Raport o Stanie Bezpieczeństwa Sanitarnego Miasta Gdańska za

Transkrypt

STAN BEZPIECZEŃSTWA
SANITARNEGO MIASTA GDAŃSKA
za rok 2010
Opracowali: Pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gdańsku
Pod kierunkiem: Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku
Haliny Bona
GDAŃSK 2011
1
2
Spis treści
I.
WSTĘP
5
II.
EPIDEMIOL OGIA
6
III. HIGIENA KOMUNALNA
53
IV. HIGIENA PRACY
85
V.
HIGIENA ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU
103
VI. HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY
161
VII. OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA
173
VIII. ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY
207
IX. PODSUMOWANIE
210
3
4
I. WSTĘP
Szanowni Państwo
Mam przyje mność prze dstawić Państwu ocenę stanu be zpie czeństwa sanitarne go m iasta
Gdańsk za rok 2010.
R aport zawie ra zagadnienia i problemy z zak resu zdrowia publicznego, nad k tórym i
nadzór sprawuje
Państwowa
Inspe kcja
Sanitarna, w
tym
dotyczące : warunków
środowiska, higie ny pracy w zak ładach pracy, warunków zdrowotnych żywności, ży wie nia
i przedmiotów użytku, higieny proce sów nauczania i wychowania, higie ny wypoczynk u i
re k re acji, warunków higie niczno-sanitarnych obiektów użyte czności publiczne j,
ze
szczególnym uwzględnieniem obiektów, w k tórych udzie lane są świadcze nia zdrowotne .
Zakres prowadzone go nadzoru przez Państwową Inspe kcję Sanitarną ukie runkowany je st
na ochronę zdrowia ludzk iego przed nie korzystnym wpływe m czynników szkodliwych lub
uciążliwych, co w k onsek wencji prowadzi do zapobiegania powstawaniu chorób, w tym
chorób zakaźnych i zawodowych.
Państwowa Inspek cja Sanitarna prowadzi ró wnie ż działalność oświatowo-zdrowotną
w zak re sie promocji zdrowia, w tym zdrowego stylu życia, re alizując programy k rajowe ,
re gionalne, a także lokalne i środowisk owe .
Mam nadzie ję , że raport, bę dąc kom pendium wie dzy o stanie sanitarno-higie nicznym
powiatu, stanie się podstawą działań, k tóre przyczynią się do poprawy warunków życia i
pracy mieszkańców nasze go m iasta.
Je dnocześnie mam nadzieję, że raport przyczyni się do lepsze go poznania działań jak ie
Państwowa Inspek cja Sanitarna wyk onuje na rze cz zdrowia publicznego m ieszkańców
m iasta Gdańsk .
II.
5
s tan bezpieczeńs twa sanitarnego mias ta Gdańska
E pidemiologia
EP IDEMIOLOGIA
O ddział Prze ciwe pidemiczny Powiatowe j Stacji Sanitarno - Epidemiczne j w Gdańsku
prowadzi działalność zapobiegawczą i prze ciwepidem iczną w zakresie chorób zakaźnych.
Prze dstawicie le Państwowego Powiatowe go Inspek tora Sanitarnego w Gdańsk u:
− prowadzą
re je strację
chorób
zakaźnych,
dokonują
analiz
i
ocen
epidemiologicznych,
− uczestniczą w dystrybucji preparatów szczepionkowych prze znaczonych
do
wyk ony wania
szcze pień
obowiązk owych
oraz
k ontrolują
wyk onawstwo szczepień na tere nie miasta Gdańska,
− prowadzą nadzór nad warunk ami higieniczno - sanitarnym i w gdańskich
szpitalach, przychodniach i prywatnych gabine tach le karsk ich.
Nadzór epidemiologiczny prowadzony w 2010 rok u na te renie m iasta Gdańska m iał
głównie charakter bie rny. Re je stracja przypadków pode jrzeń i rozpoznań chorób
zak aźnych prowadzona była na podstawie zgłosze ń przek azywanych Państwowe m u
Powiatowe mu Inspek torowi Sanitarne mu w Gdańsk u przez lek arzy i
kierowników
laboratoriów,
przypadków
zgodnie
z
ustawowym
obowiązkie m
zgłaszania
podejrze nia/rozpoznania chorób zakaźnych wym ienionych w Ustawie z dnia 5 grudnia
2008r. o zapobie ganiu oraz z walczaniu zak ażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2008,
Nr 234 poz. 1570) oraz czynników chorobotwórczych podanych w Rozporządzeniu
Ministra Zdrowia z dnia 17 października 2007r. w sprawie rodzaju biologicznych
czynników chorobotwórczych podlegających zgłoszeniu, wzorów formularzy zgłoszeń
dodatnich
wynik ów badań laboratoryjnych
w
k ie runk u biologicznych
czynnik ów
chorobotwórczych, okoliczności dokonywania zgłoszeń oraz trybu ich przekazywania
(Dz. U. 2007, Nr 203, poz. 1649).
O bowiązkowi zgłaszania do Państwowe go Powiatowego Inspektora Sanitarne go w
Gdańsku podlega 58 zak ażeń i chorób zakaźnych, tj. wszystkie jednostki wym ienione w
załączniku w/ w Ustawy, poza przypadkami zakażenia ludzkim wiruse m niedoboru
odporności (HIV) i zespołu nabyte go nie doboru odporności (AIDS) - zgłaszanym i do
Pom orskie go Państwowego Woje wódzkiego Inspe ktora Sanitarne go.
Przypadk i śwink i, ospy wie trzne j, różyczki, grypy sezonowe j, bie gunki dzieci do lat
2 oraz chorób przenoszonych drogą płciową są tylk o re je strowane , natomiast w
przypadku zgłosze ń pozostałych zak ażeń i chorób zak aźnych prze prowadzane są
dochodzenia e pide miologiczne .
R e je stracja przypadków zakażeń i chorób zakaźnych służy śledzeniu zachorowalności
na choroby zakaźne, przez co pozwala na oce nę bie żące j sytuacji epidemiologicznej
6
Państwowy Powiatowy I nspektor Sanitarny w Gdańsku
w m ie ście oraz umożliwia wskazanie środk ów profilak tycznych, chroniących prze d
rozprze strzenianie m się chorób zakaźnych i me tod m inimalizujących skutk i m asowych
zachorowań.
W 2010 rok u na te re nie miasta Gdańsk a, w porównaniu do roku poprzedniego,
odnotowano spadek zachorowań na grypę, wirusowe zapalenie wątroby typu B i typu C ,
spadła równie ż liczba zachorowań na bore liozę i płonicę. Dał się natomiast zauważyć
wzrost zachorowań na salmone lozy, wirusowe zakażenia jelitowe , wirusowe zapalenia
opon mózgowo-rdzeniowych, różyczkę i świnkę oraz gruźlicę.
W 2010 rok u zare jestrowano je den przypade k choroby zawle czone j do Polski –dur
rzek omy typu A. W wyniku przeprowadzone go dochodzenia epide miologicznego ustalono,
że zachorowanie dotyczyło mę żczyzny, k tóry powrócił z wycie czk i do Indii.
W 2010r., w porównaniu do lat ubie głych, na te re nie m iasta Gdańska znacznie spadła
ilość
zdarze ń o
Powiatowe go
charakterze
Inspe ktora
biote rrorystycznym
Sanitarnego
w
–
przedstawiciele
Gdańsku
podjęli
Państwowe go
je dno
działanie
przeciwepidem iczne zabe zpieczając prze syłk ę listową w banku zawie rającą substancję
pote ncjalnie bioniebe zpie czną.
W z wiązk u ze zgłosze niami przypadków chorób zak aźnych w 2010r. pracownicy Oddziału
Prze ciwepidem iczne go
Powiatowe j
Stacji
Sanitarno
–
Epide miologiczne j
w Gdańsku przeprowadzili 1147 dochodzeń e pidem iologicznych.
1.Choroby zakaźne
Poniższe informacje dotyczą chorób zakaźnych, k tóre m iały istotny wpływ na sytuacje ,
e pide miologiczną na te re nie miasta Gdańsk a w 2010r.
II.1.1Choroby zakaźne szerzące się drogą kropelkową
II .1 .1 .1 Grypa
Grypa je st chorobą znaną od starożytności, przebie gającą w form ie cyk licznych
e pide mii. W ostatnim stuleciu miały m ie jsce 3 wielk ie pandemie grypy. Najwię ksza, tzw.
„hiszpanka” pochłonęła w 1918r., w zale żności od źródeł, 50-100 mln ofiar. Pandem ia
azjatyck a w 1957r. spowodowała śm ie rć ok. 2 m ln osób. W trak cie pande mii tzw. „grypy
z Hong-Kongu” w 1968r. zginęło ok. 1 m ln ludzi.
W
cze rwcu
2009r Ś wiatowa
O rganizacja
Zdrowia
(W HO ), w
związku
z rozprze strzenie nie m się nowe go wi rusa grypy A/H1N1 na k ilku k ontynentach oraz
utrzym ującą się transm isją wi rusa z człowie ka na człowiek a, ogłosiła 6, najwyższą, fazę ,
pie rwsze j w naszym stuleciu, pandemii grypy. W związk u ze zmniejszającą się liczbą
zachorowań i stosunk owo mała zjadliwością wirusa pande mia została odwołana w
7
sierpniu
2010
roku.
Niem nie j
je dnak,
E pidemiologia
re je stracja
wszystkich
potwie rdzonych
laboratoryjnie przypadków zachorowań na grypę A/H1N1 je st nadal prowadzona.
Mole kularne badania w k ie runk u nowe go wirusa grypy A/H1N1 na tere nie m iasta
Gdańska wyk onuje się w 2 laboratoriach wirusologicznych tj. Laboratorium Woje wódzkie j
Stacji Sanitarno-Epidem iologicznej w Gdańsku oraz Laboratorium Mik robiologii Kliniczne j
Uniwe rsyte ckiego
Ce ntrum
Me dycyny
Laboratoryjne j
Uniwe rsyte ck ie go
C entrum
Kliniczne go.
W czasie trwania pandemii nowej grypy, t j. od cze rwca 2009 do sie rpnia 2010,
na tere nie m iasta Gdańska zare je strowano 45 przypadków zachorowań na grypę typu
A/H1N1. Większość zachorowań m iała mie jsce w 2009r., w I półroczu 2010 rok u,
zare jestrowano tylk o 1 przypadek zachorowania 26-letnie j k obiety, u k tóre j objawy
wystąpiły 4 dni po powrocie z Uk rainy. W trak cie trwania pandemii na te renie m iasta
Gdańska z powodu zakażenia wiruse m nowe j grypy A/H1N1 zmarło 9 osób, w wię k szości
dodatkowo obciążonych schorze niami mającym i istotny wpływ na uk ład odpornościowy.
W 2010r., liczba zachorowań na grypę re je strowanych na te re nie miasta Gdańska,
w porównaniu do 2009 rok u, spadła o ponad 40% i wyniosła 2519 przypadk ów (Tab.1,
R yc. 1). Szacuje się, że 90% wszystk ich zachorowań na grypę spowodowanych było
wiruse m nowe j grypy AH1N1.
Tab. 1. Liczba zachorowań i zapadalność na grypę w latach 2004-2010 w Gdańsku.
Choroby zakaźne
Grypa
liczba zachorowań
zap adalnoś ć
2004
708
153,73
2005
2624
571,58
2006
440
96,15
rok
2007
285
62,41
2008
93
20,41
2009 2010
4427 2519
971,20 552,62
liczba zachorowań
Ryc. 1. Liczba zachorowań i zapadalność na grypę w latach 2004-2010w Gdańsku .
5000
4500
4000
3500
3000
2500
2000
1500
1000
500
0
2004
2005
2006
2007
rok
Program Se ntine l
8
2008
2009
2010
Od
2004
roku
na
te renie
m iasta
Gdańska
je st
prowadzony
wirusologiczno-
e pide miologiczny program nadzoru nad grypą Sentinel, bę dący czę ścią e urope jskie j sie ci
nadzoru. Lekarze ucze stniczący w program ie przy podejrze niu grypy m ają możliwość
wirusologicznego potwierdzenia rozpoznania.
Program Se ntine l zwię ksza szansę wcze snej ide ntyfikacji szcze pu wirusa wywołującego
e pide miczne zachorowania. Wynik i badań wirusologicznych prowadzonych w system ie
Se ntine l odgrywają także bardzo dużą rolę w ustale niu właściwego składu szcze pionki,
a także służą potwierdze niu, że skład antyge nowy szcze pionk i wprowadzonej do obrotu
został dobrany odpowie dnio, tzn. jest zgodny ze szczepami odpowie dzialnym i za
zachorowania na danym te re nie.
Udział w programie Se ntine l jest dobrowolny. W 2010r. w program ie uczestniczyło
52 le karzy z 12 gdańsk ich przychodni tj.:
NZO Z Przychodni Le karskie j „Jasie ń” sp. z o.o., ul Kartuska 404, NZOZ Przychodni
„Kale tnicza”, ul. Kale tnicza 3/2, NZOZ Me dycyna R odzinna, ul. Warszawsk a, NZO Z
„Baltimed”
sp.
z
o.o.,
ul.
Krzemowa
16,
Przychodni
Przyszpitalne j
Szpitala
Specjalistycznego im . św. Wojcie cha, al. Jana Pawła II 50, NZO Z Nadmorskie C entrum
Me dyczne
Sp.
z
o.o.
(Przychodnie:
„Kołobrzesk a”,
„Kilińskiego”,
„Jagiellońska”,
„Piastowska”, „Gdyńska”, „Bi wak owa”, „Maje wsk ich”).
Le karze biorący udział w program ie , za pośre dnictwem Państwowego Powiatowego
Inspe ktora Sanitarnego w
Gdańsku i
Pom orskiego Państwowego W oje wódzkiego
Inspe ktora Sanitarnego,
przekazywali
dane
epidemiologiczne
do
Krajowe go
O środka
ds.
Grypy
w W arszawie przy Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego - Państwowym Zak ładzie
Higie ny w Warszawie , współpracującym bezpośre dnio ze Świato wą Organizacją Zdrowia
(W HO).
W 2010 roku lekarze ucze stniczący w programie Sentinel zgłosili 31 pode jrzeń grypy,
w 4 przypadkach pobrano mate riał do badania w k ierunku grypy. W 1 przypadku wynik
badania wirusologicznego potwierdził rozpoznanie grypy (typu A/H1N1).
II .1 .1 .2 Ospa wietrzna
W 2010r. współczynnik zapadalności na ospę wie trzną utrzym ywał się na podobnym
poziomie jak w latach ubiegłych i wynosił 298,8 (Tab. 2.). Najwię ce j zachorowań
dotyczyło dzie ci w przedziale wie ku od 2 do 7 lat.
W Polsce szczepienia prze ci wk o ospie wietrzne j są szczepieniami zalecanym i
od sześciu lat. W październiku 2008r. szczepienia prze ciwk o ospie wie trzne j zostały
wprowadzone jako obowiązkowe dla dzieci z grup wysokiego ryzyka zachorowania i ich
otoczenia.
9
E pidemiologia
Ilość m ie szk ańców Gdańska szczepionych co rok u prze ci w ospie wie trzne j nie jest duża
( w 2007r. zaszczepionych zostało 339 osób, w 2008r.-446, w 2009r.-740, w 2010 -583),
co prawdopodobnie je st związane z wysok ą ce ną szczepionki.
Szcze pienie podstawo we obe jm uje 2 dawk i szcze pionk i, podawane z 6 tygodniowym
odstępem czasu. Dotychczasowe obse rwacje nie pozwalają na określe nie długości
utrzym ywania się odporności po szcze pie niu.
II .1 .1 .3 Różyczka
W spółczynnik zapadalności na różyczkę, tak jak w poprzednim rok u, utrzym uje się
na nisk im poziomie (5,05 w 2009 roku, 6,36 w 2010rok u) (Tab. 2).
O bowiązkowe szczepienie prze ciwk o różyczce zostało w Polsce wprowadzone w 1988r. dla
dzie wczynek w 13 roku życia. W 2004r. wprowadzono szczepie nie podstawowe prze ciwk o
różyczce dla wszystk ich dzie ci (dzie wczynek i chłopców) w 13 m -cu życia, a w 2006r.
dodatkowo szcze pie nie przypominające w 10 rok u życia.
Zachorowania na różyczkę w 2010 rok u dotyczyły tylko 27 dzieci, t j. dzie wczynek
i chłopców do 10 rok u życia (szczepionych tylko dawką podstawo wą lub nieszcze pionych)
oraz chłopców m ie dzy 11 a 15 rokiem życia (z rozpoczętym szczepieniem poza
k alendarzem szczepień) (R yc. 2).
Ryc. 2. Liczba zachorowań na różyczkę z podziałem na wiek i płeć w 2010r. w Gdańsku .
6
liczba zachorowań
5
4
Kobiety
3
Mężczyźni
2
1
0
0-1
2-5
6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40
wiek
II .1 .1 .4 Nagminne zapalenie przyuszni c ( świnka)
W
2010r. zaobse rwowano nie znaczny wzrost zachorowań na nagm inne zapalenie
przyusznic (śwink ę), współczynnik zapadalności wzrósł z 4,83 w latach 2008 i 2009 do
5,92 w 2010 roku. Zapadalność na śwink ę gwałtownie się obniżyła w 2005r. (Tab. 2, R yc.
4), po wp ro wadze niu w 2004r. obowiązku szczepie nia szczepionką trójwale ntną
10
przeciwko odrze , śwince
i
różyczce dzie ci w 13-14 m -cu życia oraz szcze pie ń
przypom inających dla dzie ci w 10 rok u życia.
W 2010 rok u zachorowało na śwink ę 27 osób ( w tym 23 dzie ci do 15 lat). Prze ważają
zachorowania
chłopców
i
młodych
m ężczyzn
(czyli
populacji
niepodlegające j
obowiązkowym szczepieniom ochronnym prze ciwko śwince ).
Ryc. 3. Liczba zachorowań na świnkę z podziałem na wiek w 2010r. w Gdańsku .
liczba zachorowań
7
6
5
4
Kobiety
3
Mężczyźni
2
1
0
0-1
2-5
6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40
wiek
Poniższa
tabe la
i
wyk res
prze dstawiają
dane
dotyczące
liczby
zachorowań
i zapadalności na ospę wie trzną, różyczk ę i nagminne zapalenie przyusznic.
(Tab. 2, R yc. 4).
Tab. 2. Liczba zachorowań i zapadalność na ospę wietrzną, różyczkę i świnkę w latach 2004 – 2010
w Gdańsku.
Choroby zakaźne
Osp a
wietrzna
Różyczka
Świnka
2004
995
zapadal ność
216,1
liczba zachorowań
27
zapadal ność
5,86
liczba zachorowań
875
zapadal ność
186,1
liczba zachorowań
2005
1065
232,1
33
7,19
61
13,3
2006
1145
250,2
91
19,98
39
8,52
ROK
2007
1139
249,42
30
6,57
28
6,13
2008
1234
270,78
133
29,18
22
4,83
2009 2010
1448 1362
317,66 298,8
23
29
5,05
6,36
22
27
4,83
5,92
Ryc. 4. Liczba zachorowań na ospę wietrzną, różyczkę i świnkę w latach 2004-2010 w Gdańsku.
11
E pidemiologia
1600
liczba zachorowań
1400
1200
Ospa wietrzna
Różyczka
Świnka
1000
800
600
400
200
0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
rok
II .1 .1 .5 Płonica (szkarlatyna)
W 2010 rok u odnotowano spadek liczby zachorowań na płonicę w porównaniu do roku
poprze dniego, ale współczynnik zapadalności (30,71) nadal je st wyraźnie wię kszy
niż współczynnika zapadalności na pozostałe choroby zak aźne wiek u dzie cięcego
(Tab. 3, R yc. 5).
C zynnikiem e tiologicznym wywołującym zachorowanie jest paciork owie c z grupy
A (Streptococcus pyogenes). Źródłem zak ażenia je st chory, ozdrowie niec lub nosicie l.
Szcze pionk a prze ciwko płonicy nie została opracowana, prace nad szcze pionką nie są
k ontynuowane. O dporność bie rna noworodków wygasa pod k onie c pie rwsze go rok u życia,
natom iast odporność czynna na zakażenie wzrasta z wie kiem , pod wpły wem ekspozycji
na zakażenie (nawe t bez zachorowania). Dlate go więk szość zachorowań na płonicę
(89%) dotyczyła dzie ci (2-14 lat).
II .1 .1 .6 Krztusiec
K rztusiec je st ostrą, zakaźną chorobą dróg odde chowych, głównie wie k u dzie cię ce go.
C harakterystycznym objawe m klinicznym jest napadowy kasze l, połączony z dusznością,
wyk rztuszaniem śluzu i wym iotam i. Powik łanie m krztuśca mogą być infek cje bak te ryjne,
a także uszkodzenie m ózgu, m ogące w nastę pstwie prowadzić do zaburzeń w fizycznym i
um ysłowym rozwoju dziecka. U starszych dzie ci i dorosłych k rztusiec prze biega zwyk le w
łagodne j postaci atypowe j.
Szcze pienia prze ciwk o k rztuścowi wpro wadzono w 1960 rok u. O becnie szcze pienie sk łada
się z 3 dawek podstawowych w 1 rok u życia oraz dawk i uzupełniające j w 16-18 miesiącu
życia. W 2006r., w ram ach programu Światowe j Inicjaty wy ds. Krztuśca w Polsce,
wprowadzono dodatkowo szczepienie przypom inające dla sześciolatków.
12
W 2010 roku zapadalność na k rztusie c utrzymała się na tak im sam ym poziom ie jak w
roku poprzednim i wyniosła 3,29 (Tab. 3, R yc. 5). W grupie wiek owe j objęte j
szczepieniem przypominającym (6-9 lat)
zachorowało troje
dzieci.
Pozostałe 12
zachorowań dotyczyło dzie ci starszych bez szczepie nia przypominające go (10 dzieci) i
niemowląt z nieure gulowanym i szcze pie niami podstawowym i (2 przypadk i).
Poniższa tabe la i wyk res przedstawiają ze stawienie zachorowań na płonice i krztusiec
na prze strze ni ostatnich 6 lat. (Tab. 3, R yc. 5).
Tab. 3. Liczba zachorowań i zapadalność na krztusiec i płonicę w latach 2005 – 2010 w Gd ańs ku .
Choroby zakaźne
liczb a zachorowań
Krztusiec
zapadalnoś ć
liczb a zachorowań
Płonica
zapadalnoś ć
2005
46
10,03
49
10,68
2006
4
0,87
77
16,83
rok
2007
2008
7
43
1,53
9,44
97
218
21,24 47,84
2009
15
3,29
220
48,26
2010
15
3,29
140
30,71
Ryc. 5. Liczba zachorowań na krztusiec i płonicę w latach 2005 – 2010 w Gdańsku.
liczba zachorowań
250
200
150
Płonica
Krztusiec
100
50
0
2005
2006
2007
2008
2009
2010
rok
II .1 .1 .7
Błonica
W 2010r., tak jak w latach poprzednich, nie notowano zachorowań na błonicę.
W prowadze nie w 1954r. do programu szczepie ń ochronnych szczepień przeciwk o błonicy
spowodowało prak tyczne wye lim inowanie zachorowań.
13
E pidemiologia
II .1 .1 .8 Odra
O d 9 lat na te re nie Gdańska nie odnotowano żadnego przypadku zachorowania na odrę.
Państwowy
Powiatowy
Inspek tor Sanitarny w Gdańsku ucze stniczy w program ie
Ś wiatowe j O rganizacji Zdrowia mającym na celu e radykację odry. Zgodnie z wdrożonym
programe m, wszystkie przypadk i podejrze nia zachorowania na odrę , po zgłoszeniu w
t rybie pilnym do Państwowe go Powiatowe go Inspek tora Sanitarnego w Gdańsku są
we ryfik owane badanie m se rologicznym swoistych prze ciwciał w k lasie IgM.
II .1 .1 .9 Listerioza
Liste rioza jest chorobą zak aźną ludzi i zwie rząt, charak te ryzującą się dużą różnorodnością
objawów chorobowych od zm ian skórnych, poprzez nie żyt żołądkowo-je litowy do postaci
septycznych oraz zapalenia ośrodkowego układu ne rwowego.
Liste rioza ok ołoporodowa prowadzi zwykle do śmierci płodu, sepsy lub zapale nia opon
m ózgowo – rdzeniowych u noworodka.
Liste rioza dorosłych wystę puje głównie u osób z obniżoną odpornością. Do zakaże nia
m oże dojść poprze z kontakt z zakażonymi wydzielinam i chorego zwie rzę cia lub przez
spożycie skażonej żywności.
W 2010 rok u Państwowy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku zarejestrował 2
przypadki sepsy w prze biegu zakaże nia Listerią monocytogenes. Zachorowania dotyczyły
osób w wie ku 64 lat. Poprzedni przypade k liste riozy na te renie miasta Gdańska miał
m iejsce w 2008 roku i dotyczył 35 le tniego mę żczyzny. C horoba przebie gała pod postacią
zapalenia opon m ózgowo-rdzeniowych.
II .1 .1 .10 Gruźlica
Gruźlica je st powsze chną i potencjalnie śm ie rtelną chorobą zakaźną, wywoły waną
przez prątk i gruźlicy (Mycobacte rium tuberculosis). Gruźlica dotyczy najczę ściej płuc
(gruźlica płucna), le cz również może atakować inne narządy, np. ośrodkowy uk ład
ne rwowy, uk ład limfatyczny, naczynia k rwionośne, układ kostno-stawowy, moczowopłciowy czy skórę.
R ocznie na świe cie zapada na gruźlicę ok . 9 m ln ludzi, głównie w k rajach azjatyck ich,
afryk ańskich, w Brazylii i w krajach Fe de racji R osyjskiej.
W Polsce re je struje się 2-k rotnie wię cej przypadków gruźlicy niż w C ze chach, 3-k rotnie
wię ce j niż w Nie mcze ch, Danii czy Francji oraz 4-5 k rotnie wię ce j niż w Szwe cji i
Norwegii.
Nie pokój budzi prawdopodobieństwo zawle czenia do naszego k raju gruźlicy do k raju zza
wschodnie j granicy, gdzie liczba zachorowań jest 2-3 k rotnie wię ksza niż w Polsce i
zdarzają się przypadki gruźlicy oporne j na standardowe le czenie.
14
Od 2009r., zgodnie z Ustawą z dnia 15 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz
z walczaniu zak ażeń i chorób zakaźnych ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570), Państwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny
w Gdańsku rejestruje przypadki gruź licy na terenie miasta
Gdańska oraz prowadzi nadzór epidemiologiczny nad chorymi i osobami z ich najbliższego
otoczenia.
W 2010r. do Państwo we go Powiatowego Inspektora Sanitarne go w Gdańsku
zostało zgłoszonych 80 przypadków zachorowań na gruźlicę , czyli o 6 mnie j niż w rok u
ubie głym .
Zachorowania dotyczyły głównie m łodych dorosłych (14 zachorowań w prze dziale
wiek owym 18 – 30 lat) oraz osób po 50 roku życia (36 zachorowań w prze dziel
wiek owym 51 -70 lat). Zachorowało wię ce j m ężczyzn niż k obie t, co może być wynik ie m
liczba zachorowań
prowadzonego trybu życia i mnie jszą dbałością o zdrowie . (R ys. 6).
Rys. 6. Liczba zachorowań na gruźlicę mieszkańców miasta Gdańska w latach 2009-2010
70
60
50
kobie ty
mę żczyźni
40
30
20
10
0
rok
Pracownicy
Oddziału
Prze ciwe pide micznego
w
2010r.
obję li
nadzorem
e pide miologicznym 296 osób z otocze nia chorych na gruźlicę , w tym 95 przedszkolaków
po stwie rdzeniu gruźlicy w okresie prątkowania u je dne j z opie kunek oraz 6 kole gów
chore j na gruźlicę uczennicy je dne j z gdańsk ich szk ół. Wszystkie ww. dzieci zostały
poddane
badaniom
w
k ierunku
gruźlicy
w
Poradni
Pulm onologiczne j
przy
Specjalistycznym Ze spole O pieki Zdro wotne j nad Matką i Dzie ck ie m w Gdańsku.
W stosunk u do 1 osoby dorosłe j uchylające j się od obowiązku le czenia szpitalnego
gruźlicy,
konie czne
było
wdroże nie
postępowania
adm inistracyjne go,
przym uszenia do wyk onania obowiązk u wynik ające go z ustawy.
15
w
celu
Gruźlica
nie
ma
typowych
objawów
E pidemiologia
klinicznych.
Najczęście j
wystę pują
stany
podgorączkowe , nocna potliwość, osłabienie, utrata masy ciała, a dla gruźlicy płuc
najbardziej charak te rystyczny je st k aszel.
Źródłem zachorowania jest chory na gruźlicę, obficie prątk ujący, dlatego chorzy na
gruźlicę
podle gają ustawowem u obowiązkowi
le cze nia, a w ok resie prątkowania
obowiązkowe j hospitalizacji.
Szcze pienie chroni prze de wszystk im prze d najgroźnie jszymi postaciami gruźlicy,
t j. prze d gruźliczym zapaleniem opon m ózgowo - rdze niowych i prze d uogólnionym
zak ażeniem.
O dporność, która zostaje wyt worzona prze z szczepienie m oże zostać prze łamana prze z
długotrwały kontak t z osobą obficie prątk ującą, niedożywie nie, stres, prze bywanie w
cie mnych prze ludnionych m ieszkaniach czy inne choroby wpływające imm unosupre syjnie
na organizm.
Dlate go w profilaktyce gruźlicy poza ok resowo prowadzonym i badaniami do celów
sanitarno – e pide miologicznych, bardzo ważną rolę odgrywa eduk acja i prom owanie
zdrowe go stylu życia.
II.1.2Zatrucia pokarmowe i zakażenia jelitowe
Zatrucia i
zakaże nia pokarmowe
mogą być spowodowane przez różne czynniki
e tiologiczne, np. bakte rie , wirusy, pasożyty, toksyny roślinne i z wie rzę ce.
Zakażenia pok arm owe szerzą się drogą pok armową - prze z sk ażoną żywność i wodę .
Surowce
mogą być skażone pierwotnie
lub zanieczyszczone wtórnie
-
podczas
nie właści we go przechowywania bądź przygotowy wania produktów przez osoby chore .
W
2010r. zostało zarejestrowanych ogółem 209 przypadków bak te ryjnych zatruć
pok armowych i 352 przypadki wi rusowych zachorowań je litowych.
W 85% przypadków zatruć pokarmowych udało się ustalić etiologie zachorowania.
Zakażenia bak te ryjne były
spowodowane głównie
następującymi drobnoustrojami:
Salmonella sp. (111 przypadków zachorowań), Clostridium difficile (41 zachorowań),
Escheri chia coli (18), Yersinia enterocolitica (6), Campylobacter (1). O dnotowano 2
zachorowania wywołane pałe czkami Salmonella Paraty phi typu A oraz wyk ryto je de n
przypadek nosicielstwa Salmonella Paratyphi typu C .
Przyczyną wirusowych zakażeń je litowy ch, tak jak w rok u ubiegłym, były głównie
rotawirusy.
Tab. 4. Zestawienie liczby przypadków zachorowań i współczynników zapadalności na bakteryjne
choroby zakaźne szerzące się drogą pokarmową w latach 2005-2010 w Gdańsku .
Choroby zakaźne szerzące się drogą
przewodu pokarmowego
ROK
2005
16
2006
2007
2008
2009
2010
Salmonelozy
liczba zachorowań
220
177
107
88
85
111
zap adalność
liczba zachorowań
47,95
6
1,31
27
38,36
0
0
30
23,43
2
0,44
21
19,31
1
0,22
81
18,65
0
0
54
24,35
0
0
66
zap adalność
5,88
6,56
4,6
17,77
11,85
14,48
186
87
91
84
81
32
40,51
19,01
19,93
18,43
17,77
7,02
liczba zachorowań
Czerwonka bakteryjna
zap adalność
Inne zatrucia/zakażenia
bakteryjne o ustalonej
etiologii
zatruci a/zakażeni a bakteryjne liczba zachorowań
o nieustalonej etiologii
zap adalność
II .1 .2 .1 Salmonelozy
Salm one lozy są chorobam i wywołanym i przez pałeczk i Salmonella,
innym
niż
Salmonella Typhi i Salmonella Paratyphi (odpowiedzialnymi za dury brzuszne i paradury).
Najczęstszą postacią k liniczną zakaże nia je st tzw. nie żyt żołądkowo-je litowy, zak ażenie
m oże przyjmować także groźne pozaje litowe postacie, np. zapalenie kości i stawów,
ropnie narządów we wnę trznych, zapale nie płuc, zapalenie opon m ózgowo-rdze niowych
czy sepsę.
Ryc. 7. Liczba zachorowań na salmonelozy w latach 2004-2010 w Gdańsku .
liczba zachorowań
250
225
200
175
150
125
100
75
50
25
0
2004
2005
200 6
2007
2008
2009
2010
rok
W 2010 rok u odnotowano nie wie lk i wzrost zachorowań na salmonelozy w porównaniu
do lat poprze dnich (Tab. 4, R yc. 7). Wzrost liczby zachorowań może wiązać się z
wyższym i tem pe raturami rocznym i jak ie wystę powały w 2010 rok u. Ponadto na liczbę
zare jestrowanych
w
2010
roku
przypadków
salmoneloz
wpłynęło
dochodzenie
e pide miologiczne prowadzone przez Państwowe go Powiatowe go Inspektora Sanitarne go
w Gdańsku, w związku z ogniskie m choroby przenoszone j droga pokarmową, w wyniku
k tórego, wyk ryto zakażenie bakterią Salmonella u 14 osób.
17
E pidemiologia
II .1 .2 .2 Zakażenia jelitowe wywołane przez Sal monella Paratyphi
Dury rzek ome są zachorowaniam i spowodowanymi pałe czk ami duru rze komego typu A, B
i C . C harakte rystyczne objawy zakaże nia to gorączka, bóle głowy, zaparcia, nie kiedy
angina i biegunk a, a także różyczka durowa. Występują zak ażenia be zobjawowe oraz
postacie o le kk im przebie gu nie żytu żołądkowo-je litowe go. Zachorowania wywołane
pałe czkami duru rzek omego A są charakterystyczne dla południowo-wschodnie j Azji, a
pałe czkami duru rze kome go C dla Blisk ie go W schodu, w Europie dom inują zak ażenia
pałe czkami duru rze komego B.
W 2010 rok u na te re nie m iasta Gdańska odnotowano 2 przypadk i zachorowania
wywołane go pałe czkam i duru rze komego A oraz jeden przypadek duru rzekomego C .
W pie rwszym przypadku zachorowaniu uległ 38-le tni mę żczyzna, k tóry wrócił do Polsk i
z Indii. Osoby z najbliższe go otoczenia chore go, je go rodzina i uczestnicy wycie czk i do
Indii zostali objęci nadzorem e pidem iologicznym, nik t nie zachorował. Drugi chory to 59le tni m ie szkanie c Elbląga, hospitalizowany w gdańsk im szpitalu. Pacje nt nie wyje żdżał za
granicę . O toczenie chore go zostało obję te nadzorem e pidem iologicznym, nik t nie
zachorował. Zakażenie Salmonella Paratyphi typu C zostało wyk ryte u 22 le tniej k obiety
podczas rutynowego badania do ce lów sanitarno-epidemiologicznych, przeprowadzonego
przed przyję ciem do pracy. Kobieta nie m iała objawó w chorobowych, nie opuszczała te z
wcześnie j k raju.
II .1 .2 .3 Zakażenia jelitowe wywołane Cl ostri di um dif ficile
W
2010
roku
odnotowano 41
przypadków zachorowań wywołanych
bak te riam i
Clostridium difficile. Wszystkie przypadki dotyczyły dzieci do lat 6 (36 zachorowań) i osób
starszych po 65 roku życia (5 zachorowań).
Clostridium difficile to gatunek beztlenowych bakterii wystę pujących powszechnie
w środowisk u, a tak że stanowiących składnik flory fizjologicznej prze wodu pok armowe go
niek tórych gatunk ów zwie rząt.
Bakterie mogą kolonizować je lito grube niemowląt i m ałych dzie ci ( w około 70%)
i prze wodu pokarmowe go dorosłych (w 3%).
O bjawy chorobowe (biegunka, nudności, bóle brzucha, gorączka, a nawe t pe rforacja je lit)
są nastę pstwe m nadmie rnego namnożenia się tych bak te rii i produkcją tok syn.
Najczęstszą przyczyną nadm ie rne go namnażania się bakte rii Clostridium difficile w je licie
ludzi je st wyniszczenie flory fizjologiczne j je lit poprze z stosowanie antybiotyk oterapii.
II .1 .2 .4 Zakażenia jelitowe wywołane biegunkotwórczą Escheri chia coli
W ciągu ostatnich 6 lat ilość zakażeń je litowych wy wołanych bie gunkotwórczą
Escheri chia coli nie prze kracza rocznie 30 przypadków.
18
W 2010 roku, odnotowano 18 zachorowań. Wszystkie zachorowania dotyczyły dzie ci
do lat 4.
II .1 .2 .5 Jersinioza
Zachorowania na je rsiniozę podlegają obowiązk owi zgłaszania do Państwowe go
Powiatowe go Inspektora Sanitarnego w Gdańsku od 2005r. Diagnostyk ę laboratoryjną
je rsiniozy na te re nie m iasta Gdańska prowadzi głównie Laboratorium Spe cjalistyczne go
Zakładu O pieki Zdro wotne j nad Matką i Dzie ck ie m w Gdańsku.
W
2010
rok u odnotowano
znaczny
spadek
liczby
zachorowań na
je rsiniozę
w porównaniu do rok u 2009 - z 21 zachorowań w 2009 roku do 6 w 2010 roku.
W szystk ie przypadki zachorowań dotyczyły dzieci do 10 rok u życia. Dom inującymi
objawami choroby były biegunka, gorączka i ból brzucha.
Do
zakażenia dochodzi
drogą
pokarm ową
w
następstwie
spożycia
produk tów
pochodzących od chorych zwie rząt, produktów zanie czyszczonych odchodami chorych
z wie rząt lub ludzi, a także zak ażonych, zbyt długo przechowywanych produktów
roślinnych.
II .1 .2 .6 Kampylobakterioza
Do
kam pylobakte riozy dochodzi najczę ście j w
następstwie
spożycia sk ażonej
żywności, wody lub w sk utek be zpośredniego kontak tu z zakażonym i z wie rzę tami
W
2010
roku,
podobnie
jak
w
rok u
ubiegłym,
odnotowano 1
przypadek
k ampylobakte riozy. Zachorowanie dotyczyło roczne go dziecka, nie udało się ok re ślić
bezpośre dniej przyczyny
zakażenia, prawdopodobnie do zak ażenia doszło drogą
brudnych rąk .
II .1 .2 .7 Wirusowe za każenia jelitowe
Przyczyną zak ażeń pokarmowych, poza bakteriami, mogą być także wirusy, głównie
norowirusy, rotawirusy, adenowirusy i astrowirusy. Do wirusowych zakaże ń je litowych
m oże dojść nie tylko droga pok armową, ale także odde chową, dlatego nie je dnokrotnie
je dnoznaczne stwie rdze nie czy choroba je st spowodowana spożyciem skażone j potrawy
czy bezpośre dnim k ontak tem z osobą chorą jest bardzo trudna.
Tab. 5. Liczba zachorowań na wirusowe zakażenia jelitowe w latach 2005-2010 w Gdańsku
choroba zakaźna
Zakażeni a jelitowe o
liczba zachorowań
2005
189
19
2006
235
rok
2007
189
2008 2009 2010
395 304 352
ustalonej etiologii
zapadalność
E pidemiologia
41,19
51,35
41,39 86,68 66,69 77,22
W 2010 roku zanotowano 352 przypadk i zak ażeń je litowych o e tiologii wirusowe j.
W artość współczynnika zapadalności na wirusowe zakażenia je litowe w rok u 2010
wyniosła 77,22, przy 41,39 w 2007r. oraz 86,68 w 2008 r. (Tab. 5, R yc. 8). Głównymi
czynnikam i wy wołującym i wirusowe zak ażenia je litowe w 2010 roku, były rotawirusy
(68% zak ażeń) i norowirusy (13% zakażeń). Zakażenia je litowe stwie rdzono głownie u
dzie ci: 66% wszystk ich zachorowań dotyczyło dzie ci do 2 roku życia, 20% dzieci od 2 do
12 rok u życia i tylk o 14% osób po 18 rok u życia.
Ryc. 8. Liczba zachorowań na wirusowe za każenia jelitowe w latach 2004-2010 w Gdańsku .
450
liczba zachorowań
400
350
300
250
200
150
100
50
0
2004
2005
2006
2007
rok
2008
2009
2010
II .1 .2 .8 Wirusowe za palenie wątroby typu A (WZW typu A )
O d 1997r. zak ażenia na WZW typu A (tzw. żółtaczkę pokarmową) w Polsce
k ształtowały się na poziom ie endem iczności niskiej, a od 2003r. obse rwuje się ok re s
e ndemiczności bardzo nisk ie j.
W 2010 rok u, tak jak w rok u ubie głym , na te renie miasta Gdańska zare je strowano
1 przypadek zachorowania na WZW typu A. W irusowe zapalenie wątroby typu
A st wie rdzono u 38-le tnie go mężczyzny, k tóry miesiąc przed zachorowaniem przebywał
na wycie czce w Egipcie.
20
W związku z m ałą ilością zakażeń W ZW typu A w Polsce zwięk sza się liczba osób
nieodpornych, zwłaszcza dzieci i młodzie ży, co m oże stanowić zagrożenie wystąpie nia
e pide mii wyrównawczych.
Zgodnie z zaleceniam i WHO, w k rajach o niskiej e ndemiczności zak aże ń, szczepienia p/ko
W ZW A zalecane są dla osób z grup ryzyk a, prze de wszystkim dla osób, k tóre ze wzglę du
na wyk ony wany zawód są najbardziej narażone na zachorowanie na
W ZW typu A.
Szczepione powinny być także dzieci w wieku przedszkolnym, szkolnym i
młodzież, które nie chorowały na WZW typu A. Ponadto szczepienia są zalecane osobom
wyjeżdżającym do krajów o wysokiej i pośredniej endemiczności zachorowań na WZW
typu A.
II .1 .2 .9 Ogniska zbiorowego zatrucia pokarmowego
Przedstawiciele Państwowe go Powiatowe go Inspek tora Sanitarnego w Gdańsk u
w 2010r. ucze stniczyli w opracowaniu 6 ognisk choroby przenoszonej droga pokarmową.
W szystk ie ognisk a m iały mie jsce w okresie wiose nno - le tnim .
Pierwsze ognisko miało m ie jsce na przyję ciu k omunijnym w je dnej z gdańskich
re stauracji. W przyję ciu ucze stniczyło 21 osób, u 5 osób wystąpiły objawy nieżytu
żołądkowo-jelitowe go. Prze prowadzone dochodzenie e pide miologiczne
nie
ujawniło
czynnika etiologicznego.
Drugie ognisko obję ło 35 dzie ci, k tóre prze bywały na zaję ciach „zie lonej szkoły” koło
Koście rzyny. W mate riale pobranym od je dnej osoby stwie rdzono obecność norowirusów i
rotawirusów. W yniki dochodze nia e pidem iologiczne go zostały przek azane Państwowe mu
Powiatowe mu Inspektorowi
Sanitarnemu w
Koście rzynie, k tóry prowadził sprawę
zachorowań.
Trzecie ognisk o choroby prze noszonej drogą pok armową wystąpiło wśród uczestnik ów
k olonii
w
Gdańsku.
Zachorowało
11
dzie ci,
troje
wymagało
hospitalizacji.
W wyniku przeprowadzonego dochodzenia e pide miologicznego ustalono, ze przyczyną
były norowirusy i rotawirusy.
C zwarte ognisko choroby przenoszonej drogą pok armową zaistniało wśród ucze stników
k olacji w gdańskiej re stauracji. O bjawy chorobowe wystąpiły u 3 osób, je dna wym agała
le cze nia
szpitalne go.
Badania
mikrobiologiczne
wykonane
podczas
dochodzenia
e pide miologicznego, wyk azały obecność pałe czek Salmonella u 14 osób, w tym
u 11 pracowników restauracji. Pe rsonel został odsunię ty od pracy. Po prze le czeniu k ażda
osoba została ponownie poddana badaniom w k ie runku obecności pałecze k schorzeń
je litowych. Re stauracja była parokrotnie k ontrolowana pod względem higie nicznosanitarnym. Na czas prze prowadzenia generalnego sprzątania i dezynfe kcji re stauracja
została zamk nię ta.
21
E pidemiologia
Piąte ognisko dotyczyło 4 osób, k tóre zak upiły potrawy w re stauracji inte rne towej,
m ające j swoją sie dzibę na te renie m iasta Gdańska. Czynnika etiologicznego zatrucia nie
udało się ustalić.
O statnie ognisko objęło 47 pacje ntów hospitalizowanych w Pomorsk im C entrum Chorób
Zakaźnych
i
Gruźlicy
w
Gdańsku.
W
trak cie
dochodze nia
e pidem iologiczne go
przeprowadzono badania pacje ntów i persone lu. Ustalono, że czynnikiem zakażenia były
norowirusy i rotawirusy.
II.1.3Inwazyjna Choroba Meningokokowa
Inwazyjna choroba m eningokokowa to ok re śle nie zapale nia opon mózgowordzeniowych i se psy (posocznicy) wywo łanych prze z bakte rie Neisseria meningitidis.
Me ningokok i
mogą
kolonizować
jamę
nosowo-gardłową
20%
populacji
( w niek tórych środowisk ach nawe t 40-80%). Nosicie lstwo bakterii m oże utrzymywać się
przez długi czas i nie powodować wystąpie nia choroby.
Zachorowania m ogą m ie ć charak te r sporadyczny,
ale
m ogą tak że
wystę pować
e ndemicznie jak i epidemicznie/pande micznie. W ciągu ostatnich 200 lat e pidem ie
m eningokokowe wystę powały w Europie , Afryce , Azji, Am e ryce Południowej i Środkowe j
i Stanach Zjednoczonych.
Ze
względu na różnice
antygenowe
wie locuk rów otoczki wyróżnia się
13 grup
se rologicznych Neisseria meningitidis, z cze go 5 se rotypów je st chorobotwórczych: A, B,
C , W 135, Y. W Polsce zachorowania są powodowane głównie prze z se rotyp B i se rotyp C .
W
przypadku zak ażeń wywoły wanych
przez
me ningokoki zachorowaniu
sprzyja
przemę cze nie fizyczne i psychiczne, wcze śniejsze infek cje osłabiające organizm, palenie
tytoniu, przyjm owanie nark otyk ów (np. przy użyciu je dnej rurk i, słomk i). Na zakaże nie
narażone są osoby przebywające przez dłuższy czas w dużych sk upiskach ludzkich np.
w koszarach, ak adem ikach, inte rnatach, obozach, koloniach, ucze stnicy k once rtów,
dysk otek, osoby używające do je dzenia i picia wspólnych naczyń i sztućców. Zachorować
na in wazyjną chorobę me ningok okową m oże k ażdy człowiek , ale najbardzie j narażone są
m ałe dzie ci (do 4 roku życia) oraz młodzież.
Na tere nie Gdańska w 2010 r. zaobserwowano 5 przypadków inwazyjnej choroby
m eningokokowej (R yc. 9) (1 przypadek wy wołany przez Neisseria meningitidis se rotyp B
i 4 prze z se rotyp C ). W 3 przypadkach zachorowanie przebie gało pod postacią zapalenia
opon mózgowo-rdzeniowych, u je dnego chore go stwierdzono se psę , a u ostatnie j osoby
rozpoznano je dnocze śnie zapalenie opon m ózgowo-rdze niowych
i sepsę. Szcze py
Neisseria meningitidis wyhodowane w gdańskich laboratoriach są prze kazywane do
we ryfikacji w Krajowym Ośrodku Re ferencyjnym ds. Diagnostyk i Bakteryjnych Zakażeń
O środkowego Układu Ne rwowe go (KORO UN) w Warszawie.
22
W k ażdym przypadk u zakaże nia inwazyjne go o e tiologii Neisseria meningitidis zostały
przeprowadzone dochodze nia epidemiologiczne oraz podję te działania mające na celu
przecię cie dróg sze rzenia się zak ażenia. O gółem nadzore m e pidem iologicznym obję to
27 osób z najbliższego otoczenia chorych, u wszystkich wd rożono chem ioprofilaktyk ę.
Na rynku dostępne jest szczepie nie prze ciw me ningokokom, chroni ono je dnak tylk o
przeciwko szczepom Neisseria meningitidis typu A i C. Nie ma jedne j uniwersalne j
szczepionki prze ciwk o zakażeniom me ningokokowym
II.1.4Inwazyjna choroba Streptococcus pneumoniae
Na zakażenia Streptococcus pneumoniae najbardziej podatne są nie mowlę ta i
dzie ci do 5 rok u życia (szczególnie uczę szczające do żłobka i prze dszkola) oraz dorośli
powyże j 65 rok u życia. Zakażenia Streptococcus pneumoniae może prze bie gać pod
postacią zapale nia zatok, zapalenia ucha środk owe go, zapale nia płuc, zapalenia opon
m ózgowo-rdzeniowych, sepsy. Z u wagi na odrę bności antyge nowe wśród pne umokoków
wyróżnia się 90 serotypów otoczkowych. W Polsce są dostępne 23-walentne szczepionk i
przeciwko pneumokokom zale cane dla osób powyżej 65 rok u życia i dzieci powyżej 5
roku życia oraz koniugowane szcze pionki przeciw 10 i 13 se rotypom pneumokokowym,
k tóre m ożna stosować u dzie ci poniże j 2 roku życia.
Od 2007 rok u obse rwowany je st wzrost liczby zachorowań wy wołanych
zak ażeniem Streptococcus pne umoniae. C horują prze ważnie dzieci do 5 roku życia i
osoby po 50 roku życia.
Ryc. 9. Liczba zachorowań na Inwazyjną Chorobę Meningokokowa oraz zakażeń Streptococcus
pneumoniae na terenie miasta Gdańska w latach 2005 – 2010.
liczba zachorowań
11
10
9
8
7
6
Nei sse ria
me ning i ti di s
5
4
S tre p to co ccus
p neumo ni ae
3
2
1
0
20 0 5
2 0 06
2 0 07
2 00 8
2 00 9
20 1 0
rok
Tab. 6. Liczba zachorowań i zapadalność na Inwazyjną Chorobę Meningokokowi i zakażeń
Streptococcus pneumoniae na terenie miasta Gdańsk w latach 2005-2010
23
E pidemiologia
choroba zakaźna
Inwazyjna Choroba Neisseria
meningitidis
liczba zachorowań
Zakażenia Streptococcus
pneumoniae
liczba zachorowań
2005
3
0,65
5
1,09
zapadalność
zapadalność
2006
4
0,87
5
1,09
rok
2007 2008
4
6
0,87
1,32
3
4
0,66
0,88
2009
2
0,44
8
1,76
2010
5
1,10
10
2,19
Zakażenia wy wołane bakte riam i Neisseria meningitidis i Streptococcus pneumoniae
nie są czę ste, je dnak wiążą się z poważnymi skutk ami dla zdrowia oraz wysokim
ryzykiem śm ie rtelności, dlate go w każdym przypadku tak ie go zachorowania prowadzone
było wnik li we dochodzenie e pidem iczne.
II.1.5Zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych i mózgu
II .1 .5 .1 Bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeni owych
Bakteryjne zapalenie opon m ózgowo - rdzeniowych prze biega zwykle z objawami
w postaci bólów głowy, sztywności kark u, światłowstrę tu, niekiedy z zaburze niami
ś wiadomości. W cię żk ich przypadk ach m oże wystąpić wstrząs i zgon.
Poza zakażeniami inwazyjnym i, w 2010r. na tere nie m iasta Gdańsk a zostało
zare jestrowanych 14 przypadków bakteryjne go zapalenia opon m ózgowo – rdzeniowych
(Tab. 8). Współczynnik zapadalności wzrósł z 2,19 w 2009roku do 3,07 w 2010 rok u.
Tab. 8. Liczba zachorowań i zapadalność zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych o innej etiologii
bakteryjnej w latach 2004 – 2009 w Gdańsku.
choroba zakaźna
zapaleni e opon mózgowo-
liczba
rdzeniowych o innej
zachorowań
etiologii bakteryjnej
zap adalność
2004
2005
2006
rok
2007
4
10
16
22
10
10
14
0,86
2,18
3,5
4,82
2,19
2,19
3,07
2008
2009
2010
W 8 przypadkach czynnikiem e tiologicznym zapalenia opon m ózgowo-rdze niowych i
m ózgu były bak te rie Borrelia burgdorferi (w pozostałych 4 przypadkach nie udało
się zidentyfikować drobnoustroju patogennego).
II .1 .5 .2 Wirusowe za palenie opon mózgowo-rdzeniowych
Prze bieg wirusowe go zapalenia opon mózgowo - rdzeniowych je st na ogół łagodny,
śmiertelność nie przek racza 1%, a chorzy z reguły po 10 dniach powracają do pełnego
zdrowia.
W
znacznym
odsetku
przypadków wirusowe go
rdzeniowych nie udaje się ustalić czynniku e tiologiczne go.
24
zapale nia
opon
m ózgowo
-
W wię kszości przypadków za zachorowanie odpowiadają ente rowirusy. Enterowirusowe
zapalenie opon mózgowo - rdze niowych sze rzy się drogą k rope lkową lub pokarmową przez nie um yte rę ce albo przedmioty zanieczyszczone k ałem chore go albo nosiciela.
Stosunkowo czę sto przyczyną wi rusowego zapalenia opon m ózgowo-rdze niowych
są arbowirusy. Nazwa arbowirusy ok reśla grupę ok. 20 wirusów przenoszonych przez
stawonogi. Do te j grupy należy wirus z rodziny Flaviviridae - odpowie dzialny jest m .in.
za k leszczowe środk owoeuropejsk ie zapalenie mózgu. Do zakażenia arbowirusam i może
dojść podczas uk ąszenia prze z kleszcza.
R zadziej czynnik ie m e tiologicznym są wi rusy opryszczki, ade nowirusy, wi rusy grypy,
paragrypy, odry i różyczk i oraz wi rusy lim focytowego zapalenia opon mózgowordzeniowych. W irus lim focytowe go zapale nia opon mózgowo - rdzeniowych znajduje
się w kale i m oczu gryzoni, którymi może zostać sk ażona żywność. Rezerwuarem dla
pozostałych wi rusów je st człowiek . W irusy sze rzą się głównie drogą k rope lkową.
Liczba
zachorowań
na
wi rusowe
zapale nie
opon
mózgowo-rdzeniowych,
w porównaniu z rok iem ubiegłym , wzrosła z 17 przypadków w 2009 rok u do 27 w 2010
roku (R yc. 10). R ozpoznanie przypadków wirusowe go zapalenia opon mózgowordzeniowych oparte było na obrazie klinicznym choroby i wynikach badań dodatk owych
(bez potwie rdze nia wirusologicznego).
Ryc. 10. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych w lalach 20042010
li cz b a z ach or o w ań
w Gdańsku
80
70
60
50
40
30
20
10
0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
rok
II .1 .5 .3 Wścieklizna
Wście klizna jest
wirusową
chorobą odzwierzęcą, objawiająca się
ostrym
zapaleniem m ózgu i rdzenia, niemal zawsze prowadzącą do śpiączki i śm ie rci. Źródłem
zak ażenia są psy, k oty, dzik ie zwie rzęta drapie żne , nie tope rze , a tak że inne zwie rzęta,
takie jak sarny, k rowy, wie wiórki. Do zakażenia dochodzi poprze z k ontakt śliny chore go
z wie rzę cia z zranioną sk órą lub błoną śluzową człowiek a.
25
E pidemiologia
W przypadku wście k lizny zapobie ganie zachorowaniom wym aga współdziałania
pracowników
podstawowe j
opie ki
me dyczne j,
spe cjalistów
chorób
zakaźnych
Pom orskie go Ce ntrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy, Państwowe j Inspek cji Sanitarne j,
Państwowe j Inspekcji We te rynaryjne j i Inspekcji O chrony Środowiska. Dzięk i masowym
szczepieniom dzikich zwie rząt i obowiązk owym szczepieniom prze ci wk o wściek liźnie
z wie rząt domowych, szybk iem u wd rożeniu szczepie ń przeciwko wście kliźnie u osób
pok ąsanych przez nie znane albo nieszcze pione zwie rzę ta, na tere nie woje wództwa
pom orskiego od 30 lat nie stwie rdzono żadne go przypadku zachorowania człowie ka na
wście k liznę. Ostatnie 2 przypadki zachorowań ludzi na wściek liznę w Polsce wystąpiły w
2000r. w
woje wództwie
warm ińsk o –
mazursk im i
w
2002r. w
woje wództwie
podkarpack im (oba zachorowania zakończyły się zgonem ).
W 2010r. na te re nie m iasta Gdańsk a zare jestrowano 504 przypadk i pokąsań
ludzi prze z zwie rzę ta, w tym 394 pok ąsań przez psy, 91 prze z koty, 5 prze z szczury, 4
przez k re ty, 3 przez dziki, po 2 przez nornice i jelonki, po je dnym prze z królika, k rowę,
k oszatniczkę i
tchórzofre tkę . 168 osób zostało poddanych szczepieniom prze ciw
wście k liźnie (Ryc. 11).
Ryc. 11. Liczba osób poddanych szczepieniom przeciw wściekliźnie w latach 2004-2010 w Gdańsku .
liczba osób szczepionych
200
190
180
170
160
150
140
130
120
110
100
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
rok
Liczba pok ąsań zm ie nia się sezonowo. Najwię cej pokąsań występuje w miesiącach
cie płych,
w sezonie wiosenno-le tnim. W yższe tem peratury
pobudzają aktywność
z wie rząt, niejednokrotnie powodując ich rozdrażnienie, agresję, co dość czę sto sk utkuje
pogryzieniem przypadkowych osób.
26
W ramach współdziałania Państwowej Inspekcji Sanitarne j z Państwową Inspe kcją
W ete rynaryjną w zak re sie zwalczania chorób zakaźnych, Państwowy Powiatowy Inspektor
Sanitarny w Gdańsku prze kazał Powiatowemu Lek arzowi We te rynarii informacje o 168
przypadkach pode jrzeń zachorowań na wście kliznę osób pokąsanych przez zwie rzę ta
(zak walifikowanych do szczepień prze ciwko wściek liźnie), zbiorcze informacje dotyczące
sytuacji epidemiologicznej na te re nie Gdańska za I, II, III i IV k wartał 2010r. oraz za cały
rok 2010.
W związk u z każdym przypadkie m pokąsania ludzi prze z zwie rzę ta przedstawicie le
Państwowe go Powiatowe go Inspe ktora Sanitarne go w Gdańsk u prowadzili dochodzenie
e pide miologiczne. W
6
przypadkach pokąsań prze z psy,
po uzysk aniu danych
dotyczących właścicie la zwierzęcia, wystąpiono z wnioskiem do Powiatowego Lekarza
W ete rynarii w Gdańsku o obję cie obse rwacją we terynaryjną zwie rząt.
U żadnego ze zgłoszonych do obserwacji psów Powiatowy Le karz We te rynarii w Gdańsku
nie potwie rdził wściek lizny.
W każdym przypadk u pokąsań ludzi prze z dzik ie zwie rzę ta, pom imo rozrzucanych w
latach 1993-2009 w lesie doustnych szcze pione k dla zwierząt, podjęto de cyzję o
szczepieniu prze ciwk o wście kliźnie pokąsanych ludzi. Szcze pienia zostały zle cone także
osobom pok ąsanych prze z miejsk ie zwierzęta, k tórych właścicieli nie udało się ustalić.
II .1 .5 .4 Borelioza
Wśród prze noszonych przez kleszcze chorób zakaźnych je dno z najwięk szych
zagroże ń stanowi bore lioza - wielonarządowa choroba zakaźna, wy wołana przez k rętki
Borrelia burgdorferi. O bjawe m najbardzie j charakterystycznym dla wczesne go zak ażenia
bore liozą są zmiany sk órne , występujące w okolicy gdzie nastąpiło ugryzienie , najczę ściej
w postaci rum ie nia wę drującego. W drugim stadium choroby mogą wystąpić objawy ze
strony narządów ruchu (zapale nie stawów), ze strony układu k rąże nia i ze strony
ośrodkowego układu ne rwowego (ne uroborelioza).
Przypadk i zachorowań na boreliozę są re je strowane od 1993 rok u. Szczyt zachorowań na
bore liozę (53 przypadki) zanotowano na te re nie m iasta Gdańska w 2006 roku, od te go
czasu ilość zachorowań rok rocznie spada (Ryc. 12).
W roku 2010. zare je strowano 21 przypadk ów zachorowania na boreliozę (Ryc. 12). 38%
zachorowań (8 przypadków), to zachorowania przebiegające z zaję ciem ośrodk owego
uk ładu ne rwowe go (neurobore lioza).
62% osób, u których wyk ryto bore liozę , wskazało, że do ugryzienia prze z k le szcza doszło
poza tere nem miasta Gdańska, na te re nie woje wództw pomorskie go, k ujawsk opom orskiego, warm ińsk o-mazurskie go i m ałopolsk iego, gdzie prze bywały w lasach i nad
27
E pidemiologia
je ziorami w ce lach re kreacyjnych. Pozostałe osoby zostały zakażone na te renie m iasta
Gdańska - głównie na te re nie lasów i ogródków działkowych.
Ryc. 12. Liczba zachorowań na boreliozę w latach 2004 – 2010 w Gdańsku.
liczba zachorowań
60
50
40
30
20
10
0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
rok
Nie opracowano szczepionki prze ciwk o boreliozie. Zapobieganie bore liozie pole ga
na unik aniu k ontak tu z kleszczam i poprze z zastosowanie odpowie dnie j odzieży ochronne j
i repelentów (substancji odstraszających k leszcze) podczas przebywania w m ie jscach
bytowania k leszczy.
II.1.6Choroby pasożytnicze
C horoby pasożytnicze stanowią poważny problem w wielu k rajach świata, w tym
również
w
Polsce.
W ywoływane
są
przez
pasożyty,
k tóre
ce chuje
zdolność
do rozprzestrze niania i osiedlania się na ze wnę trznych czę ściach ciała lub w narządach
we wnętrznych człowie ka. Do chorób pasożytniczych, obję tych ustawowym obowiązk iem
zgłaszania do Państwowe j Powiatowe j Inspek cji Sanitarne j należy toksoplazmoza
wrodzona, włośnica, 2 rodzaje tasiem czyc tj. bąblowica i wągrzyca oraz giardioza.
W łośnica to ogólnoustrojowa choroba odzwie rzęca wy wołana spożycie m larw nicie ni
z rodzaju Trichinella. Do infek cji dochodzi poprze z spożycie zakażone go m ię sa, głównie
dzik a i świni.
Bąblowicę wy wołuje larwalna postać tasiem ca bąblowco we go. W Polsce źródłem
zak ażenia są z wyk le psy i lisy. Jaja tasiemca dostają się do organizm u człowie ka drogą
brudnych rąk oraz poprze z zanie czyszczone pokarmy i wodę .
Do wągrzycy m oże dojść po spożyciu prze z człowie ka surowego lub niedogotowane go
m ięsa wie przowego lub wołowego zawie rające go jaja tasiem ca uzbrojonego lub
nieuzbrojone go. Formy larwalne tasiem ca mogą zając różne narządy człowiek a, np.
m ięśnie, wątrobę , m ózg (postać mózgowa wągrzycy je st często śmiertelna).
28
Giardioza je st chorobą inwazyjną prze wodu pok arm owego (głównie dwunastnicy
i dróg żółciowych), wywołaną prze z pie rwotniak a Giardia intestinalis (syn. Giardia
lamblia). Do zakażenia dochodzi drogą pok armową przez spożycie pokarmów lub wody
zanie czyszczone j cystam i pasożyta. R ezerwuarem pie rwotniaka są ludzie i z wie rzę ta.
Zakażenia pasożytami m ożna uniknąć poprze z przestrzeganie podstawowych zasad
higieny osobistej, m ycie owoców i warzyw, zanie chanie spożywania surowe go mięsa oraz
pozyskiwanie mięsa i prze tworów mięsnych tylk o z le galnych źróde ł.
W 2010 roku na te re nie m iasta Gdańska nie odnotowano ani je dnego przypadku
włośnicy, bąblowicy i wągrzycy oraz giardiozy.
II.1.7Choroby zakaźne szerzące się drogą krwi
II .1 .7 .1 Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW typu B) i wirusowe zapalenie
wątroby typu C (WZW typu C).
R yzyko zakaże nia wiruse m W ZW typu B i WZW typu C stwarza k ażdy, niekoniecznie
m edyczny, zabie g powodujący nawet nie wie lk ie naruszenie ciągłości tkanek , wyk ony wany
narzędziami wie lok rotnego użytku, k tóre nie zostały poddane właściwym proce som
dezynfe kcji i ste rylizacji.
Re je stracja przypadk ów zachorowań na W ZW ma wyłącznie charakter bie rny i
opie ra
się
tylk o
Inspe ktorowi
na
zgłoszeniach
Sanitarnemu w
prze kazywanych
Państwowe mu
Gdańsk u przez le karzy i
Powiatowem u
k ie rownik ów laboratoriów
diagnostycznych.
Poniższa tabela i wyk re s obrazują sytuację e pidem iologiczną na te renie m iasta Gdańska
dotyczącą
zachorowań
na
wi rusowe
zapale nie
wątroby
typu
B
i
typu
C,
na prze strze ni ostatnich siedm iu lat. (Tab. 9, R yc. 13).
Tab. 9. Liczba zachorowań i zapadalność na wirusowe zapalenie wątroby w latach 2004 – 2010.
Choroby zakaźne
WZW B
WZW C
WZW B+C
liczba zachorowań
zapadalność
liczba zachorowań
zapadalność
liczba zachorowań
zapadalność
2004
20
4,34
38
8,25
2
0,43
2005
37
8,06
102
22,23
2
0,44
2006
24
5,24
57
12,46
0
0
rok
2007
19
4,16
37
8,10
2
0,44
2008
4
0,88
18
3,95
1
0,22
2009
8
1,76
30
6,58
1
0,22
2010
5
1,09
19
4,17
0
0
Ryc. 13. Liczba zachorowań na wirusowe zapalenie wątroby w latach 2004 – 2010 w Gdańsku .
29
E pidemiologia
liczba zachorowań
120
100
80
WZW B
60
WZW C
40
WZW B+C
20
0
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
rok
W 2010r. zanotowano 5 przypadków zachorowania na W ZW typu B (1
przypadek
o przebiegu ostrym i 4 przypadki o przebiegu prze wle kłym ) oraz 29 przypadków
zachorowań na W ZW typu C . Ponadto zare je strowano 19 przypadków wyk rycia w
surowicy pacjentów prze ci wciał anty-HCV. Obe cność prze ciwciał anty-HC V najczęście j
ś wiadczy o prze wlek łe j postaci wirusowe go zapalenia wątroby, ale także m oże być tylko
dowodem zachorowania przebytego w przeszłości i zakończonego wyzdro wie niem ,
dlatego k ażdy przypadek wyk rycia prze ciwciał anty-HCV wym aga dalsze j diagnostyk i.
W ostatnich latach można zaobserwować wy raźny spadek liczby zachorowań
na W ZW typu B. Syste matyczne ograniczanie ilości nowych zachorowań na W ZW typu B
(już w 2004r. zapadalność na WZW typu B spadła w Polsce 5-krotnie w stosunku
do poprzednich lat i była porównywalna z zapadalnością w k rajach Europy Zachodnie j)
je st spowodowane wp ro wadze niem w 1989r. szcze pienia prze ciwko W ZW typu B.
Szcze pienia przeciwko WZW typu B było zale cane dla lek arzy, le karzy stomatologów i
pielęgniare k zabiegowych. W listopadzie 1992r. wp ro wadzono obowiązkowe szcze pienia
studentów Ak ade mii Me dycznej w Gdańsku i uczniów szkół me dycznych. Od 1994r.
wprowadzono obowiązk owe szcze pie nia dla pracowników opiek i me dyczne j i osób
m ających blisk i kontak t z chorym i. Szczepienia noworodków przeciwk o W ZW typu B
zostały wprowadzone w 1996r., a w 2000r. wprowadzono dodatkowo szcze pienia
m łodzieży w wie k u 14 lat. Szczepie nie dla pacje ntów przed zabiegami ope racyjnymi je st
obowiązkowe tylk o w przypadku zabie gów w k rąże niu pozaustrojowym .
Liczba zachorowań na WZW typu C w ciągu ostatnich 4 lat je st tak że niższa niż
w poprzednim okresie , ale ze wzglę du na bardzo częsty bezobjawowy przebie g choroby,
t rudno ocenić, czy zgłoszona ilość przypadków W ZW typu C odzwie rciedla faktyczną skalę
zjawisk a.
30
Diagnostyk a serologiczna w kierunku W ZW C rozpoczęła się w 1992 rok u i z k ażdym
rok iem stawała się coraz bardziej dostę pna. Od 2008 na te re nie m iasta Gdańska
zak ażenia
m ożna
potwie rdzić
badaniam i
m olekularnymi.
Przypadki
zakażenia/
zachorowania na WZW typu C na te re nie Polski są re jestrowane od 1997 roku. Od 2002
r. notowana zapadalność na WZW typu C je st wyraźnie wyższa niż na WZW typu B, co
nie wątpliwie wiąże się z brakiem szczepionek przeciwk o W ZW typu C (opracowanie
szczepionki jest trudne ze wzglę du na różnice w budowie ge netyczne j typów i podtypów
wirusa HC V oraz jego sk łonność do m utacji).
II.1.8Postępowanie
b ioniebezpiecznych
związane
z
zabezpieczeniem
materiałów
potencjalnie
W 2010 roku przedstawiciele Państwowe go Powiatowego Inspek tora Sanitarny
w Gdańsk u uczestniczyli w zabezpie czeniu w gdańskim bank u jedne j niezide ntyfik owane j
przesyłki listowej, zawie rające j brązowy prosze k. O soby, k tóre miały kontak t z przesyłką
zostały obję te nadzorem epidemiologicznym .
2.Szczepienia ochronne
Szcze pienia są najskute czniejszą m etodą ochrony prze d groźnym chorobam i zak aźnymi.
W ostatnich latach wzrosła liczba chorób k tórym możemy sk utecznie zapobiegać poprze z
szczepienia ochronne .
Prowadzone na szeroką skalę szczepie nia nie tylk o chronią przed zachorowanie m osoby
szczepione, ale także prowadzą do powstania zjawisk a tzw. odporności zbiorowisk owe j
albo populacyjne j. Odporność zbiorowisk owa dotyczy chorób zakaźnych przenoszonych
z człowie ka na człowie ka. Istotą te j odporności jest zm nie jsze nie ryzyk a zachorowania
osobników
nie
uodpornionych
wraz
ze
wzrostem
ilości
osób
uodpornionych
(zaszczepionych) w ich otoczeniu.
Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zak ażeń i chorób
zak aźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 z późnie jszymi zm ianami), nakłada na
obywate li Polski obowiązek poddawania się szczepieniom przeciw określonym chorobom
zak aźnym.
Główny Inspektor Sanitarny opracowuje program szczepień ochronnych, k tóry je st
ak tualizowany co
roku w
zale żności od potrzeb e pidem iologicznych, możliwości
e konomicznych i te chnologicznych wprowadzenia kole jnych szcze pione k.
Program sk łada się z kalendarza szcze pień obowiązkowych dzieci i m łodzieży oraz osób
narażonych w szczególny sposób na zakaże nia oraz k alendarza szczepie ń zalecanych,
nie finansowanych ze środków znajdujących się w budże cie Ministra Zdrowia.
W ramach programu szczepie ń ochronnych (PSO) na 2010 rok, prowadzone były
szczepienia obowiązkowe przeciwk o: gruźlicy, błonicy, k rztuścowi, tę żcowi, odrze ,
różyczce, śwince , nagminne mu poraże niu dziecię cemu (poliom ye litis), wirusowemu
31
E pidemiologia
zapaleniu wąt roby typu B oraz prze ciwko zakaże niom wy woływanym przez Haemophilus
influenzae typ B (Hib).
Prowadzono szczepienie przeciwk o zakażeniom Streptococcus
pneumoniae i ospie
wietrzne j dzie ci z grup ryzyk a ciężkiego k linicznie prze bie gu zachorowań oraz dzie ci z ich
bliskiego otoczenia. Szczepienie prze ciwko pne umokokom przeznaczone jest dla dzie ci
od 2 miesiąca życia do ukończenia 5 rok u życia, natomiast szczepie nie prze ciwko ospie
wietrzne j przeznaczone je st dla dzie ci do ukończenia 12 rok u życia. W 2010 roku
wprowadzony został dwudawk owy sche mat szczepienia przeciwk o ospie wie trznej.
