Dostawy biopaliw stałych

Dostawy biopaliw stałych
dla średniej wielkości ciepłowni
www.bioenergy4business.eu
1
Copyright Bioenergy4Business 2016
Projekt fundowany z : LCE 14 2014 Support Programme „Market uptake of existing and emerging sustainable bioenergy“ jako
część programu Horizon 2020.
Wszystkie publikacje tego projektu odzwierciedlają wyłącznie poglądy autorów. Komisja Europejska nie ponosi odpowiedzialności
za wykorzystanie informacji.
Konsorcjum członków projektu Bioenergy4Business nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody, włączając w to bez
ograniczeń bezpośrednie, wyjątkowe, pośrednie, które mogą wynikać z użycia tych materiałów.
2
Spis Treści
1.
Bioenergy4Business4
1.1 Opis projektu
4
1.2 Obiecujące rynki ciepłownicze
4
1.3 Podstawowe zasady dla dostawców ciepła z biomasy
4
2.
6
2.1 Biopaliwa brane pod uwagę
6
2.2 Pochodzenie biopaliw stałych
6
2.3 Zrównoważony rozwój
7
Biopaliwa stałe
3.
Produkcja biopaliw8
3.1 Przykładowy łańcuch dostawy
8
3.1.1 Surowce drzewne – zrębki i pelet 8
3.1.2 Biomasa z byliny
10
3.2 Kryteria jakości
11
4.
Rekomendacje dla dostawców14
4.1 Jak zapewnić jakość paliwa i opłacalność
14
4.2 Wymagania techniczne na terenie ciepłowni
16
4.3 Umowy na dostawy biomasy
16
4.4 Relacje publiczne
17
4.5 Usługi 17
4.6 Koszt dostaw biomasy
18
5.
Najlepsze przykłady 21
6.
Kontakty i źródła
22
Kontakty
22
Źródła
22
3
1. Bioenergy4Business
1.1 Opis projektu
Bioenergy for Business to projekt finansowany z programu “Horyzont 2020” Komisji Europejskiej
wspierający i promujący wykorzystanie biopaliw stałych w obiecujących sektorach europejskiego rynku
ciepła. Celem projektu jest zwiększenie zrównoważonego wykorzystania biopaliw stałych zamiast węgla,
oleju opałowego lub gazu ziemnego do celów grzewczych w budynkach (lub sieciach ciepłowniczych).
Dotyczy to sektora usług, mieszkalnictwa gdzie wykorzystywane są instalacje o średnich i dużych mocach
(> 100 kW do kilku MW). Bioenergy4Busineess koncentruje się na biopaliwach stałych, np. produktach
ubocznych przemysłu drzewnego, takimi jak: zrębki drzewne oraz peletach i stałych odpadach przemysłu
rolnego np. słoma.
1.2 Obiecujące rynki ciepła
Spośród krajów partnerskich, poniższe sektory rynku ciepła zostały zidentyfikowane jako najbardziej
obiecujące pod względem wykorzystania biopaliw stałych na cele ciepłownicze.
1.3 Dostawy biomasy dla ciepłowni –
podstawowe zasady
Niskie ceny oleju opałowego i gazu ziemnego
• Aby ciepłownie na biomasę były alternatywą
dla konwencjonalnych ciepłowni, muszą
być niezawodne oraz energetycznie i
ekonomicznie uzasadnione.
obniżają konkurencyjność ciepłowni na biomasę.
• Wzrost zużycia biopaliw stałych w krajach
Limity emisji to również znaczne ograniczenie dla
UE są jednak kraje, które nie wykorzystują
UE, wskazuje na rozwój rynku biomasy. W
(w pełni) potencjalnie dostępnej biomasy
rozwoju ciepłowni wykorzystujących biomasę,
zastępującej paliwa konwencjonalne.
które można ograniczyć poprzez zastosowanie
filtrów lub wykorzystanie paliw wyższej jakości.
Te rozwiązania wiążą się jednak z dodatkowymi
kosztami.
4
Planując ciepłownię na biomasę, potencjalni
inwestorzy
od
żądają
wykonawcy,
a
serwisu
dostawy
instalacji
biomasy
są
kontraktowane przez cały okres eksploatacji
• Im wyższa jakość dostarczonego paliwa
inwestycji. Wykorzystanie regionalnie dostępnej
z biomasy – głównie pod względem
biomasy oraz sprawna jej dostawa do ciepłowni
jakości, stopnia rozdrobnienia i zawartości
jest ważnym czynnikiem, który inwestorzy
zanieczyszczeń, tym niższy koszt ciepłowni
biorą pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o
na biomasę. Poza stopniem rozdrobnienia
realizacji inwestycji.
(który decyduje o zastosowanej technologii
podawania paliwa), jednolita jakość dostaw
eksploatacji
paliwa jest głównym powodem niższej ceny
ciepłowni to pierwszy krok planowania
małych kotłów na pelety w porównaniu
inwestycji. W tym celu inwestorzy lub
z kotłami na zrębki. Kotły na zrębki, w
planiści powinni utrzymywać kontakt z
szczególności te opalane zrębkami o
dostawcą biomasy aby ustalić techniczne
wilgotności > 50%, muszą być bardziej
aspekty niezawodnych dostaw paliwa. Błędy
ognioodporne, co zwiększa koszt kotła.
• Koncepcje
długoterminowej
przy planowaniu prowadzą do komplikacji
w dostawie paliw (dostęp do magazynu
paliwa, rozładunek i transport paliwa do
magazynu) mogą prowadzić do znacznych i
nieprzewidzianych kosztów przez cały okres
trwania projektu.
• Na etapie planowania dostawcy biomasy
powinni dzielić się na bieżąco swoim
doświadczeniem i wiedzą z inwestorami
i planistami, aby zapewnić prawidłowe
funkcjonowanie instalacji.
Zrębki drzewne nie posiadają przemysłowego
standardu,
który
gwarantowałby
jednolitą
jakość paliwa jak i ich dostawy, zróżnicowanie
jakości paliwa może prowadzić do uszkodzeń
urządzeń, a tym samym do wyższych kosztów
Część potencjalnych klientów i społeczeństwa
eksploatacyjnych.
wątpi
w
opłacalność
energetycznego
wykorzystania drewna oraz neutralny wpływ
• Systemy spalania zrębek przystosowane
spalania biopaliw stałych na środowisko.
są do spalania paliwa tylko o konkretnym
zakresie jakości. Paliwo dostarczane do
• Instalacje wykorzystujące biopaliwa stałe
ciepłowni powinno być jednakowej jakości.
powinny być dofinansowywane ze środków
Jakość paliwa powinna być sprawdzana
budżetowych. Dofinansowywane instalacje
przez operatora ciepłowni przed przyjęciem
cieszą się większym zainteresowaniem.
dostawy. W przypadkach gdy dostawa
Informowanie lokalnego społeczeństwa o
nie spełnia kryteriów jakości musi zostać
energetycznym wykorzystaniu biomasy i
odrzucona.
związanych z tym korzyściach socjalnych,
5
środowiskowych,
klimatycznych,
np.
jak tworzenie nowych miejsc pracy w
ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i
stabilny system energetyczny.
regionie, bezpieczeństwo dostaw energii,
2. Biopaliwa stałe
2.1 Paliwa z biomasy brane pod uwagę
• Drewno okrągłe, jako część pnia drzew. To
• Zrębki
• Odpadki gospodarki leśnej, materiał
źródło biomasy zawiera niewiele kory i igieł.
odpadowy
• Pelety
pochodzący
pielęgnacji
• Słoma
drzewostanu,
przerzedzenia,
wyrębu.
