Autoreferat - Wydział Medycyny Weterynaryjnej

Autoreferat - Wydział Medycyny Weterynaryjnej

hab,ilitaq,.'inego
Zalqczr,tiknr 2 do wniosku o przeprowadzeniepostgprtw'an:ie
AutorefeYat
dr JaroslawKaba
ZakhadChorob ZakaLnychi Iipidemiologii
lKatedraChorobDu|ychZwterz4t z Klinik4
ne.j
WydzialfMedycyny W'eterynaryj
SGGWw Warsz,awie
2()12
Warszawa,
Autoreferat
1. Imig i nazzwisko
JaroslawFeliks Kaba
2. Porsiadanedyplomy, stopnie naukowe/artystyczne
z prodlanriem
na:zwy,rnriejscai roku ich uryskania oraz tytulu rozprawy doktorskiej
tytr,rl:Diplomate of the EuropeanCollege of Small Ruminant Health Mlanagement
(D:Ip.ECSRI{M,specjalisl.aeuropejski z z:akresuzarzqdzamazdrowiem nralych
prz'.e|uwacz;y),
Utrecht, Ho,.[an.dia.,
European[]oard for Veterinar:ySpecialirsation,
rok
201|
tytrul: specialistakrajowy z zakresu epizootiologii i administracji weterynar''yjnej,
Ko,misjado SprawSpecjal'tzacjrLekarzyWeterynierii,Pulawy,rok 2003
dyplom uk,ct'rczenia
studiow podyplomowycktz zakresuepizootiologii i administracji
we,terynaryjnej,
Wydzial lv{edycynyWeterynaryjnejSGGW w Warszawie,rok.2Ct03
'Wydzial
Medycyny Weterynaryjnej
stopierinaukowy: doktor nauk weterynaryjnych,
'Warszawa,
SCIGW,
rolk 2001, tytul rozprawy doktorskiej: Epirderniologia
zapalentawEzlow chlonnych, wirusowego zapalemastawrj,wi mozgu
serowaciejrtrcego
orztzchorobyJohnegou k(rz hodowlanychw Polsce.
tytul: lekarzweterynarii,V/ydziat WeterynaryjnySGGW, Warszawa,rok 1991t
tytrrl:mgr inz. zootechnik,WydzialZootechniczn.v'SGGW,
Warszawa,rok 1986
3. [nllbrmacje o
doq,sSczasowym zatrudnieniu
jednostkach
nau kowych/ artysfycznych
- S:zkolaGlowna GospoderstwaWiejskiego w Warszauriena
od 199,,2
drl dnia d.zisiejszego
stanowiskerch:
,od 1.01.2010do dnia dzisiejszego- Zaklad Clhor6b Zakahnychi Epidenric,logii,
KattedraChorob Duzych Zwterz4t z Klinik4, $/ydzial Medycyny Weteryn,aryjnej,
SGTGW
w Warszawie,adiunkt
rcd 1.01.2(102do 31.12.2009 -
Zaklad Clhorob
',Zaka2nych
i
Epiderni,clogii
Weterynaryjnej, Katedra Nauk Klinicznych, Wydzial Medycyny Weteryn.aryjnej,
SGI3Ww lVarszawie,adiunkt
rcd 1. 10.20t0
1 do 31.12.2001 - Pracownia EpiclemiologiiWeterynaryjnrj, Zaklad
Epizootiologii, Katedra Chorob Zaka2nych,N{likrobiologiii Parazytologii,\il1rdzial
Me,Cycy'ny'Weterynaryjnej.
SGGW w Warszawiie,
kierovvnik,adiunkt
- Pracownia EpiclemiologiiWeterynaryjn{, Zaklad
rcd 1.01.2000 do 30.09.21101
Epizootiologii, Katedra Chorob Zaka2nych,N{ikrobiologii i Parazytologii,\Wlrdzial
'Weterynaryjnej,
Me,Cycy'ny
SGGW w Warszawiie,
kierovvnikpracowni,asys;tent
- KatedraEpizootiologii:zKlinik4 Chor6biL.aka1ny'ch,
rcd15.10.19t92
do 31.12.19t99
Wy'dzialWeterynaryjny,SGGW w Warszawie,asystent
4. Wriikazanie
osiqgnigcia
wynikaj4cego
z ^rt. 16 ust.2 ustawyzzdnia 14
murca 2003 r. o stopniachnaukow'ychi fytule naukowymoraz o
storpniach
i tytule w zakresiesztuki(Ilz.I-1.nr 65rpoz.595ze zm.)
j edrrotem
atyczrrycykl publikacji :
Badaniaepidemiologiczne
wirusowegoz^paleniastaw6wi m6zgu k6z (CAE)
OYAZ
wplyw naturalnegozakaLeniawirusem CAE
na wybrane parametry'krwi i mleka
a) pubJlikacje:
l . Kalra J., StrzalkowskaN., Jozwik A., Krzylewsk.iJ., BagnickaE. Twelve year-long
r;ohortstud'gon the influenceof caprinearthrit:is-encephalitis
virus infectioh on goats
rnrill<
yield and its composition.
J. Dairy Sci., 2C112,95:
(lFzorc:;,497)
1617-1622
'wkl,adw autorstwo:70%- opracowanie
koncepc.ji
badari,okrerilenie
celubadari,'wspr6ludzial
'w c)pracowaniu
metodykibarJari
(wyborzwierz4l:.
do lbadafi,
wyb6r metodlaboratoryjnych),
'wsprsfud2ial
w zebraniumaterialu,wsp6ludzialw opracowaniu
statystycznynr
wynikow,
iLnter:pretacja
rvynikowbadari,
napisanie
publikacj
i
2 . KalbaJ., V/innicka A., ZaleskaM., Nowicki M.,, BagnickaE. Influencepf chronic
,;aprine arthritis-encephalitisvirus infection on the population of peripheral
lieulrrocl.tes.
Pol.J. Vet. Sci.,2011,14:585-590
(IF:zo1e:0,507)
'wkfad w autorstwo: l0%, - opracowaniekoncepcjibadari,okrerilenie
celu badari,
r)prafcowanie
metody'kibadari(wybor zwierz1td<tbadari,wybor metod laboratoryjnych),
'wsprofud7i31
w zebraniumaterialu,wspoludzial w opracorvaniu
statystycznym
wyniktiw,
:interpretacja
rvynik6wbadari,
napisanie
publikacj
i
3 . Kalba J., Ilagnick& E., Nowicki M., Witkowski L., Czopowicz M., Nowicka D.,
SzaluS-Jordanow
O. Long-term study on the spreadof caprinearthritis-enc,ephLalitis
in
: 0,451)
a g,oatherd.Centr.Eur. J. Immunol.,201l,36: lTCl-173
li,..lFzo1e
wk,lad w autorstwo: 70o/';- opracowaniekoncepcjibadari,okresleniecelu bada6,
opracowanie
metodykibadafl,wsp6ludzialw zebraniumaterialu,opracowanie
rstatystyczne
wyr:rikow,
interpretacja
wynik.owbadari,napisanie
publikacj
i
4 . KalbaJ. StefaniakT., Bagnick&E., CzopowiczM,. Haptoglobinin goatswlth caprine
artlnitis-enr:ephalitis.
Centr'.Eur. J. Immunol.,2011,36 76-78(IFzors:0,45i1)
wklad w autorstwo:65% - opracowanie
koncepcjibadafi.wsp6ludzial
w okreSle,niu
celu
badlari,wsp6tudzialw opracowaniumetodykibadarl(wybor zwierzqtdo badzui,badania
serr:rlogiczne),
wspoludzial w zebraniu materialu,wsp6ludzial w wykonianiubadari
(badaniaserologiczne),
laboratoryjnych
opracowanie
statystyczne
wynikow.wsp6l,udzial
w
interpretacji
wynikowbadari,
wspoludzial
w napisaniu
publikacji
5 . Kaba J., jrlowicki M., Sobczak-FilipiakM., Witkowski L., Nowicka D., Czopowicz
M., SzaluS-Jordanow
O., Bagnicka E. Case-controlstudies on the occ;urr€nc€
of
neuLrologic
lbrm of caprinearthritis-encephalitis
in Poland.Med. Weter., 2011, 67:
26.1,-266
wkllad w atutorstwo:70% - opracowanie
koncepcjibadaii,opracowanie
metodyl:ibadari,
wspoludzialw zebraniumaterialu,wsp6ludzialw badaniachanatomopatolog;icznych,
wykonanie
obliczeri
epidemiologicznych,
wspoludzial
w interpretacji
wynikow,dokumentacja
fotr:rgrafi
czna,napisan
ie publikacji
6 . Karba J.,Zl,aleskaM., Bagnick&E., Nowicki M,,, Nowicka D. Influenceof caprine
artlluitis-enr;ephalitis
virus infection on activity of peripheralblood lymphocytes. Pol.
J. \r/et.Sci..2010,13:219-223
(lFzoro:0,507)
wkllad \v autorstwo: 75o/o - opracowanie koncepcji badari, okre:ilenie r;elu badari,
opraco\/aniemetody'kibadan(wybor zwierz4tdo badari'wyb6r metod laboratoryjnych,wybor
melod statyrstycznych),
wspirludzialw zebraniumaterialu,rvsp6ludzialw wykonaniu badari
labrrratoryjnych,opracowanir:statystycznewynikorv, iinterpretacja
wynikow badari,napisanie
putrlikacji
7. K:nba J., Rola M., Materniak M., Kuzrnalk J., Nowicki M. Isolatiorr and
chilracterizationof caprinearthritis encephalitis,v,irusin goats in Poland. Pol. ,J.Vet.
Sc,i.,
2009,12: 183-188(Ilrzooq:
0,435)
wklad w autorstwo:65%- opracowanie
koncepcji
badari,
okreslenie
celubadan.wsrpirludzial
w opracov/aniu
metodykibadan(wybor zwierz4tdo badari,wybclrmetodlaboratgryjnych),
ws;p6ludzia't
w zebraniu
materialu,
wsp6ludzialtv
wylftonaniu
badarilaboratoryjnych
(badania
serologiczne),
wspoludzialw interpretacjiwynikr5,wbada6,wsp6ludziallrv napisaniu
publikacji
Odbitki putrlikacji oraz oSwiadczeniawsp6lautor6w, okreSlaj4ceindyu,idualny wklad kazdeploz nich w
powstaniepracy znajcluj4sig w zal4czeniu.
b) omr6wisniscelu naukowego ww. prac i osi4gnigtych wynikriw v,r^z z
om6wieniemich ewentualnegowykorzyrstania
Prace bad,awczepoSwigconeepidemiologii wirusorveg5ozapaleniastaw6w i rn6zgu koz
(caprirrre
arthritis-€)ncephalitis,
CA'E) prowadzgod 1996roku. Wyniki obserwacjiz lat l 9961997 stanowily j edn4 z czgsrli mojej rozprawy doktorskiej. Badania te d,otyczyly
wystQpowiania
choroby w'Polsce i wykazaly,2e zakaleniewirusem CAE bylo obecnepod
koniec lat 90 ubie,glegowieku w okolo 26% stad k6z objgtych ocen4uzytkoworici.W roku
2002 odse:tekten wzr6sl do oko:to66oA,a w roku 200-,tosiqgn4lprawie 72% (.obrser:wacje
wlasne).Choroba wystgpuje wigc powszechniew Polsce i nra tendencjgdo szerzenrasig.
