kapitalizm

SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY
(czyli co będzie po kapitalizmie)
Andrzej Blikle
4 listopada 2010
Niniejsza prezentacja i książka „Doktryna jakości” do
pobrania na www.firmyrodzinne.pl
TO SOWIECI WYMYŚLILI
KAPITALIZM
ŻEBY SOCJALIZM BYŁ
LEPSZY!
Stanisław Tym
NOWOŻYTNE REWOLUCJE GOSPODARCZE
wg Petera Druckera
1.
2.
3.
4.
rewolucja feudalna — feudalizm,
rewolucja przemysłowa — kapitalizm,
rewolucja produktywności — kapitalizm
rewolucja wiedzy — postkapitalizm
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
3
REWOLUCJA FEUDALNA A.D. 700 – 1000
aktorzy sceny gospodarczej: właściciele środków produkcji
feudał i rzemieślnik




wynaleziono strzemię, koło wodne i wiatrak
minimalny obrót handlowy środkami produkcji
zmiana właściciela głównie przez dziedziczenie
wiedza rzemieślnicza wiedzą „tajemną”
partacz  rzemieślnik spoza cechu
nauki ogólnie dostępne: medycyna, gramatyka, matematyka,
logika, muzyka, retoryka,...
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
4
REWOLUCJA PRZEMYSŁOWA  KAPITALIZM
aktorzy sceny gospodarczej: właściciele kapitału




założenie pierwszej politechniki Ecole de Pont et Chaussée w
Lyonie AD 1747 --- wiedza tajemna staje się powszechnie
dostępna
wynalezienie maszyny parowej i elektryczności
powszechny obrót handlowy środkami produkcji
technologia zostaje włączona do grupy ogólnie dostępnych nauk
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
5
REWOLUCJA PRODUKTYWNOŚCI
aktorzy sceny gospodarczej: nadal właściciele kapitału
WSPÓLNA OBSERWACJA EKONOMISTÓW XIX WIEKU:
bogaci coraz bogatsi, biedni coraz biedniejsi
jeżeli nic się nie zmieni, nastąpi wybuch społeczny
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
6
DWIE KONCEPCJE ROZWIĄZANIA PROBLEMU
KAPITALIZM MARKSISTOWSKI (ZSSR)
Odebrać wszystkim i dać państwu
niech dzieli równo.
Państwo jedynym kapitalistą (socjalizm).
KAPITALIZM TAYLOROWSKI (USA)
Radykalnie zwiększyć wydajność pracy
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
7
Realizacja koncepcji marksistowskiej
„nagie haki”
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
8
KONCEPCJA TYLORA
Frederick Winslow Taylor (1856 – 1915)








każdą złożoną operację produkcyjną rozłożyć na operacje proste
(produkcja strzelb w czasie wojny secesyjnej 1861-65),
opisać każdą operację prostą, opis konsultować z wykonawcą,
opisać kolejność wykonywania operacji prostych (procedura),
jeden pracownik wykonuje jedną operację,
ceniona jest dokładność wykonania, wszelkie odstępstwo od opisu
czynności jest karane; surowa dyscyplina,
o pozycji w hierarchii zarządzania decyduje wiedza,
wydajność pracownika można podnieść jedynie przez szkolenie,
przy właściwie zorganizowanym szkoleniu czas nauki rzemiosła
można skrócić z kilku lat do kilku tygodni
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
9
STRUKTURA CHIERARCHICZNA FIRMY
struktura armii
prezes
dyrektorzy
wykonawcy
4 listopada 2010
dyrektorzy
wykonawcy
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
wykonawcy
10
EFEKTY REWOLUCJI TYLOROWSKIEJ






50-krotny wzrost produktywności w ciągu 80 lat,
zwiększenie siły nabywczej klasy robotniczej; proletariat staje
się burżuazją,
prowadzenie produktów dotychczas uznawanych za luksusowe
jako masowych, np. FORD T za 750$ w roku 1907,
obrócenie części produktu narodowego na cele społeczne
 ubezpieczenia,
 edukacja,
wyrównanie dostępu do dóbr konsumpcyjnych: mieszkania,
samochody, podróże, energia, edukacja,...
zwycięski udział USA w II Wojnie Światowej; przemysły
stoczniowy i optyczny
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
11
REWOLUCJA SPOŁECZEŃSTWA WIEDZY
aktorzy sceny gospodarczej: menadżerowie
Każdy amerykański weteran II Wojny Światowej może
podjąć studia wyższe na koszt państwa
American General Issue Bill of Rights
USA (TQM)
JAPONIA (kaizen)
W. Edwards Demming
Peter F. Drucker
Walter Shewhart
i inni
Kaoru Ishikawa (rybia ość)
Noriaki Kano (relacje międzyludzkie)
Genichi Taguchi (zmienność procesów)
i inni
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
12
POSTKAPITALISTYCZNE
SPOŁECZEŃSTWO WIEDZY








