2013 nr 1 OBSERWATORIUM 6 Ziemia podzielona na piksele. Co

2013 nr 1 OBSERWATORIUM 6 Ziemia podzielona na piksele. Co

FOCUS
2013
SPIS TREŚCI
nr 1
OBSERWATORIUM
6
Ziemia podzielona na piksele. Co widzi satelita używany przez geologów?
7
Czy auta elektryczne są ekologiczne? Poznaj mity i fakty elektromotoryzacji
9
Kryzys małpy w średnim wieku. Spadek formy po czterdziestce to
specjalność wszystkich małp, także ludzi.
14
Soczewki Focusa 2012. Najważniejsze wydarzenia naukowe tego roku
MOTORYZACJA
18
Patenty na zimę. Jazda po śniegu i lodzie / Leszek Belke
20
Terenowy radiowóz na wodę. Pojazd ciekawy, choć niemożliwy
TEMAT NUMERU
26
Baty lepsze niż kraty. Kara chłosty, czyli nowy pomysł na reformę
zachodniego systemu karnego / Kamil Nadolski
CYWILIZACJA
32
Łyżka plastiku, szczypta arszeniku. O pułapkach, jakie czyhają na nas na
sklepowych półkach / Kamil Nadolski
36
Bóg Tesla i jego wyznawcy. Drugie życie słynnego wynalazcy Nikoli Tesli /
Jakub Mielnik
40
Cywilizacja kija, a nie marchewki. Rozwój broni pcha ludzkość do przodu /
Laura Spinney
44
Wróżby niewidzialnego krasnala. O kulcie niewidzialnych ludzi na
Madagaskarze / Karolina Marcinkowska
48
Prorocy w służbie nauki. Naukowcy przepowiadają przyszłość / Aleksandra
Kaniewska
ROZRYWKA
52
Śpiochy nie tyją. Ciekawostki naukowe, najnowsze książki i filmy
PSYCHOLOGIA
56
Języki jak króliki. Hiperpoligloci radzą, jak się uczyć języków obcych /
Krzysztof Grzeszczak
60
Wszystko na sprzedaż. Czy jest jeszcze coś, czego nie da się kupić /
Monika Maciejewska
NAUKA
62
Jak to działa. Automat sprzedający
66
Dziecko na zamówienie. Badanie zarodków daje szansę na leczenie rzadkich
chorób / Jan Stradowski
72
Teraz kosmos! Polski wkład w podbój kosmosu
74
Moc medytacji. Medyczne korzyści z uspokojenia umysłu / Monika Selimi
PRZYRODA
78
Zwierzaki na macierzyńskim. Kiedy samce dają się wrobić w opiekę nad
dziećmi / Wojciech Mikołuszko
TECHNOLOGIE
84
Graj na zdrowie. Komputerowe zabawy walczą z chorobami / Piotr
Ślusarski
90
NASA skacze w nadprzestrzeń. Podróże szybsze niż światło? / Aleksander
Wierzejski
92
Gazem w gaz! Polska ekologiczna metoda wydobywania gazu łupkowego /
Łukasz Kaniewski
96
Ekogadżety. Biodegradowalne urządzenia
FOTOSTORY
100 Ekspedycja mikro. Przyroda spod mikroskopu
nr 2
OBSERWATORIUM
7
Podwodny świat. Kiedy zatonie Szczecin i Hollywood?
