Rodzime Rasy owiec - Ochrona bioróżnorodności siedlisk

owca świniarka
Świniarka jest rodzimą rasą owiec, która do połowy XX stulecia występowała
na terenie niemal całej Polski. Jest to owca o użytkowości wszechstronnej, późno
dojrzewająca, drobnej budowy, o wolnym tempie wzrostu i dość słabym umięśnieniu.
Okrywa wełnista jest biała złożona z różnego rodzaju włosów. Masa ciała tryków
40–50 kg, maciorek 25–35 kg. Podstawowe zalety tej rasy to: niezwykła odporność
na niekorzystne warunki środowiskowe, minimalne wymagania paszowe oraz duża
odporność na choroby i niekorzystne warunki bytowania.
W ekosystemie owca ta stanowi alternatywny czynnik służący ochronie środowiska
bądź swoisty rodzaj folkloru agrarnego.
Rodzime rasy owiec
w czynnej ochronie
środowiska przyrodniczego
wydano w ramach projektu MF EOG ,,Ochrona bioróżnorodności siedlisk trawiastych wschodniej Lubelszczyzny”
(Nr 520/2014/Wn-03/OP-XN-02/D)
1
1
Brak użytkowania runi w siedliskach objętych ochroną przyrody jest m.in. przyczyną
sukcesji wtórnej, która objawia się wzrostem udziału krzewów oraz drzew, zubożeniem
różnorodności biologicznej i tym samym zachwianiem równowagi ekologicznej
wymienionych terenów. Niekontrolowane zarastanie siedlisk przyczynia się bowiem
do ginięcia wielu cennych gatunków roślin i zwierząt oraz powoduje nieodwracalne
zmiany w krajobrazie. W celu zapobieżenia opisanym zjawiskom zalecany jest
kontrolowany wypas owiec.
Pozytywnymi przykładami promującymi wprowadzanie owiec na obszary,
w których niegdyś bytowały jest prowadzony obecnie wypas owiec m.in. na halach
i polanach górskich w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego, w Roztoczańskim
Parku Narodowym, na obszarze Jury Krakowsko-Częstochowskiej czy też w Parku
Krajobrazowym – Podlaski Przełom Bugu.
W ramach niniejszego Projektu1 wypas prowadzony jest na obszarach Natura 2000
zlokalizowanych w województwie lubelskim w rezerwatach Stawska Góra,
Gródek k/Hrubieszowa oraz Kąty k/Zamościa.
Główne korzyści z wypasu owiec na terenach przyrodniczo cennych to:
utrzymanie, a następnie zwiększenie różnorodności biologicznej środowiska
powstrzymanie sukcesji wtórnej drzew i krzewów
zwiększenie ilość światła docierającego do gleby (wzrost jej temperatury)
wzbogacenie gleby w substancje odżywcze bez zmiany jej odczynu
(odchody owiec)
powstrzymanie erozji poprzez wzmocnienie systemu korzeniowego roślin
(ugniatanie gleby)
przywrócenie i zachowanie regionalnego krajobrazu ze zwierzętami
gospodarskimi.
Istotną decyzją przy wypasie jest dobór odpowiedniej rasy zwierząt. Uwzględniając
główne uwarunkowania i dotychczasowe doświadczenia z tego zakresu wybór pada
na rodzime populacje co przyczynia się do utrzymywania bioróżnorodności wśród
zwierząt gospodarskich. Na terenie Polski środkowo-wschodniej takimi rodzimymi
populacjami są owce uhruskie oraz świniarki.
owca uhruska
Owca uhruska będąca odmianą polskiej owcy nizinnej to rodzima populacja
wytworzona na potrzeby środkowo-wschodniej Polski. Zwierzęta te charakteryzują
się wełną białą jednolitą o sortymencie BC–C i wydajności około 5,5 kg u maciorek
oraz 9–10 kg u tryków. Pod względem budowy są to owce średniej wielkości
osiągające masę ciała 60–80 kg maciorki i 95–110 kg tryki. Jagnięta charakteryzują
się dobrym tempem wzrostu i wysokimi parametrami użytkowości mięsnej.
Dojrzałość rozpłodową owce uzyskują już w pierwszym roku życia, a ich plenność
życiowa oscyluje w granicach 140–160 %.
Jako zwierzęta wytworzone na Lubelszczyźnie i utrzymywane tu od wielu lat,
doskonale przystosowane są do warunków panującego klimatu dobrze znosząc
zarówno alkierzowy jak i pastwiskowy system utrzymania. Wspomniane zalety owiec
uhruskich sprawiają, że zwierzęta te mogą być wykorzystywane do czynnej ochrony
przyrody.