Bocian

Bocian
Chrząszcze bieszczadzkich kwiatów
2008-01-17
Bieszczady – to wyjątkowo cenny i unikalny zakątek naszego kraju. Każdy przyrodnik, miłośnik dowolnej grupy
systematycznej roślin czy zwierząt znajdzie tu coś wyjątkowego dla siebie. Obfite i różnorodne bieszczadzkie życie
doczekało się już wielu opracowań, lecz wszyscy badacze mają tu wciąż pole do popisu. Oprócz gatunków
„sztandarowych” – tzn. powszechnie znanych i charakterystycznych dla tych terenów, takich jak wilk, niedźwiedź,
orzeł przedni czy wąż eskulapa, warto zwrócić uwagę na drobniejszą faunę. Przyrodnicza wyprawa podjęta w
dniach 3-8 VIII 2001 przez dwóch przedstawicieli MTOF miała na celu poznanie bieszczadzkich chrząszczy.
Złożoność i ogrom zagadnienia oraz krótki czas pobytu zmusił nas do ograniczenia się do kilku tematów.
Pragnęliśmy zbadać: przedstawicieli chronionego rodzaju biegacz Carabus, chrząszcze opadające drewno w
składnicach, smolarniach, i tartakach oraz gatunki – głównie z rodziny kózkowatych Cerambycidae - bytujące na
kwiatach. Ostatniemu z wymienionych zadań poświęciliśmy w sumie 30 godzin prac w terenie, odbywając 6
kilkugodzinnych wypraw. Za bazę wypadową obraliśmy miasteczko Cisna położone w sercu Bieszczad, na wielkiej
obwodnicy, między Leskiem a Ustrzykami Górnymi.
Podwaliny badań entomofauny Bieszczad w ramach prac przyrodniczych zostały uczynione w poprzednich latach z
dwoma członkami MTOF: Elżbietą Wanat i Marcinem Jakubowskim. Korzystając z wcześniejszych obserwacji
wytyczyliśmy trasy 6 spacerów.
Wyprawy w składzie: Adam Woźniak, Grzegorz Bakierzyński oraz dwójka przyjaciół – przyrodników nie
pasjonujących się entomologią tak jak my – Ewa Endrach i Sławomir Mikołajczyk odbyły się następującymi trasami:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
3 VIII: droga Maniów – Cisna,
4 VIII: okolice Mikowa,
5 VIII: rezerwat ścisły Moczarne koło Wetliny,
6 VIII: stoki góry „Małe Jasło” tzw. Droga 14,
7 VIII: droga Maniów – Balnica,
8 VIII: stoki góry „Kamiennej”, droga Cisna – Krzywe.
Przy pięknej, słonecznej pogodzie udało się nam zaobserwować na kwiatach, głównie z rodziny baldaszkowatych
(Umbelliferale) 17 gatunków kózkowatych (Cerambycidae):
1. Zgrubak górski Carilia virginea (L.). 2 exx. rezerwat „Moczarne” – 5 VIII i stoki góry Małe Jasło 6 VIII.
2. Wiecheć Alosterna tabacicolor (DEG.) – wiele exx. na całym terenie badań w dniach 3 - 8 VIII.
3. Zmorsznik jodłowy Anastrangalia dubia (SCOP.) – 30 exx. różne stanowiska, w dniach 3 - 8 VIII, około 15
exx. rezerwat Moczarne 5 VIII.
4.
5.
6.
7.
Zmorsznik Anastrangalia reyi (HEYD.) – pojedyncze osobniki na całym terenie badań w dniach 3 - 8 VIII.
Zmorsznik Anastrangalia sanguinolenta (L.) – nieliczne exx. na rozproszonych stanowiskach 4 - 7 VIII.
Paracorymbia maculicornis (DEG.) – wiele exx. różne stanowiska w dniach 3 - 8 VIII.
Zmorsznik Paracorymbia tesserula (CHARP.) – około 40 exx. – w tym dość rzadka forma impunctata –
około 6 exx. – na całym terenie badań w dniach 3 - 8 VIIII.
8. Zmorsznik czerwony Corymbia rubra (L.) – bardzo wiele exx. na wielu stanowiskach w dniach 3 - 8 VIII.
9. Zmorsznik Melanoleptura scutellata (FABR.) – około 20 exx., głównie w pobliżu Cisnej i w rezerwacie
Moczarne w dniach 3 - 8 VIII.
10. Judolia cerambyciformis (SCHR.) – około 30 exx. na różnych stanowiskach w dniach 3 - 8 VIII.
11. Strangalia plamista Leptura maculata (PODA) – bardzo wiele exx. na całym terenia badań w dniach 3 - 8
VIII.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Baldurek pręgowany Leptura quadrifasciata (L.) – wiele exx. na różnych stanowiskach w dniach 3 - 8 VIIII.
Stenurella bifasciata (MULL.) – 2 exx. w okolicach Żubraczy 3 VIII.
Stenurella melanura (L.) – bardzo liczne, na wielu stanowiskach w dniach 3 - 8 VIII.
Baldurek wąski Strangalia attenuata (L.) – kilka exx. w okolicach Smolinka 4 VIII i w Krzywnym 8 VIII.
Kusokrywka większa Necydalis major (L.) – 1 ex. – Majdan 3 VIII.
Wonnica piżmówka Aromia moschata (L.) – kilka exx. pojedynczo, na różnych stanowiskach w dniach 4 - 8
VIII.
Następne wyprawy podejmowane w innych terminach (maj – lipiec) pozwolą uzupełnić listę kózek odwiedzających
kwiaty o gatunki pojawiające się wcześniej. Ponadto z ciekawszych chrząszczy obserwowaliśmy między innymi z
rodziny kruszczycowatych Cetoniidae: łanochę Oxythyrea funesta (PODA) – południowego chrząszcza, którego
zasięg w ostatnich latach na terenie naszego kraju przesuwa się wciąż na północ; z rodziny biegaczowatych
Carabidae: Carabus problematicus HERBST – rzadki w Polsce gatunek, którego szczątki (pokrywy skrzydłowe
wraz z tułowiem i odwłokiem) znaleźliśmy 5 VIII w rezerwacie Moczarne, oraz trzyszcza górskiego Cicindela
sylvicola DEJ. dość rzadki, typowo górski gatunek.
Z rodziny kózkowatych znaleźliśmy przepiękną nadobnicę alpejską Rosalia alpina (L.) w sumie 9 exx. Jeden
osobnik 3 VIII na składzie bukowego drewna pod Żubraczami, jeden ex. 4 VIII na stosach drewna przy smolarni
pod Mikowem i 7 exx. na dużym składowisku drewna w Balnicy. W poprzednich dwóch latach nadobnica w
Bieszczadach była spotykana znacznie częściej, głównie na drewnie sągowym i bukowych szczapach w licznych
smolarniach i składach. W bieżącym roku, ze względu na znacznie ograniczoną ścinkę drzew i krótszy czas
zalegania drzewa, w leśnych składnicach trzeba się dobrze starać i mieć dużo szczęścia, aby zaobserwować ten
żywy klejnot przyrody.
Natura nie uznaje granic, więc namawiam gorąco wszystkich członków MTOF i w ogóle wszystkich przyrodników
do choćby krótkiego wypadu za granice naszego województwa w celu podziwiania odmiennej od naszej, ciekawej i
oryginalnej fauny Bieszczad.
Osoby zainteresowane entomologicznymi szczegółami bieszczadzkich wypraw w latach 1999-2001 proszone są o
kontakt z autorem, który chętnie podzieli się wszystkim co przeżył i zobaczył.
Adam Woźniak