Stanov,ri,
:;zczegol.nie
dla wlaScicieliduzych stad k6z rnlecznychw Polsce, powat,nyproblem
khmcz.:ny.Z powyzszych powod6w podj4lem dalsze badania epidemiologiczne,ktorych
celemlbylro:
1. Oc,enadynilmiki szerzeniasig w stadzie zakaieniawirusemzapaleniastawr5wi rn6zgu
k6:2,
2 . Os:zacowaniewsp6lczynnika prewalencji fbrml' nerr,vowejwirusowego z,apalenia
sta.w6rn,
i nrozgu koz,
J.
Oc,enawptywu zakalenitt wirusem zapalenta staw6rv i mozgu koz na wybrane
parametryJkrwi,
4 . Ocena wp:tywu zakalema wirusem zapalenta staw6rv i m6zgu koz nLEwybrane
parrametry
rrnlekai wydajn<lSimleczn4.
Ocena dynamiki szerzenia sig w stadzie zakaLenia
wirusem zapalenia staw6w i m6zgu k6z
brak jest danych dotycz4cychdynamikr szerzeniasiE zakaheniiawimsem
W piSnnier:Lnictwie
i
CAE vrrstadzie kriz. Wirusowe zlapaleniestaw6w i mir:zgukoz jest chorob4 pr':ze''ru1ekl4
s4
badaniatalkiemuszq byi dlugotrvrale.PublikowaneinfcrrmacjedotyczqcechorobrowoSci
czajq siQ zwykle do podania wspolczynnika prewalencji \\/ chwili
wyrywl<ovvei ogr:ani
wykon',gwaniabadan i nic nie, mowi4 o dynamice procesu. Oszacowanir:,'waftoSci
odpowiedrrich wspolczynnikow prewalencji jest niezbgdne miEdzy innymi do anahz
ekonorrric:mychdotycz4cych programow zwalczania chor6b. Prowadzone prr.ez:smnie
wielole'tnir.:badania epidemiolog;iczneI zgromadz,onyw t)'m czasie materia'l nLaul<owy
pozwolily na Sledz:enie
szerzeniasig zakaleniaw stadziew warunkachnaturalnych.BarJania
byly we r,vspolpracyz doc. dr hab. Z,ofri4Ryniewicz, a nastgpnic:z dt hab.
te pror;vad:zone
Emili4 Balgnick4,prof. nadzw., z; Instytutu Genetyk.ii Hodow'.liZwterz4t PAN w JastrzlEbcu
oraz z prof. dr. hab. Jackiem Bluzmakiemz PanstwowegoInstytutu Weteryn:rryjne,go
Inst'ytutuBadawczegow Pulawach.
Pafrstu,'ow,3go
Stado, w ktoryrn prowadzono obserwacje wyllrano na podstawie wynikorn' tradari
przeprowadzonychw 1996 roku. S/ gronradzonejprzezemnie kolekcji
epidemiologicznyr:h
w tym stadziew 1994 roku.
surowic znajdowalysig probki pobraneod wszystkich zwrerzzyt
w
Wykonanr,:badaniapotwierdzrly,ze chorobabyla juz wredy obecna.Z danych z,gbran)'ch
badaniachankietowychwiadomo,2e w tym wlaSnieokresiezakupionodo stadazwtenrElaz
Francjiri l-lolandii.W obu wymienionychkrajachCAEIstanowilojuz wtedy powaznyproblem
klinicz:ny.W 1994'rokuwspolczynnikseroprewalencjiw badanymstadziebyt niski i wlrnosil
6,10A.Moglo to :Swiadczyi,2e r1o zawleczeniachorob;gdoszlo niedawno, a uriEc:dawalo
szansg nil Sledzenie procesu szerzenrasig chorob'/ od samego pocz4tku. W celu
jednoz:nacznego
potwierdzenradiagnozy podjEto probE izolacji wirusa CAE. Na pods;tawie
badan serologicz:nychwybrano 8 kciz 'w wieku od 3 do 6 lat, u ktorych
wczesrrriejrszych
przebiegaloz objawami klinicznymi. W dwu kolejnych, wykonanych w odstgpie
zakaae'nie
jednegr;o
roku, baCaniachserologicznychpotwierdzanou nich wysokie miano pr:leciiwcial
przeci,wkowirusowi CAE. Od zwrerz4ttych pobrano probki krwi, z ktorych uyiz:olowano
komorki jednoj4clrzaste(PBMC). Z polowy uzyskan\rchPBMC, na drodze wybi,5rczej
hodov,'lir:rapodloZu rolnicui4cyrn,otrzymanokom(irki szeregumonocyty-makrofagi(lvI/M).
Obydr;viefrakcje komorek - PBMC i M/M od wszystklichz,wterzqtinkubowano z kozimi
kom6rl,:amiblony maziowej jako kom6rkami wskaZrrikowymi.Hodowle pasazowanotrzy
razy w odr;tgpachtygodniovvych.W dwoch spoSrodoSmiu hodowli MA4 obecnoScwirusa
CAE zrilstetla
wykazanana podsta'wietworzenia siE syncytiow komorkovvychw z:.akahonych
hodowlachr.
Izolaty'te zidentyfiko''wano
nastgpniejako wirus C,r\E za pomoc4metod wr:stern
blot, P(llR i analizlrsekwencji.Sekwencjanukleotydowgienugag tych wirus6w u.ykaz'ywala
odpowiedrrio92,09/o
i 90,3yohom,clogiize szczepemwzorcowym CAEV-Co. Po proilanilu
do
hodowli n:.iezakalonych
komorek rsupernatanty
zebranez lhodowli powodowaly tworzenriesig
syncyti6w,Ustalono,ze koncentracjawirusa wynosila 103'5i 102'5TCIDso w ml. \[/ ten
sposobjedlnoznacznie
potwierdzonoobecnoSiwirusoweeiozapaleniastaw6w i m(rzg,uk6z w
wybranrymstadzie.Wyniki tych badan zostalyzawartew pulikacji:
Kalba J., Rola M., Mieterniak M., Kuiimak J., Nowicki M. Isolation and
characterizationof caprinearthritisencephalitisvirus in goatsin Poland.2tlf09r,
Pol. J.
Vel..Sci.,12 183-188
Zebran'e rJane epridemiologiczneoraz jednoznaazne potwierdzenie obecnoSc;ichoroby
sprawily,:i:estadouznanoza modelowedla Sledzeniaprcrces6rvszetzeniasig zakialaenra,
oraz
obserwacjijego nastgpstw.Analizie poddanodane pochodzEcez okresu od 199t4r1o2011
roku. \rVt)'m czasiewszystkiezwierzEtaw stadziebyly rvielokrotniebadaneserologiczniew
odstgpirchokolo roku. Zebrany rnaterial pozwolil na przeSledzeniedynamiki sz:erz,enia
sig
zakazetttaw okresie 17 lat. Wirusowe zapaleniestaw6rv i mozgu koz szerzy sriggl6wnie
drogE piorrow4 z matki na potomstwo. Wirus wystEpuje w' mleku i nawet jedrrokrotne
pobraniesiary lub mlekaprzez kozlg jest wystarczajtlcedo zakalenia.Chorobamoze r6rvniez
'Wymaga
siLE,choc znacznretrudniej, drog4 poziom4.
to jednak dlugotrwialego
szerzy<i":,
kontakttu :migdzy zwterzqtami. rW warunkach eksperyrnentalnychpotwierdzorro rorvniez
mozliv,ros<i:,
zakaheniazwierzqcrapoprzez podanie wiruserdo kanalu strzykowego. Elral<jest
jednak jed,noznacz:nych
dowodovr na to, ze wspomnianadroga ma znaczenierv prraktyce.
Zwa\cz,:"anie
chorobypolegana usuwaniuze stadazwierz1tserododatnichlub odchcrwiek:oLIEt
z matkami, z wykorzystaniemjedynie mleka 'wolnego od wiruserCAll. W
bez kcr'nta.ktu
W
z powylszym, badania sizetzeniasig zakahenraf\rzeprowadzonow dwu okre,sac;h.
zwr4zk;^u
latach 19'94-2002nie stosowancl Zadnych dzialan ograniczaj4cychmozliwoSi zitkaheme
przez
zwrerzi4li chorobie.
szerryla siE rv stadziew sposobnaturalny.W takich warunLkach
pierws:ze 4
lata
od
zakai'ema zaobserwowancl pocz4tkowo powolny
(okres
przede'pid,omiczny),
a nastgpnie szybki wzrost hczblr zwrerzEt serododatnir:h(rozwoj
epidemii). Badania te pozwoli,ty na oszacowanie siredniego wzrostu wsprilczyrurika
seroprewalencjina 7,7o/orocznie (Sredniageometryc:z;tta).
Po 8 latach od prawdopoclobnego
zawlec:teniachoroby wspolczynnik seroprewalencjirvyrrosil okolo 75%. W rollu 2092 w
gospodinrstwierozpoczgto odchovrywai ko2lgta bez komtaktu z matk4, z wykorzysta.niem
siary nrlel.:apochodz4cychod kn6w. W latach 2002-2003 rvsp6lczynnik seroprewalencji
utrzym''/walsig na najwyLszympoziomie (szczylepidemii),a nastEpniezaczyl spaclaiSre:dnio
(Sredniag'r:ometryczna)
o 9,8oArocznie, aZ do osi4gniEciaw roku 2007 wartgsci 2t5,4o/o
(wygasirnit,:
epidenrii).Wprowadzonyprogram zwalczaniaCAE nie byl jednak wyrstarcz
ajqcy
do uzdrov"ieniasl.ada.\lI nastgpnychlatach wspolczyrrnik seroprewalencjiwaha1 s1Ew
nieznac:'zn)ich
granicach (okres poepidemiczny) nie prz<:kaczaj4c 33%. Utrzyml,wanir: sig
tego wrspolczynnika
na stalym poziomie (okolo 25-300/,;)
przez nastgpnelata sugeruje,Ze
zakalenteprzeszlo w formE enderniczn4.Wydaje sig, ze w warunkach terenowych proz1oma
drogas:zer;t:enia
sig zakaZenianie trlozwolilana dalszl' spaclekwsp6lczynnikaseropreyale,ncji.
