Mater_kontrast_MRI-PJR-2010

© Pol J Radiol, 2010; 75(1):
Varia
Nowe nanomateriały magnetyczne do zastosowań w MRI
Krystyna Schneider1, Janusz Przewoźnik1, Jan Żukrowski 1, Marcin Sikora1,
Czesław Kapusta1, Dariusz Zając2, Mieczysław Rękas3, Adam Świerczyna4,
Andrzej Urbanik4
1 Katedra Fizyki Ciała Stałego, Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków, Polska
2 HASYLAB/DESY, Hamburg, Niemcy
3 Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki, Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków, Polska
4 Katedra Radiologii, Collegium Medicum, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Polska
Praca powstała dzięki finansowaniu przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach projektu
PBZ/MEiN/01/2006/57
Author’s address: Krystyna Schneider, Katedra Fizyki Ciała Stałego, Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej, Akademia
Górniczo-Hutnicza, 30-059 Kraków, Polska, e-mail: [email protected]
Summary
The work presents results of studies of new core-shell magnetic nanomaterials based on iron and
its oxides for applications as contrast agents for medical nuclear magnetic resonance imaging
(MRI). Samples prepared with arc melting (metallic nanoparticles with carbon shells) as well as
partly reducing co-precipitation and sol-gel methods (oxide nanoparticles with SiO2 and TiO2
shells) were studied. The samples obtained were thorougly characterised with respect to their
crystallographic structure, nanoparticle size and magnetic properties. The MRI experiments were
carried out on water suspensions of the materials, revealing their high efficiency in increasing the
contrast for T2 and T2* weighted scans. The result is promising in view of non-toxicity and simple
method of preparation of these nanomaterials.
Wstęp
Nanocząstki magnetyczne należą do grupy materiałów
o bardzo szerokim zakresie możliwych zastosowań bio-medycznych, m.in. takich, jak: izolacja (separacja), oznaczanie
i detekcja biologicznie czynnych związków i ksenobiotyków, targetowanie leków i radionuklidów oraz hipertermia
z zastosowaniem cieczy magnetycznych [1–10]. Do bardzo
ważnych, przyszłościowych zastosowań tych materiałów
należy zaliczyć wykorzystanie ich w obrazowaniu magnetycznego rezonansu (MRI). Czułość i rozdzielczość MRI
może być zwiększona dzięki użyciu środków kontrastujących, które są substancjami aktywnymi magnetycznie, np.
takimi jak paramagnetyczne jony gadolinu, czy nanocząstki
magnetyczne [4,6,9–14]. Ferromagnetyczne lub superparamagnetyczne materiały nanocząstkowe obniżają wartości
czasów relaksacji T2* i T2 przez lokalne zaburzanie jednorodności pola magnetycznego. Nanocząstki magnetyczne przyłączane specyficznie do komórek neoplastycznych
pozwalają zmieniać te parametry w bezpośredniej bliskości
tkanki tarczowej, umożliwiając specyfikację diagnostyczną.
Mimo, iż farmaceutyczne preparaty koloidalne nanocząstek magnetycznych dla MRI są dostępne, jednak technologia stosowania ich w diagnostyce MRI jest wciąż w fazie
początkowej. Istnieją wciąż liczne, dotąd nierozwiązane
problemy dotyczące m.in. aglomeracji cząstek, trudności
w selektywnej orientacji cząstek na komórki tarczowe, czy
niskiej skuteczności wprowadzania cząstek zaadsorbowanych na powierzchni komórek do ich wnętrza.
Niniejszy artykuł przedstawia wyniki kompleksowych
badań własności chemiczno-strukturalnych i magnetycznych nanocząstkowych materiałów typu rdzeń magnetyczny-otoczka, pod kątem ich zastosowań jako środki kontrastujące dla MRI. Materiały były przygotowywane metodą
łukową (topienie w piecu łukowym z odpowiednio przygotowanymi elektrodami) oraz metodą chemiczną (częściowo
redukcyjne współstrącanie). Otrzymano próbki zawierające
nanocząstki materiału magnetycznego w otoczkach węglowych (grafenowych), krzemionkowych i TiO2. Otoczki
takie zapewniają spowolnienie procesu usuwania cząstek
z krwiobiegu i ograniczają wchłanianie pierwiastka magnetycznego, którym tutaj jest żelazo, co zmniejsza ewentualne szkodliwe oddziaływanie na organizm. Jednocześnie,
zastosowanie otoczek nieorganicznych pozwala na jednorodne rozproszenie nanocząstek w ośrodku biologicznym,
zapobiegając ich aglomerowaniu.