2.2 Źródła biopaliw stałych
jako
Źródłem surowców do produkcji biopaliw
szczyty drzew i gałęzie. Odpadki drzewne
Surowiec ten nie może zostać wykorzystany
drewno
stolarskie
lub
drewno
przemysłowe z powodu małej średnicy, np.
stałych są:
zazwyczaj zawierają dużą część kory i
• Odpadki tartaczne zbierane z obróbki
jest wykorzystanie zrębek przemysłowych,
igieł/liści.
drewna z lokalnych tartaków. Zawierają one
małą ilość kory, liści i igieł, co pozwala na
wykorzystanie paliwa najwyższej jakości.
Dodatkowo, odpadki tartaczne (szczególnie
pył drzewny i wióry) są wykorzystywane
jako surowiec do produkcji peletów.
Surowiec
Średnia wilgotność
Standardowym
rozwiązaniem
ponieważ tylko niektóre partie odpadków
są odpowiedniej jakości.
• Pozostałości drzewne z pielęgnacji
krajobrazu,
przy
surowiec
pielęgnacji
parków
pozyskiwany
oraz
pasów
drogowych. Pozostałości te zawierają dużo
Pochodzenie
Wykorzystywane do:
Odpadki tartaczne
15 – 50%
Lokalne tartaki
Produkcja wysokiej jakości
zrębek, peletów
Drewno okrągłe
20 – 50%
Lasy, lokalne tartaki
Produkcja wysokiej jakości
zrębek
Lasy państwowe i
prywatne
Zrębki przemysłowe
Zrębki przemysłowe
45 – 55%
30 – 40% jeżeli
przechowywane w lesie
przez lato
Odpadki gospodarki
leśnej
Pozostałości drzewne
z pielęgnacji terenów
zielonych i pasów
drogowych
45 – 60%
Prywatne i lokalne
przedsiębiorstwa
pielęgnacji terenów
zielonych i pasów
drogowych
Zagajniki krótkiej rotacji
45 – 55%
Zagajniki krótkiej rotacji
Zrębki przemysłowe i
zrębki wysokiej jakości
Produkty uboczne i
odpadki rolne
15 – 20%
Produkty uboczne i
pozostałości rolne
Ciepłownie na słomę
Tabela 1. Pochodzenie, charakterystyka i forma eksploatacji surowca
6
z
kory, liści i igieł. Jako biopaliwo są często
• Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych
zanieczyszczone przez glebę lub ciężkie
poprzez
metale ze spalin samochodowych.
transportu;
• Drewno z zagajników o krótkiej rotacji
zmniejszenie
odległości
• Rozwój lokalnego rynku poprzez:
(głównie topole i wierzby), może zostać
o zakup regionalnej biomasy;
wykorzystane jako biomasa. W zależności
o
od okresu dojrzewania i okresu rotacji może
lokalnego zatrudnienia,
być też źródłem wysokiej jakości zrębek
o zwiększenie wykorzystania lokalnych
(przynajmniej 5 lat lub >10 cm średnicy).
zasobów
Drewno to służy również do produkcji
konsekwencji
peletów.
leśną,
stworzenie i zapewnienie stałego,
biomasy
leśnej,
poprawia
co
w
gospodarkę
• Produkty uboczne i odpadki rolne, takie
• Stworzenie najlepszych warunków do
jak słoma (łodygi i liście młóconych zbóż,
budowy elastycznego i rozproszonego
strąków, roślin oleistych i włóknistych).
systemu
wykorzystującego
2.3 Zrównoważony rozwój
energetycznego,
odnawialne
źródła
energii,
• Zwiększenie lokalnej akceptacji projektów
W ostatnich latach zauważalny jest wzrost
związanych z wykorzystaniem biomasy
wykorzystania biomasy na cele energetyczne.
na cele energetyczne,
Zrównoważony rozwój nie jest ograniczany
• Zapewnienie wysokiej jakości konwersji
przez aspekty ekologiczne. Ochrona środowiska,
energii w celu ograniczenia zapotrzebowania
tworzenie nowych miejsc pracy są bardzo ważne
surowców i emisji.
przy tworzeniu nowych strategii wykorzystania
biomasy na cele energetyczne.
Aby wykorzystanie biomasy na cele energetyczne
mogło się rozwijać w zrównoważony sposób,
rekomendowane jest:
• wykorzystanie
biomasy
(drewna),
z
gospodarki leśnej w taki sposób, że w
miejsca wycinek nasadzane są nowe drzewa;
• wykorzystanie drewna odpadowego z lasów
oraz z produkcji rolniczej (np. słoma) lub z
produkcji przemysłowej (zrębki, pył drzewny
itp.);
• wykorzystywanie certyfikowanego drewna
(posiadającego certyfikat FSC lub PEFC);
• wykorzystanie
lokalnych
surowców,
regionalnie dostępnych, dzięki któremu
następuje:
7
3. Produkcja biopaliw
3.1 Przykładowy łańcuch dostaw
3.1.1 Surowce drzewne
drzewne I pelety
–
które nie powinny być usuwane z lasu.
zrębki
Zrębki drzewne pochodzenia leśnego
różne
drzewnych.
sposoby
Na
zdjęciu
produkcji
1
zrębkowane w lesie, bądź przy leśnych drogach.
Dodatkowo, niektóre maszyny są w stanie
3.1.1.1Pozyskiwanie materiału drzewnego
Istnieją
W następnym kroku, drzewa bądź gałęzie są
zrębek
przedstawiono
przykładowe etapy i miejsce poszczególnych
procesów produkcji zrębek. W zależności od
właściciela (las prywatny, nadleśnictwo), etapy
zrębkować całe drzewa na raz. Maszyny te
zbudowane są podobnie do dużych rębaków.
W celu uniknięcia uszkodzeń leśnego podszycia,
zrębki wyprodukowane w lesie są przewożone
wysokimi
przyczepami
do
utwardzonych dróg gdzie są przeładowywane
do większych kontenerów.
będą realizowane w różny sposób.