10
Opony z chwastów. Mlecze konkurencją dla kauczukowców
12
Dinozaur Obama. Kopalny gad nazwany na cześć prezydenta USA
MOTORYZACJA
14
Nadlatuje policja! Projekty samochodów dla policji / Leszek Belke
18
Może was zaskoczyć. Samochód o dwóch twarzach
TEMAT NUMERU
20
Gangi delfinów. Gwałty, wymuszenia i handel żywym towarem. Wyczyny
powszechnie lubianych morskich ssaków jeżą włosy na głowie / Jakub
Mielnik
CYWILIZACJA
28
Powrót pisma obrazkowego. Czy w epoce tabletów i smartfonów tradycyjne
pismo odejdzie do lamusa? Zastanawia się / Andrzej Fedorowicz
34
Inwestycje nie tylko dla giełdowych rekinów. W co inwestować w trudnych
czasach / Zuzanna Kisielewska
36
Samopomoc celebrycka. Co kryje się za działalnością charytatywną gwiazd /
Konrad Schiller
40
Ból oczyszczający. Relacja z malezyjskiego święta pokutników / Magda
Biskup
46
Jak wkręcić cały świat. O skutkach podszywania się pod innych /
Aleksandra Kaniewska
ROZRYWKA
48
Jajko z zawleczką. Ciekawostki naukowe, najnowsze książki i filmy
PSYCHOLOGIA
52
Weź ją na horror. Praktyczne rady na walentynki / Michał Fiedorowicz
56
Psychobzdury. Dajemy sobie wciskać psychologiczny kit / Monika
Maciejewska
60
Macanie świata. Jak w dziecku rodzi się uczony... o swoim dzieciństwie /
Jerzy Vetulani
NAUKA
62
Jak to działa. Samochód słoneczny
68
Kobieca strona nauki. Polskie uczone docenione
70
GMO to nie zło. Fakty i mity dotyczące żywności modyfikowanej genetycznie /
Sławomir Zagórski
74
Co może nam odrosnąć? Ze specjalistą od medycyny regeneracyjnej / Jan
Stradowski
78
Ochrona z natury. Najsilniejsze roślinne przeciwutleniacze
PRZYRODA
80
Roztapiająca się planeta. O sir Davidzie Attenborough i jego najnowszym
programie / Ginny Dougary
84
Kwaśna ryba. Skarby ukryte we wnętrzu dorsza
TECHNOLOGIE
86
Dał nam przykład zimorodek. Przyroda inspiruje inżynierów
94
Frankenstein byłby mięczakiem. O wskrzeszaniu organizmów prądem /
Stefan Hornostaj
96
Kolory, zapachy, dźwięki. Polak zwycięzcą konkursu projektowego
Electroluxa!
98
Mistrz narożnika. Robot odkurzy każdy zakamarek
FOTOSTORY
100 Światłoczułe. Brytyjski fotograf Marc Bower Briggs maluje przestrzeń
nowoczesnym światłem laserowym jak farbami
nr 3
OBSERWATORIUM
7
Składowisko. Co mogą pomieścić nasze żołądki i inne części ciała?
9
Jak smakuje dinozaur. Tyranozaur jak jastrząb, brachiozaur jak krowa
11
Piraci architektury. Kto ukradł projekt wielkiego wieżowca
MOTORYZACJA
16
Papież nie prowadzi. Czym jeździ głowa kościoła / Leszek Belke
18
Gra wstępna. Nowa Corvetta
TEMAT NUMERU
20
Słońce wyłączy nas na wiosnę. Kosmiczna pogoda może zniszczyć naszą
cywilizację. Na szczęście wiemy, jak się przed tym zabezpieczyć / Jan
Stradowski
28
Mordowanie na planie. O kulisach kręcenia filmów ze zwierzętami / Kasia
Michalczak
34
Dyplomacja od kuchni. Dobry szef kuchni to podstawa polityki / Zuzanna
Kisielewska
38
Bank, który zawsze wygrywa. Na czym polega sukces banku Goldman Sachs /
Jerzy Szygiel
42
Ciemna strona złota. Relacja z prymitywnych kopalni złota w Peru i na
Borneo / Łukasz Czeszumski
48
Obywatele świata. Po co nam dziś obywatelstwo / Aleksandra Kaniewska
ROZRYWKA
50
Kolor ma znaczenie. Ciekawostki naukowe, najnowsze książki i filmy
PSYCHOLOGIA
54
Zapamiętane w emocjach. Pamięć zawodzi nas rzadziej, gdy jesteśmy
zdenerwowani / Ewa Nieckuła
58
Pozory nie muszą mylić. Monika Maciejewska sprawdza, co się da wyczytać
z twarzy
62
Pasji nie da się nauczyć. O swoim dzieciństwie / Maria Siemionow
NAUKA
66
Jak to działa. System antyrakietowy
72
W łóżku z małpoludem. Intymne ścieżki ewolucji człowieka / Jan Stradowski
76
Wydobycie na orbicie. Przyszłość górnictwa to kosmos / Tomasz
Augustyniak
80
Jadłospis ekstremalny. O diecie zdobywców biegunów i najwyższych
szczytów / Karolina Turżańska
PRZYRODA
84
Obcy pod lodem. 3,5 km pod powierzchnią Antarktydy mogą kryć się
nieznane formy życia / Mikołaj Golachowski
TECHNOLOGIE
88
W pięć godzin dookoła świata. Samoloty hipersoniczne / Marek Matacz
94
Wielka małpa w kąpieli. Czy King Kong mógłby istnieć / Stefan Hornostaj
96
Polski hit na iPada. Przebojowa aplikacja warszawskich zapaleńców /
Łukasz Kaniewski
98
Laptop-akrobata. Czary mary - i masz tablet!
