ZabyTkoWy paRk W kujanie koło ZłoToWa jako osToja

ZabyTkoWy paRk W kujanie koło ZłoToWa jako osToja

Przegląd Przyrodniczy
XXV, 2 (2014): 91-100
Rafał Ruta
Zabytkowy park w Kujanie koło Złotowa jako ostoja
saproksylicznych chrząszczy (Insecta: Coleoptera)
An old park in Kujan near Złotów as a refuge
of saproxylic beetles (Insecta: Coleoptera)
ABSTRAKT: Podsumowano kilkuletnie obserwacje nad chrząszczami parku w Kujanie. W niewielkim
obiekcie o pow. ok. 2 ha odnotowano występowanie rzadkich owadów saproksylicznych, jak Anitys rubens, Elater ferrugineus, Osmoderma barnabita i Gnorimus nobilis. Przedyskutowano znaczenie obiektu
dla zachowania fauny saproksylicznej.
SŁOWA KLUCZOWE: Pomorze, Bory Kujańskie, martwe drewno, ochrona przyrody, owady, Coleoptera, Diptera
ABSTRACT: Survey of Coleoptera of a park in Kujan is recapitulated. In the small park (area of ca. 2 ha)
several endangered species were found, including Anitys rubens, Elater ferrugineus, Osmoderma barnabita and Gnorimus nobilis. Significance of the area for preservation of saproxylic fauna is discussed.
KEY WORDS: Pomerania, Bory Kujańskie forest, deadwood, nature conservation, insects, Coleoptera,
Diptera
Wstęp
Owady saproksyliczne, wymagające do
życia sędziwych, obumierających i martwych drzew, w gospodarczych lasach stały
się rzadkie wraz z juwenalizacją drzewostanów i zmianą ich składu gatunkowego.
W wielu przypadkach zastępczym środowiskiem stały się dla nich aleje, w których
poszczególne drzewa osiągają starszy wiek,
niż w okolicznych lasach gospodarczych.
Podobne znaczenie mają stare parki o rozmaitej genezie (Franc 1997, Jonsell 2004,
Stokland et al. 2012).
W literaturze pojawiały się wzmianki o
znaczeniu omawianych siedlisk dla owadów
saproksylicznych w okolicach Piły. Znaczenie zabytkowych alej drzew dla entomofauny w okolicach Piły odnotowali Ruta i Melke
(2002) dla otoczenia rez. Kuźnik k. Piły oraz
Gutowski i Ruta (2004) dla okolic Tuczna.
W latach 1995-2014 prowadzono nieregularne obserwacje entomologiczne w
niewielkim parku w miejscowości Kujan
(koordynaty: 53.3644N, 17.1881 E), których
podsumowaniem jest niniejsza publikacja.
Teren badani i metodyka
Park o powierzchni ok. 2 ha (ryc. 1) położony jest między jeziorem Borówno (=
91
Przegląd Przyrodniczy XXV, 2 (2014)
Ryc. 1. Park w Kujanie (grupa drzew pośrodku zdjęcia, między jeziorami Borówno (z prawej) i Kujan
Mały), fot. Andrzej Chałubek, 2005.
Fig. 1. Park in Kujan (group of trees in the middle of the photograph, between lakes Borówno (at
right) and Kujan Mały), phot. Andrzej Chałubek, 2005.
Borowno) a jez. Kujanek (= Kujan Mały),
w bezpośrednim sąsiedztwie wsi Kujan, ok.
10 km na wschód od Złotowa, w kwadracie
XV41 siatki UTM, na terenie Nadleśnictwa
Złotów (pododdział 178d). Od północy
ograniczony jest drogą Złotów-Więcbork,
od południa jeziorem Kujanek, od wschodu
terenami tartaku działającego przynajmniej
od końca XIX w., od zachodu graniczy z
łąką. Przez park przepływa ciek (fragment
Skickiej Strugi) łączący jez. Borówno z jez.
Kujanek. W parku zlokalizowana była siedziba Królewsko-Pruskiego Nadleśnictwa
Kujan (ryc. 2), które po pożarze w 1917 r.
przeniesiono do budynków (dziś nieistniejących), na wschodnim brzegu jez. Borówno.