Jeżeli produkcja zrębek odbywa się tuż przed
Liście i igły zwiększają wilgotność materiału,
łańcuchem dostaw. W tym wypadku zawartość
dlatego drewno oraz pozostałości po wycince
drzew powinny być składowane przy leśnych
drogach do czasu, aż opadną. Dodatkowo liście
terminem dostawy, nazywa się to bezpośrednim
wilgoci paliwa może być regulowana tylko
przez wybranie odpowiedniego czasu na zbiór
surowca (pogoda i pora roku).
i igły zawierają dużo składników organicznych,
Rys. 1. Łańcuch dostaw zrębek drzewnych o różnej wilgotności [1]
8
kłonicowymi
Rys. 2. Produkcja zrębek drzewnych z zagajników krótkiej rotacji – proces
produkcji wycinki z przechowywaniem materiału oraz bezpośredniej produkcji
zrębek drzewnych[1]
Zrębki
są
przechowywane
w
przypadku
zrębkowane na polu.
pośredniego łańcucha dostawy. W tym wypadku
zawartość wody może zależeć od naturalnego
Zaletą tej metody są niższe koszty oraz niższa
bądź wymuszonego suszenia. Łańcuch dostaw
zawartość wilgoci. W związku z tym nie trzeba
zależy od wybranej metody zbioru.
instalować skomplikowanych suszarni zrębek.
Jeżeli w kotle jest możliwe spalanie materiału
Zrębki drzewne z zagajników o krótkiej
drzewnego o wyższej wilgotności, lepszym
rotacji
rozwiązaniem jest ciągła wycinka, gdyż wycinki
z magazynowaniem w wiązkach wymagają
Zrębki drzewne mogą być wytwrzone z materiału
bardziej skomplikowanej technologii i organizacji
drzewnego pozyskiwanego z zagajników o
produkcji (większość procesów musi zostać
krótkiej rotacji, bądź alternatywnie całe drzewo
zleconych na zewnątrz, a dostępność maszyn
może zostać wycięte, tymczasowo przechowane
jest niewielka).
we wiązkach a potem przetworzone na zrębki.
W przypadku drzew o małej średnicy wycinki
Linie do produkcji zrębek drzewnych
mogą w dużym stopniu różnić się pod względem
mechanizacji (np. ręczne, częściowo/w pełni
Harwester umożliwia jednoetapowy proces
zmechanizowane) w zależności od potrzeb
produkcji zrębków drzewnych. Zaletą tego
(Rys. 2)
sposobu jest prosta obsługa i transport
zebranej biomasy w formie sypkiej. Dzięki temu
Wycinki z przechowywaniem materiału
możliwe jest użycie maszyn wykorzystywanych
drzewnego w wiązkach (krok po kroku)
w rolnictwie (zaprojektowanych do zbierania
zielonej kukurydzy, a przystosowanych do
Przy zrębie całych drzew, drzewa oraz pędy
zbioru drewna). Jeżeli wymagany jest dłuższy
odcinane są od pnia i układane w wiązki
okres przechowywania (zbiór świeżej biomasy),
lub
pojawia się problem biodegradacji organicznego
zebrane
rozładunkowej.
i
transportowane
Po
do
przechowaniu,
stacji
zostają
materiału i rozwoju grzybów.
9
3.1.1.2
Przetwarzanie
materiału
drzewnego
Produkcja zrębek drzewnych
Do produkcji zrębek z pozostałości drzewnych
bądź całych drzew używa się wysoko obrotowych
rębaków oraz rozdrabniaczy.
Przesiewacze gwiazdowe dzielą zrębki na trzy
części (drobne, średnie i niewymiarowe). Zaletą
użycia przesiewaczy gwiazdowych jest to, że w
przeciwieństwie do przesiewiacza rotacyjnego
można dostosować intensywność i prędkość,
pozwalając na zróżnicowany rozmiar zrębek.
Dodatkowo wibrujące przesiewacze najlepiej
nadają się do przesiewania drobnego, suchego
materiału.
Rys.3. przedstawiono główne etapy produkcji peletów.
[1]
Ścinanie i młócenie
Ścinanie jest etapem pośrednim, zazwyczaj
Pelety
łączonym z innymi etapami. Ściananie odbywa
Peletyzacja gwarantuje największą jednorodność
wiązania.
biopaliwa stałego. Zaletą tej technologii jest
uzyskanie wysokiej wartości opałowej paliwa.
Koszty magazynowania, kotła i konserwacji są
niższe niż przy użyciu kotła na zrębki. Zawartość
wilgoci surowca (głównie pył drzewny i wióry)
zostaje obniżona podczas suszenia i kompresji
dzięki którym zawartość wilgoci spada poniżej
10%. W celu zminiejszenia zapotrzebowania na
się często wraz z procesem rozdrabniania oraz
Wykorzystanie
metodą
zbierania
jest
zboża.
najczęstszą
Dzięki
czemu
pozyskiwane są ziarna oraz słoma. Zmłócona
słoma jest często rozdrabniana i szeroko
rozsypywana w celu zaorania jej w późniejszym
czasie.
energię, materiał powinien być drobny i suchy.
Poniższe etapy przetwarzania słomy zależą od
3.1.2 Biomasa z bylin
produkcji biopaliw stałych z bylin, można
Biomasa pochodząca z roślin jednorocznych
w balach oraz w formie peletów (Rys 4).
bądź wieloletnich to surowiec pochodzący z
odpadów z produkcji rolniczej (np. słoma) lub
upraw energetycznych, np. miskant.
wybranej formy wykorzystania. W procesach
otrzymać paliwo w 3 formach: jako rozdrobnione,
Rozdrobniony materiał
Rozdrobniona
z
bylin
tego
10
kombajnu
przez
biomasa
jest
urządzenia
przystosowane.
produkowana
specjalnie
Kanał
do
wyrzutowy
Rys.4. Uproszczony łańcuch zbioru i przetwarzania bylin [1]
transportuje rozdrobniony materiał do pojazdu
Pelet
transportowego poruszającego się razem z
Ze względu na niską wartość opałową, a wysokie
maszyną.
wymagania co do jednorodności i logistykę
nasypowej,
transportu, biomasę z bylin można przetwarzać
rozdrobniony materiał nie nadaje się do
na pelety. Ze względu na to, że jeszcze nie
transportu – transport na długim dystansie nie
zbudowano mobilnych urządzeń do produkcji
jest uzasadniony ekonomicznie. Tereny najbliżej
peletów z bylin na polu, produkcja peletu
miejsca pozyskania materiału, wykorzystywane
odbywa się w urządzeniach stacjonarnych.
Z
powodu
niskiej
gęstości
są do rozdrabniania materiału. Ostrość noży do
siekania ma znaczny wpływ na jakość materiału.
3.2 Kryteria jakości
Tępe ostrza znacznie zwiększają ilość pyłu.
Zrębki drzewne
Bale
Jakość paliwa jest kluczowa dla sprawnego
Byliny mogą być związane w belki w jednym bądź
funkcjonowania
kilku procesach. Słoma może być związywana
zrębki drzewne nie są przystosowane do
w mniejsze lub większe bale (Rys. 5). Normalnie
spalania mokrego paliwa (o wilgotności >
używa się okrągłych lub prostokątnych pras.