FOTOSTORY
100 Chleb nasz powszedni. Roti, precle, naan, maca - czyli fotograficzna podróż
przez świat pieczywa
nr 4
OBSERWATORIUM
6
Mineralny Księżyc. Jakie skarby kryje nasz satelita
9
Kundle na podium. Mieszańce równe psom rasowym
11
Kto dożyje setki. Cztery na dziesięć urodzonych teraz dziewczynek ma
szansę dożyć 2113 roku
MOTORYZACJA
14
Rzeźby w gumie. Sztuka robienia opon samochodowych / Leszek Belke
16
Samochód na powietrze. Nie byłby wcale gorszy ani droższy od auta
hybrydowego
TEMAT NUMERU
18
Bestia w każdym z nas. Złość jest największym tabu współczesnego świata.
Wolimy udawać, że przyzwoici ludzie się nie złoszczą. O tym, co dzieje się,
gdy tłumimy tę emocję / Michał Fiedorowicz
CYWILIZACJA
24
Święci na sprzedaż. Kto i dlaczego handluje dziś relikwiami / Andrzej
Fedorowicz
30
Tropicielki krajobrazów. Z dwiema badaczkami, które analizują pejzaże
w obrazach renesansowych malarzy / Małgorzata Brączyk
34
Banialuki w służbie nauki. Naukowe psikusy, które obnażają ignorantów,
oszustów i manipulatorów / Zuzanna Kisielewska
36
Czarni przeciw czarnym. Codzienne życie w slumsach Johannesburga /
Tomek Michniewicz
42
Z tronu na ziemię. Monarchowie idą z duchem czasu / Aleksandra
Kaniewska
ROZRYWKA
46
Misja turbanatora. Ciekawostki naukowe, najnowsze książki, filmy i wystawy
PSYCHOLOGIA
50
Kinoterapia. Czy seans w kinie może zastąpić wizytę u terapeuty /
Krystyna Romanowska
54
Pijana krytycyzmem. Dlaczego zostałam historykiem / Ewa Wipszycka
NAUKA
56
Jak to działa. Legendarna kanapka
64
Zmartwychwstanie umysłu. Nowe odkrycia naukowe dają szansę na
przywrócenie do życia tysięcy osób, które do niedawna uznawano za odcięte
od rzeczywistości / Jan Stradowski
70
Era superkomputera. Największych odkryć naukowych w najbliższym czasie
mogą dokonać superkomputery / Marcin Bójko
74
Polowanie na plemniki. Nowe pomysły na antykoncepcję dla mężczyzn /
Ewa Nieckuła
PRZYRODA
78
Dzika sztuka. Obrazy namalowane przez małpy mogą sprzedawać się lepiej
niż dzieła znanych „ludzkich" artystów / Ewa Nieckuła
82
Kupa prehistorii. Skamieniałe odchody pradawnych zwierząt są dla badaczy
cenniejsze od złota / Mario Garcia Bartual
TECHNOLOGIE
86
Cenzorzy wszystkich krajów łączą się. Już nie tylko Chiny i Rosja, ale też
Europa i USA chcą kontrolować internet
90
Ewolucja skafandra. Kosmiczna moda od początków astronautyki
94
Smoki naszych czasów. Ziać ogniem tak naprawdę mogłaby tylko wzdęta
metanem krowa!