Oszaco'wattewspirlczynniki prewalencji stanowi4 podstawg niezbgdn4 do oceny strat
ekononticz:nychztui}zanych z zakahememoraz koszt(iw w'prowadzenia prograrlu jego
zwalczitniaw stadzie.Wyniki om6wionychbadanopublikowanow pracy:
Kaba J., Ilagnicka E., Nowicki M., Witkowski L., CzopowrczM., NowickarD.,
SzerluS-Jordanow
O. Long-term study on the spreadof caprinearthritis-encephalitis
in
a goatherd.2011,Centr.Eur. J. Immunol.,36: 170-173.
oszacowaniewsp6lczynnikaprewalencji nerwowej formy
wirusow egoz p^lenia staw6w i m6zgu k6z
Prowadzoneprzez wiele lat badaniaepidemiologicznewirusowego zapaleniastawow i m,jzgu
koz oraz zr:branedane kliniczne i anatomopatologiczne
r,vskazuj
w
4, Ze zakaaenieprrze6iega
Polsce w postaci stawowej, plucnej, wymieniou'ej i subklinicznej. W trakcie badan
epidemiiologicznyc.h
odnotowanorLatomiast
tylko jeden przypadekpostacinerwowej choloby.
Jestto :;rgorlne
z innymi publikowanymi danymi. Postai ta jest rzadkoopisywanai ngtowana
na Swir::cie:.
Sporadycznej.j wyr;tgpowaniepowoduje, 2e bardzo trudno jest clsz,acgwai
odpowi'edn'i
wspolc:zynnikprewalencji.W dostgpnympiSnriennictwiebrak jest takich danrych,
a co sig 2. tym v'i42e, brak jest mozliwoSci oceny ekonomicznego znaczeniatej fbrmy
chorob1r.
Z',powyl:;zychpowodow zdecydowanosig na podjEciepr6by oszacowaniarvartoSci
prewalencjinerworruej
wspolc:;zynrnika
formy CAE.
W oparciu o zgr,cmadzonewieloletnie dane epidemiologiczneprzeprowadzonobadania
kliniczrro-l:ontrolne.WykorzystanobazEdanych zebrany'chw trakcie badari przeglEdorvych
popular:jt\<;.oz
bgdqcychpod ocenE.
uzytkowoSciw Polscew latach 1996,2002i2Cl07.Objgly
one w poi.izczeg6lnych
latach odpowiednio 72, 57 i 39 stad z terenu calej Polski. l]tada
podzielonona serododatniei seroujemnena podstaw'iewynikow badari metodq EILISA, a
zebrancrdraneepidemiologicznepoddano anahzie stal'ystyc
znej. Nie wykazano istotnej
statystyrczn.re
zale2noScipomigdzy vTtrtqpowaniemobjaw6w nerwowych u doroslychl:oz a
zwrerz4tserododatnichw stadzie.Ilorazy'szansnaraheniaobliczonenarpodsl.awie
obecnoSeftl.
przeprowadzonych
wynikirw badat'r
w roku 2002 i2Cl07(odporn,iednio
O&*p : 0,6-13i 0,513)
byly statysrtycznre
nieistotne.Objawy nerwowe obserwowanostatystycznreistotrrieczq:Sciej
(p.0,0 1) u zwierzqtdoroslychntL ukollqt. Po raz pierwsiryw Polscepotwierdzonometodami
laborat,r:ryjnymi(lbadaniaserologiczne i histopatologiczne)i opisano przypa,clekfirrmy
nerwov'vejCAII u kozlgcta. Oszacowano,ze nerwowa postai CAE wystgpuje u k6z w nie
wigcej niZ 0,650/o:r.akaZonych
staclw ci4gu roku. Prewalencjata jest bardzo niska. Nerwowa
forma CAE nie stanowi wigc istrttnegoproblemu klinicznego, a co sig z tym r,vi4:Ze
takhe
w Polsce.Wyniki powyZszychbadat'rzosrtalyzawartew publikacji::
ekononrric,.:nego
Kaba J., l.lowicki M., Sobczak-FilipiakM., Witkowski L., Nowicka D., Cz,cpowicz
M.' SzaluS-Jordanow
O., Bagnicka E. Case-cor:rtrol
studies on the occun'enoeof
neurologicform of caprinearthritis-encephalitis
in Poland.Med. Weter.,,2011, 67:
26.:\-266.
Ocena wptywu zakaLeniawirusem zapalenia staw6w i m6zgu k6z
na wybrane parametry krwi
Jednyn:r i7, podstawowych powod6w podejmowania badan epidemiologic:znychjest
dostarczenie wiarygodnych
<lanych do
przepro'wadzenta odpowiednir:,h etnahz
V/irusowe zapale:nie
ekonor:nic:z:nych.
stawow i mozgu stanowi szczegolniewazny probl:m w
stadach ''l;oz mlecznych. Ocena wplywu zakahema wirusem CAE na pararnetry
charakterT,zujqceuzytkowoSi mleczn4 ma wigc bardzo duhe praktyczne zn.acz;enie.
na ten temat wiele prac,jednak ich wyniki s4 rozbteZne.Istniej4publikacje,w
Opublikovvano
10
ktoryclr autorzy sugeruj4,ze chor,obaobniza wydajnoscrnlecznEI zwrgkszaliczb,r;kom6rek
somaty,czn,ych
w rrLleku,ale inni autorzy nie potwierdzajEtychr,vynikow.Wiadomo,jerlnak,ze
wirus j,estobecny w mleku i chor:ob
a moZedotyczy'i gruczolu mlekowego.Jedn4z po,staci
jest wla6nieforma wymienior,va.Glownym jej objawerpjest silny
klinicznychtego zirkahenia
spadekv['dajnoSc:i,a niekiedy nawet bezmlecznoS<i.
Wiadomo, Ze monocyty, nlakrofagi i
kom6rl,;:id,r:ndrytyczne
odgrywajE najwaZniejsz4rolg w patogeneziezakaaentawirusem CAE.
ZakahoneInonocyt)' wgdruj4 do w'ielu narzEdow(w tym rJowymienia) i tam dochpdz:iclo ich
przeksz:,tak:,enia
w makrofagi. zakazone makrofagi wvdzielaj4 cytokiny, kt6re z .kolei
stymulr,rj4rnigracjq:limfocytow i rozwoj przewleklego zapalenia.Badanrain vitr6 wykitzaly,
ze tkanrki'wymieni.as4 wrazliwe na zakaheniewimsem CAE. Wydaje sig, ze sr:zczreg,5lnie
wrazliv,rer;E kclmorki nablonka urydzielniczego.W r,varurnkach
in vitro stwierdz:on(f,;Zew
wyniku zal<aleniadochodzi do rozwoju procesuzapalneplo,w ktorym bior4 udziitl z:arirwno
komorki cldpowiedzialneza prorresy zapalne,jak i orlpornosciowe.Wydaje rsig, 2,e w
przebie;guwirusov/ego zapaleniastaw6w i mozgu k6z procesy zapalnebgd4cewyniJriem
zachod:;r4cych
pror:es6w odpornoSciowychodgrywaja ctecyduj4c4rolg. Dotycz'y to tak1e
wymienia.Planuj4cwigc przeprovrudzenie
oceny wplywu CAE na uzytkowaniemlec:rnek6z,
zdecydr,rwano
sig badaniate poprzedzii obserwacj4wplywu zakaaeniana wybraneparanretry
kwi.
Wiruso'wezapaleniestaw6w i m,j7gu koz jest chorob4 o przebiegv przewleklyrn.Z tego
wzglgdrrr
przeprowetdzono
ocengwplywu dlugotrwalegozitkaaemanaprocesy
odpornoSciowe.
Badaniirprzeprowetdzonona dwu grupach zwteruEt (iruBrado$wiadczalnasklada,ta:;ig z 17
koz od wie:lulat naturalniezakahonychwirusem CAII. Gr,upakontrolnaskladalasig z 29 koz
pochod:;z4cvch
ze stadawolnego a,d zakalema.W probkachpelnej krwi ocenianocalkowit4
liczbg leukocyt6u' oraz odsetek neutrofili, eoz1,nofi
[i, monocyt6w oraz lirnfircytow.
Nastgpnie, metod4 cytometrycznq dokonano anahzy fenotypowej kom6rek ukladu
odpornoSciowego wykorzystujEc przeciwciala monoklonalne skierowane prz:ec,iwko
wybran'ymantygenompowierzchniowym(cD14, cf)L E|-82, cD4, cDgo,, TCR-N6, \ /c1N2, W'C1-N3) co pozwolilo na okreslenie struktury rs'ubpopulacjilimfocltou,, Ito2:nice
jedynie w warloSciachopisuj4cychwyniki surbpopr,rlacji
stwierd:;lono
limfocyt6w l' - ods;etek
wszystkich badanlrch subpopulacji (CD4*, CD8*, 'rctR1-N6, WC l -N2, WC 1-NI3) byl
statystycznte istotnie (p<0,01) wylszy u zwrerzEt zakaaonych, w porcirvnaniru z
nrezakalZon'ymi.Nie stwierdzono statystycznie istotnych rohntc w calkowitej lic,zbie
leukocyt6vi i odsetku limlbcytow. Moze to Swiadczye o ograniczonymwplywie za"kai,enia
l1
w publillilcji:
wirusernC:AEna uklad odpornoSciowykoz. Badaniate zostalyz.aprezentowane
Kalba J., Winnicka A., ZaleskaM., Nowicki M., Bagnicka E. Influence of ch:ronic
caprrine arthritis-encephalitisvirus infection on the population of peripheral
2011,Pol.J. Vrat.Sci.,14:585-590.
leul<ocytes.
W kolejnychbadaniachocenionowplyw zakaleniawirusem CAE na aktywnoSi 1[imfor:yt6w
krwi crbwodowej koz. W tym celu zdecydowano sig wykorzystai metodg niesr,l'oistej
transfonmacjiblastycznej limfocytow z zastosowaniemfitohemaglutyninyjako mitc'genu.
w
Podejmujac takie badania brano pod uwagg mozliwosi ewentualnegowykor:z:ystania
przyszloSc;itej nretody w rutynowej diagnostyce ch.oroby'.Dtugi i bardzo rcZt"ty u
poszcztlgolnychkoz czas jaki uplywa od zakalema do serokowersji stanowi po\ /azny
problern w trakcie realizacji programu zwalczaniachoro,by.Zltyt po2ne wykrycir:rur stadzie
(wynik falszywie ujemnylt spr:zyja szerzeniu sig zakaZe:nai w
zwrerz1cra zakaac>nego
jr:st czgstoprzyczynEniepowodzenw zwalc,zanruC.,A.E.
Transformacjablas1.;rczna
praktyr::e
jest barr:dz<-t
czulqnretod4i w zwi4zku z tym moglaby'<tkazacsiq pomocnaw rozwnlzarniutego
problerrnu.Zastosowanie fitohemaglutyniny jako ntitogenu znacznre upraszczawykonanie
w
testu, ()o moze miec decyduj4ceznaczeniew przypadk'uzastosowaniago w pr;zys',zl<trSci
Przeprowildzonebadaniawykazaty,2e u koz niezakalonychwirusem
rutyno'wejdiagnos;tyce.