35%). Duże kawałki drewna mogą blokować
ciepłowni.
Ciepłownie
na
podajnik śrubowy zatrzymując jego pracę. Do
11
Rys.5. Normalnie używa się okrągłych lub prostokątnych pras [1]
bezawaryjnej pracy ciepłowni o mocy 100 kW
Obecnie prowadzone są badania i analizy
należy dostarczać jednolite paliwo. Jednolity
mające na celu ustalenie jak wykorzystać
rozmiar paliwa można zapewnić poprzez
potencjał zrębek jako paliwa
zrębkowanie ostrymi nożami i odpowiednim
w celu ograniczenia szkodliwych emisji i
ustawieniem przesiewacza i rękawa za ostrzami.
zwiększenia lokalnej wartości dodanej [2].
W celu zapewnienia efektywnego spalania
wymagana jest stała wilgotność paliwa.
Pelety
Charakterystyka zrębek drzewnych określona
Europejski norma 14961-2 weszła w życie w 2010
jest właściwymi normami. W 2014 r. przyjęta
roku jako piersza ogólno europejska norma dla
została norma DIN EN ISO 17225 Część 4
peletów drzewnych. Standard klasyfikuje pelety
“Klasyfikacja
najbardziej
w trzech kategoriach: A1 i A2, dla odbiorców
odpowiednią normą ISO i zastępuje poprzednio
końcowych, jak również klasę B - tzn. “pelet
stosowane normy takie jaki DIN EN 14961 Część
przemysłowy”.
zrębek”.
Jest
ona
4 i austriacką ÖNORM M 7133.
Europejska norma promuje pelet, definiując
Norma DIN EN ISO 17225-4 określa cztery klasy
jego parametry tj. długość, średnica, zawartość
jakości (A1, A2, B1 i B2). Każda z klas opisuje
popiołu,
określone
surowca
Wyrażona w konkretnych wartościach oznacza
pochodzenia i fizycznej charakterystki paliwa
między innymi: długość peletu 40 mm, z
(np. wilgotność, zawartość popiołu, wartość
dopuszczeniem 5% dłuższego peletu, jednak
opałowa, gęstość nasypowa).
nie dłuższego niż 45 mm. Zawartość popiołu,
wymaganii
dotyczące
wilgotność
i
wartość
opałową.
przy temperaturze spopielania 550 ° C, może
12
wynosić od 0,7 do 1% dla klas A1 i A2. Zawartość
Słoma
drobin nie może przekraczać jednego procenta.
Pelety przemysłowe oznaczone klasyfikacją EN
Słoma z wysoką, bądź zbyt dużą wilgotnością
B nie były częścią programu ENplus.
może powodować usterki techniczne kotła
(żużel, problemy z odprowadzeniem popiołu
Dzięki programowi certyfikacji Enplus, cały
jak i wzrost emisji zanieczyszczeń). Wartość
łańcuch dostaw peltów jest monitorowany
opałowa słomy jest zależna głównie od
od produkcji do dostawy do użytkownika
wilgotności. Dobrej jakości słoma oraz paliwa ze
końcowego. Program ENplus zapewnia wysoką
słomy zawiera mniej niż 15% wilgoci. Najlepszą
jakość paliwa i pełną przejrzystość łańcucha
słomą do spalania w kotłach jest słoma szara
dostaw.
pozostawiona na polu i wypłukana przez
rosę i deszcz, obniżając zawartość związków
Z powodu wyższych wymogów niż inne normy,
odpowiedzialnych za korozję w kotłach. Słoma
ENplus jest oznaczeniem wysokiej jakości
powinna być zbierana i prasowana tak, aby
peletów [3].
nie zawierała zanieczyszczeń takich jak piasek,
kamienie, folie bądź sznurki.
13
4. Rekomendacje dla dostawców
4.1 Jak zapewnić odpowiednią jakość
paliwa i efektywność ekonomiczną
Najlepszym sposobem zapewnienia wysokiej
jakości paliwa jest zaangażowanie dostawcy
w prawidłowe działanie ciepłowni. Jeżeli wielu
dostawców współpracuje razem, każda dostawa
musi zostać zważona, wilgotność sprawdzona,
a cena odpowiednio dostosowana do wartości
opałowej. Paliwo o zbyt wysokiej wilgotności
nie powinno być przyjmowane, z wyjątkiem
gdy zastosowane są kotły do spalania paliwa o
dużej wilgotności. Nowe standardy „CEN” dla
paliw drzewnych muszą być spełnione zarówno
w odniesieniu do dostawców paliwa jak i do
że ceny drewna często się wahają co może
znacznie wpłynąć na zyskowność inwestycji. [5]
Transport
Bliskość źródła dostaw paliw jest decydującym
kryterium opłacalności przedsięwzięcia (niskie
koszty
transportu).
nieprzetworzonego
Transport
drewna,
surowego,
jest
bardziej
opłacalny (w porównaniu do niskiej gęstości
nasypową),
ponieważ
objętościwami
Potrzebne
skutkuje
mniejszmi
transportowanego
drewno
może
być
paliwa.
następnie
zrębkowane w miarę potrzeb. [6]
dostawców kotłów.
Składowanie i przechowywanie
Zrębki drzewne
drewna lub odpadków tartacznych przed
Mobilizacja
energii niezbędną do suszenia.
Surowiec
Składowanie
powinien
być
segregowany
(według wilgotności, zawartości kory i liści/
igieł, zanieczyszczeń) w celu zapewnienia jak
najlepszej jakości surowca.
Wykorzystanie materiału o gorszej jakości (np.
odpadki z pielęgnacji parków/terenów zielonych)
może znacznie obniżyć koszty. Współpraca z
władzami lokalnymi może to umożliwić.
Pozyskiwanie odpadków drzewnych z lasów
prywatnych również może obniżyć koszty.
Ustanowienie szerokiej sieci dostawców pozwala
na elastyczne dostosowanie do zmienijącej się
jakości i cen.
Korzystne ceny i regularne inspekcje mogą
stworzyć
paliwami
środowisko
drzewnymi.
i
przechowywanie
surowego
zrębkowaniem pozwala zaoszczędzić dużą ilość
zgodnie z jakością już przy przetwarzaniu
14
długoterminowego kontraktu, należy pamiętać,
sprzyjające
Przez
handlowi
podpisanie
Składowanie kłód wymaga znacznie mniej
przestrzeni i wkładu niż magazynowanie zrębek
drzewnych.
Rozdrabnianie
Ostre noża i wymienne przesiewacze/sita są
niezbędne przy produkcji wysokiej jakości
zrębek drzewnych. Nawet przy dużych ilościach,
posiadanie własnego rębaka nie jest konieczne
z ekonomicznego punktu widzenia.
Dobrym rozwiązaniem są punkty przetwarzania
biomasy.