96
Duża matryca, nieduża cena. Megapiksele tanie jak barszcz
98
Między tabletem a notebookiem. Jak znaleźć idealny kompromis
FOTOSTORY
100 Szczęki, zęby, kły. Ryby głosu nie mają, ale za to zęby owszem, i to jakie!
nr 5
OBSERWATORIUM
9
Sterowce wracają w wielkim stylu. Lotnictwo wraca do korzeni
10
Przyszłość będzie drukowana. Druk 3D: od mody po bazy na Księżycu
12
Radar potwór. Globalna sieć pilnuje Iranu i Korei Płn.
MOTORYZACJA
14
Autonogi. Auta małe i zwinne jak rower / Leszek Belke
16
Dlaczego hybrydowy Auris się nie psuje. Tajemnica niezawodnego auta
TEMAT NUMERU
20
Robaki, które leczą. Pasożyty, których zwykle się boimy, mogą pomóc nam
pokonać wiele chorób / Jan Stradowski
CYWILIZACJA
28
Sekty seksu. Jak samozwańczy guru zaspokajają swoje najskrytsze
zachcianki / Zuzanna Kisielewska
34
Kosmiczne jaja. Na orbicie jest ubaw po pachy / Rozmowa z Jean-François
Clervoy'em rozm. Zuzanna Kisielewska
38
Pionki znowu w grze. W erze komputerów stare dobre gry planszowe znów
wracają do łask / Karolina Apiecionek
40
Imperium gestów. W Japonii znaczą one więcej niż słowa - z Tokio /
Aleksander Obiński
46
Opiekunki kontra tygrysice. W każdym kraju rola matki jest widziana
zupełnie inaczej / Aleksandra Kaniewska
ROZRYWKA
48
Żaby wszystkożerne. Co można znaleźć w żołądku pospolitego płaza
PSYCHOLOGIA
52
Niech żyje pesymizm. Dlaczego czasem warto ponarzekać / Robert Rient
56
Rozciąganie pamięci. Jak upakować w głowie jak najwięcej informacji /
Joshua Foer
60
Z dżungli do Wielkiego Zderzacza Hadronów. Szefowa CERN opowiada
o tym, jak została fizykiem
NAUKA
62
Jak to działa. Wyburzanie budynku
70
Gdzie znikają pszczoły. Zła wiadomość: bez nich rolnictwo czeka kryzys.
Dobra wiadomość: polskie pszczoły mają się całkiem dobrze / Jan
Stradowski
74
Elektroniczny dymek. E-papierosy przebojem zdobywają rynek, ale czy są
bezpieczne? / Karolina Apiecionek
PRZYRODA
76
Rybek gwizd, myszy śpiew. Wiele zwierząt potrafi śpiewać. Tyle że części
z nich po prostu nie słychać / Anna Przybyll
80
Zwierzaki na prochach. Jak leki i feromony pomagają kontrolować
zachowanie zwierząt domowych / Wojciech Mikołuszko
TECHNOLOGIE
84
Nowy pieniądz. Ani euro, ani dolar. Czy ulubiona waluta hakerów
i internetowych piratów zastąpi tradycyjne pieniądze
90
Śmierć pierwsza klasa. Dlaczego trzeba unikać latania biznes class
94
Włączyć pole siłowe! Nauka dogania wyobraźnię twórców kina SF
96
Kto nie chce okularów Google'a? Ruch oporu przeciw supergadżetowi
98
Jeżynka świeżynka. BlackBerry wypuszcza nowego smartfona
FOTOSTORY
100 Jak to pięknie gnije! Trzecia część żywności psuje się w drodze do naszych
sklepów!