Otrzymywanie materiałów nanocząstkowych
Preparatykę nanocząstek żelaza w otoczkach węglowych
(grafenowych) przeprowadzono metodą łukową, która polega na topieniu w piecu łukowym w atmosferze helowej
odpowiednio przygotowanych elektrod. Podczas topienia
materiał elektrody odparowuje i na ściankach pieca (dolnej, górnej i bocznych) osadzają się nanocząstki materiału magnetycznego w otoczkach węglowych. Do otrzymywania próbek użyto grafitowej anody, która była wydrążona wewnątrz i wypełniona sproszkowanym żelazem lub
1
Varia
© Pol J Radiol, 2010; 75(1):
Rycina 1. Widma XANES (wykresy znormalizowanego współczynnika
absorpcji promieniowania X w funkcji energii) przy
krawędzi K żelaza dla próbek nanocząstek maghemitowych
(wygrzewanych w atmosferze powietrza – p lub argonu
– Ar) bez otoczek i w otoczkach krzemionkowych. Dla
porównania zamieszczono widma próbek referencyjnych
tlenków żelaza i żelaza metalicznego.
Rycina 2. Widmo moessbauerowskie 57Fe (zależność transmisji od
prędkości źródła) otrzymane w temperaturze pokojowej
dla próbki nanocząstek maghemitu wygrzewanych
w atmosferze powietrza, w otoczkach krzemionkowych.
Dofitowane składowe oznaczono kolorami: czerwonym,
zielonym i niebieskim, a ich sumę – linią w kolorze
czarnym.
magnetytem – Fe3O4, a katoda miała postać pręta grafitowego. Tą metodą otrzymuje się nanocząstki magnetyczne
o średnicy około 20 nm [15].
Edge Spectroscopy). Zostały one wykonane w temperaturze
pokojowej przy krawędzi K żelaza na stanowisku pomiarowym A1 w laboratorium synchrotronowym Hasylab/DESY
w Hamburgu. W celach porównawczych zbadano równolegle materiały referencyjne o znanej stechiometrii, którymi
były: Fe metaliczne, a-Fe2O3 (hematyt), g-Fe2O3 (maghemit)
oraz Fe3O4 (magnetyt).
Do otrzymywania nanocząstek tlenku żelaza w otoczkach
krzemionkowych wykorzystano metodę częściowo redukcyjnego współstrącania [16–18]. Osad zawierający nanocząstki magnetyczne po kilkukrotnym przepłukaniu był
oddzielany z roztworu przez separację magnetyczną za
pomocą magnesu stałego. W ten sposób otrzymano nanocząstki tlenku żelaza. Badania metodą dyfrakcji promieniowania rentgenowskiego pokazały, że mają one strukturę krystaliczną odwróconego spinelu, taką jak magnetyt.
Znacznie mniejsze stałe sieci niż dla magnetytu wskazują na jego niestechiometryczną odmianę – g-Fe2O3, czyli
maghemit. Rozmiary cząstek wyznaczone z pomiaru szerokości linii w dyfraktogramach rentgenowskich tych próbek
zawierały się w przedziale 8–10 nm. Pokrycie otoczkami
krzemionkowymi przeprowadzono dodając kwas solny do
zawiesiny nanocząstek maghemitowych w roztworze krzemianu sodowego w podwyższonej temperaturze. Po przepłukaniu osadu wodą dejonizowaną i metanolem zastosowano metodę separacji magnetycznej. Otrzymano sferyczne
nanocząstki o zróżnicowanych średnicach (50 nm–1 µm).
Pokrycie nanocząstek maghemitu otoczkami z TiO2 przeprowadzono metodą zol-żel używając tytanowego prekursora metaloorganicznego. Po przepłukaniu otrzymanego
osadu i oddzieleniu od roztworu metodą separacji magnetycznej poddano go wygrzewaniu, które pozwoliło uzyskać
w otoczkach stechiometrię dwutlenku tytanu.