Suszenie
Zaleca się suszenie surowca jeżeli ciepłownia
wymaga paliwa o niskiej zawartości wilgoci,
bądź długiego okresu magazynowania.
Wstępne suszenie drewna przeprowadzane jest
Pelety
zazwyczaj na otwartych terenach wystawionych
Jakość peletów nie jest zależna tylko od rodzaju
na wiatr i zazwyczaj trwa od zebrania surowca
surowca i metody jego produkcji. Odpowiedni
do następnego sezonu grzewczego.
transport i magazynowanie w silosie ma wpływ
drewna
na jakość peletów. Naprężenia mechaniczne
na otwartej przestrzeni przez jeden sezon,
oddziałujące na palety (abrazja) zwiększa
pozwala na osiągnięcie wilgoci, poniżej 30%.
rozdrabnianie peletu. Odpowienie wymiary
Zrębki wykorzystywane są zazwyczaj w małych
rur napełniających silos, stwarzają możliwość
instalacjach. Jednakże w dużych instalacjach
odpowiedniego przechowywania paliwa.
zazwyczaj wykorzystywane są mokre zrębki,
Zbyt wysoki udział rozdrobnionego peletu, może
które zabezpieczają przed przegrzewaniem.
doprowadzić do zaburzeń pracy podajnika
Przechowywanie
swieżo
ściętego
śrubowego lub wpłynąć negatywnie na proces
Magazynowanie
spalania i zwiększoną emisję. Sprzedawcy
Magazynowanie paliwa generuje koszty i
peletów
powoduje straty energii z powodu procesów
załadunkowym przed dostawą do klienta. Za
biologicznych (np. świeże zrębki, straty ≈4%/rok).
pomocą dmuchaw odbywa się odpylanie.
Taka sytuacja ma miejsce w szczególności gdy
Następnie pelety transportowane są do suchego
wilgotne i drobne paliwo jest magazynowane w
silosa. Przed załadunkiem ewentualny pył może
zbyt małych magazynach. Procesy biologiczne
być usunięty przez spłukanie wodą.
oddzielają
drobiny
w
punkcie
i chemiczne mogą powodować samoistne
zagrzewanie, a w szczególnych przypadkach,
Słoma
samoistny zapłon magazynowanego paliwa.
Z powodu niskiego stosunku masy do objętości,
W niektórych przypadkach (nieprzejezdne drogi
słoma ma niską wartość opałowaą i tym
zimą uniemożliwiające dostawę) uzasadnione są
samym wyższe wymagania co do przewozu
większe magazyny paliwa.
i magazynowania. Z tego powodu transport
Możliwe jest magazynowanie zrębek w stosach
słomy i innych bylin jest ograniczony. Ceny
przykrytych
zabezpieczającym,
słomy mogą znacznie różnić się w zależności
jednak potrzebne są do tego odpowiednie
od występowania w regionach, np. w regionach
warunki (kąt nachylenia, gleba, napowietrzenie,
gdzie hodowana jest znaczna ilość bydła, drobiu
itp.)
lub gdzie uprawia się warzywa, ceny słomy będą
Bliskość kilku ciepłowni o zróżnicowanym
wyższe niż w regionach uprawy zbóż, gdzie
zapotrzebowaniu paliwa jest ekonomicznie i
zapotrzebowanie na słomę jest niskie.
logistycznie korzystne.
Sposobami na osiągnięcie wysokiej jakości
materiałem
słomy są [4,7]:
Transport do konsumenta
• zebranie kamieni po wysiewie,
Do transportu zrębek wykorzystuje się ciężarówki
• unikanie nawozów zwierających chlor,
i maszyny rolne. Sprzedawca ponosi ryzyko
• unikanie
transportu i jakości paliwa (zanieczyszczenia
ładunku).
pestycydów
opóźniających
dojrzewanie,
• młócenie po osiągnięciu pełnej dojrzałości
plonów,
• pozostawienie słomy na polu na kilka dni,
15
• sprasowanie
w
celu
bądź zewnętrzny magazyn na poziomie
uniknięcia
zanieczyszczeń takich jak kamienie, piasek
piwnicy
i glina,
ciepłowniach komunalnych magazynowanie
domy);
w
lokalnych
wyłącznie na parterze;
• nie wykorzystywanie mokrego zboża i
skrajów pól, gdzie znajduje się duża ilość
(duże
• Łatwy dostęp do wszystkich komponentów
ciepłowni;
chwastów,
• prasowanie słomy o zawartości wilgoci
• W dużych domach ściany i sufit piwnicy
muszą być z ognioodpornego materiału,
poniżej 15%,
lub
bez żadnych innych urządzeń i instalacji
przykrytego składu słomy na suchym,
elektrycznych, kontaktów, żarówek itp. w
twardym podłożu,
magazynie peletu
• wykorzystywanie
zadaszonego
• stosowanie ujednoliconych partii słomy,
• Rurociągi ogrzewania komunalnego mogą
być zakopane w ziemi (taniej niż na ulicy)
• poinformowanie rolników i kontrahentów
odpowiedzialnych za zbiór i prasowanie
słomy co do wymagań jakościwoych.
4.2 Techniczne wymagania w ciepłowni
4.3 Umowy na dostawy biomasy
W
zależności
od
rodzaju
paliwa,
liczby
dostawców jak i możliwości operatora ciepłowni
Najlepszymi
warunkami
dla
zastosowania
do wkładu własnego możliwe są różne kontrakty.
ciepłowni na biomasę są jak następuje:
• 60-100%
zapotrzebowania
może
pokryte
zostać
na
przez
ciepło
biomasę
Poniżej
• istniejąca
kotłownia
z
odpowiednim
kominem
• możliwość
instalacji
zewnętrznego
magazynu paliwa
• ciepłownia powinna być dostosowana do
dużych (ciężkich) pojazdów dostawczych
(kąt skrętu, nawierzchnia),
• brak barier dla przyczep wywrotek,
• brak
barier
w
Objętość
W określeniu objętościowym, należy brać pod uwagę również drewno.
Niska dokładność tej metody wynika z różnic gęstości asortymentu,
mające znaczący wpływ na wynik. Metoda ta najlepiej sprawdza się w
bardziej skomplikowana niż w przypadku modelu objętościowego. Ten
model jest bardziej odpowiedni dla niejednolitych paliw.
W celu zwiększenia dokładności pomiaru wartości opałowej wymagany
jest dodatkowy pomiar zawartości wilgoci.
Zaletą tej metody jest zmniejszony wymóg pomiaru przy dostawie i
wysoka dokładność pomiaru. Jednakże może następować błąd pomiary
podczas funkcjonowania ciepłowni, zanieczyszczenie kotła może
powodować podwyższanie temperatury i tym samym niższą efektywność
jego pracy.