Drzewostan składa się w przeważającej mierze z rodzimych gatunków drzew (dąb, jesion
wyniosły, lipa, olsza czarna), z niewielkim
udziałem drzew nasadzanych (kasztanowce)
(Kownas i Sienicka 1965). W literaturze (m.
in. Łęcki 1988) wielokrotnie pojawia się informacja o tulipanowcu amerykańskim rosnącym w parku, jednak nie odnaleziono go
w trakcie prowadzonych obserwacji. Wskutek wiosennych wichur w 1997 r. powalony
92
został potężny jesion oraz kilka mniejszych
dębów. W późniejszych latach w podobnych
okolicznościach złamaniu na wysokości
niemal 10 metrów uległ największy dąb w
parku (ryc. 3). Park znajduje się w rejestrze
zabytków (nr A-519).
Badania nad chrząszczami prowadzono w
latach 1995 (pojedyncza obserwacja), 19972001, 2003-2004, 2007, 2011-2014. Były one
ukierunkowane na chrząszcze związane z
martwym drewnem. Chrząszcze łowiono
„na upatrzonego” na powalonym jesionie,
na pniakach dębów, otaczającej roślinności
krzewiastej, przeszukiwano także baldachy
Apiaceae. Uzupełniające odłowy na światło
miały miejsce w 2007 r., w ramach prac inwentaryzacyjnych w Nadleśnictwie Złotów
(Ruta 2007). W latach 2012-2013 prowadzono krótkotrwałe (trwające kilkadziesiąt minut) odłowy do żywołownych pułapek feromonowych zawierających feromon płciowy
pachnicy Osmoderma sp. ((R)-(+)-γ-dekalakton) i tęgosza rdzawego Elater ferrugineus ((Z)-4-decenian 7-metylooktylu) (Kadej
et al. 2014). Okazy dowodowe zdeponowane
są w kolekcji autora.
Ruta R. – Zabytkowy park w Kujanie koło Złotowa jako ostoja saproksylicznych chrząszczy
Ryc. 2. Siedziba nadleśnictwa w parku w Kujanie, ok. 1910 r. Powiększony fragment pocztówki
wydanej przez Oskara Bannacha (ze zbioru autora).
Fig. 2. Kujan Forestry office in the Kujan park, ca. 1910. Enlarged part of a postcard issued by Oskar
Bannach (the author’s collection).
Ryc. 3. Sędziwe drzewa w parku w Kujanie. Od lewej: jesion (12.08.1997), dąb szypułkowy
(18.02.2007), olsza czarna z próchnowiskiem zasiedlonym przez pachnicę (8.07.2013), fot. R.
Ruta.
Fig. 3. Veteran trees in the Kujan park. From the left: an ash (12.08.1997), an oak (18.02.2007), an
alder with an internal trunk cavity inhabited by a hermit beetle (8.07.2013), phot. R. Ruta.
93
Przegląd Przyrodniczy XXV, 2 (2014)
Wyniki
Stwierdzono występowanie 105 gatunków chrząszczy, w tym kilku uznawanych za
rzadkie i wymierające w kraju (tab. 1).
Spośród stwierdzonych chrząszczy kilka
gatunków zasługuje na szczególną uwagę.
- Zacnik Gnorimus nobilis – saproksylobiont lokalny i rzadki na nizinach, dla którego stanowisko w parku w Kujanie jest
jedynym znanym w okolicach Piły. Kilka osobników obserwowano 24.06.2001
na baldachach Apiaceae pod przebiegającą przez park linią energetyczną.
Tab. 1. Lista chrząszczy parku w Kujanie. Skróty: Ch – gatunek objęty ochroną; Db – złowiony na
soku bądź drewnie dębów Quercus robur; Js – złowiony na martwym jesionie Fraxinus excelsior. Kategorie zagrożenia za Pawłowski et al. 2002.
Tab. 1. A list of beetles of Kujan park. Abbreviations: Ch – protected species in Poland; Db – collected
on sap or wood of oaks Quercus robur; Js – found on a dead ash Fraxinus excelsior. Categories
of threat after: Pawłowski et al. 2002.