nr 6
OBSERWATORIUM
6
Na styku wody i wiatru. Sity, które rządzą morskimi falami
9
Czy Apple buduje sobie trumnę? Nowa siedziba może pogrążyć
komputerowego giganta
12
Hakerskie żniwa. Internetowi rozbójnicy grasują w naszych komputerach
MOTORYZACJA
14
Wszystko ma swoje miejsce. Jak zapakować samochód
18
Hostel na kołach. Nie trzeba mieć kampera, by wygodnie spać w aucie
TEMAT NUMERU
22
Myślisz tak, jak jesz. To, co jemy, potrafi diametralnie zmienić działanie
naszych szarych komórek / Jan Stradowski
CYWILIZACJA
30
Genetyczny wyścig zbrojeń. Badania DNA w służbie terrorystów
i zamachowców / Artur Ciechanowicz
36
Diabeł w szczegółach. Drobne pomyłki w zapisie mogą mieć katastrofalne
konsekwencje / Marcin Rogoziński
40
Wszyscy możemy być odkrywcami. Nauka nie poradziłaby sobie bez
badaczy amatorów, pracujących w czynie społecznym / Kazimierz Pytko
44
Gorycz czekolady. Kakao to bogactwo i przekleństwo Wybrzeża Kości
Słoniowej, skąd pochodzi większość tego surowca do produkcji czekolady /
Błażej Popławski
ROZRYWKA
50
Święto teatru. Wydarzenia kulturalne, nowości wydawnicze i filmowe
PSYCHOLOGIA
54
Czy dzieci dają nam szczęście? Co czują rodzice / Marta Zaraska
58
Hydraulik puka dwa razy. Analiza seksualnych fantazji kobiet / Michał
Fiedorowicz
NAUKA
62
Jak to działa. Katamaran Oracle
70
Skarby pod wodą. Dna mórz i oceanów to prawdziwe eldorado dla firm
wydobywczych / Tomasz Augustyniak
76
Leczenie słońcem. Nasza cywilizacja cierpi na niedobór witaminy D, która
chroni nas m.in. przed nowotworami / Karolina Turżańska
PRZYRODA
82
Do kogo modlą się małpy? Zaczątki religii można obserwować u naszych
najbliższych biologicznych krewnych / Dorota Bidzińska
TECHNOLOGIE
86
9 materiałów, które mogą zmienić naszą cywilizację. Drewno mocniejsze od
stali i polimer, którego nie stopi lanca tlenowa
90
Machaj i steruj. Już wkrótce komputery zaczną rozumieć nasze gesty /
Michał Nazarewicz
96
98
Odlot w "Locie". W filmie "Lot" absurd goni absurd. Pokazane tam ewolucje
nikogo by nie uratowały, ani nie zapobiegłyby katastrofie
Elektrodeski. Longboard na prąd
FOTOSTORY
100 Sztuka prześwietlania. Dr Rodolphe von Gombergh zamienił radiologię
w dziedzinę sztuki. Zamiast pędzla Gombergh używa zdjęć rentgenowskich,
rezonansu magnetycznego i tomografu
nr 7
OBSERWATORIUM
7
Wielki Wybuch
11
Przewrót w kryptografii
12
Apokalipsa nietoperzy
MOTORYZACJA
14
Malec o wielkim wnętrzu
18
Egoista
TEMAT NUMERU
20
Człowiek epoki ocieplenia / Jan Stradowski
CYWILIZACJA
28
Koniec telewizji, jaką znamy / Kamil Antosiewicz
34
Zabić naukowca! / Artur Ciechanowicz
38
Porno posuwa technikę do przodu / Łukasz Kaniewski
42
Jak śmierdzi Kuba / Agnieszka Hałas, Jarek Jeschke
ROZRYWKA
46
Zjazd gwiazd
PSYCHOLOGIA
50
Podręcznik drobnych przyjemności / Milena Rachid Chehab
56
Nie wstydź się wstydu! / Robert Rient
NAUKA
60
Jak to działa
64
Odchudzanie ekstremalne / Anna Przybyli
68
Precz z przerzutami / Elena Sanz
PRZYRODA
72
Kraken na horyzoncie! / Ewa Nieckuła
78
Zielona inwazja / Jan Stradowski
TECHNOLOGIE
82
Jak zmienić komputer w niedostępną twierdzę / Marek Matacz
86
Odzież robocza / Marek Matacz
90
Technologia uczłowiecz@ / Aleksandra Kaniewska
94
Spider-Man z probówki / Stefan Hornostaj
98
Tyci-tyci aparacik / Thanko Camera
FOTOSTORY
100 Metrem przez galaktykę
nr 8
OBSERWDTORIUM
6
Zobacz stację jak na dłoni
7
Trujące wakacyjne przysmaki
8
Nie bać się myślenia
9
Drzewa świecące zamiast latarni
10
Jak tu żyć na podsłuchu
11
Nie daj się namierzyć w sieciach
12
Japończycy na horyzoncie!