Metoda jest odpowiednia wyłącznie w przypadku gdy biomasa jest
dostarczana wyłącznie przez pojedyńczego dostawcę.
pomieszczeniu
Opisane modele kontraktów na dostawę biomasy
magazynowania (betonowe kolumny na
można znaleźć na www.bioenergy4business.eu/
środku pomieszczenia)
services/delivery-contract-model.
• Wystarczająca przestrzeń z odpowiednim
dostępem w istniejącym pomieszczeniu,
16
określona na podstawie ilośći i rozmiarów bel słomy.
Określenie masy odbywa się zazwyczaj przy użyciu wagi. Metoda ta jest
wilgoci
regionu gdzie jest zainstalowana,
modele
przypadku jednolitych dostaw.
ciepła
• wysoka akceptacja ciepłowni na terenie
Masę i zawartość
ciągu roku,
różne
Ta metoda wymaga najmniejszego nakładu pracy. Objętość może być
Ilość wytworzonego
• równomierne zapotrzebowanie na ciepło w
są
kontraktów/określenia ceny paliw, ze względu:
(zainstalowany kocioł nie może pracować
poniżej 30% obciążenia),
przedstawione
4.4 Relacje społeczne
Planowanie
W celu zainsteresowania lokalnej społeczności
• Konsultacja wyboru paliwa;
wykorzyatniem
biopaliw
stałych,
dostawcy
• Kontraktowanie
wydarzeniach, jak i rolniczych i w regionalnych
gazetach.
Prezentowanie
przykładów
jest
długoterminową gwarancją ceny;
• Logistyka transportu paliwa, również dla
firm zewnętrznych.
najlepszych
najlepszym
sposobem
pozyskania potencjalnych inwestorów. Należy
zwrócić uwagę, że takie projekty są prawdziwymi
przedsięwzięciami biznesowymi, a dodatkowo
Edukacja
• Oferowanie seminariów na temat paliw
drzewnych i odnawialnej energii, inżynierii,
tworzą wartość dodatnią (lokalna wartość
oszczędności
dodatnia, miejsca pracy, wykorzystanie zasobów
architekci,
gospodarowanie, redukcja CO₂).
dla
(planiści,
administracja,
głównych
instalatorzy,
potencjalni
inwestorzy);
Kluczowymi osobami z którymi należy się
• Organizacja wizyt potencjalnych operatorów
i mieszkańow w pokazowych ciepłowaniach
skontaktować są:
na biomasę.
• Wykonawca (architekt, koordynator budowy,
konsultant odpowiedzialny za planowanie
systemu ciepłowniczego)
dostawcami co do utylizacji popiołu. Jadnakże
• Lokalni rolnicy
miejscowości
–
Utylizacja popiołu
Dla wygody klienci często umawiają się z
• Burmistrz miasta
mieszkańcy
energii
interesariuszy
źródeł odnawialnych i nimi zrównoważone
• Mieszkańcy
konserwacja,
finansowanie, kontrakty na dostawy paliwa z
biomasy powinni zwracać na siebie uwagę
przez prezentacje podczas różnego rodzaju
ciepła,
nie
i
należy
przyszli
realizować
przedsięwzięcia wbrew woli mieszkańców
jest
to
kosztowne
rozwiązanie.
Utylizacja
popiołu nie jest główną działalnością dostawcy,
a pojazdy dostawcze nie mogą być użyte do
wywozu popiołu, utylizacja popiołu przez
4.5 Usługi
dedykowane przedsiębiorstwa jest opłacalnym
Z powodu braku wiedzy głównych interesariuszy
wziąć na siebie odpowiedzialność za utylizację
biznesem. Tym samym dostawca biomasy może
(planiści, instalatorzy, architekci, administracja
odpowiedzialna
dostawcy
za
biomasy
projekty
powinni
budowlane),
służyć
swoim
doświadczeniem i wiedzą zarówno z powyżej
wymienionymi osobami jak i operatorom
ciepłowni. Zazwyczaj inwestor ciepłowni na
biomasę, zamawia pełną obsługę i można
oferować następujące konsultacje i usługi:
popiołu.
Utylizacja popiołu różni się w krajach Unii
Europejskiej. Na przykład w Danii, wynajęcie
firmy, która zajmuje się utylizacją popiołu
generuje koszty z powodu wyższych kosztów
pracy i podatków. Zalecane jest rozpatrzenie
różnych możliwości.
17
Zbilansowanie próchnicy w glebie jest jednym
• rachunek za ciepło powinien być wystawiany
z warunków energetycznego wykorzystania
na podstawie ustalonej ceny ciepła i opłaty
słomy.
stałej,
Przy
wykorzystaniu
do
celów
• okres umowy powinien wynosić 15 lat.
ciepłowniczych, zaleca się recykling popiołu z
najwyższą zawartością składników odżywczych.
Ilość słomy zależy od regionu i różni się ze
Ubezpieczenie systemu grzewczego i kotła
względu na warunki naturalne (gleba i klimat),
pokrywane jest z ogólnego ubezpieczenia
rotacji upraw i inwentarza zwierzęcego. W celu
budynku.
określenia ile słomy może zostać wykorzystane
należy
przeprowadzić
badania
4.6 Koszt dostawy biomasy
zawartości
próchnicy w glebie.
Zrębki drzewne
Więcej informacji na temat „zbierania i utylizacji
popiołu” można znaleźć w broszurze [8,9]
Wiele łańcuchów dostaw biomasy jest w praktyce
wykorzystywane. Poniżej przedstawione są trzy
Świadczenie usług dostaw ciepła
warianty łańcuchów dostaw biomasy:
• Wariant 1: Połączony łańcuch procesów
Rekomendacje
dla
osób/firm
chcących
(materiał/wykorzystanie
energetyczne),
świadczyś usługi dostawy ciepła (w systemie
częściowo zmechanizowany, spedycja przez
ESCO) są następujące:
wyciągarkę, specjalne traktory leśne bądź
• należy
upewnić
się,
że
ciepłownia
przyczepy leśne z żurawiem, obróbka przy
funkcjonuje prawidłowo,
• zainstalować
leśnej drodze, przewóz ciężarówką.
automatyczny
system
• Wariant 2: Łańcuch odpadków drzewnych
alarmowy (zazwyczaj problemy można
(odpadki
rozwiązać zanim klienci będą go świadomi),
częściowo zmechanizowany, mechaniczno-
• opłata
za
podłączenie,
drzewne
z
wycinki
drzew),
zwyczajowo
ręczny zbiór już ukończony, dostarczanie
związana ze stawką za ciepło, jest różna dla
do leśnej drogi wyciągarką, spedycja przez
nowych bądź remontowanych budynków,
wyciągarkę, specjalne traktory leśne bądź
• zawrzeć oddzielne umowy na sprzedaż
przyczepy leśne z żurawiem, obróbka przy
ciepła i wynajem magazynu paliwa,
leśnej drodze, przewóz ciężarówką.