Charakteryzacja chemiczno-strukturalna
i magnetyczna
W celu określenia stopnia utlenienia żelaza i własności
strukturalnych badanych nanomateriałów przeprowadzono pomiary metodą absorpcji promieniowania X w obszarze przykrawędziowym (XANES – X-ray Absorption Near
2
Otrzymane widma przedstawione na Rycinie 1 pokazują, że
kształt i położenie (energia) krawędzi absorpcji dla próbek
nanocząstek tlenku żelaza w otoczkach krzemionkowych
i z dwutlenku tytanu są najbardziej zbliżone do obserwowanych dla maghemitu, g-Fe2O3. Na tej postawie można
stwierdzić, że głównym składnikiem nanocząstek magnetycznych w tych próbkach jest maghemit, czyli utleniona
forma magnetytu, zawierająca głównie Fe3+, a nie Fe3+
i Fe2+, jak w magnetycie. Pokrycie otoczkami krzemionkowymi nie zmienia w sposób istotny kształtu i energii krawędzi absorpcji, skąd można wywnioskować, że nie zmienia ono struktury krystalicznej i stopnia utlenienia żelaza
w rdzeniach nanocząstek.
Potwierdzają to wyniki pomiarów moessbauerowskich
w których obserwuje się sekstety z rozszczepieniem
magnetycznym (odległością linii w sekstecie) odpowiadającym Fe3+ na miejscach oktaedrycznych i tetraedrycznych
w strukturze krystalicznej. Przykładowe widmo moessbauerowskie, dla próbki nanocząstek maghemitu wygrzewanych w atmosferze powietrza, w otoczkach krzemionkowych, przedstawione jest na Rycinie 2. Dofitowana składowa (sekstet) oznaczona kolorem czerwonym odpowiada
jonom Fe3+ na miejscach oktaedrycznych, a składowa oznaczona kolorem zielonym – jonom Fe3+ na miejscach tetraedrycznych. Sekstet o najmniejszym rozszczepieniu (oznaczony kolorem niebieskim), nie występujący dla próbek bez
otoczek, odpowiada jonom żelaza w warstwie przejściowej
między magnetycznym rdzeniem nanocząstki, a otoczką.
Bardzo podobne widma moessbauerowskie otrzymano dla
nanocząstek maghemitowych w otoczkach z TiO2.
© Pol J Radiol, 2010; 75(1):
Rycina 3. Widmo moessbauerowskie 57Fe (zależność transmisji od
prędkości źródła) otrzymane w temperaturze pokojowej dla
próbki nanocząstek w otoczkach węglowych otrzymanych
przez topienie elektrody z rdzeniem z Fe3O4, zebranych
z górnej pokrywy pieca łukowego.
Rycina 4. Krzywe magnesowania (zależność namagnesowania
właściwego od pola magnetycznego) dla próbek
nanocząstek w otoczkach węglowych otrzymanych przez
topienie elektrod z rdzeniem z Fe i Fe3O4, zebranych z górnej
pokrywy i ze ścianek pieca łukowego.
Badania XANES nanomateriałów w otoczkach węglowych
pokazały, że krawędź absorpcji K żelaza praktycznie pokrywa się z krawędzią dla pierwiastkowego Fe, co oznacza, że
żelazo jest w nich w formie metalicznej.
Pomiary przeprowadzone metodą spektroskopii moessbauerowskiej 57Fe, Rycina 3, wykazały, że głównymi składnikami rdzenia magnetycznego nanocząstek otrzymanych
przez topienie łukowe elektrod z wypełnieniem zarówno
Fe, jak i Fe3O4 jest metaliczne żelazo (sekstet o największym
rozszczepieniu) i jego węglik – Fe3C (sekstet o mniejszym
rozszczepieniu). Względne udziały tych składników, jak
i intensywność środkowego paramagnetycznego „singletu”
(pojedynczy pik w centrum widma) odpowiadającego bardzo małym nanocząstkom, zależą od materiału wyjściowego i miejsca osadzania się nanocząstek – górna pokrywa,
boki, czy dół komory pieca łukowego.
Varia
Rycina 5. Obrazy otrzymane dla fantomów składających się
z probówek zawierających zawiesiny badanych materiałów
nanocząstkowych w żelu „agar-agar” umieszczone
w naczyniu z wodą. Lewy panel przedstawia zawiesiny
nanocząstek w otoczkach TiO2, a prawy – w otoczkach
węglowych.
W celu określenia właściwości magnetycznych badanych
próbek przeprowadzono pomiary magnetometryczne.