MOTORYZACJA
14
Siła powietrza
16
Nismo, czyli emocje!
16
Ile kosztuje seat?
17
Auris gigant
TEMAT NUMERU
18
Mamy kota
CYWILIZACJA
28
Nowy wspaniały sklep / Piotr Ślusarski
34
Dzieci płaskiego świata / Marcin Fabjański
38
Czego uczą nas Papuasi / Jared Diamond
42
Człowiek, który stworzył Führera / Emilia Kunikowska
ROZRYWKA
46
Jak to działa. Druk od A do Z
47
Wydarzenia kulturalne, nowości wydawnicze i filmowe
POWIĘKSZENIE
56
Zrób sobie neandertalczyka
CIAŁO I DUSZA
62
10 sposobów, w jakie ciało wpływa na umysł / Ewa Nieckuła
66
GPS w głowie / Michał Fiedorowicz
70
Jak smakują łzy / Katarzyna Tarmas
74
Pijawki kontratakują
LABORATORIUM
78
Pogoda na życzenie / Andrzej Hołdys
82
Pożeracze plastiku / Martyna Franczuk
86
Niedźwiedzie biorą Bieszczady / Ewa Nieckuła
92
Chodzenie po wodzie
92
Genialną bzdurę rozszyfrowuje / Stefan Hornostaj
94
Gadżety
FOTOSTRONY
100 Nauka jako sztuka
nr 9
OBSERWRTORIUM
6
Oko z drukarki
7
Szuummm - jak głośne jest chrapanie?
8
Trucizny nasze powszednie
10
Jak skonstruować obcas doskonały
11
Co łączy dinozaury z psami?