Prze dstawicie le Państwowego Powiatowe go Inspek tora w Gdańsk u, na m ocy Ustawy
o Państwowe j Inspek cji Sanitarne j, prowadzą nadzór nad realizacją programu szcze pień
ochronnych prze z placówki wyk onujące szcze pienia dzie ci, młodzie ży i osób dorosłych.
Na te re nie działalności Państwowego Powiatowego Inspek tora Sanitarnego w Gdańsk u
w
rok u
sprawozdawczym
funk cjonowało
109
punk tów
szczepie ń.
Kontrole
przeprowadzone
w punk tach szcze pień na te renie miasta Gdańska wyk azały, że szcze pie nia wykonują
osoby, posiadające odpowie dnie k walifik acje i prze strzegające właściwych zasad.
Zgodnie z Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i
chorób zakaźnych u ludzi, obowiązkie m le karza sprawujące go profilaktyczną opiekę
zdrowotną je st powiadomie nie osoby obowiązane j do poddania się obowiązkowym
szczepieniom ochronnym o obowiązk u poddania się tym
szczepie niom, a także
poinformowanie o szcze pie niach zale canych.
Szcze pienia wyk onywane są przy użyciu bezpiecznych szcze pione k, nie stwarzających
zagroże nia zdrowia osób szczepionych. Zgodnie z zaleceniam i W HO i Rozporządze niem
Ministra Zdrowia prowadzony je st monitoring niepożądanych odczynów poszcze piennych.
W rok u 2010 zgłoszono do Państwowego Powiatowe go Inspe ktora Sanitarne go w
Gdańsku 31 nie pożądanych odczynów poszczepiennych (NO P):
− u 11 osób po podaniu szcze pionk i BC G (szcze pienie prze ciwko gruźlicy),
− u 3 osób po podaniu szczepionki DTP (szczepienie prze ciwk o błonicy, tężcowi,
k rztuścowi),
− u 5 osób po podaniu szcze pionk i Tripacel (szcze pienie prze ciwk o błonicy, tężcowi,
k rztuścowi),
− u 1 osoby po podaniu szczepionki Enge rix 1,0 (szcze pie nie prze ciwko wirusowemu
zapaleniu wątroby typu B),
− u 1 osoby po podaniu szczepionki Euvax B 0,5 (szczepienie prze ci wk o
wirusowemu zapaleniu wątroby typu B),
− u 2 osób po podaniu szcze pionk i sk ojarzone j Infanrix He xa (szczepienie prze ciwk o
błonicy,
tę żcowi,
k rztuścowi, nagm innemu porażeniu dzie cię cem u 32
poliomye litis, Haemophilus influenzae typu B oraz wirusowe mu zapale niu
wątroby typu B),
− u 5 osób po podaniu szcze pionk i skojarzone j Infanrix IPV HIB (szcze pienie
prze ciwk o
błonicy,
tężcowi,
k rztuścowi,
nagm innemu
poraże niu
dziecię cemu - poliom ye litis, Haemophilus influenzae typu B),
− u 1 osoby po podaniu szczepionki skojarzone j Act Hib (szcze pionka prze ciwk o
tężcowi, Haemophilus influenzae typu B),
− u 1 osoby po podaniu szcze pionki PENTAXIM
(szczepie nie prze ciwk o błonicy,
tężcowi, k rztuścowi, nagm innemu porażeniu dzie cięcem u - poliomyelitis,
oraz wirusowem u zapaleniu wątroby typu B),
− u 1 osoby po podaniu szcze pionk i Polio Sabin O PV (szcze pienie prze ciwk o
nagm innemu porażeniu dziecię cemu – poliom yelitis).
W szystk ie przypadków re ak cje niepożądane, k tóre wystąpiły po szczepieniu, to odczyny
niezagrażające życiu i na ogół szybko prze mijające: gorączka, odczyn miejscowy w
postaci obrzęku, zacze rwie nienie , ból, wysypk a, zaburze nia snu, zaburze nia zachowania.
Należy jednak pamiętać, że po podaniu każde j szcze pionk i może wystąpić najgroźniejsza
re ak cja, czyli wstrząs anafilaktyczny. Z te go właśnie powodu zale ca się
szczepienia dzieci w gabinetach lekarskich czy le karsko-pielęgniarskich wyposażonych w
zestaw przeciwws trząsowy, z obserwacją dzie ck a do 30 minut po szcze pieniu.
Pracownicy
O ddziału
Powiatowe j
Stacji
Sanitarno-
Epide miologiczne j w Gdańsk u w przypadku k ażdego zgłoszenia NOP przeprowadzają
szczegółowe
dochodzenie
epide miologiczne. W ypełnione
i
sprawdzone
formularze
zgłosze ń przekazywane są do Narodowe go Instytutu Zdrowia Publiczne go Państwo we go
Zakładu
Higieny
w
W arszawie
oraz
Pomorsk iego Państwo we go
Woje wódzkiego
Inspe ktora Sanitarnego.
W rok u 2010 Główny Inspe ktor Farmaceutyczny podjął decyzję o wstrzym aniu
w
obrocie
1
serii
szczepionki
SYNFLOR IX
oraz
1
serii
szczepionki
RO TARIX
szczepionek pracownicy
Oddziału
wykorzystywanych do uodpornie nia dzie ci i m łodzieży.
W
każdym przypadku wst rzymania w
Powiatowe j
obrocie
Stacji
Sanitarno-Epide miologiczne j
w
Gdańsku
natychm iast inform owali o tym fakcie, drogą e lektroniczna, te le foniczną i pisemną,
punk ty
pro wadzące
szczepienia
ochronne .
Zebrano
informacje
dotyczące
ilości
posiadanych pre paratów. Nakazano be zwzględne zabezpie czenie szcze pionek przed
m ożliwością ich wykorzystania, w temperaturze nie przek raczające j dopuszczalnego
przedziału tem pe ratur (od 2 do 8°C ).
33
E pidemiologia
W rok u 2010 zaobserwowano ogólną poprawę wyk onania szcze pie ń w punktach szcze pień
na te re nie miasta Gdańska. W dalszym ciągu jednak w nie których placówkach wystę puje
obniżony proce nt wyk onawst wa szcze pień, w stosunku do osiągnię tego dla m iasta
Gdańska. Mnie jsza liczba osób poddanych obowiązkowym szczepieniom w niek tórych
grupach
wiek owych
i
w
odniesieniu
do
ok re ślonych
rodzajów szcze pień
była
spowodowana głownie odraczaniem szczepie ń ze względu na wystę powanie ok re sowych
przeciwwsk azań, nie terminowym zgłaszaniem się rodziców z dzie ćmi na szczepienia oraz
coraz czę stszym i przypadkami odmowy szczepień obowiązk owych przez rodziców.
W grupie dzieci szk olnych st wie rdza się wyższe w stosunku do roku poprzednie go
wykonanie szcze pień prze ciwko wi rusowem u zapale niu wątroby typu B młodzieży w 15
roku życia (rocznik 1995), prze ciwk o błonicy i tę żcowi młodzie ży w 19 rok u życia (rocznik
1992), prze ciwk o błonicy i tężcowi m łodzieży w 14 roku życia (rocznik 1997) oraz
przeciwko odrze śwince, różyczce u dzie ci w 10 rok u życia (rocznik 2001).
Lp.
Rocznik
Szczepienie
% wykonania
1.
2001
Odra, świnka, różyczk a
88,0*
2.
2000
Odra, świnka, różyczk a
92,1
3.
1997
Td (II przypom inające)
81,4
4.
1996
Td (II przypom inające)
93,4
5.
1995
W ZW B pie rwotne
97,0
6.
1995
W ZW B uzupe łniające
94,0
7.
1992
56,4
8.
1991
Td (III
przypom inające )
Td (III
przypom inające )
77,2
Analiza procentowa wykonawstwa szczepień w rocznikach szkolnych w roku 2010 dla miasta Gdańska
34
* procent uzyskano dodając wykazane w sprawozdaniu MZ-54 za 2010 rok liczby dzieci zaszczepionych po raz pierwszy i
przypominający przeciwko odrze, śwince i różyczce
3.Nadzór nad zakładami opieki zdrow otnej
W 2010 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsk u obe jm ował
nadzorem : 10 szpitali (w tym: 8 publicznych i 2 niepubliczne ), 286 zak ładów opiek i
zdrowotne j le cznictwa otwartego, 1100 prywatnych prak tyk le karsk ich oraz 5 prak tyk
pielęgniarskich. Zak res k ontroli sanitarnych dotyczył głównie stanu higie niczno sanitarnego pom ieszczeń, prowadzonych procesów de zynfek cji, proce sów sterylizacji oraz
przestrze gania procedur,
których
przestrzeganie m inim alizuje
ryzyko
wystąpie nia
zak ażeń i chorób zakaźnych związanych z udzie laniem świadczeń zdrowotnych.
A . Zakłady opieki zdrowotnej lecznict wa zamkniętego
O be cnie na te renie Gdańska funk cjonuje 10 szpitali, obję tych nadzorem Państwowe go
Powiatowe go Inspe ktora Sanitarnego w Gdańsku:
8 placówek publicznych:
− Uniwe rsyte ckie Ce ntrum Kliniczne, Gdańsk, ul. Dębinki 7 oraz ul. Kliniczna 1,
− Pom orskie Ce ntrum Traumatologii im . M. Kopernika w Gdańsk u, ul. Nowe O grody
1-6 oraz ul. Powstańców Warszawsk ich 1/2,
− Szpital Spe cjalistyczny im. Św. Wojcie cha SPZO Z, Gdańsk , Al. Jana Pawła II 50,
− Pom orskie Ce ntrum C horób Zakaźnych i Gruźlicy, Gdańsk,
ul. Smoluchowsk iego 18,
− W oje wódzk i Szpital
Psychiatryczny
im.
Prof.
T.
Bilikie wicza,
Gdańsk ,
ul. Sre brnik i 1,
− Specjalistyczny Ze spół O pieki Zdrowotne j nad Matką i Dzie ck iem , Gdańsk ,
ul. Polank i 119,
− Ze spół O pieki Zdro wotne j dla Szkół W yższych, Gdańsk, Al. Z wycięstwa 30,
− Zakład Opie ki Zdrowotne j Are sztu Śledczego, Gdańsk , ul. Kurkowa 12,
2 placówki nie publiczne:
− SW ISSMED C entrum Zdrowia S.A., Gdańsk, ul. W ileńska 44,
− NZO Z O ddział Położniczy SWISSMED Sp. z o. o., Gdańsk , ul. W ile ńsk a 44
35
E pidemiologia
W 2010 r. pracownicy O ddziału Prze ciwe pide micznego przeprowadzili w w/ w
szpitalach ogółem 300 k ontroli sanitarnych (w tym 3 k ontrole skute czności procesów
ste rylizacji).
Zakłady opieki zdrowotne j le cznictwa zam knięte go w Gdańsku nie spełniają wymagań
R ozporządze nia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006 roku w sprawie wym agań,
jak im powinny odpowiadać pod wzglę dem fachowym i sanitarnym pom ie szczenia i
urządzenia zak ładu opie ki zdrowotne j (Dz. U. 2006 r., Nr 213, poz.1568 z późn. zm.).
W związku z tym wszystk ie szpitale opracowały program y dostosowawcze , wsk azujące
sposoby i te rminy
dostosowania pomie szcze ń i
urządzeń szpitala do wym agań
ok re ślonych w obowiązującym rozporządze niu.
O be cnie we wszystkich szpitalach pro wadzone są prace re montowe i modernizacyjne
m ające na ce lu poprawę stanu sanitarno- te chnicznego pomie szcze ń zak ładu.
1. Uniwe rsyte ck ie C entrum Kliniczne , Gdańsk, ul. Dębink i 7 i ul. Kliniczna 1a
Szpital prowadzi działalność w budynkach usytuowanych przy ul. Dębinki 7 oraz przy
ul. Klinicznej 1 A.
W 2008r. szpital rozpoczął budowę Ce ntrum Me dycyny Inwazyjne j, do k tórego planowane
je st
prze niesienie
oddziałów
klinicznych
o
charakterze
inwazyjnym,
C entralne j
Ste rylizatorni, Klinicznego O ddziału Ratunkowego oraz nie których poradni. Kliniki
niezabiegowe pozostaną w dotychczasowych pom ie szczeniach lub zostaną prze niesione
do pomieszcze ń po Klinikach zabie gowych. Ak tualnie trwa wyposażanie pomie szcze ń
w m eble oraz sprzęt specjalistyczny. Prze widywanym te rm inem rozpoczęcia działalności
C entrum Me dycyny Inwazyjne j je st 31.12.2011r.
W 2010r. stan te chniczny niek tórych pom ieszczeń szpitala uległ znaczne j poprawie .
W yremontowane i zmode rnizowane zostały pomieszcze nia Klinik i Nadciśnienia Tętnicze go
i Diabetologii, Oddziału Kardiologii O gólnej, Oddziału Kardiochirurgii, sali zabiegowej
nr 3 Pracowni Kardioangiologii Inwazyjne j, Kliniki Ne urologii R ozwojowe j, O ddziału
Patologii Wieku Niem owlę ce go i Zaburzeń He mostazy oraz Oddziału Diabe tologii.
Ponadto w 2010r. w Klinice C horób Ne rek i Nadciśnienia Dzieci i Młodzieży odnowiono
d wa gabine ty lekarskie oraz k orytarz nale żący do przychodni na III piętrze oraz sale
chorych nr 2, 4 i 5 nale żące do oddziału. Natom iast w Klinice Endok rynologii i C horób
W e wnę trznych odnowiono sufit w łazience damsko-m ęsk ie j dla pacjentów, stolarkę
drzwiową we wszystk ich pomieszczeniach oddziału, stojaki do k roplówe k oraz k rzesła
w pok ojach łóżkowych. W Klinice Anestezjologii i Intensywne j Terapii w salach chorych,
k orytarzu, śluzie prowadzącej do oddziału uzupełniono ubytk i w tarke cie , na podłodze
w m agazynie sprzę tu ste rylnego uzupełniono ubytki k afli, w k uchence położono nową
36
te rakotę , w
pomie szcze niu służącym
do wstę pne j dezynfe kcji i
m ycia narzędzi
wielokrotne go użycia zamontowano zle wozmywak dwukomorowy oraz zorganizowano
odpowie dnie warunk i do susze nia narzędzi. Ponadto odnowiono powłok i malarsk ie w
śluzie prowadzące j do oddziału, dyżurce pie lę gniarek , gabine cie zabiegowym , magazynie
sprzę tu ste rylne go, kuchence, 2 gabine tach le karskich i sek retariacie . W 2010r. w Klinice
C hirurgii Plastyczne j odnowiono powłok i malarsk ie w k orytarzu oraz stolarkę drzwiową,
zaś w Klinice C hirurgii O nk ologiczne j odnowiono powłok i m alarskie i stolark ę drzwiową we
wszystk ich pomieszcze niach, wym ieniono stolarkę ok ienną, sale wyposażono w nowe
szafk i przyłóżkowe i parawany oddzielające poszcze gólne łóżka, a ponadto wyk onano
plastikowe odbojnice zabezpie czające ściany oraz zorganizowano toaletę dla osób
niepełnosprawnych.
Budynek, w k tórym mieści się Klinik a Hematologii i Transplantologii, został w 2010r.
docieplony, wyre montowano dach, wyk onano izolację pionową pomieszczeń piwnicznych,
we
wszystkich pomieszcze niach wym ieniono stolarkę ok ie nną. Odnowiono powłoki
m alarsk ie pomieszcze ń pi wnicznych oraz k orytarzy w całym budynk u. W oddziale A
zorganizowano salę je dnoosobową ze śluzą umywlkowo-fartuchową, prze d we jściem do
sali 5 i 6-osobowe j, a tak że zorganizowano śluzę. W w/w salach odnowiono powłoki
m alarsk ie oraz wyposażono je w m aszyny do oczyszczania powie trza.
W 2010r. do Przychodni Przyszpitalnej, do byłych pomieszczeń biurowych, przenie siono
poradnię endokrynologiczną i diabe tologiczną dla dzie ci z re je stracją oraz poradnię
onk ologiczną dla dzie ci z re je stracją i gabinetem zabiegowym.
Stan te chniczny pomieszcze ń Kliniki Gine kologii, Kliniki Położnictwa, Klinik i Neonatologii i
Klinik i Urologii, funkcjonujących w budynku przy ul. Kliniczne j 1a jest dobry. Stwie rdzane
podczas
kontroli
nieprawidłowości
dotyczące
wymogów
sanitarnych
i prze ciwepidem icznych wynikają z nie dostate czne j bazy lok alowe j szpitala. Jednak że,
m im o ograniczonych możliwości finansowych kierownict wo szpitala re alizowało obowiązki
wynik ające
z
ustaleń pok ontrolnych
oraz
z
zarządze ń de cyzji
Państwowe go Powiatowego Inspe ktora Sanitarnego w Gdańsk u.
adm inistracyjnej
Stan te chniczny
pom ieszczeń Bloku O pe racyjnego uległ zm ianie . Odnowiono powie rzchnie ścian i sufitów
w k orytarzu i pom ieszczeniu przygotowawczym Bloku O pe racyjnego na III piętrze oraz
zlik widowano uszkodzoną powie rzchnię podłogową w sali ope racyjnej nr 4. Naprawiono
uszkodzoną glazurę w sali zabiegowej oraz wym ieniono na nowe listwy odbojowe w
drzwiach we jściowych Blok u Ope racyjne go na II piętrze .
Pilnych prac remontowych wym aga głównie usytuowany na II pię trze budynku szpitala
Blok Operacyjny (Sala Cięć C esarskich i Sala Laparoskopowa). We jście do te go blok u
ope racyjne go nie prowadzi prze z śluzę szatniową dla pe rsone lu. Ruch pe rsone lu,
pacje ntów, mate riału, narzędzi, bie lizny, odpadów odbywa się tą samą drogą. W obrę bie
37
E pidemiologia
Bloku O pe racyjnego k rzyżują się drogi brudne i czyste . Nie wydzielono pom ieszczenia
przygotowawcze go dla pacje ntek . Nie
ma brudownika, pomieszczenia na odpady
m edyczne i pom ieszczenia porządk owego. Sprzęt do sprzątania przechowywany jest w
wydzie lonej części wę zła sanitarne go dla pe rsone lu. Myjnia chirurgiczna je st wspólna dla
pe rsone lu Sali Cięć Ce sarsk ich i Sali Laparoskopowej. Ściany nie są pok ryte m ate riałami
zm ywalnymi, nie nasiąkliwym i do pe łne j wysokości.
W Ste rylizatorni szpitala prowadzone są procesy sterylizacji parą nasyconą i tle nk iem
e tyle nu dla wszystk ich Klinik Uniwe rsyte ck ie go C entrum Klinicznego mieszczących się
przy ul. Dę bink i 7 oraz ul. Kliniczne j 1a w Gdańsku. Dodatkowo w szpitalu funkcjonują
punk ty ste rylizacji, usytuowane są przy Blokach Operacyjnych Klinik i Kardiochirurgii,
Klinik i Chorób O czu i Klinik i Chirurgii Szczęk owe j. Punk ty te nadzorowane są przez
k ierownika
Działu
Sterylizacji
i
De zynfekcji.
Ste rylne
m ateriały
me dyczne
są
t ransportowane do budynku przy ul. Kliniczne j w dodatkowych opakowaniach. Ponadto
Ste rylizatornia świadczy usługi dla podmiotów ze wnę trznych, z k tórym i zawarto umowy.
W 2010r. odnowiono zniszczoną stolarkę drzwiową we wszystkich pom ieszczeniach Działu
Ste rylizacji i De zynfek cji, uzupe łniono ubytk i glazury ście nne j w śluzie pomię dzy stre fą
czystą i ste rylną, m agazynie m ateriałów ste rylnych i k orytarzu należącym do strefy
brudnej. O dnowiono powłok i malarskie w pom ieszczeniu socjalnym oraz sufit w strefie
czyste j.
W punkcie przyję ć m ateriału przyjmowanego do ste rylizacji i wydawane go mate riału
jałowego nie ma rozdziału – odbywa się w k orytarzu we wnę trznym . Je dynie narzę dzia
do i z Blok u Operacyjne go transportowane są wydzie lonymi windam i „czystą” i „brudną”.
W stępna
dezynfek cja
narzędzi
wielokrotne go
użytku
wyk onywana
je st
w poszczególnych oddziałach i poradniach. Nastę pnie m ateriały me dyczne prze chodzą
cały proces przygotowa wczy i ste rylizacyjny w obrębie Sterylizatorni.
Narzędzia
do
ste rylizacji
przekazywane
są
w
k onte nerach, zaś
po sterylizacji
przekazywane są na oddziały i bloki w czystych pojem nik ach. Proces ste rylizacji je st
z walidowany. Proce sy ste rylizacji parowe j są k ontrolowane wskaźnik ami fizycznym i,
chem icznymi, a je den raz w tygodniu te stam i biologicznymi. W przypadku sterylizacji
gazowe j prze prowadzana jest kontrola biologiczna każde go proce su.
Posiłki dla pacje ntów szpitala przygotowy wane i rozprowadzane są przez firmę ASPENR ES Sp. z o.o., Kraków, ul. Bularnia 5.
No worodk i karmione są gotowym i mieszankam i przygotowywanym i na oddziałach..
Sprzątaniem pom ieszczeń szpitalnych zajmuje się Dział Higieny Szpitalne j.
38
Bie lizna brudna prana je st w Konsorcjum Pralniczym w Gdańsk u, przy ul. Dę bowe j 25,
z sie dzibą w Gdyni, ul. R destowa 25.
O dpady k omunalne zabie rane są przez Przedsię biorstwo Robót Sanitarno-Porządkowych
w Gdańsku, Trak t Św. W ojcie cha 43/45.
O dpady medyczne transportowane są do unieszkodliwienia przez firmę specjalistyczną
Port Se rvice , Gdańsk, ul. m jr Sucharskiego 75.
2. Pomorskie C entrum Traumatologii im . M. Kope rnik a w Gdańsk u, ul. No we O grody 1-6
i ul. Powstańców Warszawsk ich 1/2.
Szpital prowadzi działalność w budynkach przy ul. Nowe Ogrody 1-6 i przy
ul. Powstańców W arszawskich 1/2.
O d 2009 rok u Pom orskie Ce ntrum Traum atologii im . Mik ołaja Kope rnika w Gdańsk u je st
w trak cie re alizacji nowy ch inwestycji. Budyne k, w którym funk cjonował Oddział
Aneste zjologii i Intensywne j Terapii, Blok O pe racyjny C hirurgii Dzie cię ce j i Blok
O pe racyjny O rtope dii został wyburzony. Obecnie w m ie jscu tym nadal prowadzone są
prace budowlane . Do nowych pomieszcze ń m ają zostać przenie sione w/ w je dnostk i
szpitala oraz Sala Artroskopii. Ponadto w nowym budynku planowane je st zorganizowanie
C entralnej Sterylizatorni.
O be cnie O ddział Aneste zjologii i Inte nsywne j Te rapii funk cjonuje w wydzielonych
pom ieszczeniach Oddziału C hirurgii Ogólnej. Zabie gi operacyjne z zak re su chirurgii
dzie cię ce j oraz ortope dii wykonywane są na Blok u O pe racyjnym Głównym oraz na Sali
Art rosk opii.
W szpitalu nie ma Centralne j Ste rylizatorni, a jedynie Punkt Sterylizacji
usytuowany w pomieszczeniach piwnicznych (w przyzie miu) przy ul. Nowe O grody 1-6. W
punk cie Ste rylizacji wyjaławiane są materiały me dyczne dla potrzeb szpitala oraz dla
podmiotów ze wnę trznych. Ste rylizacja wyk onywana je st w 3 autoklawach oraz 2
aparatach na tlenek e tyle nu. W sk ład Punk tu Sterylizacji wchodzą: zgrze walnia,
pom ieszczenie
sterylizacji
parowej,
pomieszczenie
ste rylizacji
tle nk iem
e tyle nu,
pom ieszczenie na sprzę t po ste rylizacji, myjnia i zaplecze socjalne pe rsone lu z toale tą.
W e jście do w/w pomieszcze ń prowadzi bezpośre dnio z korytarza ogólnodostępne go,
k tórym odbywa się również transport mate riałów czystych i brudnych. Stan te chniczny
k orytarza je st bardzo zły; powie rzchnie podłóg, ścian i sufitów są brudne i zniszczone .
Sprzę t me dyczny przygotowy wany je st do ste rylizacji w poszczególnych oddziałach
(dezynfekowany, m yty, osuszany, pakowany do pak ie tów), skąd transportowany je st
w szczelnie zam knię tych poje mnikach do zgrze walni, gdzie jest przeglądany. Pak iety,
po zamk nię ciu są przekazywane do sterylizacji. Po proce sie ste rylizacji sprzę t me dyczny
39
E pidemiologia
t rafia do pomieszczenia na sprzę t po ste rylizacji, gdzie rozdzielany je st na poszczególne
oddziały, pakowany do poje mników t ransportowych i rozwożony przez pracownik a
Ste rylizatorni. Transport m ate riałów do i po sterylizacji odbywa się w szczelnie
zam ykanych wózk ach transportowych (kontene rach wyk onanych ze stali nierdze wne j).
Mycie
bute le k i dezynfe kcja wózk ów transportowych odbywa się
w m yjni.
Nie
wyodrę bniono pomieszczenia prze znaczone go do e kspedycji m ateriału. Ponadto nie m a
dogodnego dostę pu do innych je dnostek organizacyjnych szpitala, np. do zespołu
ope racyjne go.
Pe rsone l transportuje m ateriały m edyczne z budynku szpitala przy ul. Powstańców
W arszawskich do ste rylizacji w budynk u przy ul. Nowe O grody 1-6 wózk iem typu m elex.
W szpitalu funk cjonuje komora dezynfek cyjna obsługująca wszystk ie je dnostki
Pom orskie go C entrum Traumatologii im . M. Kope rnika w Gdańsk u.
Od
października
2010r
w
pomieszcze niach
Przychodni
Przyszpitalne j
przy
ul. Powstańców Warszawsk ich 1/2 prowadzi działalność W oje wódzka Przychodnia Sk órnoW enerologiczna, prze niesiona, zgodnie z uchwałą Se jmiku W oje wództwa Pomorsk iego,
z budynku przy ul. Długiej 84/85 w Gdańsku.
Żywie niem pacje ntów zajm uje się R estauracja C ristal R .A. Kok oszka s.c.,
Gdańsk, ul. Grunwaldzka 105. Bielizna szpitalna prana je st w Pralni Ak wamaryna
Sp. z o. o., 83-115 Swarożyn, Zabagno 18c. Pomie szcze nia szpitala sprzątane są przez
pracowników firmy IMPEL. Na odbiór i unieszkodliwianie odpadów me dycznych podpisano
umowę z firm ą „EC O-ABC” z Be łchatowa.
3. Szpital Specjalistyczny im . św. Wojcie cha SPZO Z, Gdańsk , Al. Jana Pawła II 50.
O d 2010r. w struk turze szpitala funk cjonują nowe jednostki organizacyjne: Przychodnia
O nk ologiczna,
Pracownia
R ezonansu
Magnetycznego
oraz
Zakład
Zaopatrzenia
O rtopedycznego.
Przychodnię O nkologiczną (o profilu ginek ologicznym ) zorganizowano w budynku,
w którym dawnie j funk cjonowało Laboratorium Mik robiologii. Przychodnia sk łada
się z zespołu pom ieszczeń poradni, ze społu pomie szcze ń opieki dziennej oraz zaple cza
sanitarno-socjalne go dla persone lu.
Pracownia R ezonansu Magnetyczne go funkcjonuje na poziomie nisk iego parte ru budynk u
Szpitala Spe cjalistyczne go Św. Wojcie cha.
W Zak ładzie Zaopatrze nia O rtopedyczne go, utworzonym w parte rowym budynku
po W oje wódzk ie j Kolumnie Transportu sanitarne go, udzielane są świadczenia zdrowotne
oraz wykonuje się różne wy roby ortope dyczne .
Szpitalny Oddział R atunkowy ulegał zm ianom organizacyjnym. Wydzie lono obszar
re suscytacyjno-zabiegowy z dwom a boksami re anim acyjnymi i czte rostanowisk ową salą
40
wzm ożone go nadzoru. Zorganizowano obszar gine kologiczno-położniczy oraz obszar
obserwacyjno-konsultacyjny, w k tórym udzie lane są porady le karza inte rnisty, chirurga,
ortopedy, urologa, i pediatry. W grudniu 2010r. zakończono III e tap prac rem ontowom odernizacyjnych w Szpitalnym Oddziale R atunkowym, pole gających na rozbudowie
i przebudowie Izby Przyjęć wraz z prze budową we wnę trznych instalacji w prawym
sk rzydle SO R wraz z hole m głównym i podjazdem dla karetek (na poziomie parteru) oraz
pom ieszczeń socjalnych dla potrzeb SOR (na poziom ie nisk iego parte ru). Na poziom ie
parte ru zorganizowano obudowany podjazd dla kare tek, pomie szczenie de kontam inacji,
hol segregacji, niezale żne we jście dla ruchu pieszego, poczek alnię , toale tę dla m ężczyzn,
zespół
trze ch pom ieszczeń do udzie lania świadcze ń me dycznych z zakresu chirurgii i
ortopedii, d wa pokoje badań oraz pokój obse rwacji z własnym wę złe m sanitarnym ,
przeznaczony dla dzie ci. Na nisk im parte rze wyk onano szatnie (damską i męską), pokój
socjalny, d wie dyżurk i e kip ratunkowych z wę złami sanitarnym i oraz magazyn sprzę tu
m edycznego.
W
2010r. pogorsze niu uległ stanu techniczny i funk cjonalność Oddziału Chorób
W e wnę trznych (Interny I, II oraz III), Otolaryngologiczne go, Oddziału Ane stezjologii
i Inte nsywne j Te rapii, Działu fizjoterapii, fizyk oterapii, k inezyte rapii, hydrote rapii i
m asażu leczniczego (dawny Zak ład R ehabilitacji), Oddziału Chirurgiczne go Ogólnego,
O ddziału Okulistycznego, Bloku O pe racyjnego, O ddziału Urazowo-O rtopedycznego,
Ginekologiczno – Położniczego, O ddziału Pediatrycznego oraz Przychodni Przyszpitalne j.
W
pomieszcze niach poniżej parte ru -
w sute re nie szpitala, funkcjonuje
prawidłowo zorganizowany Zak ład Ste rylizacji, k tóry świadczy usługi sterylizacyjne dla
szpitala oraz dla podmiotów ze wnętrznych. Zak ład składa się z ze społu pomie szcze ń
podzielonych na trzy stre fy (brudną, czystą, ste rylną). Stre fy połączone są śluzami
um ywalkowo–fartuchowymi.
W skład Zakładu Ste rylizacji wchodzi punk t ek spedycji m ateriałów jałowych, m yjnia
wózków, pom ieszczenie socjalne oraz wę zły sanitarne dla pe rsonelu (odnowione w
2010r.). Narzędzia i sprzę t m edyczny z oddziałów szpitalnych, po wstę pnej dezynfek cji,
je st zwożony prze z wyznaczonego pracownik a Zakładu Ste rylizacji, na wózk ach
t ransportowych (me talowych), w szczelnie zam ykanych poje mnikach. Mate riał te n je st
ponownie dezynfe kowany w Zak ładzie Ste rylizacji, nastę pnie myty, suszony i poddawany
ste rylizacji.
W szpitalu znajduje się Komora De zynfek cyjna wyposażona w urządzenie DS 650 typ DV
5S ( rok produk cji 2005). Proce sowi de zynfek cji poddawane są mate race , poduszki, k oce,
poście l i odzie ż pacje ntów.
Po „stronie brudne j” k omory znajduje się wę ze ł sanitarny
(toale ta, umywalk a, k abina prysznicowa) oraz pomie szcze nie porządkowe i magazyn
środków chemicznych. „Strona czysta” to jedno pom ieszczenie. Prze prowadzaniem
41
E pidemiologia
proce sów dezynfe kcji zajm uje się pracownik szpitala, przeszkolony przez producenta
k om ory.
Za dystrybucję posiłk ów w szpitalu odpowiada firm a SO DEXHO, k tóra w Kuchni
C entralnej szpitala przygotowuje posiłk i, rozwożone późnie j także do innych szpitali
w Gdańsku.
Ze spół ds. Higie ny Szpitala zajmuje się sprzątaniem pom ieszczeń szpitala.
Bie lizna czysta transportowana je st oddzielnymi wózk ami i w innych godzinach niż
bielizna brudna. Brudna bie lizna, gromadzona w brudownik ach (w wię kszości oddziałów
w spe cjalnych zam ykanych poje mnikach na kółk ach, zaopatrzonych w zie lone work i,
przekazywana je st 2 x dzie nnie lub na żądanie , do Punk tu O brotu Bie lizną, sk ąd trafia
do Konsorcjum Pralnicze go z siedzibą w Gdyni, ul. R de stowa 25.
Za wy wóz i unieszkodliwianie odpadów me dycznych odpowiada firma spe cjalistyczna
„EMKA” Handel-Usługi Krzysztof R dest, ul. Ge n. Grota R oweck iego 6, Żyrardów 96-300.
4. Pomorsk ie C entrum Chorób Zak aźnych i Gruźlicy, Gdańsk , ul. Sm oluchowskiego 18.
Pom orskie Ce ntrum Chorób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku funk cjonuje w budynku
pięciokondygnacyjnym . Na każde j kondygnacji znajdują się dwa oddziały. O be cnie
w szpitalu funk cjonuje 7 oddziałów zakaźnych, O ddział Inte nsywne j Te rapii oraz Zak ład
O piek uńczy-Le czniczy (O ddział V) dla prze wlek le chorych. W roku 2010 de cyzją
Dyre ktora Szpitala, za zgodą organu założycielsk iego, zlik widowany został O ddział XI
O bserwacyjno-Zakaźny z dwom a boksami dla chorych wysokozakźnych, zlokalizowany w
wolnostojącym budynk u. O becnie Oddział XI Obserwacyjno-Zakaźny (bez boksów dla
chorych wysok ozakaźnych) funkcjonuje w pom ieszczeniach zlik widowane go O ddziału I
O bserwacyjno-Zakaźnego w głównym budynku Szpitala.
Program
dostosowawczy
szpitala
je st
suk ce sywnie
re alizowany.
Na
bieżąco
przeprowadzane są prace rem ontowe m ające na celu odnowie nie powie rzchni malarsk ich.
W roku 2010 wyk onano rem ont dwóch łazie nek na Oddziale V oraz je dne j
łazienki na Oddziale C horób Gruźlicy. Wszystk ie O ddziały zostały wyposażone w nowe
wózk i – sprzątacze z nakładkam i na m opy, ście reczk ami je dnorazowym i i odpowiednią
ilością środków dezynfek cyjnych.
Stan sanitarno-te chniczny pom ieszczeń Szpitala je st dobry i w porównaniu z rok iem 2009
nie ule gł znacznej zm ianie.
R emontu wym agają tylko pom ie szczenia Oddziału XI Obserwacyjno-Zakaźne go i O ddziału
III AIDS oraz OIT.
Na wszystkich oddziałach znajdują się magazyny bie lizny czyste j, k uche nk i oddziałowe
i brudownik i. W Oddziałach nie ma pomieszczeń porządkowych, za wyjątkiem Oddziału IV
42
i IX. Wózk i – sprzątacze prze chowywane są w brudownik ach.
W struk turach Szpitala, w oddzielnym budynk u, funkcjonuje Przychodnia Przyszpitalna.
W sk ład Przychodni wchodzą następujące Poradnie : Hepatologiczna, C horób Zak aźnych
dla Dzieci i Poradnia R etrowirusowa. W Poradniach do udzielania świadcze ń zdrowotnych
stosuje się wyłącznie sprzę t jednorazowego użytku. Warunki sanitarno-te chniczne
wszystk ich pomieszcze ń Przychodni są bardzo dobre.
W Szpitalu w oddzie lnym budynku mieści się Laboratorium Prątka Gruźlicy.
W ykonywanie
badań analitycznych dla pacjentów szpitala zostało zle cone firm ie
Laboratorium Bruss Grupa Alab Sp. z o.o. Gdynia.
W roku 2010 ste rylizacja materiałów m edycznych była prowadzona w Ste rylizatorni
Szpitala. Stan sanitarno-te chniczny pom ieszczeń Sterylizatorni je st bardzo dobry.
W Szpitalu do udzielania świadczeń medycznych używany jest prze ważnie sprzę t
je dnorazowy.
Drobny
sprzę t
wie lorazowego
użytk u
dezynfek owany
je st
na
poszcze gólnych oddziałach m anualnie lub w myjniach-de zynfek torach (Oddział IV, IX i
Pracownia Bronchoskopii), a nastę pnie w poje mnikach, wydzieloną czystą windą,
t ransportowany je st do Ste rylizatorni.
Komora de zynfek cyjna została zlik widowana. Mate race, koce i poduszki oddawane są do
dezynfe kcji
k ażdorazowo po
zabrudze niu mate riałem
potencjalnie
zak aźnym
do
Konsorcjum Pralniczego Gdynia, ul. R de stowa 25.
Posiłki dla pacje ntów przygotowy wane są w kuchni Szpitalnej zlokalizowane j na parte rze
budynk u. Dystrybucja posiłków z kuchni na oddziały odbywa się wydzieloną windą.
Na oddziałach nie przeprowadza się mycia i dezynfek cji naczyń pacjentów, naczynia
dezynfe kowane są w k uchni główne j. Stosowane są również naczynia je dnorazowe .
O dpady medyczne przekazywane są do unieszkodliwienia za pośre dnictwem firm y
specjalistyczne j ECO ABC sp. z o.o. ul. Przem ysłowa 7, Be łchatów.
Sprzątaniem pom ieszczeń zajmuje się firm a Impel.
Przy Szpitalu działa stacja dezynfek cji ście ków szpitalnych.
5. Woje wódzki Szpital Psychiatryczny im. Prof. T. Bilik iewicza, Gdańsk, ul. Sre brnik i 1.
W Szpitalu funk cjonuje 9 oddziałów ogólnopsychiatrycznych (w tym Oddział
Młodzieżowy i Dziecięcy) oraz O ddział Lecze nia Alk oholowych Zespołów Abstynencyjnych
z wydzielonym odcinkiem Terapii Uzależnie nia od Alk oholu.
43
E pidemiologia
Stan techniczny Szpitala w porównaniu do roku ubie głe go nie uległ poprawie. Większość
O ddziałów wymaga re montu.
Powie rzchnie podłogowe w salach chorych, dyżurkach
pielęgniarskich i ciągach k omunikacyjnych pok ryte są linoleum lub płytk am i PCV,
m iejscam i wytartymi, z licznym i pęk nię ciam i. Połącze nie ścian i podłóg nie je st wykonane
w sposób bezszcze linowy, um ożliwiający właściwe mycie i dezynfek cję powie rzchni. W
O ddziałach nie m a właści wych izolatek; do izolacji chorych wydzie lono pokoje bez wę złów
sanitarnych.
W k ażdym O ddziale zapewniono m agazyn bie lizny czyste j, k uche nki oddziałowe
i brudownik i. Kuche nk i oddziałowe (wyposażone w zmywark i) pod wzglę dem te chnicznosanitarnym nie budzą zastrzeżeń.
Sprzę t wie lorazowego użytk u dezynfe kowany je st w poszczególnych oddziałach Szpitala.
Ste rylizacja m ateriałów medycznych wyk onywana je st w Ste rylizatorni Szpitala.
Stan te chniczny pom ieszczeń Ste rylizatorni je st bardzo dobry. Wydzie lono stre fy brudną i
czystą,
oddzie lone
śluzą
um ywalkowo-fartuchową.
Przy
śluzie
zorganizowano
pom ieszczenia higie niczno-sanitarne dla pe rsone lu. W pom ieszczeniu tzw. czystym
um ieszczono dwa autok lawy. Do Ste rylizatorni prowadzą dwa nie zależne we jścia.
W
Sterylizatorni wyjaławiane są m ateriały m edyczne wyk orzystywane głównie
w
gabinecie stomatologicznym , apte ce szpitalnej i laboratorium .
Za żywienie pacje ntów i dystrybucję posiłk ów odpowiada kuchnia szpitalna.
Pranie m bie lizny brudnej zajm uje się Konsorcjum Pralnicze z siedzibą w Gdyni,
ul. Rdestowa 65/67.
Sprzątaniem pom ieszczeń szpitala zajm uje się Dział Higie ny Szpitalne j.
O dpady m edyczne prze kazywane są do unieszkodliwie nia za pośre dnictwe m Firm y
Specjalistyczne j Tcze wskie Centrum Zdrowia Sp. z o.o. Tcze w, ul. 30-go Stycznia 58.
6. Spe cjalistyczny Zespół Opiek i Zdrowotne j nad Matką i
Dzieckiem, Gdańsk,
ul. Polanki 119.
W Szpitalu funkcjonują następujące Oddziały: O ddział Pulm onologii I, Oddział
Ale rgologii i Pulmonologii II, O ddział niemowlę cy i patologii noworodka V, Oddział interny
VI, Oddział pediatryczno – alergologiczny VII, O ddział obse rwacyjno – zakaźny VIII,
O ddział Aneste zjologii i Intensywne j Terapii. W struk tury Szpitala wchodzą dodatk owo
Poradnie
Spe cjalistyczne :
Kardiologiczna,
Pulmonologiczna,
Logopedyczna,
Ale rgologiczna,
Nefrologiczna,
Endokrynologiczna,
Ne urologiczna
oraz
Ze spół
Długote rm inowe j O pieki Domowe j dla Dzie ci We ntylowanych Me chanicznie, Laboratorium
Mik robiologiczne oraz Pracownia Badań Czynnościowych Układu O ddechowe go.
W Szpitalu działa Re gionalny O środek Ale rgologii, Mukowiscydozy i C horób Układu
O ddechowego, w sk ład k tórego wchodzą poszczególne oddziały Szpitala oraz Poradnie :
44
Le czenia Muk owiscydozy, Pulmonologiczna, Ale rgologiczna, Laryngologiczna, Prom ocji
Zdrowia, Re habilitacyjna i Fizyk oterapii.
W roku 2010 Przychodnia Specjalistyczna zlokalizowana przy ul. Pnie wsk iego 1 została
zlik widowana. Poradnie: ne urologiczna, k ardiologiczna, logopedyczna, profilak tyki chorób
piersi, ginekologii dla dzie wcząt, ne frologiczna, endok rynologiczna i foniatryczna zostały
przeniesione do budynku adm inistracji
szpitala ul. Polank i 119. We
wszystkich
pom ieszczeniach (na parte rze budynku) prze prowadzono wcze śniej kapitalny re mont.
Poradnie, oddziały szpitalne, szcze gólnie sala ope racyjna, oddział pulm onologii i poradnia
pulm unologiczna,
wymagają
rem ontu
i
m ode rnizacji
(zgodnie
z
program em
dostosowawczym).
W Szpitalu stosuje się głównie sprzę t je dnorazowy. Szpital zawarł umowę z Zakłade m
Ste rylizacji Szpitala Spe cjalistycznego im . św. Wojcie cha w Gdańsku, Al. Jana Pawła II 50
na ste rylizację sprzętu wie lok rotnego użytk u, tj. ak ce soriów do bronchoskopów, łyże k
laryngoskopowych, oraz innych mate riałów nie zbędnych do udzie lania świadczeń
zdrowotnych. Ponadto w Szpitalu znajduje ste rylizator parowy, Vacuklav, w k tórym
ste rylizowane są smoczki do butelek i szpatułk i me talowe .
Posiłki dla pacje ntów przygotowywane są przez pracowników firmy Dukat Marze na
W aków, 83-00 Pruszcz Gdański, ul. Wojska Polsk iego 16. Posiłki przygotowywane są w
k uchni Dom u Pom ocy Społecznej, ul. Polank i 121 i transportowane do Szpitala w
specjalnych te rm oportach. Mieszanki m le czne przygotowy wane są w Oddziale V w
k uchence m le czne j. Bute lk i do mieszanek są ste rylizowane . Wszystkie smoczki do butelek
są pak ie towane poje dynczo i poddawane ste rylizacji. Bielizna brudna prana jest w
Konsorcjum Pralniczym z sie dzibą w Gdyni, ul. R de stowa 25. Sprzątanie m wszystk ich
pom ieszczeń szpitalnych zajm ują się pracownicy Działu Higie ny Szpitalne j.
Na
odbiór odpadów me dycznych
do unie szkodliwienia zawarto umowę
z
firm ą
specjalistyczną EC O ABC Be łchatów.
7. Zespół Opiek i Zdrowotne j dla Szk ół W yższych, Gdańsk, Al. Zwycię stwa 30.
Szpital
udzie la
we wnętrznych,
świadcze ń
me dycznych
k ardiologicznych
i
osobom
dorosłym
chirurgicznych
(chirurgii
w
zakresie
m ię kkie j),
chorób
natom iast
Przychodnia Spe cjalistyczna, wchodząca w struk turę Zespołu O pieki Zdrowotnej dla Szk ół
W yższych, przyjm uje studentów uczących się na te re nie miasta Gdańska oraz kadrę
pedagogiczną zatrudnioną w szkolnictwie wyższym . W Poradni chirurgicznej oraz w
poradni ok ulistyczne j do sierpnia 2010r. pełnione były całodobowe dyżury chirurgiczne i
okulistyczne dla m ie szkańców Gdańska.
Zgodnie z programem dostosowawczym w 2010r sukcesywnie prowadzono prace
re montowe pomie szcze ń usytuowanych w piwnicy, przeznaczonych na szatnię ce ntralną
45
E pidemiologia
dla pe rsonelu oraz pom ie szczenie socjalne . W Przychodni Spe cjalistyczne j odnowiono
pom ieszczenia Poradni Ok ulistyczne j oraz zak upiono nowe m eble i narzędzia do Poradni
Stomatologiczne j. O dnowione zostały również pom ie szczenia laboratorium.
Blok ope racyjny nie spe łnia wymagań ok reślonych w obowiązującym R ozporządzeniu.
Powie rzchnie dwóch sal operacyjnych są za m ałe , nie ma śluz, wę zła sanitarnego dla
pe rsone lu, pomie szcze nia przygotowawczego dla pacjenta i sali wybudzeń. We wszystk ich
pom ieszczeniach k rzyżują się drogi tzw. czyste i brudne. Przygotowywanie narzę dzi
wielokrotne go użycia odbywa się w pom ieszczeniu m yjni chirurgiczne j, w k tórym ponadto
prowadzone są doraźne procesy sterylizacji w autoklawie .
Funk cjonujący
w szpitalu
Punk t Sterylizacji
sk łada się
z
d wóch
odrę bnych
pom ieszczeń, bez odpowiednich śluz i zaplecza higie niczno-sanitarnego. Ste rylizacja nie
m a be zpośredniego połącze nia z blokiem ope racyjnym , droga transportowa prowadzi
ogólnodostę pnymi korytarzam i obiek tu i je dyną w budynk u windą transportowo-osobową.
Przygotowywanie narzędzi wie lok rotnego użycia odbywa się w oddziałach, w gabine tach
zabie gowych oraz w gabine tach przychodni przyszpitalne j.
Posiłk i dla pacje ntów przygotowywane są w kuchni szpitalne j. Transport
posiłków do poszczególnych oddziałów odbywa się są windą k uche nną.
Bie lizna czysta prze chowy wana jest w m agazynach bielizny czystej lub
w wydzielonych szafk ach. Bielizna brudna prana je st w pralni „Konsorcjum Pralnicze ”
w Gdańsku, ul. Dę bowa 25, z siedzibą w Gdyni, ul. Rdestowa 25.
Pom ieszczenia sprzątane są przez pracowników szpitala.
O dpady medyczne przekazywane są do unieszkodliwiania za pośre dnictwem firm y
specjalistyczne j „Dan-Med.”, Grzybno, ul. Szk olna 26.
8. Zak ład O piek i Zdrowotnej Are sztu Śle dcze go, Gdańsk, ul. Kurk owa 12.
W sk ład Zak ładu Opie ki Zdrowotnej Aresztu Śle dczego usytuowane go w Gdańsku przy ul
Kurkowe j 12 wchodzi szpital (Izba Przyję ć, Oddział Inte rny, O ddział Ne urologiczny,
O ddział
Gruźlicy
i
Chorób
Płuc,
Zak ład
Re habilitacji,
Pracownia
Endoskopii),
Am bulatorium i Pracownia Stomatologiczna. W 2009r. zakończono re mont pomieszcze ń
szpitala, a pom ieszczenia Am bulatorium i Pracowni Stomatologicznej zostały odnowione.
Ste rylizacja narzę dzi oraz sprzę tu me dyczne go wie lorazowe go użytk u (za wy jątk iem
Pracowni Stomatologicznej) wyk onywana jest w Pomorsk im Ce ntrum Traumatologii
im . M. Kope rnik a w Gdańsk u, ul. No we O grody 1-6. Sprzę t medyczny wie lorazowego
użytk u przygotowywany
prowadzona
jest
je st
dezynfe kcja,
do sterylizacji
m ycie ,
w poszcze gólnych oddziałach, gdzie
osuszanie
i
pakietowanie.
Nastę pnie ,
w
wydzie lonych zamkniętych pojemnikach, sprzę t ten przek azywany jest do ste rylizacji.
O dpady
medyczne
przekazywane
są
do
unieszkodliwienia,
co
2-3
dni,
za pośre dnictwe m firm y specjalistycznej Bem ark . Do czasu odbioru prze z firm ę
46
przechowywane są w lodówce w pom ieszczeniu na odpady medyczne, zlok alizowanym
na poziomie „0” budynk u szpitala.
Bie lizna brudna prana jest w Konsorcjum Pralniczym Sp. zo.o. w Gdańsku przy ul.
Dę bowej 25, z sie dzibą w Gdyni, ul. R destowa 25.
Sprzątaniem pom ieszczeń szpitala zajm ują się osadzeni, pod k ie runk iem i kontrolą
pe rsone lu me dyczne go oraz oddziałowe go Aresztu Śledczego.
Zakład Opieki Zdrowotnej Zakładu Karnego w Gdańsku - Prze róbce, ul.
Siennicka 23 został wyre montowany. W skład zoz-u wchodzi gabine t stomatologiczny,
gabinet zabiegowy, 2 gabine ty le karskie , poczek alnia dla osadzonych z toale tą i
natryskie m,
podrę czny
magazyn
leków,
m agazyn
bie lizny
czyste j,
k artoteka,
pom ieszczenie gospodarcze, pomie szczenie na odpady, pomieszczenie socjalne z wę złe m
sanitarnym dla pe rsonelu (umywalk a, natrysk , W C, bide t), Izba chorych (2 ce le : 2 –
osobowa, 3 – osobowa). Narzę dzia stomatologiczne ste rylizowane są w autoklawie
znajdującym się w gabine cie stomatologicznym . O dpady me dyczne odbierane są co 14
dni i przekazywane do unie szk odliwie nia za pośrednict we m firm y spe cjalistyczne j EC O ABC z Be łchatowa.
Do czasu odbioru odpady prze chowywane są w lodówce w pomieszcze niu na odpady
m edyczne. Pomieszczenia sprzątane są przez przeszkolonych wię źniów pod k ie runk iem i
k ontrolą pe rsone lu.
9. SWISSMED Centrum Zdrowia S.A., Gdańsk, ul. W ile ńska 44
Stan te chniczny
wszystk ich
pomieszcze ń szpitala jest
dobry.
Szpital
spełnia
wymagania obowiązującego Rozporządzenia, poza Sterylizornią, w k tórej nie ma stre fy
ste rylne j, stre fy do przygotowywania bielizny ope racyjnej oraz m yjni-de zynfektora dla
poje mników transportowych.
Ste rylizatornia wyposażona je st w autoklaw prze lotowy,
je dnak załadunek i wyładunek mate riałów odbywa się po te j sam ej stronie (w strefie
czyste j).
Na
ste rylizację
sprzę tu
spe cjalistyczne go,
k tóry
wym aga
ste rylizacji
nisk ote mperaturowe j, podpisano um owę z Pomorsk im C entrum Traumatologii im .
M.Kopernika w Gdańsku, ul. Nowe Ogrody 1-6.
Posiłki dla pacje ntów przygotowywane są przez firm ę gastronomiczną „Panda” s.c. w
k uchni na te re nie szpitala i roz wożone przez pracowników firm y spe cjalistycznymi
wózkami do posiłk ów.
Bie lizna czysta prze chowywana jest w m agazynie bie lizny czyste j, a na oddziałach
w wydzielonych szafk ach. Bielizna brudna gromadzona je st w m agazynie bie lizny
brudnej, zlokalizowanym na najniższe j k ondygnacji budynku Szpitala.
47
E pidemiologia
Pranie bie lizny odbywa się w pralni Konsorcjum Pralnicze go Sp z o. o., z siedzibą w
Gdyni, ul. Rdestowa 25.
Do wrze śnia 2010r. sprzątaniem szpitala zajmowała się firm a Mega Mini, a następnie
podpisano umowę z firmą spe cjalistyczną IMPEL.
O dpady me dyczne , prze kazywane są do unie szk odliwiania za pośrednict we m firm y
specjalistyczne j ECO -ABC Spółka z o.o., Be łchatów, ul. Przem ysłowa 7.
10. O ddział Położniczy SWISSMED Sp. z o.o. w Gdańsku ul. W ileńska 44
Nie publiczny
Zakład
O pieki
Zdrowotnej
Oddział
Położniczy
Swissm ed
Sp. z o. o. został utworzony w styczniu 2008r. na bazie Szpitala ”S wissmed” Ce ntrum
Zdrowia S.A. W skład NZOZ O ddziału Położnicze go „Swissme d” wchodzą: izba przyję ć,
pok ój
badań,
gabinet
zabiegowy,
szatnia
dla
pacje ntów,
2
sale
porodowe
je dnostanowiskowe , wę zły sanitarne , sala intensywnego nadzoru nad noworodk iem , 4
sale położnic urządzonych w systemie ”matka z dzieckiem” (1 sala – 1 osobowa i 3 sale 2
– osobowe ). Ponadto w oddziale zorganizowana jest myjnia inkubatorów, m agazyn
bielizny czyste j oraz sk ładzik porządkowy z przyległym brudownik ie m, gabine ty le karskie ,
punk t pie lęgniarski i pom ieszczenie socjalne. Zabiegi cię ć cesarskich przeprowadzane
przez personel bloku ope racyjnego „ SW ISSMED” Centrum Zdrowia S.A odbywają się na
Sali zabie gowe j przy oddziale . W szpitalu odbywają się porody rodzinne .
No worodk i wymagające sztuczne go karmie nia karm ione są gotowym i jednorazowymi
m ieszankami firm y Ne stle. Do butelek stosowane są sm oczk i je dnorazowe go użytku
Ży wieniem,
sprzątanie m
i
odbiore m
odpadów
medycznych
zajmują
się
firm y
specjalistyczne obsługujące„SW ISSMED” Ce ntrum Zdrowia.
Zakażenia szpitalne
Zakażenie szpitalne to tak ie zakażenie, k tóre nie wystę powało ani nie znajdowało
się w okresie wylęgania, gdy chory był przyjm owany do szpitala, a nastąpiło w związku
z udzie lanym i świadczeniam i zdrowotnym i. Może wię c ujawnić się zarówno w czasie
hospitalizacji, jak i po wypisaniu chore go do domu lub po prze niesieniu do innego zakładu
le czniczego. Umownie przyję to, że zakaże nie wystę pujące po 48 godzinach od momentu
przyję cia do szpitala są zakażeniami szpitalnym i (poza chorobami o dłuższym ok re sie
wylęgania, np. W ZW B, WZW C, zakażenia HIV czy legioneloza).
Zgodnie z art. 14 Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz
z walczaniu zak aże ń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2008r. Nr 234, poz. 1570 z późn.
zm.) k ie rownicy szpitali są obowiązani do wdrażania i zape wnie nia funk cjonowania
system u zapobie gania i zwalczania zak ażeń szpitalnych, obejmujące go m ię dzy innymi
powołanie i nadzór nad działalnością ze społu i k omite tu kontroli zakaże ń szpitalnych;
48
ocenę i m onitorowanie wystę powania zakażeń szpitalnych i czynnik ów alarm owych oraz
zapobiegania
zakaże niom
szpitalnym
i
sze rze niu
się
czynników
alarm owych;
sporządzanie i przek azywanie raportów dotyczących bieżącej sytuacji epide miologicznej
szpitala.
Do obowiązku Kierownik a zakładu opie ki zdrowotne j należy zgłaszanie Państwo we mu
Powiatowe mu
Inspek torowi
e pide miologicznie
Sanitarnemu
w
ciągu
24
wzrostu liczby zakażeń szpitalnych,
godzin
potwie rdzonego
podejrze nia ogniska zak ażenia
we wnątrzzakładowe go oraz raportów dotyczących zastosowanych me tod m ających na
ce lu
je go
wygasze nie
oraz
sporządze nie
raportu
roczne go
o
zakaże niach
i
drobnoustrojach alarm owych.
We wszystk ich szpitalach pozostających pod nadzorem Państwowe go Powiatowe go
Inspe ktora Sanitarnego w Gdańsku zostały ut worzone Zespoły i Komite ty kontroli
zak ażeń szpitalnych. Ze społy nadzorują prze strzeganie procedur zape wniających ochronę
przed zakażeniami zakładowym i, analizują wystę pujące zak ażenia szpitalne, opracowują
raporty o występowaniu tych zakażeń oraz zajmują się szkoleniem pe rsonelu w zakresie
zasad minimalizacji ryzyka wystąpie nia zakażenia zak ładowego.
Podstawowym działaniem Zespołu Kontroli Zakaże ń Zakładowych je st monitorowanie
sytuacji
e pidem iologiczne j
zak ładowych
szpitala.
W
przypadku
wystąpienia
(2 lub wię ce j powiązanych e pide miologicznie
ogniska zak ażeń
przypadków zak aże ń)
prowadzone jest dochodzenie e pidem iologiczne . Ma ono na ce lu wyk rywanie zachorowań,
ustale nie czynnika e tiologicznego oraz ok reślenie źróde ł, re ze rwuarów i m echanizmów
szerzenia się choroby zakaźne j lub zak ażeń.
W
2010r. ze szpitali znajdujących się pod nadzorem Państwowego Powiatowe go
Inspe ktora Sanitarnego w Gdańsku zostało zgłoszonych 20 ognisk epidemicznych.
Zgodnie z Rozporządze niem Ministra Zdro wia z dnia 27.05.2010r. w sprawie zak re su,
sposobu i częstotliwości prowadze nia kontroli we wnętrzne j w obszarze re alizacji działań
zapobiegających sze rzeniu się zak ażeń i chorób zakaźnych (Dz. U. Nr 100, poz. 646)
Ze społy Kontroli Zakażeń Szpitalnych prowadziły tak ie kontrole zawie rając w protok ołach
wynik i kontroli.
W
2010r.
prze dstawicie le
Państwowe go
Powiatowe go
Inspektora
Sanitarne go
w Gdańsk u przeprowadzili 11 kontroli sanitarnych dotyczących oceny szpitala w zak re sie
system u k ontroli zakażeń szpitalnych. W spółpraca z Ze społami Kontroli Zakażeń
Szpitalnych
polegała
głównie
na
k onsultacjach
prowadzonych
dochodzeń
e pide miologicznych, działań prze ciwepidemicznych oraz ak tualizowanych procedur.
B. Zakłady opieki zdrowotnej lecznictwa otwartego
49
E pidemiologia
W 2010 roku pod nadzorem Państwowego Powiatowe go Inspe ktora Sanitarne go
w Gdańsk u pozostawało 16 publicznych i 270 niepublicznych przychodni. Prze dstawicie le
Państwowe go Powiatowe go Inspektora Sanitarnego w Gdańsku przeprowadzili 305
k ontroli zak ładów opie ki zdrowotne j le cznictwa
otwartego (w
tym
14
kontroli
skute czności proce sów ste rylizacji).
Poza nie prawidłowościami dotyczącymi stanu te chniczno-sanitarne go, do najczęście j
spotyk anych uchybie ń nale żały:
− nieprawidłowa de zynfekcja i sterylizacja narzędzi i sprzętu me dyczne go,
− nieprawidłowe postępowanie z mate riałam i m edycznym i po ste rylizacji,
− stosowanie przete rminowanego sprzę tu m edycznego po ste rylizacji,
− brak system atyczne j k ontroli procesów ste rylizacji wskaźnikam i biologicznym i
i chem icznym i,
− wielokrotne uży wanie sprzętu me dyczne go je dnorazowe go użytku,
− brak preparatu antyse ptycznego do rąk ,
− stosowanie przete rminowanych środk ów dezynfe kcyjnych,
− nieprawidłowe postępowanie ze sprzę te m do utrzymania czystości,
− niedokładne sprzątanie pomieszczeń,
− nieprawidłowe postępowanie z odpadami medycznymi,
− brak opracowanych procedur zm niejszających ryzyk o zak ażeń i chorób zakaźnych
związanych z udzielaniem świadcze ń zdrowotnych.
W szystk ie zakłady opie ki zdrowotne j lecznictwa otwarte go, w k tórych stwie rdzono
nieprawidłowości, zostały zobowiązane do natychmiastowe go usunięcia uchybień oraz
W związk u ze stwie rdzonymi nieprawidłowościami nałożono 3 mandaty k arne oraz
wysta wiono 15 de cyzji płatniczych.
C. Prywatne praktyki lekarskie.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku obe jm uje nadzorem 1095
prak tyk lekarskich funk cjonujących na te renie Gdańska, w tym 336 indywidualnych
prak tyk lekarskich, 747 indywidualnych spe cjalistycznych prak tyk le karsk ich i 12
grupowych prak tyk lekarskich oraz dodatk owo 5 indywidualnych prak tyk pielęgniarskich.
W 595 prak tyk ach prowadzona jest działalność w zakresie stom atologii.
W 2010r. Państwowy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku pozytywnie
zaopiniował pom ieszczenia i
urządzenia 35
50
indywidualnych prak tyk
le karskich,
28 indywidualnych specjalistycznych prak tyk le karskich oraz 1 grupowe j praktyki
le karsk ie j.
W 2010 r. zostało przeprowadzonych 315 kontroli sanitarnych prywatnych
prak tyk lek arsk ich, w tym 24 kontrole skute czności sterylizacji.
W 8 praktykach le karsk ich stwie rdzono uchybie nia higie niczno - zdrowotne,
takie jak nieprawidłowe przygotowanie mate riału i sprzętu do ste rylizacji, nieprawidłowe
postępowanie ze sprzę tem ste rylnym , nieprawidłowe prze chowy wanie odzieży ochronne j
pe rsone lu, nieprawidłowe postępowanie z odpadami m edycznym i, brak preparatów
do dezynfek cji rąk oraz do dezynfe kcji powie rzchni sprzę tów, brak opracowanych
proce dur.
W związku ze stwie rdzonym i nie prawidłowościami wydano 8 de cyzji płatniczych.
Le karze prowadzący praktyki lekarskie zostali zobowiązani do natychm iastowego
usunię cia stwierdzonych nie prawidłowości.
51
Stan bezpiec zeństwa s anitarnego miasta G dańs ka
H igiena Komunalna
HIGIENA KOMUNALNA
W 2010 rok u w zakresie działań dot. e lem entów środowiska, zwłaszcza wody do
spożycia
oraz utrzym ania należytego stanu higie niczne go nie ruchomości, obiektów,
urządzeń użyte czności publiczne j i innych re alizowano następujące zagadnienia:
- Nadzór nad zaopatrze nie m w wodę do spożycia:
1. Monitoring jak ości wody do spożycia prze z ludzi.
2. Nadzór nad obiek tam i służącym i do zaopatrzenia ludności w wodę .
3. Dokonywanie ocen jakości wody do spożycia ok re sowych i obszarowych, oraz
informowanie
nadzorowanych
organów
samorządowych
urządze niach
i
wodociągowych
ludności
(oce ny
o
jak ości
dostępne
wody
na
w
stronie
interne towe j: www. psse.gda.pl).
4. W ydawanie ocen higie nicznych dotyczących mate riałów i wyrobów stosowanych
do uzdatniania i dystrybucji wody.
5. Zatwie rdzanie
laboratoriów
o
udokum entowanym
systemie
jakości
do
prowadze nia badań wody do spożycia.
- Nadzór nad k ąpie liskam i, basenami kąpielowymi i urządzeniam i re k re acji wodnej:
1. Monitoring jak ości wody -
w
basenach k ąpie lowych i
jaccuzi,
oraz prze d
sezone m i w trakcie trwania sezonu 2010r. w objętych nadzore m kąpie liskach
i zje żdżalniach wodnych.
2. O pracowy wanie orze czeń
i
kom unikatów o jak ości wody w k ąpieliskach i je j
przydatności do kąpie li.
3. Kontrola stanu sanitarno-porządkowe go k ąpielisk oraz base nów k ąpielowych,
jaccuzi i zje żdżalni wodnych.
- Nadzór nad stanem sanitarnym powie trza:
1.Od 1 stycznia 2010r. stacje sanitarno-epidemiologiczne nie prowadzą badań
powietrza atmosfe rycznego. Zgodnie z art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 27 k wie tnia 2001r.
Prawo ochrony środowisk a (Dz. U. z 2008r. Nr 25, poz. 150 ze zm.) woje wódzk i
inspektor ochrony środowiska dokonuje oceny poziomów substancji w powietrzu na
podstawie pom iarów lub innych me tod oce ny.
52
2. W ykonywanie badań powie trza w pomie szcze niach m ie szkalnych na wniosek
m ieszkańców (badania tok syk ologiczne warstw podłogowych i badania m ykologiczne
przegród budowlanych).
- Nadzór ogólny nad obiek tam i użyte czności publicznej:
1. Nadzór nad stane m sanitarno-te chnicznym obiek tów użyte czności publiczne j: hote li,
pensjonatów i obie któw hotelarsk ich, sportowych, fryzjerskich, k osm etycznych,
odnowy biologicznej, tatuażu, solariów, dom ów pomocy społe czne j, noclegowni,
hospicjów, zak ładów opiek uńczo-leczniczych, dworców PKP i PKS, przystanków SKM,
te renów zielonych, cme ntarzy,
zakładów pogrze bowych,
ustę pów publicznych,
obiek tów kulturalno-oświatowych - muzea, k ina, te atry i bibliotek i, oraz obie któw
podle gających Ministrowi Sprawie dliwości.
2. Nadzór nad stanem sanitarnym zak ładów opie ki zdrowotne j, a w szczególności w
aspek cie prawidłowego postępowania z odpadami me dycznymi i bielizną.
3. Nadzór nad stanem sanitarno-porządk owym środków transportu - kom unikacji
m iejsk ie j, kare te k, autokarów turystycznych i k arawanów.
W 2010 rok u pod nadzorem sanitarnym O ddziału Higie ny Kom unalne j znajdowało się
1 368 obie któw, w tym :
•
36 wodociągów i 2 studnie publiczne,
•
8 kąpie lisk i m ie jsc tradycyjnie wykorzystywanych do k ąpieli na wodach m orsk ich
i śródlądowych,
•
11 base nów k ąpie lowych i 4 urządzenia atrak cji wodnych
(2 zjeżdżalnie i 2
jacuzzi ),
•
1 307 obie kty użyteczności publicznej.
II.3.1Ocena obszarowa jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi
II .3 .1 .1 1.1 Zaopatrze nie w wodę miasta Gdańska
W
2010r.
Sanitarne go w
pod nadzorem
sanitarnym
Gdańsku znajdowało się
Państwowego
36
Powiatowe go Inspektora
wodociągów,
w
tym
11
obję tych
m onitoringie m w myśl Ustawy z dnia 7 cze rwca 2001r. o zbiorowym zaopatrze niu w wodę
i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz. U. z 2006r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.)
i 25 innych niż zbiorowego zaopatrze nia w wodę oraz 2 studnie publiczne.
53
H igiena Komunalna
Podział nadzorowanych wodociągów w zależności od wielkości produkcji wody:
Produkcja wody
[m3/d]
Liczba
wodociągów
<100
15
uwagi
1 wodociąg zbiorowego zaopatrzenia: PleniewoWiślinka,
14 innych wodociągów
8 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia:
Sobieszewo-Świbno; Smęgorzyno; Unikom; Jasień;
Złota Karczma; Klukowo; Kalina; Matarnia;
10 innych wodociągów
100-1000
18
1000 – 10 000
2
1 wodociąg zbiorowego zaopatrzenia: Osowa,
1 inny wodociąg
10 000 – 100 000
1
1 wodociąg zbiorowego zaopatrzenia – centralny
(w skład którego wchodzi 5 ujęć głębinowych:
Czarny Dwór, Zaspa Wodna, Lipce, Dolina Radości,
Krakowiec, zbiorniki oraz ujęcie powierzchniowe
Straszyn)
Głównym e ksploatatorem urządzeń wodociągowych zbiorowe go zaopatrze nia
w
wodę je st Saur Neptun Gdańsk S.A., natomiast Przedsiębiorstwo Usług Ene rge tycznych i
Komunalnych „Unik om” Sp. z o.o. Gdańsk , e ksploatuje tylk o 1 wodociąg, zlokalizowany w
Gdańsku Kokoszkach. Prze dsiębiorstwa w/ w posiadają ze zwole nie Prezydenta Miasta
Gdańska na prowadze nie zbiorowego zaopatrze nia w wodę .
W iększość m ie szk ańców Gdańska (ok. 409 tys. osób) zaopatrywana była w wodę
z wodociągu centralne go, zasilane go z następujących uję ć:
•
uję cia powie rzchniowe go w Straszynie
•
uję ć głę binowych:
−
C zarny Dwór
−
Lipce
−
Dolina Radości
−
Zaspa W odna (wyłączona tym czasowo z e ksploatacji od 1 lipca 2009r.)
54
−
K rakowiec (awaryjne )
o
uję cia dre nażowe go w Pręgowie
o
uję ć głę binowych zlokalizowanych na te re nie Sopotu, tj.: uję cia Bitwy pod
Płowcami i
Nowe Sarnie Wzgórze .
W odociąg ce ntralny współpracuje ze zbiornikami re tencyjnymi:
•
zbiorniki Sobiesk i
- o poj. 4 x 5 000 m3
•
zbiorniki O runia
- o poj. 2 x 5 000 m3
•
zbiorniki Wysoki Dwór
- o poj. 2 x 1 500 m3
•
zbiorniki Cyganka
- o poj. 1 x 1 000 m3 i 1 x 500 m3
•
zbiorniki Migowo
- o poj. 4 x 5 000 m3
•
zbiornik Góralsk a
- o poj. 300 m3
Uję cie powierzchniowe w Straszynie i uję cie drenażowe w Prę gowie nadzorowane są
przez Państwowe go Powiatowe go Inspektora Sanitarnego w Pruszczu Gdańskim, zgodnie
z właściwością terytorialną, natomiast sopockie ujęcia – odpowiednio przez Państwowe go
Powiatowe go Inspe ktora Sanitarnego w Sopocie.
Mieszkańcy dzie lnic Gdańsk a położonych na je go obrzeżach (ok . 32 tys. osób)
zaopatrywani byli w wodę z wodociągów zbiorowego zaopatrze nia w wodę , nie
posiadających połączenia z wodociągiem ce ntralnym tj.:
1. wodociąg O sowa
2. wodociąg Kluk owo
3. wodociąg Matarnia
4. wodociąg Jasie ń
5. wodociąg Smę gorzyno
6. wodociąg O czyszczalnia Wschód -Plenie wo
7. wodociąg Sobieszewo – Świbno
8. wodociąg Złota Karczm a
9. wodociąg Kalina
10.wodociąg Unikom – Kokoszk i
Dnia 21.10.2010r. wyłączono z e ksploatacji uję cie wody oraz stację uzdatniania
Łostowice zlokalizowane przy ul. Pierwsze j Brygady w Gdańsku. Re jon dotychczasowo
zasilany z te go uję cia został przyłączony do m ie jsk ie j sieci wodociągowe j i jest obe cnie
zaopatrywany w wodę pochodzącą z uję cia powie rzchniowe go w Straszynie.
55
H igiena Komunalna
Struktura zaopatrzenia w wodę
mieszkańców miasta Gdańska
Lipce 13,80%
2,70%
8,45%
13,80%
0,20%
Czar ny Dw ór 27,80%
Pręgow o 9,60%
Straszyn 37,45%
27,80%
37,45%
Dolina Radości 0,20%
ujęcia lokalne ( Osow a, Klukow o, Sobieszew oŚw ibno, Jasień, Oczyszczalnia Wschód, Matar nia,
Smęgorzyno, Z łota Karczma, Kalina, UNIKOM)
8,45%
w oda z Sopotu 2,70%
9,60%
Struktura zaopatrzenia w wodę
mieszkańców miasta Gdańska
9,60%
52,95%
uj. w głębne 52,95%
uj. pow ier zchniow e 37,45%
37,45%
uj. drenażow e 9,60%
W roku 2010 na te re nie m iasta Gdańska wydzie lonych było 12 stref wodociągowych,
w k tórych
jakość
wody
w
przybliże niu
(Tabe la nr 1).
