Chrzest Polski Mieszka I - małżeństwo z Dobrawą, biskupstwo
Transkrypt
Chrzest Polski Mieszka I - małżeństwo z Dobrawą, biskupstwo
Chrzest Polski Mieszka I - małżeństwo z Dobrawą, biskupstwo misyjne, Dagome iudex Dorota Janiszewszka Zaprowadzenie chrześcijaństwa, Jan Matejko Chrzest był doniosłym wydarzeniem dla młodego państwa - Mieszko I stawał się władcą równym innym władcą europejskim, a przybycie do państwa polskiego wykształconych duchownych dawało dostęp do kultury i nauki ówczesnego świata. Jednocześnie chrzest niwelował próby podboju państwa polskiego, które mogły być dokonywane pod pozorem chrystianizacji. Wierzenia Słowian Słowianie, zaliczani do ludów indoeuropejskich, przybyli na tereny wokół dorzeczy Wisły, Warty i Sanu ok. II roku n.e. W X wieku plemiona polskie rozciągały się od Bałtyku po Karpaty, a granice między nimi stanowiły naturalne przeszkody geograficzne, jak rzeki czy puszcze. W tamtym okresie wyróżniamy następujące plemiona polskie: Wiślanie i Mazowszanie nad Wisłą, Polanie nad Wartą, Pomorzanie nad Bałtykiem oraz plemiona śląskie nad Odrą. Wiarą Słowian, aż do rozpoczęcia pierwszych misji chrystianizacyjnych w X wieku, pozostawało pogaństwo. W trakcie wędrówek ludów najważniejszą rolę odgrywały bóstwa plemienne, czczone tylko przez określone plemię. Osadnictwo i przemieszanie się plemion skutkowało synkretyzmem (łączeniem) bóstw opiekuńczych. W ten sposób powstali bogowie o kilku obliczach np. Światowid czy Trygłów. Kult bóstw natury Osią słowiańskich wierzeń był kult natury i jej bóstw, którym oddawano cześć poprzez składanie ofiar w świętych miejscach, takich jak gaje czy wzgórza. Pierwsze świątynie i posągi bóstw datuje się dopiero na X-XI wiek. W panteonie słowiańskich wierzeń naczelne miejsce przypadło bogowi błyskawic - Perunowi, uznawanemu za władcę świata. Wierzono też w istnienie licznych pomniejszych bóstw przyrody związanych z konkretnym miejscem, np. rusałki w jeziorze. W religii pogańskiej znaczną władzę posiadali w swym ręku reprezentanci warstwy kapłańskiej. Wedle jednej z hipotez, nie chcąc utracić swych wpływów w plemiennych społecznościach, byli przeciwni tendencjom zjednoczeniowym. Dlatego uważa się, że jednym z prawdopodobnych powodów przyjęcia chrześcijaństwa przez Mieszka I była chęć pozbycia się "starej" warstwy kapłanów utrudniających wysiłki centralizacyjne. Chrzest Polski - przebieg Mieszko I przez cały okres swych rządów dał się poznać jako władca dążący do niezależności politycznej. A przede wszystkim uniknąć chciał bezpośredniego uzależnienia od Cesarstwa Niemieckiego Ówczesny cesarz niemiecki - Otton I - przejawiał tendencje uniwersalistyczne i postawił sobie za cel podporządkowanie sobie plemion słowiańskich. Miało się to dokonać poprzez chrystianizację za pośrednictwem duchowieństwa niemieckiego, które utworzyło swoje placówki misyjne na pograniczu niemiecko-słowiańskim. Jednakże Mieszko I chciał uniknąć zależności od Niemiec i szukał sprzymierzeńca w Czechach. Małżeństwo z Dobrawą Przymierze polsko-czeskie zostało przypieczętowane w roku 965 małżeństwem Mieszka I z księżniczką Dobrawą z czeskiej dynastii Przemyślidów. Według przekazu Galla Anonima, Dobrawa uzależniła kwestię zamążpójścia od porzucenia przez Mieszka I kultywowanego przez władców pogańskich zwyczaju posiadania wielu żon. Krótko po zaślubinach, w roku 966 książę Mieszko I przyjął chrzest za pośrednictwem czeskim. Niestety z braku źródeł historycznych nie wiadomo, w jakim miejscu odbyła się ta uroczystość. Najpierw ochrzcił się sam książę i jego dwór, ale misje chrystianizacyjne wśród społeczeństwa trwały jeszcze kilka stuleci. Biskupstwo misyjne Przeprowadzanie chrystianizacji kraju z pewnością nie było zadaniem łatwym i przypuszcza się, że napotykało na znaczny opór społeczny, także w formie buntów ludowych. Szczególnie silne ogniska oporu znajdowały się na wsiach, gdzie najdłużej kultywowano stare obrządki i gdzie wpływy pogańskich kapłanów były najmocniejsze. W konsekwencji chrztu Polski, w roku 968 w Poznaniu zostało utworzone pierwsze polskie biskupstwo misyjne podległe bezpośrednio papieżowi, a wedle relacji niemieckiego kronikarza Thietmara pierwszymi biskupami zostali Jordan i Unger. Chrzest Polski - znaczenie Przyjęcie przez Mieszka I chrztu za pośrednictwem Czech miało niezwykle istotne znaczenie. Z jednej strony wprowadziło Polskę do społeczności chrześcijańskiej i podniosło prestiż Mieszka I na arenie europejskiej, a jednocześnie uchroniło Słowian przed przymusową chrystianizacją ze strony Niemiec i wzmocniło pozycję Mieszka I w stosunkach z niemieckim cesarzem. Ponadto zaszczepienie na polskim gruncie kościelnych wzorów organizacyjnych, w tym szczególnie ważnego w administracji i dyplomacji piśmiennictwa i form kancelaryjnych, przyczyniło się do wzmocnienia powstającego organizmu państwowego. Duchowni umiejący czytać i pisać przysłużyli się także do rozwoju edukacji i kultury. Dagome iudex Niedługo przed śmiercią, Mieszko I wydał w roku 990 dokument zwany Dagome iudex, w którym oddał Polskę pod opiekę papieżowi. Dokument Dagome iudex zawierał opis granic państwa Mieszka I, zgodnie z którym do Polski należały Wielkopolska, Kujawy, Mazowsze, Śląsk i Pomorze. W tym okresie książę Mieszko I zaczął opłacać świętopietrze - daninę na rzecz papieża. Działania te przyczyniły się do zacieśnienia związków z chrześcijańską wspólnotą. Przyjęcie przez Mieszka I religii chrześcijańskiej było na ówczesne czasy ogromnym wyzwaniem politycznym i zaświadcza o mądrości, charyzmie i dalekowzroczności planów piastowskiego księcia, który miejsce Polski widział wśród państw europejskiej wspólnoty.