wiedza pracowników jest podstawowym i trudnym do nabycia zasobem
przedsiębiorstwa,
wiedza odnosi się nie tylko do technologii i ekonomii, ale też do
zarządzania,
innowacyjność firmy (jej pracowników) jest warunkiem koniecznym
przetrwania firmy na rynku,
wiedza pracownika staje się coraz bardziej kosztownym elementem
wyposażenia warsztatu pracy,
menadżer jest odpowiedzialny za tworzenie i wykorzystanie zasobów
wiedzy w przedsiębiorstwie  zarządzanie wiedzą,
dzięki swojej wiedzy pracownik coraz bardziej uniezależnia się od firmy,
aktorami sceny gospodarczej stają się wielcy menedżerowie, np. Tomas
Watson Senior i Junior  twórcy potęgi IBM,
dostawcami kapitału stają się bezimienni posiadacze kont w funduszach
powierniczych i emerytalnych; w roku 1992 połowa udziałów firm
amerykańskich należała do funduszy emerytalnych
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
13
POSTKAPITALISTYCZNA
FIRMA WIEDZY
1.
wiedza staje się podstawowym zasobem przedsiębiorstwa,
2.
wykonywane czynności wymagają coraz bardziej specjalistycznej wiedzy,
3.
każdy pracownik wykonuje  poza czynnościami dla niego podstawowymi 
również czynności należące do obszarów wiedzy odległych od jego obszaru
podstawowego,
4.
wobec uniwersalizacji pracy pracownika rodzi się potrzeba powstania grupy
nauczycieli i trenerów związanych nie z zespołami, ale z obszarami wiedzy,
5.
obok hierarchicznej jednostki organizacyjnej zespół pojawia się ponad-wydziałowa
jednostka proces związana z określonym obszarem wiedzy i rodzajem
wykonywanych czynności,
6.
relacje pomiędzy procesami nie dotyczą przekazywania poleceń, ale odpowiadają
takim zjawiskom jak przesyłanie produktu do dalszej obróbki, dostarczanie
narzędzi, wspomaganie, szkolenie,
7.
pojawiają się pojęcia wewnętrznego klienta i wewnętrznego dostawcy
stanowiące ogniwa w łańcuchu jakości wiodącym od zewnętrznego dostawcy do
zewnętrznego klienta.
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
14
STRUKTURA PROCESOWA FIRMY
dostawcy
sprzedaż
produkcja
klienci
marketing
technologia
plastyka
informatyka
biuro
finanse
4 listopada 2010
kadry
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
15
Proces to zbiór
czynności tworzących
produkty i odwołujących
się do wspólnego
obszaru wiedzy
ATRYBUTY PROCESU
wiedza
wykonawcy
właściciel
dostawcy
składników
jakość
składników
jakość
narzędzi
Andrzej Blikle
czynności
i produkty
odbiorcy
produktów
dostawcy
narzędzi
jakość
produktów
Procesy w firmie A.Blikle
16
PEŁNA MAPA PROCESÓW FIRMY A.BLIKLE
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
17
EDUKACJA W EPOCE
SPOŁECZEŃSTWA WIEDZY
Dzisiejsi licealiści w swojej pracy zawodowej będą musieli
rozwiązywać problemy z zakresu nieznanych jeszcze obszarów
wiedzy.
W SZKOLE TRADYCYJNEJ:
W SZKOLE JUTRA:
WIEDZA
ZADANIE
Operator
maszyny
WIEDZA
ZADANIE
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
18
Źródła







[1] Peter F. Drucker, Post-capitalist society, Butterworth-Heineman Ltd.
1993, ISBN 0-7506-0921-4
[2] Peter F. Drucker, Społeczeństwo post-kapitalistyczne, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 1999
[3] Peter F. Drucker, Zarządzanie w czasach burzliwych, Nowoczesność,
Akademia Ekonomiczna w Krakowie, Czytelnik 1995
[4] Peter F. Drucker, Menedżer skuteczny, Nowoczesność, Akademia
Ekonomiczna w Krakowie, Czytelnik 1995
[5] Peter F. Drucker, Praktyka zarządzania, Nowoczesność, Akademia
Ekonomiczna w Krakowie, Czytelnik 1995
[6] Peter F. Drucker, Zarządzanie XXI wieku, Muza SA, 2000
[7] Thomas J. Watson Jr. , Peter Petre, Ojciec i syn, tak powstał IBM,
Iskry, Warszawa 1994, ISBN 83-207-1457-5
4 listopada 2010
A. Blikle, Społeczeństwo wiedzy
19