56
m oże
być
trak towana
jak o
je dnolita
Tabela 1. Strefy jakoś ci wody
Strefa
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Źródło wody
Wodociąg centralny – strefa ujęcia powierzchniowego Straszyn
Wodociąg centralny – strefa ujęć podziemnych
Ujęcia podziemne: Osowa
Ujęcia podziemne: Sobieszewo, Świbno
Ujęcia podziemne: Oczyszczalnia Wschód, awaryjne Pleniewo
Ujęcia podziemne: Smęgorzyno
Ujęcia podziemne: Matarnia
Ujęcia podziemne: Klukowo
Ujęcia podziemne: Jasień
Ujęcia podziemne: Unikom
Ujęcia podziemne: Złota Karczma
Ujęcia podziemne: Kalina
Stałe j dezynfek cji poddawana jest woda z następujących uję ć:
•
uję cia powie rzchniowe go w Straszynie (mieszaniną chloru gazowe go i dwutle nk u
chloru)
•
uję cia dre nażowe go w Pręgowie (chlorem gazowym )
Ponadto ok . 240 osób było zaopatrywanych w wodę z 5 niże j wym ie nionych wodociągów:
•
wodociąg przy ul. Zawodzie 87 w Gdańsku, nale żący do Ene rga O pe rator
S.A. O ddział w Gdańsk u ul. Marynarki Polskie j 130, Gdańsk;
•
wodociąg nale żący do Grupy Lotos S.A. ul. Elbląska 135, Gdańsk;
•
Spółdzie lnia Mle czarska „Polmle k - Maćkowy”, ul. Bartnicza 1, Gdańsk;
•
PPHU L&M PEŁKA ul. Sztutowska 16 f, Gdańsk;
•
Polan Hodowla i Nasiennictwo O grodnicze Gdańsk-W ie niec Sp. z o.o.,
ul. K wiatowa 18, Gdańsk ;
W ce lu zapewnie nia m ieszkańcom Gdańsk a wody spełniające j wym ogi R ozporządze nia
Ministra Zdrowia z dnia 29 m arca 2007r. w sprawie jak ości wody przeznaczone j do
spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr 61. poz. 417 z póź. zm .), w ramach ,,Gdańskiego
proje k tu wodno-ściek owego” re alizowane były następujące inwe stycje :
•
Budowa stacji uzdatniania wody O sowa wraz ze zbiornik iem O sowa,
•
Prze budowa uję cia i stacji uzdatniania Lipce ,
•
R ozbudowa stacji uzdatniania wody Zaspa Wodna,
•
Budowa uję cia i stacji uzdatniania wody Zakoniczyn,
•
Prze budowa uję cia i stacji uzdatniania wody Dolina Radości,
57
H igiena Komunalna
II .3 .1 .2 Jakość wody przeznaczone j do spożycia prze z l udzi.
Nadzór nad jak ością wody prze znaczonej do spożycia przez ludzi sprawowany je st
przez organy Państwowe j Inspekcji Sanitarne j na podstawie ustawy z dnia 14 marca
1985r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006r. Nr 122, poz. 851, z późn. zm .)
i ustawy z dnia 7 cze rwca 2001r. o zbi orowym zaopatrze niu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (t.j. Dz. U. z 2006r. Nr 123 poz. 858, z późn. zm.). Jak ość wody
przeznaczonej
do
spożycia
powinna
odpowiadać
wym aganiom
ok reślonym
w
R ozporządze niu Ministra Zdrowia z dnia 29 m arca 2007r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr 61, poz. 417, z późn. zm.).
W ram ach prowadzonego m onitoringu jakości wody dok onywane były pobory próbek
wody do badania z urządzeń wodociągowych, z czę stotliwością uzależnioną od wie lkości
wodociągu (tj. produkcji wody i ilości odbiorców) i je go rodzaju (tj. wodociąg zbiorowego
zaopatrze nia w wodę lub inny profil działalności), jak ró wnie ż stwie rdzanych proble mów z
jak ością wody.
Próbki wody
pobierane
były
przez prze dstawicie li
Państwo we go
Powiatowe go Inspe ktora w Gdańsk u, w ustalonych punk tach poboru.
W 66 % punkty te były zlokalizowane u odbiorców usług, tj. w obiek tach użyte czności
publiczne j tak ich jak szkoły, przychodnie i obiekty hotelarskie. Pozostałe punkty
znajdowały się na uję ciach i stacjach uzdatniania wody oraz na obie ktach sieciowych
(zbiornik i rete ncyjne ).
Ponadto badania jak ości wody, w ramach we wnę trzne j kontroli
jakości wody, prowadzone są przez przedsiębiorstwa wodociągowo – kanalizacyjne
nadzorujące jak ość wody w procesie ujmowania, uzdatniania i dystrybucji wody oraz po
a wariach, a ich wyniki w ramach monitoringu pozyskuje i ocenia tut. Inspek tor Sanitarny.
O bowiązkie m
przedsiębiorstwa
wodociągowe go
je st
niezwłocznie
inform owanie
Inspe ktora o pogorsze niu jak ości wody (w przypadku gdy nie odpowiada wym aganiom)
oraz o podejmowanych niezwłocznie działaniach naprawczych.
W celu ok re śle nia czy spożywana woda je st czysta i bezpieczna dla zdrowia ludzkiego
Inspe kcja Sanitarna syste matycznie, w oparciu o sprawozdania z badań jak ości wody do
spożycia, dok onuje je j oce ny w ramach bieżące go nadzoru sanitarne go, na podstawie
ustawy o Państwowe j Inspek cji Sanitarnej oraz cytowane go Rozporządze nia.
O ceny
dostępne
są
na
stronie
Epide miologiczne j w Gdańsk u
inte rnetowe j
(www.psse .gda.pl)
Powiatowej
oraz
na
Stacji
bieżąco
Sanitarno
–
przek azywane
Prezydentowi Miasta Gdańska z prośbą o poinform owanie mieszkańców.
Zgodnie z obowiązującym i przepisami badania jak ości wody prze znaczone j do spożycia
przez ludzi wyk onują laboratoria Państwowe j Inspek cji Sanitarne j oraz inne laboratoria o
udokum entowanym systemie jakości prowadzonych badań wody, zatwie rdzonym przez
Państwową Inspek cję Sanitarną
58
W
2010r.
Państwowy
Powiatowy
Inspek tor
Sanitarny
w
Gdańsku
zatwie rdził
2 nastę pujące laboratoria:
§
Saur Ne ptun Gdańsk S.A - Laboratorium Ce ntralne , ul. Wałowa 46, Gdańsk,
§
Instytut Morsk i w Gdańsk u Zak ład Ochrony Środowiska – Laboratorium
ul. Be nzynowa, sk r. pocztowa nr 82, Gdańsk ,
Na te renie Miasta Gdańska nadal występuje problem obecności przyłączy ołowianych.
Z inform acji uzysk anych od Saur Neptun Gdańsk S.A. wynik a, że dotychczas wym ieniono
1809 przyłączy ołowianych, z czego 327 w 2010r.
Nie wym ienionych zostało je szcze 231 przyłączy. Pomimo występowania przyłączy
ołowianych,
nie
stwierdzono
dotychczas
przekroczenia
najwyższego
dopuszczalnego stężenia ołowiu, ok re ślonego w R ozporządzeniu Ministra Zdrowia
z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody prze znaczone j do spożycia przez ludzi
(Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn zm.) w sie ci wodociągowe j na te renie Miasta Gdańska.
Ocena nadzorowanych urządzeń wodociągowych zbiorowego zaopatrzenia
w wodę
-Wodociągi o wydajności < 100 m3/dobę
W 2010r. na te renie Miasta Gdańska oce niono i sk ontrolowano 1 wodociąg –
z k tórych w je dnym jak ość wody nie odpowiadała wymaganiom sanitarnym pod
względem fizykochemicznym z uwagi na ponadnormatywną zawartość jonu amonowe go,
azotynów oraz nie akceptowalny zapach wody.
Nazwa
wodoc iągu
P opulacja
zaopatrywana
w wodę (liczba
osób)
Wartość maksymalna przekroczenia w 2010r.
jon amonowy
azotyny
zapac h
ND S 0,50 mg/l
ND S 0,50 mg/l
0,66 mg/l
0,58 mg/l
Ple niewoW iślink a
295
59
nieakceptowalny
H igiena Komunalna
Ponadto stwie rdzono chwilowe zakłócenia jakości wody z uwagi na obecność bak te rii
grupy coli. Badania powtórne wykazały, że jakość wody odpowiadała wym aganiom
sanitarnym.
-Wodociągi o wydajności 100 -1000 m3/dobę
W 2010r. na te re nie Miasta Gdańska oce niono i sk ontrolowano 8 wodociągów, z k tórych
tylko je de n dostarczał wodę nie odpowiadającą wymaganiom sanitarnym. Pod wzglę dem
fizyk ochem icznym jak ość wody odbie gała w nim od wymagań sanitarnych z uwagi na
ponadnormatywną zawartość jonu amonowe go, fluorków oraz nieakceptowalny zapach
wody.
Nazwa
wodoc iągu
P opulacja
zaopatrywana
w wodę (liczba
osób)
jon am onowy
fluorki
NDS 0,50 mg/l
NDS 1,5 mg/l
1,0 mg/l
2,2 mg/l
zapach
Sobie sze woŚwibno
3445
nieakceptowalny
Pod wzglę dem bak te riologicznym woda w w/ w wodociągach spe łniała wymagania
sanitarne (stwie rdzono jedynie ch wilo we zak łóce nia jak ości wody z uwagi na obecność
bak te rii grupy coli na 2 wodociągach: Sobie sze wo-Świbno i Kalina. Badania powtórne
wykazały, że jakość wody odpowiada wym aganiom sanitarnym.
Ludność zaopatrywana w wodę odpowiadająca wym aganiom sanitarnym stanowiła
76,14% ogólne j liczby ludności zaopatrywanej z wodociągów o w/ w wydajności.
W 2010r. na te re nie Miasta Gdańska e ksploatowano i oceniono jeden wodociąg – nie
odpowiadający wym aganiom sanitarnym pod wzglę dem fizykochemicznym z uwagi na
ponadnormatywną zawartość żelaza, m ętność oraz nie akceptowalny zapach wody, co
z wiązane jest z brakie m stacji uzdatniania wody na tym uję ciu.
Nazwa
wodoc iągu
Osowa
P opulacja
zaopatrywana
w wodę (liczba
osób)
11 900
Wartość maksymalna przekroc zenia w 2010 r.
Żelazo
m ętność
NDS 0,200 mg/l
NDS 1 NTU
0,227 m g/l
1,4 NTU
60
zapach
nieakceptowalny
W styczniu 2011 r. oddano do e ksploatacji na tym uję ciu nowo wybudowaną stację
uzdatniania wody, k tóra m a za zadanie zape wnić m ieszkańcom właści wą jak ość wody.
Na te re nie Miasta Gdańska ek sploatowano i oce niono 1 wodociąg – tzw. wodociąg
ce ntralny. Zaopatrze nie w wodę pochodziło z 5 uję ć głę binowych: Czarny Dwór, Zaspa
W odna, Lipce , Dolina Radości, Krakowie c, 6 zbiorników oraz uję cia powie rzchniowe go
w Straszynie .
W odociąg dostarczał wodę odpowiadającą wymaganiom sanitarnym pod wzglę dem
bak te riologicznym. Pod względe m fizykochemicznym woda odbiegała od wymogów
sanitarnych z uwagi na ponadnormatywną zawartość żelaza - dot. je dynie zbiornika
O runia kom ora 1 i 2 , co związane było z brakiem stacji uzdatniania wody dla ujęcia
w Prę gowie , k tóre zasila ww. zbiornik i. W styczniu 2011 r.
oddano do ek sploatacji na
tym ujęciu nowo wybudowaną stację uzdatniania wody, k tóra obe cnie zasila zbiorniki
wodą o właściwe j jakości.
W odociąg centralny zaopatrywał ok. 409 tys. osób, w tym ok . 284 tys. ludności
zaopatrywana była wodą głębinową (69,4%) i ok. 125 tys. osób w wodę powierzchniową
z uję cia Straszyn.
W rok u 2010r. woda pochodząca z wodociągu zbiorowe go zaopatrzenia - centralne go w
93% spełniała wymagania zawarte w R ozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca
2007r. w sprawie jak ości wody prze znaczonej do spożycia prze z ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr
61. poz. 417 z póź. zm.), natomiast woda podawana z pozostałych wodociągów
zbiorowe go zaopatrzenia Miasta Gdańsk a w 73% spełniała te wym agania.
Procentowa ilość pobranych pr óbek wody, w kt órych
st wierdzono przekroczenia wskaźników fizykochemicznych i
mikrobiologicznych w wodociągu centralnym w 2010r.
7%
93%
próbki wody w których stwierdzono przekroczenia wskaźników
fizykochemicznych i bakteriologicznych
próbki wody, odpowiadające wymaganiom sanitarnym pod
względem wskaźników fizykochemicznych i bakteriologicznych
61
H igiena Komunalna
Procentowa ilość pobranych próbek, w których stwierdzono
przekroczenia wskaźników fizykochemicznych i bakteriologicznych
w pozostałych wodociągach zbiorowego zaopatrzenia w 2010r.
27%
73%
prób k i w ody w k tóry c h s tw i erdz ono prz ek roc ze nia w s ka źni k ów
fi zy ko c hem i c zny c h i bak t eriol og ic zn yc h
prób k i w ody , odp ow i ada jąc e w y m aga nio m s ani ta rn ym pod w z gl ędem
w s ka źni k ów fi zyk oc h em i cz nyc h i b ak te ri ol ogi c zny ch
Inne podmioty zaopatrujące w wodę
W 2010r. oceniono 25 wodociągów znajdujących się w e wide ncji, z czego 8 wodociągów
(32 %) dostarczało wodę nie odpowiadającą wym aganiom sanitarnym. Pod wzglę dem
fizyk ochem icznym jak ość wody w tych wodociągach odbiegała od wym agań sanitarnych
głównie z uwagi na ponadnorm atywną zawartość jonu amonowe go, manganu, żelaza,
fluorków, mę tności i barwy oraz nie akceptowalne go zapachu wody.
Lp.
Nazwa
barwa
wodociągu
jon
am onowy
mangan
żelazo
mętność
fluo rki
NDS 0,50
mg/l
NDS 0,050
mg/l
NDS
0,200
mg/l
NDS 1 NTU
ND S
1,5
mg/l
zapach
Uwagi
Pom orska
Spół ka
Gaz ownictwa
Sp. z o.o.
Oddział Zakład
Gaz owniczy w
Gdańsku
Zakład
Utylizacyjny
Sp. z o.o.
AUT DAL-TUR
Kemping nr 69
-
0,60
mg/l
-
-
-
-
Niea kceptowalny
Decyzja PPIS
-
-
0,203
mg/l
-
-
-
-
Trwa
postę powanie
-
-
-
Niea kceptowalny
Decyzja PPIS
PP HU L&M
PEŁKA
-
0,054
mg/l
-
-
4
1,74
mg/l
-
-
-
-
-
5
Uniw ersytecki
e Centrum
Kliniczne w
Gdańsku
Stocznia
Gdańsk S.A.
-
0,83
mg/l
-
-
-
1,7
mg/l
-
Niea kceptowalny
Decyzja PPIS
-
-
-
-
-
Decyzja PPIS
GZNF
FOSFORY
Sp. z o.o.
Gdańska
Stocznia
,,Remontowa”
im. J.
Piłsudski ego
S.A.
30
mg/l
0,90
mg/l
1,03
mg/l
-
-
-
Niea kceptowalny
Decyzja PPIS
35
mg/l
0,95
mg/l
-
0,474
mg/l
-
Niea kceptowalny
Decyzja PPIS
1
2
3
6
7
8
62
1,7
mg/l
1,6
mg/l
1,8
mg/l
Występowanie
przekroczeń
parametrów
fizykochemicznych
we ws zystkich
wyżej wymienionych wodociągach jest pochodzenia naturalnego, co
jest z
związane
obecnością ponadnormatywnej za wartości tych zwią zkó w w wodach
kredowych na terenie Gdańska i jego okolic.
-Studnie publiczne
W 2010r. nadzorem sanitarnym obję te były 2 studnie publiczne, zlok alizowane przy ul.
O rańskiej i Pie ce wskiej w dzie lnicy More na, administrowane prze z Gdańskie Melioracje
Sp. z o.o.
Woda z w/ w studni, pod wzglę dem bak te riologicznym spełniała wym agania
R ozporządze nia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417 z późn. zm .).
-Wodociągi raportowane do Unii Europejskiej w 2010r.
W 2010r. 4 wodociągi zostały obję te raporte m do Komisji Europejsk ie j, w tym 2
wodociągi zaopatrujące zakłady produk ujące żywność do Unii Europejsk ie j.
L .p.
P rodukcja
wody w m3/d
Ocena na
koniec roku
6 4069
DW
2 328
ZW
Wodociąg Zakładowy Spółdzielni M lec zarskiej
PO LMLEK-M AĆKO WY
ok. 909
DW
Wodoc iąg Zakładowy ZPC BAŁTYK Sp. z o.o.
od 50 do 365
DW
N azwa wodoc iągu
Wodoc iąg C entralny
1
2
3
4
Wodoc iąg publiczny O sowa
J ednostka odpowiedzialna
za jakoś ć wody
Saur Neptun G dańsk S.A.
ul. Wałowa 46 , 80-8 58
G dańs k
Saur Neptun G dańsk S.A.
ul. Wałowa 46 , 80-8 58
G dańs k
DW – dobra woda
ZW – zła woda
Mikrozanieczyszczenia w wo dzie przeznaczonej do spożycia
Mik rozanie czyszcze niami ok re śla się parame try występujące w pokładach wodonośnych w
śladowych ilościach (m . in. takie jak: benzen, be nzo(a)piren, chlorek winylu, Σ W WA,
1,2-dichloroetanu oraz Σ t richloroetenu i te trachloroetenu).
63
H igiena Komunalna
W 2010r. na tere nie nadzorowanym prze z Państwowego Powiatowe go Inspektora
Sanitarne go
w
Gdańsku
nie
stwierdzono
prze krocze ń
żadnych
z
w/ w
m ikrozanie czyszczeń.
W przypadk u: benzenu, benzo(a)pirenu, chlork u winylu, 1,2-dichloroe tanu, pe stycydów wszystk ie wynik i
poniże j
granicy
oznaczalności zgodnie wymogami ok re ślonymi w
R ozporządze niu Ministra Zdrowia z dnia 29 m arca 2007r. w sprawie jakości wody
przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr 61, poz. 417, z późn. zm.).
Natom iast, w związk u ze stwie rdzoną na przestrzeni ostatnich kilku lat w wodzie surowe j
niek tórych studni uję ć wody C zarny Dwór oraz Lipce , obe cnością m ik rozanie czyszcze ń: Σ
t richloroetenu
i
te trachloroetenu
(nie
prze kraczającą
dopuszczalne go stężenia), zarówno Państwo wy
Powiatowy
je dnak
najwyższe go
Inspektor Sanitarny w
Gdańsku jak i przedsię biorstwo wodociągowo – kanalizacyjne Saur Neptun Gdańsk S.A.
z wię kszyły czę stotliwość badań te go parametru w wodzie do spożycia.
Ponadto Gdańska Infrastruktura W odociągowo-Kanalizacyjna Sp. z o.o. (jak o właścicie l
w/w uję ć wody) podjęła w 2010 roku sze re g działań naprawczych zm ie rzających do
ustale nia źróde ł m ik rozanie czyszczeń oraz zabe zpieczenia rozprzestrzeniania się sk ażenia
w głąb warstwy wodonośnej. Dodatk owo w 2010r. na uję ciu Czarny Dwór, Zaspa oraz
Lipce wyk onano sie ć otworów obserwacyjnych (pie zome try) do m onitorowania wód
podziemnych. W ramach tego prze dsię wzięcia GIW K Sp. z o.o.
latach
2011-2012
cyk licznych
badań stanu
ilościowe go
zle ciła wyk onanie w
oraz chem icznego wód
podziemnych w wytypowanych otworach obserwacyjnych (271 studni i piezometrów),
obe jmujących m .in. sie ci monitoringu osłonowego uję ć Czarny Dwór, Zaspa i Lipce .
Najważnie jszym ce le m tych badań jest rozpoznanie ak tualnego stanu dynam iki wód
podziemnych, w tym głównych k ie runk ów przepływu wód wok ół uję ć oraz ide ntyfikacja
ognisk zanie czyszczeń zagrażających wodom podziemnym.
II .3 .1 .3 Działalność kontrol no-repre syjna
W
przypadku
i parame trów
stwie rdze nia
ok re ślonych
w
przek roczeń
dopuszczalnych
prze dmiotowym
wartości
Rozporządzeniu
wsk aźników
Ministra
Zdrowia
prowadzone było postę powanie adm inistracyjne mające na ce lu doprowadzenie jakości
wody do obowiązujących wym ogów sanitarnych.
W wyniku działań z nadzoru nad zaopatrze nie m ludności w wodę , wydano:
•
•
12 decyzji adm inistracyjnych, w tym 2 dot. ciepłe j wody użytk owe j,
6 de cyzji rachunkowych.
Ponadto:
•
opracowano 49 oce n o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi,
•
wydano 240 ocen higienicznych,
64
•
rozpatrzono 12 interwe ncji na jakość wody (słuszność 2 interwe ncji została
potwie rdzona badanie m wody).
Tabela nr 2.
L.p.
Zg ody na o dstępstwo wydane w 2010r. przez Po morskie go Państwowego Wojewódzkiego Inspekt ora Sanitarnego
Organ
wy dający
zgodę na
odstępstwo
1
PPWIS
2
PPWIS
Nazwa urządzeni a
wodociągowego
Wodociąg
publi czny
SobieszewoŚwibno
dot. ujęcia
Sobieszewo
Wodociąg
publi czny
Pleniewo-Wiślinka
dot. ujęcia
Oczyszczaln ia
Wschód – Płonia
Wielka
Jednostka
odpowiedzialna za
ja kość wody
Liczba
zaopatrywanej
l udności w wodę
Data wydania
zgody na
odstępstwooraz okres
obowi ązywa nia
901
3445
09.11.2010r.
do
12.11.2013r.
75
295
14.12.2010r.
do
31.12.2013r.
Parametr na
który
wydana
została
zgoda na
odstępstwo
Pr odukcja
wodociągu
fluorki
azotyny
Saur Neptun
Gdańsk S.A.
ul. Wałowa 46,
80-858 Gdańsk
Saur Neptun
Gdańsk S.A.
ul. Wałowa 46,
80-858 Gdańsk
m3 /d
II .3 .1 .4 Chwilowe zakłócenia jakości wody
C hwilowe zak łóce nia jak ości wody spowodowane były awariami po stronie producenta
wody,
eksploatatora
jak
również
adm inistratora
instalacji
w
budynk ach
i wymagały przeprowadze nia płukania sieci, wyk onania zabiegów konse rwacyjno –
re montowych czy de zynfek cji urządzeń wodociągowych.
Saur Ne ptun Gdańsk S.A. na bie żąco przekazywał tutejsze mu Inspek torowi Sanitarne mu
informacje nie zbę dne do prowadze nia monitoringu wody oraz wynik i badań wyk onywane
we własnym laboratorium, o zatwie rdzonym przez Państwowe go Powiatowego Inspektora
Sanitarne go w Gdańsku system ie jak ości.
W 2010 roku do tut. Inspek cji Sanitarne j wpłynęło 12 inte rwe ncji m ieszk ańców na jak ość
wody do spożycia, z k tórych dwie , w wynik u prze prowadzonych badań ok azały się
zasadne.
II.3.2Stan sanitarny kąpielisk morskich i miejsc tradycyjnie
II.3.3wykorzystywanych do kąpieli morskich i śród lądo wych, urządzeń wodnych
oraz plaż.
W 2010r. Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsk u nadzorował pię ć
zorganizowanych k ąpielisk m orsk ich:
v Je litkowo ( 2 m ie jsca poboru),
v Brzeźno (3 m ie jsca poboru),
65
H igiena Komunalna
v Stogi (2 m ie jsca poboru),
v Sobiesze wo (2 m ie jsca poboru),
v Sobiesze wo O rle (1 m ie jsce poboru)
oraz trzy m ie jsca tradycyjnie wykorzystywane do kąpieli:
na wodach morskich:
v Przym orze (2 m ie jsca poboru)
v Ś wibno (2 mie jsca poboru)
na wodach śródlądowych:
v Je zioro W ysockie (2 m ie jsca poboru)
Prze prowadzone k ontrole m iały na ce lu oce nę przydatności wody do kąpie li przed
rozpoczęcie m
i
w
czasie
trwania
sezonu
le tniego.
Próby
wody
do
badań
bak te riologicznych i fizyk o-chem icznych pobie rane były w okresie od k wie tnia (morskie)
oraz od maja (śródlądowe) do wrze śnia z czę stotliwością co dwa tygodnie, zgodnie
z wym aganiam i R ozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 paździe rnika 2002r.
w sprawie wym agań jakim powinna odpowiadać woda w kąpie liskach (Dz. U. Nr 183 poz.
1530).
Jakość wody pod względem badanych wskaźników bak te riologicznych
(liczba bak te rii
Escherichia coli lub bak te rii grupy coli typu kałowego (termotole rancyjne ), liczba bak te rii
grupy coli, liczba paciorkowców k ałowych (ente rokok i), bak te rie Salm one lla) próbek
pobie ranych zarówno z k ąpie lisk m orsk ich jak i śródlądowych odpowiadała wym aganiom
zawartym w w/ w R ozporządzeniu, za wyjątk iem:
2.1.
kąpielisk morskich zorganizowanych:
Ø
liczba bak te rii Escherichia coli (dopuszczalna wartość do 1 000 w 100 ml):
•
Je litkowo – stwie rdzono dwuk rotnie przek roczenia o zawartości 1 500 i 2
300
•
Brzeźno – st wie rdzono ośm iok rotnie przek roczenia o zawartości od 1 500
do 4 300
Ø
liczba bak te rii grupy coli (dopuszczalna wartość do 10 000 w 100 ml)
•
Ø
Brzeźno - stwie rdzono jednorazowe przek rocze nie o zawartości 24 000
liczba paciorkowców kałowych (dopuszczalna wartość do 400 w 100 ml):
•
Brzeźno – stwierdzono dwuk rotnie prze krocze nie o zawartości > 400
66
2.4.
w
miejscach tradycyjnie
wykorzystywanych
do
kąpieli
na
wodach
morskich:
liczba bak te rii Escherichia coli (dopuszczalna wartość do 1 000 w 100 ml):
Ø
•
Przym orze – stwie rdzono pięciok rotnie przek rocze nia o zawartości od 1 500
do 4 300
•
Ś wibno – stwie rdzono dwukrotnie przek roczenia o zawartości 2 400 i 4 300
liczba bak te rii grupy coli (dopuszczalna wartość do 10 000 w 100 ml)
Ø
•
Przym orze - stwie rdzono dwuk rotnie przek roczenia o zawartości 15 000 i
24 000
•
Ś wibno – stwie rdzono je dnorazowe prze krocze nie o zawartości 15 000
liczba paciorkowców kałowych (dopuszczalna wartość do 400 w 100 ml):
Ø
Przymorze – stwie rdzono jednorazowe prze krocze nie o zawartości > 400
W związku z występującym i prze krocze niami w mie jscu tradycyjnie wyk orzystywanym do
k ąpie li
(Przymorze)
Państwo wy
Powiatowy
Inspek tor
Sanitarny
w Gdańsku wydał w dniu 09.08.2010r. k omunik at o zakazie kąpieli w powyższym
ak we nie .
Zakaz
te n
został
odwołany
23.08.2010r.
po
uzyskaniu
wynik ów
odpowiadającym warunkom ok re ślonym w załącznik u nr 1 do R ozp. Ministra Zdrowia
z dnia 16 paździe rnik a 2002r. w sprawie wym agań, jakim powinna odpowiadać woda
w k ąpieliskach (Dz. U. Nr 183, poz. 1530).
2.5.
w
miejscach tradycyjnie
wykorzystywanych
do
kąpieli
na
wodach
śródlądowych:
Ø
Liczba bakterii Escherichia coli (dopuszczalna wartość do 1 000 w 100 m l):
•
Je zioro W ysockie – stwie rdzono czterok rotnie przek roczenie o zawartości
od
2 100 do 9 300
W
związku z
występującym i przek roczeniam i w
Je ziorze
W ysockim, Państwo wy
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku wydał w dniu 27.07.2010r. k omunikat
o zakazie kąpieli
w powyższym ak we nie . Zak az te n został odwołany 18.08.2010r. po
uzyskaniu wynik ów badań wody odpowiadających warunkom określonym w załączniku
nr 1 do Rozp. Ministra
Zdrowia
z dnia 16 paździe rnik a 2002r. w sprawie wymagań,
jak im powinna odpowiadać woda w kąpielisk ach (Dz. U. Nr 183, poz. 1530).
67
H igiena Komunalna
Proble m wystąpienia ww. przek roczeń wym aga podję cia odpowie dnich działań ze strony
władz Miasta, zm ie rzających do ustale nia i elim inacji źróde ł zanie czyszcze ń.
Je st to szcze gólnie istotne z uwagi na bezpie czeństwo osób korzystających z k ąpie li w
tym ak wenie .
W ramach prowadzonego nadzoru nad kąpieliskami stwierdzono również
przekroczenia w zakresie ws kaźników fizykochemicznych, tj.:
2.6. W kąpieliskach morskich zorganizowanych:
Ø BZT5 (Biochem iczne Zapotrzebowanie Tle nu - dopuszczalna wartość do 6 mg O2/l):
•
Je litkowo – stwie rdzono je dnorazowe przek roczenie o zawartości 11 mg
O2/l
•
Brzeźno – stwie rdzono je dnorazowe prze krocze nie o zawartości 8,4 m g
O2/l
•
Sobiesze wo – stwie rdzono je dnorazowe prze krocze nie o zawartości 9,2 m g
O2/l
Ø
Tlen rozpuszczony (% nasycenia tlenu od 80 do 120):
•
Stogi – stwie rdzono dwuk rotnie zbyt małą zawartość nasyce nia tle nu
wynoszącą
70 i 75 %
Ø Barwa
Sobiesze wo – stwierdzono trzyk rotnie nieak ceptowalną barwę (w czasie zakwitu sinic). W
bieżącym se zonie le tnim stwie rdzono wystąpie nie zak witu sinic w wodzie kąpie liska
zorganizowanego w Sobiesze wie . W związk u z powyższym Państwowy Powiatowy
Inspe ktor Sanitarny w Gdańsk u wydał k om unikat w dniu 02.07.2009r. o nieprzydatności
wody do k ąpieli w kąpie lisk u Sobie sze wo (czas trwania zakazu k apieli 2 dni).
2.7. W miejscach tradycyjnie wykorzystywanych do kąpieli na wodach morskich
Ø BZT5 (dopuszczalna wartość do 6 mg O2/l):
•
2.8.
W
Przym orze – stwie rdzono zawartość przek roczeń od 7,4 do 9,7 mg O2/l
miejscach
tradycyjnie
wykorzystywanych
śródlądowych – Jezioro Wysockie
68
do
kąpieli
na
wodach
Ø BZT5 (dopuszczalna wartość do 6 m g O2/l)
•
stwie rdzono zawartość przek roczeń od 6,9 do 9,8 mg O2/l
Tlen rozpuszczony (% nasycenia tlenu od 80 do 120)
Ø
•
stwie rdzono
d wuk rotnie
zbyt
m ałą
zawartość
nasyce nia
tle nu
wynoszącą 66 %
Zbyt m ała zawartość % nasycenia tlenu oraz zbyt wysoka zawartość Biochem icznego
Zapotrzebowania Tle nu – BZT5 świadczy o obecności w wodzie duże j ilości substancji
organicznych, podatnych na biochem iczny rozkład, pochodzących m .in. z m asowego
rozwoju roślinności (np. zak witu glonów), bądź zanieczyszczeń pochodzących ze ścieków.
W
ramach prowadzone j oce ny organoleptyczne j jak ości wody
w nadzorowanych
k ąpie liskach i miejscach tradycyjnie wyk orzystywanych do kąpieli nie stwie rdzono
wystę powania
plam ole jowych, trwałe j piany czy te ż obe cności pływających odpadów
k om unalnych.
W okresie trwania sezonu le tnie go Państwo wy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku
wyda wał
re gularnie
orze czenia o
przydatności
wody
do
kąpieli w
kąpielisk ach
zorganizowanych m orsk ich i m ie jscach tradycyjnie wyk orzysty wanych do kąpie li na
wodach morskich.
Dodatkowo w 2010r. w dniach od 29.05.2010r. do 14.07.2010r. był prowadzony nadzór i
badania nad jakością wody w kąpie liskach m orsk ich zlok alizowanych w re jonie wpły wu
wód powodziowych z W isły do Zatoki Gdańskie j, z uwagi na dwie , następujące po sobie
fale powodziowe. W yniki w/w badań były zgodne z wymaganiami sanitarnym i i nie
wykazywały pojawienia się sk aże nia wody w k ąpieliskach.
Ponadto
na
stronie
Powiatowe j
Stacji
Sanitarno-Epide miologicznej
w
Gdańsku
www.psse.gda.pl umie szczano na bieżąco komunikaty dot. jak ości wody w kąpielisk ach
m orsk ich i śródlądowych obję tych nadzorem Państwowego Powiatowe go Inspektora
Sanitarne go w Gdańsku.
Stan sanitarny zje żdżalni wodnych na plaży w Je litk owie i Brze źnie , zasilanych wodą
wodociągową, pod wzglę dem bak te riologicznym nie budził zastrze żeń.
2.9.
Stan sanitarny p laż
Prze dstawicie le Państwowe go Powiatowego Inspek tora Sanitarne go w Gdańsku zarówno
przed rozpoczęcie m, jak i w trakcie se zonu letnie go 2010r. prowadzili k ontrole sanitarne
k ąpie lisk oraz uczestniczyli we wspólnych przeglądach czystości plaż organizowanych
69
H igiena Komunalna
przez Mie jski O środek Sportu i Re kreacji w Gdańsk u, odpowie dzialny za stan sanitarno –
porządkowy plaż. Podczas k ontroli i przeglądów plaż nie stwierdzono nieprawidłowości w
zak re sie sanitarno-porządkowym .
Do Państwowego Powiatowe go Inspe ktora Sanitarne go w Gdańsku w trak cie se zonu
le tniego 2010r. wpłynę ła je dna (anonim owa) te le foniczna
inte rwe ncja dot. ogólne go
stanu porządkowe go i sanitarnego te re nów plażowych w Gdańsku. Polecono Miejskie mu
O środkowi Sportu i Re kreacji w Gdańsku wzmożyć nadzór nad
częstotliwością opróżniania poje mników na odpady kom unalne usytuowanych przy
we jściach na plaże .
II.3.43. Ocena stanu sanitarnego basenów kąpielowych
W
styczniu 2010r. Państwowy
Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsk u
( w związku ze zm ianą Ustawy o Inspek cji) przekazał nadzór nad 4 niżej wymie nionymi
basenami Pomorskiemu Państwowem u Woje wódzkie mu Inspek torowi Sanitarnemu:
-
basen XV LO im . Zje dnoczone j Europy przy ul. Pilotów 7 w Gdańsku
-
basen Ze społu Szkół Ene rgetycznych przy ul. R eja 25 w Gdańsku
-
basen Ze społu Szkół Zawodowych Nr 9 przy ul. Dąbrowszczak ów w Gdańsku
-
basen Ze społu Szkół O gólnokształcących Nr 1 przy ul. Subisława 22 w Gdańsku
Natom iast Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsku, w 2010r. sprawował
nadzór sanitarny nad 11 basenami k ąpie lowym i, zlokalizowanymi w:
-
szkołach wyższych – 2
-
szkołach podstawowych i gim nazjach - 3
-
hote lach – 4
-
obiek tach prywatnych – 1
-
obiek tach Mie jskiego Ośrodka Sportu i R ekreacji w Gdańsk u – 1
oraz nad dwom a urządzeniami jacuzzi: w obie kcie prywatnym i w hotelu.
Kontrole
obiek tów obe jmowały
oce nę
jakości
wody
pod wzglę de m wsk aźników
bak te riologicznych, pomiar zawartości chloru w nieckach basenowych i jacuzzi oraz ocenę
stanu sanitarno-te chnicznego całe go obie ktu, tj. zaple cza sanitarnego (szatnie, natrysk i,
zaple cze socjalne dla pe rsonelu) oraz stacji uzdatniania wody.
Zwracano szczególną uwagę na prawidłową de zynfekcję wody oraz system atyczną
dezynfe kcję
powierzchni, tzw. plaży basenowe j oraz k ontrolowanych pom ieszczeń
zaple cza sanitarnego. Jakość wody w basenach i jacuzzi odpowiadała wym aganiom
sanitarnym.
W e wrześniu 2010r. po prze rwie spowodowanej re montem, oddano do e ksploatacji dużą
nieckę base nu przy al. Zwycię stwa 12 w Gdańsku (basen Polite chnik i Gdańsk ie j).
70
W 2010 roku do tute jszej Inspekcji Sanitarne j wpłynę ły 3 inte rwe ncje dotyczące
stanu
sanitarnego basenów. W wynik u przeprowadzonych k ontroli sanitarnych i wyk onanych
badań pobranych z basenów prób wody, żadna z nich nie ok azała się zasadna.
II.3.5Ocena stanu sanitarnego obiektów użyteczności publicznej
W 2010 roku pod nadzorem ogólnym O ddziału Higieny Komunalne j było 1307 obiektów
użyte czności publiczne j.
W czasie przeprowadzanych
kontroli sanitarnych dokonywano ocen stanu higie niczno-
sanitarnego i sanitarno-te chnicznego niże j wym ienionych grup obiektów:
•
286 otwartych zakładów opiek i zdrowotne j
•
9 szpitali
•
3 zak ładów opiek uńczo-leczniczych
•
120 obiektów hote larskich i innych obiek tów świadczących usługi hote larskie
•
11 domów pom ocy społecznej
•
1 hospicjum
•
8 noclegowni
•
518 zakładów usługowych (w tym fryzje rsko-kosme tycznych, solariów, tatuaży)
•
27 ustępów publicznych
•
4 dworców i stacji PKP, 1 dworca autobusowego PKS (+ 1 Baza PKS)
•
2 obiek ty podle głe Ministrowi Sprawiedliwości: are szt śle dczy wraz ze szpitalem
i zakład karny z ambulatorium
•
11 cm entarzy
•
7 zak ładów pogrzebowych
•
298 innych obiektów użyte czności publiczne j i te renów rek reacyjnych.
II .3 .5 .1 Zakłady Opieki Zdrowotnej
Nadzór sanitarny nad obiek tami służby zdrowia obejmował:
§
Zakłady lecznictwa zamkniętego:
- szpitale publiczne – 8 (łącznie ze szpitalem Are sztu Śle dczego przy ul. Kurkowe j 12
w Gdańsku)
- szpitale niepubliczne – 2
- 11 przychodni przyszpitalnych funkcjonujących przy 7 szpitalach
Nadzór sanitarny nad zak ładami le cznictwa zam kniętego obe jmował głównie gospodarkę
odpadami i obrót bielizną.
71
H igiena Komunalna
O dpady me dyczne w nadzorowanych obiektach są odbierane i
transportowane prze z
firmy posiadające wymagane zezwole nia, do miejsc unie szkodliwiania, zależnie od
posiadanych um ów. W wię kszości Szpitali w/w odpady odbiera firma „EC O-ABC ”
Sp. z o.o. Be łchatów. Pozostałe
firm y to „EMKA” z Żyrardowa, „DANMED” z Grzybna,
oraz Port Se rvice Sp. z o.o. z Gdańska.
O dpady me dyczne ze szpitali są unieszkodliwiane poprzez te rm iczne przek ształcanie
głównie w nastę pujących zak ładach: Zakład Farm aceutyczny POLPHARMA S.A. Starogard
Gdański, ul. Pe lplińsk a 19, Tcze wsk ie C entrum Zdrowia Sp. z o.o. NZOZ
Szpital
Powiatowy w Tcze wie, Port Se rvice Sp. z o.o. Gdańsk.
Gospodarka bie lizną prowadzona zgodnie z opracowanym i proce duram i. Sie dem szpitali
k orzystało z usług pralni Konsorcjum Pralniczego Sp. z o.o. w Gdyni, ul. R destowa 65/67.
Pozostałe trzy korzystały z usług innych pralni, pozytywnie zaopiniowanych przez
właściwy ch tere nowo państwowych inspe ktorów sanitarnych.
Prze prowadzono badania próbek wody z instalacji wodociągowe j ciepłe j wody użytk owe j
w szpitalach publicznych w k ie runk u obe cności bakterii Legionella sp.
Po przeanalizowaniu wyników badań, z uwagi na stwie rdzone w trze ch
przek roczenia
dopuszczalne j
liczby
pałe czek
Legionella,
szpitalach
Państwowy Powiatowy
Inspe ktor Sanitarny w Gdańsk u w 2010 r. wydał de cyzje nakazujące prze prowadzenie
działań naprawczych (dokonać przeglądu te chniczne go oraz nadzorować prawidłowość
przeprowadzania de zynfekcji całej instalacji cie płe j wody, sprawdzać system cyrk ulacji,
zlik widować ślepe odcink i i zastoiny wody; zape wnić właściwą te mperaturę wody) oraz
przedstawić wyniki badań potwie rdzających ich skute czność.
W 2010 r. nie zgłoszono zachorowania na legionelozę u pacje ntów.
W
szpitalach i przychodniach przyszpitalnych sukcesywnie
prowadzone są prace
re montowe , m ające na ce lu dostosowanie obiektów do obowiązujących wymogów
sanitarno-technicznych. Trwa
re alizacja zatwie rdzonych do wykonania programów
dostosowawczych.
§
Zakłady lecznictwa otwartego:
−
przychodnie publiczne - 15
−
przychodnie niepubliczne - 263
−
zak łady opiekuńczo-le cznicze- 3
−
hospicjum - 1
−
pogotowie ratunkowe - 2
72
−
m edyczne laboratoria diagnostyczne – 6
W wyniku prze prowadzonych k ontroli sanitarnych w zak ładach le cznictwa otwarte go
ustalono, że bie lizna je st prana głównie w dwóch pralniach:
§
Pralnia Akademick a UCK w Gdańsku ul. Dę bowa 25 (w lipcu zakończyła działalność i
została wydzie rżawiona jak o Filia Konsorcjum Pralniczego Sp. z o.o. Gdynia)
§
Pralnia Konsorcjum Pralnicze sp. z o.o. Gdynia, ul. Rdestowa 65/67.
Natom iast odpady m edyczne odbie rane
są
głównie
przez
5
firm posiadających
wymagane zezwole nia:
−
EKO -ABC sp. z o.o. Be łchatów, ul. Prze mysłowa 7,
−
„ Man-Me d” Gdańsk, ul. Kościuszki,
−
„ MEDIPAL” Gdynia, ul. Błogosławionej Królowe j Jadwigi 27,
−
„ BEMAR K” Gdańsk, ul. Marynarki Polskie j 87,
−
Pal – Me d. Gdynia, ul. R de stowa.
II .3 .5 .2
Domy Pomocy Społecznej i Nocl egownie
Na te renie m iasta Gdańska pod
nadzorem sanitarnym Państwowego Powiatowe go
Inspe ktora Sanitarne go w Gdańsku znajduje się 11 domów pomocy społecznej oraz
8 noclegowni.
W 2010r. Poprawę warunk ów sanitarno-te chnicznych odnotowano
w 4 noclegowniach:
-
Stowarzyszenie
Pom ocy
Osobom
W ychodzącym
na
Wolność
„EMAUS”,
ul. Sandomierska 55/57,
-
Pomorsk ie C entrum Pom ocy Bliźnie mu „MONAR-MAR KO T”, ul. Sztutowska 16A,
-
Nocle gownia Św. Brata Albe rta ul. Żaglowa 1,
-
Schronisko im . Św. Brata Alberta ul. Przegalińsk a 135,
O raz w 2 dom ach pom ocy społe czne j:
- DPS ,,Ostoja” przy ul. Hoże j 4 w Gdańsku: obiekt wyposażono w windę ,
- Sto warzysze nie Opiek uńczo-Re socjalizacyjne ,,Prom ete usz” dla Kobie t i Mate k z
Dzie ćmi przy ul. Sucharsk ie go 1 w Gdańsk u:
w obiekcie (w budynku pię trowym) wym ie niono 13 okie n i położono nową instalację
e lektryczną, odmalowano pom ieszczenia, we
wszystkich sk ontrolowanych pokojach
ułożono nową podłogę , a na holu położono terakotę.
Pomimo prowadzonych prac
re montowych, standard te j placówk i (dot. budynk u parte rowe go) wyraźnie odbiega od
pozostałych nadzorowanych obie któw.
73
W
H igiena Komunalna
czasie k ontroli sanitarnych stwie rdzono, że stan higieniczno-sanitarny obiektów
był
prawidłowy za wyjątk iem noclegowni
- Pomorsk ie Ce ntrum Pomocy Bliźnie mu
„MONAR-MARKOT” , ul. Kochanowskiego 7A.
W z wiązk u ze stwie rdzonymi w w/ w obiekcie nie prawidłowościam i wydano decyzję
adm inistracyjną z nak azem zape wnienia właści we go stanu sanitarno – te chniczne go
ścian, sufitu, podłóg, stolark i drzwiowe j oraz armatury sanitarne j w toale tach na parte rze
i na II pię trze, podłogi na k latce schodowe j prowadzącej z parteru na I pię tro i obciążono
zarządcę obiek tu de cyzją płatniczą za stwie rdzone nie prawidłowości.
W 2010 r. do Państwowego Powiatowe go Inspek tora Sanitarne go w Gdańsku nie
wpłynę ły interwe ncje dotyczące dom ów pom ocy społecznej i nocle gowni, jedynie na
wniose k Pom orskiego Urzędu Woje wódzk ie go w Gdańsku przeprowadzono kompleksowe
k ontrole sanitarne trze ch nie le galnych placówek , działających bez ze zwolenia W oje wody,
( w Gdańsku- O sowie przy ul. Korsarzy 15, ul. Nowe j 3 oraz przy ul. Pose jdona 2), w
k tórych zape wniano całodobową opie kę dla osób starszych, niepełnosprawnych i
przewlek le chorych. W t rak cie kontroli stwie rdzono szereg nie prawidłowości. O wynik ach
k ontroli informowano na bieżąco Pomorsk i Urząd Wojewódzki w Gdańsku, k tóry prowadzi
postępowanie w te j sprawie .
II .3 .5 .3
Zakłady usługowe
(zakłady f ryzjerskie, fryzjersko-kosmetyczne, tatuażu,
gabinety kosmetyczne i odnowy biologicznej).
Łączna ilość zakładów nadzorowanych w 2010 r. ule gła zwię kszeniu i wynosiła 518
obiek tów (w 2009 r. - 509 zak łady), w tym:
•
Zakłady fryzje rsk ie - 185
•
Zakłady kosmetyczne - 84
•
Zakłady odnowy biologiczne j - 61
•
Zakłady tatuażu - 7
•
Zakłady, w k tórych są świadczone łącznie wię ce j niż je dna z w/w usług – 181
Podczas przeprowadzonych k ontroli stwie rdzono, że 501 ze skontrolowanych 510
obiek tów spełnia wymagania Rozporządze nia Ministra Zdrowia z dnia 17 lutego 2004 r.
w sprawie szczegółowych wym agań sanitarnych, jakim powinny odpowiadać zakłady
fryzje rskie, kosmetyczne, tatuażu i odnowy biologiczne j. Miedzy innymi, w związku z
brak ie m m ożliwości dostosowania zakładów do w/w wym agań właścicie le nie których
obiek tów zlik widowali bądź prze nieśli swoją działalność do lokali spełniających wymogi.
W 2010r. wyk re ślono z re jestru obie któw nadzorowanych przez tut. Inspek cję Sanitarną
59 zakładów (lik widacja obiektu), a zare je strowano 68 nowych.
W wie lu obiektach wyk onano remonty, m odernizacje, odnowiono wyposażenie zakładów i
podłóg, odmalowano ściany i sufity oraz wym ie niono stolarkę ok ie nną i drzwio wą.
74
W zak ładach, w k tórych podczas rutynowych kontroli sanitarnych stwie rdzono bieżące
nieprawidłowości higieniczno-sanitarne, m.in.: brak se gregacji narzę dzi na brudne i
czyste , nie właściwe prze chowywanie zapasu czystej bie lizny, brak odzieży robocze j, brak
segregacji odzie ży osobiste j i ochronnej pracowników, nie właściwie
pom ieszczenie
do
prze chowy wania
sprzętu
do
przygotowane
utrzymania czystości,
brak
lub
przeterminowanie środka do dezynfe kcji narzędzi - wydawano stosowne zale cenia i
obciążano właścicie li zakładów mandatam i i de cyzjami płatniczym i.
Prze prowadzone kontrole sprawdzające potwie rdziły usunię cie uchybień higienicznosanitarnych.
W 2010r. do Państwowe go Powiatowego Inspek tora Sanitarnego w Gdańsku wpłynę ło 6
interwe ncji na zakłady fryzje rsko-k osme tyczne , k tóre dotyczyły m .in. braku środka do
dezynfe kcji
narzędzi,
braku
rozdziału
odzie ży
osobistej
i
ochronne j,
uży wania
przeterminowanych środków do dezynfek cji.
W wyniku przeprowadzonych nie zwłocznie k ontroli sanitarnych, w trze ch obie ktach nie
stwie rdzono nieprawidłowości.
Natomiast w
pozostałych zak ładach wye gzek wowano usunięcie
stwie rdzonych
nieprawidłowości.
II .3 .5 .4
Obiekty hotelarsk ie i inne obiekty świadczą ce usługi hotelarskie.
W rok u 2010 nadzorem sanitarnym obję tych było 120 obiektów:
•
Hote le – 25
•
Pensjonaty – 2
•
Ke mpingi – 2
•
Inne obie kty, w k tórych świadczone są usługi hote larsk ie - 91
W trak cie bie żących
kontroli zwracano szczególną uwagę na właści wy stan
sanitarno-techniczny obie któw.
O dnotowano poprawę warunków sanitarno - technicznych w następujących obiek tach:
−
Hote l „Króle wsk i”, Gdańsk, ul. O łowianka 1,
−
Hote l „NO VO TEL”, Gdańsk , ul. Pszenna 1,
−
Hote l „OR LE”, Gdańsk, ul. Lazurowa 8,
−
Ke mping nr 69, Gdańsk, ul. Lazurowa 5,
−
Gdański Dom Turystyczny „Długie O grody”, Gdańsk, ul. R zę sna 1,
−
„VIA STESO”, Gdańsk, ul. Nad Jare m 53,
−
O środek Wczasowy „Bursztyn”, Gdańsk, ul. Falowa 8.
Nie właściwy stan higieniczny i sanitarno-te chniczny podczas kontroli sanitarnych
stwie rdzono w
sze ściu nadzorowanych
obie ktach.
75
W
związk u ze
stwie rdzonym i
H igiena Komunalna
nieprawidłowościami wydano decyzje nakazujące doprowadzenie obie któw do należytego
stanu sanitarno- te chnicznego.
W 2010r. w dalszym ciągu, w ramach oceny stanu sanitarnego hote li, m onitorowany był
problem zagrożenia zasiedle nia instalacji ciepłe j wody użytkowe j bak te riam i Legionella.
Dokonywano analizy udostępnianych wyników badań wykonywanych na zle ce nie
zarządców obiek tów. W nie licznych przypadkach stwie rdzano
podczas kontroli tem peraturę cie płe j wody niższą od wym agane j, wó wczas pole cano
utrzym ywać te mperaturę w granicach 55° - 60° C . W jednym obiekcie , w z wiązk u ze
stwie rdzeniem
przek rocze nia
dopuszczalne j
liczby
pałecze k
Legionella
zostały
przeprowadzone działania naprawcze , w tym de zynfekcja te rmiczna i zle cano wykonanie
badań kontrolnych.
W 2010r. do tu. Inspe kcji Sanitarne j nie
wpłynę ły
żadne inte rwe ncje
zgłoszono zachorowania na legione lozę , nie
dot. stanu sanitarno-porządkowe go oraz sprawności
funk cjonowania we ntylacji i klim atyzacji w nadzorowanych obiek tach hotelarsk ich.
W 2010r. oddano w Gdańsku do użytk u 13 nowych obie któw hotelarsk ich w tym
2 Hotele:
,,HILTON” przy ul. Targ R ybny 1 oraz
,,AMBER ” przy ul. Powstańców
W arszawskich 45.
Zaszeregowania obiek tów hote larskich do poszczególnych rodzajów i nadanie
k ategorii obiektu
hotelarsk iego na podstawie art. 38 i 42 Ustawy z dnia 29 sierpnia
1997r. o usługach turystycznych (t.j. Dz. U. z 2004r. Nr 223, poz. 2268 z późn. zm .)
dok onuje Marszałek Woje wództwa właściwy ze wzglę du na m ie jsce położe nia obiektu.
Ze 120 nadzorowanych przez Inspek tora Sanitarne go w Gdańsku obiektów hotelarsk ich
29 posiada de cyzję
Marszałka
W oje wództwa
Pomorsk iego
o
zasze regowaniu do
danego rodzaju i kate gorii, co prze dstawiono w poniższych tabelach nr 1, nr 2 i nr 3:
Wykaz obiektów
Pomorskiego
kategorii
Ta bela nr 1
posiadajÇcych
decyzjÛ
Marszałka Województwa
o zaszeregowaniu do danego rodzaju i
HOTELE
lp.
Nazwa obiektu
Kategoria Adres
Uwagi:
rok
zaszeregowania
obiektu
do
danej
kategorii
1
"PODEWILS"
*****
2001
2
"DW ÓR O LIWSKI"
*****
Gdańsk, ul. Szafarnia 23
Gdańsk, ul. Bytowsk a 4
76
2004
3
4
"R ADISSO N BLU
HO TEL"
„HILTON”
*****
5
"HANZA"
****
6
"SC ANDIC"
****
7
"MER CUR E
HEVELIUS"
"GDAŃSK"
****
****
12
"Q UBUS
Hotel
Gdańsk "
"NOVOTEL
C ENTRUM"
NOVO TEL GDAŃSK
MAR INA"
"POSEJDO N"
13
"R ENUSZ"
***
14
"O RLE"
***
15
"SZYDŁOW SKI'
***
16
"BAR TAN"
***
17
"LIVAL"
***
18
"W OLNE MIASTO "
19
8
9
10
11
*****
****
***
***
***
Gdańsk, ul. Długi Targ
19/ /Powroźnicza
Gdańsk, ul. Targ R ybny
1
Gdańsk, ul. Tokarska 6
2009
Gdańsk, ul. Podwale
Grodzkie 9
Gdańsk, ul. He we liusza
22
Gdańsk, ul. Szafarnia 9
2001 (były Holiday
Inn)
Od 2008 ****
(wcześniej ***)
2008r
Gdańsk, ul. C hmielna
47/52
Gdańsk, ul. Psze nna 1
2009
2010
2000
1993
Gdańsk, ul. Jelitk owska
1993
20
Gdańsk, ul. Kapliczna 30 1993
Gdańsk-Sobieszewo,
ul. Nadwiślańska 56
Gdańsk-Sobieszewo,
ul. Lazurowa 8
Gdańsk, ul.Grunwaldzk a
114
1999
2001
***
Gdańsk-Sobieszewo,
ul. Turystyczna 9A
Gdańsk, ul. Młodzie ży
Polsk iej 10-12
Gdańsk, ul. Św. Ducha 2
"BO NUM"
***
Gdańsk, ul. Sieroca 3
2007
20
21
,,Hote l IMPR ESJA”
„AMBER”
***
***
2009
2010
22
"DAL"
**
23
24
"KR ÓLEW SKI"
"MOR IS"
**
**
25
"O LIWSKI"
**
Gdańsk, ul. Tuwim a 12
Gdańsk, ul. Powstańców
W arszawskich 45
Gdańsk, ul C zarny Dwór
4
Gdańsk, ul. O łowianka 1
Gdańsk, ul. Bursztynowa
10
Gdańsk, ul. Piastowsk a
1
Ta bela nr 2
PENSJONATY
lp.
Nazw a obiektu
Kategoria Adres
1999
2000
2002
2006
2002
2004
2005
2007
Uw agi:
rok zaszeregowania
obiektu do danej
kategorii
1
"STARA KAR CZMA"
***
2
"TULIPAN"
*
Gdańsk, ul. Stary R yne k 2003
O liwsk i 7
Gdańsk, ul. Kwiatowa 6
2000
77
Tabela nr 3
lp.
H igiena Komunalna
KEMPINGI
Nazw a obiektu
Kategoria
Adres
Uw agi:
rok
zaszeregowania
obiektu
do
danej
kategorii
1
Kemping nr 218
2
Kemping
OR LINEK
nr
*
Gdańsk, ul. W ydmy 9
1999
69 *
Gdańsk-Sobieszewo,
ul. Lazurowa 5
zm iana k ategorii od
01.01.2009r. z ** na
*
W ś wie tle przygotowań do Mistrzostw Europy w piłce nożnej EURO 2012, w ce lu
zape wnienia odpowiedniej ilości m ie jsc nocle gowych
podnoszenie standardu
dla gości, bardzo ważne staje się
istnie jących obiektów hote larskich oraz oddawanie do użytku
nowych obiektów o różnorodnym standardzie , tak , aby zaspokoić potrze by i wymagania
spodzie wane j znaczne j liczby turystów i k ibiców.
II .3 .5 .5 Środki transportu
Prze dstawicie le Państwowego Powiatowego Inspe ktora Sanitarnego sk ontrolowali 94
środki transportu publiczne go osobowe go, w tym :
•
91 nale żących do komunikacji m ie jskie j (autobusy - 39, tram waje - 52)
•
1 autok ar wycie czk owy
•
2 autobusy PKS
•
23 karawanów pogrzebowych
•
19 kare te k pogotowia.
W trak cie przeprowadzanych k ontroli stwie rdzono, że stan środk ów k om unikacji miejsk ie j
ulega systematycznej poprawie .
- Autobusy komunikacji m iejsk ie j (skontrolowano 39 pojazdów), to w wię k szości pojazdy
zmodernizowane (typu: Neoplan, Solaris), niskopodłogowe, dostosowane do prze wozu
wózków (dzie cię cych, inwalidzk ich). Mycie
te chniczne odbywają
się
bie żące ,
k ompleksowe
oraz
prze glądy
w zajezdni autobusowe j przy ul. Halle ra 132 w Gdańsk u.
- Tramwaje (sk ontrolowano 52 sk łady). W 2010r. rok u re alizowany był
k ontrak t na
dostawę tram wajów typu „Dortm und”. Ponadto podpisany został kontrak t na produk cję
nowych tram wajów typu
PESA (ok . 35 szt. – produkcja w Bydgoszczy). Obe cnie
78
wprowadzone są do ruchu 4 nowe tram waje typu PESA. Na chwilę obe cną stare składy
stanowią je szcze ok. 50% tram wajów.
Suk ce sywnie wprowadzane są do ruchu tak że
t ram waje typu Dortmund. Planowo, w świe tle przygotowań do EUR O 2012, pod konie c
2011r. wyek sploatowany tabor ma stanowić niespełna 30%.
W środk ach k om unikacji m ie jskiej starsze j ge neracji w trak cie k ontroli st wie rdzano
zniszcze nia typu: porysowane ostrym narzędziem ok na, graffiti.
W grupie obiek tów k omunik acji publiczne j sk ontrolowano 4 dworce i stacje k olejowe PKP,
2 przystank i osobowe PKP, 8 przystanków SKM oraz 1 dworze c autobusowy.
W trak cie k ontroli Dworca Głó wne go w Gdańsku stwie rdzono, że stan sanitarnote chniczny obiek tu, w porównaniu do lat ubiegłych, uległ wyraźne j poprawie .
W obie kcie dworca dokonano wie lu innowacyjnych przedsię wzięć:
−prze nie siono filię Poczty Polsk ie j z budynku w sąsie dztwie dworca
na drugie piętro
budynk u głównego, co zwię kszyło be zpie cze ństwo w obie kcie dworca (dodatkowa
ochrona) i przyczyniło się do poprawy ogólnego stanu sanitarno-porządk owego
w budynk u dworca (w sąsie dztwie poczty na 2 piętrze , pasażu i k latce schodowe jbe zdomni już nie gromadzą się w tych m ie jscach)
− uzupe łniono ubytk i posadzk i schodowej,
− zam ontowano w wie lu miejscach budynku dworca „igły” ograniczające znacznie
bytowanie gołę bi w kompleksie,
− odm alowano ściany w pasażu dworca PKP,
− założono nowe gumowe wycie raczk i przy wszystk ich (cztere ch) we jściach do obiek tu,
− wbudowano drzwi wyjściowe boczne (na perony) przy banku Mille nnium,
− wsta wiono automatyczne drz wi przy wyjściu z holu dworca do tunelu na pe rony 1 i 2,
− uzupe łniono i czę ściowo wym ieniono na nowe oświetlenie w całym budynku dworca,
− wyre montowano toale ty
O biek t sprzątany je st przy użyciu urządze ń m echanicznych oraz rę cznie (Kolejowe
Zakłady Usługowe Sp. z o.o.). Pojemniki na odpady k omunalne utrzymane w czystości,
nieprzepełnione, wyłożone folią (odpady komunalne odbiera firma PR SP S.A.).
Proble mem nadal je st zły stan te chniczny i este tyczny fragmentu części pasażu
podziemne go, głównie dot. to
sufitu (o długości ok . 25m) w przejściu - tunelu
dla
pieszych, prowadzącym z budynk u dworca do m.in. punk tu sprzedaży biletów na pociągi
SKM,
przystanków tram wajowych, wyjścia na pe rony SKM. Fragment te n stanowi
przecie kającą część stropodachu usytuowaną pod budynk iem KFC i kiosk iem z gazetami.
Pom imo omawiania wie lok rotnie te go problemu na spotk aniach, k tóre odbywały się na
79
H igiena Komunalna
te renie dworca PKP przy udziale zainteresowanych stron, do chwili obe cnej nie
przystąpiono do prac re montowych.
II .3 .5 .6 Ustępy publi czne
W 2010 roku nadzorem sanitarnym objętych było 27 obiektów e widencjonowanych.
W trakcie prze prowadzanych kontroli, w związku z przygotowaniam i do EURO 2012
z wracano szczególną uwagę na zapewnie nie właściwe go standardu świadczonych usług.
W związku z powyższym odbyły się spotkania w te j sprawie i komisyjne kontrole stanu
te chniczne go ustę pów publicznych, w k tórych udział wzięli przedstawiciele W ydziału
gospodarki Kom unalnej UM
w Gdańsku, inspek torzy techniczni Gdańsk iego Zarządu
Nie ruchom ości Kom unalnych oraz prze dstawicie le Państwowego Powiatowego Inspektora
Sanitarne go w Gdańsku. W wynik u prze prowadzonych k ontroli ustalono, że część
ustę pów nadaje się do rem ontu k apitalnego, obejmującego m . in.: wym ianę instalacji
i arm atury sanitarne j, rem ont dachu, wym ianę glazury i terak oty, odm alowanie ścian
oraz sufitów.
Działania podejmowane prze z W ydział Gospodark i Komunalne j UM w Gdańsku przy
udziale zainteresowanych jednostek zmierzają do rozwiązania problemu ilości ustę pów,
zape wnienia ich właściwe go stanu sanitarno-te chnicznego oraz podnie sie nia standardu
ś wiadczonych usług.
Z uwagi na stwie rdzone podczas kontroli sanitarnych nie prawidłowości stanu sanitarnote chniczne go pię ciu ustę pów publicznych (usytuowanych przy ul. Teatralne j 1, Długie
Pobrzeże 1, Le ktyk arskiej, Mydlarsk ie j oraz w tunelu przy Bram ie Wyżynne j) wystawiono
5 de cyzji zarządzających oraz płatniczych.
W trak cie prze prowadzanych kontroli zwracano uwagę na stan sanitarno-higieniczny
obiek tów oraz te renu przyle głego do obiek tów. Łącznie przeprowadzono 86 k ontroli.
W nielicznych przypadkach stwie rdzono uchybie nia typu: brudne zakurzone ściany i
sufity, zaciek i na ścianach po zalaniu, uszkodzone dozowniki na m ydło przy
um ywalkach,
ubytk i
glazury
wymagały
doraźnych
działań
przez
zarządców.
Prze prowadzone k ontrole sprawdzające wykazały usunięcie tych uchybie ń.
II .3 .5 .7 Piaskownice
W
2010r. tak jak
w poprze dnim na wniosek Głównego Inspe ktora Sanitarnego
przypom inające go o konieczności prowadzenia dalszego wzm ożonego nadzoru nad
ogólnodostę pnymi piaskownicam i dla dzieci, upoważnie ni pracownicy przeprowadzili
czte roetapową akcję k ontrolowania stanu sanitarno-porządk owego piaskownic na te re nie
m iasta Gdańska.
80
C elem kontroli było ograniczenie ryzyka sanitarne go i poprawa bezpie czeństwa dzie ci
k orzystających z piaskownic, poprzez doprowadze nie do tak iego stanu świadomości
właścicieli piaskownic, aby częście j wym ie niali piasek , wykonywali zabe zpieczenia
piaskownic (zak rycia, k tóre uniemożliwią lub utrudnią dostę p do piaskownic zwie rzę tom ,
w tym psom, kotom i gołębiom) oraz aby czuli się odpowie dzialni za zape wnienie
bezpieczeństwa sanitarnego bawiącym się w piaskownicach dzie ciom .
W 2010r. sk ontrolowano 332 piaskownice z ok. 800 jakie są usytuowane na tere nie
m iasta Gdańska. Podczas przeprowadzanych w obe cności zarządców nie ruchomości
k ontroli zwracano szczególną uwagę na zabe zpieczenie piaskownic prze d dostępe m
z wie rząt (psy, k oty) i możliwością zanie czyszczenia piasku odchodami zwie rząt, w tym
ptak ów. Sprawdzano dokumentację dotyczącą wym iany piasku. Ponadto dokonywano
oceny stanu te chnicznego
oraz sanitarno-porządkowego urządzeń i te renów
placów
zabaw dla dzie ci, na k tórych zlokalizowane są piaskownice . Uświadamiano właścicie lom ,
że obowiązkowo nale ży zapewnić wym ianę piask u w piask ownicach corocznie na wiosnę
oraz w m iarę potrze b i możliwości czę ściej,
stwie rdzono, że 136 piaskownic było
również w sezonie. W czasie kontroli
zabezpie czonych ogrodze niem przed dostępem
psów i kotów. Ponadto w pobliżu
piask ownic um ie szczona była informacja
o zakazie wprowadzania z wie rząt na te re n
placu zabaw.
W związku ze stwie rdzonymi podczas k ontroli 6 piask ownic, bę dących pod zarządem
Gdańskiego Zarządu Nie ruchomości Komunalnych Z.B. uchybie niami (uszkodzonymi
siedziskami dre wnianym i
oraz obudowami piaskownic) wydano decyzję nak azującą
zape wnienie właściwe go stanu sanitarno-te chniczne go w/ w piaskownic, k tóra została
niezwłocznie wyk onana.
II.3.6Przyjmowanie i załatwianie interwencji
W rok u 2010 do O ddziału Higieny Komunalne j PSSE w Gdańsk u wpłynęło łącznie 245
interwe ncji, w tym 86
W związku z
w/w
te le fonicznych.
inte rwe ncjami prze prowadzono 99
kontroli pozaplanowych.
W
t rak cie rozpatrywania przedmiotowych inte rwe ncji więk szość z nich (176) okazała się
zasadna.
W iększość spraw inte rwe ncyjnych załatwiano niezwłocznie
te lefonicznie
– prze de
wszystk im inte rwe ncje te lefoniczne. Po prze prowadzeniu rozmów z zarządcami obie któw
lub
je dnostkami
odpowiedzialnym i
za
zaistniały
stan,
zobowiązywano
ich
do
informowania tut. Inspek tora Sanitarnego o podję tych działaniach naprawczych.
Interwe ncje te lefoniczne dotyczyły głównie spraw związanych z: zaleganiem
odpadów k omunalnych (15); awariam i rur kanalizacyjnych oraz zalaniem piwnic (11);
81
obe cnością szczurów na pose sji i
H igiena Komunalna
w piwnicach (13); nieprzyjemnym i zapacham i
z wiązanymi ze stwie rdzoną po czasie śmiercią m ieszk ańca (5); prze prowadzanym i
w budynk ach m ieszkalnych re montam i (7); nie właściwym stanem sanitarnym piask ownic
(6); nie prawidłowościami na te re nie obie któw nadzorowanych -10 (toale ty, zakłady
fryzje rskie, windy); obe cnością martwych (padłych) zwie rząt w pasie drogowym (sarny,
psy, lisy).
Natom iast najwię ce j inte rwe ncji pisemnych dotyczyło występowania zagrzybie nia
lokali m ie szk alnych – wpłynęło 79 spraw. W 9 lok alach mieszkalnych przeprowadzone
badania mykologiczne potwie rdziły wystę powanie k orozji biologiczne j.
W płynę ło równie ż 18 inte rwe ncji dot. toksyk ologicznych warstw podłogowych.
Prze prowadzone badania organole ptyczne i aparaturowe (9 badań organoleptycznych,
1
aparaturowe )
pot wie rdziły
wystę powanie
tok sycznych
warstw
podłogowych
w 6 lok alach mieszkalnych.
Inte rwe ncje akustyczne – wpłynę ło 11 spraw, wyk onano 1 badanie hałasu,
odstąpiono od badań hałasu w 10 sprawach z uwagi na potwie rdze nie, że przyczyną
hałasu są k onflik ty sąsiedzkie lub wycofanie skargi z powodu ustąpienia hałasu.
Pozostałych 45 inte rwe ncji pisemnych dotyczyło głównie uciążliwości powodowanych
przez zaleganie odpadów k omunalnych na posesjach (10), nie właściwe użytk owanie lokali
m ieszkalnych prze z tzw. zbie raczy (14), obecność kotów w piwnicy (3), zale wnie piwnic
(9), brak u de ratyzacji w pi wnicach i obe cności gryzoni (2) oraz insek tów (1), uciążliwości
powodowanych obecnością gołę bi, innych ptaków i ich odchodów (6) oraz nie właściwe go
stanu nadzorowanych obiek tów (4 sprawy, w tym 3 zasadne ), zanieczyszcze nia powie trza
atmosfe ryczne go (2), uciążliwości zapachów che micznych (6).
C zę ść spraw (46 z nich) przekazano do rozpatrzenia zgodnie z właściwością innym
organom i urzę dom (Zarządcom , Straży Mie jsk ie j w Gdańsku, Wydziałowi Gospodark i
Komunalne j Urzę du Mie jsk ie go w Gdańsku, Woje wódzk iem u Inspek torowi O chrony
Środowisk a w Gdańsk u i Powiatowe mu Inspek torowi Nadzoru Budowlane go w Gdańsku).
II.3.7 Opinio wanie dokumentacji dotyczącej imprez masowych
W związku
z wniosk ami
organizatorów imprez m asowych w 2010r. wystawiono 26
postanowie ń. Przeprowadzono 6 k ontroli sanitarnych w trakcie trwania impre z.
W wynik u przeprowadzonych k ontroli nie stwie rdzono nieprawidłowości
higie niczno-
sanitarnych.
II.3.8Wydawanie zezwoleń na ekshumacje i przewóz zwłok
Sprawy związane z ek shumacjami i transportem zwłok były załatwiane nie zwłocznie na
wniose k zainte re sowanych.
82
W 2010r. wydano:
- 75 postanowie ń pozytywnie opiniujących sprowadze nie zwłok
i szczątków ludzk ich
z zagranicy.
- 116 de cyzji ze zwalających na ek shumację szczątk ów ludzkich na nadzorowanych
cm entarzach.
- 5 de cyzji ze zwalających na wywóz zwłok i urn z prochami poza granice k raju.
II.3.9Wnioski
1. W przypadkach warunkowe go dopuszcze nia wody prze znaczonej do spożycia
k onie czne jest pode jm owanie działań inwe stycyjnych zmierzających do poprawy
jakości wody.
2. Podniesienie standardu istnie jących ustępów publicznych i wybudowanie nowych w
strate gicznych miejscach, w związku z przygotowanie m do EUR O 2012.
3. Zape wnie nie właściwego stanu sanitarno-te chniczne go tune li i prze jść podzie mnych
w Gdańsku, szczególnie w ce ntrum oraz w pobliżu najbardziej ruchliwych tras
przemieszczania się osób pieszych, w związku z przygotowaniem do EURO 2012.
4. Istnie je
k onie czność
rozwiązania
problemu
wystę powania
prze krocze ń
bak te riologicznych w wodzie Jeziora W ysockiego w Gdańsku-Osowie, w
m ie jscu
z wyczajowo używanym do k ąpieli.