CAE (46 ;zwterz4t)indeks stymulacjilimfocytow (SI) wahal sig w szerokichgranica,ch(SI*;n
-- 0,45,Sl,nuk,
:4Ct,00)przy czym Sredniawynosila5,86(odch)'leniestandardowe
SD : 18,40).
indeks SI przyjmorn,alwartoScibardzo zblilone do Sredniej
Dla k6,z zakaaonyr;h(3 | z,wrerz4t.)
wynosz4cr:j1,10 (.SI*in:= 0,46, SI**, : 1,85. SD : 0,26)" Roznica pomiEdzlySrednimi
wyrsokoil;totna
indeksamistymulacjilimfocytow uzwrerz4tw obu grupachbyta statystycznre
(p<0,01), co mc)ze Swiadczy6 o wplywie zakalenia wirusem CAE na zrnniejs;zenie
testemELISA 'wykreSlono
limfocytow. W oparciiuo wyniki badanserol,rgicznych
aktywrrroSci
krzywi4 II.OC. Pole pod ktry*4
wynosilo jedynie 0,'.324,c;o Swiadczy o bardzo rriskiej
trafnol:ici metody. Wydaje sig wigc, Ze mozlirvoSc.izastosowaniatestu triln:;formacji
blasty,;zn{ lirnfo,cyt6w w diagnostyce zakahehC.z\l-iVs4 w praktyce bardzo ctgrtrni<:zone.
Wynilrritych badanprzedstawionow publikacji:
Kaba J., ZaleskaM., BagnickaE., Nowicki V[., Nowicka D. Influenci:of crlprine
virus;infectionon activitl,of'peripheralblood lymphrocytes.Pol.
arthritis-encephalitis
J. Vet. Sci.2010.13:219-223
t2
Uzupelnieniem povrylszych badah byla proba oceny wplywu zakaheniawirusenn (lAE na
stEzenir:haptoglobiny (Ht'), jedrrego z bialek ostrej fiitzy. W dostgpnym piSmiennictwie
informi,rcj€)
na temat wplywu zakaheniawirusem CAII na stgzeniebialek ostrej faz,.ys4 bardzo
sk4pe. ZclecydowrenosiQ na wybor haptoglobiny, jako jednego z najwahniejsizl'chu
przezu,,uac,zy
biatek tej grupy. Stgzeniehaptoglobiny'zlradano u 146 zwrerz4t ir.akaaonych
wirusem CIAE i li'9 woln'ychod zakahenia.Wynik.i porriwnanoza pomocQtestu U MannaWhitneya w celu oceny statystyc:mejistotnoScirozntcy poziornuHp u k6z poch,cdz:4c)r
ch z
obu grrup.W 11 pr6bkach stwier:dzonoobecnoSi t{p - czterech(2,7o/o)pochoclz4r;ych
od
serodoclatrrich
i s:Ledmiu(:,3,9o
) od seroujemnychzwierzqt Nie wykazano statystyr;znie
istotnej ro;znicyw zawartoSciHp pomtqdzy kozami ser,:rdodatnimi
i seroujemnymi,SiSrod
koz, u,kt6rychwyl<rytobaclanebiralkomedianastgzenial-lp byta wylsza ponad dvrukrotnieu
(1,06 gll) nr2 u seroujemnych(0,49 g/l). Wyniki tych badan zna.ldujqrsiEw
k6z serododatnich
publikarcj
i:
Ka,baJ. Stefaniak.f.,BagnickdE.,CzopowiczV[. Haptoglobinin goatsurith caprine
artlhritis-enr:ephalitiri.
Centr.Eur. J. Immunol..201l, 36: 76-78.
Ocena wplywu zakaLeniawirus em zap^lenia staw6w i m6zgu k6z
na wytrrane parametry mleka i wydajnoSdmleczn4
Wyniki badari wplywu ztrkaheniawirusem CAE na rvybrane parametry krwi stanowily
podstar,vgdo podjgcia d<>cyzjio rozpoczgciu badari, ktorych celem bylo porr5wranie
wydajrroScimlecznej, Iiczl>ykomorek somatycznychw rnleku, zawartoSitluszctzu,brertkai
laktozl' u koz zakalonych i zdrowych. Badania przeprowadzonowe wspolpracl,,z dr hab.
prof. nad:2w.,z InstytutuGenetykiil{odowli Zwrerz4tPAN w Jastrzgb,cu
Emili4 Ba;r;nick4,
w
stadziem<idelowyn,w kti,rym prowadzonotakze badaniadynamrkr szerzeniasi<;zakaZenta
wirusem CAE. Bior4c pod uwagE)przewlekly przebiegchoroby niezbgdnebyty cllugotrwale
(wieloletnie) obserrwacje.W dostgpnym piSmierurictw;iebrak jest informacji na temat
podobnie przeprowadzonlrchbadat'r. Dotychczas putrlikow'ane prace opieraly sit; na
krotkotrwi:rlych
(1-2 laktacje)i dotyczy'ly'niewielkiejliczby zwterzqt Nie brano
obrserwacjach
przy t:ym pod u\ilagg wplywu wieku zwierz4t na badane parametry. Badania wlasne
przeprowardzono
vr okresie 12 kolejnych lat. W stadziekozy brakowanebyly w vrieku okolo
5-6 latl. Dwunastoletnia obserwacja dala pewno$i, 2e informacje bgde pochodzily ze
13
wszystlriich laktac;1iw ci4gu catego Zycia koz oraz, 2e \\i bazie danych zlaj<lzie sig
przynajmniejjedno pokoleniezwierzqt.Jestto szczegolniewazne ze wzglgdu na przewlekly
charakter:t:akazenia.
ZwterzEtazostaly podzielonerra serododatniei seroujemne.Ich status
serologiczrnypotu'ierdzanctcorocznie (metoda ELISA). Raz w miesi4cu od ws;zystkich
zwterza;tvr laktacji pobierernopr6bki mleka i ocenianowydajnoSi dziennq,liczbq kom6rek
somatyczn,ych
oral;zawart<lSd
glownych skladnikowmleka: thtszczu,bialka i laktozy. Dane
uzyskarre od zwierzql kt6rych
status serologiczny nie byl jednoznaczny nie byly
uwzglgdnianew analizie sl.atystyc:,znej.
W ten sposobze'branodane o 3042 probllaclhrnleka
(1114 r:d serododatnichi 1928 od seroujemnychzwierz1t)pochodz4cychod I'/7 l<oz.Do
anahzyw;inik6w ,n pomo(l4protiramu DMU 6 wydanre:4.7 (University of Aarhus. Dania)
wykorz:ystanowielocechorvy, po,wtarzalnoSciowymodel osobniczy, przy wylior:zystaniu
informi,rcji o udo-iachdziennych oraz metodg ograniczonej, najwigkszej wiarygodnoSci
(averag;eitrformation, restrictedrnaximum likelihood method, AIREML). Pozwolilo to na
wyelimino'wanie vrplywu na badane parametry czynnik(rw innych, nt? zakaaeniewirusem
CAE. Startystyczn.4
istotnoSi roZnic pomigdzy oszaoowanymi wartoSciami badanych
parametr6'',v
oceniono za pomocq testu t-Studenta.Nie wykazano statystycznir>is;totnych
roznic w wydajnoSci mlecznej i liczbie komtirek sornatycz,nychpomigdzy zwie,rzqtami
serodoclatnimi
i ser:oujemnymi.
Wykazanonatomiast,ze rnleko pochodz4ceod seroujemnych
koz zawrerawigct:j bialka (u seroujemnych3,40o/,a,
u serododatnich3,35oA),tluszczu (u
serouje.mnvch
3,6'90A,u rserodoclatnich
3,54oA)i laktozy (u
seroujemnych4,30oA,,u
serodoclatrrich
4,2.io ). W'ykazaneroznice s4 niewielkie natomiast statystycznie wysoce
istotne (p'':0,01.).Wplyw wieku koz na status serologircznyzostal oceniony ,.a pomoc?
jednoce':ch<-rwegcl,
powtarza.lnoSciowego
modelu osobnic:.ego,rowniez przy wyllor:zystaniu
metody' I'IREML
i prog;ramu DMU 6. Potwierdzor'r.o,
2e wraz z wiekiern wzrasta
prawdopod.obienstr^'o
zakai,eniawirusem CAE w stadzie.
Przeprowarlzone
bildanianiiemajq swoich odpou'iednikoww piSmiennictwieSwiatovryrm.
Po
raz pie,rw"rzydokonano tak wiarygodnej oceny wplywu wirusa CAE na najwazniejsze
parametry charakteryzuj4<:euzy'tkowanie mleczne k6z. Wykazanie ro1mc bsdanych
parametr6r,vu k<12 sercldodatnichi
serodoujemnych,bylo mozliwe dzigkii z:ebraniu
szczegc'slovrych
i wiarygodnLych
danych,bardzodlugiemuokresowiobserwacji oraz:wllaSciwie
dobranr,:mu
modelowi statyl;tycznemu.
Wyniki badanmajq bardzoduze znaezeniepralctyrczne.
Dostarcrzajrtr
nieztrgdnych danyc,h do prowadzenia ',ruszelkichanaltz ekongmicznych
dotycziltcyc,h
wirusowego zapaleniastaw6w i m<izgukoz. Wyniki badan zostaLyza'wartew
T4
publika'cji:
Kalba J., StrzalkowskaN.. Jozwik A., Krzyhewski J., Ilagnicka E. Twelve year-long
colrort study on the influenceof caprinearthritis-encephalitis
virus infection on goats
milk yieldandits cc,mposition.
J. Dairy Sci.,2012.,95:
l617-1622.
Wnioski
Przeprcrwarlzone
rvieloletnie badania epidemiologicznewirusowego zapalentast3w6w i
m6zgu ko'.2oraz wplywu zakalenta na wybrane parametry krwi i mleka po:zwalaj4na
wyci 4gniEr::
ie ponri'.szychwnio skow:
l. Po zawleczeniu choroby do stada wspolczyrrnik seroprewalencji vrirusowego
zaptalema
s1.aw6w
i rn6zgukozw stadziewzrastarocznieo okolo 7,7yo.
2. Zw;a,lczantechoroby polegaj4ce na natychmiastowym odsadzaniu koLIEt i ich
't6ez
odchowie
kontaktu z. matkami i z zawiercj4cyrni wirus siar4 lull rnlekiem
prow&dzido obnilenta wslr6lczynnikaseroprewalencjio ok. 9,8oArocznie.Metoda ta
zastosowanajako jedyny element programu zwtrlczaniachoroby nie prowadzi do
uwrrlnienia stada o,d zakalenta, a powoduje jedynie zmniejszenie wsp6lczynnika
seroprewak:ncjiw stadziedo okolo 25-30%.
3. Nerwowa forma wirusowego zapaleniastaw6w i m6zgu wystqpujew nie wiEcej niz
0,6.504zaka.Zonych
s;tadkoz w ci4gu roku.
