Film "Bajka o Po(d)stępie"

1.Działania nowatorskie projektu edukacji ekologicznej „Zgodnie z Naturą”.
Realizacja edukacyjnego projektu „Zgodnie z Naturą” Fundacji Centrum Edukacji
Obywatelskiej , to trwający trzy semestry bezpłatny projekt edukacji ekologicznej
skierowany do szkół podstawowych (klas 4-6) oraz gimnazjalnych, znajdujących się w
rejonach, w których występują różne formy ochrony obszarowej, głównie Natura 2000.
Uczestnikami projektu jest 19 uczniów obecnych klas szóstych, działających pod opieką
nauczycielki szkolnego koła „Zielone Szkiełko”.
Celem projektu „Zgodnie z Naturą” jest:
- zdobycie wiedzy na temat różnorodności biologicznej i obszarów chronionych oraz
szans i zagrożeń z nimi związanych,
- zaproponowanie działań, dzięki którym mieszkańcy i lokalne instytucje zdobędą
wiedzę o wartości obszaru, w którym żyją oraz korzyściach, jakie mogą czerpać z jego
ochrony
- wykorzystanie zdobytej wiedzy w praktyce przez uczniów (przeprowadzenie
działań skierowanych do społeczności lokalnej).
W pierwszym etapie projektu (II semestr roku szkolnego 2015) uczniowie:
* Zdobywali wiedzę uczestnicząc w różnorodnych formach :
1) zajęcia wprowadzające w projekt „Zgodnie z Naturą”: Formy ochrony przyrody
w Polsce;
2) zajęcia „Poznajemy wybrane obszary Natura 2000 w województwie lubuskim –
Jeziora Brodzkie i Mierkowskie Wydmy - szanse i zagrożenia;
3) warsztaty ekologiczne „Zgodnie z Naturą”(z edukatorem Centrum Edukacji
Obywatelskiej);
4) sadzenie lasu na Wzgórzach Piastowskich koło Wilkanowa;
5) zajęcia „Kopalnia węglowa i jej wpływ na środowisko”.
* Wykorzystywali zdobytą wiedzę w praktyce:
6) promowanie wśród społeczności szkolnej akcji sadzenia lasu i udział w sadzeniu
lasu w okolicach Wilkanowa (marzec 2015)
7) przeprowadzenie sesji Młodego Ekologa (czerwiec 2015);
8) zorganizowanie szkolnej wystawy „Natura 2000 na wybranych obszarach w
województwie lubuskim” (czerwiec 2015).
W drugim etapie projektu (wrzesień 2015 – marzec 2016) uczniowie będą realizować
zadania:
1)Wycieczka do Ośrodka Przyrodniczo – Leśnego w Jeziorach Wysokich:
- zajęcia w terenie z p. Pawłem Mrowińskim i Iloną Mrowińską pod hasłem „Wartości
przyrodnicze obszarów chronionych Natura 2000 „Jeziora Brodzkie” i „Mierkowskie
Wydmy”;
- plener fotograficzny „Natura 2000 Jeziora Brodzkie” w obiektywie”
Termin
realizacji: wrzesień
2)„ Zielona Inwentaryzacja” - wycieczka rowerowa do miejsca posadzonego lasu koło
Wilkanowa w celu oceny wpływu upalnego lata na stan sadzonek, zliczenie
posadzonych przez uczniów sadzonek sosny zwyczajnej oraz eko -zwiad „Wyprawa –
Poprawa” na trasie Os. Cegielnia – Rybno – Wilkanowo w ramach akcji „Sprzątanie
Świata – Polska”. Termin realizacji: wrzesień
3) Wystawa fotograficzna „Europejskie dziedzictwo przyrodnicze na obszarach
chronionych Natura 2000 : „Jeziora Brodzkie” i „Mierkowskie Wydmy” a planowana
budowa kopalni węgla brunatnego Gubin”. Termin realizacji; listopad– marzec
4)„Europejska Sieć Natura 2000 - najmłodszą formą ochrony przyrody w Polsce.