5. Je dnym z najistotniejszych problemów w zak re sie jak ości wody przeznaczone j do
spożycia
przez
ludzi
je st
ponadnormatywna zawartość fluork ów w
wodzie
pochodzącej z uję cia w Sobiesze wie , z uwagi na możliwe sk utki zdrowotne (ryzyk o
fluorozy zębów).
6. Istnie je konie czność re montu budynków, w k tórych wystę puje problem k orozji
biologicznej oraz m ateriałów tok sycznych w warstwach podłogowych, z uwagi na
m ożliwość ich negatywnego oddziaływania na zdrowie mieszkańców.
Zły stan sanitarno – te chniczny budynków prze znaczonych do rozbiórk i, w k tórych
zam ieszkują ludzie powoduje , że mieszkania budzą zastrzeżenia z punktu widze nia
wymogów higie niczno – zdrowotnych. W skazane jest pilne wyk wate rowanie osób
przebywających w tych lok alach m ie szk alnych.
83
84
H igiena Komunalna
HIGIENA PRACY
Do zakresu działania Oddziału Higieny Pracy w dziedzinie bie żącego nadzoru
sanitarnego,
nale ży
k ontrola
przestrzegania
przepisów określających
wymagania
higieniczno -zdrowotne w środowisku pracy, zapobieganie chorobom zawodowym i innym
chorobom związanym z warunkami pracy.
Ponadto w ce lu ukształtowania odpowiednich postaw i zachowań prozdrowotnych
sprawowany je st nadzór nad prze strzeganiem:
Ø
obowiązków wynikających z przepisów prawa przez osoby wprowadzające do
obrotu substancje lub pre paraty che miczne na te rytorium Rzeczypospolite j
Polsk ie j oraz prze z użytk owników ww. substancji lub pre paratów,
Ø
przepisów dotyczących wp ro wadzania do obrotu prek ursorów do produkcji
nark otyk ów kate gorii 2 (bezwodnik octowy, k was fe nylooctowy, k was antranilowy,
pipe rydyna, nadm anganian potasu) oraz kategorii 3 (k was chlorowodorowy, k was
siarkowy, toluen, e ter e tylu, aceton, ke ton metylowo-etylowy),
Ø
przepisów
dotyczących
wprowadzania
do
obrotu
produk tów
biobójczych
i substancji czynnych oraz ich stosowanie w działalności zawodowe j,
Ø
warunków i
ograniczeń
wp ro wadzania do
obrotu
i
stosowania
środk ów
powierzchniowo czynnych i de te rgentów zawie rających te środk i.
Udzielane są tak że porady w zak resie zapobiegania i e liminowania ne gatywnego wpływu
czynników fizycznych, che micznych i biologicznych na zdrowie ludzi.
4. Nadzór nad zakładami pracy
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsk u obe jmuje nadzorem m iasto
Gdańsk.
W
re je strze Państwowe j Inspekcji Sanitarne j w Gdańsku na dzień 31.12.2010r.
znajdowało się 1656 zakładów pracy (w rozumie niu Ustawy Kode ks Pracy), w tym:
Ø
475 zak ładów produk cyjnych,
Ø
103 zak łady budowlane,
Ø
203 zak łady motoryzacyjne ,
Ø
289 zak ładów handlowych,
Ø
106 zak ładów służby zdrowia,
Ø
95 zakładów zajmujących się edukacją,
85
Ø
H igiena P racy
385 innych (m .in. zakłady zajmujące się zagospodarowywaniem odpadów, pralnie
chem iczne, zak łady kamie niarskie i szk larskie ).
Rysunek 1 Struktura zakładów pracy
zakłady p rod ukcyj ne
zakłady b ud owl an e
zakłady mo toryzacyjn e
zakłady h an dl owe
zakłady słu żb y zdro wia
zakłady zajmuj ace się edu kacją
i nn e
385
4 75
95
1 03
10 6
2 03
28 9
Prioryte towe kie runki działania Państwowe j Inspek cji Sanitarne j w Gdańsku w
2010r. wynik ające
zagadnie nia
z
dotyczące
wyty cznych Głównego Inspek tora Sanitarnego, obe jm owały
warunków
pracy
pracowników
narażonych
na
działanie
szkodliwych czynnik ów biologicznych w archiwach, pracownik ów zatrudnionych w
warunkach narażenia na czynnik i che miczne i biologiczne na pływalniach k rytych,
pracowników zatrudnionych w warunkach narażenia na hałas i drgania me chaniczne, a
także warunków pracy pracowników narażonych w działalności zawodowe j na substancje,
pre paraty lub czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym , w tym również
pracowników zatrudnionych przy zabezpie czaniu lub usuwaniu m ateriałów zawierających
azbest oraz pracowników zatrudnionych w innych zakładach pracy.
O soby
zatrudnione
na stanowiskach
pracy:
k onserwator zabytków,
bibliotekarz,
archiwista narażone są na k ontakt z alergizującymi i toksynotwórczymi bak te riami oraz
pleśniami, k tóre m ogą się obficie rozwijać na zawilgoconych, starych książkach,
rze źbach, obrazach i m urach. W wynik u narażenia, u pracownik ów tych m ogą roz winąć
się choroby alergiczne i immunotoksyczne układu oddechowego.
Zagrożenie dla pracownik ów archi wum stanowi prze de wszystk im Aspergillus fumigatus
k ropidlak popie laty (zak lasyfikowany do 2 grupy zagrożenia) rozwi jający się
sk ładowanych
surowcach
roślinnych
i
zwie rzę cych
w
warunkach
na
podwyższonej
wilgotności i tem pe ratury, a tak że na zawilgoconych ścianach budynk ów i powie rzchniach
różnych przedm iotów. Aspergillus fumigatus może być przyczyną aspergilozy. Ponadto
Aspergillus wytwa rza tok syczne dla człowiek a mykotok syny: fumigilina, gliotoksyna,
k was helwe lowy.
86
Pod względem zagrożenia czynnik ami biologicznymi należy szcze gólną uwagę
z wrócić na zawilgocenie i zagrzybienie ścian oraz we ntylację . Ponadto należy zwrócić
u wagę na czystość pomieszczeń, w k tórych prze chowuje się akta (podłogi, re gały i inne
powierzchnie ) oraz zape wnić pracownik om środk i ochrony indywidualnej.
Podczas pracy na pły walniach k rytych pracownicy te chniczni obsługujący urządzenia
dozujące substancje che miczne dezynfek ujące wodę, urządzenia stacji uzdatniania wody,
oraz m agazyny środków che micznych, a także pracownicy zatrudnieni na stanowiskach
ratownik a basenowego narażeni są m .in. na czynnik i che miczne .
Pracownik te chniczny obsługujący stację uzdatniania wody basenowej narażony je st na
chlor podczas:
§
przygotowywania roztworu podchlorynu sodu
§
wle wania roztworu do podajnik a chloratora
§
sprawdzania stężenia chloru w wodzie basenowej.
R atownik basenowy narażony jest na chlor podczas prowadze nia zaję ć nauk i pływania i
nadzoru nad pływającym i.
O soby zawodowo k orzystające z base nów (ratownicy) m ogą być również narażone na
wystę pującą w środowisku wodnym:
§
pałe czkę ropy błęk itne j - Pseudomonas aeruginosa (2 gr. zagroże nia),
powodującą zapalenie ucha ze wnętrznego nazywane „uchem pływaka”.
Ponadto: zakażenie dróg m oczowych, zapalenie płuc, zakażenie skóry.
§
gronkowie c – Staphylococcus aureus (2 gr. zagrożenia) powodujący u
człowieka: zakaże nia ropne , stany zapalne dróg oddechowych i narządów,
zatrucia pokarmowe .
§
rzę sistek – C hlamydia trachomatis (2 gr. zagrożenia). Sk utkiem infek cji są
choroby układu k rążenia, zakażenie dróg rodnych. C hlorowana woda w
basenie m oże być źródłem zakaże nia rzę sistkiem nawet prze z 72 godziny.
Głównym źródłe m zak ażenia legionellą (2 gr. zagrożenia) w pom ieszczeniach basenu je st
woda znajdująca się w zam kniętych systemach wodociągowych, grze wczych oraz
system ach k limatyzacji, służących do nawilżania i schładzania tem pe ratury powie trza.
Z więk szone ryzyko zak ażenia wystę puje zwłaszcza w tych m ie jscach, w k tórych dochodzi
do rozprysk iwania wody i powstawania ae rozolu.
Na
pły walniach m ogą wystę pować grzyby wy wołujące
grzybice
powie rzchniowe
i głę bok ie, będące m ik roorganizmami patogennym i pochodzącymi od ludzi k orzystających
z kąpielisk : Candida albicans (2 gr. zagrożenia), Epidermophyt on (2 gr. zagrożenia),
Trichophyton (2 gr. zagrożenia).
87
H igiena P racy
W 2010 r. skontrolowano 7 pływalni k rytych oraz 7 archiwów. W wynik u tych k ontroli
stwie rdzono uchybie nia w 6 pływalniach oraz w 1 archiwum . W związk u z powyższym
pracodawcy zostali zobowiązani decyzjami do usunięcia uchybień.
W środowisk u pracy wystę puje wie le źródeł hałasu. Każde urządzenie , m aszyna czy
środek transportu mogą być rozpatrywane jako źródło drgań i hałasu. Poziom e misji
hałasu prze z dane urządze nie zale ży od bardzo wie lu czynników, takich jak : typ
urządzenia, moc, rodzaj wyk onywane j czynności lub stopień zużycia urządzenia.
Je dnoczesny kontak t z nie którymi substancjam i che micznym i tzw. substancjami
ototoksycznymi i narażenie na hałas może znacznie zwięk szać prawdopodobie ństwo
wystąpie nia uszkodzenia słuchu. Ich długą, zajm ującą ok. 148 pozycji listę rozpoczynają
z wiązk i organiczne takie jak: benzen, alkohol benzylo wy, alkohol butylowy,
d wusiarczek węg la,
czterochlorek węgla,
heptan, heksan,
styren,
toluen,
trichlo roetylen oraz ksyleny.
O bok związków organicznych wystę pują także ototoksyczne metale ciężkie: arsen,
k obalt, ołów, mangan oraz rtę ć.
W wie lu zak ładach produk cyjnych (proce sach te chnologicznych) stosowane są w/ w
z wiązk i.
Powstawanie uszk odzeń słuchu je st najczę ściej proce sem powolnym – ubytki słuchu
pojawiają się stopniowo i bezbole śnie. Z tego powodu osoby narażone na nadmie rny
hałas czę sto nie dostrzegają jego negatywne go oddziaływania aż do m omentu, w k tórym
okazuje się , że nastąpiły u nich poważne ubytki słuchu.
Nie zale żnie od m ie jsca pracy, nale ży wyróżnić trzy podstawowe działania, dzięki k tórym
m ożna unik nąć szkód wyrządzonych pracownikom przez hałas:
-
oce na ryzyka wystąpie nia hałasu,
-
podję cie działań mających na ce lu zapobie ganie lub ograniczenie ryzyka,
-
re gularne m onitorowanie i we ryfikowanie sk uteczności zastosowanych działań.
O pracowano hie rarchię środków, k tóre można zastosować w ce lu ochrony zdrowia i
bezpieczeństwa pracowników:
–
e lim inacja źróde ł hałasu,
–
ograniczanie hałasu u źródła,
–
środki
ochrony
zbiorowe j,
organizacja
pracy
i
rozm ieszczenie
poszczególnych stanowisk pracy,
–
środki ochrony indywidualnej.
W 2010 r. pracownicy Oddziału Higieny Pracy skontrolowali 22 zakłady, w k tórych
wystę puje narażenie na hałas i drgania me chaniczne. W wynik u prze prowaedzonych
k ontroli stwie rdzono, że w przek roczeniach najwyższego dopuszczalnego natę żenia
88
hałasu pracuje ponad 800 osób, a w przek roczeniach najwyższego dopuszczalnego
poziomu drgań me chanicznych (miejscowych) ponad 200 osób.
W
wyniku
tych
k ontroli
wydano
18
decyzji
nak azujących
usunię cie
uchybie ń
stwie rdzonych w zak ładach pracy.
Nadzór Państwowe j Inspek cji Sanitarne j w zak resie warunk ów zdrowotnych, związanych
z usuwaniem i transporte m m ateriałów zawie rających azbe st, w 2010 r. polegał przede
wszystk im na k ontrolowaniu zak ładów posiadających de cyzje Prezydenta m iasta Gdańska
na wytwarzanie odpadów nie be zpiecznych i mających sie dzibę na te renie Gdańska.
5.Bezpieczeństwo stosowania chemikaliów
Od 1 cze rwca 2007 r. Polska wraz z krajami Unii Europe jskiej wd raża i stosuje
zapisy R ozporządzenia R EACH dotyczące be zpie cznego stosowania chem ikaliów.
W dniu 1 grudnia 2010 r. upłynął pierwszy wprowadzony Rozporządzeniem R EAC H term in
re je stracji chem ikaliów:
Ø
substancji w ilości > 1000 t/rok ,
Ø
substancji R50/53 – działających bardzo tok sycznie na organizm y wodne;
które mogą powodować długo utrzym ujące się niekorzystne zmiany w
środowisk u
wodnym > 100 t/rok ,
Ø substancji CMR - rak otwórczych, mutagennych, działających szk odliwie na
rozrodczość - k at 1 i 2 > 1 t/rok ).
Na tere nie powiatu miasto Gdańsk firm y produkujące , importujące substancje na te re n
Unii Europe jskie j dokonały reje stracji
produkowanych i
im portowanych substancji
spełniających powyższe k ryte ria, co zostało potwie rdzone kontrolami, prze prowadzonymi
przez Państwo wą Inspe kcję Sanitarną.
W związku z dok onaną re je stracją Państwowa Inspe kcja Sanitarna rozpoczę ła kontrole
przestrze gania zapisu Rozporządzenia R EAC H „brak reje stracji – brak obrotu”.
Je dnocześnie Państwowa Inspek cja Sanitarna w 2010 rok u prowadziła k ontrole w
zak re sie prze strze gania przepisów dotyczących stosowania chem ikaliów.
O d 1 grudnia 2010 r. zaczę ły obowiązywać również pie rwsze zapisy R ozporządzenia
Parlame ntu Europe jskiego i R ady (W E) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w
sprawie k lasyfikacji, oznak owania i pakowania substancji i m ieszanin, zm ieniające i
uchylające dyre ktywy 67/548/EW G i 1999/45/W E oraz zm ieniające rozporządze nie (W E)
nr 1907/2006 dotyczące:
§
obowiązku pakowania i oznakowania substancji,
§
zam ieszczania w k arcie charak te rystyk i podwójne j klasyfikacji:
89
H igiena P racy
o
„stare j” – wg Dyre k tywy 67/548/EWG
o
„nowe j” – wg. Rozporządze nia W E 1272/2008 C LP)
Państwowa Inspekcja Sanitarna w 2010r. k ontynuowała kontrolę wype łniania obowiązk u
nałożonego na producentów i importe rów prze z rozporządze nie R EAC H tj. zapewnie nie
k arty
charak te rystyk i,
k tóra
ma
służyć
bezpieczeństwa w odnie sieniu do substancji
prze kazywaniu
inform acji
dotyczących
i preparatów zak lasyfik owanych jako
niebezpieczne oraz inform owaniu o zagrożeniach i zarządzaniu ryzykiem.
Karta charakterystyki musi być sporządzona w ję zyk u polsk im, a inform acje w nie j
zawarte muszą być opisane w sposób zwięzły i zrozumiały.
W 2010r. pojawił się nowy obowiąze k w zak re sie k arty charakterystyki. Je st nim
dołączanie do karty charak te rystyk i ( przy produk cji lub im porcie powyżej 10 ton)
90
scenariuszy naraże nia, czyli dokum entu zawierającego ze staw warunków opisujących
sposób produk cji lub stosowania substancji podczas je j etapów istnie nia oraz sposób,
w jaki producent lub im porte r kontroluje narażenie ludzi i środowiska lub w jak i sposób
zale ca dalszemu użytkownikowi sprawowanie te j kontroli.
6.Produkty biobójcze
Państwowa
Inspek cja
Sanitarna
w
2010r
prowadziła
nadzór
w
ramach
wprowadzania do obrotu produk tów biobójczych zawie rających substancje czynne
wymie nione w de cyzjach Kom isji o nie włączeniu niek tórych substancji do załącznika I, IA
lub IB do dyrek tywy 98/8/W E.
Produk t biobójczy je st przeznaczony do niszczenia, odstraszania, unie szk odliwiania
organizmów szkodliwych (np. grzyby, wirusy, bak te rie, gryzonie).
Produk ty biobójcze
są powsze chnie stosowane
przede
wszystkim w
działalności
zawodowe j w ce lach dezynfek cyjnych.
Zadanie m
Państwowe j
Inspe kcji
Sanitarnej
je st
sprawowanie
nadzoru
nad
wprowadzaniem do obrotu produk tów biobójczych i substancji czynnych prze znaczonych
do stosowania w produk tach biobójczych i stosowania ich w działalności zawodowe j w
tym k ontrola odpowie dniego zabezpie cze nia pracowników podczas stosowania produktów
biobójczych.
W 2010 r. przeprowadzono 71 kontroli w zakresie produk tów biobójczych, w tym 61
k ontroli w zakresie wprowadzania do obrotu i 10 w zak resie stosowania.
Na te renie miasta Gdańsk a zidentyfik owano 14 produk tów biobójczych znajdujących się
w
obrocie
bez wymaganego pozwolenia Ministra Zdrowia
na obrót produk tem
biobójczym.
W ydano 3 de cyzje z rygorem natychm iastowe j wykonalności dotyczące wycofania z
obrotu produktów biobójczych z uwagi na brak wymaganego pozwolenia Ministra Zdrowia
oraz nie właściwe oznakowanie opakowania.
7.Ocena ryzyka zawodowego
Kole jny rok
Państwowa
Inspe kcja Sanitarna prowadziła kontrole
w zakresie
bezpieczeństwa i higie ny pracy w zak ładach pracy.
Z wracano szczególną uwagę na rze telność dokonane j oceny ryzyk a zawodowe go ze
szczególnym uwzględnie nie m naraże nia na szk odliwe czynniki biologiczne, che miczne ,
hałas oraz drgania me chaniczne.
O cena ryzyka zawodowego je st proce sem szacowania ryzyk a, jak ie wynik a z zagrożeń
w m ie jscu pracy dla zdrowia i bezpieczeństwa człowieka. Dokonywanie oceny ryzyka
zawodowe go
pole ga
podejmowanym
w ce lu
na
syste matycznym
zidentyfik owania
badaniu
wsze lk ich
prawdopodobnego
91
aspek tów
zagroże nia,
pracy
ustale nia
H igiena P racy
m ożliwości zlik widowania go, a w razie brak u tak ie j m ożliwości ok re śle nia środk ów
zapobiegawczych lub ochronnych k onie cznych do kontrolowania zagrożeń.
Pracodawcy mają prawny obowiązek zape wnienia bezpieczeństwa i zdrowia pracownik om
we wszystk ich aspektach związanych z pracą. Ocena ryzyk a zawodowe go umożliwia
podjęcie sk utecznych środk ów w ce lu ochrony zdrowia pracowników. Środk i te obe jm ują:
Ø zapobieganie ryzyk u zawodowem u,
Ø zape wnienie pracownikom szkoleń i inform acji,
Ø wprowadze nie rozwiązań organizacyjnych i te chnicznych.
Na podstawie prze prowadzanych kontroli w zakładach pracy w zak resie bezpie czeństwa
i higie ny pracy stwie rdzono, że nadal istnie je potrzeba uświadam iania pracodawców
o k onieczności dokonywania oceny ryzyk a zawodowe go w ce lu podjęcia odpowie dnich
działań zm ie rzających do lik widacji zagrożeń bądź te ż zastosowania środków ochrony
zbiorowe j lub indywidualnej.
8.Nadzór bieżący – podsumowanie
W 2010 r. Państwowa Inspekcja Sanitarna przeprowadziła k ontrole w 481
zak ładach pracy, które zatrudniają ogółem 38 376 pracowników.
W wyniku przeprowadzonych k ontroli wydano 204 de cyzje obe jmujące 632 nak azy:
−
48 nakazów w zakresie substancji i pre paratów che micznych (m .in.: brak
instrukcji postępowania z m ateriałami niebe zpiecznymi, brak kart charak te rystyki,
brak spisu substancji i preparatów chemicznych, nieprawidłowe oznakowanie
opakowania pre paratu)
−
7 nak azów w zakresie produktów biobójczych (wycofanie z obrotu produktów
biobójczych, zabezpie czenie produktów biobójczych do czasu pozbycia się lub
z wrotu do producenta, poinformowanie PPIS o zwrocie lub pozbyciu się produk tów
biobójczych),
−
17 nak azów w
zakresie
substancji,
preparatów,
czynnik ów lub procesów
te chnologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy
(brak re je stru prac pracowników pracujących w k ontakcie z substancjam i,
pre paratam i,
czynnikami
lub
procesami
technologicznymi
o
działaniu
rakotwórczym lub mutagennym oraz brak re jestru pracowników pracujących w
naraże niu na substancje, preparaty, czynniki lub procesy te chnologiczne o
działaniu rak otwórczym lub mutage nnym, nie wysłanie inform acji do właściwe go
PWIS),
−
15 nak azów w zakresie czynnik ów biologicznych w środowisk u pracy (brak
re je stru prac narażających pracownik ów na działanie szk odliwych czynnik ów
biologicznych
zak walifikowanych
do
92
3
grupy
zagrożenia,
brak
re je stru
pracowników narażonych
na działanie
szkodliwych
czynników biologicznych
zak walifikowanych do 3 grupy zagroże nia)
−
178 nakazów dotyczących badań i pomiarów środowiska pracy,
−
20 nakazów dotyczących obniże nia stę żeń i natę żeń czynników szkodliwych,
−
140 nakazów dotyczących oceny ryzyk a zawodowego,
Pozostałe nak azy dotyczyły m .in.:
W
−
re montu zaplecza higie niczno – sanitarnego,
−
zape wnienia pracownikom szatni i jadalni,
−
przedstawienia do wglądu aktualnych badań le karskich pracowników.
2010r.
dokonano poprawy
warunków pracy
w
oparciu
o
wydane
de cyzje
adm inistracyjne w 192 zakładach pracy ( 2006r.-2009 r. - 82 de cyzje, 2010 r. – 110
de cyzje)
9.Choroby zawodowe
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydaje de cyzje o stwie rdzaniu choroby
zawodowe j lub o braku podstaw do je j st wie rdzenia.
Państwowa Inspek cja Sanitarna, w przypadku, gdy zakład je st zlik widowany lub nie
posiada le karza profilaktyka, prowadzi dochodzenia e pide miologiczne w środowisku pracy
na wniosek le karza orze cznika. Przeprowadza tak że oceny narażenia zawodowe go na
e tapie pode jm owania de cyzji o stwie rdzeniu choroby zawodowe j lub decyzji o braku
podstaw do st wie rdzenia choroby zawodowe j lub na prośbę Państwowych Inspe ktorów
Sanitarnych z te renu k raju.
W 2010r. do Państwowe go Powiatowego Inspek tora Sanitarne go w Gdańsku wpłynę ły
124 pode jrzenia chorób zawodowych.
W 2010 rok u w wyniku prowadzonych postę powań adm inistracyjnych Państwo wy
Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsku wydał 69 decyzji o stwierdze niu choroby
zawodowe j i 29 decyzji o braku podstaw do stwie rdze nia choroby zawodowe j. Liczba
chorób zawodowych stwie rdzonych prawom ocną de cyzją wyniosła 65.
93
H igiena P racy
Liczba stwierdzonych chorób
Liczba stwie rdz onych chorób zawodowych w latach 2009 - 2010
50
45
40
35
30
25
2 00 9r.
20
2 01 0r.
15
10
5
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 1 1 12 1 3 14 1 5 16 1 7 1 8 19 2 0 21 2 2 23 2 4 2 5 26
Nr choroby zawodowe j
Legenda:
1 - zatrucia ost re albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez subs tancje chemiczne
2 - gorączka metalic zna
3 – pylice płuc
4 – choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu
5 – przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli
6 – astma oskrzelowa
7 – zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych
8 – ostre uogólnione reakcje alergi czne
9 – byssinoza
10 – beryloza
11 – cho roby płuc wywołane pyłem metali twardych
12 – alergi czny nieżyt nosa
13 – zapalenie obrzękowe krtani o podłożu alergicznym
14 – przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym
15 – przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej
15 lat
16 – cho roby wywołane działaniem promieniowania jonizującego
17 – nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy,
u znanych za rakotwórcze u ludzi
18 – cho roby skóry
19 – przewlekłe choroby układu ruchu wywołane sposobem wykonywania pracy
20 – przewlekłe choroby obwodowego układu ne rwowego wywołane sposobem wykonywania pracy
21 – obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego lu b czuciowo – nerwowego spowodowany hałasem
22 – zespół wibracyjny
23 – cho roby wywołane pracą w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego
24 – cho roby wywołane działaniem wysokich albo niskich temperatur otoczenia
25 – cho roby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi
26 – cho roby zakaźne lub pasożytnicze albo i ch następstwa
Tabela 2 Liczba stwierdzonych chorób zawodowych w latach 2004 – 2010
2004r.
2005r.
2006r.
94
2007r.
2008r.
2009r.
2010r.
Liczba
stwierdzonych
chorób
zawodowych
59
48
71
54
39
32
65
W 2010 rok u zaobse rwowano wzrost liczby stwie rdzanych chorób zawodowych w
stosunku do roku ubiegłe go i lat poprze dnich.
Tabela 3 Najczęściej stwierdzane choroby zawodowe w latach 2007 – 2010.
Liczba stwierdzo nych chorób zawo dowych
Nazwa choroby
zawodowej
2007r.
Uszko dzenie
słuchu wywołane
działaniem hałasu
6
Choroby zaka źne
lub pasoży tnicze
albo
ich
następstwa
18
Przewlekłe
choroby narządu
głosu związane z
nadmierny m
wy siłkiem
głosowym
18
Nowotwory
złośliwe powstałe
w
następstwie
działania
czynników
wy stępujący ch w
środowisku
pracy, uznany ch
za rakotwórcze u
ludzi
3
2008r.
2009r.
2010r.
6
14
46
6
5
3
11
6
5
2
4
0
W 2010 rok u na pie rwszym m ie jscu pod względem ilości stwie rdzonych chorób
zawodowych były choroby narządu słuchu wywołane nadm ie rnym hałasem – 46
przypadków (co
stanowi
70,7
%
wszystk ich
stwierdzonych
w
2010r.
chorób
zawodowych). W stosunku do rok u ubie gło liczba stwierdzonych chorób narządu słuchu
wzrosła o 228,6 % (32 przypadk i).
Prze wlek łe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym,
t rwającym co najmnie j 15 lat znalazły się na drugim m ie jscu pod wzglę dem ilości
95
H igiena P racy
stwie rdzonych chorób zawodowych – 5 przypadk ów (7,7 % wszystkich stwie rdzonych w
2010 r. chorób zawodowych). Liczba stwie rdzonych przypadk ów zm alała o 16,6 %
(1 przypadek ) w stosunku do roku ubie głe go.
Kolejnym i najczę ście j wystę pującym i chorobami w powie cie m iasto Gdańsk były choroby
zak aźne lub pasożytnicze albo ich następstwa – 3 przypadki.
W 2010 rok u nastąpił nie wie lk i spadek liczby stwie rdzonych chorób zakaźnych lub
pasożytniczych o e tiologii zawodowe j (w 2009r. – 5, w 2010r. – 3 przypadki).
W grupie te j w 2010 rok u prze ważały: wirusowe zapale nia wątroby typu C – 1 przypade k,
typu B – 1 przypadek i gruźlica płuc – 1 przypadek.
W
2010 roku nie
stwie rdzono natomiast nowotworów złośliwych
powstałych
w
następstwie działania czynników wystę pujących w środowisku pracy, uznanych za
rakotwórcze u ludzi.
St wie rdzono natomiast 5 przypadk ów chorób opłucnej lub osie rdzia wy wołanych pyłe m
azbestu (nie stwie rdzonych w ubiegłym roku).
Analiza najczęściej występujących chorób zawodowych w latach 2007 – 2010
L iczb a stwierdz onych ch orób zaw odowych w latach 2007 - 2010
50
Uszkodzenie sł uchu wywoła ne
działan iem hałas u
46
Liczba stwierdzonych c horób
zawodowych
45
40
35
Choroby za kaźne lub
paso żytnicze albo ich
następstwa
30
25
18 18
20
10
Prze wlekłe choroby narzą du
gło su związane z nad miernym
wysi łkiem głosowym
14
15
11
6
3
5
6 6
5
2
6
4
3 5
0
0
20 07r.
2 008 r.
200 9r.
20 10 r.
Lata
Nowotwory złośliwe powstałe
w następ stwi e działania
czynników występujących w
środowisku pracy, u znanych za
rakotwórcze u ludzi
Spośród wszystk ich st wie rdzonych chorób o e tiologii zawodowe j aż 81,5% wystę powało u
m ężczyzn, natomiast pozostałe 18,5% dotyczyło k obiet.
C horoby narządu głosu spowodowane nadmie rnym wysiłkiem głosowym stwierdzano
wśród pracowników e duk acji - wyłącznie u k obiet. U k obie t dom inowały także choroby
zak aźne, wystę pujące głównie u pracownik ów służby zdrowia.
96
W śród mę żczyzn spośród stwie rdzonych chorób zawodowych zde cydowanie najwię ce j
stwie rdzono obustronnych trwałych ubytków słuchu spowodowanych hałasem.
St wie rdzono tak że wię ce j u m ężczyzn (4 przypadk i), niż u k obiet (1 przypade k) chorób
opłucne j lub osierdzia wy wołanych pyłem azbe stu.
Tabela 3. Zależność stwierdzonych w 2010r. chorób zawodowych w stosunku do płci pracowników
Nr choroby
zawodowej
1
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
Razem
kobiety
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
5
0
0
2
0
1
0
0
0
0
0
3
12
mężczyźni
0
0
0
1
4
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
46
1
0
0
0
0
53
St wie rdza się , że 75,4 % chorób o e tiologii zawodowe j rozpoznano po m inimum
20–letnim ok re sie pracy w narażeniu na czynniki będące przyczyną zachorowania.
Najwię ce j przypadków chorób zawodowych stwie rdzono u osób w wiek u powyże j 60 roku
życia (58,5 %) oraz u osób w wiek u 50 – 59 lat (37 %).
97
H igiena P racy
Zale żnoś ć w ie k u do liczby s tw ierdzonych w
2010r. choroób zaw odow ych
0%
2%
3%
do 30
37%
30-39
40-49
58%
50-59
60 i w ięcej
Zależnoś ć ok res u narażenia na czynnik
s zkodliw y do liczby stwie rdzonych w 2010r.
chorób zaw odow ych
6% 3%
do 4 lat
15%
5-9 lat
10-19 lat
76%
20 lat i dłużej
Spośród stwie rdzonych w 2010r. chorób zawodowych, aż 74 % to choroby z wiązane z
zatrudnie nie m w zakładach zajmujących się produk cją statków i konstruk cji pływających
na tere nie powiatu miasto Gdańsk. Pozostałe choroby w wię kszości stwie rdzono
pracowników e dukacji – 11 % oraz u pracowników opieki zdrowotne j
u
– 6 %.
W 2010 rok u zaobse rwowano wzrost liczby stwierdzanych chorób zawodowych w
stosunku do roku ubiegłego. Liczba chorób zawodowych zwię kszyła się o 103,1 %
(33 przypadk i).
W zrost
liczby
chorób
zawodowych
u
osób
powyżej
60
rok u
życia
wynika
najprawdopodobnie j ze zgłoszeń pode jrze nia choroby zawodowe j po przejściu na
e me ryturę pracownik ów.
98
L.p.
PKD
Nazwa
grupowania
PKD
Numer
choroby
zawodowej z
wykazu
Nazwa choroby
zawodowej
Liczba
stwierdzony ch
chorób
2.
3.
4.
5.
6.
7.
1
30
pr odukcja sts tków
i kons trukcji
pływającyc h
21
5
4,1
22
3,5
4,2
ubytek słuchu,
przewlekłe obturac yjne
zapaleni e oskrzeli ,
rozległe zgrubienia
opłucnej,
z espół wibrac yjny,
pylica azbestowa,
rozległe blaszki
opł ucnej
48
2
33
Napr awa,
konserwac ja i
instalowanie
mas zyn i urządzeń
4,1
rozległe zgrubienia
opł ucnej
1
3
35
Wytwarz anie i
z aopatrywanie w
energię
elektr yczną, gaz,
parę wodną,
gorącą wodę i
powi etrze do
układów
kl imatyzacyj nych
21
ubytek słuchu
1
4
41
Roboty budowlane
związane ze
wzr ostem
budynków
21
ubytek słuchu
1
5
43
Roboty budowlane
specjalistyczne
21
ubytek słuchu
1
6
52
Magazynowanie i
działalnoś ć
usł ugowa
wspomag ająca
tr anspor t
(przeładunek
towarów w portach
mors kich)
21
ubytek słuchu
1
7
85
edukacja
15
21
18,2
7
8
86
opieka zdrowotna
26
2,1
przewlekłe choroby
narządu głosu, ubytek
słuchu, kontaktowe
zapaleni e skór y z
podrażnienia
wzw t. C,
wz w t. B
gruźlica pł uc,
zespół cieśni w obrębi e
nadgarstka
9
96
pozostała
indywi dualna
działalnoś ć
gospodarcz a
(fr yzjerstwo)
18,1
al ergiczne kontaktowe
zapaleni e skór y
1
99
4
H igiena P racy
10.Promocja Zdrowia
W 2010 rok u pracownicy O ddziału Higie ny Pracy promowali zdrowy styl życia wśród
pracodawców i pracowników podczas prze prowadzanych k ontroli w ce lu ochrony zdrowia
przed ne gatywnym oddziaływaniem szkodliwych i uciążliwych czynnik ów wystę pujących
w m ie jscu pracy.
Uczestniczyli w k rajowym program ie pt. „O graniczanie Zdrowotnych Nastę pstw Palenia
Tytoniu
w
Polsce ”.
Dokonywali
oceny
prze strzegania zakazu palenia tytoniu
w m ie jscu pracy, wype łniając 377 k westionariuszy w k ontrolowanych zak ładach.
Uczestnicząc w „ Krajowym Programie Prze ciwdziałania Nark omanii w latach 2006-2010”
podczas k ontroli prowadzili szkolenia z zak re su nadzoru nad pre kursoram i nark otyk ów.
W dniach 12-13 cze rwca 2010 rok u pracownicy O ddziału Higie ny Pracy ucze stniczyli na
m olo w Gdańsku – Brze źnie w festynie „Zielony W eekend 2010” zorganizowanym przez
Urząd Mie jsk i w Gdańsk u.
Przygotowano punkt inform acyjny, w k tórym udzie lano informacji dotyczących zdrowego
stylu życia, prowadzono dystrybucję
m ateriałów oświatowo
-
zdrowotnych oraz
informacyjnych dotyczących m . in. czynnik ów szkodliwych występujących w środowisku
pracy, k tóre m ogą powodować lub przyczynić się do powstawania chorób zawodowych i
cy wilizacyjnych pracownik ów.
W związku z obchodami Dni Zdrowia Publicznego w dniach od 11 października
2010r. do dnia 29 paździe rnik a 2010r. Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w
Gdańsku ustalił dzie ń 21 paździe rnik a 2010r. Dniem Otwartym Państwowe j Inspe kcji
Sanitarne j w Powiatowe j Stacji Sanitarno - Epide miologiczne j w Gdańsku.
Dzie ń O twarty m iał na ce lu przybliżenie spe cyfik i działalności Państwowe j Inspe kcji
Sanitarne j oraz realizowanych zadań z zakresu zdrowia publiczne go, a także organizacji
Państwowe j Inspek cji Sanitarne j.
Zorganizowano Punkt Inform acyjny w ramach które go prowadzono konsultacje m . in. w
sprawie chorób zawodowych oraz w sprawie chem ikaliów.
Udostępniono m ateriały inform acyjne dotyczące zak resu działalności O ddziału Higieny
Pracy, pre kursorów nark otyk owych, czynnik ów biologicznych, syste mu Re ach oraz
sposobu przyjm owania i załatwiania spraw w zak resie chorób zawodowych.
Przygotowano prezentacje wykładów
− "Be zpie czeństwo i higiena pracy na stanowisk ach wyposażonych w monitory e k ranowe "
− "Choroby zawodowe"
− "Prawne uwarunkowania dotyczące chem ikaliów"
Ponadto w 2010 rok u pracownicy Oddziału Higie ny Pracy pracodawcom, pracownikom ,
produce ntom, im porte rom przek azywali informacje o znaczeniu zapisów w k artach
charakterystyk substancji i preparatów nie bezpie cznych.
100
11.Interwencje
Do Oddziału Higie ny Pracy w 2010 r. wpłynę ły 23 sk argi, k tóre dotyczyły m.in.:
Ø nie właści wych warunk ów pracy,
Ø nie właści we go stanu te chnicznego zaple cza higie niczno – sanitarnego oraz braku
toale ty,
Ø uciążliwych
zapachów
podczas
prowadzonych
remontów
w
budynk ach
m ieszkalnych,
Ø uciążliwych zapachów w pomieszczeniach pracy,
Ø nieprawidłowo prowadzonej rozbiórki azbestu w budynk u m ie szk alnym,
Ø zbyt wysokie j lub zbyt niskiej temperatury powie trza w pomie szcze niach pracy,
Ø nie właści we go stanu instalacji k limatyzacyjne j,
Ø braku środków czystości, środków do dezynfekcji,
Ø indywidualnego prania odzieży roboczej przez pracowników narażonych na szkodliwe
czynniki biologiczne i chemiczne,
uciążliwości prowadzonej działalności gospodarczej w sąsiedztwie budynków mieszkalnych.
III.
101
102
H igiena P racy
103
Higiena Żywnośc i, Żywienia i PU
HIGIENA ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU
1.Zakłady branży spożywczej i kosmetycznej nadzorowane przez
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gdańsku
Zak re s działania
w dzie dzinie bie żącego nadzoru sanitarnego nad żywnością
ok re ślony w ustawie z dnia 14 m arca 1985 r. o Państwowe j Inspekcji Sanitarne j (tj. Dz.
U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm .), zobowiązuje organy Państwowe j Inspekcji
Sanitarne j
−
do
kontroli
prze strze gania prze pisów ok re ślających
wym agania higieniczne
i
zdrowotne w produk cji, transporcie , prze chowywaniu i sprzedaży żywności oraz
w zak resie żywie nia zbiorowego,
−
do nadzoru nad jakością zdrowotną żywności,
−
do
kontroli
prze strze gania prze pisów ok re ślających
wym agania higieniczne
i
zdrowotne dotyczących produkcji i obrotu przedmiotam i użytk u, m ate riałam i i
wyrobami prze znaczonymi do kontak tu z żywnością, k osmetykam i oraz innymi
wyrobami m ogącymi m ie ć wpływ na zdrowie ludzi.
W 2010 r. w re je strze zak ładów nadzorowanych przez Państwowe go Powiatowego
Inspe ktora Sanitarnego w Gdańsku znajdowało się 3 917 obiektów sektora spożywczego
(sklepy osie dlowe , supe rmarke ty, hipe rmarke ty, k iosk i, m agazyny hurtowe , obiekty
handlowe na targowiskach, restauracje , k awiarnie, zak łady małe j gastronomii, stołówk i
pracownicze , bufe ty przy zak ładach pracy, stołówki w domach wczasowych, stołówk i w
dom ach opie ki społe czne j, bloki żywie nia w szpitalach, stołówk i stude nckie , stołówk i
k olonijne, stołówk i w przedszkolach, w żłobk ach, w domach m ałe go dzie ck a, stołówk i w
zak ładach spe cjalnych, zak łady usług cateringowych, środki transportu żywności w tym
sam ochody spe cjalistyczne do handlu obwoźnego żywnością) oraz 4 zak łady produk cji
k osmetyków i 1 zakład produk cji wyrobów przeznaczonych do kontak tu z ży wnością.
Poza obiek tami znajdującym i się w re je strze tut. Inspek tora, nadzorem sanitarnym
obję te były placówki sprze daży m ateriałów i wyrobów przeznaczonych do k ontak tu z
żywnością (hurtownie, sk lepy gospodarstwa domowego, inne placówk i handlowe mające
w sprzedaży tak ie wy roby) oraz mie jsca sprze daży kosmetyków.
104
Realizacja zadań statutowych Państwowej Inspekcji Sanitarnej
bezpieczeństwa żywności w oparciu o obowiązujące przepisy
dotyczących
Re alizacja statutowych zadań ok re ślonych w Ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o
Państwowe j Inspekcji sanitarne j (tj. Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 z późn. zm.) w
zak re sie bieżące go nadzoru nad warunkami zdrowotnym i żywności, żywie nia , m ate riałów
i wyrobów przeznaczonych do k ontaktu z ży wnością oraz kosmetyk ów polega na
e gzek wowaniu obowiązujące go prawa oraz na m onitorowaniu i sprawdzaniu czy właściwe
wymagania zawarte w przepisach są spe łniane przez podm ioty gospodarcze działające w
sek torze
spożywczym
oraz
k osmetycznym
na
wszystk ich
etapach
produkcji,
przetwarzania i dystrybucji.
Państwowa Inspek cja Sanitarna współdziała z innymi inspek cjam i (każda w zakresie
s woich k ompe tencji), odpowiedzialnym i
za bezpieczeństwo żywności, materiałów i
wyrobów prze znaczonych do k ontaktu z żywnością, kosmetyków, tj. z Inspe kcją
W ete rynaryjną, Państwową Inspekcją O chrony R oślin i Nasie nnictwa, Inspe kcją Jak ości
Handlowej
Artyk ułów
Rolno-Spożywczych,
Inspek cją
Handlową
oraz
Inspek cją
Farmaceutyczną (w zak re sie sprawowania nadzoru nad supleme ntam i die ty).
Re gulacje prawne dotyczące bezpie czeństwa żywności i żywienia na szcze blu
k rajowym
opisuje Ustawa z dnia 25 sie rpnia 2006 r. o be zpie czeństwie żywności i
żywienia (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 136, poz. 914) wraz z sze regie m ak tów wykonawczych.
Powyższa
ustawa
ok reśla
wym agania
i
procedury
niezbędne
dla
zapewnie nia
bezpieczeństwa żywności i żywienia zgodnie z przepisami rozporządze ń unijnych, w tym
m .in. rozporządzeń z pakietu higie niczne go:
−
(W E) Nr 178/2002 Parlame ntu Europejsk ie go i Rady z dnia 28.01.2002 r.
ustanawiające
powołujące
ogólne
Europe jsk i
zasady
i
Urząd
do
wym agania
spraw
prawa
żywnościowego,
Be zpie czeństwa
Żywności
i
ustanawiające procedury w zak re sie bezpie czeństwa żywności
−
(W E) Nr 852/2004 Parlamentu Europejsk ie go i Rady z dnia 29.04.2004 r. w
sprawie higie ny środków spożywczych
−
(W E) Nr 882/2004 Parlamentu Europejsk ie go i Rady z dnia 29.04.2004 r. w
sprawie
kontroli
urzę dowych
prze prowadzanych
w
celu
sprawdze nia
zgodności z prawem paszowym i ży wnościowym oraz re gułami dotyczącymi
zdrowia zwie rząt i dobrostanu zwierząt
−
ustanawiające szczególne prze pisy dotyczące higieny w odniesieniu do
żywności pochodzenia zwie rzę ce go
−
ustanawiające
szcze gólne
przepisy
105
dotyczące
organizacji
urzędowych
kontroli
w
odniesieniu
do
produktów
pochodzenia
zwie rzę ce go
przeznaczonych do spożycia przez ludzi
−
R ozporządze nie (W E) nr 1935/2004 Parlamentu Europejsk ie go i Rady z dnia 27
paździe rnik a 2004r.
do kontaktu
w sprawie
z żywnością
mate riałów i wyrobów przeznaczonych
oraz
uchylające
dyrek tywy
80/590/EWG
i 89/109/EWG.
Bezpieczeństwo żywności jest je dną z ce ch charakteryzujących je j zdrowotność.
O be zpiecze ństwie produk tu można m ówić w przypadk u, gdy nie występują jakiekolwiek
zagroże nia chem iczne, m ik robiologiczne , fizyczne lub radiacyjne po spożyciu produktu lub
spożywaniu go prze z dłuższy czas.
Ży wność może być nie bezpie czna z powodu zawartości me tali cię żk ich, pestycydów,
radionuk lidów, wie lopie rście niowych wę glowodorów aromatycznych, polichlorowanych
dibe nze nodioksyn
środowiska),
i
dibenzofuranów
(związków
amin he te rocyk licznych,
chem icznych
nitrozoamin, ak ryli
pochodzących
(związki
ze
ge notok syczne
stwie rdzane w znacznej ilości w żywności poddane j intensywnej obróbce cie plne j) jak
również zawartości zanieczyszcze ń m ik robiologicznych wśród, k tórych oprócz znanych
szczepów bakterii, wirusów chorobotwórczych,
pojawiają się
nowe
drobnoustroje
powodujące cię żk ie zatrucia pokarm owe, k ończące się nawe t śmiercią u ludzi z obniżoną
odpornością
oraz
u
niem owląt
(Legionella,
Enterobacter
czy
sakazaki
Vibrio
parahaemoliticus).
Na be zpiecze ństwo spożywane j żywności, bardzo duży wpływ ma je j oznakowanie,
re klama, sposób prezentacji, które muszą być zgodne z ure gulowaniam i prawnymi na
szczeblu unijnym i k rajowym .
Strategia bezpieczeństwa ży wności, zgodnie z wym ogami obowiązujące go
żywnościowe go Unii
Europe jsk ie j,
wym usza na Państwowe j Inspek cji
prawa
Sanitarnej,
re alizację program u m onitoringu na potrzeby analizy ryzyk a zagrożenia zdrowia, k tóry to
program na szcze blu krajowym realizuje R ada do Spraw Monitoringu Żywności i
Ży wienia.
O znacza to obowiąze k prowadzenia kontroli zgodnie z tendencjami o zagroże niach np.
spowodowanych
stosowaniem
żywności
ge ne tycznie
modyfik owane j,
pozostałością
pestycydów w żywności, zanie czyszcze niem sosów sojowych związkiem
m onochloropropan 1,2-diol), wynikającym
3-MC PD (3-
z zastosowania nie właściwe j te chnologii
hydrolizy białka roślinnego, zawartością niedozwolonych barwników w żywności,
obe cnością benzo[a]pire nu w środkach spożywczych zawie rających tłuszcze i ole je oraz
w
żywności
poddawanej
m ikrobiologicznym
procesowi
żywności
wę dze nia
łatwopsujące j
106
albo
się ,
susze nia,
zanieczyszczeniem
naprom ienianiem
żywności,
wprowadzaniem do obrotu suple mentów die ty, nowe j ży wności, pozostałości PCB
(polichlorowanych bifenyli), dioksyn w żywności (głównie pochodzenia zwie rzę ce go
oraz w ole jach roślinnych) jak również obecnością związków che micznych w żywności
m igrujących z opak owań środków spożywczych.
Nadzór urzę dowy żywności sprawowany prze z Państwową Inspek cję Sanitarną obejmuje
również obowiązek dotyczący powiadamiania o niebezpie cznej ży wności w ramach
działania sieci syste mu RASFF (Syste mu Wczesnego O strze gania
o Nie be zpiecznych
Produk tach Żywnościowych i Środk ach Żywie nia Z wie rząt).
Na
operatorów ży wności,
obowiązujące
prawo
wspólnotowe,
nak łada obowiązek
wypracowania skute cznych procedur, pozwalających na szybkie reagowanie w sytuacjach
k ryzysowych, w przypadku konieczności szybkiego wycofania z rynku złe j partii żywności,
stanowiące j zagrożenie dla zdrowia i życia potencjalne go k onsume nta.
W m yśl obowiązujących prze pisów I poziom k ontroli w zak re sie be zpiecze ństwa
żywności obowiązany je st zapewnić prze dsiębiorca w ramach kontroli we wnę trzne j
(samokontroli), natomiast urzę dowa k ontrola sprawowana przez organy Państwowe j
Inspe kcji Sanitarnej t worzy II poziom k ontroli. Takie pode jście stanowi nie jako podwójne
zabezpie cze nie w zak re sie bezpie czeństwa żywności i je st zgodne z podejściem do
działań kontrolnych wyk onywanych w Unii Europe jskie j. Ponadto prawidłowość i
skute czność wyk onywanego nadzoru
nad be zpiecze ństwem
żywności,
w ramach
urzędowych kontroli Państwowe j Inspekcji Sanitarne j, jest sprawdzana prze z inspek torów
unijnych. Tak ie działania są trak towane jako III poziom kontroli.
Uje dnolicone działania kontrolne w k rajach unijnych oraz ustanowienie wspólnych zasad i
de finicji w odniesieniu do k rajowe go i wspólnotowego prawa żywnościowego mają na ce lu
osiągnięcie wysokiego
poziom u ochrony życia i zdrowia ludzkiego, przy swobodnym
przepływie żywności we Wspólnocie.
W dniach 6-15.09.2010r. na te re nie Gdańska odbył się audyt przeprowadzony prze z
przedstawicie li unijnych Dyre kcji Biura ds. Ży wności i We te rynarii ( m isja FVO).
Audyt dotyczył oce ny sprawowania nadzoru przez Państwową
Inspe kcję Sanitarną nad
bezpieczeństwem produkowanej ży wności pochodzenia roślinne go oraz nad działalnością
placówek
handlowych wie lk opowie rzchniowych. Audyt odbył się
trak cie
kontroli
przeprowadzonych w zak ładach bę dących pod nadzorem tut. Inspek tora, t j.
w Zak ładzie Prze twórstwa W arzyw w Gdańsku, ul. Żuławska 55
w Sk lepie BOMI w Gdańsku, ul.Złota Karczm a 26.
Audyt
obe jmował oce nę re alizacji prze z prze dsiębiorców, obowiązku prowadzenia
działalności w oparciu o procedurę zgodności z zasadam i systemu HAC CP oraz
m onitorowania prze pływu żywności. R aport Kom isji Europe jskie j po m isji FVO przesłany
107
do Państwowe j Inspekcji Sanitarne j wyk azał, że zalece nia wynik ające z audytu zostały
zrealizowane i Kom isja Europe jska nie zgłasza w tym zakresie zastrzeżeń.
Zadaniem statutowym Państwo we j Inspekcji Sanitarnej w zakresie bezpieczeństwa
żywności
i k osmetyków, zgodnie z
obowiązującym
prawe m żywnościowym
oraz
przepisami dotyczącymi be zpie czeństwa k osm etyków je st zapobieganie zagroże niom
wynik ającym :
z wpro wadzania żywności o złej jakości zdrowotne j,
ze stosowania do k ontaktu z żywnością m ateriałów i wyrobów nie właściwe j jak ości,
ze stosowania k osmetyków o nie właści we j jak ości,
oraz elim inowanie z obrotu produktów o nie właściwe j jakości zdrowotne j.
W 2010 r. kontynuowano m onitorowanie zagrożeń, dotyczących wprowadzania do
obrotu ży wności zafałszowane j oraz zanie czyszczone j nie bezpie cznymi substancjam i
chem icznymi:
oleju
słone cznikowego
zanieczyszczonego
olejem
mine ralnym ,
pochodzącego
i
wysyłane go z Uk rainy,
orze szków ziemnych
i
produk tów pochodnych
zanie czyszczonych
aflatok synami,
pochodzących lub wysyłanych z Brazylii
gum y guar w z wiązk u z ryzyk ie m zanie czyszcze nia pe ntachlorofe nolem i diok synami,
pochodzącej lub wysyłanej z Indii.
Monitoring tych zagrożeń prowadzony był w ramach systemu R ASFF zgodnie z
re gulacjam i prawnym i Komisji Europejsk ie j:
de cyzja nr 2008/433/WE z dnia 10 cze rwca 2008 r., określająca specjalne wa runki w
odnie sieniu do przywozu ole ju słonecznik owego, pochodzące go i wysyłane go z Uk rainy z
powodu ryzyk a zanieczyszcze nia ole jem m ine ralnym,
R ozporządze nie Kom isji (W E) nr 1152/2009 z dnia 27.11.2009r. nak ładajace specjalne
warunki dotyczące przywozu niek tórych środk ów spożywczych z niek tórych państw
t rze cich w z wiązk u z ryzykiem zanieczyszczenia aflatoksynam i i uchylające decyzję
2006/504/WE.
R ozporządze nie Kom isji (W E) nr 258/2010 z dnia 25.03.2010r. w sprawie wp ro wadze nia
szczególnych warunków, dotyczących przywozu gumy guar pochodzące j lub wysyłane j z
Indii w związku z ryzykiem zanie czyszcze nia pe ntachlorofenole m i diok synami oraz w
sprawie uchyle nia de cyzji 2008/352/UE.
W wyniku prowadzonych k ontroli monitoringowych nie potwie rdzono obe cności na
gdańskim rynku niebezpie cznych produktów żywnościowych.
108
W 2010 rok u pojawiły się informacje dotyczące nowych zagroże ń spowodowanych
nieautoryzowaną m odyfikacją gene tyczną pn. TR IFFID” FP967 siemienia lnianego,
pochodzącego z Kanady. Na te renie m iasta Gdańska nie stwie rdzono obecności
k we stionowanego sie mienia.
m ożliwością obe cności fragme ntów szk ła w kawie rozpuszczalnej NESC AFE prod. NESTLE
(Espre sso 100g, C OLO MBIE 100g, ALTA RICA 100g.). Na te re nie m iasta Gdańska nie
zare jestrowano inte rwencji w powyższe j sprawie.
Ponadto w 2010 r.
w ramach strate gii bezpieczeństwa żywności i k osme tyków
re alizowane były następujące zagadnienia:
oznaczanie zanie czyszcze ń biologicznych w żywności, w tym
zawartość bak te rii chorobotwórczych
zawartość m ik otoksyn
oznaczanie zanie czyszcze ń fizyk o-chem icznych w żywności, w tym
pozostałości pe stycydów w żywności
obe cność substancji dodatkowych w żywności
zawartość m etali cię żk ich
zawartość azotanów w żywności pochodzenia roślinnego
zawartość izome rów trans
zawartość benzo[a]pirenu
zawartość
3-MC PD
w
k once ntratach
zup,
rosołów
(związek
pod
nazwą
3-
m onochloropropan 1,2-diol, będący pochodną wę glowodoru, stanowił zanie czyszczenie
k once ntratów zup, wynikające z zastosowania nie właściwe j te chnologii hydrolizy białk a
roślinnego)
zawartość histaminy w rybach
zawartość jodu w soli spożywcze j
napromienianie żywności promieniowaniem jonizującym
żywność genetycznie m odyfik owana (GMO)
wpływ wyrobów przeznaczonych do kontak tu z żywnością na je j jak ość – m igracja
ołowiu, kadmu, form aldehydu, migracja globalna
suplementy diety a preparaty z pogranicza
żywność i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością z im portu, podlegające
odprawie ce lne j na te renie Gdańska
e lim inowanie z rynk u produktów, stanowiących potencjalne zagroże nie zdrowia i życia
ludzi, w ramach bieżące go nadzoru oraz w wynik u działań podejmowanych w system ie
109
R APEX (System inform acji i nadzoru nad be zpie cze ństwem produk tów) i RASFF (System u
W cze sne go O strzegania
o Nie be zpiecznych Produk tach
Żywnościowych
i Środkach
Ży wienia Zwie rząt) – kontrole miejsc obrotu żywnością
ocena stopnia wdroże nia i prze strzegania zasad systemu bezpieczeństwa żywności
HACC P (system u analizy zagrożeń
i krytycznych punk tów kontroli) oraz syste mu
śledzenia drogi produk tu żywnościowe go prze z przedsię biorców se ktora spożywcze go na
te renie m iasta Gdańska
ocena jakości produkowanych k osm etyków, działających na tere nie miasta Gdańska.
Zgodnie z wy tycznymi Unii Europe jskiej w ramach kontroli urzędowych wykonywanych w
zak re sie be zpiecze ństwa żywności były pobierane próbki
z wybranych grup żywności
(próbki m onitoringowe i urzędowe ). Sieć poboru próbe k ży wności w Polsce (z podziałem
na poszcze gólne wo je wództwa, powiaty), rodzaj, zak re s badań, wyznacza i zatwie rdza
Kom isja Europe jska w sposób pozwalający na obję cie badaniami ży wności całe go k raju
w prze ciągu k ilku lat (zwyk le je st to ok res trze ch lat).
C elem
badań
monitoringowych
jak ości
ży wności
je st
uzyskanie
wiarygodnych,
re pre ze ntatywnych dla badanego obszaru zbioru próbek żywności, których ocena
analityczna, organoleptyczna, sensoryczna oraz pod wzglę dem znakowania umożliwia
ocenę jak ości oraz częstości występowania próbek żywności nie odpowiadających
wymaganiom. Badania te umożliwiają e pidem iologiczną ocenę ryzyk a zagrożenia zdrowia
k onsume ntów z powodu obe cności, bądź nie , żywności o nie odpowiedniej jak ości.
Poza próbkami żywności pobie ranym i w ramach badań m onitoringowych, pobie rane są
również losowo urzę dowe
próbki żywności w ram ach prze prowadzanych kontroli
urzędowych. Miejscami poboru są zakłady produk cyjne oraz sie ci handlowe z te re nu
m iasta Gdańska. Próbk i urzę dowe pobie rane są w ce lu sprawdze nia, czy przedsię biorcy
sprawują wystarczający nadzór nad be zpiecze ństwem żywności w ram ach samokontroli
(k ontroli we wnę trzne j wyk onywane j przez prze dsiębiorcę).
III.1.1Zanieczyszczenia biologiczne w żywności
III .1 .1 .1 Bakterie chorobotwórcze
Przyczyną
Potwie rdzają
zgłaszanych
to
wię kszości
rok rocznie
zatruć pokarmowych
wyk onywane
są
czynniki
badania próbek
zatruć pokarmowych oraz interwe ncje
m ik robiologiczne .
żywności,
k onsumentów na
statystyki
złą jakość
produk tów nie trwałych mikrobiologicznie. Najwięk szą ilość zatruć wywołują bak te rie z
rodzaju Salmonella. Natomiast Listeria m onocytogenes, k tóra nie często je st przyczyną
zatruć, wy wołuje
bardzo nie bezpie czne skutk i dla człowie ka (poronie nia, zejścia
śmiertelne ).
110
Biorąc pod uwagę rozm iar zagroże nia, to bakte rią num er jeden je st Clostridium
botulinum (jad k ie łbasiany), która m a olbrzym ie znaczenie w prze twórstwie mięsa.
W iększość
zatruć
wy wołanych
tą
bak te rią
je st
spowodowana
nie właściwym
przygotowywaniem dom owych prze tworów – nie prawidlowa te mperatura przy obróbce
te rmicznej.
Szcze gólne zagroże nie bakteriami chorobotwórczymi wystę puje w przypadku sprze daży i
produk cji środków spożywczych nie trwałych m ik robiologicznie, prze de wszystk im lodów ,
ciastek z k rem em, wę dlin, wyrobów garmażeryjnych, surówe k, nabiału.
Zatrucia/zakażenia pok armowe , m ogą wy wołać równie ż wi rusy, głównie norowirusy,
rotawirusy, adenowirusy i astrowirusy. Do wirusowych zakaże ń je litowych m oże dojść nie
tylko drogą pokarmową, ale także oddechową.
Ży wność m oże ule c zanie czyszcze niu wi rusam i prak tycznie na k ażdym e tapie procesu
produk cji - od m omentu je j wy twarzania (farm y, plantacje, uprawy), pozyskiwania
(zbiór), do przygotowy wania gotowych posiłków (najczę ściej są to m ie jsca zbiorowego
żywie nia). R yzyko zakażenia wi rusam i poprzez żywność je st duża gdyż prze chowywanie
żywności nawe t w uje mnych tem pe raturach nie unie czynnia wi rusów.
Jakość m ik robiologiczna żywności produkowanej i wprowadzanej do obrotu na
te renie m iasta Gdańska z rok u na rok poprawia się. Potwie rdzają to zarówno badania
laboratoryjne próbe k pobranych w ramach k ontroli urzędowych (na 404 próbki żywności
pobrane w 2010 roku, nie stwie rdzono żadne j dysk walifikacji), jak równie ż k ontrole
dok umentacji,
które
ś wiadczą
o
prowadzonym
przez
prze dsiębiorców
nadzorze
we wnętrznym w zak resie badań produk tów na zgodność z kryteriam i m ik robiologicznymi
żywności ok reślonym i w R ozporządzeniu (W E) 2073/2005 oraz
Rozporządze niu nr
1441/2007.
W 2010 rok u Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsku pro wadził
dochodzenie w sprawie pode jrzenia pięciu zbiorowych zatruć pok arm owych, w wyniku
k tórych
stwie rdzono
rotawirusowe
i
w
2
norowirusowe
przypadkach
zakażenie
prawdopodobną
je litowe .
W
przyczynę
jednym
zachorowań
przypadku zatrucie
pok armowe wy wołane było bak te rią Salmonella enteritidis, k tórej źródłem był człowiek
(pracownik lokalu gastronom iczne go – przypadek opisany w p.3.1), natom iast w dwóch
przypadkach etiologii zatrucia nie ustalono.
Podczas wyk onywanych k ontroli w 2010 rok u zwracano szcze gólną uwagę na warunki
przechowywania oraz sprzedaży produk tów, k tóre mogą być potencjalnym źródłem
bak te rii Salmonella tj. m ię sa, wędlin, lodów, jogurtów, k efirów, masła, twarogów, se rów,
ciastek i wy robów cuk ie rniczych, prze tworów warzywnych i owocowych, tłuszczów
roślinnych, wyrobów garmażeryjnych, przypraw.
111
Spożywanie surowych lub nie dogotowanych ryb i skorupiaków może być natom iast
przyczyną zatruć pokarmowych wy wołanych prze z Vibrio parahaemoliticus i Vibrio
v ul nificus.
Tych ostatnich zatruć m ożna unik nąć przestrzegając podstawowych zasad:
−
nie spożywać ostryg na surowo,
−
m ałże gotować długo,
−
potrawy z owoców morza spożywać wk rótce po przyrządzeniu,
−
nie dopuszczać surowy ch owoców morza do k ontaktu z inną żywnością,
−
unik ać k ontaktu otwartych ran, sk aleczeń i otarć na skórze z wodą morską.
Grupy przebadanej żywności w kierunku zanieczyszczeń mikrobiologicznych
Rok 2010
Grupa środków spożywczych
Mięso, podroby i prze twory
m ię sne
Drób,
podroby
i
produk ty
drobiarskie, jaja i ich prze twory
R yby, owoce
morza i
ich
prze twory
Mleko i prze twory mleczne
Ziarno
zbóż
i
prze twory
zbożowo-mączne
W yroby cukiernicze i ciastk arsk ie
W arzywa w tym strączk owe
O woce
W ody m ine ralne i napoje
bezalk oholowe
Tłuszcze roślinne
Zioła i przyprawy
Kawa, herbata, k ak ao, herbatk i
owocowe i ziołowe
W yroby garmażeryjne i k ulinarne
Środk i spożywcze specjalne go
prze znaczenia żywie niowego
Supleme nty die ty
Próbki k ontrolne posiłków
Suma pobranych i
przebadanych próbek
Liczba pobranych i zbadanych
mikrob iologicznie próbek
żywności
22
27
8
111
6
96
5
19
8
11
12
3
41
10
4
21
404
III .1 .1 .2 Mikotoksyny w żyw ności
Spożywanie ży wności porażone j pleśniami stanowi zagroże nie dla człowiek a. Do
środków spożywczych szczególnie narażonychna zanie czyszcze nie m ikotoksynami nale żą
112
orze chy, pszenica i inne zboża oraz prze twory zbożowe , owoce i
prze twory owocowe .
Grzyby pleśniowe wyk orzystywane są, w sposób kontrolowany, np. w przemyśle
farm aceutycznym (synteza k wasów organicznych, e nzymów, witamin, hormonów) oraz w
przemyśle spożywczym (produkcja se rów, wina, piwa, pie czywa, wę dlin). Je dnak w
żywności porażone j pleśniami najwię ksze zagrożenie związane jest z obe cnoscią
m etabolitów
wytwarzanych
przez
grzyby
pleśniowe ,
zwanych
mikotok synami
(aflatoksyna, patulina, ochratoksyna). Toksyny te k umulują się w organizmie prowadząc
do zaburzeń czynnościowych, do chorób nowot worowych i śm ie rci. Aflatoksyna nale ży do
najsilniejszych czynników rakotwórczych szczególnie w stosunku do wąt roby. Patulina
zaliczana jest do substancji wyk azujących właściwości kancerogenne i te ratogenne.
O chratoksyna wy twarzana jest przez grzyby strzę pk owe, które wystę pują powsze chnie
na prze chowy wanym ziarnie zbóż. W warunk ach podwyższone j wilgotności ziarna w
czasie magazynowania m oże dojść do rozwoju ple śni i wytwo rze nia ochratok syny. Działa
ona uszkadzająco na ne rki i wątrobę.
Zanie czyszcze nie m ikotoksynami żywności i pasz w bardzo wysok im stopniu zale ży od
warunków środowisk a, k tóre umożliwiają wzrost ple śni i powstawanie mikotoksyn.
Produk ty rolne mogą ulec zanieczyszczeniu w k ażdym m ome ncie, począwszy od rozwoju
rośliny na polu, poprzez zbiór, jak te ż w trakcie obróbk i, prze chowywania i transportu
gotowego artykułu. Ponie waż na k ażdym z tych etapów sk ład flory grzybowe j je st różny,
w wynik u zaniedbań podczas produk cji, obróbki i prze chowywania produk t m oże zostać
zanie czyszczony różnym i mikotoksynami. Nie zawsze je dnak zapleśniała żywność zawie ra
m ik otoksyny. I równie ż fakt, że produk ty rolne zawie rają nie wie le ple śni nie oznacza, że
są wolne od mikotok syn. Wiele toksyn je st nie wrażliwych na obróbk ę cieplną, dlatego
m ogą pozostawać w produk cie długo po znik nięciu ple śni. Prawidłowe te chniki zbioru
płodów rolnych pomagają w znacznym stopniu prze zwycię żyć ten problem, ale nie
wye lim inują go całk owicie . Dlatego zawsze
należy sprawdzać m etodam i analizy
chem iczne j skute czność granic be zpiecze ństwa.
W dalszym ciągu obowiązuje ścisły nadzór nad środkami spożywczymi z niek tórych
k rajów t rze cich w związku z ryzyk ie m zanieczyszczenia ich aflatoksynami. Tę sprawę
re guluje Rozporządze nie Kom isji (W E) nr 1152/2009 z dnia 27.11.2009r. nakładające
specjalne warunk i dotyczące przywozu niek tórych środk ów spożywczych z niek tórych
państw trzecich w związku z ryzyk ie m zanie czyszczenia aflatoksynam i i uchylające
de cyzję 2006/504/W E.
Monitoring dotyczy orze chów brazylijsk ich w łupinach z Brazylii, pistacji z Iranu,
orze chów ziemnych z Egiptu, orzechów ziem nych z C hin, pistacji, suszonych fig,
orze chów laskowych z Turcji. W stosunk u do w/ w produktów wymagane są wynik i analizy
próbek oraz świade ctwo zdrowia podpisane i
przedstawicie la władz kraju e ksporte ra.
113
sprawdzone przez upoważnionego
W 2010 rok u w ramach urzę dowych kontroli pobrano do badań w kie runku
zawartości mikotoksyn 10 próbek środków spożywczych (w 2009 r. - 14 próbe k), w tym
2 próbk i m le ka początkowego i następnego, 2 próbk i sok ów jabłkowych, 3 próbk i win
gronowych, 3 próbki prze tworów zbożowo-mącznych,.
W szystk ie pobrane próbk i pochodziły z placówek
handlu detaliczne go. Wszystkie
wykazały be zpie czny dla zdrowia poziom zawartości mikotoksyn zgodnie z wym aganiam i
zawartym i w rozporządzeniu Komisji (W E) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r.
ustalającym najwyższe dopuszczalne poziom y niektórych zanie czyszcze ń w środkach
spożywczych (Dz. Urz. W E L 364 z 20.12.2006 r.).
III.1.2Zanieczyszczenia fizyko-chemiczne w żywności
III .1 .2 .1 Pestycydy w żywności
Pe stycydy to związki che miczne stosowane do walk i z chorobami i szkodnik ami
roślin, a tak że wyk orzysty wane do zwalczania gryzoni. Najwięk szą grupę pestycydów
stanowią środk i ochrony roślin. Pe stycydy to związki che miczne o dużej tok syczności.
Nie właści we
ich
stosowanie może wywołać bezpośre dnie zatrucia, mogą również
k um ulować się w organizmie człowiek a i powodować zatrucia prze wlek łe w wynik u
spożywania sk ażonej żywności. Potwierdzone są również przypadki t rwałych uszkodzeń
uk ładu ne rwowego i narządów we wnę trznych. Nie bez znacze nia ma ne gatywne
oddziaływanie pestycydów na bioce nozę środowisk a.
Zgodnie z zaleceniam i Komisji Europejsk ie j, Narodowy Instytut Zdro wia PublicznegoPaństwowy Zakład Higieny w W arszawie przygotował plan pobie rania i badania próbek w
k ierunku określenia pozostałości pe stycydów w żywności. Monitoring k rajowy połączony z
urzędową k ontrolą uwzględniał m .in. specyfikę polskiego rolnictwa, wie lk ość spożycia
produk tów, wynik i wcześnie jszych badań, m ożliwości laboratoriów, które m ogą zbadać
próbki, sytuacje nagłe itp.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsk u od 2008 r. został włączony do
badań monitoringowych pozostałości pe stycydów w żywności.
W ramach programu monitoringu i urzę dowych k ontroli dotyczących sprawdzenia
zgodności z najwyższym i dopuszczalnymi poziomami pozostałości pestycydów w zbożach
i na ich powie rzchni oraz w niek tórych innych produktach pochodzenia roślinne go, w
2010 r. pobrano 18 próbe k (10 próbe k o woców, warzyw i grzybów, w tym 4 próbki
pom idorów, 2 próbk i sałaty, 3 próbki szpinak u m rożonego i 1 próbkę pie czare k, 8 próbek
ziarna zbóż w tym 4 próbki ziarna pszenicy i 4 próbki ryżu) do badań w k ie runku
114
pozostałości pestycydów. Próbki pochodziły z zakładów prze twórstwa zbożowe go z te re nu
m iasta Gdańska oraz z placówe k handlu de talicznego. W żadnej z pobranych próbe k nie
stwie rdzono prze krocze ń dopuszczalnych limitów.
Poziom pozostałości pestycydów w pobranych do badań środkach spożywczych
pochodzenia roślinnego odnoszono do
k ryte riów określonych
w
obowiązujących
przepisach unijnych.
III .1 .2 .2 Substa ncje dodatkowe w żywności
Stosowanie substancji dodatk owych w Polsce uregulowane było do 8 grudnia 2010r.
rozporządzenie m Ministra Zdrowia z dnia 18 wrze śnia 2008 r. w sprawie dozwolonych
substancji dodatkowych (Dz. U. Nr 177, poz. 1094).
O d 9 grudnia 2010r. obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada
2010r. w sprawie dozwolonych substancji dodatk owych (Dz. U. Nr 232, poz. 1525).
Stosowanie substancji dodatkowych prze z producenta ży wności nie m oże wp ro wadzać
k onsume nta w błąd w zak re sie jakości zdrowotne j środka spożywczego. Nie m oże być
również wykorzystywane w ce lu ukrycia wad żywności, spowodowanych nieprawidłowym
proce sem produk cyjnym lub użyciem złe j jakości surowców. Dek laracja na opakowaniu
żywności
dotycząca
sk ładnika
oznaczonego
symbolem
E
i
numerem
wg
m iędzynarodowego syste mu num eryczne go (INS) Unii Europejsk ie j oznacza, że je st on
zaakceptowany
do
stosowania
w
produkcji
żywności
na
podstawie
oceny
toksykologiczne j.
Rozporządzenie Kom isji (WE) nr 884/2007 z dnia 26 lipca 2007 r. w sprawie
środków nadzwyczajnych zawieszających stosowanie E 128 czerwie ń 2G jak o barwnika
żywności
(Dz. Urz. UE L 195 z 27.07.2007), wprowadza ogranicze nia w zak re sie
stosowania barwnik a E 128 cze rwień 2G, w związku z wydaną prze z EFSA (Europe jski
Urząd do Spraw Bezpiecze ństwa Żywności) opinii, że nie można wyk luczyć działania
k ance roge nne go i m echanizmów genotoksycznych.
Zgodnie z w/ w rozporządzeniem zakaz obejmuje :
−
stosowanie barwnik a E 128 cze rwień 2G w środkach spożywczych,
−
wprowadzanie do obrotu środków spożywczych zawie rających barwnik E 128
cze rwie ń 2G,przywóz środków spożywczych zawie rających barwnik E 128
cze rwie ń 2G z państw trzecich.
