sg m N gliniany (14). G glinian(e)go (3).

Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: GLINIANY (stan na dzień: 04-10-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 1/2
GLINIANY (96) ai
a jasne (w tym 2 r. błędne znakowanie).
sg m N gliniany (14). ◊ G glinian(e)go (3). ◊ A gliniany (3). ◊ I glinianym (4). ◊ L glinianym
(2). ◊ f N glinianå (6). ◊ G glinian(e)j (2). ◊ A glinianą (2). ◊ I glinianą (1). ◊ L glinian(e)j (1). ◊
n N glinian(e) (17). ◊ G glinian(e)go (2). ◊ A glinian(e) (11). ◊ L glinianym (7), glinian(e)m (1)
BibRadz. ◊ pl N subst glinian(e) (13). ◊ G glinianych (1). ◊ D glinianym (1). ◊ A subst glinian(e)
(4). ◊ I f glinian(e)mi (1). ◊ L glinianych (3).
Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.
Zrobiony z gliny; argillaceus, fictilis, luteus, testaceus, testeus Mącz, Cn; ostracius Mącz; samiolus,
samius Cn (96) : Y w wyelkim domu nye tylko ſą złote á ſrzebrne ſędy/ ále y drzewyáne y glinyáne
KromRozm III C7v, O3v; RejZwierz 117v [2 r.]; Wáſze powieći ſą podobne popiołowi/ á ciáłá wáſze
ſą podobne ćiáłom gliniánym. BibRadz Iob 13/12; Támże w Cerkwi chowaią w Donicach gliniánych
nowych iábłká BielKron 465, 9v, 120; Calices ex terra, Glyniáne kufliki. Mącz 32a; Cuspides apud
Varronem, pro tribulis fictilibus, Miáſto rur glinianych. Mącz 75d; Fidelia, [...] dobra Ampuła
gliniána z ktorey ſie napiyayą. Mącz 125d; Luteus, Błotny/ Gliniány/a/e. Luteus paries, Gliniána
śćiáná. Mącz 200d; Lutamentum, Mur Sciáná/ tło álbo co z gliny vcziniono/ gliniána robotá/
położenie Mącz 200d; Seria, Gliniána Bániá Mącz 386c; Testea operimenta, Gliniáne wieczká. Mącz
452a; Tubus, Gliniána Ryná ku vwodzeniu á vpuſzczániu wody. Mącz 467c, 15d, 125d, 129a, 200d,
271b [2 r.], 452a, 453a; RejAp 3v; Bo máłoć ciáło o tym myſli kiedy ſie náie/ ieſli ná ſrebrze/ ieſli
ná gliniáney miſie iadło RejZwierc 105v; Rodgiſarzu prozno formy gotuieſz gliniáne/ A práwie po
formſznáyderſku ſztucżnie wyrzynáne. KlonŻal D3v; A ná przeday w dźieſzki gliniáne/ ktorych miárá
według wielkiego Inwentarzá kwart 22. GostGosp 74; Bo Dániel Prorok mowi: iż iáko on lity obraz
Krolá Nábuchodonozorá/ nogi miał cżęśćią żelázne/ cżęśćią gliniáne: ták ku końcowi świátá w tey
oſtátniey MOnárchiey Rzymſkiey/ ſkłády ábo Ligi Kśiążąt iey/ niemiáły ſie śiebie mocno trzymáć.
PowodPr 56; SkarKaz 384b; Fláſzká gliniána. SkarKazSej 705b marg.
W charakterystycznych połączeniach: gliniana(-y, -e) ampuła, bania, chałupka, donica, dzieżka,
flaszka, kruż, kuflik, mis(k)a (2), piszczałki, rura, ryna, sąd (2), skorupa, Ściana, wieczko.
Wyrażenia: »gliniany (d)zban(ek)« = urna Mącz; cubullus, simpulum Calep [szyk 2 : 1] (3): Mącz
508d; Simpulum — Dzbanek gliniani. Calep 981b, 276a.