4. Za\<;.alentewirusenr CA.E zmntejsza aktyr,vno5d blastyczn4 limfocltorv
krwi
obr;vodowejoraz zwigksza odsetek badanych subpopulacji limfocytow T (CD4*,
Ct)8*, TCF|I-N6, V/C1-Nil, wCl-N3), nie ma natomiastwplywu na calkowit4liczbg
leu)<ocyt6w',
odsetel.:
limfocy't6wi stgZeniehaptogl,rbiny.
rvirusem zapaleniastawow i mozgr koz nie wplywa na wydajnoS6mleczn4
5. Za\<;.ahenie
i li,::zbgkonnoreksomatycznychw mleku.
6. Zal<;-aheme
wirusem zapalema staw6w i mozgu koz w niewielkim stopniu obniza
zar,,rartos(,
tluszczu.bialka i laktozv w mleku.
Powyzsze informacje, a szczeg6lnie oszacowanewartoSci epidemiologiczne oraz dane
dotyczilce wplywu na rrrlecznoSi sq podstaw4 do przeprowadzaniawszelkich. anahz
ekonon:ricz:nych
dotyczqcychwirusowego zapaleniastaw(rwi mozgu koz. Dane tallie nie byly
do tej p,or)'dostgprLe
w piSnriennictwieSwiatowym.
t5
5. orrn6wieniepozostatychosi4gnig6nauko\vo- badawcrych
Dorobek naukowy przed uzyskaniemstopnia doktora nauk weterylaryjnyr:h
W roku 1981 rozpoczElemstudia na Wydziale ZootechnicznvnrSGGW w
Wal'sza.wre.po
ukoficz,enir-r
drugiegoroku, w 1983,zdecydowalemsig na podjgcie.jednocze(nie
lauki na
Wydziale WeteryrLaryjnvnt
SGGW. Obowi4zkorvepraktyki zawoclowe.w-vnikaji;1ce
z planu
studiow nil W1'dzialeZoc,technicznym.
odbywalemkill<ukrorniew posiadto5ciHonkolan
Kartan()u' Finlandii. Gostrrt-rdarstrwo
hodou'lane.wchod:racew sklad posiaclioSci
Honkolan
Kartanr).sliladalos;iEz najlvigkszego
w owym czasierv Finlancliistadabydla mlecznego oraz.
duzej chle'wni.staCaowiec i koni rekreacyjnych.W czaisieiednei z praktyk werkacl,jny,ch.
bgdqcjeszr:zestudr;ntefflw,3terynarii.nrialenrr.nacz1cyuctziallv zdiagnozowaniu
zego
;rier.ws
w Finlandlii ogniska IBI{, W trakcie studiow weterynary'inych,w ramach clzialallo$ci
Migdzy"nori)fls1t.gt
ZrzeszeniaStr.rdentow
Weterynarii(IVSA), odbylem rowniez prraktykg
r'vakacyjnqw klinice weterynaryinej w Belgii. co derlo rni mozliwo5c zirpoznania
siq z
profesjonalnie
prorvadzon)itm
chowemk6z rnlecznych.
W roku 1986obronilemnii S/ydziale
Zootechnicznym
SrliGWpri:lc9rnagisterskq
na temat..[:lenrentyosteometriikoScimieclniczlej
zubravv rozwo.jr-r
p,OTsploclorvynt"
i Llzvskalern
tvtulu ma,gistrainzypierazogtechnika.praca
powstajapod opiek4 pronlotora prof. clr. hab. Henry'kaKobrynia w Katedrze Anatomii
Prawidlowt:jna'Wydziale Medycyny WeterynaryjnejSGGW. Wyniki badan zostaly
przedstawione
r.r'pierwszejpublikaciinaukorvej,ktorej.jesrem
w'sp6lautorem:
KolbryriH., Kaba .f. Postnatalgrowth of the pelvic bone in aurochs.Folia Morphol.,
198i6,45: 2il3-289.
Moje zainteresowetnia
jako student Wt'ctzialuMedycyny Wete:rynaryjnej
korttynuor,r'alem
uczestnicztlc
pod opiek4 prof. clr. hab. Henryka Kobry'niaw llracach Sekcii Anatomicznej
Kola Naul'lowegoMedyk6w Weterynar,vjnych.
Po ukori,czenir,r
studitiw weterylaryjnych i
uzyskaniu'*'roku 1991tytulu lekarzaweterynariipodj4lempracqzawodow4;akokierownik
dzialuhodr-ru'lanego
l{onkotanKartanorv lrinlandii.Dzigki uzyskanernu
prawu wl,lconLywania
zawodurv Finlandrii.obj4lem r6rvniezobowi4zkilekarzaweterynariiw tym gosp,oclsrstr,vie.
Obowiqzkite peln;Llem
do roku l'992, kiedy to wrocilernna stale clo Polski i rozpctcz4lern
pracQ lla Wydziale WeterynaryjnyrnSGGW w Warszawie. Zostalem zatrudniony na
T6
stanowiskuasystenta
r,vKertedrze
l)pizootiologiiz KlinikE Chorr;,'tb
Zaka2nych.
Pracqnaukow4
prowadzilempocz4tkowoprodkierunkiernpro{. dr. hab..lerzegoKit)i. Moje zaint,oreisowania
kierowaly'rsigw strclngmoi:lir.voSci
zapobieganiachorobornu roznych gatunkow zwrerzEt.co
znalazlosr;voje
odbiciemiedzyinnyrniw publikac,f
ach:
Kaba J., Kita J., Piwowarczyk A., SlowikclwrskiP., Witkowski [,. Etiology of
neonataldianheain dairy f'armsin West Pomeraniain Poland.Buletinul USlAtrlV-CN.
20(t2,,57-5B: 258-2!i9
FapiasinskiA., Kaba J., Zalewski A. Zwalczanieinwazjr pasoZytniczychu koz przy
uz1,'ciu
toltrazurylu(Baycox,Bayer)i fabantelu(R.intal,Bayer).Zycie Wet. 1999,74:
16',l168
preparatu
Ki1.aJ., K:lba J., BuczyrhskiJ., Zaleska M., Za.lewskiA. Zastosow'anie
Ba'gpamunP w prolilaktyce i terapii wirusowychz:akahengornychdrog odclechowych
',t3:363-365
u k.oni.ZycteWet.,1998,
Szr.:leszczukP., Ivloniuszko E. A., Kaba J. Wplyw zasiedlania przewodu
poJrlarmowego
brojlrrow nil efektyprodukcjr.MagirzynDrobiarstwo,1998,25',14-15.
prakty'cz:nynr.
moje zainteresowaniazttczEly
Z czasr:m.zgodnie'ze'zdobytyrn
doSrviadczenienr
. Szczegolnq uwagg
ograniczac!siQ d,c diagnostyki i zwalczanra chorob prze'Zuwaczy
poSwiEcal:m chorobom zakalnym koz, co mialo swcrje nastgpstwaw posterciszeregu
publikacji z tego zakresu. Jestem migdzy innymi autorem rozdzialu na ternat chor6b
w pierr,vszejna rynku polskim pozycji ksi4zkowejpoSwigconejw calofci zdrowiu
zaka2nychr
koz (Sikora J., Fergasiriski
A., Kaba J. Choroby koz" Kompendium.Sanmedia,Warszawa,
zgodrriez sugestiamimojego opiekunanaukowegoprof. dr hab.Jerzego
1995).Jed;noczeSnie,
Kity, ukir,:runkowalemsit; na powstaj4ce w 6wczesnym czasie nowe d'ziedzinynauki
zwrEza.nez wykorzystaniem metod matematycznychw weterynarii
epide,mi,ologigi
ekonornikt; weterynaryjn4. Wi4zalo sig to z odbyciem zagranLcznychszkoleri t sta?y
naukowych z zakresu epidemiologii i ekonomiki weterynarl'jnej(Agricultural Urriversity,
Flolandia w 1995 i 1991 roku) oraz diagnostyki chorob zakaL'nyc:,h
bydla
Wagerring;en,
(VeteriLnary
ResearchInstitute, Brno, Czechy w 1997 roku). W latach 1997-1998 ,cdbylem
malych
dziesiq:ciorniesigcz:ny
sta?naukouy (stypendiumprogramuTenrpus)z za\<resu
chcr,r6tr
przeluwac',zyw T'irlrztliche Hotrschle Hannover w Niemczech. Staz ten mia\ szczegolne
znacze'niew mojr:j karierze naukowej. WczeSniejszav'rspolpracaprof. dr. habr,l-adeusza
Frymusa:t'.wydzierlemw F{anowerzeumozliwila mi nawrEzaniekontaktu i trwaj4ce"ldo dziS
t7
wymiany naukow€:jz prof. dr. halb.Martinem Ganteremz Klinik fiir Kleine Klaurentiere.
W
trakcie sta:zumialem mozliwoSi skupieniasig na bardzo waznych, z praktycznegopunktu
widzenia, chorobach zakalnych koz
serowaciejr4cymzerpaleniuwgzlow r:hlonnych,
wiruso'wyn zapaleniustar,v6wi mozgu koz oraz chorobie Johnego.Efektem moich, prac
badawczyc,h
by'loprzeprowadzenie
w 1996roku pier''wsizych
w Polsce,wykonanych.zlyodmez
obowiqzuj4cymizasadaminaukovrymi,badanepiderniologicznychw populacji k(iz objgtych
ocenQuzy'tkowoSci.Badania te pozwolily na potrvierdlzenre
wystgpowaniaw krerjuoraz
oszaco'waniechorobowoScina p,cziomie stad i wewn4trz sterdserowaciej4cegc'zapa,Ienta
wgzlovr c,trlomych, wirusowego zapalemastaw6w i nrr6zgukoz oraz choroby Joh.nego.
Znaczqcynrtr'*ynikami pr:zeprowadzonychbadari by'ly lakZe,opracowanie nov/ego testu
ELISA prt'.eznaezc)nego
do diagnostyki zakaleh Cory,,4g1r,:racter,ium
pseudotubecul,osis
u k6z,
przystosowanieistniej4cegotestu ELISA, przeznacZOnego
do diagnostykichorobyJohnegou
bydla, do l;tosowaniau ko:zoraz ocenatrafnoScitych test6w serologicznych. Wy.nik.ilbadari
zostalyzawartew publikacjachnaukowych:
Kalba J., Gerlach G.F., l.lowicki M., Rypula K:. Agreementbetween ULISIT and
conrplementfixation testusedfor diagnosingoIparatuberculosis
in goats.Irol. J. Vet.
S c i . ,2 0 0 8 ,l l
209-212
Kalba J., CianterM., Rypula K., Frymus T. E)valuation
of agreementof the ELISA
and AGID tests in the diagnosticsof caprinea:lhritis-encephalitis.ElectrorricJournal
of r['}olish
Agricultural Uni'u'ersities,
Veterinarl,1r4.,clicine,,
2004,7
Kalba J. Epidemiologyof caprinearthritisencephalitis,
paratuberculosis
and caseous
lynrphadenjtis
in gorats
in Poland.BuletinulUSI\VIV-CNI2001,55-56:236
Kalba J., KutschkeL., GerlachG. F. Developnnent
of an ELISA for the cliagnosis
of
Corynebacteriumpr;eudotr"rberculosis
infectionsin goa1.s.
