file

ûZLF]HQLH
:\]QDF]DQLHGáXJRĞFLIDOLĞZLHWOQHM]DSRPRFą
spektrometru siatkowego
Przed zapoznaniem VLĊ ]LQVWUXNFMąLSU]\VWąSLHQLHPGRZ\NRQ\ZDQLDüZLF]HQLDQDOHĪ\
RSDQRZDüQDVWĊSXMąF\PDWHULDáWHRUHW\F]ny:
1. ,QWHUIHUHQFMDĞZLDWáDZDUXQNLSRZVWDZDQLDSUąĪNyZLQWHUIHUHQF\MQ\FK>@OXE>@
2. 8JLĊFLHĞZLDWáDQDV]F]HOLQLHOLQLRZHM>@OXE>@
3. ,QWHUIHUHQFMDĞZLDWáD]DVLDWNąG\IUDNF\MQą=GROQRĞüUR]G]LHOF]DLG\VSHUVMDNąWRZDVLDWNL
[10] lub [25].
C el üZLF]HQLD
&HOHPüZLF]HQLDMHVW
1. =DSR]QDQLHVLĊ]]DVDGąEXGRZ\VSHNWURPHWUyZVLDWNRZ\FK
2. 3RPLDUGáXJRĞFLIDOĞZLHWOQ\FKHPLWRZDQ\FKSU]H]UR]U]HG]RQHJD]\
3. :\]QDF]HQLHG\VSHUVMLNąWRZHMVLDWNLG\IUDNF\MQHMGODUyĪQ\FKGáXJRĞFLIDO
ĞZLHWOQ\FKLUyĪQ\FKU]ĊGyZZLGPD
M etoda pomiaru
3áDVND IDOD ĞZLHWOQD XJLQD VLĊ QD V]F]HOLQDFK VLDWNL G\IUDNF\MQHM Z
Z\QLNXF]HJRNDĪGDV]F]HOLQDVLDWNLVWDMHVLĊĨUyGáHPIDOLRV\PHWULLRVLRZHMZ
SU]\EOLĪHQLX 6SyMQH IDOH SRFKRG]ąFH ]H ZV]\VWNLFK RĞZLHWORQ\FK V]Fzelin
QDNáDGDMąF VLĊ QD VLHELH GDMą JáyZQH PDNVLPD LQWHUIHUHQF\MQH Z NLHUXQNDFK
RGFK\ORQ\FK RG SLHUZRWQHJR NLHUXQNX ELHJX ĞZLDWáD SRG NąWDPL a
VSHáQLDMąF\PLZDUXQHN
c sin Į = kȜ,
(1)
gdzie c - VWDáD VLDWNL W]Q VXPD V]HURNRĞFL V]F]HOLQ\ L SU]HVáRQ\ k - liczba
FDáNRZLWD]ZDQDU]ĊGHPZLGPDȜ- GáXJRĞüIDOL
:\]QDF]DQLHGáXJRĞFLIDOLĞZLHWOQHM]DSRPRFąVSHNWURPHWUXVLDWNRZHJR
'\VSHUVMD NąWRZD VLDWNL D jest zdefiniowana wzorem D
XĪ\FLXZ]RUXPRĪH]RVWDüZ\UDĪRQDMDNR
k
.
D
c cosD
327
dD
. Przy
dO
(2)
Przebieg pomiaru
6SHNWURPHWU VLDWNRZ\ U\V VNáDGD VLĊ ] NROLPDWRUD VLDWNL
G\IUDNF\MQHM XPLHV]F]RQHM QD VWROLNX ]DRSDWU]RQ\P Z VNDOĊ NąWRZą RUD]
OXQHWNLNWyUąPRĪQDREUDFDüZ]JOĊGHPSLRQRZHMRVLOHĪąFHMZSáDV]F]\ĨQLH
VLDWNLG\IUDNF\MQHM3RáRĪHQLHOXQHWNLRGF]\WXMHVLĊQDVNDOLNąWRZHMVWROLND
Rys. 1. Schemat spektrometru siatkowego.
:\FKRG]ąFD ] NROLPDWRUD SáDVND IDOD ĞZLHWOQD SDGD SURVWRSDGOH na
VLDWNĊ L XJLQD VLĊ QD MHM V]F]HOLQDFK )DOH XJLĊWH SRG NąWHP a ]RVWDMą ]HEUDQH
SU]H] RELHNW\Z OXQHWNL GDMąF REUD] V]F]HOLQ\ NROLPDWRUD Z SáDV]F]\ĨQLH 0
MHJRRJQLVNRZHM2EUD]WHQMHVWMDVQ\ZyZF]DVJG\NąWa VSHáQLDZDUXQHN
Obrazy szczeliny moĪQD REVHUZRZDü SU]H] RNXODU OXQHWNL D QD VNDOL
NąWRZHM VWROLND RGF]\WDü LFK SRáRĪHQLH NąWRZH 0LHU]ąF NąW XJLĊFLD a dla
SUąĪNyZRUyĪQ\FKEDUZDFKPRĪQDZ\]QDF]\üRGSRZLDGDMąFHLPGáXJRĞFLIDO
c sin D
O
.