Natura 2000 w woj. lubuskim” – spotkanie dla mieszkańców Zielonej Góry. Termin
realizacji: styczeń – luty
5)Promocja obszarów Natura 2000 : „Jeziora Brodzkie” i „Mierkowskie Wydmy”
zagrożonych budową kopalni węgla brunatnego Gubin:
współpraca z Gazetą Lubuską (publikacja działań uczniów na rzecz propagowania
wiedzy o obszarach Natura 2000 oraz ich szansach i zagrożeniach,
6) opracowanie folderu/ulotki promującej obszary Natura 2000 w województwie
lubuskim, w tym „Jeziora Brodzkie” i „Mierkowskie Wydmy”’,
7)spotkanie z przedstawicielem Urzędu Miasta w celu wzbogacenia materiałów
promujących walory przyrodnicze regionu o opracowania uczestników projektu
(prezentacje multimedialne, wzór folderu, ulotki, itp).Termin realizacji: październik –
Marzec)
8)„Bajka o Po(d)stępie” jako protest przeciwko budowie kopalni węgla brunatnego w
sąsiedztwie obszarów chronionych Natura 2000 – spektakl dla mieszkańców Zielonej
Góry. Termin realizacji: luty – marzec
Działania nowatorskie:
- spotkania z ekspertami w danej dziedzinie (A. Markuszewski – pracownik dydaktyczny
CEO – przeprowadził warsztat edukacyjny dla uczestników, P. Mrowiński
i I. Mrowińska – zajęcia terenowe w Ośrodku Edukacji Przyrodniczo – Leśnej
w Jeziorach Wysokich itd.) ,
- bezpośrednie łączenie zdobytej wiedzy z codziennym życiem (spacery, wycieczki
w miejsca omawiane podczas realizacji projektu- wiedza użyteczna),
- opiekun zespołu jest wsparciem i pomocą, ale nie głównym inicjatorem - inicjatywa
należy do uczniów/uczennic ,
- uczniowie i uczennice realizując projekt przekazują swoją wiedzę innym (opracowane
materiały, występy, etc.) ,
- podczas realizacji projektu uczniowie i uczennice nabywają szereg kompetencji
społecznych (współpraca, role w grupie, kontakt z dorosłymi),
- w pracy metodą projektu uczniowie sami starają się zdobywać wiedzę, nie
wszystko jest im wyłożone, podane,
- do zdobywania wiedzy wykorzystywana jest ciekawość i chęć odkrywania nowego,
- projekty poza wiedzą z dziedziny przyrodniczej kształtują także postawy
obywatelskie, odpowiedzialność za swoją małą ojczyznę, świadomość jej zasobów, etc.
- młodzież podczas realizacji projektu jest kształcona na różnych poziomach
jednocześnie: społecznym (postawy), edukacyjnym (zdobywanie
wiedzy), emocjonalnym (grupa koleżeńska, doświadczenie wspólnej pracy
i osiągania sukcesów, wzmacnianie poczucia własnej wartości).
2. Działania wykraczają poza zalecane warunki i sposoby realizacji podstawy
programowej.
Działania projektowe:
- dotyczą obszaru Natura 2000, który nie został objęty podstawą programową,
- są formą zajęć dodatkowych, uczniowie mają szansę rozwijania swoich uzdolnień,
zainteresowań przyrodą i zdobywania większej wiedzy, niż podczas lekcji. Dzięki temu
mogą ją natychmiast wykorzystać, przyczynić się do promocji walorów
przyrodniczych swojego regionu poprzez własną pracę i zdobytą wiedzę,
3. Jakie teorie, badania pedagogiczne stoją u podstaw tych działań?
* Koncepcja pedagogiki Janusza Korczaka
Janusz Korczak uważał, że dziecko powinno się rozwijać dzięki własnej
aktywności „Nie zmuszaj dzieci do aktywności, lecz wyzwalaj w nich aktywność. Nie każ
myśleć, lecz twórz warunki do myślenia. Nie żądaj, lecz przekonuj. Pozwól dziecku pytać
i powoli rozwijaj jego umysł tak, aby samo chciało wiedzieć”. Projekt „Zgodnie z Naturą”
na takiej aktywności jest oparty.
Nauczyciel powinien pogłębiać wiedzę o dziecku (w pracy projektowej nauczyciel
poznaje ucznia w innych kontekstach, mogą ujawnić się talenty i słabości, dla których
podczas lekcji nie ma przestrzeni lub czasu).
 Pedagogika Marii Montessori
Według teorii Marii Montessori, dziecko ma swobodny wybór materiałów
dydaktycznych, a w placówce obowiązuje dowolność miejsca i czasu pracy. Ta
dowolność jest zapewniona w pracy projektowej.
M. Montessori uważała, że najlepsze jest uczenie przez działanie (wychowankowie
projektu zdobywają wiedzę, kompetencje, umiejętności i doświadczenie poprzez własną
spontaniczną aktywność).
Nauczyciele nie narzucają dziecku działań, ale jedynie współpracują w procesie
wychowawczym.
M. Montessori podkreślała jak ważne jest u dziecka znaczenie samodzielności .
W projekcie uczniowie samodzielnie podejmują decyzję dotyczącą miejsca, rodzaju
i czasu pracy. Decyzja jest indywidualna lub podejmowana razem z partnerem opiekunem. W ten sposób uczestnicy kształtują swoje indywidualne zdolności
i nabierają doświadczenia w prawdziwej ocenie własnych umiejętności.
 Pedagogika Celestina Freinet
Według Freineta, efektem procesu wychowania powinno być ukształtowanie dziecka
na pełnoprawnego członka społeczeństwa. Dziecko powinno być odpowiedzialne
za budowanie nie tylko własnej przyszłości, ale także przyszłości społeczeństwa,
w którym żyje. W projekcie uczestnicy uczą się odpowiedzialności za siebie i swoje
najbliższe otoczenie.
4. Na jakiej podstawie wnioskują państwo o wpływie nowatorskich rozwiązań na
rozwój uczniów?