• wykorzystywać ciepło, które jest mierzone
• Wariant 3: Połączony łańcuch procesów
przez skalibrowany miernik ciepła,
(materiał/wykorzystanie energetyczne), w
Tabela 2. Koszty procesów pozyskania paliwa € / m³ [10]
Wariant 1
18
Wariant 2
Min
Mediana
Max
Min
Mediana
Wyrąb
2
6
12
Spedycja
2
5
13
2
5
Obróbka
2
4
5
4
Suma
6
15
30
6
Wariant 3
Max
Min
Mediana
Max
3
8
20
13
2
4
13
4
5
2
3
4
9
19
7
15
31
Tabela 3. Koszt przechowywania zrębek leśnych (wliczając transport do magazynu i załadunek) [1]
€2012 /t suchej masy
Składowanie luzem na płycie
Składowanie luzem
betonowej
w budynku
Transport do magazynu
4,5
4,5
Załadowanie magazynu
4,6
4,6
10,4
19,3
Koszt strat drewna¹
5,3
3,6
Całkowity koszt
24,8
32
Koszt budowy magazynu
(wliczając
konserwację
i
ubezpiecznie)
1
Kalkulacja kosztów: Straty suchej masy podczas składowania (12%) pomnożone przez koszt składoania
pełni zmechanizowane, zbiór i przetwarzanie
kombajnem zrębowym (harwesterem) ze
Tabela 5. Koszt składowania słomy [11]
Koszt
standardowym agregatem, spedycja przez
forwader, obróbka przy leśnej drodze,
przewóz ciężarówką.
Tabela 4. Koszt transportu z magazynu do użytkownika
końcowego [1]
Ciągnik + 2
Przyczepa
przyczepy
ciężarówki
Odległość (km)
€2012 /m³
€2012 /m³
5
1,3
0,8
10
2,5
1,1
20
4,9
1,4
50
12,1
2,2
€/t surowca
Koszt surowca
17,90
Prasowanie
17,40
Załadunek, transport bali
(10km), rozładunek
Koszt magazynu
zadaszonego (Wariant A)
10,90
20,10
Koszt magazynu, Wymiary
hali 10 x 15 m
38,20
(Wariant B)
Koszt magazynu
niezadaszonego
66,30 -84,40
Słoma
Wykorzystanie słomy można podzielić na
następujące etapy: wiązanie w bele, załadunek,
transport, rozładunek i składowanie. Wymóg
wysokiej jakości słomy wyklucza składowanie na
polu bez przykrycia.
Jeżeli słoma nie jest wykorzystywana przy miejscu
magazynowania należy dodatkowo wziąć pod
uwagę koszt transportu. Koszt transportu przy
użyciu ciągnika z dwoma przyczepami wynosi
0.65 €/ton-kilometr. [12]
Pelety
Produkcja peletów z odpadów drzewnych może
być zrealizowana w następujących krokach:
suszenie, przemiał, peletyzacja, chłodzenie,
składowanie. Koszt składowania uwzględnia
koszt inwestycjny budowy magazynu. Koszty
osobowe obejmują: produkcję, marketing i
koszty administracyjne.
Koszty budowy, infrastruktury i planowania
19
zostają włączone do „Kosztów inwestycyjnych”.
transport surowca, produkcja peletu powinna
„Urządzenia drugoplanowe” wliczane są do
być połączona z produkcją surowca (np.
kosztów inwestycyjnych, które nie mogą zostać
tartakiem). Koszt transportu do użytkowników
zaliczone do innych kategorii, między innymi
końcowych zależy od odległości dostawy i
energia elektryczna potrzebna do korzystania z
zamówionej ilości peletu.
przesiewaczy i podajników.
Koszt dystrybucji peletu podany jest poniżej w
tabeli 6. W celu uniknięcia wysokich kosztów,
Tabela 6. Kalkulacja kosztów produkcji peletów
(bez podatków) [13]
Koszty
Koszt
€2008/t
Suszenie
48.1
Transport z miejsca produkcji do
magazynu tymczasowego
Mielenie
2.70
Rozładunek ciężarówki i załadunek
Peletyzacja
9.2
Chłodzenie
0.3
Składowanie
3.8
Urządzenia
drugoplanowe
Koszty osobowe
Surowce
Inwestycjyjne ogólne
Suma
20
Tabela 7. Całkowity koszt dystrybucji peletów
[14]
3.5
8.7
58.7
1.6
136,60
silosa
€2008/t
3,4
3.0
Opłata za tymczasowy magazyn
7.1
Przesiewanie przed załadunkiem
5.5
Załadunek
3,0
Transport z magazynu tymczasowego
do użytkownika końcowego
3,4
Całkowity koszt
25,4
5. Najlepsze przykłady
W celu zapewnienia nieprzerwanej pracy
drewna. Jeżeli ilość materiału przekracza 1000
ciepłowni (średniej wielkości) niezbędne są
metrów sześciennych, zewnętrzna firma zajmuje
zrębki o odpowiedniej wielkości, wolne od
się jego rozdrabnianiem.
obcych substancji. Najbardziej wydajne spalanie
można osiągnąć gdy paliwo ma jednolitą
Wysokiej jakości zrębki są potem przetwarzane
wilgotność.
w zrębki thermochip® w zakładzie w Hagenow.
Pozostałe części drzewne (drobiny drzewne) z
Serwis biotherm GmbH produkuje wysokiej
zakładu przetwarzania biomasy są docelowo
jakości zrębki spełniające wymogi. Zrębki
sprzedawane klientom końcowym.
dystrybuowane są jako thermochip® do kotłów,
elektrowni i lokalnych ciepłowni komunalnych.
Według wieloetapowego procesu przesiewania
Zrębki thermochip® charakteryzują się wysoką
zrębków thermochip® są niezwykle małe.
wartością opałową 4,368 kWh/kg i jednolicie
Co więcej pozwala to na zminimalizowanie
niską zawrtością wilgoci. Co więcej zrębki są
zawartości popiołu. Prowadzi to do niższych
regularnie
kosztów oczyszczania.
analizowane
przez
zewnętrzny
instytut.
Wartość
opałowa
zrębków
thermochip®,
przetwarzania
wynosząca 4,368 kWh / kg pozwala na redukcję
biomasy i własną elektrownię na odpadki
ilości spalanego paliwa oraz emisji i pozostałości
drzewne klasy A1 i A2 w Hagenow. System
spalania.
Firmą
zarządza
zakładem
kogeneracji produkuje energię elektryczną i parę
wodną zarówno do procesów przemysłowych
Cena
zrębek
thermochip®,
ze
średnią
jak i do suszenie zrębek. Suszarka kontrolująca
wilgotnością - 20%, wynosiła € 120 za tonę
wilgotność i temperaturę gwarantuje stałą
(wliczając koszt transportu). Dla porównania:
zawartość wilgoci w paliwie. W tempraturze 110
W Niemczech średni koszt paliw z biomasy tej
°C zrębki są suszone do pożądanej zawartości
jakości wynosił między € 130 – 140 za tonę pod
wilgoci, a niszczone są również bakterie i
konie 2015 r. [10]
grzyby. Dzięki temu materiał jest biologicznie
nieaktywny i nie może spróchnieć lub się
zagrzewać w trakcie magazynowania.