Przykładowe pętle histerezy magnetycznej są przedstawione na Rycinie 4. Na podstawie wartości momentu magnetycznego oraz składu fazowego wyznaczonego
z pomiarów moessbauerowskich można porównać stosunki średniej masy magnetycznego rdzenia cząstek do masy
otoczek węglowych pomiędzy poszczególnymi próbkami,
a stąd w przybliżeniu ocenić średnią grubość otoczek. Fakt
obserwacji zjawiska histerezy magnetycznej w temperaturze pokojowej świadczy o tym, że badane nanocząstkowe
materiały są w tej temperaturze ferro- lub ferrimagnetykami. Używane w literaturze określenie takich materiałów
bazujących na tlenkach żelaza, jako SPIO (superparamagnetic iron oxides) jest więc w odniesieniu do ich właściwości magnetycznych nieścisłe i powinno być zmienione na
przykład na FIO (ferrimagnetic iron oxides or ferromagnetic iron oxides), lub ogólnie, dla nanocząstek tlenkowych
i metalicznych – FIN (ferromagnetic iron nanoparticles).
Obrazowanie MRI fantomów z nanomateriałami
magnetycznymi
Aby ocenić przydatność badanych materiałów jako środków
kontrastowych dla MRI, w Katedrze Radiologii Collegium
Medicum UJ przeprowadzono skanowanie fantomów
zawierających probówki z zawiesinami wodnymi badanych materiałów o różnych koncentracjach. Użyto systemu
1,5 T Signa Excite (GEM). Przykładowe obrazy otrzymane w kontraście T2 dla nanocząstek w otoczkach węglowych i w otoczkach z TiO2 są przedstawione na Rycinie 5.
Wyniki pokazują dużą efektywność nanocząstek w otoczkach węglowych jako czynnika zwiększającego kontrast
T2. Znacznie mniejszą efektywność wykazują zarówno
nanocząstki w otoczkach z TiO2, Rycina 5, jak i w otoczkach krzemionkowych. Przyczyną tej mniejszej efektywności są przede wszystkim gorsze właściwości magnetyczne
nanocząstek tlenkowych w otoczkach z SiO2 i TiO2, które
wykazują ponad trzy razy niższe namagnesowanie właściwe (a więc niższą zdolność lokalnego zaburzania pola
magnetycznego), niż nanocząstki metaliczne w otoczkach
węglowych. Poprawę ich własności będzie można uzyskać
przez odpowiednią zmianę parametrów procesu pokrywania magnetycznych rdzeni, aby uzyskać zmniejszenie grubości otoczek.
3
Varia
© Pol J Radiol, 2010; 75(1):
Wnioski
Nanocząstki typu rdzeń magnetyczny-otoczka stanowią
nową, bardzo obiecującą grupę materiałów do zastosowań
w praktyce diagnostycznej MRI z uwagi na ich nietoksyczność i łatwość otrzymywania. Kompleksowe badania ich
własności połączone z testami obrazowania MRI fantomów
zawierających zawiesiny magnetycznych materiałów nanocząstkowych, zaprezentowane w tym artykule, pozwalają
określić ich własności chemiczno-strukturalne i magnetyczne oraz ocenić przydatność w diagnostyce medycznej.
Pozwalają również zmodyfikować technologię procesu ich
otrzymywania tak, aby uzyskać poprawę ich parametrów
kluczowych dla tych zastosowań.
Piśmiennictwo:
1. Safarik I, Safarikova M: Magnetic Nanoparticles and Biosciences:
Monatshefte fur Chemie, 2002; 133: 737–59
2. Yan G-P, Robinson LP: Magnetic resonance imaging contrast agents:
overview and perspectives. Hogg Radiography, 2007; 13: e5–e19
3. Sanvicens N, Marco MP: Multifunctional nanoparticles – properties
and prospects for their use in human medicine. Trends in
Biotechnology, 2008; 26(8): 425–33
10. Yi-Xiang, Wang J, Hussain SM, Krestin GP: Superparamagnetic
iron oxide contrast agents: physicochemical characteristics and
applications in MR imaging. Eur Radiol, 2001; 11: 2319–31
11. Jasanoff A: Functional MRI using molecular imaging agents.
TRENDS in Neurosciences, 2005; 28(3)
12. Tweedle MF: The ProHance story: the making of a novel MRI
contrast agent. Eur. Radiol. 1997; 7(Suppl.5): S225–30
4. Sun C, Lee JSH, Zhang M: Magnetic nanoparticles in MR imaging
and drug delivery. Advanced Drug Delivery Reviews, 2008; 60:
1252–65
13. Sun Y-k, Ma M, Zhang Y, Gu N: Synthesis of nanometer-size
maghemite particles from magnetite. Colloids and Surfaces A:
Physicochem Eng Aspects, 2004; 245: 15–19
5. Singh R, Lillard JW Jr: Nanoparticle-based targeted drug delivery.
Experimental and Molecular Pathology, 2009; 86: 215–23
14. Choi H, Choi SR, Zhou R i wsp.: Iron Oxide Nanoparticles as
Magnetic Resonance Contrast Agent for Tumor Imaging via Folate
Receptor-targeted Delivery. Academic Radiology, 2004; 11(9)
6. Waters EA, Wickline SA: Contrast agents for MRI. Basic Res Cardiol,
2008; 103: 114–21
7. Ito A, Honda H, Kobayashi T: Cancer immunotherapy based on
intracellular hyperthermia using magnetite nanoparticles: a novel
concept of ‘‘heat-controlled necrosis with heat shock protein
expression. Cancer Immunol Immunother, 2006; 55: 320–28
8. Pankhurst QA, Connolly J, Jones SK, Dobson JJ: Applications of
magnetic nanoparticles in biomedicine. Phys D Appl Phys, 2003; 36:
R167–81
9. Y.Okuhata: Delivery of diagnostic agents for magnetic resonance
imaging. Advanced Drug Delivery Reviews, 1999; 37: 121–37
16. Babes L, Denizot B, Tanguy G i wsp.: Synthesis of Iron Oxide
Nanoparticles Used as MRI Contrast Agents: A Parametric Study.
Journal of Colloid and Interface Science, 1999; 212: 474-82
17. Liu X, Ma Z, Xing J, Liu H: Preparation and characterization of
amino–silane modified superparamagnetic silica nanospheres.
Journal of Magnetism and Magnetic Materials, 2004; 270: 1–6
18. Lee S-J, Jeong J-R, Shin S-C, Kim J-C, Kim J-D: Synthesis and
characterization of superparamagnetic maghemite nanoparticles
prepared by coprecipitation technique. Journal of Magnetism and
Magnetic Materials, 2004; 282: 147–50
Wspomnienie
o prof. dr hab.
Kazimierzu
Niezabitowskim
stanowisku adiunkta w Katedrze i Klinice Neurochirurgii.
W roku 1973 został powołany na stanowisko kierownika
Katedry I Zakładu Radiologii gdzie pracował do momentu
przejścia na emeryturę tj. do 1993 roku.
Profesor
Kazimierz
Niezabitowski odszedł od nas
na zawsze 11 stycznia 2010 r.
w Warszawie, gdzie od śmierci żony mieszkał z córką.
Stopień naukowy doktora medycyny otrzymał w 1964 r.
na podstawie pracy pt. „Ocena zmian w głębokim układzie
żylnym mózgowia w diagnostyce guzów nadnamiotowych”.
Stopień doktora habilitowanego w 1972 na podstawie
pracy pt. „Zmiany w układzie żył powierzchownych mózgu
w przypadkach nadnamiotowych procesów wypierających”. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego otrzymał
w 1980 roku, a w 1987 profesora zwyczajnego. Odbywał
liczne staże naukowe i szkoleniowe w ośrodkach w Polsce,
Niemczech,Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i ZSRR.
Profesor ur. 18 sierpnia
1923 r. w Warszawie, ukończył szkołę powszechną
i średnią. W 1944 roku jako ochotnik wstąpił do Wojska
Polskiego i brał udział w walkach frontowych do zakończenia wojny. Studia lekarskie rozpoczął w Warszawie a ukończył w Akademii Medycznej we Wrocławiu otrzymując
dyplom lekarza medycyny w roku 1951. W czasie studiów
pracował jako asystent w Zakładzie Anatomii Prawidłowej
we Wrocławiu. Po studiach pracował przez trzy lata na stanowisku wykładowcy w Wojskowym Centrum Wyszkolenia
Medycznego w Katedrze Higieny i Epidemiologii Wojskowej
AM w Łodzi. W 1954 rozpoczął pracę w Akademii Lekarskiej
w Szczecinie początkowo jako kierownik Studium
Wojskowego Katedry Medycyny Wojskowej (1954–1957),
następnie na stanowisku asystenta w Katedrze i Zakładzie
Radiologii (1957–1967), W latach 1967–1972 pracował na
4
15. Fernandez-Pacheco R, Arruebo M, Marquina C i wsp.: Highly
magnetic silica-coated iron nanoparticles prepared by the arcdischarge method. Nanotechnology, 2006; 17: 1188–92
W 1972–2002 nieprzerwanie działał w Zarządzie Głównym
Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego
w 1989–2002 jako redaktor naczelny „Polskiego Przeglądu
Radiologicznego”.