Takson / Taxon
Carabidae
Cychrus caraboides (L.)
Gyrinidae
Gyrinus natator (L.)
Leiodidae
Catops tristis (Panz.)
Agathidium nigripenne (Fabr.)
Agathidium seminulum (L.)
Anisotoma castanea (Herbst)
Anisotoma humeralis (Herbst)
Anisotoma orbicularis (Herbst)
Silphidae
Phosphuga atrata (L.)
Staphylinidae
Omalium caesum Grav.
Euplectus karstenii (Reichenb.)
Lordithon lunulatus (L.)
Lordithon thoracicus (Fabr.)
Tachinus laticollis Grav.
Tachyporus hypnorum (Fabr.)
Habrocerus capillaricornis (Grav.)
Acrotona laticollis (Steph.)
Atheta crassicornis (Fabr.)
Atheta dadopora Thoms.
Atheta fungi (Grav.)
Atheta sodalis (Er.)
Dinaraea angustula (Gyll.)
Euryusa castanoptera Kraatz
94
Lata obserwacji /
Observation years
Uwagi / Remarks
2001
2011
Skicka Struga
2000
2000
2000
2000, 2003, 2004
2004, 2003
2004
Jałoszyński et al. 2008
Ruta 2003
Ruta 2003
1999
2000
2001
2000
2000
2000
2004
2000
2000
2000
2000
2000
2000
2000
2000
Js
Js
Js
Js
Ruta R. – Zabytkowy park w Kujanie koło Złotowa jako ostoja saproksylicznych chrząszczy
Gyrophaena fasciata (Marsh.)
Gyrophaena joyi Wendeler
Gyrophaena manca Er.
Scaphisoma agaricinum (L.)
Scaphisoma boleti (Panz.)
Stenus clavicornis (Scop.)
Stenus humilis Er.
Rugilus rufipes Germ.
Euryporus picipes (Payk.)
Quedius scitus (Grav.)
Stenichnus collaris (Müller et Kunze)
Scirtidae
Cyphon laevipennis Tourn.
Lucanidae
Dorcus parallelepipedus (L.)
Sinodendron cylindricum (L.)
Scarabaeidae
Cetonia aurata (L.)
Gnorimus nobilis L.
Osmoderma barnabita Motsch.
Protaetia metallica (Herbst)
Valgus hemipterus (L.)
Byrrhidae
Simplocaria semistriata (Fabr.)
Elateridae
Ampedus pomorum (Herbst)
Calambus bipustulatus (L.)
Elater ferrugineus L.
Cantharidae
Cantharis rustica Fall.
Lycidae
Platycis minuta (Fabr.)
Dermestidae
Anthrenus scrophulariae (L.)
Attagenus pellio (L.)
Trinodes hirtus (Fabr.)
Ptinidae
Anitys rubens (J. J. Hoffm.)
Dorcatoma chrysomelina Sturm
Hyperisus plumbeum (Ill.)
Ptilinus pectinicornis (L.)
Cleridae
Tillus elongatus (L.)
Sphindidae
2000
2000
2000
2004
2000
2004
2004
2000
2000
2000
2004
Js
Js
Js
2000
Ruta et al. 2003
1997, 1998, 2004
1995, 1999, 2004,
2012
VU, Db
1999
2001
2004, 2011-2013
1999
1999
Ch, VU
na głogach
1998
2011
2004
2011-2013
Ch, VU, Kadej et al. 2014
2001
2000
1999
1999
2014
1997, 2000
1999, 2004
2011
1997
Js
Js
Js
Db
2007
95
Przegląd Przyrodniczy XXV, 2 (2014)
Aspidiphorus orbiculatus (Gyll.)
Nitidulidae
Epuraea biguttata (Thunb.)
Pocadius ferrugineus (Fabr.)
Soronia grisea (L.)
Soronia punctatissima (Ill.)
Monotomidae
Rhizophagus bipustulatus (Fabr.)
Rhizophagus dispar (Payk.)
Silvanidae
Uleiota planatus (L.)
Cryptophagidae
Atomaria pulchra Er.
Cryptophagus dentatus (Herbst)
Erotylidae
Tritoma bipustulata Fabr.
