PERFORMANCE W TRANSYLWANII [podpis] PAWEŁ

PERFORMANCE W TRANSYLWANII
[podpis] PAWEŁ KWAŚNIEWSKI
MAGAZYN nr 46 dodatek do MAGAZYN, dodatek do Gazety Wyborczej nr 272, wydanie z dnia
22/11/1996 REPORTAŻ, str. 26
Zaproszenie na VII Festiwal Sztuki Współczesnej AnnArt w rumuńskiej Transylwanii było dziwne,
ale podniecające - organizatorzy zapewniali, że nie będzie prądu, hotelu, jedzenia, zwrotu kosztów
podróży, toalet, pryszniców, telefonów, faksów. Obiecali jednak urok okolic Jeziora Świętej Anny,
świetną atmosferę, namioty do spania, drobne honorarium.
Do Sfintu Gheorge, ostatniego miasteczka przed górskim Jeziorem Świętej Anny (położonym wyżej
niż Kasprowy), jechaliśmy z duszą na ramieniu. Tym bardziej że dwa lata temu już dzień po
otwarciu festiwalu w Timisoarze musiałem z moim zespołem wracać do domu - jednego z artystów
pobito, miał pękniętą podstawę czaszki.
Wysoko w górach, na przełęczy, dziesiątki namiotów. Deszcz, błoto - atmosfera prawie jak w
Woodstock. Na liście zaproszonych prawie pięćdziesiąt nazwisk z Finlandii, Rumunii, Polski,
Węgier, Anglii, Irlandii, USA, Meksyku, Słowacji, Czech, Austrii, RFN, Francji, Japonii, Korei,
Litwy, Szwajcarii. Obok artystów nieznanych - sławy sztuki performance: Roi Vaara, Andre Stitt,
Boris Nieslony, Jan Świdziński, Roland Mueller.
- Na całą imprezę mamy tylko 500 dolarów na pofestiwalowe wydawnictwo - mówił organizator i
artysta Ueto Gustav. - Ale wydaliśmy je na honoraria dla artystów.
Profesor Jan Świdziński (ponad 70 lat), leżąc w mokrym śpiworze, analizował sytuację: - Na
wojnie było gorzej. Dawno temu tańczyłem w balecie i do teraz mam kondycję.
- Po co się pchać dwie noce po rumuńskich drogach na taki festiwal? - zastanawiał się Władek
Kaźmierczak, performer krakowski. - W latach osiemdziesiątych do Polski przyjeżdżali wybitni
artyści, występowali w prywatnych mieszkaniach, półlegalnych festiwalach, nieoficjalnych
galeriach. Przyjeżdżali na własny koszt. Potem nas zapraszali w świat. Więc teraz mamy obowiązek
spłaty tego długu wobec artystów z państw biedniejszych od nas.
Polska ekipa była najlepiej przygotowana do harcerskich warunków - Yach Paszkiewicz, który
kręcił film o festiwalu, zabrał ze sobą generator prądu na ropę, niezliczone ilości zupek chińskich i
kiełbasy. Dzięki możliwościom prądotwórczym już pierwszego wieczora w największym,
cyrkowym namiocie Piotr Wyrzykowski, artysta i lider gdańskiej formacji Centralny Urząd Kultury
Technicznej, zorganizował całonocne TechnoPartyTransylwania.
Cztery następne dni wypełnił performance - dziedzina sztuki, która pojawiła się w końcu lat 60.,
dziś wykładana w wielu europejskich i amerykańskich szkołach artystycznych.
Performance-art to sztuka badania granic sztuki, czasem także własnej fizyczności. Niezwykłe
zestawienia rekwizytów, improwizacja, emocje, bezwzględna bliskość artysty z publicznością. W
tej bliskości publiczność wychwytuje każdy fałsz artysty. W Transylwanii performerzy używali
pierza (Andre Stitt), sztucznych szczęk (Hortensia Ramirez), dmuchanego globusa (Roi Vaara),
gadżetów ze sklepu Śmieszne Rzeczy (Jan Świdziński), fałszywych dolarów (Teodor Graur),
zasypki do niemowlęcych pup (Otto Meszaros), tekturowych mieczy (Oplimpiu Bandalac) i równań
wyższej matematyki (Irma Optimist). Ktoś zaanektował całe jezioro, ktoś las, inny zamurował się
żywcem. Performerzy nie robią prób przed spektaklami, więc było kilka wpadek. Nawet gwiazdy
trafiły na swoje Waterloo.
Wieczorami na polu namiotowym dziesiątki ognisk, śpiewy dwutysięcznej publiczności, tania
wódka i arbuzy.
VII AnnArt Festival obył się bez większych strat - ot, jeden złamany stół, Yach stracił kurtkę, a ja,
po spektaklu przeciskając się przez publiczność, straciłem zegarek. No i ostatniego dnia szybkie
mordobicie z namolnym miłośnikiem jednej z artystek.
Na odchodne jedna z nowych fanek performance powiedziała: - Sztuka bez performance jest tym,
czym kowboj bez rewolweru.
[podpisy pod foto]
U góry z lewej: Performance Hortensii Ramirez z Meksyku filmuje Yach Paszkiewicz.
U góry i obok: Fragmenty spektaklu Andre Stitta z Londynu pod tytułem Ahshun.
U dołu z lewej: Władysław Kaźmierczak, wystąpienie pod tytułem "Greenpeace".
PAWEŁ KWAŚNIEWSKI
[autor fot./rys] Fot. KRZYSZTOF MILLER
RP-DGW_D
Tekst pochodzi z Internetowego Archiwum Gazety Wyborczej. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i rozpowszechnianie w jakiejkolwiek formie bez odrębnej zgody Wydawcy zabronione.
© Archiwum GW 1998,2002,2004