W ramach urzędowych k ontroli prze prowadzonych w 2010 rok u sprawdzano
prawidłowość stosowania przez producentów żywności substancji dodatkowych
w aspe kcie ich czystości – 3 próbki substancji dodatkowych (soda polska, pirofosforan
d wusodowy, mączka budyniowa UT - skrobia utle niona), poddano badaniom na zawartość
115
m etali ciężkich: ołowiu, rtę ci, arsenu i k admu - próbk i spełniały k ryte ria bezpieczeństwa
żywności,
oraz w zakresie sprawdze nia, czy użyte substancje dodawane do żywności są dozwolone
do stosowania w danym rodzaju środka spożywczego.
Pobrano 60 próbek środków spożywczych w tym ryb i przetworów rybnych, twarogów,
przetworów
zbożowo-m ącznych,
wyrobów
cukie rniczych,
prze tworów
owocowych,
przetworów warzywnych, napojów gazowanych, k once ntratów spożywczych, m ajonezów,
sosów, wyrobów garm aże ryjnych i k ulinarnych, środk ów spożywczych specjalne go
przeznaczenia żywie niowe go oraz suplem entów die ty.
W wyniku przeprowadzonych badań w kierunku zawartości doz wolonych
substancji dodatkowych w wybranych środkach spoży wczych, nie stwierdzono
niepra widłowości.
III .1 .2 .3 Zawartość metali ciężkich w żywności
Zanie czyszczenie żywności pie rwiastkam i ciężkimi je st trudne do uniknię cia. Metale
cię żk ie pochodzą z powie trza, wody i gleby skażonych przez pyły, gazy przem ysłowe,
ściek i, odpady a także proce sy spalania wę gla. W ystę powanie ich w środowisku jest dość
zróżnicowane. Metale cię żk ie zaliczane są do tych zanieczyszcze ń żywności, które
stanowią szcze gólne zagrożenie dla zdrowia człowiek a. Me tale cię żk ie k um ulują się w
organizm ie człowie ka a działanie ich zależy od dawk i pobranej, rodzaju pie rwiastk a,
postaci chem iczne j w jak ie j występują oraz nawe t od stanu odżywie nia organizm u.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku w 2010 rok u w ram ach kontroli
urzędowych pobrał do badań w k ie runk u zawartości metali cię żk ich 46 próbek żywności
( w 2009 r. - 79 próbk i), z gdańskich placówe k handlowych jak również z zak ładów
produk cyjnych. O znaczono w nich ołów, kadm, arsen, rtę ć.
Poziom zawartości oznaczanych m etali we wszystkich zbadanych próbkach żywności był
zgodny z k ryte riam i be zpie cze ństwa zdrowotne go.
Zawartość metali ciężkich w żywności ok reśla
rozporządzenie Komisji (W E) nr
1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziom y
niek tórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz. Urz. W E L 364 z 20.12.2006 r.)
Gr upy przebadanej żywności w kierunku zawartości metali ciężkich
w 2010 roku
Grupa żywności
Mięso, podroby i przetwory
m ię sne
R yby, o woce m orza i ich
116
Liczba próbek
pobranych i zbadanych
w kierunku zawartości
metali ciężkich
3
2
prze twory
Mleko i prze twory mleczne
Ziarno zbóż i przetwory
zbożowo-mączne
W arzywa w tym strączk owe
O woce
Napoje alk oholowe
Tłuszcze roślinne
Zioła, przyprawy
He rbatk i owocowe i
3
9
11
4
2
2
3
3
ziołowe
Środk i spożywcze
2
spe cjalnego prze znaczenia
żywie niowe go
Supleme nty die ty
Suma pobranych i
przebadanych próbek
2
46
III .1 .2 .4 Zawartość azotanów w żyw ności pochodzenia roślinnego
Azot jest ważnym sk ładnikie m powie trza, a związki azotu wystę pują powsze chnie w
przyrodzie .
Zagrożeniem dla człowie ka są azotany i azotyny stosowane w nadmiarze w postaci
nawozów synte tycznych oraz dodawane do żywności jako środki konse rwujące. Azotany
pobie rane z nawozów prze z rośliny dość znacząco podwyższają ogólną zawartość tych
z wiązk ów w produk tach ży wnościowych pochodzenia roślinnego. W roślinach i w
organizm ie człowie ka łatwo następuje re duk cja azotanów do tok sycznych azotynów.
Szcze gólnie dużo azotanów gromadzą burak i ćwik łowe , sałata, rzodkiewka, szpinak,
pietruszk a i m arche w.
W
2010 roku Państwowy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsk u w ramach
obowiązkowe go m onitoringu poziomu zawartości azotanów w świe że j botwinie produk cji
k rajowe j oraz w ram ach urzędowe j kontroli w środk ach spożywczych specjalne go
przeznaczenia żywie niowe go dla niem owląt i małych dzieci pobrał z obrotu w lokalnych
sk lepach
−
1 próbkę botwiny ,
−
4 próbki środków spożywczych spe cjalnego przeznacze nia żywieniowe go dla
niemowląt i małych dzie ci.
W
zbadanych próbkach środków
spożywczych
specjalnego
przeznaczenia
żywieniowego dla niemowląt i małych dzieci nie stwierdzono przekroczeń
najwyższych
dopuszczalnych
poziomów
azotanów
określonych
w
obo wiązującym rozporządzeniu Komisji (WE) Nr 1881/2001 z dnia 19 grudnia
2006
r.
ustalającym
najwyższe
dopuszczalne
poziomy
niektórych
zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz.Urz. WE L 364 z 20.12.2006).
117
Poziom
zawartości
monitoringowych
azotanów
(badania
w
botwinie,
wykonywane
określony
w
celu
w
ramach
określenia
badań
kryteriów
bezpieczeństwa tego zanieczyszczenia), był bardzo wysoki i wynosił 4617,7
mg/kg.
III .1 .2 .5 Zawartość izomerów trans w żywności
Źródłe m izomerów trans w ży wności są tłuszcze naturalne wystę pujące w żywności
pochodzenia zwie rzę ce go. Do produk tów, w których można spodzie wać się obecności
izome rów trans można zaliczyć zarówno słodk ie jak i słone przekąski ( wafle, he rbatnik i,
pączki, wyroby cze koladowe, chipsy, chrupki), zupy i sosy w proszk u jak równie ż szybkie
dania (fast foods). W tych produk tach zawartość izom erów trans je st zależna od
zastosowanych surowców tłuszczowych jak ró wnie ż od te chnologii produkcji. Zawartość
izome rów trans w różnych rodzajach m argaryn je st zależna od ilości i proporcji olejów
stosowanych do ich produk cji.
Głównym i k wasami tłuszczowymi o k onfiguracji trans występującym i w produk tach
spożywczych są k wasy o 18 atomach wę gla i 1 wiązaniu podwójnym w łańcuchu
wę glowodorowym .
Kanadyjscy naukowcy twie rdzą, że je dynie 11% izom erów trans je st dostarczane w
żywności prze z produk ty m argarynowe . Natomiast wię ksza ich ilość pochodzi z tłuszczów
„ukrytych” w produktach piek arskich, fast foods oraz z tłuszczów zwie rzę cych.
W
ram ach m onitoringu zawartości izome rów trans w żywności Państwo wy
Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku pobrał do badań 2
próbki ciast w
opakowaniach je dnostkowych.
Badania w kierunku określenia zawartości izomerów trans prowadzi Instytut
Żywności Żywie nia w Warszawie, ul. Powsińska 61/63 - badania w toku.
III .1 .2 .6 Zawartość be nzo[a]pi renu w żywności
Najwię ce j związków W WA stwie rdza się w żywności wędzone j, zwłaszcza grillowane j
( w grillowane j stwie rdzono 212 µg benzo[a]pirenu a w wę dzonej 12 µg tego związku).
O ptymalną
tem peraturą
powstawania
be nzo[a]pirenu
jest
710°C .
Szcze gólnie
niepokojące je st to, że prek ursorami tych związk ów są powsze chnie wystę pujące w
żywności związki, zwłaszcza lipidy.
Unia Europejsk a rozporządzeniem Komisji (W E) Nr 1881/2001 z dnia 19 grudnia 2006 r.
ustalającym najwyższe dopuszczalne poziom y niektórych zanie czyszcze ń w środkach
spożywczych (Dz.Urz. W E L
364 z
20.12.2006) wprowadziła norm y zawartości
benzo[a]pire nu w niek tórych produk tach ży wnościowych, m iędzy innym i w środk ach
spożywczych zawie rających tłuszcze i ole je oraz w żywności, w k tóre j procesy wę dze nia
lub susze nia m ogą powodować wysok i poziom zanie czyszcze nia. Przyję cie mak sym alnych
dopuszczalnych
poziomów benzo[a]pire nu
118
było
ró wnie ż
k onieczne
dla
środków
spożywczych,
w
których
wysoki
poziom
WW A
je st
związany
zanie czyszczeniem środowiska. Dotyczy to w szczególności
bezpośre dnio
z
ryb i produktów rybnych,
zanie czyszczonych na skute k wy cie k u ropy ze statków.
W 2010 r. do badań w ramach urzę dowe j k ontroli pobrano 6 próbek ży wności w k ie runku
badań na zawartość benzo[a]pirenu, w tym:
−
1 próbkę polę dwicy wę dzone j z k urczaka,
−
2 próbki k onserw rybnych,
−
2 próbki ryb wę dzonych,
−
1 próbkę kre wetek .
Badania nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych za wartości węglo wodorów
określonych w rozporządzeniu Komisji (WE ) Nr 1881/2001 z dnia 19 .12. 2006
r. ustalającym najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w
środkach spożywczych (Dz.Urz. WE L 364 z 20.12.2006).
Mówiąc o sposobach reduk cji zawartości WW A z pobie raną żywnością poprzez stosowanie
odpowie dnich te chnologii przyrządzania żywności, nie można pom inąć k onieczności
ciągłego k ontrolowania ich emisji do środowisk a i edukacji zarówno producentów
żywności jak i k onsumentów, co je st również zadaniem Państwowe j Inspek cji Sanitarnej
III .1 .2 .7 Zawartość 3-MCP D w koncentratach spożywczych
Bardzo ważne m ie jsce
wśród
stosowanych dodatk ów do żywności zajmują
substancje przyprawo we na bazie hydrolizatów białe k roślinnych (HVP – Hydrolyse d
Ve ge table Proteins) dodawane np. do koncentratów zup. W wynik u zastosowania
nie właści we j te chnologii hydrolizy białk a roślinnego produk ty z udziałe m takich dodatków
m ogą być zanieczyszczone związkiem pod nazwą 3-monochloropropan 1,2-diol, bę dącym
pochodną wę glowodoru (3-MC PD).
Państwowy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku w 2010 r. w ramach urzę dowych
k ontroli pobrał do badań na zawartość 3-MCPD, 3 próbk i koncentratów spożywczych
produk cji k rajowe j. Wszystkie próbki pod względem zawartości 3- MCPD spełniały
kryteria
bezpieczeństwa
określone
w
rozporządzeniu
Komisji
(WE)
Nr
1881/2001 z dnia 19 grud nia 2006 r. ustalającym najwyższe dopuszczalne
poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych (Dz.Urz. WE L 364
z 20.12.2006).
III .1 .2 .8 Zawartość jodu w soli spożywczej
Zapobieganie
dostarczaniu
jodu
chorobom
w
z
niedoboru
produk tach
jodu
spożywczych
pole ga na
i
stałym
dodatk owym
codzie nnym
uzupełniającym
wprowadzaniu jodu pod postacią pre paratów jodków nie organicznych w okresach
z wię kszonego zapotrzebowania na hormony tarczycy (tj. w ok re sie ciąży, neonatalnym i
pok witaniowym).
119
W Polsce przyję to me todę dodawania jodku potasu (KJ) do soli k uchennej, która je st
je dnym z najbardzie j rozpowszechnionych sk ładników poprawiających sm ak potraw. W
1996 rok u wprowadzono w naszym k raju obowiązkowe jodowanie soli k uche nne j. Ilość
jodku potasu dodawanego do soli kuchenne j powinna zależe ć od stopnia niedoboru jodu
na danym obszarze geograficznym . W Polsce za wstępną ilość jodku potasu dodawane go
do soli k uchennej przyję to 30 mg/k g soli, z odchyle niem ±10 m g. Jodek potasu w ilości
dodawane j do soli spożywcze j nie m a właściwości ale rgizujących.
W 2010 rok u w ramach m onitoringu zawartości jodu w soli spożywcze j zbadano 2 próbki
soli pobrane z placówk i handlu detaliczne go w Gdańsku.
−
Sól spożywcza cie chocińska jodowana prod. Przedsiębiorstwo Uzdrowisko Cie chocinek
S.A. 87-720 Ciechocinek , ul. Kościuszk i 10
−
Sól k ujawska warzona spożywcza jodowana prod. W arzelnia Soli Zak ład prod.
Janikosoda, 88-160 Janikowo, ul. Przemysłowa 30.
W wynik u prze prowadzone j analizy stwie rdzono, że próbki zawierały pra widłowy
poziom zawartości jodków w przeliczeniu na jodan potasu, zgodnie z kryteriami
określonymi w
rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002 r. w
sprawie substancji wzbogacających dodawanych do żywności i warunków ich
stosowania ( Dz. U. z 2003 r. Nr 27, poz.37).
III .1 .2 .9 Napromie niani e żywności
W Polsce stosowanie radiacyjnego utrwalania żywności re guluje rozporządze nie
Ministra Zdrowia z dnia 20 cze rwca 2007 r. w sprawie napromie niania żywności
prom ie niowanie m jonizującym (Dz. U. Nr 121, poz. 841) zgodnie, z którym
prom ie niowanie jonizujące o określonych dawkach dopuszczalne je st w tak ich produktach
jak :
−
ziemniak i,
−
ce bula,
− czosne k,
w celu hamowania ich kiełkowania, a także
− w pie czark ach w celu zahamowania wzrostu i starzenia się grzybów,
−
przyprawach suchych, w tym suszonych aromatycznych ziołach, przyprawach
k orzennych i przyprawach warzywnych,
−
pieczarkach suszonych,
− suszonych warzywach,
w celu obniżenia poziomu zanieczyszczeń biolo gicznych.
Znak owanie środków spożywczych poddanych napromienianiu powinno zawie rać
um ieszczone w widocznym mie jscu w sposób czyte lny wy rażenie „naprom ienione” albo
„poddane działaniu promie niowania jonizującego”.
120
Napromienianie żywności może być dok onywane przez zak łady, które uzyskały zgodę
Głównego Inspe ktora Sanitarnego.
Zgoda wydawana jest w drodze decyzji adm inistracyjnej.
W ram ach urzędowych kontroli żywności w 2010 r. z lok alnych placówe k handlowych
oraz
z
zakładu
k onfek cjonowania
przypraw pobrano
do
badania
w
k ie runk u
napromieniania prom ieniowaniem jonizującym 5 próbek żywności, k tóre zgodnie z
obowiązującym i przepisami nie m ogą być radiacyjnie utrwalane, tj.:
−
1 próbka twarożku z przyprawam i,
−
1 próbka czosnk u ś wie że go z C hin,
−
1 próbka ziem niaków m łodych z Maroko,
−
2 próbki przypraw ( 1 próbka k rajowa, 1 próbka z Indonezji).
Badania wykonane w Instytucie
Chemii i Te chniki Jądrowe j w W arszawie oraz
Laboratorium W oje wódzk ie j Stacji Sanitarno-Epide miologicznej w W arszawie oraz w
R ze szowie nie wyk azały nieprawidłowości w tym zak resie be zpie cze ństwa żywności.
W Polsce jednostkami upoważnionymi do przeprowadzania napromieniania
żywności są:
Instytut Chemii i Te chniki Jądrowej w Warszawie, ul. Dorodna 16,
–
–
Politechnika Łódzka
–
Laboratorium
Wojewódzkiej
Stacji
Sanitarno-Epidemiologicz nej
w
Warszawie
–
Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w
Rzeszowie Oddział w Sanoku (Laboratorium Pomiarów Promieniowania w
Sanoku)
III.1.3Żywność genetycznie zmodyfikowana (GMO)
Opinia społe czeństwa na te mat organizmów modyfik owanych gene tycznie , które
m ogą być stosowane jak o sk ładnik żywności transgenicznej oraz żywność w całości
genetycznie
zm odyfikowana je st
w więk szości
ne gatywna.
Żywność gene tycznie
zmodyfikowana budzi wiele k ontrowersji wśród pote ncjalnych konsum entów. Zm iany
genetyczne dotyczą głównie wzbogacania żywności w sk ładniki podnoszące ich wartość
żywie niową,
usuwania
substancji
szkodliwych
i
nie pożądanych,
poprawy
ce ch
ułat wiających proce sy prze twórcze . W śród surowców spożywczych zmodyfikowanych
genetycznie są pom idory, zie mniaki, zboża, buraki cuk rowe , soja, rze pak i wie le innych.
Proce durę wprowadzenia do obrotu żywności genetycznie zmodyfik owane j ok re śla
rozporządzenie (W E) 1829/2003. Parlamentu Europejsk ie go i R ady z dnia 22.09.2003 r.
w sprawie genetycznie zmodyfikowane j żywności i paszy.
121
R ozporządze nie Nr 1830/2003 Parlamentu Europe jskiego i Rady z dnia 22 wrze śnia 2003
r.
dotyczące
genetycznie
możliwości śle dzenia i
oraz
m ożliwości
e tyk ie towania organizmów zmodyfikowanych
śledzenia
ży wności
i
produk tów
paszowych
wyproduk owanych z organizm ów zm odyfikowanych ge ne tycznie i zm ie niające dyrek tywę
2001/18/WE, nakłada obowiązek śle dze nia drogi prze pływu żywności modyfikowane j
genetycznie.
Zasadą je st,
że
produkt dopuszczony do obrotu na terenie
je dnego państwa
członkowsk iego UE traktuje się jako dopuszczony do obrotu w pozostałych państwach
członkowsk ich.
Je żeli środe k spożywczy zawie ra lub składa się z GMO, je st wyproduk owany lub zawie ra
sk ładniki wyproduk owane z GMO , musi być wy raźnie oznakowany tą inform acją na
e tyk iecie .
Dla nieopakowanych jednostkowo produktów spożywczych, ofe rowanych k onsume ntowi
k ońcowe mu lub w m iejscach zbiorowego żywie nia (restauracjach, stołówkach itp.),
informacja o tym , że dany produk t spożywczy jest gene tycznie zm odyfikowany musi
pojawić się przy produk cie w miejscu widocznym dla k onsume nta.
W Unii Europe jskiej na rynk u dostępne są nastę pujące rodzaje żywności GM:
−
oleje z rze paku,
−
przetwory z pomidorów (ale nie świe że owoce pomidora),
−
przetwory sojowe,
−
pasze oparte na soi i k uk urydzy.
Najwięk szym producente m genetycznie zm odyfikowanych roślin są Stany Zje dnoczone
(ponad połowa światowe j powie rzchni upraw GMO ), a także Argentyna, Brazylia, Kanada,
Indie i Chiny.
W Polsce w dalszym ciągu nie ma pozwolenia na uprawę zmodyfikowanych
genetycznie odmian roślin. Jednakże ek spe rci z Komite tu Ochrony R oślin Polskie j
Ak ade mii Nauk opowiadają się za m ożliwością takich upraw w naszym k raju. Dotyczy to
w szczególności upraw kukurydzy, k tóra dzięki m odyfikacjom genetycznym zyskuje
odporność na szkodniki. Wszystkie dotychczasowe dowody naukowe potwie rdzają, że w
żadnym k raju nie st wie rdzono dotychczas „populacyjnego wpły wu żywności pochodzące j
z odm ian GMO na społe czeństwo”. Naukowcy podk re ślają, że brak jest m onitoringu
wpływu odmian GMO na inne e le menty środowiska naturalnego, w szczególności na
z wie rzę ta obszarów ce nnych przyrodniczo. W każdych warunkach ich zdanie m jest je dnak
m ożliwość zachowania właściwe j izolacji prze strze nne j pom iędzy uprawami GMO i
t radycyjnymi.
122
Proce s dopuszczenia do produkcji i obrotu ży wności genetycznie zmodyfikowanej odbywa
się zarówno na szczeblu k rajowym jak i Unii Europe jskiej. Istnieje zatem system
podwójne go zabe zpieczenia przed m ożliwością pojawie nia się zagrożenia dla człowiek a
poprze z żywność, środki żywie nia zwie rząt bądź uprawę
roślin zmodyfikowanych
genetycznie. W tym zakresie istnie ją ścisłe ure gulowania prawne , które egzek wowane są
podczas k ontroli przeprowadzanych prze z Inspekcję Sanitarną. W Polsce urzę dem
właściwym ds. ży wności gene tycznie zmodyfikowane j je st Główny Inspektorat Sanitarny.
Zadanie m
służb
sanitarnych
je st
sprawowanie
nadzoru
nad
be zpie czeństwe m
wprowadzania żywności GMO na rynek wspólnotowy oraz przestrzeganiem ścisłych
proce dur z tym z wiązanych.
Pom imo wszystk o opór konsumentów i producentów polsk ich stawiany wobe c roślin,
żywności m odyfik owanych gene tycznie je st ciągle bardzo duży.
W 2010 rok u w ram ach kontroli urzędowych i monitoringowych ukierunkowanych
na żywność genetycznie m odyfikowaną, poddano badaniom 3 próbk i żywności pobrane z
placówek handlu de talicznego, w tym :
−
2 próbki m łodych zie mniaków (Izrae l, Maroko),
−
1 próbkę mleczka sojowego o smaku kokosowym ( wyrób k rajowy).
W szystk ie zbadane pod k ątem obe cności organizmów genetycznie zmodyfikowanych
próbki żywności pobrane z m ie jsc obrotu były zgodne z obowiązującymi wymaganiami.
Kontrole przeprowadzone w nadzorowanych zakładach produk cyjnych (głównie piekarnie ,
ciastkarnie )
nie
wykazały
stosowania
przy
produkcji
żywności
genetycznie
zmodyfikowane j lub żywności z udziałe m organizmów GM.
W strukturach Państwo wej Inspekcji Sanitarnej znajdują się 3 laboratoria
badające żywność GM:
−
Regionalne Laboratorium Badań Żywności Genetycznie Zmodyfikowanej,
WSSE
Rzeszów,
Dział
Laboratoryjny
w
Tarnobrzegu,
39-400
Tarnobrzeg,
ul. 1-go Maja 5,
−
Pracownia Badań Żywności Genetycznie Zmodyfikowanej, WSSE Białystok,
Dział Laboratoryjny, 15-099 Białystok, ul. Leg ionowa 8,
−
Pracownia Badania Żywności Genetycznie Zmodyfikowanej, WSSE Poznań,
Laboratorium Badania Żywnośc i i Przedmiotów Użytku, 61-707 Poznań,
ul. Libelta 36.
123
III.1.4Wpływ wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością na jej jakość –
migracja ołowiu, kadmu, formaldehydu, migracja globalna
Ak tem prawnym
re gulującym
k westie
mate riałów i wyrobów przeznaczonych
do k ontak tu z ży wnością obowiązującym w całe j Unii Europe jsk ie j jest R ozporządzenie
(W E) nr 1935/2004 Parlamentu Europe jskiego i Rady z dnia 27 paździe rnik a 2004r.
w sprawie
m ateriałów
i wyrobów
prze znaczonych
do k ontaktu
z żywnością
oraz
uchylające dyre k tywy 80/590/EW G i 89/109/EW G (Dz. Urz. UE L 338 z 13.11.2004).
R ozporządze nie (W E) nr 1935/2004 ustala wym agania, k tóre odnoszą się do:
−
m ateriałów i wyrobów przeznaczonych do k ontaktu z ży wnością, w tym tak że
ak tywnych i inte lige ntnych m ateriałów oraz wyrobów,
−
znakowania,
− sk ładania pisem nej dek laracji zgodności,
−
identyfik owalności (trace ability) pozwalające j na m ożliwość śledzenia drogi
m ateriału i wyrobu na wszystkich e tapach procesu produk cji, przetwarzania i
dystrybucji.
Zgodnie z art.17 R ozporządzenia (W E) NR 1935/2004, podmioty działające na rynku
m ają obowiąze k
−
zape wnić m ożliwość ide ntyfikacji pochodzenia wyrobu na wszystk ich e tapach
produk cji, prze twarzania i dystrybucji,
− wdrażać syste my i proce dury um ożliwiające identyfik ację prze dsiębiorstw, w
k tórych nabył i do k tórych dostarczył mate riały lub wyroby, a tak że substancje lub
sk ładniki wyk orzystywane do ich wy twarzania.
Z placówe k handlu de talicznego na te re nie Gdańska w 2010 r. pobrano do badań 17
próbek następujących wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością:
−
2 próbki wyrobów ceramicznych im portowanych z Chin,
−
3 próbk i butelek do karm ie nia niemowląt (migracja spe cyficzna bisfenolu A – 2 próbki
z Nie miec, 1 próbka z Tajlandii)
−
1 próbka miski z tworzywa sztucznego z Chin
−
4 próbki wyrobów z tworzy w sztucznych prod. k rajowe j
−
2 próbk i łyżek k uchennych z czarnego tworzywa sztucznego prod. chińsk ie j (m igracja
specyficzna I rzędowych amin aromatycznych)
−
4 próbki wyrobów z melaminy
−
1 próbka wyrobów szk lanych produk cji k rajowe j.
Wszystkie zbadane próbki pod względem wymaganej jakości spełniały kryteria
obo wiązujących przepisó w, t j:
124
−
R ozporządze nia Ministra Zdrowia z dnia 22 cze rwca 2007 r. w sprawie wyk azu
substancji,
k tórych
stosowanie
je st
dozwolone
w
procesie
wytwa rzania
lub
przetwarzania mate riałów i wyrobów z t worzy w sztucznych, a także sposobu
sprawdzania zgodności tych mate riałów i wy robów z ustalonymi limitami (Dz. U. Nr
129, poz. 904),
−
R ozporządze nia Ministra Zdrowia z dnia 30.10.2008 r. zmieniające rozporządze nie w
sprawie
wykazu
substancji,
k tórych
stosowanie
je st
dozwolone
w
proce sie
wytwa rzania lub przetwarzania mate riałów i wyrobów z tworzyw sztucznych, a także
sposobu sprawdzania zgodności tych mate riałów i wyrobów z ustalonym i lim itam i (Dz.
U. Nr 205, poz. 1285),
−
R ozporządze nia Ministra Zdro wia z dnia 15.01.2008 r. w sprawie wykazu substancji ,
k tórych stosowanie je st dozwolone w proce sie wy twarzania lub przetwarzania
m ateriałów i wyrobów z innych tworzyw niż tworzywa sztuczne przeznaczone do
k ontaktu z żywnością (Dz. U. Nr 17, poz. 113),
III.1.5Sup lementy d iety a preparaty z pogranicza
Zgodnie z prawe m, k we stie suple mentów die ty jako specyficznych środków
spożywczych, re guluje ustawa o be zpiecze ństwie żywności i żywie nia z dnia 25 sierpnia
2006 r. (Dz. U. nr 171, poz.1225) oraz prze pisy wykonawcze wydane na je j podstawie .
Suplementy diety zostały zdefiniowane w ustawie o bezpieczeństwie żywności i
żywienia jako „środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej
d iety, będący skoncentro wanym źródłem witamin lub składników mineralnych
lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny,
pojedynczych lub złożonych, wprowa dzany do obrotu w formie umożliwiającej
dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych
postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem i
w
innych podobnych postaciach płynów
i
proszków
przeznaczonych do
spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem
produktów posiadających właściwośc i produktu leczniczego
w rozumieniu
przepisów prawa farmaceutycznego.”
Zgodnie z art.29 ustawy o be zpie czeństwie
żywności i
żywienia, prze dsiębiorca
wprowadzający po raz pie rwszy do obrotu środki spożywcze ma obowiązek powiadom ić o
tym Główny Inspektorat Sanitarny, do powiadomienia m usi być dołączony wzór etykiety
produk tu.
Główny Inspektorat Sanitarny jako organ państwowy nie wydaje opinii dotyczących
zgodności e tyk ie ty z obowiązującymi prze pisam i w zak re sie znak owania środków
spożywczych. Może natom iast na podstawie powiadomie nia przeprowadzić postępowanie
125
m ające na ce lu sprawdzenie, czy suplementy die ty spe łniają warunk i określone w
przepisach.
Suplem enty die ty przeznaczone są zasadniczo dla osób zdrowych, mają je dynie
suplementować, czyli uzupełniać die tę . Die te tycy stoją na stanowisku, że je śli die ta je st
odpowie dnio zbilansowana, to z pe wnością dodatkowe wi tam iny czy
suplementy
wspomagające k once ntrację nie są już k onie czne.
Suplem enty die ty cie szące się dużą popularnością, najczęście j utożsamiane z le kam i
poprze z użycie nazwy i szaty graficzne j zbliżonej do zare je strowanych produktów
le czniczych, można kupić w k ażdej apte ce .
Państwowa Inspek cja Sanitarna ma utrudnione zadanie w tym zakresie bowie m brak je st
jasnych k ryte riów odróżniających suplementy od produk tów leczniczych pod względem
sk ładu. Ustawodawstwo wspólnotowe je st ciągle nieprecyzyjne, co powoduje właściwie w
pe wnym stopniu dobrowolność k walifikacji produk tów pogranicza. Zwole nnicy nowych
re gulacji zarzucają, że funkcjonuje podwójny status nie których produktów oraz wskazują
na niebezpie cze ństwa związane ze zm ianą klasyfik acji. Zasada, że suplement die ty je st
zgłaszany do agencji re jestrujące j produkty lecznicze , została przyję ta w wie lu k rajach
Unii Europe jsk ie j. W innych państwach członkowskich, np. Austrii, w ogóle nie je st
wymagane
zgłosze nie
suplem entów diety
wprowadzanych
do
obrotu. W
Polsce
zastosowano rozwiązanie pośrednie, umożliwiające Główne mu Inspe ktorowi Sanitarnemu
zasię gnięcia opinii Urzędu Re je stracji Produk tów Le czniczych, W yrobów Medycznych i
Produk tów Biobójczych, k tóry wypowie się m ając na względzie inte re s i bezpieczeństwo
pacje nta. Jeśli Główny Inspe ktor Sanitarny po prze dstawione j przez Urząd opinii
stwie rdzi, że pre parat je st produk tem le czniczym , może zakazać dalszego obrotu
pre paratem lub nak azać wycofanie go z obrotu na koszt producenta.
O d 2008 r. zostały utworzone listy wszystk ich dostępnych na polskim rynku suplementów
diety. Inform acje na ten temat są dostępne na stronach internetowych i każdy ma
m ożliwość z we ryfik owania, co jest rze czywistym suplementem diety, a co pre paratem
le czniczym , który stosowany bez zale ce nia lek arza może przynieść wię ce j szkody niż
pożytk u.
Na te re nie Gdańska znajduje się je den zak ład produk ujący suplem enty diety - A-Z
Med ica Sp. z o.o., ul. Ujeścisko 12 oraz s iedmiu dystrybutorów hurtowych, z
których dwóch importuje w/ w środki spożywcze.
Nadzór Państwowego Powiatowe go Inspek tora Sanitarnego w Gdańsku w zakresie
prawidłowości znak owania i k walifik acji suplementów die ty w 2010 roku prowadzony był
zgodnie z obowiązującym i k rajowymi prze pisam i w tym zak re sie . Kontrole wyk azały wie le
nieprawidłowości.
126
W 2010 rok u oce niano suple menty die ty m ię dzy innym i następujących firm:
−
ASA Sp. z o.o. z Głubczyc,
−
Farmona – Walicze k z Krak owa,
−
AR ROW Poland S.A. z Warszawy,
−
Tre c Nutrition z Gdyni,
−
Mazure nko Arm wre sting Promotion Sp. z o.o. z Gdyni,
−
Me tabol z Łodzi,
−
Nature ll Polsk a Sp. z o.o. z Krakowa,
−
K rakowsk ie Zak łady Zie larskie „Herbapol” z Krak owa,
−
„KDJ” Spółka cywilna z Łodzi
−
Instytut Włók ien Naturalnych i R oślin Zie larsk ich z Poznania,
−
Aflofarm Fabryka Lek ów z Ksawe rowa
−
R egis Sp. z o.o. z Krak owa
−
PharmaGea Sp. z o.o. z Katowic
−
Fitness Authority z Gdańska – im porte r suple mentów diety
−
Pom orskie Ce ntrum Promocji Zdrowia DANMED z Gdańska – im porte r suplem entów
die ty
−
A-Z Medica z Gdańska
−
Fitness Authority z Gdańska
Na 122 suple menty diety pobrane do oceny z obrotu, zak we stionowano 47 preparatów.
Powodem k we stionowania oce nianych pre paratów, wprowadzonych do obrotu jako
suplementy diety było nie prawidłowe oznakowanie oraz zastosowanie w sk ładzie
niedozwolonych do stosowania w żywności substancji.
28 produktów z 47 zak westionowanych było wprowadzonych do obrotu prze z
przedsię biorców działających na te re nie Gdańsk a:
−
AdmenSport, ul. Grunwaldzka 229, Gdańsk – 3 pre paraty,
−
Pom orskie C entrum Promocji Zdrowia DANMED, ul. Zabytkowa 4, Gdańsk – 6
pre paratów,
−
Prze dsiębiorstwo wie lobranżowe „Powe r sport”, ul. Długie O grody 4/36, Gdańsk – 11
pre paratów,
−
Fitness Authority, ul. M. R e ja 3, Gdańsk – 8 pre paratów.
127
Państwowy
Powiatowy
Inspek tor Sanitarny
oznakowania wp ro wadzanych do
w
Gdańsk u zobowiązał do
obrotu suplementów diety.
Ak tualnie
poprawy
produkty
oznakowywane są zgodnie z obowiązującymi w tym zak re sie prze pisami.
Sprawa pozostałych 19 zakwe stionowanych środków spożywczych, wprowadzanych do
obrotu prze z przedsiębiorców działających poza te re nem Gdańska, przekazana została do
dalszego
postę powania
do
właściwych
państwowych
powiatowych
inspe ktorów
sanitarnych.
Z placówe k handlu detaliczne go na te re nie Gdańsk a wycofano 24 pre paraty, w tym 8
pre paratów importowanych przez firm y działające na tere nie Gdańska:
−
Anim al
Cuts
im portowany
przez
firm ę
Fitne ss
Authority,
Gdańsk
ul. M. Re ja 3 ( w sk ładzie stwie rdzono progesteron).
−
Abelia Optimalis, Abe lia Colonum , Joalis Colon, Joalis De pre son , Joalis O ptim on
importowane przez firmę Pomorsk ie C entrum Prom ocji Zdrowia DANMED ,
ul. Zabytk owa 4, Gdańska ( w sk ładzie stwie rdzono obecność substancji
leczniczych korę k ruszyny, owoce ostropestu plamistego).
−
X Pand Xtrem e Pump , Ultra Me ga Pak im portowane przez Przedsiębiorstwo
wie lobranżowe „Powe r sport”, ul. Długie Ogrody 4/36, Gdańsk (w sk ładzie
stwie rdzono substancje le cznicze pankreatynę oraz be tainę).
O dnośnie pozostałych wycofanych 16 pre paratów, wyprodukowanych i im portowanych
przez firm y nie działające na te re nie miasta Gdańska, sprawy prze kazano do dalszego
postępowania do właści wych państwowych powiatowych inspek torów sanitarnych.
Ilość zak we stionowanych supleme ntów diety wsk azuje na skalę te go problemu, k tóry
pozostaje tem atem wzmożonego nadzoru w 2011 roku.
Działania w syste mie R ASFF w zak resie m onitoringu be zpiecze ństwa supleme ntów diety
są opisane w punkcie 4. Działania w systemie RA SFF (System Wczesnego
Ostrzegania o Niebezp iecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia
Z wierząt).
III.1.6Żywność i wy roby przeznaczone do kontaktu z ży wnością z importu
podlegające odpra wie celnej na terenie Gdańska
W
2010
roku
przeprowadzono
43
kontrole
graniczne
(odprawa
środk ów
spożywczych i wy robów przeznaczonych do k ontaktu z żywnością).
Państwowy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku w ramach nadzoru nad żywnością
im portowaną oce nił 390 partii środków spożywczych (supleme nty die ty i środki
spożywcze spe cjalnego prze znaczenia żywie niowego, wina, ryż, żurawina, substancje
dodatkowe - rybonuk leotydy, izoask orbinian sodu, k was cytrynowy), wydając 45
ś wiade ctw jak ości zdrowotne j dot. im portowane j żywności, w tym :
−
42 świadectwa spełnienia wym agań zdrowotnych przez środek spożywczy
przek raczający granicę ,
128
−
2 świade ctwa spełnienia wymagań zdrowotnych przez środek spożywczy
przek raczający granicę obe jmujące zarówno partie produktu dopuszczone do
obrotu oraz nie dopuszczone do obrotu do czasu przedłoże nia wiarygodnych
danych potwie rdzających ich jak ość zdrowotną,
−
1 świade ctwo spełnienia wymagań zdrowotnych przez środek spożywczy
przek raczający granicę obe jm ujące zarówno partie produk tu dopuszczone do obrotu
oraz partię prze znaczoną na inne ce le - surowie c techniczny ,
W 2010 rok u Państwo wy Powiatowy Inspektor Sanitarny wydał 3 decyzje zakazujące
wprowadzania do obrotu środków spożywczych zgłoszonych do kontroli graniczne j, do
czasu prze dłożenia wiarygodnych danych potwie rdzających ich jakość zdrowotną. De cyzje
te dotyczyły produktów dek larowanych jako środki spożywcze , zawierających w składzie
substancje lecznicze. Były one przedm iotem importu firm :
−
Supcom Krzem iński i W spólnicy Sp. j. Warszawa, ul. W ołoska 12 lok 33
−
Fitness Authority w Gdańsku, ul. M. R e ja 3
Zak we stionowane produkty zostały zgłoszone powiadomieniem informacyjnym w
system ie RASSF jako nie spełniające k ryte riów bezpie czne j żywności.
W 2010 rok u w sk ładach celnych na tere nie Gdańska odprawiono 106 partii wyrobów do
k ontaktu z żywnością, wydając 18 świade ctw spe łnie nia wym agań zdrowotnych prze z
wyrób przeznaczony do k ontak tu z żywnością prze kraczający granicę. Odprawione partie
towaru to wok i z alum inium , piece do pizzy, toste ry, czajnik i, te rmosy ze stali
nie rdze wne j, m łynki do k awy, naczynia kuchenne.
III.1.7Kontrole
administracyjne
placówek
handlowych,
sankcje
karne,
postępowanie
W 2010 roku nadzór nad działalnością placówe k handlowych dotyczył w główne j
m ierze przestrzegania higieny przy sprzedaży żywności, warunków prze chowywania i
dostaw mięsa i wę dlin, innych artyk ułów spożywczych nie trwałych m ik robiologicznie,
le galności pochodze nia sprzedawanego to waru spożywcze go, oznakowania ofe rowanych
do sprze daży wyrobów oraz ich świe żości ze szczególnym naciskiem na prze strze ganie
ciągłości łańcucha chłodniczego w
przypadku artyk ułów spożywczych nietrwałych
m ikrobiologicznie jak równie ż wdrożenia przez prze dsiębiorców proce dur zape wniających
m onitorowanie oferowanych do sprze daży środk ów spożywczych, w szczególności m ię sa
wołowe go i prze tworó w z udziałem wołowiny. Podczas k ontroli w ramach ostrożności jak
również w ram ach wyty cznych w sprawie badań monitoringowych pobie rano próbk i
żywności do badań
laboratoryjnych w kie runku zanieczyszczeń mogących mieć istotny wpływ na zdrowie
k onsume nta.
Najczęstszymi uchybieniami w kontrolowanych obie ktach były:
129
wprowadze nie do obrotu handlowe go artyk ułów spożywczych przeterminowanych,
−
nie oznakowanych,
przechowywanie
−
produk tów
nie trwałych
mikrobiologicznie
w
nie właściwe j
temperaturze ,
brak możliwości oceny zachowania ciągłości łańcucha chłodniczego środków
−
spożywczych
łatwo
psujących
się
(brak
stosowne j
dokumentacji
potwie rdzające j działania),
nie właści wa
−
e kspozycja
artyk ułów
spożywczych
nie opakowanych,
nie zabezpieczenie ich przed zanie czyszcze niem czynnikami we wnę trznymi
oraz ze wnę trznymi (głównie pie czywo, wyroby cuk ie rnicze ),
nie właści we
−
prze chowy wanie
środków
spożywczych
w
opakowaniach
jednostkowych (be zpośre dnio na posadzce, w sąsiedztwie produktów
mogących negatywnie wpły wać na jakość zdrowotną tych środków),
brak wymagane j dokumentacji z zak resu prze strzegania zasad GHP oraz zasad
−
systemu HAC CP, sprzedaż m ię sa m ie lonego luze m „na zapas”,
nieprawidłowe warunk i przyję cia pie czywa i wyrobów cuk ierniczych do punk tów
−
sprze daży,
−
nieprawidłowa gospodarka odpadami,
−
brak orze czeń lekarskich z badań do ce lów sanitarno-e pide miologicznych osób
zatrudnionych w k ontak cie z żywnością,
brak
−
przestrze gania higie ny sprzedaży oraz
zachowania higieny osobiste j
pe rsonelu.
W
przypadku wie lu placówek
handlowych prze prowadzono kontrole
wycofania z obrotu k westionowanych artyk ułów spożywczych zgłoszonych w
w celu
systemie
R ASFF.
Dochodze nie w ramach syste mu R ASFF w tych placówkach handlowych potwie rdziło
wdrożenie przez handlowców obowiązku wynikające go z art. 18 i 19 Rozporządze nia
(W E) 178/2002 o m onitorowaniu żywności oraz odpowie dzialności w tym zak resie. Te n
aspekt
be zpie czeństwa
żywności
bę dące j
przeprowadzonego przez prze dstawicie li
w
obrocie
unijnych
był
Dyrek cji
prze dmiotem
Biura
audytu
ds. Żywności
i
W ete rynarii (misja FVO ) we wrześniu 2010r. W ynik i audytu w wybranych placówk ach
funk cjonujących na te re nie Gdańsku równie ż potwie rdziły prawidłowość stosowania
proce dur śledzenia żywności na rynk u.
W ramach urzędowe j kontroli i monitoringu, z obrotu pobrano do badania 569 próbe k
środków spożywczych, 8 próbek zdysk walifikowano
a)5
próbe k daktyli tunezyjskich z uwagi na obecność martwych larw we wnątrz owoców,
b)1
próbk ę dorsza bałtyckiego wę dzonego z uwagi na gnilny zapach,
130
c) 1
próbk ę
sałatki
jarzynowe j,
na
opakowaniu
stwierdzono brak
inform acji
o
k onse rwancie zastosowanym w wyrobie,
d)1
próbk a m ię sa drobiowe go z uwagi na ze psucie.
W 2010 rok u Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsk u w wynik u kontroli
przeprowadzonych w m iejscach obrotu środkami spożywczym i
–
nałożył 224 mandaty na k wotę 47 400 PLN,
–
wydał 22 de cyzje adm inistracyjne
nakazujące poprawę stanu sanitarno –
te chniczne go nadzorowanych sklepów, kiosków i magazynów hurtowych.
–
wydał 43 de cyzje wycofania z obrotu żywności mogącej stanowić be zpośrednie
zagroże nia dla zdrowia i życia k onsumentów. Dotyczyło to w wię k szości
przypadków żywności trwałe j mik robiologicznie, wprowadzone j do obrotu po
upływie
daty
przeterminowane
minimalne j
trwałości.
wę dliny, ciasta,
Ponadto
stwie rdzono
w
sprzedaży
mięso zamrożone nie oznakowane
oraz
pre paraty ofe rowane do sprze daży jako suplementy diety zawie rające w swoim
sk ładzie nie dozwolone do stosowania w żywności substancje le cznicze .
III.1.8Handel żywnością na targowiskach
Na te renie Gdańska aktualnie funk cjonują 3 targowiska m ie jskie:
−
Targowisko w Gdańsku przy ul. Zawodników/róg Nowe Ogrody,
−
Targowisko w Gdańsku-W rzeszczu przy ul. W yspiańskiego,
−
Targowisko „Zie lony Ryne k”, Gdańsk-Przymorze przy ul. C ze rwony D wór.
W arunki handlu żywnością zapewnione prze z zarządców targowisk gwarantują spełnienie
obowiązujących wym ogów sanitarno-higienicznych w zakresie higie ny żywności.
W 2010rok u odnotowano sze reg zm ian podmiotów prowadzących działalność w zakresie
sprzedaży środków spożywczych w kiosk ach na targowisk ach. Po oce nie warunków
sanitarnych w tych obiektach, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsk u
wydał 41 de cyzji o zatwie rdzeniu zakładu po zm ianie użytkownika lok alu.
Hande l żywnością na m ie jskich targowisk ach w 2010 r. nale ży ocenić jak o zgodny z
przepisami w zak resie be zpie czeństwa żywności.
Ponadto na
te renie nadzorowanym przez Państwowe go Powiatowego Inspektora
Sanitarne go w Gdańsku funk cjonują 2 targowisk a hurtowe :
−
Pom orskie Hurtowe Ce ntrum Rolno-Spożywcze R ËNK, ul. Wodnika 50, Gdańsk.
Kontrola sanitarna wyk azała, że w 2010 roku oddano do użytku 2 nowe hale , w k tórych
zlokalizowano hurtownie sprze daży nabiału, o woców i warzyw. O bie kty te uzyskały
pozytywne decyzje zatwie rdzające wydane przez Państwowego Powiatowe go Inspektora
Sanitarne go w Gdańsku. W istniejące j od lat hali nr 2 odbywa się sprze daż hurtowa i
de taliczna
131
Ø warzy w i owoców w tym płodów rolnych przez rolników (sprze daż w sk rzynk ach,
work ach, luze m)
Ø nabiału paczkowane go (m lek o, śm ietana, se ry, jogurty, k efir),
Ø artykułów ogólnospożywczych trwałych paczkowanych,
Ø wyrobów alkoholowych, przetworów owocowo-warzywnych.
W jedne j z hal usytuowana jest Hurtownia wody mine ralnej „EDEN”.
Sprze daż środk ów spożywczych odbywa się w warunk ach zgodnych z ok re ślonymi w
R ozporządze niu (WE) Nr 852/2004 Parlamentu Europe jskie go i Rady z dnia 29 k wietnia
2004 r. w sprawie higie ny środków spożywczych.
−
Gie łda Towarowa „Transbud Gdańsk ” S.A., ul. Rzęsna 3, 80-716 Gdańsk
W 2010 roku został zakończony proce s prywatyzacyjny zmieniający struk turę własności
Gie łdy. W tute jszym Inspektoracie przedłożono plany rozwoju Gie łdy. W edług studium
rozwoju pn.„Koncepcja Funk cjonalno-Ek onomiczna C entrum Logistycznego RzęsnaGdańsk (C entrum Logistyczne Rzęsna)” m a to być nowocze sna baza ofe rująca sze reg
usług wchodzących w skład prze chowywania produk tów mrożonych. Planowany początek
inwe stycji CLR jest prze widziany na II k wartał 2011 rok u.
Infrastruk tura Gie łdy funk cjonujące j w 2010 rok u jest zatem stanem prze jściowym do
czasu re alizacji nowej inwe stycji wyraźnie zmieniające j obe cny wize runek te go miejsca
handlu żywnością. Aktualnie na gie łdzie funk cjonują hurtownie spożywcze zlok alizowane
w murowanych budynkach, pawilonach typu obornick ie go usytuowane wok ół placu
handlowe go. Żywność sprze dawana je st równie ż z obiek tów typu k onte nery i k iosk i
dre wniane , k tóre ustawione są na placu handlowym (sprzedaż hurtowa jak również
de taliczna kiszonek w opakowaniach zbiorczych i je dnostk owych, warzy w i owoców luzem
oraz w opakowaniach jednostkowych i transportowych, jaj, nabiału w opak owaniach
je dnostk owych i transportowych, innych artyk ułów ogólnospożywczych w opakowaniach
je dnostk owych i transportowych). Stan sanitarno-higieniczny sprze daży żywności w tych
obiek tach w 2010 rok u nie st warzał zagrożenia dla bezpie czeństwa żywności.
W 2010r. został zak ończony re mont R ynk u Zie lone go przy Hali Targowe j w Gdańsku przy
Placu Dom inikańskim. W szystk ie punk ty handlowe (głównie sprzedaż warzyw, owocó w i
przetworów w-o) zostały uzbrojone w sieć wodno-kanalizacyjną, podnie siono standard
usług w nowopowstałych pawilonach handlowych. Funk cjonujące obiek ty uzyskały
pozytywne de cyzje o zatwie rdzeniu działalności. Tymczasowe Targowisko przy ul. Za
Murami zostało zlik widowane (przy wrócono dawną funkcję te go m ie jsca jak o parkingu
sam ochodowego).
132
III.1.9Ocena stopnia
HA CCP
wdrożenia
(systemu analizy zagrożeń
ś ledzenia
drogi
produktu
zasad
systemu bezpieczeństwa
żywnośc i
i krytycznych punktó w kontroli) oraz systemu
żywnościowego
przez
przedsiębiorców
sektora
spożywczego na terenie miasta Gdańska
W 2010 rok u w trak cie prze prowadzanych k ompleksowych k ontroli sanitarnych w
zak ładach branży spożywcze j re alizowano zam ie rzenie w zak re sie oceny stopnia
wdrażania proce dur bezpie czeństwa ży wności i żywie nia w oparciu o zasady syste mu
HACC P.
Na dzie ń dzisiejszy szacuje się , że z obowiązku wdrożenia zasad dobrej prak tyki
higieniczne j wywiązało się ok. 90 % podmiotów (je st to na poziomie porówny walnym z
2009 rokiem ).
Zakłady produkcyjne o wysok im stopniu ryzyka wystąpie nia zagrożenia zdrowotne go, np.
Zakład Prze twórstwa W arzyw w Gdańsku, ul. Żuławsk a 55 z uwagi na rodzaj i wie lkość
produk cji, powadzą działalność w oparciu o wdrożone zasady systemu HACC P. Nie które z
nich posiadają ce rtyfikowany system HAC CP, nale żą do nich:
−Dr Oe tke r Sp. z o.o. Gdańsk, ul. Dick mana 14/15, zak ład produkujący dodatk i do
piecze nia, k once ntraty ciast, słodkie dodatk i, środki że lujące, desery, m üsli,
−Atlanta Poland S.A. Gdańsk, ul. Załogowa 17, firm a przetwarzająca orze chy na m asę
arachipanową i marce panową, produkująca prażone orze chy,
− „Młyn zbożowy Gdańsk ie Młyny Sp. z o. o. Gdańsk ul. Na Ostrowiu 1, produkujący
m ąk i,
−Zak łady
8/11.
Przemysłu
polsk a firm a
C uk ie rnicze go
„Bałtyk ” Sp. z o.o.,
z
w
tradycjam i
zakresie
Gdańsk ul. Droszyńsk ie go
produkcji
cze kolady
i
wy robów
czek oladowych.
Wdrażanie zasad systemu HACC P obowiązuje również w placówk ach handlu
de talicznego, przy czym stosowany jest tam syste m uproszczony zgodnie z elastycznym
podejściem w wy tycznych Kom isji Europejsk ie j. Proce dury są tworzone w zak resie
proporcjonalnym do występujące go zagrożenia.
Najwięk szy odsetek zakładów spe łniających te n wym óg stanowią w dalszym ciągu
placówki żywie nia zbiorowego zamknięte go, w tym żłobk i, prze dszkola, placówki szk olne i
blok i ży wie nia w szpitalach.
Kontrole w 2010 rok u potwie rdziły w zde cydowane j więk szości przypadków wdroże nie
przez handlowców obowiązku wynik ającego z art. 18 R ozporządzenia (W E) 178/2002 o
m onitorowaniu żywności, wym ogu, k tóry ma bardzo istotne znaczenie w przypadku
133
k onie czności wycofania z obrotu ży wności stanowiące j zagrożenie dla zdrowia lub życia
człowieka oraz odpowiedzialności w tym zakresie.
2.Nadzór nad bezpieczeństwem kosmetyków
W ramach nadzoru bieżące go nad be zpiecze ństwem k osme tyków produkowanych i
wprowadzanych do obrotu przez przedsię biorców w Gdańsku, Państwowy Powiatowy
Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku w 2010 rok u nadzorował 2 wytwórnie kosme tyk ów
będące w re je strze Państwowe go Powiatowe go Inspek tora Sanitarne go w Gdańsku, a
m ianowicie :
•
FEMI Gdańsk , ul. Karłowicza 7,
•
FAR MIX Gdańsk , ul. Uje ścisk o 12,
oraz 2 zakłady k onfek cjonujące kosmetyk i :
• Dystrybutor
k osm etyków
L’AMBR E
GRO UPE
INTER NATIONAL
Gdańsk ,
ul.Grottge ra 37.
•
Konfek cjonowanie k osme tyków przy Hurtowni Farm aceutycznej A-Z Medica Sp. z
o.o. w Gdańsku ul. Leszczyńskich 9 ( zak ład rozpoczął działalność w 2009 r.).
Je dna z wyt wórni kosme tyk ów tj. C HAMPS ELYSEES 2000 PAR IS Gdańsk, ul. Sucha 25
w 2010r. zaprzestała działalności.
Kontrole sanitarne w zak ładach dotyczyły oceny warunk ów produk cji k osme tyków oraz
oceny zgodności oznakowania opakowania je dnostk owego z wym aganiam i zawartym i w
obowiązujących przepisach prawnych.
Prze dmiotem k ontroli
były
ró wnie ż zagadnienia dotyczące
obowiązku zgłoszenia
produk owanych kosmetyków do Krajowe go System u Inform owania o Kosme tyk ach,
specyfikacji stosowanych surowców do produk cji, dok umentacji dot. jakości surowcó w i
gotowego wyrobu (czystość mikrobiologiczna, fizyko-che miczna) oraz dok umentacji w
zak re sie oceny wpły wu k osmetyku na be zpie cze ństwo zdrowia ludzi.
Prze dsiębiorcy
w
tym
zakresie
prowadzili
produkcję
kosmetyk ów
zgodnie
z
obowiązującym i przepisami.
Be zpie czeństwo kosmetyków oceniano również w m ie jscach ich sprzedaży. W 2010r. w
t rak cie urzę dowych k ontroli w m ie jscach sprzedaży k osm etyków nie pobie rano próbe k
do badań laboratoryjnych.
Działania k ontrolne w zakresie bezpie czeństwa kosmetyk ów w m ie jscach ich sprze daży
dotyczyły również wycofania z obrotu handlowego kosmetyków, które nie zostały
zgłoszone do Krajowe go System u Informowania o Kosmetykach, bądź uznanych za
stwarzające zagroże nie dla zdrowia lub życia ludzi.
Działania
prowadzono w wyniku otrzym anych inform acji przekazanych w system ie
R APEX W 2010 rok u dotyczyło to
83 rodzajów kosmetyków (w 2009 r. w systemie
R APEX zgłoszono 53 rodzaje kosmetyk ów).
134
3.Ocena usług gastronomicznych w zakładach funkcjonujących na
terenie Gdańska w aspekcie bezpieczeństwa zdrowotnego
żywności i żywienia
III.3.1Jakość
świadczonych
usług
gastronomicznych
podczas
imprez
okolicznośc iowych organizo wanych na terenie Gdańska oraz na terenach
przyplażowych
W 2010 r. Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsku wzore m lat
ubie głych opiniował i nadzorował tym czasowe obiek ty żywnościowo-żywie niowe
funk cjonujące podczas trwania Jarm arku W iose nnego, Św. Dominik a oraz G wiazdkowego
(organizator MTG S.A.) jak równie ż Jarmarku Wile ńskiego (organizator Biuro Prezydenta
Miasta Gdańsk a wspólnie z Miaste m Partnersk im W ilnem) oraz ogródki gastronomiczne
przy stałych lokalach w mieście (Stare Miasto).
W 2010 roku wzdłuż pasa nadmorsk iego od Brze źna do Je litkowa z u wagi na brak
uzbroje nia te renu w sie ć wodno-k analizacyjną, nie funkcjonowała gastronomia sezonowa.
W 2010 r. Prezydent m iasta Gdańsk a podtrzym ał zarządzenie z 2008 roku o zakazie
prowadze nia działalności gastronom iczno-handlowe j na tych te renach.
Liczba obiek tów tym czasowych funkcjonujących na plażach na piasku je st od dwóch lat
zdecydowanie m niejsza.
W spółpraca z Urzę dem Miasta oraz organizatorem Jarmark u Św. Dominika w zak re sie
bezpiecznego prze biegu sezonu le tniego oraz imprez okolicznościowych pole gała na
wspólnych uzgodnieniach dotyczących bezpie cznego prze biegu sezonu letnie go w
zak re sie świadczonych usług handlowo-gastronomicznych.
Jarm ark Św. Dom inika 2010 był im prezą Jubile uszową, obchodził 750 lat istnie nia.
Z te j ok azji liczba przedsię biorców funk cjonujących w ramach Jarmark u, globalnie była
więk sza
w
porównaniu
gastronomicznych
do
rok u
usług. Państwowy
ubiegłe go,
Powiatowy
równie ż
w
sektorze
spożywczo-
Inspe ktor Sanitarny w
Gdańsku
zaopiniował pozytywnie 107 stoisk gastronomiczno-handlowych. Organizator Jarmark u
Ś w.
Dominika
przy
ustawianiu
punktów
gastronomiczno-handlowych,
uwzglę dnił
ubie głoroczne sugestie Inspek cji Sanitarne j odnośnie uje dnolicenia w miarę możliwości
wyglądu punk tów gastronom icznych i handlowych żywności w ce lu podniesienia este tyki
oraz zabezpiecze nie takich punk tów przed zanie czyszcze niami ze strony gołę bi poprze z
zm ianę m ie jsca ich usytuowania.
Podczas dyżurów na Jarm arku wyk onano 223 k ontrole . Dwie k ontrole inte rwe ncyjne
potwie rdziły nie przestrze ganie re żimu sanitarne go prze z usługodawców. Podczas trwania
Jarm arku nałożono 5 mandatów karnych na k wotę 600 PLN.
135
Na cotygodniowych roboczych spotkaniach Zespołu Koordynacyjnego d/s Jarm arku św.
Dominika 2010 omawiano bie żące spostrze żenia wszystk ich służb współpracujących z
organizatorem , tj. z MTG Gdańsk w ce lu podjęcia e wentualnych natychmiastowych
działań zape wniających be zpie cze ństwo przebie gu im prezy.
Ze strony Państwowego Powiatowe go Inspektora Sanitarne go w Gdańsku podnie siono
k we stie:
−
wzm ożenia częstotliwości se rwisu prze nośnych toale t z uwagi na panujące upały.
Na spotk aniu podsumowującym przebie g Jarmarku Św. Dominika 2010, Państwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku zgłosił następujące uwagi do rozważenia przy
organizacji przyszłych imprez na te renie m iasta.
–
W dalszym ciągu istotną sprawą je st zape wnie nie toale t ogólnodostę pnych na tere nie
m iasta (nowych, wyrem ontowanie starych istnie jących). Podczas Jarmarku
Ś w. Dom inik a organizowano duże skupiska toalet TOI TO I o wątpliwe j e stetyce ( wygląd,
zapach). Ustawienie
przenośnych toale t je st dobre i
do przyję cia w m ie jscach
organizowania imprez ple ne rowych. Natom iast im pre zy organizowane w ce ntrum m iasta
wymagają wyższego standardu w tym zak re sie. Zape wnienie zaplecza sanitarnego dla
turystów o standardzie e uropejsk im je st problemem do rozwiązania m ając również na
u wadze zbliżający się TURNIEJ UEFA EUR O 2012.
Podsum owując prze bieg ok olicznościowych impre z organizowanych na te renie m iasta
Gdańska t j. Jarmark u Wiosenne go, Jarmarku Ś w. Dominika, Jarmark u Wile ńskiego,
Jarm arku G wiazdkowego jak równie ż funk cjonowanie sezonowych obie któw na te re nie
Starego Miasta nale ży st wie rdzić, że pod wzglę de m usług gastronomicznych sezon letni
2010 był be zpieczny. Nie odnotowano żadnych interwencji ze strony m ie szkańców
dotyczących uciążliwości związanych z organizowanymi impre zam i.
W 2010 rok u Państwowy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku prowadził
dochodzenie w sprawie pode jrzenia zbiorowych zatruć pokarmowych w czte re ch stałych
placówkach żywienia, tj.
−
R estauracja “Malinowy Ogród w Gdańsk u ul. Pagaza 2 – nie ustalono e tiologii
zatrucia.
−
Stołówk a w Domu Harce rza Gdańsk , ul. Za Murami 2-10,- w wyniku dochodze nia,
stwie rdzono, że najprawdopodobniej przyczyną zachorowań było rotawirusowe lub
norowirusowe zakażenie je litowe , do k tóre go doszło w wyniku k ontak tu z
nosicie lam i wirusów.
− Bar gastronom iczny „KO S” w Gdańsku, ul. Piwna 7/8/9/10 – stwie rdzono, że
powodem zatrucia była bakte ria Salmonella enteritidis, które j nosicielem byli
pracownicy lok alu (7 osób). Lokal został zamk nię ty de cyzją Państwowe go
Powiatowe go Inspektora Sanitarnego w Gdańsku do czasu usunięcia zagrożenia.
Po prze le czeniu i ponownym badaniu wykonanym w kie runku nosicielstwa u
136
wszystk ich pracowników baru oraz po de zynfekcji wszystk ich pomieszczeń i
urządzeń obie ktu, de cyzja została uchylona.
−
R estauracja inte rne towa - zak ład usług cate ringowych w Gdańsku, ul. Brze gi 55 nie ustalono e tiologii zatrucia.
III.3.2Jakość świadczonych usług w obiektach żywnościowych i żywienio wych
z lokalizowanych na dworcach i w pobliż u d worców PKP i PKS w Gdańsku
W 2010 r.
zgodnie z zam ierze niami u wzglę dniającym i
organizację Mistrzostw
Europy w piłce nożnej EURO 2012, prowadzono wzmożony nadzór nad obiek tam i
żywnościowym i i żywie niowymi usytuowanymi na dworcach PKP i PKS oraz w ich pobliżu.
W yniki k ontroli zak ładów żywności i żywienia zlokalizowanych na dworcach PKP i PKS w
Gdańsku oraz w bezpośrednim sąsiedztwie dworców, w tym w przejściach podziem nych
nie wyk azały uchybień sanitarnych zagrażających konsum entom z u wagi na jakość
ś wiadczonych usług w zak re sie sprzedaży żywności oraz usług gastronomicznych. W
2010 r. został przeprowadzony rem ont przejścia podziem nego i k iosków w tune lu przy
D worcu PKP Gdańsk Główny. Kioski po rem oncie, w k tórych prowadzona je st działalność
w
zakresie
sprze daży żywności
uzyskały
decyzje
zatwie rdzające
wydane
przez
Państwowe go Powiatowe go Inspek tora Sanitarnego w Gdańsk u.
W dalszym ciągu w bardzo złym stanie te chnicznym - szczególnie sufit - jest czę ść
przejścia podziem nego z Dworca PKP Gdańsk Główny do we jścia
na pe rony – na
wysokości kas bile towych.
III.3.3Warunki sanitarne żywienia
obiektach wypoczynkowych
dzieci,
młodzieży
i
wczaso wiczów
w
W 2010 rok u na te renie działalności Państwowe go Powiatowe go Inspektora
Sanitarne go w Gdańsku
m łodzieży w 24
zorganizowano wypoczynek le tni wraz z żywie niem dzie ci i
placówkach. Przeprowadzono w tych placówk ach 46 kontroli, w tym
je dną kontrolę inte rwencyjną dotyczącą pode jrzenia zatrucia. Nałożono 5 m andatów
k arnych na sumę 1300 PLN
W
następujących placówk ach wypoczynku le tniego dzieci i m łodzieży organizator
zape wniał wyżywie nie :
Dzieci i młodzież zak waterowana w obiekcie hotelowym ( kolonie)
-
Bursa Gdańska, ul. Podwale Staromiejsk ie 51/52, Gdańsk
-
O środek Wypoczynkowy „BO RUTA”, ul. W iosłowa 59, Gdańsk
-
C entrum Hote lowo – Konfe rencyjne „OR LE”, ul. Lazurowa 8, Gdańsk
-
O środek Wypoczynkowy MEDUZA, ul. Jodłowa 38, Gdańsk
-
AZS Centralny O środek Sportu Ak ademick iego ul. Stogi 20, Gdańsk – posiłki
przygotowywane i se rwowane przez se zonowy bar gastronomiczny „Trafalgar”,
ul. Stogi 20, Gdańsk
137
-
C entrum Hote lowo- Konferencyjne „ ALMA” ul. Falowa 4, Gdańsk ,
-
Hote l „ DAL” ul. Czarny Dwór 4, Gdańsk,
-
Polsk i Związek Tenisa Stołowego- C entrum Szkolenia ul. Meissnera 3, Gdańsk,
-
Dom Harce rza - Związek Harce rstwa Polskiego, ul. Za Muram i 2/10, Gdańsk – posiłk i
przygotowywane przez firmę P.H.U. „ KUBAR ” Jakub Kusina ul. Za Muram i 2/10 w
Gdańsk u,
-
Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Gdańsk u, Al. Grunwaldzka 244, Gdańsk
-
O środek Wypoczynkowy „POR TUS”, ul. Wydm y 10, Gdańsk ,
-
Dom W czasowy „ Rzemieślnik ” ul. Piastowsk a 206, Gdańsk ,
-
O środek Szkoleniowo – W ypoczynkowy „ DR OGOWIEC” ul. Turystyczna 1, Gdańsk,
-
Szkolne Schronisko Młodzieżowe ul. Kartuska 245 b, Gdańsk .
Dzieci i młodzież zak waterowana w obiektach używanych okazjonalnie do
wypoczynku:
-
Harce rsk a Baza Obozowa More na, ul. Jaśkowa Dolina 77, Gdańsk (obóz),
-
ZKPIG nr 25, ul. Boguck iego 44, Gdańsk ,
-
O środek Wczasowy „ Kemping 69” ul. Lazurowa 5, Gdańsk,
-
Ze spół Szk ół Ogólnokształcących Nr 5, ul. Na Zaspę 31 a, Gdańsk ,
-
Szkoła Podstawowa
nr 20, ul. W czasy 3,
Gdańsk
(
obóz szkoleniowo-
wypoczynkowy)
-
Nie publiczna
Szkoła
Podstawowa
„Nasza
Szk oła”
z
Przedszkolem,
ul. C iołk owskiego 10, Gdańsk.
Dzieci i młodzież przebywające na półkoloniach w miejscu zamieszkania:
-
C entrum Zabaw Twórczych „Edward” s.c., ul. R odakowskiego 3a, Gdańsk,
-
Szkoła Podstawowa Nr 49 Al. Le gionów 11, Gdańsk,
-
Dom Pom ocy Społe cznej „ Ostoja” ul. Hoża 4, Gdańsk,
-
Ze spół Kształcenia Podstawowe go i Gim nazjalne go Nr 20 ul. Gojawiczyńskie j 10,
Gdańsk.
W trak cie prze prowadzanych k ontroli sanitarnych dot. be zpiecze ństwa żywie nia w czasie
t rwania wypoczynk u dzie ci i m łodzieży nieprawidłowości stwie rdzono w następujących
obiek tach:
-
O środek Wczasowy „ Ke mping 69” ul. Lazurowa 5, Gdańsk - stwie rdzono brak
prowadzonego bie żącego m onitoringu i zapisów temperatur urządze ń chłodniczych
przy prze chowy waniu środków spożywczych nietrwałych mikrobiologicznie oraz
przechowywanie ży wności niezgodnie z dek laracją producenta. Za zanie dbania
nałożono m andat k arny w wysok ości 100zł.
138
-
R estauracja hote lu „ DAL” ul. C zarny D wór 4, Gdańsk – stwie rdzono nie właściwy
stan sanitarny blok u żywienia oraz brak oznakowania części półproduktów
przygotowywanych w m ie jscu. Nałożono mandat k arny w wysokości 200zł.
-
AZS C entralny O środek Sportu Akadem ickie go ul. Stogi 20, Gdańsk (żywienie
przygotowywane i se rwowane przez sezonowy bar gastronomiczny „Trafalgar”, ul.
Stogi
20,
Gdańsk)
za
brak
środków
dezynfek cyjnych
do
powierzchni
k ontaktujących się z żywnością, brak czystości bieżącej w obie kcie osobę
odpowie dzialną uk arano m andate m karnym w wysokości 100zł.
-
Stołówk a Domu Harce rza ul. Za Murami 2/10, Gdańsk (posiłki przygotowywane
przez firmę P.H.U. „ KUBAR” Jakub Kusina ul. Za Muram i 2/10 w Gdańsk u). W
sezonie le tnim 2010 w obiek cie tym, odnotowano je dną interwe ncję dot.
podejrze nia
zbiorowe go
zatrucia
dzie ci.
W
trak cie
k ontroli
stwierdzono
niezachowanie bieżącego stanu sanitarnego, brak wyposaże nia zak ładu w środki
m yjąco-dezynfe kcyjne,
urządzeniach
brak
chłodniczych
rozdzie lności
(wyroby
asortym entowe j
gotowe ,
surowe
żywności
m ię so,
w
warzywa
przechowywane razem), nie prawidłowe prze chowywanie artyk ułów spożywczych,
brak prawidłowego gromadzenia nie czystości w obie kcie oraz brak oznakowania
wyrobów gotowych przygotowanych
w
mie jscu,
nie właściwą
te mpe raturę
we wnątrz
lodówek
i
zam rażarek
przy
przechowywaniu środków spożywczych nie trwałych mikrobiologicznie . Na przedsię biorcę
nałożono m andat karny w wysokości 400zł. Podczas k ontroli pobrano do badań
laboratoryjnych
8
odłożonych
próbek
chorobotwórczych.
W
zbadanych
chorobotwórczych.
W
wynik u
stwie rdzono
zakaże nie
posiłków w
próbkach
nie
k ierunku
obe cności
bak te rii
stwie rdzono
obecności
bak te rii
prze prowadzonego dochodzenia
wirusowe
jelit
nieok re ślone
epidemiologicznego
(norowirus
lub
rotawirus).
Prze prowadzono rek ontrolę w w/w zakładzie, k tóra wykazała, że prze dsiębiorca nie
usunął stwie rdzonych podczas poprzednie j kontroli
nie prawidłowości. W związku z
powyższym został ponownie uk arany mandatem k arnym w wysokości 500zł. W /w obiekt
żywie nia zbiorowe go dzieci k olonijnych znajdował się pod wzm ożonym nadzorem
sanitarnym. W ciągu trwania wypoczynk u le tniego przeprowadzono w tym zakładzie 5
k ontroli.
W
2010r.
na
te renie
miasta
Gdańska
funk cjonowało
14
O środków
W ypoczynkowych, a w 9 z nich zorganizowano żywie nie dla uczestników k olonii.
Ośrodki wypoczynk owe prowadzące żywie nie wczasowiczów w 2010 r. to:
-
O środek Wypoczynkowy PO RTUS, Gdańsk, ul. W ydmy 10,
-
O środek Wypoczynkowy ELEKTR OMO NTAŻ, Gdańsk , ul. Wydm y 6,
-
O środek Wypoczynkowy FALA, Gdańsk, ul. Falowa 3,
139
-
O środek Wypoczynkowo-R ehabilitacyjny LASKI, Gdańsk, ul. Prze galińska 29,
-
O środek Wypoczynkowy OR LE, Gdańsk , ul. Lazurowa 8,
-
O środek Wypoczynkowy R ELAX, Gdańsk, ul. Barwna 1,
-
O środek Wypoczynkowy MELISA, Gdańsk, ul. Turystyczna 90,
-
O środek Wypoczynkowy DRO GOWIEC, Gdańsk , ul. Turystyczna 1,
-
O środek Wypoczynkowy R ZEMIEŚLNIK, Gdańsk, ul. Piastowska 206.
W szystk ie bloki żywie nia skontrolowano, przeprowadzając łącznie 21 kontroli.
W se zonie letnim nie odnotowano żadnych inte rwe ncji w zak re sie żywienia wczasowiczów.
III.3.4Warunki higieniczno-sanitarne w blokach żywienia placó wek oświatowo
wychowawczych
W e wide ncji Państwowe go Powiatowe go Inspek tora Sanitarnego w Gdańsku w
2010r. znajdowało się 9 stołówek w żłobk ach, 131 stołówek prze dszkolnych w tym 43
placówki prowadzące żywienie w systemie cateringowym oraz 77 stołówe k prowadzących
żywie nie
w
placówk ach
oświatowych
(szkoły,
gim nazja),
w
tym
11
obie któw
funk cjonujących w system ie cateringowym .