Zrębki pochodzą głównie z kłód i pozostałości
drzewnych z lasów. Małe ilości pochodzą
również z drzewnych odpadków pielęgnacji
parków i poboczy dróg. Drewno odpadkowe z
procesów przemysłowych jest też tymczasowo
przechowywane jako surowiec w składowisku
21
6. Kontakty i źródła
Kontakty
Bądź w kontakcie z krajowym punktem kontaktowym B4B:
AUSTRIAN ENERGY AGENCY
(OSTERREICHISCHE ENERGIEAGENTUR)
AEBIOM
CENTRE FOR RENEWABLE ENERGY
(THE EUROPEAN BIOMASS
SOURCESAND SAVING FONDATION
ASSOCIATION)
(CRES)
Belgium/Europe
Greece
www.aebiom.org
www.cres.gr/kape/index_eng.htm
Austria
http://en.energyagency.at
DEUTSCHES
BIOMASSEFORSCHUNGSZENTRUM
KRAJOWA AGENCJA POSZANOWANIA
ROMANIAN ASSOCIATION OF
ENERGII SA (KAPE)
BIOMASS AND BIOGAS (ARBIO)
GEMEINNUETZIGE GMBH (DBFZ)
Germany
www.dbfz.de/aktuelles.html
Poland
Romania
www.kape.gov.pl/index.php/pl
www.arbio.ro/en/#all
SLOVENSKA INOVACNA A
NACIONALNA ASOCIACIA PO
ENERGETICKA AGENTURA (SIEA)
BIOMASA (BGBIOM)
Slovakia
Bulgaria
www.siea.sk
http://bgbiom.org
ENERGETSKI INSTITUT HRVOJE POZAR
“BIOMASS” LTD (SCIENTIFIC
ENGINEERING CENTRE)
Ukraine
http://biomass.kiev.ua/en
MINISTERIE VAN ECONOMISCHE
ZAKEN
(EIHP)
MOTIVA OY
The Netherlands
Croatia
www.eihp.hr
SCIENTIFIC ENGINEERING CENTRE
www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerievan-economische-zaken
Finland
www.motiva.fi/en
TEKNOLOGISK INSTITUT (DTI)
Denmark
www.dti.dk
Źródła
[1] Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe (2014): Leitfaden Feste Biobrennstoffe,
[2] Bundesverband BioEnergie (2015): Verbundprojekt QualiS, Website: www.qualis-holzenergie.de
(consulted online on 18.12.2015)
[3] Deutsches Pelletinstitut Gmbh (2015); ENplus – das Qualitätszertifikat für Pellets, Website: www.enpluspellets.de consulted online on 14.12.2015)
[4] FNR (2015); Heizen mit Stroh – Wertschöpfung für Landwirtschaft und Kommunen; Website https://
mediathek.fnr.de/broschuren/bioenergie/feste-biobrennstoffe/heizen-mit-stroh-wertschopfung-furlandwirtschaft-und-kommunen.html (consulted online on 14.12.2015)
22
[5] BEM Biomasse Energie Maschinenring GmbH (2012); Umsetzung des Konzeptes zur Verbesserung
der Logistik und Konfektionierung von holzartigen Biomasserohstoffen
[6] Biomassehof Achental (Grassau) (2013); Handbuch der Aufbereitung biogener Brennstoffe zur
Energieerzeugung, Exemplarische Ausführung am Beispiel Biomassehof Achental, Erstellt im Rahmen
des Projektes „Optimierung regionaler Kreisläufe (ORK)“ Förderkennzeichen 03KB053
[7] Weise, C. (2015); Praxisempfehlungen zur Strohnutzung unter Beachtung von Nährstoffkreisläufen
und Humusbilanzausgleich; Fachtagung in Gülzow; Website https://veranstaltungen.fnr.de/fileadmin/
veranstaltungen/2015/Strohtagung/weiser.pdf (consulted online on 14.12.2015)
[8] Centrales Agrar-Rohstoff Marketing- und Energie-Netzwerk e.V. (C.A.R.M.E.N. e.V.) (2015), Website:
www.carmen-ev.de/biogene-festbrennstoffe/biomasseheizwerke/technik/brennstofflagerungaustragung (consulted online on 14.12.2015)
[9] Bayerische Landesamt für Umwelt (LfU) (2009); Aschemerkblatt „Verwertung und Beseitigung
von Holzaschen“; Website: www.waldwissen.net/waldwirtschaft/holz/verarbeitung/lwf_verwertung_
beseitigung_holzasche (consulted online on 14.12.2015)
[10] Technologie- und Förderzentrum im Kompetenzzentrum für Nachwachsende Rohstoff (2015):
Optimale
Bereitstellungsverfahren
für
Holzhackschnitzel;
Website:
www.tfz.bayern.de/service/
presse/107733/index.php (consulted online on 25.01.2016)
[11] Landwirtschaftskammer Niedersachsen (2015), Strohpreisrechner; Website www.lwk-niedersachsen.
de/index.cfm/portal/6/nav/360/article/27287.html (consulted online on 26.01.2016)
[12] Staub, Björn (2012): Kosten in verschiedenen Logistikketten zur Kompaktierung von landw. Biomasse;
Website: www.alb-hessen.de/archiv/home/home.htm (consulted online on 26.01.2016)
[13] Thek Gerold, Obernberger Ingwald (2009): Wood pellet production costs under Austrian framework
conditions. In: Proceeding of the 17th European Biomass Conference & Exhibition, June/July 2009,
Hamburg, Germany, ISBN 978-88-89407-57-3, pp. 2129-2137, ETA-Renewable Energies (Ed.), Italy
[14] Thek, G.; Obernberger, I. (2012): The Pellet Handbook: The Production and Thermal Utilization of
Biomass Pellets. Routledge. ISBN 978-1-136-53991-6.
23
Projekt Bioenergy4Business (B4B) ma na celu wspieranie i promowanie substytutów
paliw kopalnych (węgiel, ropa, gaz) używanych do ogrzewania, takich jak produkty
uboczne przemysłu drzewnego, biomasa leśna, pellety, słoma i inne produkty
biomasy rolniczej wśród krajów partnerskich programu Horizon 2020 i spoza
niego.
Projekt fundowany z : LCE 14 2014 Support Programme „Market uptake of existing
and emerging sustainable bioenergy“ jako część programu Horizon 2020. Wszystkie
publikacje tego projektu odzwierciedlają wyłącznie poglądy autorów. Komisja Europejska
nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji. Konsorcjum członków projektu
Bioenergy4Business nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody, włączając w to bez
ograniczeń bezpośrednie, wyjątkowe, pośrednie, które mogą wynikać z użycia tych materiałów.
www.bioenergy4business.eu
24