Jako nauczycielka towarzysząca uczniom od początku, przez cały proces realizacji
projektu, zauważyłam zmiany na wielu płaszczyznach.
Przed realizacją projektu uczniowie nie byli skłonni do zadawania dodatkowych pytań
na lekcji, teraz zadają je częściej. Kilka osób bardzo nieśmiałych, odważyło się wystąpić
przed całą społecznością szkolną. Grupa uczniów mająca trudności w nauce doskonale
radzi sobie w działaniu. Zauważam ich pozytywną zmianę i rozwój. Inni nauczyciele
także widzą pozytywną zmianę. Uczniowie realizujący projekt mają lepsze oceny i
ogólnie lepiej funkcjonują w społeczności szkolnej. Uczniowie uzyskali bardzo dobrą
frekwencję w ubiegłym roku szkolnym.
5. Na jakie potrzeby rozwojowe uczniów odpowiadają stosowane nowatorskie
działania?
Projekt „Zgodnie z Naturą” stawia na kreatywność uczniów w zakresie działań
związanych z poznawaniem , promowaniem i edukowaniem społeczności uczniowskiej i
lokalnej na temat form ochrony przyrody, a w szczególności obszarów chronionych
Natura 2000 w województwie lubuskim.
Podczas realizacji projektu poznają oni swoje mocne strony i nabywają przekonania, że
wspólna praca dostarcza wiele radości i łatwiej doprowadza do obranego celu.
Uczniowie nabywają umiejętność planowania (wyznaczają sobie realne cele, proponują
działania, wyznaczają osoby odpowiedzialne za poszczególne etapy pracy, uczą się
odpowiedzialności). Wielu z nich przełamuje opory związane z publicznym
wystąpieniem.
Uczniowie mają możliwość prezentacji swoich osiągnięć na forum społeczności szkolnej
i lokalnej (prowadzenie strony internetowej, sesja młodego ekologa, spektakl, wystawa,
prezentacja multimedialna).
6. Czy w trakcie wprowadzania działań nowatorskich nauczyciele współpracują?
Jeśli tak, to proszę o podanie przykładów.
Nauczyciele wspierają uczniów poprzez użyczenie im niezbędnych materiałów
oraz udzielanie wielu cennych wskazówek np. jak wykonać prezentację multimedialną
(nauczycielka zajęć komputerowych), jak zrobić dobrej jakości zdjęcia przyrodnicze
(konsultacje uczniów z nauczycielką plastyki), jak ćwiczyć prawidłową dykcję
(konsultacje z nauczycielką – opiekunem szkolnego koła teatralnego „Rach – Ciach”), jak
poradzić sobie ze stresem związanym z publicznym wystąpieniem (pomoc od wielu
nauczycieli), pomoc w nagraniu ścieżki dźwiękowej do przedstawienia itp.
Nauczyciel opiekun uczniów nie narzuca im działań, jest osobą wspierającą.
Opiekunem zewnętrznym jest p. Paulina Jastrzębska - konsultantka regionalna
projektu Zgodnie z Naturą, Fundacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, ul. Noakowskiego
10; 00-666 Warszawa, tel.536 130 100, e-mail: [email protected]
Pani konsultantka jest osobą zatwierdzającą pomysły uczniów, mogą się do niej zwracać
z każdym napotkanym problemem na wspólne konto klasowe założone przez jednego z
uczestników.
7. Jaki wpływ na rozwój uczniów mają stosowane rozwiązania nowatorskie?
W trakcie realizacji projektu daje się wyraźnie zauważyć u uczniów znacznie
większe niż przed realizacją projektu poczucie własnej wartości i większą motywację do
działania. Uczniowie są świadomi, że dzięki ich własnemu wysiłkowi związanemu z
nabywaniem wiedzy i umiejętności na temat obszarów ochronnych Natura 2000,
korzystają inni – społeczność szkolna.
Uczniowie klas I – VI oraz nauczyciele i rodzice wzięli udział w sesji Młodego Ekologa,
na której zostali edukowani przez uczestników projektu o formach ochrony przyrody w
Polsce, a w szczególności o nowej formie ochrony – Europejskiej Sieci Natura 2000.
Poznali wybrane obszary Natura 2000: Jeziora Brodzkie i Mierkowskie Wydmy,
zagrożone planem budowy odkrywki węglowej i elektrowni w ich bezpośrednim
sąsiedztwie. Obejrzeli prezentacje multimedialne na temat wartości przyrodniczych
wybranych obszarów naturowych w województwie lubuskim, autorski spektakl „Bajka
o Po(d)stępie”, który pobudzał do refleksji i odpowiedzi na pytanie czy budowa kopalni
w sąsiedztwie przyrodniczo cennych obszarów jest jedynym słusznym rozwiązaniem.
Działania uczniów wychodzą poza ramy tradycyjnych lekcji. Uczniowie sami decydują co
chcą robić, są kreatywni, uczą się odpowiedzialności i współpracy z innymi, co
zaowocuje w ich przyszłej pracy zawodowej, a także w wypełnianiu przez nich
określonych ról społecznych.