Vet. Microbiol. 2001, 78:
1 5 51, -6 3
Kalba J., ChruScielD. Wykorzystanieszczepiorrkiinaktywowanej w zapotrieganiu
gru.2licy'
rze:komej
u koz. AnnalesUMCS sec.DD, 2000,LViB : 304
Kulschke L.,
Ganter M.,
Kaba
J.
Wirksamkeit einer stallspezifischen
'Wschr.
Pseudotuberkulose-'Vakzine
bei Ziegen.Dtch. l-rewztL
,2000, 107:,19'.5-:t00
Kalba J., F'.yniewic',2
Z. Srirusowe zapaleniestarvow i m6zgu koz w Po,lsce-- stan
obecnyi perspektywy.Annals of WarsawAgriculturalUniversity- SGGW, Animal
Scirgnces,
2tJ00,37: 7 5-82
l8
KalbaJ. W'irusowezapalemestaw6wi mozgukrszzagrozeniem
dla hodowli koz w
Polsce.
Biuletynowczarski.
PolskiZwtqzekowczarski2000,12:3-6
Kalba J. Podejrzeniie zapalenia. Wirusowe z.aytaleniestawow i m6zgu kctz. Farmer,
l9t)t9,14 12-13
Kalba J. Zapalemeserowaciej4cewgzlow c:hlonnychu k6z. Zycie Wetr:rrynaryjne,
19!)8,6: 220-223
Kalba J. AnalizazagroZehepizootycznychw popr,rlacji koz hodowlanychw P,olscena
prz',ykladziewybran'ychchorob zakafinych.Zeszyty Naukowe ZakladuHodowli Owiec
iKoz SGG'WWarsz:awa,7997,1:
1l 5-123
Kafba J., Ci'anter,
Iv[., Bic]lhardt,K., Prandola,J., 1997.Prevalenceof antib,rdiesto
caprrineartlhritis-encephalittis
in breeding goats in Poland. Epidemiologie e:t Sante
A n i m a l e3 l - 3 2 . 11. C1 6 .
ZakonczenLiem
te61oetapur mojej dzialalnoSci naukoruej bvto uzyskanie na'fr/ydziale
Medyc'yny Weter;rnaryjnej SGGW w Warszawie w 2001 roku stopnia dol.ltora nauk
weterynaryjnychrra podstawie pracy: ,,Epidemiologiaserowaciej4cegozapaleniawgzlow
chlonn;rch.,wiruso\^'egozapalentastaw6w i mozgu orazc.horob;z
Johnegou koz hodovrlanych
w Polsc;e",kt6rej promotorembyl prof. dr hab. TadeuszFrymus.
lltorobek naukow'ypo uzyskaniutytulu doktora nauk weterynaryjnych
Po uzyrskarniu
stoprrianauk,cwegodoktora moje zainteresowania
skupily sig gl6wrriena dwu
dziedzinach:chorobachmalych przeZuwaczyi epidemiologii w'eterynaryjnej.Wplyvy na tak4
decyzjq:mialy, miEdzy innymi, realizowanew latach 1998-2001na Wydziale Medycyny
Weterynarvjnejw Warsza\Nredwa migdzynarodowepro-iektyTempus-PHARE proS''rrigcone
zagadn'.ieni,cm
epiclemiologiiweterynaryjnej.W obr"raktlrwnie uczestniczylem,a jednym z
nich l<ierowalem ( I 998-2001 Tempus PHARE Join European Project l:2309-97
Restructurisationo1 the W'arsawVeterinary School curriculum and introductionLoi: a new
course). Cilownym celem projekt6w byto wprow'adzenie nauczania epidemriologiido
jnych
prograrnu studi6'w wete:rynary
zar6wno na
poziomie magisterskim jak
i
podyplrrmowym.!V kierowanym przezemnie projekcieuczestntczylyzespoly zajnujEcesiE
tematyk4 epidemiologii 'weterynaryjnej z przoduj4cych \v tej
dziedzinie oSrodkow
19
europeriskir:h- wydzial6w medycyny weterynaryjnej z Edynburga, Lizbony i Nantes.
Wspolpracaz dr. lvlichalenrThrusfieldemi prof. ArrnandoLuctz4,a takaewczesniejzdobya
w trakcie;lagranic:znych
szkolenwiedza,pozwolib mi na opracowanieautorskiegoprrogramu
nauczanraprzedmiotu ,,Epidemiologiaweterynaryjna" dla student6w kierunku medycyna
weterynaryjna. L.zupelnie,nie programu stanowiil strnorzone przeze mnie nraterialy
dydaktycnte (zbior zadah udostgpnianystudentom popr:zezp\atformE internetovr'4SGGW)
oraz wyda.nyz rnojej inicjatywy i opracowanyw duzej c;:gSciprzez mnie (wspolredagowanie
naukorve, autorst'wo 7 z:, 14 rozdzialow) pierwszy w Polsce podrgcznik z zakresu
epidenriolrrgiiweterynaryjnej (Frymus T., Kaba J., Kita J., KrzyZahska K., Podstawy
Epidenriol,ogii
Weterynaryinej.,SGGW, 2008). Podrgczmik
ten oftzymal nagrod\iP,olskiego
Towar:zysl.waNauk Weterynaryjnych dla najlepsze,i ksi4zki z
weterynar,yjnej opublikov,'anej w
Polsce w
zakresu m,edycyny
latach 2008-2011. Wydzial M,edycyny
Wetery'naryjnejw Warsza\Nrejakopierwszy w Polscewprowadzil przedmiot epiderniologiq
weterynar,yjnEdo programu nauczania, a ja jestern od pocz4tku osob4 zit niego
odpowied:r.ialnE.
Eiralemr(iwniez udzial we wprowadzaniuepidemiologii weterynaryjnejdo
programunauczaniana W1'dzialeMedycyny Weterynaryjnejw Olsztynie,a do chwili obecnej
'Wydziale
corocznie prorn,adzgwyklady z tego zakresu na
Medycyny Wetery'naryjnejw
Lublinie o,rvzna st.udiachprodyplomowychw Warszawie,Wroclawiu i Pulawach.Stosowanie
profesjonerlnychnnetod epidemiologicznychw praktyce badawczej wymaga poglgbienia
wiedzy'z;r,ak,resu
r;tatystyki.StEdmoje zainteresowania
z\Nrocilysig w kierunku biostatystyki
i mozliwoSci r,vykorzystaniametod matematycznychw' weterynarii. Doprowaclziloto do
przygotovroni?przrcze mnie programu nauczania przedmiotu ,,Biostatystyka i metody
dokumenartcji",
kttiry reali:rujgna Wydziale Medycyny S/eterynaryjnejSGGW w Wilrszawie
(program polskojqzyczny i anglojEzyczny),a obecnie r6wniez we Wroclawiu (program
anglojtizyt::zny)onz na studiach podyplomowych w Warszawie. Te zainl.ere:sowania
naukowez',nalaz.ly
odbicie ,rupublikacji szereguprac z silrr4podbudow4epidemiologic)zny:
Rypula K., Kaba J., Ploneczka-Janeczko
K., V/ojern'oda-Kotwica
B., I(urnala A.,
Marzurkieuricz
M. Epidemiologiczneaspektyzak"aIenwirusem BVD-MD w stadach
bydlamlecznegona treniePolski.Med. Weter.,2010,66: 684-687
Ry'pulaK.., StefaniakT., Kotwica-WojewodaB.. PoplawskiM., Blach .[., Kaba J.
Zarstosowanie r(xunych form
uodporniania biernego prosi4t
\ry okresie
pr:z:edodsaclzeniow)'m
w warunkach hodowli wielkostadnej. Acta lscir:ntiarum
- MedicinaVeterinarra.2009,8: 39-49
Polonorurn.
20
Alloui M.l{., Ayar:hiA., Alloui N., TlidjaneV[., Kaba J. Prevalence
of abscess
dis,rase
in srmall
runrinants
of Batnaarea(Algeria').
Renc.Rech.Ruminants;,2008,
l5:
87
Stefanoff P., Siennicka J., Kab? J., Nowicki M., Frerenc:zi
E., Gut W. Idenl.ificationof
ne\v endenric tick-trorne encephalitis foci in Poland - a pilot seroprevalence study in
selected
regions.Int. J. Med. Microbiol.2008,298 S1: 102-107
Kl,ockiewic:z
M., K.aba J., Tomczuk K., JaneckaE., SadzikowskiA.B., Rypula K.,
Strldziriska
M., Malecki-TepichJ. The epidemiologyof calf coccidiosis(Eime,riaspp.)
in Poland..Parasitol,
Res.2"007.
101:S121-S128
Klockiewrc:zM., K.aba J., Tomczuk K., JaneckaE., Itypula K., SadzikowskiA.8.,
SturdzinskaM.. Malecki-Tepich J. Wystgpowaniekokcydiozy ciel4t w wy'branych
reprionach
Polski. Zycie Wet., 2007, 82: 674-675
Jo:i:wikA., Jakubowskif'., Kaba J., Jurkowski W., Witkowski M., Nowicki M.,
Frymus T. Evaluationof agreementof ELISA and complementfixation test in the
diagnostics
of Q fever in cattle.Med. Weter.,2007, 63 655-657
Kaba J., K.itaJ., PiwowarczykA., Pawiriski.1.,W'itkowskiL. Epidemiologiabiegunek
no,i/o naro,Czonych
ciel4t w duzych stadachkrow mlecznych.Med. Weter., 2006, 62:
66:i-668
Ra.dzik-Ra.nt
A., Kaba J., Rant W. Analrza zmranzawartoScikwas6w tlusz:czowych
w
tluszczu olkrywow),mowiec w wieku od 6 do 14 miesigcy. Annales l.lni''rersitatis
Currie-Sklodowska
Lublin.SectioEE. 2003. 21 110-114.
W lat,ach 2000-2002 ucz:estniczylemw europejskiej sieci badawczej Developnrentsof
Europeaneducatic,nal
stratr:gies:
Designof veterinarianprofiles identifiedby marketneedsfor
the ye'ar 2020 (prrogramErasmus,projekt 10042-ClP-1-2000-PT-ERASMIJS-1-N).
Celem
projektu byta ocena proziomu przygotowania absolwentow wydzialow medycyny
weterynar,yjnejdo wykonywania zawodu \ekarza weterrynariioraz wskazanie perspektyw
w zmieniaj4cejsig Europie.W badaniacht1'chwykorzystywanonretodykE
ksztalceni;a,Iekarz'y
stosowantltaklevr epidemiologiiweterynaryjnej(badania.
ankietowe).Bylem odpowiedzialny
za pr:zeprowadzeniew .Polsce pilotazovvych badan ankietowych wSrod potencjalnych
pracodfawcowabsrolwent<i'w
wydzialow medycyny weterynaryjnej. Wraz z prof. dr. hab.
