jest wiatr i deszcz. Ten pierwszy utrudnia kontrolę nad pożarem, a drugi nie sprzyja obserwacji. Opcjonalnie można wykorzystać następujące rekwizyty: • Suszarkę do symulowania wpływu wiatru na pożar lub przyspieszenia rozwoju pożaru, gdyby ten zbytnio przygasł. • Wkrętarkę w przypadku, gdy instruktor będzie chciał pokazać, na jakiej zasadzie działa lanca gaśnicza. • Kamerę termowizyjną dla uczestników. Umożliwi ona obserwację temperatury naszego pożaru. • Pilarkę oraz ścinki do zatkania otworu wykonanego w dachu celem pokazania wentylacji pionowej (wycięcie fragmentu dachu nad paleniskiem lub w poprzek całej szerokości zadaszenia). Najlepiej tą technikę będzie pokazać na domku w wersji z daszkiem. 4 2016 Źródło: cfbt.pl Przed paleniem Ćwiczenia należy rozpocząć od wykładu teoretycznego, najlepiej jeszcze na sali, z wykorzystaniem rzutnika i komputera. Jeżeli to niemożliwe, to przed rozpaleniem ognia w makiecie domku należy wyjaśnić: 1. Skąd się wzięły „domki dla lalek”, zwracając szczególną uwagę słuchaczom na to, że są one wykonane w mniejszej skali (co jest oczywiste) i nie należy przekładać tej skali w sposób liniowy na pożary w większych pomieszczeniach. 2. Jaki jest cel ćwiczenia. W przypadku domku jednopomieszczeniowego jest to przedstawienie rozwoju pożaru oraz omówienie zjawisk pożarowych. Należy podkreślić, że pomimo miniaturyzacji obiektu, pod względem mechanizmu powstawania zjawiska te zachodzą tak samo jak w rzeczywistych pożarach. 3. Należy omówić: • trójkąt spalania; • granice palności i co może mieć na nie wpływ; • szybkość rozwoju pożaru w zależności od rozmieszczenia paliwa w pomieszczeniu (na jego środku, przy ścianie i w rogu); • sposoby transportu ciepła w pożarach; • strefy nadciśnienia i podciśnienia oraz strefę neutralną w pożarze wewnętrznym; • kontrolowanie pożaru przez paliwo i przez wentylację; • zjawiska pożarowe: rozgorzenie, backdraft, rollover, samozapłon gazów pożarowych; • etapy spalania paliw: gazów, cieczy i ciał stałych. 4. Przedstawić założenie – np. pożar klasy w szkole. 5. Na co strażacy mają zwracać uwagę podczas trwania demonstracji – np. wysokość płaszczyzny neutralnej, kolor i ciśnienie dymu itd. Jak wspomniałem wcześniej, będzie optymalnie, gdy ćwiczenia będą miały podbudowę teoretyczną. Wówczas instruktor podczas wykonywania ćwiczenia na zewnątrz będzie mógł wejść w dobrą komunikację z ćwiczącymi. W trakcie prowadzenia prezentacji multimedialnej należy wykorzystać filmy z prawdziwych zdarzeń (dostępne np. na portalu Youtube) i podczas prowadzenia ćwiczenia z ogniem odwoływać się do konkretnego filmu, obrazującego sytuację rzeczywistą. Pozwoli to słuchaczom łatwiej wyobrazić sobie sytuację pożarową podczas rzeczywistego zda- 75 rzenia w przyszłości. Przeniesienie warunków pożarowych z makiety na rzeczywiste sytuacje jest najtrudniejszym do osiągnię- cia efektem ćwiczeń. Bez osiągnięcia tego celu domek zostanie 75 RATOWNICTWO TECHNIKA 4 2016 Źródło: cfbt.pl spalony, będzie to dość widowiskowe, ale nie przyniesie żadnego efektu w postaci poprawy skuteczności działań i nie wpłynie na bezpieczeństwo strażaków. Kluczem do sukcesu jest zatem obszerny komentarz instruktora. Warto zwrócić uwagę na brak konieczności zapewnienia samochodu gaśniczego, chociaż i to nie powinno być w dzisiejszych czasach problemem. Uczestnicy W ćwiczeniu może wziąć udział dość duża liczba słuchaczy. Ze względu na konieczność obserwacji sytuacji pożarowej, liczba szkolonych nie powinna jednak przekraczać 25 osób. Jeżeli ćwiczenie zostanie dobrze poprowadzone, a domek będzie szczelnie wykonany, kilku strażaków będzie mogło samodzielnie wykonać np. backdraft albo przeprowadzić procedurę otwarcia drzwi w domku. Muszą zatem mieć na sobie kompletne ubranie ochronne strażaka. Co do zasady, ćwiczenie przeznaczone jest dla strażaków (zawodowych i ochotników, członków MDP). Odpowiednio zmodyfikowane (w uproszczonej formie) może zostać wykorzystane także do wyjaśnienia faz rozwoju pożaru pracownikom w zakładach pracy czy też kadrze dydaktycznej w szkołach i przedszkolach. Do ćwiczenia należy wtedy podejść inaczej. Na przykład pokazać, do kiedy można próbować ugasić pożar za pomocą podręcznego sprzętu gaśniczego. Dlaczego należy zamknąć drzwi po opuszczeniu pomieszczenia? Co może stać się po otwarciu drzwi, które zostały zamknięte jakiś czas wcześniej? Dlaczego należy ewakuować się w pozycji na kolanach? I tak dalej. W dalszej części artykułu skupię się jednak na omówieniu zasad przeprowadzania pokazu dla strażaków. Podsumowanie W artykule przedstawiłem czynności poprzedzające pokaz z wykorzystaniem małego „domku dla lalek”. W kolejnym numerze Rescue Magazine opiszę, w jaki sposób poprawnie poprowadzić demonstrację dla uczestników szkolenia. 77 77 KOLEJNY NUMER MAGAZYNU JUŻ 25.09.2016 ZAPRASZAMY