12
Wydrukować cały internet
MOTORYZACJA
14
Doładuj się! Spręż się, by zwiększyć moc - czyli po co autom sprężarki
16
Wraca wyścigówka Jaguara
16
Kabriolet z barkiem na wino
17
Fiat 500L rośnie w oczach
TEMAT NUMERU
18
Eldorado na śmietniku / Artur Ciechanowicz
CYWILIZACJA
26
Świat piwa według drożdży / Grzegorz Siemionczyk
32
Psychologia interfejsu / Marek Matacz
36
Głupiejemy, bo jesteśmy zdrowsi / Michael Woodley
42
Kosmici uczą się chińskiego / Katarzyna Sarek
46
Kilogram na diecie / Anna Przybyll
50
Choroby tronowe / Marcin Rogoziński
ROZRYWKA
54
Jak to działa: Myjnia samochodowa
56
Wydarzenia kulturalne, nowości wydawnicze i filmowe
POWIĘKSZENIE
64
Pożegnanie ze słoniem
CIAŁO I DUSZA
70
Podkręć umysł! Graj na komputerze i medytuj - nietypowe metody
poprawienia pracy mózgu / Monika Maciejewska
74
Urnami: piąty smak. Gorzki, słodki, słony, kwaśny i... - katalog smaków /
Marta Zaraska
78
Rachunek szczęścia. Szczęście można kupić – trzeba tylko wiedzieć, na co
wydać pieniądze / Ewy Nieckuły
LABORATORIUM
32
Międzyplanetarna pajęczyna. Jak sprawić, by podbijając kosmos pozostać
online / Tomasz Augustyniak
88
Mądry jak kura. Zwierzęta hodowlane niesłusznie kojarzą nam się wyłącznie
z obiadem. Pod względem inteligencji nie ustępują psom i kotom / Ewa
Nieckuła
94
Kosmiczny cios. Bij, zabij – ale jednym ciosem nigdy ci się to nie uda /
Stefan Hornostaj
96
Gadżety
FOTOSTRONY
100 Wszystko (w) płynie. Ciecz może być piękna!
nr 10
OBSERWOTORIUM
10
Małpy w kąpieli
11
Świat w miniaturze
12
Rówieśnicy "Focusa"
16
Metale cenniejsze niż złoto
18
Rzeźba w każdym domu
MOTORYZACJA
20
Szybcy i dalekowschodni
22
Elektrowozem na wakacje
TEMAT NUMERU
26
Dzieci zamiast wnuków. Jak starzy rodzice zmienia cywilizację? / Jan
Stradowski
"FOCUS" NA URODZINY
34
Różni, ale równi. Mózgi kobiet i mężczyzn różnią się, żebyśmy się
uzupełniali / Krystyna Romanowska
40
Na tropie inteligencji płci. Rozmowa z Johnem Grayem rozm. Monika
Maciejewska
43
Rządzi testosteron. Fragment najnowszej książki Johna Graya
48
Matriarchat kontratakuje. O korporacjach zdominowanych przez kobiety /
Kazimierz Pytko
CYWILIZACJA
54
Jak powstrzymać potop. Pomysły na uniknięcie zalania świata przez oceany /
Andrzej Hołdys
62
Przyszłość za kierownicą. Kosmiczne technologie wkraczają do motoryzacji /
Piotr Ślusarski
68
Grafen, druga młodość polskiego węgla. Wynalazek, który zmienia polska
naukę / Tomasz Augustyniak
76
Nowy Świat templariuszy. Jak prześladowany w Europie zakon odkrył
Amerykę / Anna Gwozdowska
ROZRYWKA
81
Jak to działa. Podziemny parking dla rowerów
86
Wydarzenia kulturalne, nowości wydawnicze i filmowe
POWIĘKSZENIE
94
Nie tylko osiemnastka. Rytuały inicjacyjne w różnych kulturach świata /
Kazimierz Pytko
CIAŁO I DUSZA
100 Ilu przyjaciół potrzebuje człowiek? Jak ogarnąć mrowie znajomych na
Facebooku i poza nim / Mirosław Konkel
104 Tabliczka do rozgryzienia. Laboratorium, w którym testuje się smaki
czekolady / Max Suski
108 Oddech ekstremalny. Czego można dokonać na jednym oddechu /
Krzysztof Mizera
LABORATORIUM
112 Iloraz farta. Jak matematycznie wyjaśnić szczęście i pecha / Marcin
Bójko, Jan Stradowski
118 Pomocna łapa, przyjazne skrzydło. Czy zwierzęta rzeczywiście sobie
pomagają / Wojciech Mikołuszko
122 Genialna bzdura. Teleportuj się z supernowej / Stefan Hornostaj
124 Gadżety
FOTOSTRONY
132 Magiczne początki. Płody zwierząt w obiektywie
nr 11
OBSERWATORIUM
6
Wino pod mikroskopem
