Niedoceniane strączkowe Za rośliny wysokobiałkowe i strączkowe

Niedoceniane strączkowe
Za rośliny wysokobiałkowe i strączkowe uprawiane w plonie głównym na nasiona przysługują rolnikom
płatności uzupełniające, podobnie jak za zboża czy rośliny oleiste. Od 2010 r. planuje się wesprzeć uprawę
roślin strączkowych poprzez dodatkowe płatności w wysokości 65 euro do 1 ha. Corocznie importujemy
blisko 2 mln ton genetycznie modyfikowanej śruty sojowej, która jest wykorzystywana przez krajowy
przemysł paszowy. Od 2013 r. nastąpi zgodnie z ustawą z dnia 22 lipca 2006 r. zakaz stosowania
komponentów modyfikowanych genetycznie w paszach dla zwierząt gospodarskich. Dlatego zasadne staje
się pytanie:, czym zastąpić ten składnik paszy?
Białko dla zwierząt
Warto, więc już teraz zastanowić się nad alternatywnym źródłem białka dla zwierząt gospodarskich i
poszukać rozwiązania w możliwości uprawy roślin strączkowych. Rośliny te przez stulecia były rodzimym
źródłem białka dla zwierząt. Poza zbożami są jedynymi białkowymi składnikami paszy, które można
produkować w gospodarstwie. Rośliny strączkowe to gatunki o dużej zawartości białka, od około 20% w
grochu do około 45% w łubinie żółtym. Białko roślin strączkowych jest bardzo dobrym uzupełnieniem
białka zbóż. Dotyczy to zwłaszcza lizyny, której zboża zawierają niewiele, a strączkowe – dużo. Dlatego
pasze, w których skład wchodzi obok ziarna zbóż śruta z łubinu, bobiku lub grochu mają wysoką wartość
biologiczną. Obawy rolników związane z występowaniem związków antyżywieniowych w nasionach
strączkowych są dzisiaj nieuzasadnione. W ostatnich latach, bowiem nastąpił postęp w hodowli odmian
bobiku, grochu czy łubinu mający na celu ograniczenie do minimum substancji antyżywieniowych w
nasionach tych roślin, co pozwala na stosowanie ich, jako wartościowego źródła białka paszowego.
Warunkiem niezbędnym dobrego wykorzystania przez zwierzęta składników pokarmowych jest dokładne
ześrutowanie nasion. Z 1 ha udanej plantacji grochu siewnego można zebrać 700-800 kg, a bobiku nawet
1000 kg białka. Na glebach słabszych, gdzie ze strączkowych uprawia się głównie łubin żółty, z plonem 1,5
t nasion tej rośliny zbiera się około 550 kg białka, tj. tyle ile zawarte jest w 6 t ziarna żyta czy jęczmienia.
Efekt następczy
Powierzchnia uprawy roślin strączkowych na nasiona w Polsce uległa w ostatnich latach radykalnemu
zmniejszeniu i waha się obecnie w granicach 80-100 tys. ha. Uprawa strączkowych jest trudniejsza od
uprawy zbóż, ale działania następczego tych roślin na właściwości gleby, zwłaszcza na jej żyzność i
produkcyjność nie sposób nie docenić. Są to korzyści niewymierne, płynące z uprawy tych gatunków, ale
najczęściej niebrane pod uwagę przez rolników. Uprawa roślin strączkowych w gospodarstwach uważana
jest obecnie, przy zdecydowanie dominującym udziale zbóż w strukturze zasiewów za prostą drogę ich
„leczenia”.
Motylkowate grubonasienne przerywają rozwój szkodliwych dla zbóż patogenów odglebowych, poprawiają
przez to stan fitosanitarny gleb. Wpływają
Wpływaj na wzrost plonów roślin następczych
pczych pozostawiając
pozostawiaj dobre
stanowisko dla wielu gatunków. Poprzez to, iż
i posiadają głęboki i mocno
ocno rozbudowany system korzeniowy
(szczególnie bobik i łubin) działająą w sposób fitomelioracyjny na glebę
gleb i poprawęę w niej stosunków
powietrzno-wodnych. Głęboka
boka penetracja gleby przez korzenie roślin
ro
strączkowych
ączkowych pozwala na pobieranie
składników pokarmowych z głębszych
ębszych warstw gleby. Resztki pożniwne
po niwne pozostające po uprawie roślin
ro
strączkowych wzbogacają glebęę w próchnicę
próchnic i składniki pokarmowe. Ocenia się,
ę, że
ż w stanowisku po
strączkowych
czkowych gleba wzbogacona jest o około 80-95
80
kg azotu, 20 kg fosforu i 25-40
40 kg potasu na 1 ha.
Symbioza z bakteriami brodawkowymi
Rośliny strączkowe należące
ce do rodziny motylkowatych posiadają
posiadaj zdolność
ść współżycia
współż
z bakteriami
brodawkowymi (Rhizobium sp.) charakterystycznymi dla poszczególnych gatunków, wiążącymi
wi
azot
atmosferyczny. Wykorzystująą go do budowy swego organizmu, dzięki
dzi ki czemu nie tylko nie wymagają
wymagaj
nawożenia
enia tym składnikiem, lecz wzbogacają
wzbogacaj glebę w azot (np. przyorywane resztki pożniwne), co ma
szczególne znaczenie dla zmniejszenia kosztów produkcji przy bardzo wysokich obecnie
ob
cenach nawozów
mineralnych na rynku. Możliwość
ść rezygnacji z części
cz
nawożenia azotowego roślin
ślin następczych
nast
jest również
ważnym elementem ochrony środowiska
rodowiska glebowego w gospodarstwach rolnych w myśl
my zasady wzajemnej
zgodności. Samozaopatrzenie roślin
ślin strączkowych
s
w azot jest również niewymierną korzyścią z ich uprawy,
gdyż przyczynia się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych powstających
powstających przy produkcji nawozów
azotowych.
Biorąc pod uwagę wysoką zawartość
ść białka w nasionach roślin
ro
strączkowych
czkowych oraz różnorodne niewymierne
korzyści płynące
ce z ich uprawy warto rozważyć
rozwa
możliwość ich wprowadzenia do płodozmianu w swoim
gospodarstwie. Uprawa strączkowych
czkowych nie jest łatwa. Decydując
Decyduj się na ich uprawęę należy
nale zwrócić uwagę na
wyeliminowanie błędów,
dów, popełnianych
popełnianyc w ich agrotechnice, które polegająą na niewłaściwym
niewłaś
doborze gleby i
stanowiska, terminu i techniki siewu oraz ochrony roślin,
ro
a będą w dużej
ej mierze decydować
decydowa o powodzeniu
uprawy tych gatunków.
Katarzyna Sitek, Anna Moskal
Akceptował kierownik działu: Stanisław
Stan
Kawa
Zmieniony: wtorek, 02 marca 2010 14:36