dziedziczenie_faq (, 108.95 KB)

Krajowa Rada Notarialna
DZIEDZICZENIE – NAJCZĘSTSZE PYTANIA KLIENTÓW
Jak można odwołać testament?
Wiele osób sądzi, że testamentu sporządzonego u notariusza nie da się odwołać.
Obawiają się, że dyspozycje zawarte w akcie notarialnym – a zatem dokumencie
urzędowym – muszą pozostać niezmienne niezależnie od wszelkich okoliczności.
Być może to jeden z powodów, dla których tak wiele osób odkłada sporządzenie
testamentu na ostatnią chwilę.
Tymczasem w każdej chwili można oczywiście odwołać zarówno poszczególne
postanowienia, jak również cały testament notarialny.
Czy mogę zrobić testament wspólnie z mężem?
Zwłaszcza w sytuacji, kiedy małżeństwo pozostaje we wspólności majątkowej i
ma tylko jedno dziecko, klientom naturalne wydaje się sporządzenie jednego
testamentu, w którym wyznaczony zostanie jeden spadkobierca obydwojga
małżonków. Polski system prawny nie dopuszcza jednak testamentu wspólnego.
Małżonkowie muszą sporządzić osobne testamenty – tym bardziej, że w większości
przypadków jedno z nich przeżyje drugie.
Mam dwoje dorosłych dzieci – czy po śmierci żony będzie do mnie należeć
tylko jedna trzecia naszego domu?
Nie wszyscy precyzyjnie rozumieją pojęcie spadku, czyli rzeczy oraz praw
majątkowych, które dziedziczymy po zmarłej osobie. Szczególne problemy występują
wówczas, kiedy jakaś rzecz (mieszkanie, działka budowlana) były przed śmiercią
1
Krajowa Rada Notarialna
spadkodawcy objęte wspólnością ustawową z małżonkiem zmarłego. W takim
przypadku przedmiotem spadku jest najczęściej nie cała nieruchomość, ale jej
połowa. W podanym przykładzie oznacza to, że mąż będzie miał udział wynoszący
4/6 domu (1/2 całości + 1/3 drugiej połówki), a dzieci po 1/6.
Pamiętać należy, że ułamkowy udział w nieruchomości (współwłasność) nie
oznacza, że stajemy się wyłącznymi właścicielami oznaczonej części nieruchomości
(np. pierwszego piętra domu). Istotą współwłasności jest to, że mamy określony
ułamkowy udział w każdym centymetrze kwadratowym gruntu i w każdej cegle
naszego domu. Można natomiast dokonać podziału do korzystania i umówić się, że
poszczególni współwłaściciele będą korzystać z określonych części nieruchomości.
Dlaczego nie mogę zadecydować, żeby samochód zapisać córce, a
mieszkanie – mężowi?
Klientom trudno pogodzić się z brakiem testamentu działowego w polskim
systemie prawnym. Chcieliby swobodnie dysponować każdym składnikiem swojego
majątku. Trudno powiedzieć, czy to „społeczna pamięć” rozwiązań Kodeksu
Napoleona – na części terytorium Polski obowiązującego wszak jeszcze w
międzywojniu – czy też wpływ filmowych scen, gdzie zgromadzona u adwokata
rodzina wysłuchuje, jak zmarły rozdzielił między nich poszczególne części majątku.
Pokazujemy zatem, jakie są dostępne alternatywne rozwiązania: zapisy czy
darowizny. Niezależnie od tego opracowaliśmy projekt nowej instytucji prawnej:
darowizny na wypadek śmierci.
Jak zapisać mieszkanie wnuczkowi?
Zawsze upewniamy się, czy klientowi chodzi o natychmiastowe przeniesienie
własności, czy rozrządzenie na wypadek śmierci. Darowizna i testament bywają
często utożsamiane. Zdarza się także, że klienci chcą przenieść własność
nieruchomości z zastrzeżeniem, że nastąpi to dopiero po śmierci – co jest oczywiście
niemożliwe.
Czy żeby poświadczyć dziedziczenie u notariusza, siostra musi przylatywać
specjalnie z Ameryki?
2
Krajowa Rada Notarialna
Notarialne poświadczanie dziedziczenia bardzo szybko zdobywa popularność –
procedura jest krótsza i mniej stresująca niż sądowa. Istnieją jednak sytuacje, w
których potwierdzenie praw do spadku u notariusza jest niemożliwe lub utrudnione.
Pierwszym etapem notarialnego poświadczenia dziedziczenia jest sporządzenie
protokołu dziedziczenia, który zawiera między innymi oświadczenia wiedzy co do
potencjalnych spadkobierców zmarłego oraz istnienia testamentu. Właśnie dlatego
konieczna jest osobista obecność wszystkich potencjalnych spadkobierców – tego
typu oświadczeń nie można składać przez pełnomocnika.
Jakich dokumentów potrzebuję, żeby sprzedać odziedziczone mieszkanie?
Świadomość kroków, które należy podjąć przed zbyciem odziedziczonego
majątku jest dosyć wysoka. Wszyscy na ogół wiedzą, że trzeba mieć postanowienie
sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialny akt poświadczenia dziedziczenia.
Natomiast klienci bywają zdziwieni, że notariusz przy sprzedaży nieruchomości żąda
od nich zaświadczenia urzędu skarbowego o wypełnieniu obowiązków podatkowych
(lub ich braku w przypadku dziedziczenia w ramach „zerowej” grupy podatkowej).
Skoro jest testament, po co jeszcze potwierdzać prawa do spadku?
Konieczność potwierdzenia praw do spadku w sądzie lub u notariusza może
wydawać się zbędną biurokracją – przecież testament wszystko jasno określa.
Trzeba jednak pamiętać, że spadkobierca, szczególnie względem osoby trzeciej,
może udowodnić swoje prawa wynikające z dziedziczenia tylko stwierdzeniem
nabycia
spadku
albo
zarejestrowanym
dziedziczenia.
3
notarialnym
aktem
poświadczenia
Krajowa Rada Notarialna
Więcej informacji:
LIGNAR PR Sp. z o.o.
Kamil Gryko
konsultant Public Relations
tel. 22 631 67 90 do 92 w.17
tel. kom. 603 48 58 33
e-mail: [email protected]
www.krn.org.pl
4