8
Sagrada Familia 2026
10
Nowotworowa mitologia
18
Koniec ruchu Anonymous
MOTORYZACJA
14
Z różnych galaktyk
16
Pogromca zielonego piekła
TEMAT NUMERU
20
Umieranie z uśmiechem. Większość z nas chciałaby odejść niespodziewanie,
we śnie. Ale do śmierci można i trzeba się przygotować tak, by oszczędzić
cierpienia sobie i bliskim / Monika Selimi, Jan Stradowski
CYWILIZACJA
28
Końca nie widać. Nie ma granic, ale jest skończony - kształt wszechświata /
Tomasz Rożek
34
Odgrzewane wynalazki. Skąd wzięły się pomysły na pneumatyczne pociągi
i hybrydowe auta - historię technicznych nowinek / Tomasz Dominiak
40
Gra o dron. Jak zmieni się oblicze wojny dzięki zastosowaniu bezpilotowców /
Tomasz Otłowski
46
Szyfr doskonały. O języku z Manuskryptu Wojnicza / Rozmowa z Marcelo
Montemurro rozm. Tomasz Augustyniak
50
Prawi Polacy w służbie generała Franco. Polscy ochotnicy u frankistów /
Leszek Molendowski
ROZRYWKA
54
Jak to działa: Urobek spod ziemi
55
Wydarzenia kulturalne, nowości wydawnicze i filmowe
POWIĘKSZENIE
66
Łowcy ognia. Wulkanolodzy gotowi są spłonąć w lawie, byle tylko wydrzeć
Ziemi jej tajemnice / Artur Ciechanowicz
CIAŁO I DUSZA
72
Jak smakują czerwone kwadraty? Wszyscy jesteśmy synestetami / Marta
Zaraska
78
Horror narodowy. czego boja się Amerykanie, Francuzi i Japończycy /
Monika Maciejewska
LABORATORIUM
82
Hi-tec do majtek. Jak zastąpić tradycyjne ciuchy komputerem / Marianna
Saska
88
Tarcza dla Ziemi. Laserem, bombą, a może białą farbą? Jak bronić Ziemię
przed asteroidami / Tomasz Augustyniak
94
Bohaterowie laboratoriów. Lista stworzeń, których wkład w badania
biomedyczne jest bezcenny / Ewa Nieckuła
100 Bzdurassic Park. Dinozaura nie da się sklonować / Stefan Hornostaj
102
Gadżety
FOTOSTRONY
108 Fanatycy wody
nr 12
OBSERWATORIUM
8
Groźny mniej groźny
11
F16 służą za tarcze strzelnicze
12
Kosmiczna Formuła 1
14
Wszechświat z dna kieliszka
MOTORYZACJA
18
Auta ze szkła
22
Smartfon na kołach
TEMAT NUMERU
28
Kiedy zwierzęta mówią ludzkim głosem / Wojciech Mikołuszko
CYWILIZACJA
36
Wróżenie z fusów. Dlaczego tak trudno przewidzieć przyszłość / Tomasz
Dominiak
42
Powrót do Edenu. O świecie, w którym praca stanie się rozrywką / Rozmowa
z lordem Robertem Skidelskym rozm. Anna Gwozdowska
48
Przyszłość w obłokach. Jakie urządzenia zastąpią za kilka lat pecety,
laptopy, a nawet smartfony / Marek Matacz
52
Kolonizacja faweli. Jak naprawdę wygląda życie w slumsach / Rozmowa
z Maria Ramos rozm. Anna Gwozdowska
54
Starożytni na koksie. Czy doping jest stary jak świat / Marcin Rogoziński
ROZRYWKA
58
Jak to działa: Podniebny bliźniak
68
Wydarzenia kulturalne, nowości wydawnicze i filmowe
POWIĘKSZENIE
72
Epoka lodowcowa. O syberyjskim biegunie zimna i wędrówce po śnieżnej
przestrzeni / Michał Książek
CIAŁO I DUSZA
78
Szczęście w genach. Pogoń za szczęściem nie ma sensu / Dominika Ustjan
82
Wirus umysłu. Na czym polega deja vu / Krystyna Romanowska,
Marcin Małecki
86
Smakowanie całym ciałem. Po co nam komórki smakowe w płucach albo
kręgosłupie? / Marta Zaraska
94
Nie idź do lekarza. Czasem może to bardziej zaszkodzić, niż pomóc /
dr Maciej Zatoński
LABORATORIUM
100 Wyścig do zera. Gdzie jest najzimniej / Jan Stradowski
104 Dzicy celebryci. Zarośnięta owca, zezowaty opos i żółw-samotnik - oto
czworonożni bohaterowie mediów / Jan Stradowski
110 Wojna o niziołki. Zagadka hobbita / Stefan Hornostaj
112 Gadżety
FOTOSTRONY
116 Zbliżenie na jedzenie
Oprac. BPK