W wyniku przeprowadzonych k ontroli sanitarnych
–
w stołówkach w żłobkach i w domu małego dzie cka nie stosowano sank cji
k arnych,
–
w blokach żywienia placówek prze dszkolnych nałożono 6 m andatów k arnych na
sum ę 700 złotych,
–
w blokach żywienia placówek szk olnych funk cjonujących na te renie Gdańsk a za
bieżące uchybie nia higieniczno – sanitarne nałożono 3 mandaty k arne na sumę
500 zł.
W e wszystkich placówk ach żywienia dzie ci w żłobkach dokonano oce ny jadłospisów
dek adowych. We wszystk ich przypadkach żywie nie oceniono jako prawidłowe .
W wynik u prze prowadzonych kontroli stwie rdzono, że we wszystk ich stołówk ach w
żłobkach i dom u małe go dziecka nadzorowanych prze z Państwowego Powiatowego
Inspe ktora Sanitarnego w Gdańsku wdrożono zasady Dobre j Prak tyki Higieniczne j i
Dobre j Praktyk i Produkcyjne j oraz zasady syste mu HACC P.
W 2010r. podczas przeprowadzonych kontroli w 90 placówk ach prze dszkolnych w tym w
8
pro wadzących żywienie
dek adowe go
pod
w system ie cate ringowym
wzglę dem
motorycznym .
W szystk ie
dokonano oce ny jadłospisu
jadłospisy
oce niono
prawidłowe :
–
w posiłkach zapewniono odpowiednią ilość białka pochodze nia zwie rzę ce go,
140
jak o
–
przynajm nie j 1 raz dzie nnie podawane były produkty zbożowe z grube go
przemiału,
–
podawanie dzie ciom warzyw i/ lub owoców w postaci surowe j,
–
zape wnienie we właściwe j ilości mleka lub przetworów m lecznych.
Posiłki były urozm aicone i dostosowane do wie k u dzieci.
W 2010 r. podczas kontroli sanitarnych w placówk ach szkolnych prze prowadzano również
ocenę żywie nia uczniów w szk ołach podstawowych oraz w gimnazjach. Sk ontrolowano 63
obiek ty.
Podczas me rytoryczne j oce ny jadłospisów nie stwie rdzono błę dów żywieniowych.
W 2010 rok u k ontynuowano propagowanie prozdrowotne go m ode lu żywienia w ramach
re alizacji prze z Państwową Inspek cję Sanitarną programu oświatowe go „Trzym aj formę ”.
W
wy nik u stwie rdzonych niezgodności z
obowiązującymi prze pisam i prawa
żywnościowe go podczas k ontroli sanitarnych przeprowadzonych w 2010 r. , w 3
stołówkach szk olnych oraz w 9 stołówkach placówek przedszk olnych prowadzone je st
postępowanie administracyjne w ce lu wye gzek wowania
poprawy stanu higie niczno-
te chniczne go. W wie lu placówkach k onieczny je st re mont ge ne ralny pomieszczeń w blok u
żywie nia, bowiem stwie rdzono następujące uchybie nia sanitarne:
−
podłogi zniszczone, wye k sploatowane, nie równe o powie rzchniach trudnych do m ycia i
de zynfekcji,
−
ściany i sufity zawilgocone ,
−
m eble oraz sprzę t k uche nny wyek sploatowany,
−
stolarka okienna i drzwiowa zniszczona,
−
urządzenia chłodnicze skorodowane , wyek sploatowane,
−
brak pomieszcze nia do prowadzenia prawidłowych proce sów te chnologicznych przy
przygotowywaniu posiłk ów,
−
brak
skute czne j we ntylacji
nad urządze niam i grze wczym i w
pomie szcze niach
kuchennych.
W dalszym ciągu w wie lu przypadk ach nie wywiązano się z
obowiązków,
wynik ających z wydanych wcze śniej prze z Państwowe go Powiatowego Inspektora
Sanitarne go w Gdańsku de cyzji. Sytuacja taka trwa kilk a lat, a na wniosek DR MG oraz
dyrek cji placówe k, te rmin ich re alizacji je st przesuwany (w wie lu przypadkach prolongata
m iała miejsce kilk a razy). Terminy planowanych rem ontów podawane prze z DR MG jako
je dnostk ę odpowiedzialną za wyk onanie prac rem ontowych w tych placówkach ak tualnie
przesuwane są na
lata 2011-2012, a stan sanitarno – te chniczny bloków żywieniowych
w szk ołach i przedszkolach ule ga z roku na rok pogorsze niu.
141
W 2010 rok u Państwo wy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku zatwie rdził w drodze
de cyzji działalność w zak re sie żywie nia dzieci w 20 placówk ach przedszkolnych (w
punk tach opiek i nad dzieckiem, punktach prze dszkolnych oraz w zespołach wychowania
przedszkolnego), w tym pro wadzących żywie nie w systemie cate ringowym oraz w 3
placówkach szkolnych.
W dwóch placówkach, szkolnych zakończono rem ont ge ne ralny bloków ży wie nia:
–
w Szk ole Podstawowe j Nr 8 w Gdańsku, ul. Dragana 2,
–
w Szk ole Podstawowe j nr 81 w Gdańsku, ul. Sie dleckiego 14.
III.3.5Żywienie zbiorowe w gdańskich placówkach szpitalnych
Pod nadzorem
Państwowego Powiatowe go Inspek tora Sanitarne go w Gdańsku
znajduje się 10 szpitali. W 7 z nich żywienie pacjentów prowadzone jest w system ie
cateringowym , są to:
−
Pom orskie Centrum Traumatologii W oje wódzk i Szpital Spe cjalistyczny im. Mikołaja
Kopernika w Gdańsku, ul. No we Ogrody 1-6
−
Pom orskie Ce ntrum Traum atologii Woje wódzk i Szpital Spe cjalistyczny
im . Mikołaja Kope rnik a w Gdańsk u, ul. Powstańców Warszawsk ich 1-2
Pacje nci w/w szpitali żywie ni są na zasadzie usług cate ringowych wykonywanych przez
Firmę Gastronomiczno - Handlową „C ristal” w Gdańsk u, ul. Grunwaldzk a 105.
−
Samodzie lny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 Uniwe rsyte ckiego Ce ntrum Kliniczne go
Ak ademii Me dyczne j w Gdańsk u, ul. Dę bink i 7
−
Samodzie lny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 Uniwe rsyte ckiego Ce ntrum Kliniczne go
Ak ademii Medyczne j w Gdańsk u,
ul. Dębinki – Szpital Kliniczny w Gdańsku,
ul. Kliniczna 1a.
W w/w szpitalach pe łne wyżywie nie zapewnia Firma cate ringowa „Aspe n - Re s”
Sp.
z o.o. w
Krak owie , ul. Bularnia 5
z
kuchnią centralną zlokalizowaną w
pom ieszczeniach Zak ładu Usług C ate ringowych w Gdańsk u, ul. Dębowa 7.
−
Szpital Spe cjalistyczny im . Ś w. Wojcie cha w Gdańsk u, ul. Jana Pawła II 50 - pe łne
wyżywie nie pacjentów zapewnia Firm a cateringowa SO DEXO Polska Sp. z o.o. z
siedzibą w W arszawie, Al. Je rozolimsk ie 172, z kuchnią ce ntralną zlokalizowaną w
Szpitalu Spe cjalistycznym im. Św. W ojcie cha w Gdańsku przy ul. Jana Pawła II 50
−
Szpital Spe cjalistyczny Zespołu O pieki Zdro wotne j nad Matką i Dzie ck ie m w
Gdańsku, ul. Polanki 119 - pe łne żywie nie zape wnia Firm a cate ringowa Usługi
Gastronomiczne „ DUKAT” Marzena W aków w
Pruszczu Gdańskim , ul. W ojsk a
Polsk iego 16 z k uchnią zlokalizowaną w Dom u Pomocy Społecznej w Gdańsku,
ul. Polanki 121.
142
Pom orskie
−
Ce ntrum
Chorób
Zak aźnych
i
Gruźlicy
w
Gdańsku,
ul.
Sm oluchowsk ie go 18 – żywie nie pacjentów zape wnia ze wnętrzna Firm a KSM
Polsk a
Sp. z
o.o., ul. Mokotowsk a 14,
00-561 W arszawa, dzierżawiąca od szpitala
pom ieszczenia Kuchni Główne j, w k tórych przygotowuje się posiłk i.
Pozostałe placówki szpitalne , tj.:
−
W oje wódzk i Szpital Psychiatryczny im . prof. T. Bilik ie wicza w Gdańsk u,
ul. Sre brniki 1,
−
Szpital Studenck i ZO Z dla Szkół Wyższych w Gdańsk u przy Al. Zwycięstwa 30,
−
Szpital SW ISSMED C entrum Zdrowia S.A. w Gdańsku, ul. W ileńska 44
prowadzą żywie nie pacjentów w oparciu o własne blok i ży wie niowe .
W 6 placówkach szpitalnych podczas k ontroli dokonano oce ny me rytoryczne j jadłospisów
dek adowych, tj,;
−
Pom orskie
Ce ntrum
Traum atologii
Woje wódzk i
Szpital
Spe cjalistyczny
im . Mik ołaja Kope rnika w Gdańsk u, ul. Powstańców Warszawsk ich 1-2
−
Samodzie lny
Publiczny
Szpital
Kliniczny
nr
1
Uniwe rsyte ck ie go C entrum
Kliniczne go Ak adem ii Me dyczne j w Gdańsku, ul. Dę bink i – Szpital Kliniczny w
Gdańsku,
ul. Kliniczna 1a
−
Szpital Spe cjalistyczny im. Św. Wojcie cha w Gdańsku, ul. Jana Pawła II 50
−
Szpital Spe cjalistyczny Zespołu O pieki Zdro wotne j nad Matką i Dzie ck ie m w
Gdańsku, ul. Polanki 119
−
W oje wódzk i Szpital Psychiatryczny im . prof.T.Bilik ie wicza w Gdańsku,
ul.Srebrniki 1
−
Szpital Studenck i ZO Z dla Szkół Wyższych w Gdańsk u przy Al. Zwycięstwa 30
W blokach ży wie nia w szpitalach jadłospis układany jest dla die ty ogólne j oraz dla
różnego rodzaju die t na podstawie dostę pne j
lite ratury, tj.
„Żywie nie człowie ka -
podstawy nauk i o żywie niu”, „ Ży wienie człowiek a chore go i zdrowe go”, „ Podstawy
naukowe żywienia w szpitalach”, „ Die tetyk a – żywienie zdrowe go i chore go czło wie ka”, „
Die ta w fe nyloke tonurii”, „ Tablice składu i wartości odżywczej żywności”, „Die te tyk 1”,
„Dietetyk 2”.
Przy ocenie me rytoryczne j posiłków se rwowanych pacje ntom stosowano następujące
k ryteria:
−
częstotli wość
wystę powania
w
posiłkach
produktów
zawie rających
białk o
pochodzenia z wie rzę cego,
−
częstotli wość występowania pełnowartościowych prze tworów m le cznych,
−
częstotli wość występowania warzyw
lub/i
gotowane j,
143
owocó w w
postaci surowe j
i/lub
−
częstotli wość występowania pie czywa razowego, k asz oraz roślin strączk owych,
−
urozmaicenie posiłk ów.
Podczas oceny m erytorycznej w 2 przedstawionych jadłospisach, stwie rdzono błę dy
żywie niowe, polegające na braku w se rwowanych posiłkach dostate czne j ilości warzyw
lub owoców w postaci surowe j. Kontrole sanitarne szpitalnych bloków żywie nia, k tóre
wykazały nieprawidłowości w zak re sie jakości ży wie nia, skutk owały wydanie m zale ceń
stosowania zasad racjonalne go żywienia pacje ntów. W pozostałych 4 placówk ach
zdrowotnych wydawane posiłki były urozmaicone , zestawione prawidłowo pod wzglę dem
barwy, smak u. We wszystk ich posiłk ach występowało białk o pochodzenia zwie rzę ce go,
m leko lub je go prze twory podawane były w dostatecznej ilości.
W blok u żywie nia Woje wódzkie go Szpitala Psychiatryczne go im . prof. T. Bilik ie wicza w
Gdańsku przy ul. Sre brnik i 1 oce nę posiłku przeprowadzono na podstawie badań
laboratoryjnych określających jego wartość ene rge tyczną oraz zawartość białk a, tłuszczu
i soli:
−
k aloryczność posiłku – 627,9 k cal
−
zawartość białk a – 21,8 g
−
zawartość tłuszczu – 21,2 g
−
zawartość chlorku sodu – 9,0 g.
Pobrany do analizy posiłek obiadowy z die ty ogólnej oce niono jak o nie właściwie
zbilansowany pod względem wartości kaloryczne j i odżywcze j. W piśmie wystosowanym
do
Dyre kcji
Szpitala
Państwowy
Powiatowy
Inspek tor
Sanitarny
w
Gdańsku
poinformował, że zgodnie z zale ceniam i żywieniowym i według R aportu W HO i FAO z dnia
3 marca 2003 r., spożycie chlorku sodu (soli kuche nne j) w ciągu dnia we wszystkich
posiłkach powinna wynosić – max 5 g. Z uwagi na to, że nie k ażdy pacje nt dożywia się
we własnym zakresie, posiłe k oce nia się jak o nie właściwie zbilansowany pod wzglę dem
wartości kaloryczne j i odżywczej.
W bloku żywienia Pomorsk iego Ce ntrum C horób Zakaźnych i Gruźlicy w Gdańsku,
ul. Smoluchowskiego 18, w k tórym posiłk i są przygotowy wane i se rwowane przez
ze wnę trzną firmę KSM Polska Sp. z o.o., ul. Mok otowsk a 14 z Warszawy, wystąpiło w
roku bie żącym pode jrzenie zatrucia. W wynik u prze prowadzonych k ontroli sanitarnych i
postępowania
wyjaśniającego,
włącznie
z
pobraniem
próbek
żywnościowych
przygotowywanych posiłków do badań laboratoryjnych w k ie runku oznaczania bak te rii
chorobotwórczych,
stwie rdzono
nie prawidłowości
sanitarne.
Kontrole
wyk azały
nieskuteczną ochronę pom ieszczeń blok u żywienia prze d szk odnikam i – brak siate k
o wadoszczelnych w otwie ranych oknach, zawilgocenie sufitu w czę ści produk cyjnej, brak
bieżących zapisów z zak re su GHP, prze chowywanie artyk ułów spożywczych po upływie
te rminu przydatności do spożycia oraz zamrożonych (prze chowywanych niezgodnie z
144
dek laracją producenta), brak możliwości oce ny ciągłości łańcucha chłodniczego artyk ułów
nietrwałych
mikrobiologicznie.
O rze czenie
le karsk ie
do
badań
sanitarno
–
e pide miologicznych je dnego pracownika kuchni było nieaktualne. Badania laboratoryjne
pobranych
zanie dbań
W
próbek
żywnościowych
ukarano
nie
grzywną
wykazały
w
nieprawidłowości.
drodze
Osobę
m andatu
winną
karnego.
wynik u prze prowadzonego dochodzenia ustalono, że przyczyną zachorowania
pacje ntów i pracowników szpitala był najprawdopodobnie j norowirus.
W blok u żywie nia Szpitala Specjalistycznego im . Ś w. W ojcie cha w Gdańsku, ul.
Jana Pawła II 50, w k tórym wyży wienie zape wnia Firm a cate ringowa SO DEXO Polska
Sp. z o.o.
z sie dzibą w W arszawie, Al. Jerozolim skie 172, z kuchnią centralną
zlokalizowaną w Szpitalu Spe cjalistycznym im . Ś w. Wojcie cha w Gdańsk u przy ul. Jana
Pawła
II 50, podczas kontroli
te chniczne j.
Z
uwagi
adm inistracyjna,
na
nakazująca
sanitarnych
zak re s
prac
poprawę
stwie rdzono nieprawidłowości
rem ontowych
istnie jącego
wydana
stanu
natury
została
de cyzja
technicznego
obiek tu.
Postę powanie administracyjne w tok u.
W 2010 roku prze prowadzono 18 kontroli urzę dowych w tym
10 kontroli
k om plek sowych z arkuszem oce ny stanu sanitarnego zak ładu żywie nia zbiorowego.
Zakłady te oceniono jako zgodne z obowiązującym i prze pisam i żywieniowym i.
III.3.6Interwencje
Więk sza świadom ość konsumentów na temat be zpie cze ństwa żywności i ży wie nia
skutk uje zgłaszaniem uwag i inte rwe ncji w Powiatowe j Stacji Sanitarno-Epidemiologiczne j
w Gdańsku. Są one zgłaszane te lefonicznie , drogą e le ktroniczną, jak również za
pośrednictwe m poczty. W ięk szość interwe ncji jest anonimowych. Nie zależnie od fak tu
anonimowości sk arg, k ażda z nich je st rozpatrywana.
W 2010 rok u odnotowano 145 inte rwe ncji te le fonicznych oraz 39 wnie sionych na piśm ie .
Dotyczyły one działalności hipe rm arketów, sklepików osie dlowych, re stauracji, barów,
bufe tów, sprze daży posiłków z samochodów nie przeznaczonych do tego ce lu, obecności
szkodników w piek arni. Tem atam i inte rwencji były równie ż: brak higie ny przy dostawach
żywności, oferowanie do sprzedaży prze terminowane j ży wności, nie zabezpieczenie
środków spożywczych prze znaczonych do bezpośredniego spożycia przed zakażeniem ze
strony k lie nta, nie prze strzeganie zasad higie ny przy przyrządzaniu posiłków i przy
sprzedaży ży wności. Spośród wszystkich inte rwencji, 49 dotyczyło jakości usług
gastronomicznych.
W wyniku podję tych działań kontrolnych stwie rdzono, że 36% inte rwe ncji konsumentów
było uzasadnionych, co potwie rdziły prze prowadzone k ontrole. Je st to wynik niższy w
porównaniu do ubie głe go roku.
145
4.Działania w systemie RASFF (System Wczesnego Ostrzegania o
Niebezpiecznych Produktach Żywnościowych i Środkach Żywienia
Zwierząt).
System R ASFF (System W czesnego Ostrzegania o Nie be zpiecznych Produk tach
Ży wnościowych i Środk ach Żywie nia Z wie rząt) został opracowany i wdrożony na poziomie
wspólnotowym , k tórego zadaniem jest zapobieganie przedostawaniu się niebe zpieczne j
żywności do konsumenta.
Podstawa prawna R ASSF znajduje się w artyk ułach 50-52 rozporządzenia (W E) Nr
178/2002 Rozporządze nie to nadało nowy k ształt system owi, k tóry w Unii Europejsk ie j
funk cjonuje
już
udostępnie nie
od
1979
instytucjom
rok u.
Głównym
k ontrolującym
założe niem
jego
wprowadzenia było
Państw C złonk owsk ich
Unii Europe jskiej
skute czne go narzę dzia, dzię ki k tórem u możliwa byłaby sprawna wym iana informacji na
te mat niebezpie cznej żywności i pasz oraz wsze lk ich działań podjętych w związk u z
identyfik acją zagrożenia. Struktura system u ma charak te r sie ci, k tórą stanowią: Komisja
Europe jska (KE), Europe jski Urząd ds. Be zpie czeństwa Żywności (EFSA), Europe jskie
Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) i 30 państw (wszystk ie Państwa Członkowskie
UE, Lichte nste in, Islandia i Norwe gia).
Na podstawie art.85 ust.2 ustawy z 25.08.2006 r. o bezpie czeństwie żywności i żywienia,
w
Polsce
syste mem
k ie ruje
Główny
Inspektor
Sanitarny,
który
jest
również
odpowie dzialny za prowadzenie i funkcjonowanie Krajowego Punku Kontaktowe go (KPK).
W ram ach R ASSF funk cjonuje dodatkowo Podpunkt KPK, k tóry został powołany w
Głównym
Inspektoracie
W eterynarii.
Nad
funk cjonowanie m
R ASFF
na
poziom ie
wspólnotowym czuwa Kom isja Europe jska, ona ró wnie ż zarządza syste mem.
System R ASFF pozwala zide ntyfikować problem na bardzo wcze snym e tapie , a tym
sam ym umożliwia zm inim alizowanie potencjalnego zagrożenia dla zdrowia k onsume nta.
System działa 7 dni w tygodniu prze z 24 godziny na dobę, aby w przypadku nagłe go
powiadomienia o zidentyfikowanym niebezpie cze ństwie , możliwa była szybka re ak cja i
podjęcie odpowie dnich działań.
Inform acje przesyłane są powiadom ieniami
−
alarmowym , w przypadku gdy żywność lub pasza, która może powodować zagrożenie
dla zdrowia
k onsumenta znajduje
się
na
rynk u i
k onieczne
jest
podję cie
natychm iastowych działań ograniczających ryzyk o,
−
informacyjnym , w przypadku gdy produk t stwarzający pote ncjalne zagroże nie nie
znajduje się na rynku,
−
NEWS – w przypadku gdy jest pode jrzenie, że pojawiło się nowe zagrożenie
spowodowane
daną żywnością,
i/lub m ateriałe m/wyrobem
k ontaktu z żywnością.
146
prze znaczonym
do
W ramach działań podejmowanych w syste mie R ASFF w 2010 rok u prowadzono
postępowanie w ce lu wye lim inowania z obrotu na te renie Gdańska następujących
produk tów nie odpowiadających prze pisom bezpieczeństwa zdrowotnego:
–
Suszone owoce „jabłka k rążki podsuszane ” pochodzące z Chin zawie rające
ponadnormatywną ilość dwutle nk u siark i i siarczynów (związki konse rwujące), Nie
stwie rdzono w obrocie na tere nie Gdańska.
–
Siem ię lniane o nie autoryzowane j ge ne tycznie modyfikacji pn. TR IFFID” FP967
pochodzące z Kanady prod. kanadyjsk ie j. W
wynik u stwie rdzenia zakupu
siem ienia przez Atlantę Poland S.A. na te re nie Gdańsk a prze prowadzono działania
ustalające m ie jsca dystrybucji siemienia. Dalsze działania nie dotyczyły m iasta
Gdańska.
–
Daktyle tunezyjsk ie , w k tórych stwie rdzono obecność m artwych larw we wnątrz
o woców. W wynik u k ontroli wycofano z obrotu na te renie Gdańska 58 opak owań
po 250 g k we stionowane go produk tu.
– Hydrolizowane białk o roślinne z USA, z uwagi na możliwość skażenia bakterią
Salmonella tennessee. Nie stwierdzono w obrocie na te re nie Gdańsk a.
–
Suplem ent die ty pn. Vitam inum B Colfarm, w k tórym stwie rdzono przek roczoną
zawartość barwników - żółcie ni chinolinowe j i cze rwie ni koszenilowe j. W ycofano z
obrotu 20 opak owań.
–
Gruszki w zale wie prod. chińsk ie j, w których stwie rdzono przek roczenie zawartości
cyny. Nie st wie rdzono w obrocie na te re nie Gdańska.
–
Borowik i suszone „Leśne Sk arby” prod. krajowe j, zak westionowane z uwagi na
przek roczoną zawartość grzybów zacze rwionych. W ycofano z obrotu 7 opakowań.
–
Kawa rozpuszczalna NESCAFE prod. NESTLE (Espresso 100g, CO LOMBIE 100g,
ALTA R ICA 100g.), w k tórej była możliwość obe cności fragm entów szk ła . Na
te renie Gdańska nie st wie rdzono obe cności k westionowanej kawy.
–
Kie łbasa surowa długodojrze wająca PIKO K, w k tórej stwie rdzono obecność
bak te rii Salmonella. Kiełbasy nie stwie rdzono w obrocie na te renie Gdańska.
–
Die te tyczny środek spożywczy spe cjalnego przeznaczenia me dyczne go dla k obie t
w ciąży i karm iących piersią, w k tórym stwie rdzono ponadnormatywną zawartość
barwnik a- cze rwie ni allura. W ycofano z obrotu 74 opak owania (po 30 kapsułek ).
–
Przyprawa
do
k urczaka „Złocista”,
prod.
KAMIS,
k tóra
została poddana
napromienianiu. Nie stwie rdzono w obrocie na te renie Gdańska.
–
Szynk a k onserwowa (2 partie ), kiełbasa zie lonogórska, w których st wie rdzono
zm ienione ce chy organole ptyczne. W ycofano z obrotu na te renie Gdańska 12 szt.
k we stionowane j szynki k onserwowe j.
–
More le suszone z Turcji, w których stwie rdzono obecność żywych szk odników.
W ycofano z obrotu 10 opakowań k we stionowanych more li
147
–
De likate sowe file ty śle dziowe w ole ju z wiśnią, 240g, prod. k rajowe j, w k tórych
stwie rdzono przek roczenie dopuszczalne go poziomu histam iny. Nie stwie rdzono w
obrocie na te renie Gdańska.
–
Słone krak ersy o smak u papryki prod. krajowe j, w k tórych stwie rdzono zawyżoną
zawartość dwutlenk u siark i. Nie stwie rdzono w obrocie na te renie Gdańska.
–
Kube czk i szk lane zdobione k alkomanią Cappuccino prod. chińsk ie j, w k tórych
stwie rdzono przek roczone limity m igracji ołowiu i k admu z powierzchni obrzeża. Z
obrotu wycofano 107 k we stionowanych k ubków.
–
Misk a z me lam iny prod chińsk ie j, z uwagi na prze krocze nie poziomu globalne j
m igracji i migracji formaldehydu wycofano z obrotu 11 szt. k we stionowane go
wyrobu.
–
O pakowania k artonowe z Nie m ie c do pakowania chińskie go m akaronu Instant, w
k tórych stwie rdzono m igrację związku 1-hydrok sy-cyk lohe ksylo-fenylo-ke tonu.
Podczas postępowania wy jaśniającego ustalono, ze przedsię biorca prze prowadził
już działania wycofując z obrotu k we stionowane opakowania.
–
Kubk i i mise czki z me lam iny im portowane z Chin, w k tórych stwie rdzono
ponadnormatywną m igrację form aldehydu. Nie stwie rdzono w obrocie na te renie
Gdańska.
–
Szklanki de korowane z m otywem pom arańczy i tulipana prod. chińskiej, w k tórych
obrotu wycofano 1385 k we stionowanych szklanek .
–
Sztućce z me laminy prod. chińskiej, w których stwierdzono ponadnorm atywną
m igrację formaldehydu. Nie stwie rdzono w obrocie na te re nie Gdańska.
–
Łyżka ce dzakowa z C hin, w które j stwie rdzono prze krocze nia dopuszczalnego
limitu
I rzędowe j am iny aromatycznej. Nie stwie rdzono w obrocie na te renie Gdańska.
–
Szklanki de korowane
(ze
szk ła) DEKO R
MIX
prod.
chińsk ie j,
w k tórych
obrotu wycofano 52 k westionowane szk lanki.
–
Kubki dla dzie ci z Chin, w k tórych stwie rdzono m igrację benzenu i alifatycznych
wę glowodorów. Nie stwie rdzono w obrocie na te re nie Gdańska.
–
Sm oczk i dla niemowląt
prod.
włosk ie j,
w
k tórych
stwie rdzono m igrację
nitrozoam in. Wycofano z obrotu na te renie Gdańsk a 7 sztuk k we stionowanych
smoczków.
–
Kie liszki „Szot zdobione ” prod. krajowe j, w k tórych stwie rdzono wysok ą m igrację
ołowiu i kadmu. Wycofano z obrotu na te re nie Gdańska 57 kompletów po 4 szt.
k ażdy.
148
–
Filiżanki z me laminy chińsk ie, w których stwie rdzono prze krocze nie migracji
globalnej i m igracji me lam iny. Nie stwierdzono w obrocie na te re nie Gdańsk a.
–
Misk i z me lam iny chińsk ie, w k tórych stwie rdzono prze krocze nie m igracji globalnej
i migracji me laminy. Nie st wie rdzono w obrocie na te re nie Gdańska.
–
Przybory
k uchenne
z
Tajlandii,
w
których
prze kroczona
była
m igracja
form aldehydu. W ycofano z obrotu na te renie Gdańska 6 szt.
–
Salaterki z me lam iny z C hin w k tórych stwie rdzono przek roczenie migracji
globalnej
–
W ycofano z obrotu na te re nie Gdańska 20 szt.
–
Tale rze płaskie prod. chińskiej, w k tórych stwierdzono prze krocze nie migracji
ołowiu. Nie stwie rdzono w obrocie na tere nie Gdańska.
5.Działania w systemie RAPEX (System informacji i nadzoru nad
bezpieczeństwem produktów).
W ram ach syste mu R APEX, systemu informacji i nadzoru nad be zpiecze ństwem
produk tów podlegających nadzorowi w ram ach kompe tencji Państwowe j Inspe kcji
Sanitarne j, Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsk u w 2010 roku otrzym ał
zgłosze nia dotyczące 83 produk tów, w ce lu przeprowadze nia dochodzenia i ustalenia czy
znajdują się one w obrocie na tere nie Gdańska. Przedmiotowe 83 produk ty nie zostały
zgłoszone do Krajo we go Systemu Informowania o Kosm etykach.
Prze prowadzone przez Państwowe go Powiatowe go Inspek tora Sanitarnego w Gdańsku
postępowanie wyjaśniające wykazało, że powyższe wyroby zak westionowane i zgłoszone
w system ie R APEX nie trafiły do obrotu handlowe go na tere nie miasta Gdańska.
Kontrole dotyczyły następujących preparatów:
1. Ex foliant skin care produk t FEMININ NATURE typ: Pe eling 100- se rial No 061
produce nt: S.C. Laboratoire EMI- Ul. Bugaj 38 PL 26-130 Suche dniow Poland,
2. „C OLO R
EGO Ne w quality system ” – hair colour cream 100ml produce nt :
“Pette non C osme tici”; Via De l Palu, 7/D; 35018 San Matino Di Lupari Italia,
3. Hand & Body Lotion, Strawbe rry & Milk producent: brak danych, nr partii:
0030409, 8697980565616 ek sporter: Kozmoplus Kiya Kozmetik
LTD. STI
Kirazlide re MH.M. Fezi C ak mak cad. Aran Sok . No.2, Tasde len- Istanbul, Turk ey,
4. Sk in- white ning product, Maxi Light Lighte ning & amp: Purifying Body Lotion, nr
partii: FSHP 090228 B producent: N.P. Gandour- CI Zone Industrie lle de
Yopougon 01 BP 4387 Abidjan 01 Ivory Coast,
5. Stillm an' Fre ck le C re am Pak istan,
6. Boots Cotton Buds produce nt: Boots C ompany PLC, Thane R oad, Nottingham ,
NG2 3 AA, United Kingdom 0044(0)115959 1153, nr partii: 5045094290550,
149
7. C reative Play 3in 1 C osm etics- C reate a Face nr partii: 137034 importe r: David
Halsall Inte rnational Limite d Eastham House Copse R oad Flee twood Lancashire
FY7 7NY. United Kingdom,
8. Just for me !- No – Lye Conditioning C rè me Re lax er
roduce nt: Pro- Line
Inte rnational, inc, Dallas TX 7512 USA,
9. “ EGO C OLO R Ne w quality hair”- Hair colour cream, rodzaje: “ Basic
Re d 2”, “Basic Ye llow 11”, “Basic Ye llow 28”. “ Dispe rse
Dispe rse Blue 7”,
produce nt: “Pe ttenon Cosmetici”; Via Del Palu, 7/D; 35018 San Matino Di Lupari Italia,
10.„ Hasty” Line Volum ising/Hi Flier Shampoon volume 300ml producent: “Pe ttenon
C osmetici”; Via De l Palu, 7/D; 35018 San Matino Di Lupari Italia,
11.Alta cosme tica SAR CODES C REME O XI-R EGENERADOR R EAFIR MANTE VN- face
cre am 50m l i 200ml produce nt: “ Joaquin C allizo de molla”; C/ Re naull, 15; 08251
Sabadel ( Barce lona) Spain,
12.FLAXTO NE 250g producent: “Pettenon Cosmetici”; Via Del Palu, 7/D; 35018 San
Matino Di Lupari Italia,
13.C OLOR EGO – Hair colour cre am 100ml produce nt: “Pette non C osmetici”; Via De l
Palu, 7/D; 35018 San Matino Di Lupari Italia,
14.Volume flash Instant Thicke ning Mascara produce nt: R imm el London SW 19 4DR,
15.Double Mascara Volum e black - Suhada, produce nt: Lidl Stiftung & C o KG
Stiftbe rgstrasse 1 D-74167 Neackarsulm Nie mcy,
16.Liquid eyeline r black – Suhada, produce nt: Lidl Stiftung & Co KG Stiftbe rgstrasse
1 D-74167 Neackarsulm Nie mcy,
17.Liftshlift Mascara navy Max Factor – Max Factor, produce nt: Procte r & Gamble UK,
W eybridge, Surre y,
18.Dorepe rol aktiv Mundspray (mouth spray) 50 m l (nr partii 09001/01), Dorepe rol
ak tiv Mundspülung (m outh wash) 200 m l (nr partii 09002/01 oraz 09003/01) –
Dorepe rol, producent: Me dice Arzne im ittel Pütte r GmbH Kuhlowe g 37 58638
Iserlohn/NW,
19.Moon Star He rbat Henna black – Moon Star, nr identyfik acyjny 8906003771027,
produce nt: IZUK C hem icals &am p; Herbals A274, 1st Floor INDL. AR EA PHASE_I,
NEW DELHI-110 020, Indie,
20.Nail polishes „Diamond Tange lo” nr partii EAN: 092834799468, „Diamond Danger
Zone ” nr partii EAN: 092834999803, produce nt: Diamond C osmetics; 10551
N.W .53 Stre et, Sunrise FL 33351, USA,
21.Nail adhe sive – De sign nasil nr partii EAN 8711295605321, produce nt: AM/63,
22.Penis XXL C rem e – Orion, (nr partii 33 06.2012 EAN, kod k resk owy 4 024 144
610334), produce nt Instytut für ange wandte Biochem ie, Hansastr. 87, 49134
W alle nhorst/Lowe r Sax ony,
150
23.Moon Star He rbat Henna Brown – Moon Star (kod k re skowy 8906003771010),
produce nt IZUK C hem icals &am p; He rbals A-274, 1st Floor Ok hla Indl. Are a
Phase-I, Ne w Delhi-110 020, Indie ,
24.Fairwind Nail Polish 18 coral – Marabu Cosmetic (nr partii 190203, kod k resk owy
260064957757), produce nt Atac Dis Ticare t AS O rtaklar Cad. Bahce le r Sok. 9A-18
Me cidiyek öy 80290 Istanbul, Turcja,
25.Nail adhesive Be auty – C MC (k od k resk owy
EAN 4019199610217), produce nt
Se rPaC o Konrad-Zuse -Str. 20 52477 Alsdorf 52112 P.O.Box 1208, Niem cy,
26.Glitter powde r for finge rnails (2powde rs per se t) – Kik BL Beauty Line 01-841200
(Season:209 WGR: 921 O rde r No: 5223000), producent nieznany (Made in
C hina),
e xporte r Ningbo Mascube MPC Industrial Co., LTD. 58 Dagang R oad, Be ilun, Ningbo
315800, Zhe jiang, Chiny,
27.Body Tre at C larifying Skin Beautifying Milk 350 ml – Caring, (nr partii 10019653001), prod. C aring C hem istry Lim ited 5, Jackross Road Ota, Ogun State Nige ria,
28.Bubble bath (for m en) – Sean John unforgivable (nr partii 2K36010000, kod
k reskowy 882739004890), prod. Estee Laude r C ompanies,
29.UV-Ge l Se nsitive Nail Scout (nr partii No 09.2009), prod. European Nail Factory,
Salzhe ck 7, D-56332 Dieblich,
30.Gib he r 88 hand-washing paste de: Handwaschpaste “Gib her 88 hand-washing
paste ” – De r Spe zialist Walter (Article No: 40006200), prod. Paul Voormann
Gm bH, Sie mensstr. 42, 42551 Ve lbert, Nie mcy,
31.Aufhe llercreme , Fair&am p; W hite – C rème Eclaircissante – W hitening Cream –
Fair& White (kod k reskowy: EAN 3 425123 645391), prod. Labo. DER MA, 17,
rue du Colisee , 33-La Te ste, 75008 Paris, Francja,
32.Aufhe llercreme , La C rè me Traitante Eclaircissante, Skin Light – Sk in Light (nr
partii C SL DI5, nume r na zgrze wie tubk i: 01122011), prod. lub je go reprezentant:
Fabrique par Rodis, 04 BP 1282 Abidjan 04-R CI,
33.BILLER ’S
NATUR KO SMETIK
cream
Tee baum-Salbe,
50
ml
–
BILLER ’S
NATURKOSMETIK (nr partii 270161097, article No. 300076050), prod. Biller
Tee fabrik und Naturm ittel, 92253 Schnaitte nbach, Nie mcy,
34.BILLER ’S NATURKOSMETIK cre am Sch warzkümmelsalbe , 50 ml – BILLER’S
NATURKOSMETIK(nr partii 240161022, article No. 300007100), prod. Bille r
Tee fabrik und Naturm ittel, 92253 Schnaitte nbach, Nie mcy
35.Sham poo Hasty [Curl] C UR LY TEASER Curl cleanse r, 300 m l – Alte r Ego (kod
k reskowy 8008277072173, nr partii 28057G18), prod Pe tte non C osm etici S.r.l, S.
Marino di Lupari (PD), W łochy,
151
36.Sham poo Hasty [Slee k] SLEEK BEAUTY Sm oothing cleanse r 300 m l – Alte r Ego
(k od k resk owy 8008277072050, nr partii 27307G17), prod Pe tte non C osmetici
S.r.l, S. Marino di Lupari (PD), W łochy,
37.Sham poon R EMO VING
SHAMPOO
,
350 m l -
Alte r Ego (kod k reskowy
8008277070230, nr partii 3737C05), prod Pe tte non C osm etici S.r.l, S. Marino di
Lupari (PD), W łochy,
38.Balsam Hasty [Sle ek] SLEEK ELEGA NC E Sm oothing balsam 250 ml - Alter Ego
(k od kre skowy 8008277072074, nr partii 25886I18), prod Pe ttenon C osmetici
S.r.l, S. Marino di Lupari (PD), W łochy,
39.Lightening and purifying Oil – Maxi Ligot (kod k re skowy 6 181100 238600, nr
partii 10025477-001), prod. N.P. Gandour, Cote d’Ivoire ,
40.“Trendy Look ” Make up Se t – Euroge ne ral (Kod kreskowy 5391511500598, m ode l
TY 50059), prod. PMS Far East, 202-206, 2/F, Em pire Ce ntre, 68, Moody Road,
Tsim Sha Tsui East, Kowloon, Hong Kong,
41. Hair Tre atment Shampoo – Lauat (nr partii 6088, data produk cji 14.09.2006),
prod. Rainie rs Research & Deve lopment Institute Inc. Me zzanine Le vel, Strata 300
Suite s, P. Gue vara St. Brgy Sta. Lucia, San Juan Metro Manila Philippines,
42. R edmotion by Collage 0/94 Coppe ry Re d, 60 m l – Lakm e (nr partii 10001), prod
“Lakm e Cosmetics S.L.” C / Narcis Monturiol, 37, 08960 Sant Just Desve rn,
Espana,
43. R edemption by Collage 0/95 Auburn Re d, 60 ml - Lakme (nr partii 10001), prod
Espana,
44. R edemption by Collage 0/99 Intense R ed, 60 m l - Lak me (nr partii 10001), prod
Espana,
45.Spatee en Blem ished Skin Moisturize r – Pevonia Botanica (nr partii 10121863 /poj.
50 m l/, 9121814 /poj. 5 ml/) prod. „Peonia Inte rnational, LLC ”, 300 Fe ntree s
BLVD, Daytona Beach, 32114 Florida USA,
46. Brazylian Ke ratyn Treatment – Marcia Teixeira (nr partii MM-24/32-09097, k od
k reskowy
689076
099974,
te rm in
ważności
04/07/2012),
prod.
M&M
Inte rnational, Inc., 125 N. C ongre ss Ale , Suite 17/18, De lray Be ach, FL 33445,
USA,
47.C lassic ayurveda Sham poo – Am la (nr partii 912161, term in przydatności do
użycia 01.12), prod. e.K., Enze ndorf 10, 91235 Harte nste in, Nie m cy, dystrybutor
AMLA Natur Ve rtrie bs GmbH, Schulstrasse 38, 21224 Rosengarten,
152
48.C lassic ayurveda Duschcre me [showe r cre am] – AMLA (nr partii 906151, term in
przydatności do użycia 06.11), prod. e .K., Enze ndorf 10, 91235 Harte nste in,
Nie mcy, dystrybutor AMLA Natur Vertriebs GmbH, Schulstrasse 38, 21224
R osengarten,
49. Novex C hocofinish Silicone W hite C hocolate ” (nr partii 15), „Novex Chococare
W ithe C hocolate” (nr partii 42/1), „Novex C hocofinish Silicone chocolate” (nr partii
32) – prod. „Phitoterapia Biofitogenia Laboratorial Biota, Ltda.”; Estrada Dr Plinio
C asado 1219 Nova Iguacu 26220-098 – R io de Janerio – Brazil,
50.Functional Ke ratin Hair Taming System Blond/Light Wave coloure d “chocolate” –
prod. Global Ke ratin, 5555Ravenswood Road, Fort Lauderdale, FL 33312 USA,
51.C leansing milk – nume r partii 1980 i 20693, prod. “Erifra Srl.”, Via De lle Industrie ,
24040 com un Nuovo, Italy,
52.Special bright sparkling ge l for e ffe cts – ek sporte r “Stargaze r”, 26 Progress way,
C roydon, C R0 4XD,
53. Ke raStraight Treatm ent – prod. Ke rastraight Ltd., Office 404, 4th Floor, Albany
House , 324/326 Re gent stre et, London W 1B 3HH,
54.Harm onie
Re parateur Strong Bleaching Tre atment and Harm onie Re parateur
C rème Eclaircissant Ex trêm e – nr partii 20071116, kod k reskowy 098864005163,
prod.Universal cosm etics, 8R ue Gustava Goulie r, Paris, France 75010 and
Unive rsal cosm etics Inc, 1178 Broadway, Ne w York NY 10001, USA,
55. “Novex C hocofinish Silicone W hite Chocolate” (nr partii 15), „Nove x C hococare
W ithe C hocolate” (nr partii 42/1), „Novex C hocofinish Silicone chocolate” (nr partii
32) –
prod. „Phitote rapia Biofitogenia Laboratorial Biota, Ltda.”; Estrada Dr Plinio Casado 1219
Nova Iguacu 26220-098 – R io de Janerio – Brazil,
56.Functional Ke ratin Hair Taming System Blond/Light Wave coloure d “chocolate” –
prod. Global Ke ratin, 5555Ravenswood Road, Fort Lauderdale, FL 33312 USA,
57.C leansing milk – nume r partii 1980 i 20693, prod. “Erifra Srl.”, Via De lle Industrie ,
24040 com un Nuovo, Italy,
58.Special bright sparkling ge l for e ffe cts – ek sporte r “Stargaze r”, 26 Progress way,
C roydon, C R0 4XD,
59. Ke raStraight Treatm ent – prod. Ke rastraight Ltd., Office 404, 4th Floor, Albany
House , 324/326 Re gent stre et, London W 1B 3HH,
60.Harm onie
Re parateur Strong Bleaching Tre atment and Harm onie Re parateur
C rème Eclaircissant Ex trêm e – nr partii 20071116, kod k reskowy 098864005163,
prod.Universal cosm etics, 8R ue Gustava Goulie r, Paris, France 75010 and
Unive rsal cosm etics Inc, 1178 Broadway, Ne w York NY 10001, USA,
153
61.Ke ratin C omplex Smoothing The rapy – Blond Hair” , Keratin Com ple x Sm oothing
Therapy – Natural Ke ratin Smoothing Treatm ent – For professional use only
produce nt: C opomon Enterprises LLC Boca R aton, FL 888-409-4445,
62.Mascara typ: brown mascara ( nr partii No 1204) kod k resk owy: 8436002470831
produce nt: Italian Cosme tics S.L/ C arlo Di Roma cosme tic S.L 08850 Gava,
Barcelona – Spain,
63.Max i Tone C omplex ion Toning Milk with Vitamin E and Sunscre en nume r partii EXP
Jan 2011 I nume r partii 04Jan09 produce nt: Hawk nad Mfg. Industrie s, Inc.,
Springfield, VA 22150, USA,
64. C ream Ge l nume r partii 01 10, kod kreskowy 4607017940556 produce nt: OO O “
NPO Adeleid” str. Pochtovaja 39, Moscow,
65.Nail Polish BT color 118 – Black nume r partii EAN 676768221188 produce nt:
Be auty Tre ats C osme tics, Los Ange le s C A 90013, Made in U.S.A.,
66.Lipstick # 23 re d- bown produce nt: Hong Kong, Baolishi Cosmetis Co LTD,
67.Lipstick Baolishi/julinna NoNo 2 red, 3 pink , 4 re d, 8 pink , 9 brown, 11 re d and
Baolishi No 70, producent: Hong Kong, Baolishi C osm etis Co LTD,
68.G& G Dynamiclair Lighte ning Beaty C reme
num er partii EXP 14/04/11,
300g,
EA N752301002039 kod kre skowy 081015 „K” Use- by date: 14/04/11 producent:
Garo Hasbanian, 139, R ue Lafayette , 75010 Paris, France,
69.Body W hite HP.3 Body clearing gel nume r partii EXP 08/11, 500m l,
EA N6181100239331, D86984 “K1” be st be for date : 08/11 producent: N.P.
Gandour, 01 BP 4387 Abidjan 01, Ivory Coast,
70.Body W hite HP.3 Body clearing oil producent: N.P. Gandour, 01 BP 4387 Abidjan
01, Ivory C oast,
71.Bio Claire Lighte ning Body C ream nume r partii EXP 04/11, 300g,
EA N6181100231199, 081179 “K1” produce nt: N.P. Gandour, 01 BP 4387 Abidjan
01, Ivory C oast,
72.Lipstick Baolishi/julinna NoNo 2 red, 3 pink, 4 re d, 8 pink, 9 brown, 11 re d and
Baolishi No 70, producent: Hong Kong, Baolishi C osm etis Co LTD,
73.G& G Dynam iclair Lightening Be aty C re me nume r partii EXP 14/04/11,
300g, EAN752301002039 k od k re sk owy 081015 „K” Use - by date : 14/04/11
produce nt:Garo Hasbanian, 139, R ue Lafaye tte , 75010 Paris, France ,
74.Body W hite HP.3 Body clearing gel nume r partii EXP 08/11, 500m l,
EA N6181100239331, D86984 “K1” be st be for date : 08/11 producent: N.P.
Gandour, 01 BP 4387 Abidjan 01, Ivory Coast,
75. Body White HP.3 Body cle aring oil produce nt: N.P. Gandour, 01 BP 4387 Abidjan
01,
Ivory C oast,
154
76.Bio Claire Lighte ning Body C ream nume r partii EXP 04/11, 300g,
EA N6181100231199, 081179 “K1” produce nt: N.P. Gandour, 01 BP 4387 Abidjan
01, Ivory C oast,
77.Mascara ( Brown and blue ) – Lume ne – produkcji Lume ne O y Lasikuja 2, 02780
Espoo Finlandia,
78. Bath Salt “ Bam bo & Kumgat- fre sh Juice produk cji ZAO “Elfa” ul. Sem ji Sosninich
9,
Kijów, Ukraina,
79. Bath salt „ Mango & Mandaryn – Fresch juice produk cji: ZAO “Elfa” ul. Se mji
Sosninich 9, k ijów, Uk raina,
80. Bath Salt „ Papaja & Strawberry” – Fresco produk cji: ZAO “Elfa” ul. Sem ji
Sosninich 9, Kijów, Uk raina,
81.Hem a Miss He len long lash mascara – He ma prod. Swallowfield Alve rdiscott Road
Bideford, De von EX39 4LO, W ie lk a Brytania, dystrybutor HEMA B.V.
Frank emahee rd 2 1101 AN Amsterdam Zwid- Oost, Holandia,
82.Mascara Paris Me mories– prod. Dubaj, Zjednoczone e miraty Arabskie , dystrybutor
Actual C osme tics,Actual products De Koum en 80, 6433 KE Hoensbroe k, Holandia,
83. O pe ra Mascara Carem 2 C olor 2- O pe ra prod. Beauty group srl Industria
C osmetica Via Vespucci 27/29 84012 Angri, Włochy.
W 2010r. Państwowy
Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsku prowadził
postępowanie wyjaśniające dot. wycofania z obrotu handlowego kosmetyku pn.:
Mascara (Blue & Brown) Oriflame, k tóry zawie ra w sk ładzie N-nitrosodiethanolaminę
– substancję klasyfik owaną jako ludzki kancerogen i zabronioną do stosowania w
k osmetykach. Firm a O riflame Poland Sp. z o.o. z siedzibą główną w Warszawie , ul.
Jutrze nki 135 prowadziła działalność handlową na zasadzie sprze daży bezpośre dniej
(k onsultant/sprzedawca – k lie nt). Co za tym idzie, produk ty te j firmy nie były dostę pne w
żadnych placówk ach handlowych. W tok u postępowania wyjaśniającego ustalono, że na
te renie woj. pom orskiego znajduje się filia firm y O riflam e Poland Sp. z o.o. z sie dzibą w
Gdyni, ul. 10-tego Lutego 16 i podlega nadzorowi Państwowe go Powiatowe go Inspek tora
Sanitarne go w Gdyni. Sprawę
przekazano do załatwie nia zgodnie z właściwością
m iejscową.
6.Działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie eliminacji
z rynku „dopalaczy”
W 2010 rok u Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsk u został
włączony do działań m ających na ce lu wye liminowanie z rynk u sprzedaży tzw.
„dopalaczy”.
W
cze rwcu
i
we
wrze śniu, wspólnie z
155
Urzędem Kontroli
Sk arbowe j, Inspek cją
Farmaceutyczną, Policją, Strażą Pożarną prze prowadzono sze re g kontroli w punk tach
sprzedaży dopalaczy. Zorganizowane wspólne działania poszczególnych organów w
dniach zakończenia i rozpoczę cia rok u szkolnego m iały na ce lu utrudnie nie lub wrę cz
unie możliwie nie dostępu dla osób m łodocianych do sklepów z dopalaczami, k tóre były
oferowane do sprzedaży jak o produkty k olek cjonersk ie.
Prze prowadzone działania dotyczyły ośmiu punktów sprze daży „dopalaczy” i osiągnę ły
założony ce l. Cześć punk tów sprzedaży albo nie prowadziły w tych dniach działalności
(były zamknięte ) lub obecność pracowników organów kontrolujących spowodowała
„odstrasze nie ” m łodzieży chcące j kupić w tych dniach „dopalacze”.
Z uwagi na nasilające się przypadk i zatruć substancjam i che micznymi po spożyciu
dopalaczy, z pole cenia Prem ie ra RP Główny Inspektor Sanitarny podjął zde cydowane
działania w ce lu przerwania procederu sprzedaży środków odurzających o nie określonym
sk ładzie chem icznym a oznakowanych jak o wy roby kolek cjone rsk ie . W dniu 02.10.2010r.
Główny Inspek tor Sanitarny wydał de cyzję
podstawie ,
k tórej
pracownicy
o zakazie sprze daży „dopalaczy” na
wszystkich
powiatowych
stacji
sanitarno-
e pide miologicznych w Polsce w tym sam ym dniu przeprowadzili kontrole w obiek tach
sprzedających „dopalacze ” i spowodowali ich zam knię cie, fizyczne zaję cie substancji
ok re ślonych jak o „dopalacze ” poprzez zabranie ich w de pozyt będący pod nadzorem
Państwowe j Inspek cji Sanitarnej, pobierając je dnocze śnie próbki „dopalaczy” do badań
laboratoryjnych, k tóre wyk onuje Narodowy Instytut Leków
ul. C hocimsk a, 00-725
W arszawa.
Działania Państwowe go Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gdańsk u w 2010 roku
były prowadzone w obecności przedstawicie li Policji ( współpraca z Kom endą Miejsk ą
Policji w Gdańsku) i dotyczyły 14 obie któw:
•
Sk le p „EUFOR IA” Gdańsk , ul. W yspiańsk iego 30/13
•
Sk le p „JAMAJCZYK” Gdańsk, ul. O garna 97
•
Sk le p „SMILE SHOP” Gdańsk, ul. Gałczyńskie go 10
•
Sk le p J&S Gdańsk , ul. Klonowa 15
•
Sk le p „C OFFEE SHO P DEVIL” Gdańsk, ul. O brońców W ybrzeża 23
•
Sk le p „KO KO BO NGO ” Gdańsk , ul. Batorego 23
•
Sk le p „KO LEKC JO NER NL” Gdańsk , ul. Rajska 1/5F
•
Sk le p Gdańsk , ul. Podwale Staromiejsk ie 106
•
Sk le p „R ASTAKIOSK” Gdańsk , ul. Polite chniczna 7
•
Sk le p „R ASTAKIOSK” Gdańsk, ul. Żabi Kruk (w podziemnym prze jściu dla
pie szych)
•
Sk le p „KO LEKC JO NER NL 34H” Gdańsk, ul.C ieszyńsk iego 38
•
Sk le p Gdańsk , ul. Grunwaldzk a 76/78
•
Sk le p „ADR ENALINA” Gdańsk, ul.Kilińsk iego róg Kościuszki
156
•
Sk le p „ENER GY SPOT” Gdańsk , ul. Wały Jagiellońsk ie 8
W wyniku przeprowadzonych 67 k ontroli
•
pobrano do badań laboratoryjnych 132 próbki „dopalaczy,”
•
zabrano w de pozyt 115 partii „dopalaczy”.
W wynik u analiz 32 rodzajów „dopalaczy” przeprowadzonych w 2010 rok u, st wie rdzono w
nich obecność substancji wyk azujących działania psychoaktywne ( w preparacie THE
POLISH
POR NSTAR
stwie rdzono
obe cność
amfetaminy),
obe cność
substancji
wykorzystywanych w le cznictwie oraz w wię k szości z nich obe cność niezide ntyfik owanych
z wiązk ów stanowiących zanie czyszczenie, k tóre mogą pochodzić zarówno z syntezy
substancji aktywnych jak i z nie właściwych warunk ów wy twarzania i/lub przechowywania
produk tów gotowych.
W yniki analiz „dopalaczy” przekazano do dalszego postępowania prowadzone go przez
Głównego Inspe ktora Sanitarnego.
Ak tualnie we wszystk ich obiek tach, w k tórych w 2010 roku stwie rdzono sprzedaż
dopalaczy nie prowadzi się działalności w zakresie sprzedaży dopalaczy obe cnie
ok re ślonych jak o „środki zastę pcze” , k tórych sprzedaż zablok owała ustawa z dnia
8.10.2010r. o zm ianie ustawy o prze ciwdziałaniu o zwalczaniu narkomanii oraz ustawy o
Państwowe j Inspek cji Sanitarne j.
Nadzór na sprzedażą „środków zastępczych” zgodnie
sprawowała
Państwowa
Inspekcja
Sanitarna,
co
zapisam i te j ustawy będzie
zostało
uwzględnione
prze z
Państwowe go Powiatowe go Inspe ktora Sanitarne go w Gdańsku w zam ie rzeniach do
re alizacji w 2011 rok u.
7.Współpraca z innymi jednostkami kontrolnymi oraz z mediami w
zakresie przepływu informacji dotyczących zagadnień
bezpieczeństwa żywności i żywienia.
W 2010 rok u Państwo wy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsk u w ramach
działań zapobie gawczych, inte rwe ncyjnych i innych wynikających z potrze by chwili, w
ramach realizacji założeń strategii bezpie czeństwa żywności wzore m lat ubie głych
współpracował z innymi je dnostk ami k ontrolnym i oraz m ediami.
III.7.1Powiatowy Lekarz Weterynarii z siedzibą w Pruszczu Gdańsk im
W 2010 rok u Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny otrzymał informację o
wyk re śle niu z re jestru Powiatowe go Le karza W eterynarii z siedzibą w Pruszczu Gdańskim
−
Pana Henryk a Ste fanowskiego prowadzącego działalność w ram ach MLO na
Targowisku „Zie lony R ynek” w Gdańsku, ul. ul. C ze rwony Dwór oraz
157
−
Pana Franciszka C yman prowadzące go działalność w ram ach MLO na Targowisku
„Zielony R ynek ” w Gdańsku, ul. ul. C ze rwony Dwór
W spólne k ontrole wyk onane w 2010r. dotyczyły następujących obiek tów:
26.08.2010r. kontrola sanitarna w Hipe rmarke cie SELGRO S w Gdańsku, ul. Wodnika 79
dotyczyła oceny znakowania wołowiny i produk tów z wołowiny oraz prze strzegania
t re ace bility w tym obszarze. W skontrolowanym obiekcie m ię so wołowe oraz wyroby z
udziałem m ię sa wołowe go były prawidłowo oznakowane, zgodnie z Rozporządze niem
(W E) nr 1760/2000 Parlamentu Europejsk ie go i Rady z 17.07.2000r. ustanawiające go
system identyfik acji i re je stracji bydła i dotyczącego e tykietowania wołowiny oraz
uchylającego rozporządze nie Rady (W E) nr820/97 (Dz.U. L 204 z 11.08.2000r. Kontrola
dok umentacji wyk azała prawidłowość proce dur zape wniających śledzenie wołowiny oraz
produk tów z wołowiny.
07.12.2010r. k ontrola sanitarna w Magazynie Dystrybucji Artykułów Spożywczych
„Graal” w Gdańsk u ul. Byse wska 18 dotyczyła zarządzania odpadam i pochodzenia
z wie rzę cego nieprzeznaczonym i do spożycia prze z ludzi zaliczonych do kat. III. W wyniku
k ontroli stwie rdzono brak pisemnych procedur sporządzonych w oparciu o zasady
system u HAC CP ok re ślających sposób postę powania z tymi odpadami, brak pisem nej
umowy na odbiór tych odpadów, brak dokume ntów handlowych na odbiór z zak ładu
przedm iotowych odpadów. W szystk ie nieprawidłowości zostały usunię te do 22.12.2010r.
– do tut. Inspek tora przesłano uzupełnioną dok umentację w sprawie prowadzenia
gospodarki odpadam i zwie rzę cym i
nie
przeznaczonym i do spożycia
przez
ludzi
zaliczonych do kat.III.
17.12.2010r. kontrola dotycząca warunków sprze daży karpia żywego w Hipe rm arkecie
C ARR EFOUR w Gdańsku, ul. Schuberta 102A na zgodność z wy tycznymi Głównego
Le karza We te rynarii. Nie prawidłowości nie stwie rdzono.
Zgodnie z ustale niami w 2009r. z Powiatowym Lek arzem W ete rynarii
z siedzibą w
Pruszczu Gdańskim , Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsku otrzym ał
informację o sk reśleniu w 2010r. z re jestru firm transportujących produk ty pochodzenia
z wie rzę cego ośm iu podm iotów, z uwagi na zmianę ich profilu działalności. Trzy spośród
nich, ak tualnie są w re jestrze zak ładów nadzorowanych przez Państwowe go Powiatowe go
Inspe ktora Sanitarnego w Gdańsku.
W 2010 r. prze kazano Powiatowe mu Lek arzowi W ete rynarii z sie dzibą w Pruszczu
Gdańskim następujące sprawy do załatwie nia zgodnie z właści wością :
-
w paździe rnik u 2010r. przek azanie inte rwe ncji klie nta dotyczące j nie właściwe j
jakości m ię sa wie przowego (ropień w m ię śniu) porcjowane j i pak owane j w
Hipe rmarke cie C ARR EFOUR w Gdańsku, ul. Schube rta 102 A
158
-
w listopadzie 2010r. sprawę dotyczącą oceny znakowania produk tu pn. „O woce
m orza z grzybami w aromatycznym sosie Limito” wyprodukowane go we W łoszech
dla LIMITO , ul. Polanki 136/4, 80-322 Gdańsk.
Państwowy
Powiatowy
Inspe ktor Sanitarny w Gdańsk u, zgodnie z §
R ozporządze nia Ministra Zdrowia z dnia 7 k wie tnia 2006r.
4 pkt. 1
w sprawie współdziałania
m iędzy organami Państwowe j Inspek cji Sanitarne j, Inspekcji We te rynaryjne j oraz
Inspe kcji O chrony Środowisk a w zakresie zwalczania chorób zakaźnych (Dz. U. Nr 73,
poz.
516),
system atycznie
przek azywał
m ie się czne
informacje
o
podejrze niu
zachorowania na chorobę zak aźną – wściek liznę osób pok ąsanych przez zwierzęta oraz
zbiorcze
informacje
dotyczące sytuacji e pidem iologiczne j na te renie Gdańsk a
za
poszcze gólne k wartały w rok u.
W 2010r. na te renie Gdańska zanotowano 503 przypadki pok ąsania
ludzi przez
z wie rzę ta, z cze go u 168 osób włączono szczepienie przeciwko wściek liźnie.
Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsk u, prze kazywał Powiatowem u
Le karzowi We te rynarii z sie dzibą w Pruszczu Gdańsk im dane dotyczące właścicieli psów,
k tóre pok ąsały poszkodowanego, w ce lu prze prowadzenia obse rwacji zwie rząt w k ie runk u
wście k lizny. Powiatowy Lek arz We te rynarii z sie dzibą w Pruszczu Gdańskim w żadnym ze
zgłoszonych przypadków nie potwie rdził wystąpienia wściek lizny u zwie rzę cia .
III.7.2Inspekcja Handlowa, Inspekcja Jakości Handlowe j A rtykułów RolnoSpożywczych
W
ramach
współpracy,
sprawy
do
załatwienia
zgodnie
z
kompetencjam i
przekazywano na bie żąco. Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsk u z tym i
inspekcjam i uczestniczył w spotkaniu prze dstawicie li unijnych Dyrek cji Biura ds. Żywności
i W ete rynarii (m isja FVO ), które odbyło się we wrześniu 2010r. i dotyczyło oce ny
sprawowania nadzoru nad bezpie czeństwe m
produkowanej żywności
pochodzenia
roślinnego oraz nad działalnością placówe k handlowych wie lk opowierzchniowych.
III.7.3Straż Miejska
Ścisła współpraca ze Strażą Mie jską m iała m ie jsce podczas trwania Jarmark u
Ś w. Dominika 2010.
III.7.4Media
Na łamach wybrzeżowe j prasy oraz w lokalnych stacjach radiowych i tele wizyjnych
w 2010 roku omawiano następujące zagadnienia:
−
sprawę
lizaków
GLO W
POP
produkcji
chińskiej
dystrybuowanych
prze z
przedsiębiorcę z Gdańska, k tóre wywołały podrażnienie oczu u dwójki dzie ci
płyne m zawartym w patyczkach,
−
uciążliwości spowodowanych nie prawidłową gospodarką odpadami komunalnymi w
re jonie ul. Piwnej 3-4/2 w Gdańsk u,
159
−
nadzoru nad obiek tam i gastronom icznym i w sezonie letnim 2010r.,
−
k ontrole sezonowych punktów gastronomicznych,
−
ś wiadczenie usług gastronom icznych podczas Jarm arku Św. Dom inika 2010 –
czę stotliwość k ontroli, higiena osobista pracownik ów, stan zdrowotności, stwie rdzone
uchybienia sanitarne , porady
dla konsumenta w
zakresie bezpie czeństwa usług
gastronomicznych,
−
obowiązujące przepisy w zak resie sprzedaży grzybów dzikorosnących,
−
k ontrole sklepów z dopalaczami, działania dotyczące e lim inacji z rynku na te re nie
Gdańska „dopalaczy”,
informacja nt.
−
postępowania Państwowe j
Inspekcji
Sanitarnej w
przypadku
pode jrzenia zatrucia pokarmowego.
III.7.5Urząd Miejski w Gdańsku
W 2010 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsk u na zaprosze nie
Prezydenta Miasta Gdańska uczestniczył w czerwcu w dwudniowe j impre zie pod hasłe m
„Zielony we ek end” zorganizowane j na m olo oraz na plaży w Gdańsk u - Brzeźnie .
Prze dstawicie le Państwowego Powiatowe go Inspek tora Sanitarnego w Gdańsk u jak co
roku uczestniczyli w spotkaniu poświę conym om ówieniu założeń organizacyjnych i
programowych Jarmark u Św. Dom inik a 2010. W trak cie trwania Jarm arku Ś w. Dominika,
t j. od 31.07.2010 r. do 22.08.2010 r. odbywały się spotkania zespołu koordynacyjnego
ds. Jarmarku Św.
Dominika mające na celu poprawę organizacji, czuwanie nad
porządkiem i be zpiecze ństwem imprezy zgodnie z kompe tencjam i poszczególnych służb.
W spółpraca z urzęde m Mie jsk im m iała m ie jsce podczas działań na rze cz wye liminowania
z rynku sprzedaży dopalaczy.
III.7.6Inne instytucje
W roku sprawozdawczym 2010 Państwowy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny
współpracował z nastę pującymi instytucjam i:
−
W spólnie z Urzę dem Kontroli Skarbowej, Inspekcją Farm aceutyczną, Policją,
Strażą Pożarną przeprowadzono szereg kontroli w punk tach sprzedaży
dopalaczy. Zorganizowane wspólne działania poszczególnych organów w
dniach zakończenia i rozpoczę cia rok u szk olnego miały na ce lu utrudnie nie
lub wrę cz uniem ożliwie nie dostępu dla osób m łodocianych do sk lepów z
dopalaczami,
k tóre
były
oferowane
do
sprzedaży
jako
produk ty
kole kcjone rskie .
−
Ścisła współpraca z Policją m iała m ie jsce od paździe rnika do końca 2010r. podczas
działań w ce lu wye liminowania ze sprzedaży na tere nie Gdańska dopalaczy.
160
HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY
Państwowa Inspek cja Sanitarna prowadzi nadzór sanitarny nad szkołam i i innymi
placówkami oświatowo – wychowawczymi oraz obiek tami wypoczynku le tniego i
zimowe go.
W 2010r. nadzór sanitarny na te re nie miasta Gdańsk a obe jmował 307 stałych placówek
nauczania i wy cho wania, mieszczących się w 358 obiek tach i 128 placówk ach
wypoczynku dzie ci i m łodzieży. Do placówek tych uczęszczało 87 165 dzie ci.
.
Wykres 1. Liczba placówek w rozbiciu na typy w Gdańsku w 2010r
Państwowa
Inspek cja
Sanitarna k ontroluje
prze strzeganie
przepisów w
zakresie
wymagań higienicznych i zdrowotnych, a w szczególności dotyczących:
•
stanu sanitarno – te chniczne go budynków i pomie szcze ń, w których funkcjonują
żłobki, placówki oświatowo – wy cho wa wcze , szkoły wyższe , ośrodk i wypoczynku
dzie ci i m łodzieży;
•
oceny higienicznej procesu nauczania, tj.: dostosowania mebli do wzrostu uczniów,
rozk ładów zaję ć le kcyjnych, warunk ów zdrowotnych w pracowniach k ompute rowych,
parametrów oświe tle nia, infrastruktury do prowadzenia zaję ć wychowania fizycznego,
oceny warunków higienicznych pobytu dzie ci w szkole;
•
substancji
i
pre paratów chem icznych,
stosowanych w
chemicznych;
•
gabinetów profilak tyki i pom ocy prze dlekarsk ie j w szkołach.
161
szkolnych pracowniach
Higiena Dzieci i M łodzieży
8.Stan sanitarny placówek oświatowo – wychowawczych
W 2010r.
sk ontrolowano 181
placówe k nauczania i wychowania, 34 z nich
znajdowało się w złym stanie sanitarno – te chnicznym .
Najczęście j stwierdzane nieprawidłowości:
•
zły stan te chniczny podłóg (w tym wystę powanie substancji toksycznych w
warstwach podłogowych pomie szcze ń);
•
nie właści wy
stan te chniczny i
wyposażenie pomie szcze ń (sanitariatów, sal
dydak tycznych, korytarzy, sal gim nastycznych z zaple cze m socjalno –
sanitarnym);
•
wyek sploatowane urządzenia sanitarne;
•
zniszczona stolark a okienna, drzwiowa;
•
niezgodne natężenie oświe tle nia e lektryczne go z wymaganiami zawartym i w PN;
•
nieprawidłowa we ntylacja pomieszczeń;
•
nie równa nawie rzchnia dróg, przejść, boisk szkolnych;
•
nieuporządkowany tere n posesji, brudne wyposaże nie placu zabaw;
•
zły stan sanitarno-higieniczny sanitariatów, sal le k cyjnych.
W związku ze st wie rdzonym i uchybieniam i w zak resie czystości i porządk u (stan
sanitarno –
higie niczny), nałożono 3
mandaty karne na łączną k wotę
1000zł.
Nie prawidłowości dotyczące stanu sanitarno – technicznego skutk owały wydawaniem
de cyzji.
W 2010r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku wydał 34 de cyzje
nak azujące
poprawę
stanu sanitarno –
te chnicznego obie któw oraz 39 decyzji
przedłużających te rmin wyk onania zaleceń.
W wynik u działania Państwowe j Inspe kcji Sanitarne j w 2010r. w 161 placówk ach
oświatowo – wychowawczych
oraz 11 szk ołach wyższych prze prowadzono prace
re montowe , k tórych zak re s został prze dstawiony na wyk resie nr 2:
Wykres 2. Zakres remontów, które przeprowadzono w placówkach oświatowo - wychowawczych w
2010r.
162
Je dnym z najwię kszych nie prawidłowości mogących wpływać na zdrowie dzieci
i m łodzieży przebywających w placówk ach oświatowo – wy chowa wczych je st obe cność
toksycznych mate riałów budowlanych (lepik smołowy i papa smołowa) w warstwach
podłogowych. Zakaz stosowania m ateriałów budowlanych e mitujących do powietrza
z wiązk i toksyczne , wpro wadzony został Zarządze nie m Ministra Zdrowia i
O pieki
Społe czne j z dnia 12 m arca 1996r. w sprawie dopuszczalnych stę że ń i natę żeń czynnik ów
szkodliwych dla zdrowia, wydzie lanych przez m ateriały budowlane , urządzenia i elementy
wyposaże nia w pomie szcze niach przeznaczonych na pobyt ludzi (M.P. Nr 19, poz. 231).
Mate riały te powinny być be zwzglę dnie eliminowane z obiek tów budowlanych podczas
prowadzonych prac re montowych.
Działania Państwowe go Powiatowe go Inspektora Sanitarne go w Gdańsku w przeciągu
ostatnich lat spowodowały usunięcie
tok sycznych m ateriałów budowlanych z 38
placówek . W 2010r. działania te skute cznie podjęto w 2 placówk ach oświatowo –
wychowawczych. Nie mnie j je dnak na te renie m iasta Gdańsk a wciąż znajdują się 2
obiek ty,
w
których
stwie rdzono
tok syczne
mate riały
budowlane
w
warst wach
podłogowych:
Ø
Pom orskie Szk oły R zem iosł, Gdańsk, ul. Sobie skiego 90 – wym ieniono podłogi w
salach le kcyjnych na parte rze , I, II pię trze, pozostały do wym iany podłogi na
korytarzach.
Ø
O gólnokształcąca Szk oła Muzyczna I i II stopnia, Gdańsk, ul. Gnilna 4 – wym ieniono
podłogi w salach i na korytarzach w tzw. skrzydle skrzypcowym , w gabinecie
le karskim , w 2 salach kom puterowych i w sali konce rtowej, na korytarzu i w salach
le kcyjnych na parte rze w sk rzydle klas m łodszych,
w salach le kcyjnych i
korytarzach na I i II pię trze, w 2 skrzydłach gitar i instrum entów dę tych. Pozostały
163
do wym iany podłogi na korytarzach i w salach dydak tycznych, w sk rzydle
pianistycznym na parte rze i w pomieszcze niach na III pię trze.
W z wiązk u z powyższym nadal prowadzone je st postępowanie adm inistracyjne m ające
na ce lu usunię cie szkodliwych m ateriałów budowlanych z warstw podłogowych w
placówkach oświatowo – wychowawczych.
W szystk ie placówki oświatowo – wychowawcze zaopatrywane są w wodę z mie jskie j sie ci
wodociągowej, a ściek i odprowadzane są do m ie jskiej sie ci kanalizacyjne j. W obie ktach
zape wniona je st bie żąca zim na i ciepła woda.
W skontrolowanych 181 placówk ach (307 obiek tów w ewidencji), nie stwie rdzono
nieprawidłowości dotyczących właściwych warunków do utrzym ania higie ny osobistej,
zape wniono m ydło w dozownik ach, suszarki do rąk lub rę czniki je dnorazowe , papie r
toaletowy.
III.8.1Warunki nauczania i wychowania
III .8 .1 .1 Ocena warunków higieni cznych pobytu dzieci w szkole
Każdy uczeń potrzebuje dostosowania środowiska do swoje go rozwoju i potrze b.
W szkole podstawowe j zgodnie ze zm ianami w Ustawie z dnia 7 wrze śnia 1991r. o
system ie oświaty (Dz. U. z 2004 Nr 256. poz 2572 z późn. zm.)
uczyć się będą
uczniowie w następujących grupach:
•
dzie ci 5-6 letnie (oddział przedszkolny);
•
dzie ci 6-9 letnie (klasy I-III);
•
dzie ci 9-12 le tnie (k lasy IV-VI).