JerzyntKit4 i prol. dr. hab. Jackiem Szczawniskimna\e1;tlemdo migdzynarodow,ego
zespolu
prowarCz4cego
badania \' 20 krajach bgd4cych czlonkami lub kandyduj4cychdo Unii
21
Europejskiej.Wyrriki badan i wnioski z nich plyn4ce zostaly opublikowanei udost[gpnione
zaintereso'i/anym
l;tronomw postacimigdzynarodovvych
raport6w (Prospectsfor veterinarian
profiles: requirementsby the profession and the society, VET 2020, SocratesT'hematic
Network JProject,2002; Current aspectsof veterinerryprofessionand educationin Europe,
VET 2.021:.),
SocratesThernatic Network Project, 2002). Wyniki badan przeprowadzonych
przez rrasz,
zesp6l,w Polsce, wraz:z ich anahz4zostalyprzedstarvionew publikacjach:
Szr:zawnisl<i
J., Kita J., Kaba J. Perspektywy:z:awoduweterynaryjnegow Swietle
w1'nikorvprojektu\/ET 2020.Med. Weter.2003,!i9 7iB-782
Szczawtisl<iJ., Kita J., Kaba J. Zawod weterynaryjny'w Swietlewynikirw projektu
VF)T2020.Med. Weter.2003,59: 444-447.
Konsel<wencj4prowadzonychprzeze mnie badan stalo sig urkierunkowaniezainteresowat't
naukowychna zagadnieniaepidemiologiiweterynaryjnejoraz chorob malych prze2"utvaczy.
Moj dorobeknaukowy i kliniczny byt podstaw4r,vyborunmie na czlonkaEuropearrCollegeof
Small Ruminant Flealth lvlanagement(ECSRHM) (pienwszyi jedyny do chu'ili obecnej
przedstaw:Lciel
Potski w tlrm gronie), co wtqhe siE z u:zyskaniemtytulu Diplornate of the
ECSRIIM, r6wnctznacznegoz tytulem specjalisty europejskiegoz zakresu :rar:z4,Jzama
zdrowiem malych przeZtrwaczy.Kliniczna dokumentacjafotograficzna mojego autorstwa
znajduje r;ig takhe w ostatnim wydaniu podstawowej z zakresu chorob koz ksi4zki w
literaturrze
(Smith M. C, ShermanD. M. Goat Medicine.Wiley-Blackwell,2008,
Swiator,vej
Ames,USA, s. 51,1).
ObecniewigkszoS,c
moich prac badawczychpoSr,vigcona.jest
epidemiologiichorohtzakaLnych
koz. fenratyka t4 zainte:resowalemrowniez doktorantow oraz mlodych pracc)wnikow
naukorvychWydz,ialuMeCycyny WeterynaryjnejSC}GWw Warszawie.W ten sp'os6b,w
bardzo sprrzyjaj4cej
atmoslerzetworzonej przez prof. dr. hab. JerzegoKitg i prof. dr'. hab.
Tadeusza Frymusa powstal zespol badawczy, w
sklad ktorego wchodzili mlodzi,
entuzjasty,cznie
narstawienido pracy naukowo-badawczejludzie. Dzigki temu mozhwe bylo
sprawne przeprow'adzenie:
w latach 1996,2002 i'.2007 szeroko zakrojonych badan
epidenriol,rgicznyr;h
popullcji koz bgd4cychpod ocen4uirytkor,voSci
w Polsce.W tralicietych
badan zgromadzonyzostal olbrzymi material naukow,v..s;kladaj4sig na niego migdz''rinnymi
kolekcja surowic pobran'ych ocl reprezentatywniewybrane.j proby zwierzqt oraz dane
epidenriol,rgicznepochodz4ce z badafi ankietowych. Material ten uzupelniaj4 dane i
dokunrentrlcjalbtograficznauzyskanew trakcie prowadz:onejdzialalnoSciklinicz:ne-i.
Dzigki
22
tym w.ieloletnimrvysilkorrrmozliwe bylo podjgcie, a nastgpniereahzacjaszeretlu1.emat6w
badawr:zyr::h.
1. Terrnatbadlawczy:repidemiologia
wirusowegozapaleniastaw6w i m6zgurktiz
Pracerrbiq:tejednotematycznymr:yklem publikacji ,,Baclaniaepidemiologiczner,r,innowego
zapalertiarstaw6wi mozgu koz (CAE) oraz wplyw naturalnego zakaileniawiruse,rnCAE na
wybrarre parametry krwi i mleka" zostaly om6wione powyzej i stanowi4 osi4gnigcie
wynikerj4c(tgo
z ar,l.16 ust. 2 usta'wyz dma 14 marca2003 r. o stopniachnaukowychri tytule
naukor,vynloraz
o stopniachi tytule w zakresiesztuki(,D2.U. nr 65,po2.595 zezm.).
Efektem rc:ahzacjitego tem.atubaclawczegos4 takzepublikacje:
Katba J., (ianter V[., Czopowicz M. Humoral immune responseto caprine rlrthritisenr::ephalitis
virus irr goatherds.Centr.Eur.J. Immunol.2010,35:196-198
KarbaJ., V/ira T., l{owicki M., Witkowski L, Itesultso1preliminaryepiderniologicaal
investigationon occurrenceof caprine arthritis - encephalitison area clrcrsed
to the
borderin L,vovregionin Llkraine.ScientificMessengerof Lviv NationalAcademyof
VeterinaryMedicinenamedafterZ. Z. Gzhytskyj,2005.7 : 187-189
KarbaJ., (ianter M.., RypurlaK., Frymus T. llvaluationof agreemento{'the:ELISA
and AGID tests in the diagnosticsof caprinearthr:itis-encephalitis.
ElectronicJournal
of lPolishAgriculturalUniversities,VeterinaryMedicine,2004,7
KarbaJ., Frymus1,, Nowicki M., Witkowski[,., ['urek8., BereznowskiA,, Papierska
D. Zapalen,iestawo,wu kriz w przebieguzakaZeniawirusem CAEV. Magazyn Wet.
20103,79'.
40-43.
2. Terrnatbaclawczy:epidemiologiaserowaciej4cego
z palenia wgzl6w ctrlonnychu
k6zz
Temat ten jest kontynuac.jqmoich badan zapoczqtkou,,anych
w trakcie przygotorvywania
rozpra\^ryrloktorskiej. W 2002 roku do prac tych wlEczfl:"em6wczesnychstudentriwstudiow
doktoranc.liich,z kt6rymi wczesniej wsp6lpracowalem,iako opiekun Sekcji Epizootycznej
Kola lrlaukowego Medykr5w Weterynaryjnych.Pozwolilo to na sprawne konrlynuowanie
badari epirlemiolo,gicznych
serowaciej4cegozapaleniuy,Ezl6w chlonnych w populacji koz
objgtych l.ontrol4 uzytkovro$ciw Polsce. Badania przebiegalyw Scislej wsp6{:prarc1,
z dr
23
Magdalenr4
Rzewusk4i prof. dr. hab. Marianem Binkierrrz Zakladu Bakteriologii V/ydzialu
Medycyny' WeterlrnaryjnejSGGW oraz dr hab. Ann4 Lutynsk4 z Narodowego Instytutu
Zdrowta P'ublicznego- ParistwowegoZakladu Higieny. Wyniki stanowily podstav/Epracy
doktorskiej dr. N4ariuszaNowickiego (Wystgpowanie r szerzenie siQ serov!'aciej4cego
zapaleniawgzl6w chlonnych u k<tzw Polsce,SGGW w Warszawie,promotor p.rof.dr hab.
Tadeusizlirymus, praca obroniona w 2008 roku). Od stworzenia koncepc'ii, poprzez
planovianie i organizacjq badan aL do obrony pracy' doktorskiej sprawowalem opiekg
naukorv4 nad dol,ltorantenr.Uczestniczylem takle w przygotowaniach i realizacji grantu
promotorskiego proSwieconegotej tematyce (Dynami.ka szerzenrasig sero!\raciej4cego
zapalema'wgzlowchlonnyr:hu kirz w Polsce;grant nr 2 P06K 007 27; realizowanyw latach
2004-2"00t').
Badaniate po:uwolilyna opracowaniepublikacji:
Nc,wicki Iv[., Kabs J., M<lsiejE., GzyI r\., ,Augustynowicz
E., Rzewuskar
M.., Binek
'f.
M,, SzaluS-Jardanow
O., StefanskaI., Frymus Fingerprintingof Corynebucterium
pseudotube:rculosi,s
strains circulating among goats in Poland using Random
Arnplified
Polymorphic DNA
(RAI']D) and
Amplified
Fragment Length
Polymorphism(AITLP)techniques.
Bull. Vet. Inst,Pularvy,2011,55: 403-409
Kaba J., l'trowickiM., Frymus T., Nowicka D., Witkowski L., SzaluS-Jorda.now
O.,
Cz:opow'rcz'.M.,
Thlusfield M. Evaluationof the risk factorsinfluencingthe spreadof
cai:ieous
lyrnphadenitis
in goatherds.Pol. J. \'et. Sci.,2011, 14: 231-237
Stc:fariskaI., Rzewuska M., Nowicki lvl., Kaba J., Binek M. WlaSciwoSci
fiz:iologiczftei zmiennoScgenomowi szczepowCorynebacteriumpseudotube.rculosis
wyizolowanychod koz w Polsce.Med. \\Ieter..2007,63:1474-1477.
Zdobyte rJoSwiadr:zenie
praktyczne w zakresietechnik diagnostyki serologicznej zakaaen
bakteryjnvchu ztu'terz4t(szczegolniew zakresietechniki ELISA) sprawilo, Ze zr,odzilsig
pomysl na,wrEzania
wspolpracyz dr Magdalen4Rzewuskq z ZakladuBakteriologii \Vydzialu
Medycyn),Weterl,naryjnejSGGW w zakresieoceny'skutecznoSciautoszczepionki
pr:zeciwko
rodokoko:;lie2rebi4t.Temettemtym zainteresowalemlek. wet. Lucjana Witkowsk.iego,czego
efekternlryla jego pracad,rktorska(Wystgpowanie zakai:,eh
Rhodococcusequi u zrebi4toraz
proby imrnunoprc,lilaktyki,SGGW w Warszawie,promotor prof. dr hab. Jerzy Kita, praca
obronioner w 2(107 rok'u). W przygotowaniu i
realizac.ji tego tematu badawczego
jako opiel<unnaukowy doktoranta,a co sig z tym wi4he bralem udzial w
uczestnic,ll',ylem
reahzagi grantu llromotorskiego(Wystgpowaniezakalen Rhodococcusequi u :2re1bi4t
oraz
24
proby imrnunoprofilaktyki,;grant nr 2 p06K A0627: realizowanyw latach 2004-2"A015).