Profesor Niezabitowski był wybitnym znawcą zagadnień
neuroradiologii, podał pierwszy w światowym piśmiennictwie model anatomii rentgenowskiej układów żylnych
mózgu i określił ich zmienności oraz odchylenia anatomiczne, wprowadził do radiologii polskiej takie badania jak:
jednoczasowa obustronna angiografia mózgowia, angiografia tętnicy kręgowej s. Masłowskiego, urografia infuzyjna
© Pol J Radiol, 2010; 75(1):
Varia
u dzieci, badania angiograficzne w przypadkach „śmierci
mózgu”, meatocysternografia gazowa w KT oraz tomocysternografia KT mózgowia.
Posiadał dar niezwykle prostego jasnego wyrażania swoich
myśli, był wychowawcą kilku pokoleń lekarzy, wypromował 12 doktorantów z których 3 zostało profesorami.
Autor kilkudziesięciu prac naukowych.
Polskie środowisko radiologiczne z wielkim żalem przyjęło
wiadomość o śmierci naszego wybitnego kolegi profesora
Kazimierza Niezabitowskiego
Profesor Niezabitowski w 1983 roku otrzymał honorowy
tytuł „Zasłużony nauczyciel PR, ponad to został odznaczony pięcioma odznaczeniami Wojennymi (1954), Złotym
Krzyżem Zasługi (1774), Krzyżem Kawalerskim Orderu
Odrodzenia Polski (1981), Siły zbrojne w Służbie Ojczyzny
(1986).
Żegnaj Profesorze.
W 1980 roku zorganizował krajowy Zjazd PLTR.
Przewodnicząca Zachodniopomorskiego Terenowego
Oddziału PLTR Profesor dr hab. Anna Walecka
– Kierownik Zakładu Diagnostyki Obrazowej i Radiologii
Interwencyjnej PAM
Cieszył się dużym autorytetem w środowisku radiologów,
neurologów i neurochirurgów. był doskonałym pedagogiem.
Redakcja Polskiego Przeglądu Radiologicznego PJR, całe
środowisko radiologiczne i wszyscy którzy Go kochali.
Warunki prenumeraty „Polish Journal of Radiology”
Prenumerata PJR jest nierozerwalnie związana z przynależnością do Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego.
Składka członkowska PLTR w roku 2010 nie ulega zmianie i wynosi odpowiednio:
•dla lekarzy – 150 zł,
•dla techników rentgenowskich – 15 zł,
•dla „rodzin radiologicznych” (mąż i żona – oboje radiolodzy) wynosi dla drugiej osoby 50 zł
(otrzymują 1 egzemplarz PJR),
•dla emerytowanych radiologów 75 zł.
Członkowie Honorowi PLTR otrzymują PJR bezpłatnie.
Składka za rok 2010 od wszystkich osób, które chcą należeć do PLTR jest zbierana przez Skarbników
Oddziałów Terenowych PLTR i wraz z listą adresową przesłana do Skarbnika ZG PLTR.
Istnieje możliwość uiszczenia składki dokonując wpłaty bezpośrednio na konto Towarzystwa:
Millennium Biznes BIG Bank Gdański S.A. – Nr 04 1160 2202 0000 0000 2831 7069
Instytucje (np. szpitale, ZOZ-y, biblioteki) opłacają prenumeratę w wysokości 200 zł na konto PLTR.
Informujemy że:
„Historię Radiologii Polskiej na tle radiologii światowej”
można nabyć za pomocą Internetu:
http://www.mp.pl/księgarnia (50% ceny w księgarniach)
Informacja dla radiologów:
Polskie Lekarskie Towarzystwo Radiologiczne
Polish Journal of Radiology
www.polradiologia.org
5