(3)
k
ħUyGáDPL EDGDQHJR ĞZLDWáD Vą UXUNL 3Ockera zasilane z odpowiedniego
]DVLODF]DZ\VRNLHJRQDSLĊFLD
.ROHMQRĞüF]\QQRĞFL
ûZLF]HQLH
328
1. 8PRFRZDQą Z VWDW\ZLH UXUNĊ 3OFNHUD XVWDZLü QDSU]HFLZ V]F]HOLQ\
NROLPDWRUD Z RGOHJáRĞFL RNRáR FP /XQHWNĊ XVWDZLü WDN DE\ MHM RĞ
RSW\F]QDSRNU\ZDáDVLĊ]RVLąRSW\F]QąNROLPDWRUD
2. 3RáąF]\ü UXUNĊ ] JQLD]GDPL Z\MĞFLRZ\PL ]DVLODF]D Z\VRNLHJR QDSLĊFLD
:áąF]\ü]DVLODF]
8ZDJD3RZáąF]HQLX]DVLODF]DQLHGRW\NDüUXUNLDQLSU]HZRGyZ
3. 2EVHUZXMąFZLGPR]HURZHJRU]ĊGXSUąĪHN FHQWUDOQ\WDNXVWDZLüRNXODU
OXQHWNL DE\ ZLGDü E\áR RVWUR V]F]HOLQĊ NROLPDWRUD 6]F]HOLQD NROLPDWRUD
PXVL E\ü XVWDZLRQD SLRQRZR D RJOąGDQ\ SUąĪHN SRZLQLHQ E\ü EDUG]R
ZąVNL
4. 2EUyFLü OXQHWNĊ DE\ ZLGRF]QH Z QLHM VNU]\ĪRZDQLH QLFL SDMĊF]\FK
SRNU\áRVLĊ] GRZROQLHZ\EUDQ\PSUąĪNLHPZLGPDSLHUZV]HJRU]ĊGX1D
VNDOLNąWRZHMRGF]\WDüSRáRĪHQLHOXQHWNLf1.
5. 3RVWĊSXMąF MDN SRSU]HGQLR RGF]\WDü NąW f2 RGSRZLDGDMąF\ SUąĪNRZL WHM
VDPHM EDUZ\ Z ZLGPLH SLHUZV]HJR U]ĊGX SR SU]HFLZQHM VWURQLH SUąĪND
FHQWUDOQHJR5yĪQLFDW\FKNąWyZMHVWUyZQDSRGZRMRQHMZDUWRĞFLNąWD
XJLĊFLD
(4)
I1 I2 2D .
6. 3RVWĊSXMąF ]JRGQLH ]H ZVND]DQLDPL SXQNWyZ L ]PLHU]\ü NąW\ f1 i f2,
RGSRZLDGDMąFHSUąĪNRPUyĪQ\FKEDUZZZLGPLe pierwszego i drugiego
U]ĊGX
8ZDJD1DW\FKPLDVWSRGRNRQDQLXSRPLDUyZZ\áąF]\ü]DVLODF]
7. :\QLNLSRPLDUyZf1 i f2 ]HEUDüZWDEHOL
barwa
ĞZLDWáD
U]ąG
widma
f1
[q]
f2
[q]
rodzaj gazu
a
l
[nm]
[q]
ǻO
[nm]
D
[mm]-1
ǻD
[mm]-1
O pracowanie sprawozdania
6SUDZR]GDQLHSRZLQQR]DZLHUDü
1. .UyWNL RSLV PHWRG\ SRPLDUXZ W\P V]NLF VSHNWURPHWUX VLDWNRZHJR EH]
Z\PLHQLDQLDNROHMQ\FKF]\QQRĞFL
2. 7DEHOH]ZDUWRĞFLDPLZLHONRĞFLPLHU]RQ\FKLREOLF]DQ\FK
3. 2EOLF]HQLD QD SRGVWDZLH Z]RUX GáXJRĞFL IDO RGSRZLDGDMąF\FK
REVHUZRZDQ\PSUąĪNRP6WDáDVLDWNLc zostanie podana w pracowni.
:\]QDF]DQLHGáXJRĞFLIDOLĞZLHWOQHM]DSRPRFąVSHNWURPHWUXVLDWNRZHJR
329
4. 2EOLF]HQLD QD SRGVWDZLH Z]RUX G\VSHUVML NąWRZHM VLDWNL GOD
]PLHU]RQ\FKNąWyZa.
5. :\NUHV\]DOHĪQRĞFL D (aGODZLGPDSLHUZV]HJRLGUXJLHJRU]ĊGX
6. 2EOLF]HQLDPDNV\PDOQ\FKEáĊGyZEH]Z]JOĊGQ\FK
'O
OctgD 'I ,
(5)
'D
DtgD 'I .
(6)
:SRZ\ĪV]\FKZ]RUDFKRV]DFRZDQąZDUWRĞüEáĊGXǻISRPLDUXNąWDQDOHĪ\
SRGVWDZLüZPLHU]HáXNRZHM:\QLNLREOLF]HĔQDOHĪ\XPLHĞFLüZWDEHOL
Pytania
1. &RWRMHVWG\IUDNFMDĞZLDWáDLZMDNLFKZDUXQNDFKPRĪHE\üREVHUZRZDQD"
2. &R WR MHVW VLDWND G\IUDNF\MQD" =GHILQLRZDü ]GROQRĞü UR]G]LHOF]ą VLDWNL
dyfrakcyjnej.
3. Co to jest interferencja fal?
4. Jakie fale na]\ZDVLĊVSyMQ\PL"
5. &RQD]\ZDVLĊID]ąIDOL"
6. -DNL ZDUXQHN PXV]ą VSHáQLDü GURJL RSW\F]QH ĞZLDWáD D WDNĪH ID]\ IDO
ĞZLHWOQ\FKDE\ZZ\QLNXLFKQDáRĪHQLDSRZVWDáMDVQ\OXEFLHPQ\SUąĪHN
interferencyjny?
7. :\SURZDG]LüZ]yU
8. 'ODF]HJRJG\GáXJRĞFLGZXIDO ]E\WPDáRVLĊUyĪQLąREVHUZXMHP\MHGHQ
SUąĪHNLQWHUIHUHQF\MQ\"