W ce lu wye liminowania ne gatywnych czynników w środowisku szkolnym, Państwowy
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku zgodnie z wy tycznym i Główne go Inspektora
Sanitarne go w 2010r., dokonał oceny higieny proce su nauczania w 10% szkół
podstawowych bę dących w e wide ncji.
O ce niane szkoły uzyskały liczbę punk tów pomiędzy 101 a 160 (przy maksymalnej
ilości 181 pk t., jaką m ożna uzysk ać), co wskazuje na
stan dobry, ale wym agający
poprawy. Stwie rdzone nie prawidłowości najczę ściej dotyczyły braku: oddzielnego we jścia
do szatni szk olnej dla dzie ci najmłodszych, osobnych sal dla k ażdej grupy w ram ach zaję ć
ś wie tlicowych, dostosowania do wz rostu dzie ci najm łodszych stolików w jadalniach,
stałego dostę pu do wody niegazowane j, wydzielenia na boisku szkolnym osobnego placu
zabaw dla dzieci k las I – III oraz zorganizowania miejsc na pozostawiane przez dzieci
podręcznik i szkolne .
W yniki oce ny higie ny procesu nauczania - uczenia się , omawiano z dyre k toram i szkół
oraz wydawano zale ce nia w celu poprawy. Kontrola w zak re sie higieny procesu
164
nauczania - uczenia się , m iała na ce lu oce nę sytuacji oraz zainte re sowanie i
zainspirowanie k ie rownictwa placówki do działania na rze cz środowisk a szkolnego a także
uświadomienie potrze by inwe stowania w promocję zdrowia uczniów.
III .8 .1 .2 Meble
Właściwe zorganizowanie stanowisk a pracy, z k tórych dzieci i młodzie ż korzystają
przez znaczną część dnia w przedszk olu i szkole, m a duży wpły w na k ształtowanie
prawidłowe j postawy. Nie dostosowanie m ebli do wzrostu uczniów sprzyja powstawaniu
wad postawy, powoduje przeciąże nia niektórych mięśni, a w k onsek we ncji powstawanie
skolioz i innych schorze ń k rę gosłupa.
W ram ach sprawowanego nadzoru sanitarnego nad warunkam i higie niczno - zdrowotnymi
w placówk ach nauczania i wy cho wania, podczas oce ny mebli przedszkolnych i szkolnych
z wracano uwagę na:
•
dostosowanie parame trów funk cjonalnych m ebli do wzrostu dzieci/uczniów;
•
odpowie dnie ze stawie nie mebli;
•
oznakowanie me bli;
•
stan te chniczny m ebli oraz posiadanie prze z nie ce rtyfikatu.
W śród innych działań Inspekcji Sanitarne j zm ie rzających do poprawy
warunków
dostosowania me bli szkolnych do wz rostu uczniów wym ie nić należy także:
•
prowadze nie podczas k ontroli instruktażu dla dyrek torów, nauczycie li i uczniów na
te mat prawidłowe go stanowisk a ucznia/przedszkolaka;
•
zale ce nia wym iany mebli zniszczonych.
W 2010 rok u dokonano oce ny ze stawiania mebli i ich dostosowania do wzrostu dzieci i
uczniów w następujących placówkach:
Tabel a 1.
Ocena dostosowania mebli do wzrostu ucznia/przedszkolaka.
165
W 11 oce nionych oddziałach 3 placówek oświatowo nieprawidłowe zestawie nie i dostosowanie m ebli do
wychowawczych stwie rdzono
wz rostu dzie ci i uczniów. W celu
poprawy nie korzystnej sytuacji w opisanym zak re sie, wydano decyzje administracyjne.
III .8 .1 .3 Ocena rozkładu zajęć lekcyjnych
Zapewnie nie zgodnych z zasadami higieny rozkładów zaję ć lek cyjnych wpływa
k orzystnie na zdolność przyswajania wie dzy i powoduje , iż praca uczniów staje się
bardzie j e fek tywna.
W 2010r. dokonano k ontroli higie niczne go procesu nauczania w 16 placówk ach szkolnych
(92 oddziały). O cenie poddano tygodniowy plan zajęć w 10 szk ołach podstawowych (50
oddziałów), 3 gimnazjach (15 oddziałów) i 3 zespołach k ształcenia podstawowe go i
gimnazjalnego (27 oddziałów).
W
ocenie
prawidłowości
ułożenia rozk ładów zaję ć lek cyjnych brano pod uwagę
następujące kryteria:
Ø
równomierne rozłoże nie zaję ć dydaktycznych w poszczególnych dniach tygodnia;
Ø
zróżnicowanie zaję ć w k ażdym dniu;
Ø
niełącze nie w k ilk ugodzinne bloki zaję ć z te go samego prze dmiotu, z wyjątk iem
przedm iotów, k tórych program te go wymaga.
Niezgodne z zasadami higieny rozk łady zajęć lek cyjnych stwie rdzono w 2 placówk ach
(10 oddziałów). W ce lu wyeliminowania nieprawidłowości w tym zak re sie wydano
zale ce nia pokontrolne oraz wystosowano pisma do dyrek torów szkół.
III .8 .1 .4 Warunki zdrowotne w pracownia ch komputerowych
Państwowa Inspe kcja Sanitarna prowadzi nadzór nad przestrzeganiem warunk ów
zdrowotnych w 125 pracowniach kom puterowych obiek tów szkolnych.
W 2010r.
prze prowadzono k ontrolę 37 pracowni k ompute rowych zlokalizowanych
w 26 szkołach (12 szkół podstawowych, 7 gim nazjów, 2 lice a ogólnokształcące,
5 zespołów szkół).
Podczas k ontroli pracowni kom puterowych oceniano m. in.: wyposażenie stanowisk
k om puterowych w k rzesła obrotowe z re gulowaną wysokością, powie rzchnię blatów,
odległości m ię dzy sąsiadującymi m onitoram i, a tak że wentylację pomie szczeń, rodzaj
oświetlenia i ochronę przed nasłone cznie nie m.
W wynik u prze prowadzonych kontroli nie stwie rdzono nie prawidłowości w pracowniach
k om puterowych.
166
III .8 .1 .5 Warunki do prowadzeni a zajęć wychowania f izycznego
Zaję cia wychowania fizycznego wpły wają na rozwój fizyczny, psychiczny oraz
zdrowie uczniów. Zwię kszają zdolność do pracy um ysłowe j dzieci i młodzie ży, kształtują
obyczaj aktywności fizyczne j i trosk i o zdrowie w ok re sie całego życia.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsk u nadzoruje 121 szk ół różne go typu
(44 szk oły podstawowe ,
15 gim nazjów,
5
lice ów ogólnokształcących,
1
szkoła
ponadgimnazjalna, 13 szkół policealnych, 32 zespoły szkół ogólnokształcących, 11 ucze lni
wyższych).
97 szkół posiada infrastruk turę do prowadze nia zajęć z wy chowania fizyczne go, tj.: sale
gimnastyczne i/lub sale rek reacyjne /zastępcze, boiska. Uczniowie 24 szk ół, k tóre nie
posiadają sali gim nastycznej, ani boiska, korzystają z bazy sportowe j poza placówką.
W 2010r. oceniono warunk i do prowadzenia zaję ć z wychowania fizyczne go w 47
szkołach. Kontrole wyk azały, że 39 placówe k posiada warunk i do prowadze nia zaję ć z
wychowania fizyczne go. W 8 szkołach brak bazy sportowe j, dla uczniów tych szkół
zaję cia prowadzone są w wynaję tych salach gim nastycznych, siłowniach, pływalniach,
boisk ach.
Podczas k ontroli stwie rdzono poprawę wa runków do prowadzenia zaję ć z wychowania
fizyczne go w 24 placówkach szkolnych. W obie ktach tych
zmodernizowano sale
gimnastyczne wraz z zapleczem oraz wybudowano boiska wielofunk cyjne.
W 3 placówk ach w 2010r. stwie rdzono zły stan sanitarno – techniczny pomie szcze ń.
W związku z powyższym wydano de cyzje zarządzające poprawę.
III .8 .1 .6 Ochrona
placów
za baw/terenów
rek reacyjno
-
sportowych
przed
zanie czyszczenia mi odchodami zwierząt
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gdańsku k ontroluje, pod wzglę dem
zape wnienia właściwe j ochrony prze d zanieczyszczeniam i 150 placów zabaw i 97 placów
re k re acyjno – sportowych.
Podczas k ontroli pracownicy
Państwowe j Inspekcji Sanitarnej zwracali uwagę
na
ogrodzenie te re nu, zastosowanie zakazu wp ro wadzania zwie rząt na tere n placówk i i je go
e gzek wowanie, zabezpie czenie piask ownic przyk ryciem w czasie prze rw w użytkowaniu
oraz wym ianę piasku prze d rozpoczę ciem sezonu zabaw w piask ownicy.
W 2010r. w ce lu ogranicze nia ryzyka sanitarne go i poprawy bezpie czeństwa dzieci
k orzystających z placu zabaw/te renów re kreacyjno – sportowych, skontrolowano 138
obiek tów, w tym se zonowe.
167
Prze prowadzono równie ż
ocenę
stanu
sanitarne go piaskownic
w
5
żłobk ach,
37 przedszkolach i 10 placówk ach sezonowych. W sumie skontrolowano 70 piask ownic.
Stan sanitarno – porządk owy skontrolowanych w/ w te renów nie budził zastrzeżeń.
III .8 .1 .7 Oświetlenie elektryczne
Prawidłowe oświe tlenie pom ieszczeń oraz stanowisk pracy ucznia w placówk ach
oświatowo – wychowawczych ma znaczący wpływ na be zpie cze ństwo i higienę nauk i w
środowisku dzie cięco – m łodzieżowym .
Właściwe warunk i do wyk onywania zadań wzrok owych powinny być zape wniane
poprze z odpowie dnie oświe tlenie elek tryczne o parametrach zgodnych z Polsk ą Norm ą.
Kontynuując działania w zakresie badań oświe tle nia e le ktrycznego, Państwowa Inspe kcja
Sanitarna w 2010r. prze prowadziła pomiary w 10 wybranych placówkach oświatowo –
wychowawczych (31 oddziałów).
W yniki
prze prowadzonej w
2010
r.
oce ny
natę żenia oświe tle nia e le ktryczne go
um ieszczono w tabeli poniże j:
Tabela 2. Wyniki oceny natężenia oświetlenia el ektrycznego
OŚWIETLENIE ELEKTRYCZNE
Ocena
Stwierdzone nieprawi dłowości
RODZAJ PLACÓWKI
Żłobek
Przeds zkole
Szkoła Podstawowa
Gimnazjum
Zespół Kształcenia Podstawowego
i Gimnazj alnego
RAZE M:
Ilość placówek
Ilość oddziałów
Ilość placówek
Iloś ć oddziałów
1
4
2
1
3
11
7
4
1
3
1
1
3
7
4
4
2
6
2
6
10
31
8
24
W wyniku badań stwie rdzono, że na 10 skontrolowanych placówe k tylko w 2
obiek tach średnie natę żenie oświe tlenia elek trycznego i równom ie rność oświe tle nia
m ierzone we wszystk ich pom ieszczeniach były zgodne z wym aganiami Polsk ie j Norm y. W
pozostałych 8 placówk ach wartość średniego natę żenia oświe tle nia e lektryczne go nie
spełniała wym agań Polskiej Norm y.
W związku z tym , wydano 8 de cyzji nakazujących poprawę oświe tle nia e le ktryczne go.
9.Nadzór nad substancjami i preparatami chemicznymi,
stosowanymi w szkolnych pracowniach chemicznych
Inspekcja Sanitarna w Gdańsku k ontroluje przestrzeganie prze pisów z zak re su
stosowania substancji i preparatów che micznych w szk ołach oraz uczelniach wyższych.
168
Pod nadzorem znajdują się 44 szkoły (gimnazja, zespoły szkół, licea ogólnokształcące,
szkoły police alne) i 3 ucze lnie wyższe.
Podczas oce ny realizacji wym ogów w zak re sie stosowania niebe zpiecznych substancji
i
preparatów chemicznych w placówk ach oświatowych oraz ucze lniach wyższych
z wracano uwagę na nastę pujące zagadnie nia:
•
ak tualny spis posiadanych substancji i pre paratów chem icznych uwzglę dniający ilość
posiadanych przez placówk ę substancji nie bezpie cznych;
•
posiadanie
k art
charak te rystyki
oraz
prawidłowe
oznakowanie
substancji
i
pre paratów che micznych;
•
odpowie dnie przechowy wanie substancji i preparatów nie bezpie cznych;
•
oznakowanie
substancji
i
preparatów
che micznych
w
sposób
widoczny,
um ożliwiający ich identyfik acje oraz inform ujący o ich nie bezpie czeństwie i
szkodliwości dla zdrowia;
•
udokum entowanie fak tu zapoznania uczniów z kartam i charak te rystyk i substancji
i preparatów che micznych;
•
re gulamin ok re ślający zasady bezpie czeństwa i higieny pracy wy wie szony w
widocznym i dostę pnym m ie jscu w laboratorium /pracowni che miczne j;
•
oznakowanie ogólnym znak iem ostrze gawczym pracowni che miczne j/magazynków
che micznych;
•
zape wnienie środków do udzielania pierwszej pomocy przedm edyczne j w razie
wypadku zgodnie z zaleceniam i zawartymi w kartach charak te rystyk i.
W 2010r. prze prowadzono k ontrole w 20 szk ołach oraz 3 ucze lniach, stosujących do
ce lów dydaktycznych substancje i preparaty chemiczne. W wynik u dokonanych ocen w 2
placówkach oświatowych st wie rdzono nie prawidłowości w zakresie brak u oznakowania
pracowni
chem iczne j,
chem icznych,
niewłaściwe go
prze chowy wania
substancji
braku udokume ntowania fak tu zapoznania się
i
pre paratów
uczniów z
k artam i
charakterystyki pre paratów chemicznych, braku środków do udzielania pie rwsze j pomocy
przedme dyczne j, złe go stanu sanitarno - higienicznego zaple cza pracowni chemicznej. W
z wiązk u z powyższym, dyrek torom szk ół wydano zalecenia usunięcia stwie rdzonych
nieprawidłowości. Z uwagi na narusze nie wym agań sanitarno – higienicznych nałożono
m andat k arny w wysok ości 200 zł.
10.Nadzór nad gabinetami profilaktyki
przedlekarskiej w szkołach
i pomocy
Podobnie jak w latach ubie głych pracownicy Sek cji Higie ny Dzie ci i Młodzieży
dok onali oce ny warunk ów oraz sposobu sprawo wania opiek i zdrowotne j nad uczniami.
169
Na te re nie m iasta Gdańsk a gabinety profilak tyki zdrowotnej i pom ocy przedle karskiej
posiadają
73
szk oły. W pozostałych szk ołach profilaktyczna opiek a zdrowotna
ś wiadczona je st poza te rene m placówk i.
W 2010r. oce nie poddano 37 szk ół, z czego 29 posiada własne gabine ty profilaktyk i i
pom ocy przedle karskiej. W 8 szk ołach opieka zdrowotna nad uczniam i świadczona je st
poza te renem placówe k, w najbliższych zak ładach podstawowe j opiek i zdrowotne j lub w
gabinetach profilak tyki zdrowotne j i pomocy przedlek arskie j innych szk ół. W ze społach
szkół znajdujących się w je dnym budynk u (np. szk oła podstawowa
i gim nazjum), w
więk szości przypadków funk cjonuje je de n gabine t profilaktyk i zdrowotne j
i pomocy
przedlekarskie j.
O piekę medyczną i profilak tykę w placówkach oświatowych sprawuje pielęgniark a.
W wynik u przeprowadzonych kontroli st wie rdzono, że gabine ty spe łniają wym agania
higieniczno – sanitarne , tj.: pomieszczenia wyposażone są w punk ty poboru cie płe j i
zimne j
wody,
przy
umywalk ach
ściany
wyłożone
są
mate riałam i
gładkimi,
nienasiąkliwym i, odpornymi na działanie środków m yjąco - de zynfekcyjnych, podłogi
wykonane są z m ateriałów trwałych, zmywalnych. Stan sanitarno –
te chniczny
skontrolowanych gabinetów nie budził zastrzeżeń.
11.Ocena form dożywiania dzieci w szkołach
Posiłe k w szkole stanowi nie zbędny e le ment racjonalnego żywie nia warunk ujący
prawidłowy rozwój dziecka, je go dobre sam opoczucie i zdolność do pracy. W związku
z długotrwałym pobytem ucznia w placówce k onie czne jest zape wnienie przynajmnie j
je dnego, ciepłe go posiłk u w szk ole .
W e widencji Państwowego Powiatowego Inspek tora Sanitarne go w Gdańsku w 2010r.
znajdowało się 65 stołówe k prowadzących żywie nie w szkołach, w tym 11 obiek tów
funk cjonujących w system ie cateringowym .
W 2010 roku pod kąte m dożywiania skontrolowano 35 szkół. Ciepłe posiłk i wydawało 29
placówek (obiady dwudaniowe wydawane były w 28 placówkach, obiady je dnodaniowe w
1
placówce ).
Z
obiadów
dwudaniowych
skorzystało
3575
dzie ci,
z
posiłk u
jest
również
je dnodaniowe go 20 uczniów.
O prócz
wyda wania
ciepłych
posiłk ów formą
dożywiania
uczniów
organizowanie drugich śniadań oraz wydawanie napojów. Akcją tą re alizowaną prze z 2
placówki oświatowe obję tych było 250 uczniów. Z dożywiania be zpłatne go skorzystało
932 uczniów.
170
12.Ocena warunków wypoczynku zimowego i letniego dzieci i
młodzieży
III.12.1Wypoczynek zimowy
W czasie trwania fe rii zimowych - na te re nie m iasta Gdańska w ok resie
od 15
lutego do 26 lutego 2010r. - Państwowa Inspek cja Sanitarna przeprowadziła ocenę
warunków higienicznosanitarnych w placówkach zim owe go wypoczynk u.
Zimowy wypoczynek zorganizowano w 39 placówkach, ucze stniczyło w nim 4016 dzieci i
m łodzieży.
Prze prowadzono k ontrole
wszystk ich
placówe k,
w
trak cie
których
stwie rdzono,
że wypoczynek zimowy był dobrze zorganizowany, zape wniono be zpieczne i higieniczne
warunki
uczestnictwa
w
zajęciach.
Wszystkie
placówk i
zape wniły
ucze stnikom
wypoczynku opiekę medyczną oraz utrzymane były w czystości i porządku.
Dożywianie ucze stników wypoczynk u zimowego prowadziło 5 placówe k . Nie stwie rdzono
zatruć pokarmowych, zachorowań , wypadków oraz urazów.
W k ontrolowanych placówk ach prowadzono działania edukacyjne dotyczące zapobie gania
grypie sezonowe j i A/H1N1, chorobie m eningokokowe j,
wszawicy, żółtaczce , pale niu
tytoniu.
III.12.2Wypoczynek letni
W 2010r. wypoczynek le tni dla dzie ci i m łodzieży zorganizowano w 83 placówkach
na te renie m iasta Gdańska:
Ø kolonie - 67 placówe k;
Ø wczasy w mieście i półkolonie -16 placówe k.
Z
wypoczynku skorzystało ogółem 4509 dzieci
i
m łodzieży. W
koloniach
uczestniczyło 3749 dzie ci, natom iast w półk oloniach i wczasach w mieście 764 dzie ci.
W czasie trwania wypoczynku letnie go z wyżywie nia skorzystało 3749 uczestnik ów k olonii
oraz 55 uczestnik ów półk olonii. Dzie ci biorące udział w akcji wczasy w m ie ście nie
otrzym ywały żadnego posiłk u.
Podczas przeprowadzonych kontroli sanitarnych stwie rdzono, że wszystk ie placówk i
zape wniły uczestnik om wypoczynku opie kę m edyczną i
ratownik a (w przypadku
k orzystania z k ąpie liska). Odnotowano 34 przypadki zachorowań i 3 przypadk i urazów.
W trakcie k ontroli stwie rdzono nie prawidłowości w 8 placówkach. Nieprawidłowości
dotyczyły najczęście j nie zapewnie nia właściwych warunk ów sanitarno – higie nicznych
oraz złe go stan sanitarno – te chniczne go pomie szczeń. Na osoby odpowiedzialne za
utrzym anie właściwego stanu i warunk ów sanitarnych w placówkach nałożono 8
m andatów k arnych na k wotę 1800 zł. W ydano de cyzje dotyczące poprawy stanu
sanitarno – te chnicznego pomie szcze ń w obiektach wypoczynk u dzie ci i młodzie ży.
171
Podczas trwania wypoczynku zgłoszono 2 interwe ncje na k ie rownictwo ośrodka w związk u
z
wystąpie niem
u
dzie ci
dole gliwości
ze
strony
układu
pokarmowego
oraz
nieprawidłowe go żywienia dzie ci i młodzie ży w stołówce .
W trak cie wypoczynk u dzie ci i m łodzieży Państwowa Inspe kcja Sanitarna pode jm owała
stosowne działania e duk acyjne propagujące właściwe zachowanie uczestnik ów, ze
szczególnym
uwzglę dnieniem
zagadnień
związanych
z
profilaktyką
zak ażeń
przenoszonych drogą k ropelk ową. W kontrolowanych placówk ach pozostawiano mate riały
e dukacyjne w postaci ulotek , płyt CD - poradnik "Bezpie czne lato", "Me ningokoki podstępny wróg".
13.Rozpatrywanie interwencji
Do Se kcji Higie ny Dzie ci i Młodzieży w 2010r. wp łynę ło 13 interwe ncji dotyczących
m . in.: złe go stanu sanitarno - technicznego pomie szcze ń w szkołach, prowadze nia prac
re montowych
podczas
pobytu
dzieci
w
żłobk ach,
nie właściwy ch
warunków do
prowadze nia zaję ć w prze dszkolach, nie prawidłowości w rozk ładach zaję ć le kcyjnych.
W wyniku podję tych działań kontrolnych stwie rdzono, że 10 interwe ncji było zasadnych.
14.Współpraca z instytucjami, samorządem gmin
Państwowy Powiatowy Inspek tor Sanitarny w Gdańsku współpracuje z W ydziałem
Edukacji Urzędu Mie jsk ie go w Gdańsku, Dyre kcją R ozbudowy Miasta Gdańsk a, Gdańsk im
Ze społe m Żłobk ów, dyre ktoram i szkół oraz re ktoram i uczelni wyższych. W ce lu podję cia
działań dotyczących poprawy stanu sanitarno – te chniczne go nadzorowanych placówek
do w/ w instytucji skierowano 28 pism .
W trosce o bezpie czeństwo dzieci i młodzie ży, w trakcie trwania le tniego wypoczynk u,
podjęto ścisłą współpracę z
Kuratorium
Oświaty
w Gdańsk u, w
wyniku k tóre j
przeprowadzono wspólne kontrole .
W
dniu 23 k wie tnia 2010r. prze dstawicie l Państwowego Powiatowe go Inspektora
Sanitarne go w Gdańsku uczestniczył także w debacie pt. „C zy bę dzie wię ce j przedszkoli?
Placówki publiczne i nie publiczne w Gdańsku” zorganizowane j prze z Wydział Edukacji
Urzędu Mie jsk iego w Gdańsku. W spotkaniu ucze stniczyli Pre zyde nt Miasta Gdańsk a,
Dyre ktor Wydziału Eduk acji Urzędu Miejskiego, przedstawicie l Kome ndanta Państwowe j
Straży Pożarnej w Gdańsku oraz dyrek torzy przedszk oli i żłobk ów. Narada dotyczyła
powsze chności wy cho wania przedszk olnego jako je dnego z obszarów polityk i e dukacyjne j
m iasta Gdańska.
IV.OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA
172
1.Działalność Oświatow o Zdrowotna Państwowej Inspekcji
Sanitarnej
Sek cja Oświaty Zdrowotne j i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno Epide miologiczne j w Gdańsk u zajmuje się sze roko pojętą działalnością dydak tyczną,
wychowawczą, inform acyjną, programową.
•
Podejmuje intensywne działania na rze cz zapobiegania chorobom i promuje
zdrowy styl życia poprzez ak cje i festyny prozdrowotne , konfere ncje, szkolenia,
wdrażanie programów prozdrowotnych dla przedszkoli i
szkół wszystk ich
szczebli, nadzór nad działaniami oświatowo – zdrowotnym i w placówk ach
nauczania i wychowania, wypoczynk u letnie go i zimowego dzie ci i młodzieży oraz
w placówk ach służby zdrowia.
•
Inicjuje i wyt ycza k ierunki przedsię wzię ć prozdrowotnych zmierzających do
zaznajamiania społe czeństwa z
czynnikam i szkodliwymi dla zdrowia oraz
me todami zapobiegania chorobom.
•
Prowadzi działalność oświatowo – zdrowotną poprzez popularyzowanie zasad
higie ny i racjonalnego żywie nia, me tod zapobiegania chorobom , udzie lanie porad
i
informacji
w zak re sie e lim inowania
ne gatywnych
czynników i
zjawisk
fizycznych, chemicznych, biologicznych m ających wpły w na zdrowie ludzk ie oraz
um ie ję tności udzielania pie rwszej pom ocy.
•
Nadzoruje i oce nia działalność oświatowo – zdrowotną prowadzoną przez placówk i
nauczania i wychowania, zakłady opieki zdrowotnej oraz udziela pomocy w
prowadzeniu te j działalności.
Głównym ce lem działalności oświatowo – zdrowotne j i promocji zdrowia Państwowe j
Inspe kcji Sanitarne j je st dążenie do osiągnięcia pożądanych norm zdrowotnych poprze z
działania um ożliwiające zachowanie lub przywracanie be zpiecze ństwa zdrowotnego ludzi,
poprawę
i
utrzym anie
zdrowia
społecze ństwa
i
k ształtowanie
w
tym
zakresie
prawidłowych postaw i zachowań.
Do podstawowych zadań Sek cji Oświaty Zdrowotne j i Promocji Zdrowia należy:
•
rozpoznawanie i ok reślenie potrzeb zdrowotnych w re jonie działań,
•
wdrażanie oraz nadzorowanie re alizacji k rajowych, woje wódzk ich i lokalnych
programów prozdrowotnych,
•
udzielanie pom ocy m etodycznej i m erytorycznej oraz organizacyjne j zak ładom
opiek i zdrowotne j, placówkom nauczania i wy cho wania w re alizacji zadań
prozdrowotnych,
•
organizowanie i prowadzenie szk ole ń me todycznych i m erytorycznych związanych
z re alizacją programów e duk acyjnych,
173
•
prowadze nie poradnictwa me todyczne go i m erytorycznego oraz udostę pnianie
pom ocy dydak tycznych,
•
prowadze nie prac adm inistracyjno-biurowych, analiz i sprawozdawczości,
•
k oordynowanie działań oświatowo – zdrowotnych i prom ujących zdrowie ,
•
współpraca
z
jednostkam i
sam orządowym i,
instytucjami
publicznym i,
organizacjami pozarządowym i oraz se ktorami prywatnym i, na rze cz e duk acji
zdrowotne j i promocji zdrowia.
•
dystrybucja mate riałów oświatowo-zdrowotnych,
•
współpraca z innymi oddziałam i i se kcjami Powiatowe j Stacji Sanitarno –
Epide miologiczne j w Gdańsku.
Pracownicy Sek cji Oświaty Zdrowotne j i Promocji Zdrowia Powiatowe j Stacji Sanitarno Epide miologiczne j w Gdańsku obe cnie realizują nastę pujące program y edukacyjne :
1. "Trzymaj Formę " - program edukacyjny o zasięgu krajowym , dotyczący zdrowe go
żywie nia
i
ak tywności
fizycznej
realizowany
od
2006
rok u
w
szk ołach
podstawowych oraz gimnazjalnych.
2. K rajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobie gania Zak aże niom HIV – k rajowy
program e dukacyjny, re alizowany różnym i formam i od 1993 rok u. Program
adre sowany je st do ogółu społe czeństwa.
3. "W olność O dde chu - Zapobiegaj Astm ie " - k rajowy program edukacyjny kierowany
do dzie ci z klas I-III szkół podstawowych oraz do rodziców i nauczycie li,
re alizowany od 2006 roku.
4. Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Pale nia Tytoniu w Polsce - program
o
zasię gu
krajowym ,
re alizowany
od
2008
rok u.
Kie rowany
do
ogółu
społe czeństwa.
5. "C zyste powie trze wok ół nas" - przedszkolny program antytytoniowy o zasięgu
k rajowym , kierowany do dzie ci w wiek u 5 - 6 lat uczęszczających do prze dszkoli i
oddziałów przedszkolnych w szkołach oraz do rodziców i nauczycieli, re alizowany
od 2009 roku.
6.
„Nie pal przy mnie , proszę ” - k rajowy program antytytoniowy, k ie rowany do
uczniów szk ół podstawowych, realizacja programu rozpoczę ła się w roku szkolnym
2009/2010.
7. „Znajdź właściwe rozwiązanie” - program antytytoniowy o zasięgu krajowym ,
k ierowany do uczniów szkół gim nazjalnych i starszych k las szkół podstawowych,
re alizacja program u rozpoczę ła się w rok u szk olnym 2009/2010.
8. „W ybie rz życie – Pierwszy k rok” - program k rajowy, kie rowany do uczniów szk ół
ponadgimnazjalnych, poświę cony profilak tyce raka szyjki macicy, realizacja w woj.
pom orskim rozpoczę ła się w rok u szkolnym 2009/2010.
174
9. "C o C i chodzi po głowie" - program woje wódzki, re alizowany od 2009 roku,
k ierowany do rodziców dzie ci prze dszkolnych, uczniów szkół podstawowych i ich
rodziców, organizatorów i opiekunów wypoczynk u dzieci i młodzie ży, dyrek torów
placówek opiek uńczo - wychowawczych.
10.„Grypa – zagrożenie pandem ią” – program lokalny, adre sowany do uczniów szkół
podstawowych i ich rodziców i opiek unów, re alizowany od 2010 roku.
11.Profilaktyk a raka pie rsi - obecnie program lok alny, od 2008 roku realizowany w
oparciu o k rajowy program "R óżowa wstążeczk a", które go re alizację zakończono
w 2007 roku. Kie rowany do uczennic szk ół ponadgimnazjalnych.
12. „Gruźlica – choroba społeczna” – program lokalny, adre sowany do uczniów szkół
ponadgimnazjalnych i ich rodziców i opiekunów, realizowany od 2010 rok u.
O prócz wyże j wym ienionych programów e dukacyjnych Sekcja O światy Zdrowotne j i
Prom ocji Zdrowia organizuje coroczne ak cje i fe styny prozdrowotne :
W
•
Międzynarodowy Dzień W alk i z Rak iem - 4 luty
•
Ś wiatowy Dzień Zdrowia - 7 k wie tnia
•
Fe styn „Zie lony We ekend – Ek ologiczna Sobota” – 30 m aja
•
Ś wiatowy Dzień bez Tytoniu - 31 maja
•
Fe styn „Do Sopotu Po Zdrowie” – 18 lipca
•
Punkt informacyjny na Jarm arku Dom inikańskim – sierpie ń
•
Ś wiatowy Dzień Se rca – 30 wrze śnia
•
Miesiąc Profilak tyk i Rak a Pie rsi - paździe rnik
•
Ś wiatowy Dzień W alki z Rakiem Pie rsi - 17 paździe rnik
•
Ś wiatowy Dzień O steoporozy - 20 październik
•
Ś wiatowy Dzień R zucania Pale nia - 3 czwartek listopada
•
Ś wiatowy Dzień C uk rzycy – 14 listopada
•
Ś wiatowy Dzień Pam ięci o Ofiarach W ypadków Drogowych – 16 listopada
•
Ś wiatowy Dzień W alki z AIDS - 1 grudnia
•
Tydzie ń Walki z Gruźlicą i C horobam i Płuc - 1-8 grudnia
trak cie
organizowanych ak cji prozdrowotnych
pracownicy
Sek cji
O światy
Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowe j Stacji Sanitarno - Epidemiologiczne j w
Gdańsku
w
przygotowanych
punktach
informacyjnych
pro wadzą
rozdawnictwo
m ateriałów oświatowo-zdrowotnych oraz udzie lają porad dotyczących zdrowe go stylu
życia,
szkodliwości
palenia
tytoniu,
profilak tyki
rak a
szyjki
m acicy,
zak ażeń
m eningokokowych, kleszczowego zapalenia m ózgu, HIV/AIDS. Prze prowadzają również
pom iary ciśnie nia tę tnicze go k rwi oraz poziom u tle nku wę gla w wydychanym powie trzu z
płuc u osób narażonych na dym tytoniowy, we współpracy z pracownikam i O ddziału
175
Prze ciwepidem iczne go Powiatowe j Stacji Sanitarno - Epide miologicznej w Gdańsku
wykonują pom iary poziomu gluk ozy we k rwi oraz poziomu choleste rolu we k rwi.
2.PROGRAMY EDUKACYJNE
IV.2.1Program „Trzymaj Formę”
Program
edukacyjny
poświę cony
promocji
zasad zbilansowanej
diety
oraz
ak tywności fizycznej. Polska nale ży do krajów o częstym wystę powaniu chorób
dietozale żnych (choroby uk ładu k rążenia, nowotwory, cuk rzyca, oste oporoza). O koło
20% ludności dorosłe j m a otyłość i ok oło 10% ogółu populacji dzie ci i młodzieży w wie ku
szkolnym cie rpi z powodu nadwagi i otyłości. Z wyników badań prowadzonych w naszym
k raju wynik a, że zaledwie 30% młodzie ży uczestniczy w zaję ciach poprawiających
sprawność fizyczną w czasie wolnym od zaję ć.
W związku z powyższym Główny Inspektor Sanitarny, odpowiedzialny za zdrowie
publiczne w Polsce , w dniu 24 k wie tnia 2006 r. powołał Ze spół ds. Opracowania i
W drożenia "Krajowe go
Programu Zapobiegania Nadwadze,
Otyłości
i
C horobom
Prze wlek łym", w sk ład k tórego we szli:
•
przedstawicie le Ministe rstwa Eduk acji Narodowe j i Sportu,
•
pracownicy Państwowe j Inspek cji Sanitarnej,
•
przedstawicie le nauki,
•
specjaliści zajm ujący się e duk acją zdrowotną i promocją zdrowia,
•
przedstawicie le stowarzyszeń przem ysłu spożywcze go.
W wyniku prac ze społu podjęto de cyzję o rozpoczęciu re alizacji program u e duk acyjnego
dotyczącego promowania zasad zdrowe go żywie nia i aktywności fizyczne j. W efek cie
Państwowa Inspek cja Sanitarna od 2006 r. podję ła inicjatywę wdrażania programu
e dukacyjne go
pt.
"Trzymaj
Form ę"
w
zainte re sowanych
program em
szkołach
gimnazjalnych i podstawowych.
Głównym i ce lami programu są:
A. Edukacja młodzie ży szk olnej w zak re sie trwałe go kształtowania prozdrowotnych
nawyk ów poprzez promocję aktywności fizyczne j, zasad zdrowego stylu
życia i zbilansowane j die ty, w oparciu o odpowiedzialność indywidualną i
wolny wybór jednostki.
B. Posze rze nie wie dzy dotyczące j zachowań k onsume nck ich, dostarczenie wie dzy i
umie jętności k orzystania z informacji zamie szczonych na opakowaniach
produktów spożywczych.
C . Uświadomienie uczniom potrze by ak tywności fizyczne j (zarówno w ramach zaję ć
szkolnych, jak i re kreacji) i je j wpływu na zdrowie .
176
D. Naucze nie m łodzieży podstawowych zasad dopasowania sposobu odżywiania do
stylu życia (zróżnicowana i zbilansowana e ne rgetycznie dieta - posiłek
wartościowy, a nie kaloryczny).
Konsek wencją re alizacji programu m a być poprawa stanu zdrowia młodych ludzi
poprze z świadom e wybie ranie zdrowe j żywności, stosowanie zasad zbilansowane j die ty i
wzrost ak tywności fizycznej.
Partnerzy Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidem iologicznej w Gdańsku przy re alizacji
program u:
•
Fundacja Profilak tyk i Otyłości i Nadwagi „Sylwe tka Trójm iasta”,
•
Instytut Żywie nia i Żywności Gdańskiego Uniwe rsyte tu Me dycznego,
•
Ak ade mia W ychowania Fizycznego w Gdańsku,
•
Instytut Matki i Dziecka w Warszawie ,
•
Ministe rstwo Eduk acji Narodowe j,
•
Szkoła Głó wna Gospodarstwa W ie jsk iego w Warszawie ,
Program adresowany jest do uczniów k las I-III szk ół gim nazjalnych i IV-VI szk ół
podstawowych oraz do ich rodziców. Do realizacji programu w roku szkolnym 2009/2010
zgłosiły się 54 szkoły, w tym 20 szkół podstawowych i 34 szkoły gimnazjalne . Program em
zostało obję tych 4.880 uczniów. Realizatoram i program u w szkołach byli nauczycie le
różnych przedm iotów m.in. wychowania fizycznego, biologii, przyrody, che mii, pe dagodzy
oraz pielęgniark i środowiska szkolne go, logopeda, nauczycie l nauczania zinte growanego,
re habilitant, nauczyciele wychowania te chnicznego, nauczycie l j. polsk iego, nauczycie l
geografii.
Spośród 54 szk ół, 28 szk ół re alizowało program me todą proje ktu, pozostałe realizowały
innym i sposobami (wysta wy, konkursy plastyczne, festyny, ape le, lek cje poświę cone te j
te matyce , itp.). W ram ach wdrażania i nadzoru nad re alizacją IV e dycji program u w roku
2010 przeprowadzono 23 wizytacje w szkołach podstawowych i gimnazjalnych. W ramach
oceny re alizacji IV e dycji programu „Trzymaj Formę ” przeprowadzono 23 wizytacje. W
ramach wprowadzania V edycji programu (na rok szkolny 2010/2011) przeprowadzono
15 wizytacji w szk ołach podstawowych i gim nazjalnych.
W roku 2010 w ram ach IV edycji programu zorganizowano dwuk rotnie warsztaty
k ulinarne
dla
gimnazjalnych.
szkolnych
Szk olni
koordynatorów
k oordynatorzy
programu
programu
ze
szkół
„Trzym aj
podstawowych
Form ę”
ze
i
szkół
przystępujących po raz pierwszy do re alizacji program u zostali indywidualnie przeszkoleni
w zak resie me todyk i realizacji program u. Wszyscy koordynatorzy otrzymali m ateriały
e dukacyjne
do
realizacji
programu. Zorganizowano tak że
k oordynatoram i program u, inaugurującą IV e dycję programu.
177
naradę
ze
szkolnym i
W dniu 8.11.2010r. zorganizowano szkolenie dla szk olnych k oordynatorów w ramach
wprowadze nia V e dycji program u na rok szkolny 2010/2011. W trakcie szkolenia
przekazano re gulamin konkursu oraz mate riały e duk acyjne. Zorganizowano tak że naradę
ze szk olnym i koordynatoram i, inaugurującą V e dycję program u.
Pracownicy Se kcji O ZiPZ Powiatowe j Stacji Sanitarno- Epidemiologiczne j w Gdańsku
uczestniczyli,
jak o
zaproszeni
goście
w
ak adem ii
zorganizowanej
w
ramach
podsumowania realizacji IV e dycji programu „Trzym aj Formę ” w Szkole Podstawowe j Nr
29 w Gdańsku. W programie przygotowano liczne k onkursy, insce nizacje , wystawy prac
plastycznych,
re cytacje
wie rszy
autorstwa
uczniów,
prezentacje
m ultime dialne ,
przygotowywanie prostych zdrowych potraw oraz ich degustacja, gry i zabawy sportowe
oraz wie le innych.
Powiatowa Stacja Sanitarno – Epide miologiczna w Gdańsku od 5 lat współpracuje z
Fundacją Profilak tyki Otyłości i Nadwagi „Sylwe tk a Trójm iasta”. W spólnie organizowane
są kilk a razy w roku festyny na te re nie Gdańska i Sopotu, podczas których propagowany
je st od 4 lat program „Trzymaj Form ę”, wyk onywane są pomiary BMI, analiza składu
ciała (ok reślanie zawartości tkank i tłuszczowe j, m ię śniowe j i wody w organizmie),
udzielane są porady oraz prowadzone rozdawnictwo m ateriałów oświatowo- zdrowotnych
na te mat zdrowego odżywiania oraz zdrowe go stylu życia. Ta te matyk a poruszana była
na wszystk ich organizowanych przez Powiatową Stację Sanitarno-Epide miologiczną w
Gdańsku ak cjach, impre zach i fe stynach prozdrowotnych.
W
ramach programu „Trzym aj Formę” w roku 2010 pracownicy
Se kcji Oświaty
Zdrowotnej i Prom ocji Zdrowia Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidemiologiczne j w
Gdańsku:
- współorganizowali happening antytytoniowy ph. „Czyste powie trze wok ół nas” w
O grodzie Zoologicznym w Gdańsku – O li wie w dniu 29 maja 2010r. W czasie happeningu
przygotowano punkt inform acyjny, w k tórym udzie lano inform acji dotyczących zdrowego
stylu życia, prowadzono dystrybucję mate riałów oświatowo - zdrowotnych, wyk onywano
bezpłatnie pomiary ciśnie nia tę tnicze go k rwi (100 pomiarów), poziomu gluk ozy we krwi
(150 pom iarów), poziomu choleste rolu we k rwi (50 pomiarów), poziomu tle nku wę gla w
wydychanym powietrzu u osób palących tytoń, prze prowadzano konkursy i quizy dla
dzie ci i dorosłych o te matyce dotyczące j zdrowe go stylu życia.
- uczestniczyli w fe stynie prozdrowotnym zorganizowanym w Gim nazjum nr 11 w
Gdańsku w ramach szkolne go dnia profilak tyki ph. „Młody wolny od używe k” w dniu 21
m aja 2010 r. Przygotowano punk t inform acyjny, w k tórym udzielano różnych porad i
wsk azówe k oraz rozdawano m ateriały edukacyjne i inform acyjne , wyk onywano pomiary
ciśnie nia tę tnicze go k rwi (70 pomiarów) oraz poziom u tlenku wę gla w wydy chanym
powietrzu u osób palących tytoń (38 pomiarów). O bchody Szkolnego Dnia Profilak tyki
178
m iały na ce lu posze rzenie wie dzy uczniów na tem at zagrożeń społe cznych, k onsek we ncji
używania środków odurzających, palenia tytoniu oraz zaprezentowanie przystępne j dla
dzie ci i m łodzie ży, alternatywne j ofe rty zdrowe go stylu życia z wykorzystaniem
ak tywności fizyczne j i zdrowej die ty.
- ucze stniczyli w festynie rodzinnym ph. „Gdańskie Dni Sąsiadów” w Szk ole Podstawowe j
nr 65 w Gdańsk u w dniu 23 m aja 2010 rok u. Przygotowano punk t informacyjny, w
k tórym wyk onywano pom iary ciśnie nia tę tnicze go krwi (47 pomiarów), poziom u tlenku
węgla w powie trzu wydy chanym z płuc u osób palących tytoń (45 pomiarów), udzielano
porad i prowadzono dystrybucję m ateriałów edukacyjnych.
- uczestniczyli w ak cji prozdrowotne j w Gimnazjum nr 2 w Gdańsku w ramach Szkolnego
Dnia Profilaktyk i w dniu 02 czerwca 2010r. W przygotowanym punk cie informacyjnym
wykonywano pomiary ciśnie nia tę tnicze go krwi (50 pom iarów) oraz poziomu tlenku wę gla
w wydychanym powie trzu u osób palących tytoń (20 pom iarów). Prowadzono tak że
dystrybucję
m ateriałów
e duk acyjnych
dotyczących
szk odliwości
palenia
tytoniu,
sposobów wy jścia z nałogu oraz udzielano porad dotyczących zdrowego stylu życia i
profilaktyk i chorób.
- uczestniczyli w dniach 12-13 cze rwca 2010r.wspólnie z Fundacją „Sylwe tka Trójm iasta”
w fe stynie ph. „Zie lony W eekend 2010” na m olo w Gdańsk u – Brze źnie, zorganizowanym
przez Urząd Miasta Gdańska. Przygotowany został punk t informacyjny, w k tórym
udzielano informacji
dotyczących
zdrowego stylu
życia,
prowadzono dystrybucję
m ateriałów oświatowo – zdrowotnych (900), wyk onywano bezpłatnie pom iary ciśnie nia
tę tnicze go k rwi (600), poziomu glukozy we k rwi (250), poziomu tle nk u wę gla w
wydychanym
powie trzu
z
płuc u
osób narażonych
na
dym
tytoniowy
(120),
przeprowadzano quizy o dla dzieci tematyce prozdrowotnej, wyk onywano pomiary BMI,
analizę sk ładu ciała, udzie lano porad dot. zbilansowane j die ty oraz profilaktyki chorób.
O be jrze ć można było ró wnie ż pre zentację dotyczącą działalności Powiatowe j Stacji
Sanitarno – Epide miologiczne j w Gdańsk u, w tym tak że na te mat programu „Trzymaj
Formę”.
- zorganizowali wspólnie z Fundacją Profilaktyk i O tyłości i Nadwagi „Sylwetk a Trójmiasta”
w dniu 24 lipca 2010r. fe styn „Do Sopotu Po Zdrowie” w ram ach prom ocji program u
„Trzymaj Form ę”. W czasie festynu uczono te chniki chodze nia z kijkami Nordic – W alk ing,
prowadzone były k onsultacje le karzy różnych specjalności, przygotowano de gustację
surówe k i innej zdrowej ży wności, prowadzono rozdawnictwo m ateriałów e dukacyjnych
dot. zbilansowane j diety i profilaktyk i chorób (500), przeprowadzano pom iary ciśnie nia
tę tnicze go krwi (400) oraz poziomu cuk ru (250) i choleste rolu we k rwi (90), poziomu
179
tle nku wę gla w wydychanym powie trzu z płuc u osób palących tytoń (50). W yk onywane
były tak że pom iary BMI oraz analiza sk ładu ciała.
- zorganizowali wspólnie z Mie jsk im O środkie m Sportu i Rek re acji w Gdańsku oraz
Gdańskim Ce ntrum Profilak tyki Uzale żnień fe styn z ok azji Świato we go Dnia Se rca w
Park u Reagana w Gdańsku w dniu 26 września 2010r. Pracownicy Se kcji O światy
Zdrowotnej i Prom ocji Zdrowia oraz Oddziału Prze ciwe pide micznego Powiatowe j Stacji
Sanitarno – Epidemiologiczne j w Gdańsku przygotowali punkt informacyjny, w k tórym
udzielali porad i rozdawali materiały e duk acyjne (300) dot. zdrowe go stylu życia, zalet
ak tywności fizyczne j, szk odliwości pale nia tytoniu, nadciśnienia tętniczego oraz prowadzili
bezpłatne pomiary
poziomu glukozy we krwi (150), ciśnie nia tę tniczego k rwi (170) oraz poziomu tle nk u
wę gla w wydychanym powie trzu z płuc u osób palących tytoń (50).
Program „Trzymaj Formę ” został także zapre zentowany podczas k onfe rencji pt.
„Medycyna szk olna, jako narzę dzie rozwoju syste mu opiek i nad dzie ck ie m w wie ku
szkolnym do 2013r.” zorganizowane j przez W ydział Spraw Społe cznych Urzędu Miasta
Gdańska.
Konfe rencja
została
zorganizowana
w
ce lu
przedstawienia
działań
profilaktycznych i programów prozdrowotnych re alizowanych prze z różne instytucje ,
sk ie rowanych do szk ół wszystk ich szcze bli. Efe ktem ma być poprawa współpracy
instytucji zajmujących się zdrowie m dzieci w wiek u szk olnym i przygotowanie planu
działań profilaktycznych finansowanych przez Urząd Miasta Gdańska w obszarze
m edycyny szk olne j na k olejne lata. W trak cie konfe re ncji wie lok rotnie podk reślano, iż
je dnym z najczęstszych problem ów me dycyny szkolne j jest nadwaga, otyłość lub
niedowaga wś ród dzie ci. Sk łania to do rozsze rzenia programu „Trzymaj Formę ”’ na
k ole jne
szk oły
podstawowe
oraz
do
re alizacji
programu
przez
k ole jne
lata.
Prze dstawicie le Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidem iologiczne j w Gdańsku ucze stniczyli
także w konferencji pt. „Zdrowy Pomorzanin – jak zapobiegać zaburzeniom odżywiania”
zorganizowane j w
dniu
20.09.2010r.
przez
Urząd
Marszałkowski
Woje wództwa
Pom orskie go.
Inform acje na tem at podjętych działań wraz ze zdję ciami znajdują się na stronie
interne towe j Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidemiologiczne j w Gdańsku.
IV.2.2Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV
Głównym i zadaniam i Programu są:
A. O graniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV m.in. poprzez zapewnie nie
odpowie dniego dostę pu do informacji, eduk acji i usług w zak resie profilak tyki
HIV/AIDS,
tj.:
e dukacyjnych
prowadzenie
dla
młodzie ży,
długofalowych
organizowanie
180
programów
profilaktyczno
uświadam iających
-
k ampanii
m edialnych, rozszerzanie sie ci punk tów wykonujących testy na obe cność HIV z
profesjonalnym poradnictwe m, m ię dzynarodowa wym iana doświadczeń w walce z
HIV/AIDS;
B. Poprawa jakości życia i dostępu do opie ki zdrowotne j dla osób żyjących z
HIV/AIDS oraz ich bliskich poprze z prom owanie i wspie ranie działań organizacji
pozarządowych i wolontariatu w zakresie profilaktyki HIV, pomocy zakażonym HIV
i chorym na AIDS, prom owanie proje któw inte gracji z chorym i.
Program re alizowany je st różnymi form ami od 1993 rok u, miedzy innym i:
•
poprze z k ampanię me dialną re alizowaną z udziałem Polsk iego Towarzystwa
O światy Zdrowotne j,
•
obchody Światowego Dnia AIDS – w dniu 1 grudnia,
•
system atyczne działania edukacyjne w zak re sie zapobie gania zakażeniom
HIV,
•
dystrybucję mate riałów eduk acyjnych.
Głównym ce lem podejmowanych działań je st przek azanie inform acji i wie dzy na te mat
zapobiegania zakażeniom HIV i zachęcanie ludzi do wyk onania nieodpłatnych badań
te stowych w k ie runk u HIV oraz propagowanie wie rności partne rsk ie j. W Polsce główną
drogę zakażeń HIV stanowią ryzykowne zachowania se ksualne. Najczę ściej zak ażają się
osoby będące w grupach wiek owych od 18 do 29 lat oraz od 29 do 39 lat.
O d 2001 roku Krajowe Ce ntrum ds. AIDS pro wadzi nieprze rwany proces e dukacji poprze z
k ampanie społe czne, k tórych ce lem jest stopniowe zm nie jszanie liczby zakażeń HIV/AIDS
w społe czeństwie . Proces edukacji otwie rała w 2001r. sk ie rowana do kobie t k ampania:
"Nie daj szansy AIDS. Bądź odpowiedzialna". Kole jne kampanie nak łaniały do re fle ksji,
podejmowania rozm ów. Pok azywano postawy ryzykowne. Nak łaniano do zrobienia testu i
rozpoczęcia z "czystym k ontem ". W ięk sza wiedza to mnie j zakaże ń.
Kontynuowana była k ampania "W róć be z HIV". W yk orzystano plakaty, ulotk i, k alendarze
i
sze reg innych m ateriałów prom ocyjnych.
Kampania sk ie rowana była do osób
podróżujących w k raju i za granicę - zarówno w ce lach turystycznych, jak i zarobk owych.
W ramach kam panii powstały trzy koncepcje - jedna z myślą o osobach podróżujących w
ce lach turystycznych, druga dla osób wyje żdżających do pracy, trze cia dla k lie ntów osób
sprzedających usługi seksualne. Kolejny raz k ampania k ierowana była przede wszystkim
do ludzi młodych, stanowiących najbardziej mobilną grupę , ak ty wnych se ksualnie żyjących w związkach formalnych, nieformalnych i nie posiadających stałego partne ra,
często
szukających
nowych
związków podczas
wyjazdów,
często
zmieniających
partnerów. Polacy mają wiedzę na tem at HIV/AIDS, ale nie stosują je j w życiu
codziennym , brakuje im wyobraźni do zrozum ienia k onsek wencji ryzyk ownych zachowań.
Nie odnoszą możliwości zak ażenia HIV do siebie . Kam pania jest k luczowym elementem
181
działań profilaktycznych w Polsce i m a na ce lu ograniczenie zasięgu e pide mii HIV/AIDS,
podniesienie poziomu wie dzy na tem at zapobiegania zakażeniom HIV i zachę canie ludzi
do unikania ryzykownych zachowań i wykonania nieodpłatnych badań te stowych w
k ierunku HIV, propagowanie wie rności partnersk ie j, w k tórej związe k dwojga ludzi oparty
je st na wzajem ne j m iłości, wie rności i zaufaniu.
Se kcja
Oświaty
Zdro wotne j i
Prom ocji
Zdrowia
Powiatowe j Stacji
Sanitarno –
Epide miologiczne j w Gdańsku zorganizowała Olim piadę wiedzy na te mat HIV/AIDS. W
olim piadzie wzię ły udział 22 szkoły ponadgim nazjalne .
Prze z cały rok 2010 prowadzono dystrybucję
mate riałów eduk acyjnych: podczas
wszystk ich fe stynów i akcji prozdrowotnych organizowanych prze z Se kcję O światy
Gdańsku (w roku 2010 – 11 punk tów informacyjnych), podczas ak cji „Be zpie czne fe rie”
oraz „Be zpie czne lato” oraz w ram ach poradnictwa.
Program został prze dstawiony podczas k onferencji pt. „Medycyna szkolna, jak o narzę dzie
rozwoju systemu opiek i nad dzieckiem w wie ku szkolnym do 2013r.” zorganizowane j
przez W ydział Spraw Społecznych Urzę du Miasta Gdańska. Konferencja
została zorganizowana w ce lu przedstawienia działań profilak tycznych i programów
prozdrowotnych re alizowanych przez różne instytucje , skierowanych do szk ół wszystkich
szczebli. Efe ktem ma być poprawa współpracy instytucji zajmujących się zdrowie m dzieci
w wie ku szk olnym i przygotowanie planu działań profilak tycznych finansowanych prze z
Urząd Miasta Gdańsk a w obszarze m edycyny szkolnej na k olejne lata.
Z okazji „Światowego Dnia AIDS” uczestniczono w k onfe rencji „HIV/AIDS - zadbajmy o
zdrowie naszych dzie ci” zorganizowanej przez Wydział Spraw Społecznych Urzę du Miasta
Gdańska w Dworze Artusa w Gdańsk u.
IV.2.3Program „Wolność Oddechu – Zapobiegaj A stmie”
Astma osk rze lowa je st chorobą prze wle kłą, nie uleczalną. Je st to re ak cja alergiczna
na różne substancje (ale rge ny) znajdujące się w naszym środowisku. Powodują rozwój
stanu zapalnego błony śluzowe j układu oddechowe go. O sk rzela reagują skurczem ,
z wę żeniem, co sprawia, że oddychanie staje się utrudnione . To zwę że nie osk rzeli je st
przyczyną uciążliwych dolegliwości, takich jak: kasze l, duszności, świszczący oddech,
uczucie ciężkości w k latce piersiowe j. Dole gliwości te ograniczają ak tywność fizyczną
osoby chore j, utrudniają naukę lub pracę, prze rywają sen w nocy, zmuszają do czę stych
wizyt u lekarza, a czasem są przyczyną pobytu w szpitalu. Chociaż przyczyny samej
astm y nie są do k ońca znane, napady astmy są zazwyczaj związane z określonym i
czynnikam i w środowisku życia chorego. Należą do nich np.: dym tytoniowy, sierść
z wie rząt dom owych, pyłki, zak ażenia, a nawet stres.
Astma może rozpocząć się w każdym okresie życia, również we wczesnym dzie ciństwie .
Im wcześnie j ją rozpoznamy, tym wię ksze stwarzam y szanse osobom chorym na
182
norm alne, aktywne życie . W Polsce obserwujem y wzrost zachorowań na astmę
osk rzelową. Obecnie choruje na nią co 10 dziecko i co 20 dorosły człowie k. Średnio w
k ażdej klasie je st, co najmnie j je dno dzie ck o z objawam i astm y. C zę sto o jego chorobie
nie wie dzą nawe t rodzice. Nie rozpoznana i nie le czona astma wiąże się z poważnymi
k onsek we ncjam i
zdrowotnymi,
społe cznymi,
finansowym i.
Astma
je st
przyczyną
problemów w nauce, obniżenia sprawności fizyczne j dzie ci oraz pogorszenia się sytuacji
e konomiczne j i jak ości życia rodziny. Nie wie dza to brak m ożliwości skute czne go le cze nia
te j choroby. Dlatego tak ważna je st szeroka e dukacja oraz wczesna diagnostyka, które
pozwalają na prawidłową te rapię astm y. Nie ste ty, ciągle wie lu rodziców chorych dzie ci nie
zdaje sobie sprawy, jak ciężką chorobą je st astma osk rze lowa. Zbyt późne rozpoznanie i
niekontrolowany prze bieg m oże doprowadzić do nie odwracalnych zmian w drogach
oddechowych.
W związku z powyższym le karze z Polsk ie go Towarzystwa Ale rgologicznego wraz z
Głównym Inspektorem Sanitarnym z m yślą o dzieciach zagrożonych tą chorobą i w trosce
o nie i ich dorosłe życie opracowali program edukacyjny pt. "W olność Oddechu Zapobie gaj Astmie". Program k oordynowany jest przez Państwową Inspekcję Sanitarną.
Partnerami program u są Polsk ie Towarzystwo Alergologiczne i Polskie Towarzystwo
O światy Zdrowotne j. Program wspie rany jest przez firmę AstraZene ca.
Na te renie Polsk i program re alizowany jest od 2004 r. W I e dycji programu w Polsce
wykonano badania prze sie wowe, w wynik u k tórych stwie rdzono, iż 9% dzie ci (1366 z
166210 prze badanych) m a objawy astmy, a aż 55 % rodziców (756 z 1366
przebadanych) nie wie o chorobie s woje go dziecka. W niose k z badań prze sie wowych był
je den: k onie czna jest edukacja na wie lka skalę. W woje wództwie pom orskim program
re alizowany je st od roku 2006, a w roku szk olnym 2009/2010 trwała IV e dycja.
Głównym celem programu je st:
•
Uświadomienie rodzicom i opie kunom dzie ci znaczenia wcze snej profilak tyki
astm y.
•
Edukacja rodziców i opiek unów dzieci w zak resie um ie ję tności obse rwacji objawów
astm y.
•
St worze nie dzie ciom zagrożonym astmą możliwości optymalne j jakości życia.
•
Zm iana sposobu postrze gania
dzie ck a z
astm ą, jako
osoby
z
pe łnym i
m ożliwościami
rozwojowym i.
Program k ie rowany jest do dzie ci z k las I-III szkół podstawowych, ich rodziców,
opiek unów, nauczycie li, pie lę gniarek środowiska szk olnego. W rok u szk olnym 2009/2010
udział w programie, poprze z przesłanie formularzy zgłosze niowych potwie rdziło 25 szkół
podstawowych z te renu Gdańska. Każda szk oła realizująca program otrzymała pak iet
m ateriałów edukacyjnych, pomocnych podczas re alizacji programu. O bję to programe m
183
1.113 uczniów, 1.048 rodziców. Re alizatorami programu byli wychowawcy k las I-III i
pielęgniark i środowisk a szk olnego.
Szkolni k oordynatorzy programu zorganizowali spotkania z rodzicam i, na k tórych
przekazano informacje o realizacji programu, ulotki edukacyjne prze znaczone dla
rodziców oraz omówiono objawy astm y i sposoby profilaktyk i. W ramach oce ny re alizacji
IV e dycji programu przeprowadzono 13 wizytacji w szk ołach podstawowych re alizujących
program .
Program został pozytywnie przyjęty prze z rodziców i dzieci. Dzie ci chę tnie uczestniczyły
w zajęciach. Re alizacja programu pozwala poszerzyć wie dzę rodziców na temat objawów
astm y oraz sposobów profilak tyki i wczesne go rozpoznawania choroby.
przez W ydział Spraw Społecznych
zorganizowana
w
ce lu
Urzędu Miasta Gdańska. Konfe rencja
przedstawienia
działań
profilaktycznych
i
została
programów
IV.2.4Program Ograniczania Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce
Zgodnie z de cyzją Ministra Zdrowia z wrze śnia 2007 roku Główny Inspektor
Sanitarny
prze jął
koordynację
Krajowego
"Programu
Ograniczania
Zdrowotnych
Następstw Palenia Tytoniu w Polsce". Je st on wype łnie niem przez R ząd RP zobowiązań
wynik ających z tre ści art. 4 ustawy z dnia 9 listopada 1995 r.: o ochronie zdrowia przed
następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. (Dz. U. z 1996 r. Nr 10, poz. 55,
z późn. zm.).
Program re alizowany je st w oparciu o zadania na lata 2008 – 2011. Zostały one
sformułowane na podstawie analizy obe cnego stanu zdrowia ludności uwarunkowane go
palenie m tytoniu oraz możliwości ich finansowania przez państwo. Program ok re śla
k ierunki działania, prioryte towe ce le i zadania w dziedzinie zwalczania zagrożeń ze strony
chorób odtytoniowych.
Głównym i ce lami podejmowanych działań są:
•
Edukacja społe czeństwa w zak re sie zdrowotnych, e konomicznych i socjalnych
skutków palenia tytoniu.
•
O chrona prze d wym uszonym biernym paleniem tytoniu, szczególnie u małych
dzieci.
•
Upowsze chnianie i tworzenie mody na nie palenie m .in. poprze z e gzek wowanie
wolnych od dymu tytoniowe go m ie jsc publicznych tj. zakłady pracy,
ucze lnie , kawiarnie , restauracje.
184
•
Zm niejszenie zachorowań, inwalidztwa i zgonów wynikających z palenia tytoniu w
Polsce poprzez zmnie jszenie ek spozycji na dym tytoniowy (aktywne i
bie rne palenie).
•
Z więk szenie odse tk a osób, które nigdy nie wypaliły żadnego papie rosa wśród:
-dzieci z najm łodszej grupy wie kowe j (grupa docelowa 8-10 lat) - z 85% do 95%
-dzieci i m łodzieży, które nie ek spe rymentują z papie rosami (11-15 lat) - z 60
do
70%
-ludzi wchodzących w dorosłe życie (grupa docelowa 20-29 lat)
-mę żczyzn z 45% do 55%
-k obiet z 64% do 75%.
•
Z więk szenie odsetka młodzie ży (16-19 lat), k tóra dek laruje rzuce nie pale nia z 5%
do 15%.
•
Zm niejszenie odsetka codzie nnych palaczy tytoniu, w wiek u powyże j 20 lat:
-dorosłych mężczyzn z 34% do 25%
-dorosłych kobie t z 23% do 15%.
•
Zm niejszenie odsetka dzie ci, na k tórych dorośli wymuszają palenie bie rne
(obe cnie 48%)
•
Zm niejszenie liczby osób e ksponowanych na działanie dym u tytoniowe go w
m iejscach publicznych, w m ie jscu pracy, a tak że w barach i restauracjach
(obe cnie ok. 30%).
•
Zm niejszenie
zawartości
tok sycznych
substancji
w
wyrobach
tytoniowych
sprzedawanych na polskim rynku.
Se kcja Oświaty Zdrowotne j i Prom ocji Zdrowia PSSE w Gdańsku przy re alizacji program u
współpracuje co rok u z wie loma instytucjami i organizacjami:
•
Polsk ie Towarzyst wo Programów Zdrowotnych,
•
Gdańskie C entrum Profilak tyki Uzależnień,
•
Se kcja Promocji Zdrowia NFZ Oddział Gdański,
•
C entrum Inform acji i Edukacji Ek ologiczne j w Gdańsk u,
•
R eferat Prom ocji Zdrowia Straży Miejsk ie j w Gdańsku,
•
Gdyńskie Ce ntrum O nkologii,
•
Fundacja Profilak tyk i Nadwagi i O tyłości „Sylwe tka Trójm iasta”,
•
Stowarzyszenie Mank o z Krak owa,
•
Międzynarodowe Stowarzysze nie Studentów Medycyny IFMSA – Poland,
•
C H Gale ria Bałtyck a w Gdańsku.
W czasie fe rii zimowych i wak acji letnich w 2010r. pracownicy Sek cji Oświaty
185
Gdańsku przy współpracy Se kcji Higieny Dzie ci i Młodzieży PSSE w Gdańsku prowadzili na
wszystk ich
k oloniach,
obozach
i
wczasach
w
mieście
dystrybucję
mate riałów
e dukacyjnych dotyczących szkodliwości pale nia tytoniu.
W ramach re alizacji programu pracownicy Se kcji Oświaty Zdrowotne j i Prom ocji Zdrowia
Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidem iologiczne j w Gdańsku wspólnie z pracownikam i
O ddziału Przeciwe pide micznego PSSE w Gdańsk u przeprowadzili ankie tyzację wśród
k obie t prze bywających po porodzie na oddziałach położniczo – noworodkowych w 4
gdańskich szpitalach. Ankiety dotyczyły zachowań zdrowotnych w czasie ciąży. Ankiety
otrzymano z Główne go Inspek toratu Sanitarne go.
Prze z cały rok prowadzony był monitoring przestrzegania ustawy o ochronie zdrowia
przed następstwami uży wania tytoniu i wy robów tytoniowych w placówkach podle głych
Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidem iologiczne j w Gdańsku. Prze z cały rok 2010
prowadzona je st dystrybucja mate riałów oświatowo – zdrowotnych oraz poradnictwo.
Prze kazano do 6 uczelni wyższych re gulaminy k onk ursu na logo i hasło o tematyce
antytytoniowe j. R ozstrzygnięto etap powiatowy konkursu na pre ze ntację multim edialną
ph. „Płe ć a tytoń”, a zwy cię sk ą pracę prze słano na e tap woje wódzki k onk ursu.
Prze dstawicie le Sek cji O ZiPZ PSSE Gdańsk uczestniczyli w dniu 13.09.2010r. w szk ole niu
pt. „Tytoń – uzale żnienie, diagnostyk a, leczenie”, k tóre zostało zorganizowane przez
C entrum Onk ologii im . Marii Sk łodowsk ie j – C urie w Ce ntralnym Szpitalu k linicznym
MSWiA w W arszawie .
Z okazji Światowe go Dnia bez Tytoniu współorganizowano w dniu 27 maja 2010r.
III k onfe rencję ph. „Lok alne działania antytytoniowe – stan obecny i pe rspek tywy”, na
k tóre j podsumowano działania antytytoniowe pode jmowane prze z lokalne instytucje i
organizacje oraz omawiano m ożliwości integracji działań. Przedstawicie l Powiatowej Stacji
Sanitarno
–
Epide miologiczne j w
Gdańsk u prze dstawił
pre ze ntacje
dotyczącą 3
programów e dukacji antytytoniowe j realizowanych przez Państwową Inspekcję Sanitarną.
Współorganizowano równie ż happening antytytoniowy ph. "Czyste powie trze wokół nas"
w ZOO w Gdańsk u – O li wie w dniu 29 maja 2010r. W trak cie fe stynu przygotowano punkt
informacyjny,
w którym
udzielano inform acji dotyczących
m ateriałów oświatowo-
zdrowe go stylu życia,
zdrowotnych
(50),
wyk onywano
bezpłatnie pom iary ciśnienia tę tniczego k rwi (100), poziomu glukozy we k rwi (150),
poziomu choleste rolu we krwi (50) oraz pomiary poziomu tlenku wę gla w wydychanym
powietrzu z płuc u osób narażonych na dym tytoniowy, przeprowadzano konkursy i quizy
dla dzieci.
Z okazji Światowe go Dnia Rzucania Palenia pracownicy Se kcji O światy Zdrowotne j i
Prom ocji
Zdrowia
Powiatowe j
Stacji
Sanitarno
–
Epidem iologicznej w
Gdańsku
uczestniczyli w dniu 19.11.2010r. w festynie zorganizowanym w Państwowych Szkołach
Budownictwa w Gdańsk u. Zorganizowano punkt informacyjny, w k tórym udzie lano porad
186
i
rozdawano mate riały e dukacyjne
profilaktyk i raka szyjk i m acicy
i
(80) dotyczące
szkodliwości
pale nia tytoniu,
rak a pie rsi, zakażeń meningokok owych, grypy
sezonowe j, k rztuśca, W ZW a i b oraz pro wadzono be zpłatne pom iary ciśnienia tę tnicze go
k rwi (50) oraz poziomu tlenku wę gla w wydychanym powie trzu z płuc u osób palących
tytoń (70). Prowadzono tak że pokazy pie rwsze j pom ocy prze dmedycznej.
Ponadto w roku 2010 pracownicy Sek cji O światy Zdrowotne j i Promocji Zdrowia PSSE
Gdańsk zorganizowała punk ty informacyjne na ak cjach prozdrowotnych i fe stynach,
podczas k tórych re alizowany był „Program O graniczania Zdrowotnych Nastę pstw Palenia
Tytoniu w Polsce”:
•
w dniu 21 maja 2010 r. na festynie prozdrowotnym ph.„Młody wolny od używek ”
zorganizowanym w Gimnazjum nr 11 w Gdańsku w ramach szk olnego dnia
profilaktyk i.
•
w dniu 23 m aja 2010 rok u na festynie rodzinnym ph. „Gdańskie Dni Sąsiadów” w
Szkole Podstawowe j nr 65 w Gdańsku.
•
w dniu 31 maja 2010r. na festynie prozdrowotnym zorganizowanym w ramach
Szkolne go Dnia Sportu w Państwowych Szkołach Budownictwa w Gdańsk u.
•
w dniu 02.06.2010 r. na fe stynie prozdrowotnym zorganizowanym w ramach
Szkolne go Dnia Sportu w Gimnazjum nr 2 w Gdańsku.
•
w dniu 18.06.2010r. na festynie prozdrowotnym zorganizowanym w ramach
Szkolne go Dnia Sportu w Zespole Szkół Ok rę towych i Ogólnokształcących
„C onradinum ” w Gdańsk u.
•
w dniu 24 lipca 2010r. na fe stynie „Do Sopotu po Zdrowie ”, zorganizowanym
przez Fundację „Sylwe tka Trójmiasta” i Woje wódzk i Zespół R eum atologiczny w
Sopocie .
•
w dniach 12-13 czerwca 2010r. na fe stynie „Zie lony We ekend 2010” na m olo w
Gdańsku – Brze źnie, zorganizowanym prze z Urząd Miasta Gdańska.
•
w dniu 26 września 2010r. na fe stynie z ok azji Światowego Dnia Serca, który
zorganizowany został prze z Mie jski O środek Sportu i Rek re acji w Gdańsku oraz
Gdańskie C entrum Profilak tyki Uzależnień w Park u Reagana w Gdańsku.
•
w dniu 12.10.2010r. w ram ach obchodów Dni Promocji Zdrowia zorganizowano
punk t informacyjny w NZO Z Re med –Lectus przy ul. Wałowe j 27 w Gdańsku.
W trakcie k ażdej akcji prozdrowotnej wyk onywane były pom iary poziom u tle nk u wę gla w
wydychanym powietrzu z płuc u osób palących tytoń, prowadzone były rozmowy
indywidualne dotyczące szkodliwości palenia tytoniu, m ożliwości i sposobów wy jścia z
nałogu pale nia tytoniu,
udzie lano inform acji
dotyczących
wykonywano bezpłatnie pomiary ciśnie nia tę tnicze go k rwi
dystrybucja mate riałów oświatowo – zdrowotnych.
187
zdrowe go stylu
życia,
oraz prowadzona była
zorganizowana
w
ce lu
przedstawienia
działań
profilaktycznych
i
została
programów
IV.2.5Program Przedszkolnej Edukacji A ntytytonio wej „Czyste powietrze wokół
nas”
Program adresowany jest do dzieci w wiek u 5-6 lat uczę szczających do przedszkoli i
oddziałów przedszkolnych w szkołach oraz do ich rodziców, wychowawców i opiekunów.
Głównym ce le m programu je st ochrona dzie ci przed szkodliwym wpływe m bie rnego
palenia, zwię kszenie wie dzy dzie ci na temat szkodliwości dymu papierosowego i
wykształce nie świadomej um ie ję tności radze nia sobie w sytuacjach, w k tórych inne osoby
palą przy nich papie rosy, a także podniesienie k ompete ncji rodziców w zak resie ochrony
dzie ci prze d e kspozycją na dym tytoniowy, zwię kszenie wie dzy na tem at sk utków palenia
papie rosów, także bie rne go.