»garniec (a. garnek) gliniany« = olla fictilis Mącz; testa Calep [szyk 6 : 1] (7): Iákie towarzyſtwo
ma koćieł z gárnćem [!] gliniánym [cocabus ad ollam]? Leop Eceli 13/3; BibRadz Thren 4/2; Mącz
262d; záwżdy garnek glińiány kazał ná ſłużbie miedzy ſrebrem ſtáwiáć/ y z niego pijał RejZwierc
53v; Calep 1059b; SkarKazSej 705b [2 r.].
»naczynie, statki gliniane« = caprunculum, clepsydra, fictilia vasa, luteum vas, opus testaceum,
plasma, simpulum, testa, vas terreum Mącz; lateramen, Samiolum poterium, Samium vas Cn [szyk 22 :
17] (38 : 1): FalZioł II 1d, 19c; A iednego z onych wroblow każe zábić w nacżyniu gliniánym [in vase
fietili]/ nád wodámi żywemi Leop Lev 14/50, Ier 22/28; Wárgi pobudzáiące zwády y ſerce złe/ ſą
iáko żużelicá z ſrebrá/ ktorą nacżynie gliniáne [vas fictile] polewáią. BibRadz Prov 26/23; Przytym w
wielkim domu nie tylko ſą nacżynia złote y ſrebrne/ ále też drewniáne y gliniáne [testacea] BibRadz
Słownik polszczyzny XVI wieku - wersja elektroniczna
hasło: GLINIANY (stan na dzień: 04-10-2015)
www.spxvi.edu.pl
strona 2/2
2.Tim 2/20, Lev 14/50, 15/12, Is 30/14, Apoc 2/27; Náleźli theż tám nacżynia gliniáne/ ná ktorych
ſkwárzyli mięſá ludzkie y ptaſze. BielKron 441v, 37, 120; Plasma, [...] Zdunskie/ Gárcárskie/ Gliniáne
naczinie. Mącz 303b, 37b, 57a, 89c, 127b [2 r.], 165a (14); RejPos 47 [4 r.], 103v [2 r.], 214v, 215;
BudBib Lev 6/28, 14/5; BudNT 2.Tim 2/20; Raz nioſąc w gliniánym nacżyniu do poſługi bráterſkiey
wino/ potknąwſzy ſię powalił SkarŻyw 354.
»gliniany palony« (1): Testula, Skorupká/ zbáneczek/ gárnuſzek/ krużyk álbo ynſze gliniáne
palone naczinie. Mącz 452a.
»gliniany polewany« (1): ſkray wſzytki drobno y włoż w czenowe nacżynie, albo w gliniane
polewane FalZioł II 19c.
»gliniana ziemia« (1): W iednym zakonie byłá wypuſzcżona kreẃ z wodą żywą zmieſzána/ ná
nacżynie gliniáne/ to ieſt/ ná oblicżność gliniáney ziemie RejPos 47.
Zestawienie: »Forta Gliniana« (2): ćielec ze dwiemá głowámi [...] długo przed forthą gliniáną leżał
na oglądanie ludzyom. BielKron 400, 400v.
W przen (11) : RejWiz 115v; CzechRozm 169; Wymowy (mowię) Iehowine/ wymowy ſą cżyſte:
śrebro ſą wypławione ná teśćie gliniánym/ ocżyśćione po śiedḿkroć. CzechEp 112.
Wyrażenie: »naczynie gliniane« [szyk 3 : 1] (4): RejPosRozpr c [2 r.]; Apoſtołowie nie ſwoiey chwały
ſzukáli w kazániu/ ále Chriſtuſowey. Noſząc drogi ſkarb w nacżyniu gliniánym. WujNT 2.Cor 3 arg;
Nacżynia gliniáne ćiáłá náſze. WujNT Aaaaaa2.
Przen: Słabo ugruntowany (6) : Iuż ſię dwie rzecży obiecáne pokazáły/ to ieſt/ ná cżym ten gliniány
pomięſzány/ Papieſkiey wiáry/ fundáment należy CzechEp 235, 229, 235 [3 r.], 242.
Synonimy: skorupiany, ziemny.
AL