Moja
opieka naukowa skupila sig szczegolniena pontocy w opracowaniutestu EL,ISA do
okreSlaniapoziomu przeciwcial przeciwko Rhodococct.ts
eqt,tiw siarze i surowicy krwi.
Wyniki tych prac irostalyopublikowane:
W:ltkowskiL., Sobc:zak-FiJtipiak
M., Kaba J., Rze',vuskzr
M., Kita J. Rhodorooccus
equi
infigctionin foals clinicaland pathomorphological
changes.Pol. J. Vet. Sci., 2004,7:
1 5 11- 5 4
WiitkowskiL. Kab:r J., RzewuskaM., Kita J. RodokokozaarebtEt- rozpctzniawanie
i
lec:zenie
. Cz. 1. MagazynWet., 2008, 136:7g3-796
Witkowski L. Kab:l J., RzewuskaM., Kita.l. Mozliwosci zapobiegania
rgdc,kokozie
Lre,bi4t.'Zycie
Wet,,2008,83: 365-370
Witkowski L. Kaba J., RzewuskaM., Kita J. Roclokokoza2rebiqt- rozpc.tznawanie
i
lec;zenie
. Cz. 2. MagazynWet., 2009, 141: 46-4g
Witkowski L., Kaba J., RzewuskaM., Nowicki M., SzaluS-Jordanow
O., Kita J.
De't'elopmentof II.LISA test for the evaluationof the level of antibodiesagainst
Rhodococc'us
equi in equineserumand colostrums(w przygotowaniu).
3. Tennatbadawczy:epidemiologiachoroby Morela u k6z
Nastgpstwemprorvadzeniabadari epidenriologicznych
serowaciej4cego
zapaleniawgztow
chlonnl'sh u kctz byto stwierdzeniepierwszegow Polsce przypadkuchoroby lMorela,co
stanowilotematpublikacji:
Ka'ba J., lizaluS C)., RzewuskaM., Stefanska1., Binek M., Frymus l. ()gnisko
chcrrobyMorela w stadzie koz. Magazynwet., 2007, 16: 46-4g.
Naturaln4 konsekrn'encj4lego odkrycia bylo sformulo'waniei podjgcie nowego tematu
badawc;ze€lo.Stal: sig on podstaw4 pracy doktorskiej dr Olgi Szaluri-Jgrdanow
(Wystqpowanie,oltrazkliniczny ianatomopatologiczny
chorobyMorela u k6z w pol;ce oraz
wlaSciwoSr::i
wyizolowany'chszczepowStaphyloccocusai!,treus
subsp.anaerobiasSGGW w
Warszawie,promotor prof. dr hab. TadeuszFrymus, praca obronionaw 2010 rol<u).Od
momentu'';vykrycier
chorob;l Morela i sformulowemiatemertubad,awczego
aZ do czasuobrony
sprawowal,3lnopir:kg nauliow4 rrad doktorantk4. Brale.m tei udzial w przygotovraniu i
realizacli qranttt prromotorskiego(Wystgpowanie, obraz kliniczny i anatomopartol,og
rczny
25
chorob,yI\,{orelau koz w Polsceoraz wlaSciwoSciwyizolowanych szczepowSta7.thy,Loccocus
aureus subsp.anoerobiu,s:,
grant nr N N 308 025734;realizowanyw latach ,1005-2009).
Wyniki przeprowa,dzonych
badariznajduj4sig w opublikowanychpracach:
SzaluS-Jorclanow
C)., Kanbar T., SoedarmantoI., Eissa N., Alber J., Liimmler C.,
Zsr:hockIVI.,Weiss;R., Kaba J., Frymus T. Phenotypicand genotypicpropertiesof
Stt;rphylt)coctctts
au'reus subsp. anaerobius isolated from lymph node abscessesof
goats.Berl. Munch.Tierarztl.Wochenschr.,
2011,124:128-135
SzaluS-Jorclanow
O., Kaba J., CzopowiczN{., W'itkowskiL., Nowicki lvl[.,lrlowicka
D.. StefafrskaI., Rzewuska M., Sobczak-FilipiakM., Binek M., Irry'mus T.
Ep,idemiological
feiltures<lfMorel's diseasein goats.Pol. J. Vet. Sci.2010, 13:43744'.5.
4. Temat badawczy: epidemiologia roniefi wywolywanych przez czynniki zlakafune
i
parso2ytnicze
u k6z:
ProwarJzoneprzei/,nasz zesp6l badania epidemiologicznew populacji koz bEd4cychpod
ocen4uz1'tkowoSciw Polrscepotwierdzity, ze ronienia r;tanowi4bardzo wahny problemem
kliniczny. Z zebranychprz,eznas wieloletnichdanych\ T/nika,ze wystgpowalyone .w ponad
80% stad.Praktyczneznac,zenie
problemu sklonilo nas ctopodjgcieproby oceny cz'ynnikow
na vvystgpowanie
ronieri rv stadachkoz i opracowaniaodpowiedniego
ryzyka wplywa.j4cy'ch
modelu rnatemat'/cznego.Stanowi to temat rozpraw'y doktorskiej lek. we,t. Michala
Czopowrcza (Wyrstgpowaniei przyczyny ronieri tla za.kaLnegou koz Polsce, SGGW w
Warszilwir:,promotor prof. dr hab. TadeuszFrymus, praca w przygotowaniu).O<1nnomentu
powstenia koncep,cjibadair do chwili obecnej jestem opiekunem naukowym dol<toranta.
Badanjiasr:1
bardzo zaawant;owane,
juz opublikowanych:
a wigkszoilcuynikow :zostalo
Cz,opowicz,M.,
Kaba J., SzaluS-Jordanow
O., Nowicki M., Witkowski L.' FrymusT.
Mrrrltivariat.e
model for the assessment
o1 risk of fetal loss in goat herds.Poll.J. Vet.
Sci.2072, 75 67-7ti
Czopowicz;
M., Kaba J., Smith L., SzaluS-Jordanow
Ct.,Nowicki M., Witkowski L.,
Frymus T. I-eptosp:iral
antibodiesin the breedinggoat populationof Poland.\/et. Rec.
2 0 1 1 ,t 6 g " 2 3 0
26
Cz:opow'icz:
M., Kaba J., SchirrmeierH.. BagnicliaE., SzaluS-Jordanow
O., Nowicki
M., Witkowski L., Frymus T. Serologicalev'idencefor BVDV-1 infectionin goatsin
Pc,land--slnortcommunication.
Acta Vet. Hung.,2:011, 59: 399-404
Cz:opou'icz:
M., Kaba J., SzaluS-Jordanow
O., Nowicki M., Witkowski L., FrymusT.
Se,roprevalenceoi' Toxctplasmagondii and lr{eospora caninum inf'ections in
goatsin Poland.Ve:t.Parasitol.,201
1, 178:339-341
Cz:opou,ici:
M., Kaba J., SzaluS-Jordanow
O., Nowicki M., Witkowski L., FrymusT.
Se,rological
evidenceof lack of contactwith caprineherpesvirustype 1 and bluetongue
virusin goatpopulationin Poland.Pol.J. Vet. Sci,2010, 13 709-7ll
Cz:opou'iczr
M., KarbaJ., Szalus-Jordanow
O., Nowicki M., Witkowski I-., Nowicka
D., Frymus T. Pre'',zalence
of antibodiesagainstl:-:hlamydophila
abortus and Coxiella
burrnetii
in goatflor:ksin ['oland.Pol.J. \/et. Sci.,2010,13:175-179.
Prace por;wiEconeepiderrriologiizakaleh Leptospirtrspp., BVDV-I, Toxoplasmagondii i
Neosporacaninum zostdt.gwyroznione przez Polskie T'owarzystwoNauk Weterynaryjnych
pierwsz4Iragrod4za najlellszy cykl prac naukowych z dziedzinyweterynarii opubrlikowanych
w 2011 roku.
5. Inne tematy badar'vcze
Po uzyskaniustopnia naukowegodoktora uczestniczylemrowniez lub nadal uczestniczgw
szeregupr:ojektach
badau,c>zych
kierowanychprz,ezinne osoby:
Elrspresjawybranl'ch gen6w ukladu odpornoSciowegow komorkach sornatycznych
mleka w odpowie<Lzi
na obecnoSiwirusa zapalemastaw6w i mozgu kriz (CAEV),
(Irrstytut Genetyki i Hodowli ZwterzEt PAI{ w Jastrzgbcu, lata 2012-2016,
pr,rmotorstwopomocniczepracydoktorskiejmgr JustynyJarczak)
Wply'uvrasy i standardur,vagowego
na profil histologiczn.v
w4okienmit;Sniowl'chi
ce,chy.iakoSciowe
migsa.iagni4t !v stadzie orviec objgtyrn programemhodowli
zalchowawczei
(grantNCN N N311 081240:S/y,JzialNauk o ZwierzgtachSIGGWw
W'arszawir:.
lata2011-2014\
polimorllzmuBo-[.,A.-l)RR3
Z:;vtqzek
z podatnoSciq
bydla mlecznegona E]VD-MD
(grant K[]N. N311 037 31i0685: Instytut Genetyki i Flodowli ZwierzEt PAN,
.Iastrzgbiec,Iata 2006-20A9)
27
Za"leznoscmigdzy' ogolnE liczb4 i roclzajernkomorek somatyczny,ch.
r,vybranymi
ws;kaznikamibiochemiczrymi i lizykochernicznymi rnleka oraz liczbty
i skladem
gatunkowynrdrobnoustroi6wa stanelnzdror,votn:im
gruczolurnlekoweg. k(rz (grant
KIjtN' 2P062 013 30: Instvtut Genetykii FlodorvliZwierzyt PAN, Jastrzgb,iec,
lata
2006-2008)
Food producinganimalsas a potentialsourceof' emergingviral zoonoses(gra't
'v
ranrach6tl'Iiramewrlrk Programme.Med-Vet-Net- ZOOVIR-NE1:panstwow\/
7aklad
I{i;rlieny.S'arszau,a.
lata21106-2007).
Publikircje'bgd4ce wynikitlm realizacji powyzszych temat6w badawczych
wraz.:,
z pelnym
wykazem opublikowanych przeze mnie prac naukowych, dokladnymi informar;jami
o
osi4gnigcii:rch dydaktycznych, rvsp6lpracy krajorvej i zagranicznej oraz
clziarlalnoSci
populanyztlqcejnaukg znajdqqsiE w zalqcznrkachnr 3 i nr 4 do wniosku przepro\rradTsnis
o
postgpowa
nia habiIitacyjnego.
r l ' l i
Ll'/
I
,
,
T_r
t
\
'',i-,,
--i'
,'
,l *.i I ,;
.,
. . . . . . . .. : .
^
l , i , l ' i
j
i I '
,,t [,
i
. \,I. i
....,,r{,...,.),..:........
I
JareislawKaba
,
i
i
t
t
28