Dla dzie ci w wie ku przedszkolnym bie rne palenie oznacza m .in.:
•
zmnie jszoną gotowość szkolną,
•
zaburzenia rozwoju psychoruchowego,
•
zaburzenia zachowania dziecka,
•
z wię kszoną czę stość wystę powania prze wle kłego zapalenia ucha środkowe go,
•
zmnie jsze nie odporności im munologiczne j organizmu.
O potrze bie edukacji dzieci na tem at szkodliwości pale nia tytoniu świadczą wy nik i
badań1:
•
w Polsce codziennie po pie rwsze go papierosa się ga pół tysiąca dzie ci,
•
rocznie pale nia próbuje około 180 tys. nie le tnich,
•
co 4 pię tnastolatek pali papierosy regularnie ,
•
64% chłopców i 53% dzie wcząt w wie ku 13-15 lat podjęło już w swoim życiu
próby palenia tytoniu, z czego 30% chłopców i 21% dziewczyn podję ło te próby
przed uk ończeniem 10 roku życia.
•
dzie ci w Polsce wypalają do 4 m ld papie rosów rocznie ,
•
w 67% gospodarstw domowych dzie ci narażone są na dym tytoniowy (Finlandia –
8%, Szwe cja 15%)
•
1
53% nastolatk ów chce rzucić palenie
Źródło: stan zagrożenia epidemią pal enia tytoniu w Polsce – raport WHO, 2009 r.
188
•
62% dzie ci i m łodzieży próbowało już ze rwać z nałogiem
Bie rne pale nie rzadko postrzegane je st w kate goriach zagroże nia. Pale nie przy
dzie ciach jest prawie norm ą. 48% palących dorosłych przyznaje, że pali przy dzie ciach.
Edukacja antynikotynowa staje się niezbędnym e le mentem wychowania społe cznego, od
najm łodszych
lat.
Re alizacja
program u gwarantuje
wszechstronne
podejście
do
profilaktyk i antytytoniowe j - wpły wa nie tylk o na dziecko, ale tak że na je go rodzinę oraz
wychowawców, czyli osoby, z k tórym i prze dszkolak spędza najwię ce j czasu i k tóre na
tym e tapie życia są dla nie go autoryte tem . Kształtowanie postaw zaczyna się od
najm łodszych lat.
Program stanowi
szkodliwego wpływu
pie rwszy
e tap nabywania wie dzy
na tem at
dymu tytoniowego. Postawa obronna wobe c palenia tytoniu
wykształcona w wiek u prze dszkolnym procentować bę dzie przez całe dorosłe życie .
Program pn. "Czyste powie trze wok ół nas" powstał w 1997 roku. Program ma charak te r
profilaktyczny i rek omendowany jest prze z Instytut Matki i Dzie ck a w Warszawie.
Dostosowany je st do możliwości rozwojowy ch i intelek tualnych dzie ci. Nad programem
pracował ze spół złożony z:
•
le karzy: pe diatry i onkologa,
•
pedagogów, psychologów,
•
socjologów z Instytutu Matk i i Dziecka, C entrum O nk ologii w W arszawie oraz
Uniwe rsyte tu Łódzk iego.
Zaję cia m ają charak te r warsztatowy. Ta forma dostarcza dzie ciom najwię ce j ok azji do
uczenia się przez doświadczenie . Do wszystk ich zaję ć zostały opracowane szcze gółowe
scenariusze, również do spotk ań z rodzicam i. Prze widziano IV edycje programu, trwające
do cze rwca 2012 rok u. Co roku liczba przedszk oli realizujących program je st zwię kszana.
W roku szkolnym 2009/2010 realizowana była II edycja programu. Udział w programie
poprze z prze słanie formularza zgłoszeniowego potwie rdziły 32 prze dszkola, co stanowi
35,55% wszystkich prze dszkoli z te re nu Gdańska oraz 5 szk ół podstawowych. Łącznie
programe m w roku szk olnym 2009/2010 objęto 1.217 dzie ci.
W ram ach realizacji program u k oordynatorzy program u w przedszk olach i szkołach
podstawowych zorganizowali spotk ania z rodzicam i, w trakcie których zapoznano
rodziców z założe niam i programu, przedstawiono mate riały edukacyjne do programu oraz
przekazano informacje na tem at szkodliwości palenia tytoniu, zwłaszcza bierne go palenia
przez dzieci.
Prezentacja
m ultime dialna
dotycząca
założeń
oraz
realizacji
programu
została
przedstawiona przez k oordynatora powiatowego programu na III k onfe re ncji pt. „Lok alne
działania antytytoniowe: stan obecny oraz perspektywy”, k tóra odbyła się w dniu
27.05.2010r. w budynku Me dycyny Sądowe j GUMe d w ramach obchodów „Światowe go
189
Dnia be z Tytoniu” oraz na k onferencji „Medycyna szkolna, jako narzędzie rozwoju
system u opieki nad dzie ck iem w wie ku szkolnym do 2013r.” zorganizowanej w dniu
07.06.2010r. przez Wydział Spraw Społe cznych Urzę du Miasta Gdańsk a w sali sesyjnej
R ady Miasta Gdańsk a.
Se kcja
Oświaty
Zdro wotne j i
Prom ocji
Zdrowia
Powiatowe j Stacji
Sanitarno –
Epide miologiczne j w Gdańsku w ramach re alizacji II e dycji program u zorganizowała
k onkurs plastyczny ph. „Place zabaw bez dym u tytoniowe go” dla dzie ci w wie ku 5 i 6 lat
uczęszczających do przedszk oli i oddziałów przedszk olnych w szk ołach podstawowych
re alizujących program „C zyste powie trze wok ół nas”.
W
ramach
III
edycji
program u
(rok
szkolny
2010/2011)
dniu
08.11.2010r.
przeprowadzano szkolenie dla przedszk olnych koordynatorów programu, w trak cie
k tórego om ówiono m etodykę realizacji program u, przekazano informacje dotyczące
statystyk narażenia dzie ci na bie rne pale nie oraz prze kazano mate riały edukacyjne do
re alizacji programu oraz re gulamin konkursu plastycznego. Koordynatorzy, k tórzy nie
uczestniczyli w szkoleniu zostali indy widualnie zapoznani z założeniami i m etodyką
re alizacji programu oraz zaopatrzeni w m ate riały e duk acyjne do re alizacji programu.
Zorganizowano także naradę z przedszk olnymi k oordynatorami programu inaugurującą
III edycję programu.
W ramach szkoleń indywidualnych, dystrybucji mate riałów i nadzoru nad realizacją II
e dycji
program u prze prowadzono 26
wizytacji
w
przedszk olach
i
w
szkołach
podstawowych re alizujących program . W ramach oceny re alizacji II edycji program u
przeprowadzono 21 wizytacji w przedszkolach i w szkołach podstawowych re alizujących
program . W ramach wprowadzania i nadzoru nad re alizacją III edycji program u, szkoleń
indywidualnych oraz dystrybucji m ateriałów e dukacyjnych prze prowadzono 41 wizytacji
w prze dszkolach i szkołach podstawowych.
O pis program u oraz inform acje o pode jmowanych działaniach znajdują się na stronie
IV.2.6 „Nie pal przy mnie, proszę”
Program eduk acyjny „Nie pal przy m nie, proszę ” je st programem ogólnopolsk im,
poświę conym profilaktyce palenia tytoniu. Program adresowany je st do uczniów klas I –
III szkół podstawowych, rodziców i opiekunów dzieci. Re alizacja programu rozpoczę ła się
w rok u szk olnym 2009/2010, pilotażowo zre alizowano program w je dne j ze szkół
podstawowych.
Poprze z przesłanie form ularzy zgłoszeniowych
udział w II edycji
program u w rok u szkolnym 2010/2011 pot wie rdziło 39 szkół podstawowych z tere nu
Gdańska. W roku szkolnym 2010/2011 programem obję to 5.520 dzieci.
C ele program u
1. Zmnie jsze nie narażenia dzie ci na bie rne pale nie tytoniu
2. Zwię kszenie wiedzy w zak re sie odpowiedzialności za własne zdrowie
190
3. Kształtowanie um ie jętności dbania o zdrowie własne i swoich bliskich
4. Uporządk owanie i posze rze nie wie dzy na te mat zdrowia
5. Kształtowanie wśród dzie ci postaw ase rtywnych
6. Uświadomie nie dzie ciom szk odliwe go wpły wu dymu tytoniowe go na zdrowie
7. Kształtowanie u dzie ci umie ję tności radzenia sobie w sytuacjach, w których inni palą
przy nich tytoń
8. Zwięk szenie świadomości rodziców w zak resie szk odliwego wpły wu dym u tytoniowe go
na zdrowie
W ramach wprowadzania II e dycji program u edukacji antytytoniowe j „Nie pal przy m nie,
proszę ” przeprowadzono 56 wizytacji w szk ołach podstawowych.
Zorganizowano w dniu 29.10.2010r. 2 szk olenia dla szkolnych koordynatorów program u
„Nie pal przy m nie, proszę ” oraz 2 narady ze szk olnym i k oordynatoram i programu
inaugurujące II e dycję programu e duk acyjnego „Nie pal przy m nie, proszę”.
Program „Nie
pal przy m nie, proszę” został prze dstawiony przez k oordynatora
powiatowego programu podczas k onfe rencji pt. „Me dycyna szk olna, jako narzę dzie
zorganizowana
w
ce lu
przedstawienia
działań
profilaktycznych
i
została
programów
Urząd Miasta Gdańsk a w obszarze me dycyny szkolne j na kole jne lata. Pre zentacja
m ultim edialna dotycząca założeń oraz re alizacji programu została przedstawiona prze z
k oordynatora powiatowe go program u również na III k onferencji pt. „Lokalne działania
antytytoniowe: stan obecny oraz perspektywy”, k tóra odbyła się w dniu 27.05.2010r. w
budynk u Medycyny Sądowe j GUMed w ram ach obchodów „Światowe go Dnia bez Tytoniu”
O pis programu „Nie pal przy mnie , proszę” oraz podję tych działań znajduje się na stronie
IV.2.7 „Znajdź właściwe roz wiązanie”
Program e dukacyjny „Znajdź właściwe rozwiązanie ” jest programem ogólnopolskim,
poświę conym profilaktyce pale nia tytoniu. Re alizacja programu rozpoczęła się w roku
szkolnym 2009/2010, pilotażowo zre alizowano program w jedne j ze szkół podstawowych,
w k lasach VI. Do realizacji II e dycji programu w rok u szkolnym 2010/2011 zgłosiło się 20
szkół podstawowych i 25 gim nazja, w sum ie programem objęto 8.800 uczniów.
Program sk ie rowany jest do uczniów klas IV-VI szk ół podstawowych oraz uczniów szk ół
gimnazjalnych, ponieważ w tym ok resie gwałtownie wzrasta liczba dzie ci i m łodzieży
sięgających po raz pie rwszy po papie rosa.
191
O dsetek m łodzieży w Polsce rozpoczynającej palenie w wie k u2:
1. 11 lat i mnie j wynosi 13,8 %
2. 12 lat wynosi 9,2 %
4. 14 lat wynosi 11,3 %
O dsetek m łodzieży palące j papierosy codziennie zwię ksza się wraz z wiek iem:
3. 15 lat wynosi 12,4 %
W ostatnich latach zwięk sza się znaczenie roli szkolnych programów profilak tycznych, w
tym profilaktyk i pale nia tytoniu. Biorąc pod uwagę spe cyficzne uwarunkowania pale nia
tytoniu prze z uczniów starszych k las szkół podstawowych i
k once ntruje
się
na
zachowania.
Program
psychospołecznych
ma
rozwijać
m echanizmach
um ie ję tności
gimnazjów program
kształtujących
radzenia
sobie
w
postawy
i
sytuacjach
z wię kszających ryzyk o palenia tytoniu (stre s, pre sja grupy ró wie śnicze j, itp.). W
zależności od potrzeb szkoła może m odyfikować oraz rozwijać zaję cia prowadzone z
dzie ćm i i m łodzieżą oraz rodzicam i uczniów.
C elem głównym programu je st zapobie ganie pale niu tytoniu wśród uczniów starszych
k las szkół podstawowych i gim nazjum. Ce le szczegółowe :
- uzasadnienie i wzm ocnie nie postaw zobowiązujących do nie pale nia,
- uk azanie funkcjonowania ludzkie go organizm u i je go potrze b, a prze de wszystkim
k onie czności odpowiedniego odżywiania i czystego powie trza,
- przek azanie wiadom ości o zachowaniach asertywnych, ucze nie się rozpoznawania
s wych
zachowań
oraz uświadom ienie m echanizmów nacisk u grupowego wraz
z
naucze nie m się sposobów odmowy,
- ucze nie rozpoznawania odczuć prze żywanych w sytuacjach trudnych, uświadom ienie
m echanizmów konflik tu, jak równie ż ucze nie um ie ję tności radze nia sobie z problemami,
- uczenie umocnie nia poczucia własne j wa rtości w zbudowaniu pozytywnego myślenia o
sobie i k ształtowania ważnych umiejętności w kontak tach z ludźm i.
W ramach wprowadzania II e dycji programu e dukacji antytytoniowe j „Znajdź właściwe
rozwiązanie ” prze prowadzono 36 wizytacji w gim nazjach i 27 w szk ołach podstawowych.
Zorganizowano w dniu 28.10.2010r. 2 szk olenia dla szkolnych koordynatorów program u
„Znajdź właściwe rozwiązanie ” oraz 2 narady ze szk olnym i k oordynatoram i programu
inaugurujące II e dycję programu e duk acyjnego „Znajdź właściwe rozwiązanie”.
Program „Znajdź właściwe
rozwiązanie ” został przedstawiony prze z koordynatora
powiatowego programu podczas k onfe rencji pt. „Me dycyna szk olna, jako narzę dzie
2
J. Mazur, Zdr owie subiektywne, styl zycia i środowisko psychospołeczne młodzieży szkolnej w Polsce, IMiD, HBSC, 2006.
192
zorganizowana
w
ce lu
przedstawienia
działań
profilaktycznych
i
została
programów
Urząd Miasta Gdańsk a w obszarze me dycyny szkolne j na kole jne lata. Pre zentacja
m ultim edialna dotycząca założeń oraz re alizacji programu została przedstawiona prze z
k oordynatora powiatowe go program u również na III k onferencji pt. „Lokalne działania
antytytoniowe: stan obecny oraz perspektywy”, k tóra odbyła się w dniu 27.05.2010r. w
budynk u Medycyny Sądowe j GUMed w ram ach obchodów „Światowe go Dnia bez Tytoniu”
O pis program u „Znajdź właściwe rozwiązanie ” oraz podję tych działań znajduje się na
stronie internetowe j Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidemiologiczne j w Gdańsku.
IV.2.8Program Profilaktyki Raka Szyjki Macicy
W Polsce , co do częstości występowania, rak szyjki m acicy jest drugim po raku
piersi nowot wore m złośliwym u k obie t do 45 roku życia. Pod względe m statystyk
zachorowalności i um ie ralności na rak a szyjki m acicy Polska zajm uje czołowe mie jsce
wśród k rajów Unii Europe jskiej. C o roku na rak a szyjk i macicy zapada w Polsce ponad
3.600 k obie t, połowa z nich um ie ra - je st to jeden z najwyższych wskaźników w Europie.
O znacza to, że z dzie sięciu Polek , u k tórych codzie nnie wyk rywa się ten nowotwór, pię ć
um ie ra. Z najnowszych danych opublikowanych w Krajowym R e je strze No wot woró w
wynik a, że w sk ali k raju w 2007 rok u na raka szyjki m acicy zapadło w Polsce 3.376
k obie t, 1.907 z nich zm arło. Odse tek kobiet przeżywający 5 lat po rozpoznaniu te go
nowotworu je st najniższy w Europie i nie prze kracza 50 %. C o rok u na świe cie na raka
szyjk i macicy zapada ok oło pół miliona kobiet, z czego 260.000 umiera. W k wie tniu 2009
roku Ś wiatowa O rganizacja Zdrowia opublikowała oficjalne stanowisk o, w którym uznaje
raka szyjk i macicy i inne choroby wywoły wane przez wirusa HPV za problem zdrowia
publiczne go o zasięgu globalnym.
R ak szyjk i m acicy jest je dnym z nie licznych nowotworów, k tóre go wyk rycie na wcze snym
e tapie , umożliwia całk owite wyle cze nie. Główną przyczyną rozwoju nowotworu je st wi rus
brodawczaka ludzk ie go (HPV). Zagrożenie zakaże niem onkogennym typem wirusa HPV
rozpoczyna się w momencie inicjacji sek sualne j i trwa do m omentu zakończenia
ak tywnego życia płciowe go.
W HO przypom ina, że typy wirusa HPV 16 i 18 są
odpowie dzialne za 70% przypadków raka szyjki macicy. Typy wi rusa HPV 6 i 11 są
odpowie dzialne za brodawk i płcio we i nawrotową brodawczakowatość k rtani. Infek cje
HPV odpowie dzialne są równie ż za czę ść nowotworów pochwy, sromu, odbytu, prącia.
Prze ciwko w/w 4 typom wi rusa HPV istnie je już skute czna szczepionka. Nieste ty ze
względu na wysoką ce nę je st ona nadal dla więk szości osób nie dostę pna. Natomiast
193
przeciwko typom powodującym pozostałe 30% przypadków rak a szyjk i m acicy nie m a
je szcze szczepionk i. Do dnia dzisie jszego nie udało się także opracować szczepionki,
k tóra hamowałaby postęp już istnie jące go raka szyjk i macicy lub zwalczała istnie jące
zak ażenie wiruse m HPV.
W HO rek omenduje wprowadzenie rutynowych szcze pie ń prze ciw HPV w poszczególnych
k rajach, jeśli:
•
Zapobie ganie rakowi szyjki macicy i innym chorobom wywoły wanym prze z HPV
je st prioryte te m zdrowia publicznego,
•
W prowadze nie szcze pień je st wyk onalne
w sposób programowy
i
można
zagwarantować ich stabilne finansowanie ,
•
R ozważono efek tywność k osztową wprowadzenia szczepie ń w danym kraju lub
re gionie.
W HO podk re śla także, że szcze pienia powinny być częścią strategii, zawie rające j także
e dukację oraz inform ację na te mat dostępności przesie wowy ch badań cytologicznych.
Już 27 k rajów zdecydowało o finansowaniu szczepień prze ciw HPV ze środków
publicznych. Są wśród nich m iędzy innym i USA i Australia, ale najwię kszą grupę stanowią
państwa europejsk ie. W Polsce szczepienia przeciw HPV trafiły na razie do k alendarza
szczepień zale canych. Na tę inform ację czek ało wie le samorządów, k tóre chcą dołączyć
do rosnące go grona m iast i gmin, które już stosują aktywnie tę formę profilak tyki rak a
szyjk i m acicy. W sumie w Polsce już ponad 100 sam orządów zdecydowało się na
finansowanie szczepień prze ciw wirusowi HPV.
Sk ute cznym sposobem uchronienia się przed zachorowaniem na rak a szyjk i macicy je st
re gularnie prze prowadzane badanie gine kologiczne połączone z pobranie m wymazu
cytologicznego z szyjk i m acicy. Im wcze śniej choroba zostanie rozpoznana, tym więk sza
je st szansa skute cznego je j wyle czenia. Od lat problemem w Polsce jest nisk a
zgłaszalność kobiet na badania cytologiczne. Każda k obieta 3 lata po rozpoczę ciu
współżycia powinna wykonać cytologię i powtarzać badanie co najm niej raz na trzy lata,
by uratować zdrowie, a może nawet życie. Program e dukacyjny, który wpaja m łodzieży
zachowania prozdrowotne ma szanse zmienić w przyszłości zastraszające statystyk i.
Dzię ki program owi m amy szansę nauczyć młodych ludzi odpowiedzialności za swoje
zdrowie , a tak że dotrzeć z tym te matem do ich rodzin.
O d stycznia 2010 rok u profilaktyka raka szyjk i macicy je st re alizowana jak o program
k rajowy pt. „Wybie rz życie – Pie rwszy k rok”. Program poświę cony je st profilaktyce raka
szyjk i m acicy oraz promowaniu świadome go dbania o zdrowie swoje i swoich blisk ich.
Z wraca uwagę na odpowie dzialne zachowania, potrzebę rozmów z blisk im i osobami na
te maty związane ze zdrowie m oraz konie czność re gularnych badań profilak tycznych.
W oje wództwo pom orskie je st jednym z sze ściu woje wództw, w których od roku szkolnym
2009/2010 realizowany
jest
te n
program
194
edukacyjny.
Program
pilotażowo
był
re alizowany w woj. m azowie ckim w rok u szk olnym 2008/2009, natom iast w roku
szkolnym 2009/2010 do programu przystąpiły k olejne woje wództwa: warm ińsko –
m azursk ie, dolnośląskie , łódzkie , małopolskie oraz pomorsk ie.
Program uzyskał poparcie Pomorskie go Kuratorium Oświaty oraz Ce ntrum Dosk onalenia
Nauczycieli w Gdańsk u. Patronat nad programem objął Marszałek Woje wództwa
Pom orskie go. Przy realizacji programu Sek cja O światy Zdrowotne j i Promocji Zdrowia
Powiatowe j Stacji Sanitarno - Epidem iologiczne j w Gdańsku współpracuje z Woje wódzk im
O środkiem Koordynującym Populacyjny Program Profilak tyki i Wczesnego W yk ry wania
R ak a Szyjk i Macicy przy Uniwe rsyteck im C entrum Klinicznym w Gdańsk u, W ydziałem
Spraw Społe cznych i W ydziałe m Eduk acji Urzędu Miasta w Gdańsku, Fundacją Edukacji
Społe czne j.
C ele główne program u:
•
Zm niejszenie wystę powania rak a szyjk i m acicy i umieralności na tę chorobę .
•
Z więk szenie poziomu wie dzy na tem at przyczyn rozwoju nowotworu, profilak tyk i
pierwotne j i wtórne j oraz roli wirusa HPV w powstawaniu rak a szyjki macicy.
•
Motywo wanie kobiet do regularnego poddawania się badaniom profilak tycznym
•
Przygotowanie m łodzieży do roli liderów e dukacji zdrowotne j w środowisku
lokalnym.
•
Dostarczenie
informacji
o
świadczeniodawcach
wyk onujących
badania
cytologiczne.
•
Uświadomienie m łodym dzie wczętom i k obie tom roli badań cytologicznych we
wczesnym wyk rywaniu rak a szyjki macicy,
•
Prze dstawie nie korzyści wynikających ze szczepień prze ci wk o wirusowi HPV,
Adresaci program u
Do
•
Uczniowie szkół ponadgim nazjalnych (dzie wczęta i chłopcy z k las I-III)
•
R odzice i opie kunowie uczniów
•
Kadra pedagogiczna szk ół
•
Społe czność lok alna.
realizacji
programu
w
rok u
szk olnym
2009/2010
zgłosiły
się
32
szk oły
ponadgimnazjalne (67% ogółu szkół na te renie Gdańska). Programem zostało objętych
4.714 uczniów. Koordynatoram i szk olnym i i realizatoram i programu w szk ołach byli
nauczyciele różnych przedm iotów: wy chowania fizyczne go, biologii, wy cho wania do życia
w rodzinie , j. polskie go, j. angielsk iego, wychowawcy k las, pedagodzy, psycholodzy oraz
pielęgniark i środowisk a szk olnego, fizjote rapeuta, rehabilitant.
W dniu 21 stycznia 2010r. w sali szkoleniowe j Gdańskiego Ce ntrum Profilak tyki
Uzależnień
odbyło
się
szkolenie
me todyczno
–
me rytoryczne
dla
szk olnych
k oordynatorów programu „W ybie rz życie – Pierwszy k rok ”. Na szkoleniu zostały
omówione założenia i m etodyka realizacji program u edukacyjne go „W ybie rz życie –
195
Pierwszy k rok” oraz przekazane zostały pakie ty m ateriałów edukacyjnych do programu.
O dbył się wyk ład m erytoryczny prowadzony przez lek . med. Ewą Paszk ie wicz z Klinik i
INVICTA w Gdańsk u oraz warsztaty me todyczne zorganizowane przez Fundację Edukacji
Społe czne j z Warszawy, w czasie k tórych omówione zostały możliwe trudności przy
re alizacji programu i sposoby ich rozwiązania oraz najczęście j zadawane prze z młodzie ż
pytania. Szk olni koordynatorzy programu „Wybie rz życie – Pie rwszy k rok ”, którzy nie
uczestniczyli w wa rsztatach zostali indywidualnie prze szkoleni w zak re sie m etodyki
re alizacji programu.
Zorganizowano także naradę ze szk olnym i koordynatorami program u, inaugurującą I
e dycję programu. W ram ach oce ny re alizacji I e dycji programu „Wybie rz życie – Pierwszy
k rok ” przeprowadzono 16 wizytacji.
Tem atyka profilaktyk i raka szyjki m acicy poruszana je st każde go rok u na wszystk ich
organizowanych prze z Powiatową Stację Sanitarno-Epidem iologiczną w Gdańsku akcjach,
im prezach i festynach prozdrowotnych (w 2010 roku – 11 punk tów informacyjnych).
Propagowane są badania cytologiczne, prowadzone je st poradnictwo oraz dystrybucja
m ateriałów edukacyjnych dotyczących profilak tyki i wcze snego wyk rywania rak a szyjk i
m acicy.
W ramach I edycji programu „W ybie rz życie – Pierwszy k rok” w rok u 2010 pracownicy
Se kcji
Oświaty
Zdrowotne j i
Promocji
Zdrowia
Powiatowe j
Stacji
Sanitarno –
Epide miologiczne j w Gdańsku ucze stniczyli w konfe re ncji pt. „Profilaktyk a zdrowotna
m ieszkańców – wyzwanie m dla samorządów” w Morskim Instytucie Ryback im w Gdyni w
dniu
09.06.2010r.,
zorganizowane j prze z Fundację
„MSD
dla Zdrowia
Kobie t”,
W ydawnictwo „Służba Zdrowia”, Związe k Powiatów Polsk ich. Konferencja miała um ożliwić
przedstawienie pozyty wnych doświadcze ń samorządów, w zak re sie re alizacji szcze pie ń
przeciwko wirusowi HPV i edukacji w zak re sie prowadzenia te go typu działań na szerszą
skalę w sposób ujednolicony i sk oordynowany. Ce le m konfe re ncji była także prezentacja
O gólnopolsk iego Programu Sam orządowego „W spółdziałajm y”, w
ramach k tórego
sam orządy m ają otrzym ać wie dzę na te mat t wo rze nia i re alizacji program ów profilak tyki
zdrowotne j, które mają pom agać w sk utecznej walce z chorobami onk ologicznymi k obie t.
W trakcie k onfe rencji nawiązywano do realizowane go przez Państwową Inspe kcję
Sanitarną program u „Wybie rz życie – Pie rwszy k rok”.
Program
„Wybie rz
życie
–
Pierwszy
k rok”
został
tak że
zapre zentowany
przez
k oordynatora powiatowe go programu podczas konferencji pt. „Medycyna szkolna, jako
narzędzie rozwoju systemu opiek i nad dzieckiem w wie ku szk olnym do 2013r.”
zorganizowane j prze z Wydział Spraw Społe cznych Urzędu Miasta Gdańska. Konfe rencja
została zorganizowana w celu prze dstawie nia działań profilaktycznych i programów
196
W ramach re alizacji program u ”W ybierz życie – Pierwszy k rok” zorganizowano konkurs
wiedzy z zak re su profilak tyki i wcze snego wyk rywania rak a szyjk i macicy dla uczniów
szkół ponadgimnazjalnych re alizujących
program . Nagrody dla laure atów zostały
ufundowane przez W ydział Edukacji Urzędu Miasta Gdańska. Nagrody oraz dyplom y dla
laureatów zostały wrę czone podczas uroczystych ape li kończących rok szkolny w
poszcze gólnych szkołach.
Inform acje na te mat podję tych działań wraz ze zdję ciami oraz opis programu ”Wybie rz
życie – Pierwszy k rok” znajdują się na stronie interne towe j Powiatowe j Stacji Sanitarno –
Epide miologiczne j w Gdańsku.
IV.2.9Program edukacyjny „Co Ci chodzi po głowie”.
W związku ze zwię kszającą się od k ilku lat liczbą zgłoszeń przypadk ów wszawicy w
szkołach i przedszkolach opracowany został wo je wódzk i program edukacyjny, ph. „Co C i
chodzi po głowie”. W rok u szkolnym 2009/2010 re alizowana była I edycja programu.
C elem programu je st zmnie jsze nie wystę powania wszawicy u dzie ci i m łodzieży,
dostarcze nie wiedzy z zak re su zapobiegania występowaniu wszawicy oraz k ształtowanie
ak tywnych postaw prozdrowotnych.
Program skie rowany je st do uczniów szk ół podstawowych i ich rodziców, rodziców dzie ci
uczęszczających
do prze dszkoli, organizatorów wypoczynku dzieci i
młodzie ży i
wychowawców, kadry pe dagogiczne j i dyre ktorów placówek nauczania i wychowania oraz
placówek opiek uńczo – wychowawczych w Gdańsk u.
Do program u zgłosiło się 29 szkół podstawowych, 11 przedszkoli oraz 2 ośrodki
opiek uńczo – wychowawcze . Wszystkie placówk i zostały zaopatrzone w mate riały
e dukacyjne . W ram ach oceny re alizacji I e dycji program u przeprowadzono 17 wizytacji w
przedszkolach i szk ołach podstawowych. Rozstrzygnię to e tap powiatowy konkursu
plastycznego ph. „C zyste włosy m am, bo o nie dbam ”, a zwycię ską pracę przesłano na
e tap woje wódzk i konkursu.
Program „Co C i chodzi po głowie ” został prze dstawiony podczas k onferencji pt.
„Medycyna szk olna, jako narzę dzie rozwoju syste mu opiek i nad dzie ck ie m w wie ku
szkolnym do 2013r.” zorganizowane j przez W ydział Spraw Społe cznych Urzędu Miasta
Gdańska.
Konfe rencja
została
zorganizowana
w
ce lu
przedstawienia
działań
profilaktycznych i programów prozdrowotnych re alizowanych prze z różne instytucje ,
sk ie rowanych do szk ół wszystk ich szcze bli. Efe ktem ma być poprawa współpracy
instytucji zajmujących się zdrowie m dzie ci w wie ku szkolnym i przygotowanie planu
działań profilaktycznych finansowanych przez Urząd Miasta Gdańska w obszarze
m edycyny szk olnej na k ole jne lata.
197
Mate riały edukacyjne dotyczące wszawicy rozdawane były prze z cały rok w trak cie
wszystk ich akcji i festynów prozdrowotnych (11 punktów inform acyjnych) oraz w ram ach
poradnictwa.
IV.2.10 „Grypa – zagrożenie pandemią”
W roku 2010 Powiatowa Stacja Sanitarno – Epide miologiczna rozpoczęła re alizację
lokalne go indywidualne go programu e dukacyjne go pt. „Grypa – zagrożenie pandem ią”,
adre sowane go głównie do dzie ci szkół podstawowych oraz ich rodziców i opiek unów.
Program ten re alizowany je st przy współudziale finansowym Wydziału Zarządzania
K ryzysowe go i O chrony Ludności Urzę du Miasta Gdańska.
C ele program u.
- zmnie jsze nie liczby zachorowań na grypę,
- k ształtowanie właściwych postaw i nawyk ów prozdrowotnych wśród młodzie ży szkolne j
oraz uświadom ienie zagroże nia grypą,
- rozwijanie poczucia odpowie dzialności za zdrowie swoje i najbliższych,
- pogłębienie wie dzy na temat chorób przenoszonych drogą k rope lkową,
- propagowanie szczepień prze ci wk o grypie sezonowej.
Partnerzy programu:
- Wydział Zarządzania Kryzysowe go i O chrony Ludności Urzędu Miasta Gdańska,
- Oddział Prze ciwe pidemiczny PSSE Gdańsk,
- Wydział Edukacji Urzędu Miasta Gdańska.
R ealizatorzy programu:
- pracownicy Sek cji Oświaty Zdrowotne j i Promocji Zdrowia PSSE Gdańsk ,
- pracownicy O ddziału Prze ciwe pidemicznego PSSE Gdańsk,
- koordynatorzy szkolni: nauczycie le , pe dagodzy, pie lę gniark i szkolne , inne osoby
wyznaczone przez dyre ktora szkoły.
Do re alizacji I edycji programu „Grypa – zagroże nie pandem ią” w roku 2010 wybrano 20
szkół podstawowych z te re nu m iasta Gdańska. W k ażdej kole jnej edycji programu liczba
szkół re alizujących program bę dzie zwięk szana o nowe szk oły podstawowe . W rok u 2010
obję to programem łącznie 4.148 uczniów z 20 szk ół podstawowych. W ramach
wprowadzania i nadzoru nad re alizacją nowego program u edukacyjnego „Grypa –
zagroże nie pandemią” prze prowadzono 20 wizytacji w szk ołach podstawowy ch.
W sali konfe re ncyjne j Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epide miologicznej w Gdańsk u odbyło
się szk ole nie dla szkolnych koordynatorów programu „Grypa – zagrożenie pandem ią”.
Szkolni koordynatorzy programu otrzymali mate riały edukacyjne do re alizacji programu.
Zorganizowano tak że naradę ze szkolnym i koordynatorami program u inaugurującą I
e dycję lokalne go programu eduk acyjnego „Grypa – Zagrożenie pandem ią”.
198
W ramach przygotowań do re alizacji programu e dukacyjne go „Grypa – zagrożenie
pandem ią” zorganizowano 2 narady z przedstawicielem Glaxo Sm ith Kline. Om ówiono
zak re s współpracy, złożono zamówienie na ulotk i i plakaty e dukacyjne .
W ramach I e dycji program u „Grypa – zagrożenie pandemią” zorganizowany został
k onkurs plastyczny ph. „Grypa – le piej zapobiegać niż le czyć”, adresowany do uczniów
k las III szk ół podstawowych obję tych w bie żącym roku szkolnym ww. program em.
O głoszony został także
konkurs na najlepsze go koordynatora programu. Dzięki
dofinansowaniu otrzym anemu z W ydziału Zarządzania Kryzysowe go i O chrony Ludności
Urzędu Miasta Gdańska wybrano oraz zakupiono nagrody na k onk urs plastyczny dla
uczniów szkół podstawowych re alizujących program oraz na k onkurs dla najlepszego
szkolnego koordynatora programu.
W ramach sprawdzenia efektów re alizacji program u w postaci wzrostu wie dzy i
ś wiadomości uczniów, wśród których re alizowano program, opracowane zostały ankiety
sprawdzające wie dzę uczniów. Ank ie ty zostały prze prowadzone przez nauczycie li prze d
rozpoczęcie m realizacji programu oraz po je j zakończeniu.
IV.2.11Program Profilaktyki Raka Piersi
Rak pie rsi jest najczęście j wystę pującym nowot wore m złośliwym u k obiet w Polsce,
co rok u odnotowuje się ponad 14.000 przypadków zachorowań. Jeszcze kilk a lat tem u
ponad połowa chorych um ie rała. Przyczyną tak wysokiego proce ntu um ie ralności było
najczęście j zbyt późne wyk rycie choroby wynikające z braku e duk acji, strachu i małe j
ś wiadomości. Badania epidemiologów potwie rdzają, że odse tek um ie rających na rak a
piersi je st w ostatnich latach nie co niższy, ale k obie ty wciąż czę sto nie wie dzą, jak
k ontrolować swoje pie rsi, lek arze zaś unikają tego rutynowego badania. Rak gruczołu
piersiowego je st nowotwore m o długie j fazie przedkliniczne j, objawia się po latach
utajone go wz rostu, najczę ście j, gdy guz je st już duży lub są prze rzuty. Najwię ce j
zachorowań wyk rywa się u k obie t między 50 a 70 rokiem życia. Problem dotyczy je dnak
wszystk ich k obiet po 20 roku życia, gdyż już wtedy należy zadbać o profilak tykę, wyrobić
u młodych dzie wczyn nawyk i dbania o swoje zdrowie, comiesięcznej samok ontroli pie rsi i
k ształtować świadomość prozdrowotną.
Program obe cnie re alizowany je st jak o program lokalny, w oparciu o założenia programu
k rajowe go ph.: "Różowa wstąże czka", które go re alizację zakończono w
Adresatami
program u są
uczennice
szkół
ponadgim nazjalnych,
2007 roku.
rodzice,
k obie ty
zatrudnione w szk ołach oraz społeczność lokalna. Program w szkołach re alizują
nauczyciele biologii, wychowania do życia w rodzinie, pedagodzy i pielęgniark i środowisk a
szkolnego.
Głównym celem programu je st:
-Zapoznanie z czynnik ami ryzyk a zachorowania na raka pie rsi,
199
-Uświadomie nie k onie czności k orzystania z różnych me tod wcze snego wyk ry wania rak a
pie rsi,
-Zapoznanie k obie t z te chnik ą sam obadania piersi,
-Przek azanie najważnie jszych informacji o raku pie rsi,
-Uświadomie nie
korzyści
wynik ających
z
samobadania
pie rsi
oraz
z
badań
m ammograficznych.
Przy realizacji programu Se kcja Oświaty Zdrowotne j i Promocji Zdrowia współpracuje z
W oje wódzk im O środkie m Koordynującym Populacyjny Program Wcze sne go W yk rywania
R ak a Piersi przy Uniwe rsyte ck im C entrum Klinicznym w Gdańsku, Gdyńskim C entrum
O nk ologii.
Tem atyka profilak tyki
rak a pie rsi
poruszana je st
każde go roku
na
wszystk ich
organizowanych prze z Powiatową Stację Sanitarno-Epidem iologiczną w Gdańsku akcjach,
im prezach i festynach prozdrowotnych (w roku 2010 – 11 punk tów informacyjnych).
Propagowane są badania mammograficzne oraz sam obadanie piersi, prowadzone je st
poradnictwo oraz dystrybucja mate riałów e dukacyjnych dotyczących profilaktyk i i
wczesne go wyk rywania raka pie rsi.
IV.2.12 „Gruź lica – choroba społeczna”
W roku 2010 Powiatowa Stacja Sanitarno – Epide miologiczna rozpoczęła re alizację
lokalne go indywidualnego programu e duk acyjnego pt. „Gruźlica – choroba społeczna”,
adre sowane go głównie do młodzieży szkół ponadgimnazjalnych oraz ich rodziców i
opiek unów. Program te n re alizowany je st przy współudziale finansowym Wydziału
Zarządzania Kryzysowe go i O chrony Ludności Urzędu Miasta Gdańska. Planowane są 3
e dycje program u, trwające do 2012 roku.
C ele program u:
- k ształtowanie właściwych postaw i nawyk ów prozdrowotnych wśród młodzie ży szkolne j
oraz uświadom ienie zagroże nia gruźlicą,
- rozwijanie poczucia odpowie dzialności za zdrowie swoje i najbliższych,
- pogłębienie wie dzy na temat choroby zakaźnej - gruźlicy.
Partnerzy programu:
- Wydział Zarządzania Kryzysowe go i O chrony Ludności Urzędu Miasta Gdańska,
- Oddział Prze ciwe pidemiczny PSSE Gdańsk,
- Wydział Edukacji Urzędu Miasta Gdańska.
R ealizatorzy programu:
- pracownicy Sek cji Oświaty Zdrowotne j i Promocji Zdrowia PSSE Gdańsk ,
- pracownicy O ddziału Prze ciwe pidemicznego PSSE Gdańsk,
- koordynatorzy szkolni: nauczycie le , pe dagodzy, pie lę gniark i szkolne , inne osoby
wyznaczone przez dyre ktora szkoły.
200
Do re alizacji I edycji programu „Gruźlica – choroba społe czna” w roku 2010 wybrano 21
szkół ponadgimnazjalnych z te renu m iasta Gdańska. W k ażdej k ole jnej edycji programu
liczba szkół re alizujących program będzie zwię kszana o nowe szkoły ponadgim nazjalne .
W rok u 2010 objęto programem łącznie 6.179 uczniów.
W ram ach wprowadzania i nadzoru nad re alizacją nowego programu e dukacyjne go
„Gruźlica
–
choroba
ponadgimnazjalnych.
społe czna”
prze prowadzono
28
wizytacji
w
szk ołach
Zorganizowano w dniu 10.11.2010r. szkolenie dla szk olnych
k oordynatorów program u „Gruźlica – choroba społeczna”. W trakcie szkolenia przek azano
m ateriały e dukacyjne oraz regulamin k onkursu plastyczne go. Zorganizowano także
naradę ze szkolnym i koordynatorami programu inaugurującą I e dycję
lokalne go
program u e duk acyjnego pt. „Gruźlica – choroba społeczna”.
W ramach I e dycji programu zorganizowany został k onkurs plastyczny ph. „Gruźlica –
le piej zapobiegać niż leczyć”, adresowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych objętych
w bieżącym rok u szkolnym ww. programem . Ogłoszony został tak że konkurs na
najle pszego k oordynatora programu. Dzię ki dofinansowaniu otrzymanemu z W ydziału
Zarządzania Kryzysowego i O chrony Ludności Urzędu Miasta Gdańsk a wybrano oraz
zak upiono nagrody na k onk urs plastyczny dla uczniów szk ół ponadgimnazjalnych
re alizujących program oraz na konkurs dla najle pszego szk olnego koordynatora
program u, a także wydruk owano ulotk i e dukacyjne, zaproje ktowane prze z pracowników
Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidem iologicznej w Gdańsku.
W ramach sprawdzenia efektów re alizacji program u w postaci wzrostu wie dzy i
ś wiadomości uczniów, wśród których re alizowano program, opracowane zostały ankiety
sprawdzające wie dzę uczniów. Ank ie ty zostały prze prowadzone przez nauczycie li prze d
rozpoczęcie m realizacji programu oraz po je j zakończeniu.
3.Interwencje nieprogramowe realizowane przez Powiatową
Stację Sanitarno- Epidemiologiczną w Gdańsku w roku 2010
IV.3.1Światowy Dzień Cukrzycy
Pracownicy
Se kcji
O światy
Zdrowotne j
i
Promocji
Zdrowia
i
O ddziału
Prze ciwepidem iczne go Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epide miologiczne j w Gdańsku w
dniu 12 paździe rnika 2010 r. zorganizowali punk t informacyjny w NZO Z Rem ed - Le ctus
w Gdańsk u, w k tórym przeprowadzali pomiary ciśnie nia tę tniczego k rwi (50 osób),
poziomu cuk ru we k rwi (50 osób), poziomu tle nk u wę gla w wydychanym powie trzu u
osób palących tytoń (25 osób), udzie lali porad dot. zdrowe j die ty, profilak tyki cukrzycy i
innych chorób oraz prowadzili dystrybucję mate riałów e duk acyjnych (40 osób).
201
IV.3.2Światowy Dzień Zdrowia
Przekazano do wybranych szkół wszystk ich szczebli wytyczne Światowe j O rganizacji
Zdrowia dotyczące obchodów Światowe go Dnia Zdrowia ph. „Człowiek i m iasto”.
Prowadzono przygotowania do organizacji fe stynu z okazji Świato we go Dnia Zdrowia,
k tóry m iał odbyć się 11 k wie tnia 2010r. (zaproszenie organizacji i instytucji do
współpracy, zaplanowanie działań, proje kt plakatu, zorganizowanie m ie jsca, stołów i
k rze se ł). Zorganizowano 2 narady dotyczące organizacji Światowe go Dnia Zdrowia: w
W oje wódzk ie j Stacji Sanitarno – Epide miologiczne j w Gdańsku oraz w C H Gale ria
Bałtyck a w Gdańsk u. Obchody Ś wiatowe go Dnia Zdrowia zostały odwołane w związk u z
żałobą narodową po katastrofie sm oleńsk ie j.
IV.3.3Festyn „Do Sopotu po Zdrowie”
Przedstawiciele
Se kcji
O światy
Zdrowotnej
i
Prom ocji
Zdrowia
i
O ddziału
Prze ciwepidem iczne go PSSE w Gdańsku w dniu 24 lipca 2010r. ucze stniczyli w festynie
„Do Sopotu po Zdrowie ” zorganizowanym prze z Fundację Profilaktyk i Nadwagi i O tyłości
„Sylwe tka Trójmiasta” i Woje wódzk i Ze spół R eum atologiczny w Sopocie . Przygotowano
punk t informacyjny, w którym udzie lano informacji dotyczących zdrowe go stylu życia,
prowadzono dystrybucję mate riałów oświatowo – zdrowotnych, wykonywano be zpłatnie
pom iary ciśnienia tętniczego k rwi (400 osób), poziomu glukozy (20 osób) i choleste rolu
we k rwi (90 osób), poziomu tlenku wę gla w wydychanym powie trzu z płuc u osób
narażonych na dym tytoniowy (50 osób).
IV.3.4Światowy Dzień Serca
Przedstawiciele Se k cji O ZiPZ i O ddziału Prze ciwe pidemiczne go PSSE w Gdańsku
uczestniczyli w festynie z ok azji Światowe go Dnia Se rca, k tóry odbył się w dniu 26
września 2010r. w Park u Re agana w Gdańsku. Festyn zorganizowany został przez Mie jski
O środek Sportu i R ek reacji w Gdańsku oraz Gdańskie Ce ntrum Profilaktyk i Uzależnień.
Przygotowany został punkt informacyjny, w którym udzie lano porad i rozdawano
m ateriały edukacyjne (300 osób) dotyczące szkodliwości palenia tytoniu, profilak tyki rak a
szyjk i macicy i raka pie rsi, zakaże ń m eningokokowych, grypy sezonowe j, krztuśca, W ZW
a i b oraz prowadzono be zpłatne pom iary poziom u gluk ozy we k rwi (150 osób), ciśnie nia
tę tnicze go k rwi (170 osób) oraz poziomu tle nk u wę gla w wydychanym powie trzu z płuc u
osób palących tytoń (50 osób).
IV.3.5Światowy Dzień Rzucania Palenia
Przedstawiciele Sek cji O ZiPZ PSSE w Gdańsk u w ramach obchodów Ś wiatowe go
Dnia R zucania Palenia ucze stniczyli w dniu 19.11.2010r. w fe stynie zorganizowanym w
Państwowych Szkołach Budownictwa w Gdańsku. Zorganizowano punk t informacyjny,
w k tórym udzielano porad i rozdawano mate riały edukacyjne (80 osób) dotyczące
szkodliwości pale nia tytoniu oraz prowadzono be zpłatne pomiary ciśnie nia tę tnicze go k rwi
202
(50 osób) oraz poziomu tle nk u węgla w wydychanym powie trzu z płuc u osób palących
tytoń (70 osób). Prowadzono tak że pokazy pie rwsze j pom ocy prze dmedycznej.
IV.3.6Festyn „Zielony Weekend 2010”
Przedstawiciele
Se kcji
O światy
Zdrowotnej
i
Prom ocji
Zdrowia
i
O ddziału
Prze ciwepidem iczne go PSSE w Gdańsku uczestniczyli w fe stynie ph. „Zie lony We ekend
2010” na m olo w Gdańsku – Brze źnie w dniach 12-13 cze rwca 2010r. zorganizowanym
przez Urząd Miasta Gdańska. Przygotowany został punk t informacyjny, w k tórym
dotyczących
zdrowego stylu
życia,
m ateriałów oświatowo – zdrowotnych (900 osób) oraz informacyjnych dotyczących
działalności Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidem iologicznej w Gdańsk u, wyk onywano
bezpłatnie pom iary ciśnienia tę tniczego k rwi (600 osób), poziomu glukozy we k rwi (250
osób), poziomu tlenku wę gla w wydychanym powie trzu z płuc u osób narażonych na dym
tytoniowy (120 osób), przeprowadzano quizy dla dzieci.
IV.3.7W ramach inter wencji nieprogramowej ph. „Bezpieczne lato 2010”
przeprowadzono wizytacje wypoczynku letniego dzieci i młodzieży na terenie
Gdańska, przekazano najważniejsze informacje dotyczące bezpiecznego
wypoczynku, higieny, profilaktyki chorób zakaźnych. Wszystkim organizatorom
wypoczynku dzieci i młodzieży przekazano pakiety materiałów edukacyjnych
dotyczących profilaktyki żółtaczki, salmonellozy, tężca, wszawicy, HIV/AIDS,
raka szyjki macicy, zakażeń meningokokowych, bezpiecznego wypoczynku,
szkodliwości promieniowania UV oraz szkodliwo ści palenia tytoniu.
IV.3.8W ramach interwencji nieprogramowej ph. „Bezpieczne ferie 2010”
przeprowadzono wizytacje wypoczynku zimowego dzieci i młodzieży na terenie
Gdańska, przekazano najważniejsze informacje dotyczące bezpiecznego
wypoczynku, higieny, profilaktyki chorób zakaźnych, pakiety materiałów
edukacyjnych (ulotki, broszury) dot. profilaktyki grypy typu A /H1N1 oraz grypy
sezonowej, zakażeń meningokoko wych, zakażeń wirusem HIV, wszawicy,
żółtaczki, ospy wietrznej oraz szkodliwości palenia tytoniu (czynnego i
b iernego),
IV.3.9Światowy Dzień bez Tytoniu
W dniu 29 maja 2010 r. w ram ach obchodów Światowe go Dnia Bez Tytoniu
współorganizowano happening antytytoniowy ph. "Czyste powietrze wokół nas" w ZOO w
Gdańsku – Oliwie. W trak cie festynu przygotowano punk t informacyjny, w k tórym
dotyczących
zdrowego stylu
życia,
m ateriałów oświatowo- zdrowotnych (50 osób), wykonywano bezpłatnie pomiary
ciśnie nia tętniczego k rwi (100 osób), poziomu gluk ozy we krwi (150 osób), poziomu
chole sterolu we krwi (50 osób) oraz pom iary poziomu tle nk u węgla w wydychanym
powietrzu z płuc u osób palących tytoń, prze prowadzano k onkursy i quizy dla dzie ci. W
ramach obchodów Światowe go Dnia be z Tytoniu wspólnie z Oddziałem Oświaty
Zdrowotnej i Prom ocji Zdrowia WSSE w Gdańsku zorganizowano III k onfe rencję ph.
„Lok alne działania antytytoniowe – stan obecny oraz perspektywy”, k tóra odbyła się w
203
dniu 27 m aja 2010 r. w sali „W ” w budynk u Me dycyny Sądowe j Gdańskiego Uniwe rsyte tu
Me dyczne go. Prze dstawicie l Powiatowe j Stacji Sanitarno – Epidem iologiczne j w Gdańsku
przedstawił pre zentacje dotyczącą 3 programów edukacji antytytoniowe j realizowanych
przez Państwo wą Inspe kcję Sanitarną.
IV.3.10W ramach interwencji nieprogramowej dot. profilaktyki zakażeń
meningokokowych pracownicy Sekcji Oświaty Zdro wotnej i Promocji Zdrowia
PSSE w Gdańsku udzielali dyrektorom przedszkoli oraz wycho wawcom
wszelkich informacji dotyczących profilaktyki meningokokowej, w tym
szczepień ochronnych oraz zaopatrywali w materiały informacyjne (ulotki,
p lakaty, płyty „Meningokoki – podstępny wróg”).
W trak cie ak cji „Bezpieczne lato 2010” oraz „Bezpieczne fe rie 2010” prze kazano do
wszystk ich placówe k wypoczynku le tniego i zim owe go dzie ci i młodzie ży mate riały
e dukacyjne dot. profilak tyki zakażeń m eningokokowych (ulotk i, płyty „Me ningokoki –
podstępny wróg”). Prze z cały rok podczas wszystk ich akcji prozdrowotnych (13)
prowadzono dystrybucję m ateriałów oświatowo – zdrowotnych (kolorowanki, ulotk i) oraz
poradnictwo dot. profilaktyki m eningokokowe j.
204
IV.3.11W ramach interwencji nieprogramowej dot. profilaktyki grypy sezonowej
i A/H1N1 zaopatrzono wszystkie placówk i wypoczynku zimowego i letniego w
ulotki edukacyjne dotyczące profilaktyki grypy, wszystkie szkoły i przedszkola
na terenie Gdańska zaopatrzono w ulotki edukacyjne dot. profilaktyki grypy,
wydrukowano 750 kolorowych ulotek dot. profilaktyki grypy do wykorzystania
przy realizacji programu edukacyjnego „Grypa – zagrożenie pandemią”,
podczas wszystkich akcji i festynów prozdrowotnych rozdawano ulotki
edukacyjne dot. grypy. Umieszczono na stronie internetowej PSSE Gdańsk różne
ulotki i informacje dot. profilaktyki grypy. Wprowadzono program edukacyjny
„Grypa – zagrożenie pandemią”, adresowany do uczniów szkół podstawowych.
Program realizowany jest we współpracy z Wydziałem Zarządzania
Kryzysowego i Ochrony Ludności Urzędu Miasta Gdańska. W ramach programu
przeszkolono 20 szkolnych koordynatorów programu i zaopatrzono w materiały
edukacyjne.
Zorganizowa no
konkurs
plastyczny
dla
uczniów
szkół
podstawowych. Nawiązano współpracę z Glaxo Smith Kline, otrzymano ulotki i
p lakaty edukacyjne.
IV.3.12W dniu 21 maja 2010 r. uczestniczono w festynie prozdrowotnym
zorganizowanym w Gimnazjum nr 11 w Gdańsku w ramach szkolnego dnia
profilaktyki ph. „Młody wolny od używek”. Przygotowano punkt informacyjny, w
którym udzielano różnych porad i ws kazó wek oraz rozdawano materiały
edukacyjne i informacyjne, wykonywano pomiary ciśnienia tętniczego krwi (70
pomiarów) oraz poz iomu tlenku węgla w wydychanym powietrzu u osób
palących tytoń (38 pomiarów). Obchody Szkolnego Dnia Profilaktyki miały na
celu poszerzenie wiedzy uczniów na temat zagrożeń społecznych, konsekwencji
używa nia środkó w odurzających, palenia tytoniu oraz zaprezentowanie
przystępnej dla dzieci i młodzieży, alternatywnej oferty zdro wego stylu życia z
wykorzystaniem aktywności fizycznej i zdrowej diety.
IV.3.13W dniu 23 maja 2010 roku uczestniczono w festynie rodzinnym ph.
„Gdańskie Dni Sąsiadó w” w Szkole Podstawowe j nr 65 w Gdańsku.
Przygotowano punkt informacyjny, w którym wykonywano pomiary ciśnie nia
tętniczego krwi (47 pomiarów), poziomu tlenku węgla w powietrzu
wydychanym z płuc u osób palących tytoń (45 pomiarów), udzielano porad i
pro wadzono dystrybucję materiałów edukacyjnych.
IV.3.14W dniu 02 czer wca 2010r. uczestniczono w akcji prozdrowotnej w
Gimnazjum nr 2 w Gdańsku w ramach szkolnego dnia profilaktyki. W
przygotowanym punkcie informacyjnym wykonywano pomiary ciśnienia
tętniczego krwi (50 pomiaró w) oraz poziomu tlenku węgla w wydychanym
po wietrzu u osób palących tytoń (20 pomiarów). Prowadzono także dystrybucję
materiałów edukacyjnych dotyczących szkodliwo ści palenia tytoniu, sposobó w
wyjścia z nałogu oraz udzie lano porad dotyczących zdro wego stylu życia i
profilaktyki chorób.
IV.3.15W dniu 31 maja 2010r. uczestniczono w festynie prozdrowotnym
zorganizowanym w ramach szkolnego dnia sportu w Państwowych Szkołach
Budownictwa
w Gdańsku. W przygotowanym punkcie
informacyjnym
wykonywano pomiary ciśnie nia tętniczego krwi (40 pomiarów) oraz poziomu
tlenku węgla w wy dychanym powietrzu u osób palących tytoń (110 pomiaró w).
Prowadzono
także
dystrybucję
materiałów edukacyjnych dotyczących
szkodliwości palenia tytoniu, sposobó w wyjścia z nałogu oraz udzielano porad
dotyczących zdrowego stylu życia i profilaktyki chorób.
205
IV.3.16W dniu 18.06.2010r. uczestniczono w festynie prozdrowotnym
zorganizowanym w ramach szkolnego dnia sportu w Zespole Szkół Okrętowych i
Ogólnokształcących „Conradinum” w Gdańsku. W przygotowanym punkcie
informacyjnym wykonywano pomiary ciśnienia tętniczego krwi (30 pomiarów)
oraz poz iomu tlenku węg la w wydychanym powietrzu u osób palących tytoń (50
pomiarów).
Prowadzono
także
dystrybucję
materiałów
edukacyjnych
dotyczących szkodliwoś ci palenia tytoniu, sposobów wyjścia z nałogu oraz
udz ielano porad dotyczących zdrowego stylu życia i profilaktyki chorób.
Główne kierunki działalności oświatowe j Państwowe j Inspe kcji Sanitarne j wynikają z
zapisów Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zale ce ń Ś wiatowe j O rganizacji
Zdrowia
(W HO),
Kom isji
Europe jskiej,
Ministe rstwa
Zdrowia,
obecne j
sytuacji
e pide miologicznej oraz bieżących potrze b społeczeństwa.
Istotnym e le mentem działalności Państwowe j Inspe kcji Sanitarne j je st system atyczny
wk ład w działania profilaktyczne i prze ciwepidem iczne, co przyczynia się do wzrostu
ś wiadomości zagroże ń dla zdrowia oraz
do
kształtowania
prozdrowotnych i odpowiedzialności za zdrowie
prawidłowych
postaw
własne i blisk ich. Ważną częścią
działalności je st współpraca z władzam i sam orządowymi, instytucjam i publicznym i i
organizacjami pozarządowymi
na rze cz
oświaty
zdrowotne j i
prom ocji
zdrowia.
Systematyczna edukacja społeczeństwa, a w szczególności ludzi młodych, z całą
pe wnością w przyszłości zapobiegnie wie lu zagrożeniom zdrowotnym.
206
ZAPOBIEGAWCZY NADZÓR SANITARNY
Państwowy Powiatowy Inspe ktor Sanitarny w Gdańsku w ramach zapobiegawcze go
nadzoru sanitarnego re alizuje ustawowe obowiązki
publiczne go poprzez sprawowanie
nadzoru
i zadania w zakresie zdrowia
sanitarne go nad k olejnymi e tapami
proce sów inwestycyjnych na te renie Miasta Gdańska. Działalność
pole ga na k ontroli
przestrze gania obowiązujących norm i prze pisów pod względem wym agań higie nicznych
i zdrowotnych na etapie planowania przestrzennego, proje ktowania inwe stycji, ich
re alizacji oraz przek azywania do użytkowania.
Prze dstawione wyże j zadania re alizowane były w 2010r. poprze z nastę pujące działania:
•
uzgadnianie m ie jscowych planów zagospodarowania prze strzennego,
•
uzgadnianie zakresu i stopnia szczegółowości
informacji wym aganych w
prognozie oddziaływania na środowisko,
•
udział w postę powaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisk o
prze dsię wzię ć mogących znacząco oddziaływać na środowisk o:
−
wyda wanie
opinii
co
do
konieczności
przeprowadzenia
oce ny
oddziaływania na środowisk o,
−
wyda wanie
opinii
prze d
wydanie m
de cyzji
o środowiskowych
u warunk owaniach,
•
uzgadnianie dokumentacji proje ktowe j dotyczące j budowy oraz zm iany
sposobu użytkowania obiektów budowlanych,
•
opiniowanie
planów
i
proje któw
te chnologicznych
dostosowania
istnie jących lokali usługowych do nowej funk cji,
•
uczestnicze nie w dopuszczeniu do użytk u obie któw budowlanych,
•
wyda wanie
opinii o spe łnie niu warunk ów um ożliwiających
udzielanie
świadcze ń zdrowotnych w zakresie indywidualne j, indywidualne j
spe cjalistyczne j i grupowe j praktyki lek arsk iej,
•
wyda wanie
opinii o spe łnie niu warunk ów um ożliwiających
udzielanie
świadcze ń zdrowotnych w zakresie indywidualne j, indywidualne j
spe cjalistyczne j i grupowe j praktyki pielęgniarek i położnych,
•
wyda wanie opinii o spełnieniu wymagań fachowych i sanitarnych jak im
powinny odpowiadać pom ieszczenia i urządze nia zak ładu opiek i
zdrowotnej,
•
opiniowanie
programów
dostosowania
istnie jących
zak ładów opiek i
zdrowotnej do wym agań obowiązujących przepisów,
•
wyda wanie
opinii
o
spełnieniu
oświatowych,
207
wym agań
sanitarnych
w
obie ktach
•
wyda wanie
opinii
o
Zapobiegawczy Nadzór Sanitarny
spe łnie niu wym agań
sanitarnych
w
zak ładach
fryzje rsk ich, k osme tycznych, tatuażu i odnowy biologicznej,
•
wyda wanie zaświadcze ń o warunkach sanitarnych w zak ładach, w k tórych
prowadzona jest działalność o przeznaczeniu wojskowym lub
policyjnym,
•
wyda wanie zaświadczeń o warunk ach sanitarnych w lok alach, w k tórych
planuje się prowadzenie obrotu środkami ochrony roślin
W rok u 2010 uzgodniono lub zaopiniowano w zak resie spełnienia warunk ów sanitarnohigienicznych i ochrony środowiska:
•
21 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
•
40
wniosk ów w
sprawie
zak resu i
stopnia
szczegółowości
inform acji
wym aganych w prognozie oddziaływania na środowisko,
•
69 wniosk ów
co do konie czności przeprowadze nia oceny oddziaływania na
środowisk o,
•
1 wniose k w sprawie zak resu raportu o oddziaływaniu na środowisk o,
•
9 wniosków w sprawie opinii przed wydanie m decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach realizacji przedsię wzię ć,
•
1 wniosek dotyczący opinii przed wydanie m postanowienia przez regionalnego
dyre ktora ochrony środowisk a w sprawie
uzgodnienia warunk ów
realizacji przedsięwzię cia,
•
44 dokume ntacji proje ktowych obiek tów lub lokali o różnym przeznaczeniu,
•
15 program ów dostosowawczych istnie jących zakładów opie ki zdrowotne j do
wym agań obowiązujących przepisów.
Prze prowadzono 228 kontroli odbiorowych obiek tów i lok ali o różnym przeznaczeniu, w
tym 134 dotyczących dopuszczenia do użytkowania obiek tu budowlanego.
Udzielano k onsultacji
w form ie
przyję ć inte re santów lub
rozmów te le fonicznych
w sprawach z zakresu działania zapobie gawczego nadzoru sanitarnego.
Znaczna część rozpatry wanych wniosków dotyczyła prze dsię wzięć realizowanych na rze cz
m iasta Gdańska i
je go
mieszkańców oraz prowadzonych
na
zle ce nie
organów
sam orządowych.
Pracownicy Se kcji Zapobiegawcze go Nadzoru Sanitarnego m ie li swój udział w re alizacji
k ole jnych etapów „Gdańskiego projek tu wodno-ściek owe go”, realizacji prze budowy
uk ładu kom unikacyjnego m iasta Gdańska, rozbudowy oczyszczalni ście ków Gdańsk –
W schód, rozbudowy Zakładu Utylizacji Odpadów w Gdańsku Szadółkach, działaniach na
rze cz poprawy warunk ów sanitarno-higie nicznych udzielania świadcze ń zdrowotnych w
obiek tach i placówk ach z zakresu służby zdrowia, działaniach dotyczących zapewnie nia
właściwy ch warunk ów higie ny nauczania i wychowania.
208
Jako
priorytetowe
były
trak towane
wszystkie
wniosk i
dotyczące
przedsięwzię ć
niezbędnych dla obsługi Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012 t.j.:
•
wniose k
o
opinię
co
do
k onie czności
prze prowadzenia
oceny
oddziaływania na środowisk o dla prze dsię wzięcia polegające go na
budowie lądowisk a śmigłowców na te renie Pomorsk iego Centrum
Traumatologii przy ul. Nowe Ogrody 1-6,
•
wniose k
o
opinię
co
do
k onie czności
prze prowadzenia
oceny
oddziaływania na środowisk o dla prze dsię wzięcia polegające go na
budowie Kole i Metropolitalne j (I etap),
•
wniose k
o
opinię
w
sprawie
uzgodnie nia
warunk ów
re alizacji
przedsięwzię cia: „Połączenie dróg krajowych – Trasa Sucharsk iego”
Zadanie I. O dcinek Obwodnica Południowa Gdańska – W ęzeł Elbląska
Zadanie II. O dcine k W ęze ł Wosia Budzysza – W ęzeł Ku Ujściu
Zadanie III. Odcine k W ęze ł Ku Ujściu – Terminal Prom owy W este rplatte.
Na stan sanitarny miasta znaczący wpływ mają inwestycje dotyczące infrastruk tury
k om unalne j, obejmującej m.in. modernizację uję ć wody wraz ze stacjami uzdatniania
wody, sie ci wodociągowej, sie ci kanalizacji sanitarnej, oczyszczalni ściek ów, zakładów
odzysku i unieszkodliwiania odpadów, dróg, re alizowane na te re nie miasta.
Nadzór nad proce sem in we stycyjnym obiek tów użyte czności publiczne j w tym obie któw
ochrony zdrowia , usług, w szczególności obie któw żywie nia
i żywności, ma na celu
zape wnienie odpowie dnie go standardu sanitarnego i zdrowotnego obiek tów.
Nadzór nad procesem inwe stycyjnym przedsięwzię ć przem ysłowych jest szcze gólnie
istotny w pracy zapobiegawcze go nadzoru sanitarnego ze wzglę du na oddziaływanie tych
zak ładów na zdrowie ludzi. Ograniczanie i m inimalizowanie oddziaływania na środowisk o
zak ładów przemysłowych osiągane je st prze z ich rozbudowę , prze budowę i modernizację .
Podkreślić
należy,
że
w
celu
spe łnie nia
odpowiednich
warunk ów
sanitarnych
i zdrowotnych, przepisy prawa nak ładają na inwestorów i projek tantów obowiązek
stosowania najle pszych dostępnych te chnik, te chnologii i zabiegów organizacyjnych.
Zapobie gawczy nadzór sanitarny nadzoruje ich wykonanie.
W Sek cji Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego je st zatrudnionych 5 osób, w tym 4
inżynie rów o spe cjalnościach z zak resu inżynie rii środowisk a.
209
Podsumowanie
PODSUMOWANIE
Państwowa Inspek cja Sanitarna w 2010 r. re alizowała zadania statutowe i
pozastatutowe
w celu
ochrony zdrowia
ludzkiego przed nie korzystnym
wpływe m
czynników szk odliwych i uciążliwych w środowisku oraz zapobie gania powstawaniu
chorób, w tym zakaźnych, społe cznych (cywilizacyjnych) i zawodowych.
W 2010 r. sytuacja e pidem iologiczna w zak re sie chorób zakaźnych na tere nie powiatu
m iasto Gdańsk przedstawiała się następująco:
•
W porównaniu z rokiem 2009 liczba zachorowań i zapadalność na grypę spadła o
ponad 40%. Zanotowano 2519 zachorowań na grypę , z cze go szacunk owo 90%
mogły stanowić przypadk i spowodowane wiruse m nowe j grypy AH1N1.
•
W 2010r., tak jak w latach poprzednich, nie zanotowano ani je dnego przypadku
zachorowania na odrę
zapadalności
na
i na błonicę . Zare jestrowano nieznaczny wzrost
różyczk ę
i
nagminne
zapale nie
przyusznic
(śwink ę).
Współczynnik zapadalności na ospę wie trzną obniżył się nieznacznie w stosunku
do rok u poprze dniego, ale nadal je st około 50 razy więk szy niż w przypadku
śwink i czy różyczk i.
Liczba zachorowań na k rztusiec je st taka sama jak w 2009r.
•
W
2010 rok u, w porównaniu do ubiegłego roku, zare jestrowano spadek
zachorowań na je rsiniozę . O dnotowano natomiast niewie lk i wzrost zachorowań
na
salmonelozy.
W 2010r. na te renie miasta Gdańska odnotowano dwa przypadki duru
rze komego A oraz je de n przypadek duru rze kome go C . Zare je strowano ogółem
561 przypadk ów zatruć pok arm owych i zakażeń je litowych, z czego prawie
70% spowodowanych było wirusami.
•
Ilość zare je strowanych
przypadków posocznic i
rdzeniowych wzrosła w
zapaleń
opon
mózgowo-
porównaniu do rok u ubie głe go. Zanotowano 5
przypadków inwazyjnej choroby m eningokokowe j oraz 10 przypadków zak ażeń
in wazyjnych wy wołanych prze z bakterie Streptococcus pneumoniae.
•
Liczba zare je strowanych przypadk ów W ZW typu B i WZW typu C w porównaniu
z rokiem ubie głym nie znacznie spadła.
•
Zanotowano 504 przypadk i pok ąsań ludzi prze z z wie rzę ta, 168 osób zostało
zakwalifik owanych do szcze pień przeciwk o wście kliźnie.
•
Prowadze nie prze z Państwowego Powiatowe go Inspektora Sanitarnego w Gdańsku
zapobiegawcze go i bie żącego nadzoru sanitarne go przyczyniło się w 2010 r. do
dalsze j poprawy stanu sanitarne go w Gdańsku.
210
Pomimo stwie rdzone j poprawy stan sanitarny wie lu obszarów w Gdańsk u wciąż nie
jest w pe łni zadawalający. Do najważniejszych problemów wymagających rozwiązania
nale ży:
•
Dalsza re alizacja programów dostosowawczych gdańsk ich szpitali do wym ogów
R ozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie
wym agań, jakim powinny
odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pom ieszczenia i urządzenia
zak ładu opiek i zdrowotne j.
•
R ealizacja działań inwestycyjnych zm ie rzających do zaopatrzenia wszystk ich
m ie szk ańców Gdańska w wodę do spożycia spe łniającą wymagania sanitarne.
•
Dalsze
in we stycje
i
m ode rnizacja infrastruk tury m ie jskiej w związku z
przygotowaniam i do UEFA EURO 2012 w Gdańsk u.
•
Zmnie jszanie narażenia pracowników na hałas w środowisk u pracy.
•
Zape wnienie właściwe j informacji o zagrożeniach jak ie st warzają che mik alia
stosowane w gospodarstwach domowych oraz w działalności zawodowe j.
•
Nadzór nad wprowadzaniem do obrotu środk ów zastę pczych.
•
Nadzór nad działalnością przedsię biorców sektora spożywczego w zak re sie
zapewnie nia sk utecznych procedur monitorowania przepływu żywności.
•
Kontrola prze strzegania prze z podm ioty działające w branży spożywcze j zasad
system u
HACC P
zape wniających
wprowadzanie
na
rynek
bezpiecznej
żywności.
•
Przygotowanie systemów umożliwiających sprawne m inim alizowanie skutk ów
ataków bioterrorystycznych oraz ogranicze nie zagroże nia e pide micznego
związanego z występowaniem chorób wysoko zakaźnych oraz pandemii grypy.
•
Ide ntyfik owanie i
e liminowanie
czynników zagrażających zdrowiu
dzieci i
m łodzieży.
•
Dalsze działania mające na ce lu prze rwanie procederu sprzedaży środk ów
odurzających, tak zwanych „dopalaczy”.
•
Pode jm owanie
inte nsywnych
działań na
rze cz
zapobie gania chorobom
i
prom owania zdrowe go stylu życia poprze z ak cje i festyny prozdrowotne,
k onfe rencje , szk ole nia, wdrażanie program ów prozdrowotnych dla prze dszkoli
i szkół wszystk ich szcze bli, nadzór nad działaniam i oświatowo – zdrowotnymi
w placówk ach nauczania i wychowania, wypoczynk u le tniego i zim owe go dzieci
i młodzie ży oraz placówk ach służby zdrowia.
211
•
Podsumowanie
Inicjowanie i wyt yczanie k ierunków prze dsię wzię ć prozdrowotnych zm ie rzających
do zaznajam iania społe czeństwa z czynnik ami szkodliwymi dla zdrowia oraz
m etodami zapobiegania chorobom.
•
Prowadzenie działalności oświatowo – zdrowotne j poprze z popularyzowanie zasad
higieny i racjonalne go żywie nia, me tod zapobiegania chorobom, udzielanie
porad i informacji w zak re sie e lim inowania ne gatywnych czynnik ów i zjawisk
fizycznych, che micznych, biologicznych mających wpływ na zdrowie ludzk ie
oraz umie ję tności udzielania pierwszej pomocy.
•
Nadzorowanie i oce na działalności oświatowo – zdrowotnej prowadzone j prze z
placówki nauczania i wychowania, zakłady opieki zdrowotnej oraz udzielanie
pom ocy w prowadzeniu tej działalności.
•
Prowadzenie poradnictwa m etodyczne go i m erytorycznego zak ładom opiek i
zdrowotne j, placówk om nauczania i wy chowania oraz udostępnianie pomocy
dydaktycznych.
•
Zape wnienie
dzie ciom
i
młodzie ży w obiektach nauczania i
wychowania
optymalnych i be zpie cznych warunków nauczania, wychowania i rozwoju oraz
właściwych warunków żywie nia.
212

Raport o Stanie Bezpieczeństwa Sanitarnego Miasta Gdańska za

Transkrypt

Podobne dokumenty

infonet - yongchunquan.eu