Cerylonidae
Cerylon fagi Bris.
Cerylon ferrugineum Steph.
Cerylon histeroides (Fabr.)
Endomychidae
Mycetaea subterranea (Fabr.)
Corylophidae
Orthoperus atomus (Gyll.)
Latridiidae
Cartodere nodifer (Westw.)
Corticaria longicollis (Zett.)
Dienerella vincenti Johnson
Mycetophagidae
Mycetophagus multipunctatus Fabr.
Mycetophagus piceus (Fabr.)
Mycetophagus quadriguttatus P. W. J. Müller
Mycetophagus quadripustulatus (L.)
Ciidae
Cis fusciclavis Nyholm
Cis submicans Abeille de Perrin
Cis micans (Fabr.)
Cis boleti (Scop.)
Sulcacis nitidus (Fabr.)
Octotemnus glabriculus (Gyll.)
Tenebrionidae
Allecula morio (Fabr.)
Diaperis boleti (L.)
Eledona agricola (Herbst)
96
2000, 2004
1997
2000
1997
1997
Db
Db
2000
1999, 2003
1998
2000
2000
2011
2003
2003
2001, 2003-2004
2000-2001
Js
2000
Js, Ruta et al. 2010
2000, 2001, 2003
2000
2000
Js
Js
Js
2000-2001, 2004
2003-2004
2000
2001, 2004
2000-2001, 2003
2004
2000-2001, 2004
2000-2001,
2003-2004, 2011
2000
2003
2000, 2003
2000, 2004
2004, 2011
Królik et al. 2005
Ruta R. – Zabytkowy park w Kujanie koło Złotowa jako ostoja saproksylicznych chrząszczy
Lagria hirta (L.)
Pentaphyllus testaceus (Hellwig)
Pseudocistela ceramboides (L.)
Uloma culinaris (L.)
Oedemeridae
Ischnomera caerulea (L.)
Pyrochroidae
Pyrochroa coccinea (L.)
Cerambycidae
Anastrangalia sanguinolenta (L.)
Clytus arietis (L.)
Grammoptera ruficornis (Fabr.)
Molorchus minor (L.)
Pseudovadonia livida (Fabr.)
Stenurella melanura (L.)
Chrysomelidae
Plagiosterna aenea (L.)
Rhynchitidae
Neocoenorrhinus pauxillus (Germ.)
Curculionidae
Hylesinus crenatus (Fabr.)
Hylesinus varius (Fabr.)
Xyleborus monographus (Fabr.)
- Pachnica dębowa Osmoderma barnabita
– okazały gatunek związany z dziuplastymi drzewami liściastymi, zwłaszcza
dębami. W parku rozwija się w okazałym
próchnowisku w olszy nad Skicką Strugą (ryc. 3), gdzie obserwowano martwe i
żywe osobniki dorosłe. Prawdopodobnie
zasiedla również okazałe dęby znajdujące
się w parku. Figuruje w II załączniku dyrektywy siedliskowej UE oraz w polskiej
czerwonej księdze zwierząt (Głowaciński
i Nowacki 2004).
- Anitys rubens – kołatek znany z nielicznych stanowisk w Polsce, w parku rozwija
się w czerwono próchniejącym drewnie
powalonego jesionu, razem z Dorcatoma
chrysomelina i Pentaphyllus testaceus.
Gatunek do tej pory niewykazywany z
Pojezierza Pomorskiego (sensu: Katalog
fauny Polski).
- Tęgosz rdzawy Elater ferrugineus – okazały sprężyk, którego larwy żywią się
2003
2000, 2003
1997-2001
2000, 2003
1999
Jałoszyński et al. 2013
2001
1997
2001
1999, 2001
1999
2001
2001
2003
2011
1998-2000
2011
2000
Js
larwami dużych próchnożernych Scarabaeidae, w tym pachnic Osmoderma spp.
Tęgosz i pachnica często współwystępują ze sobą, przy czym E. ferrugineus jest
bardziej wrażliwy na zmiany w ekosystemach leśnych i jest lepszym wskaźnikiem
ciągłości ekologicznej lasu, niż pachnica
(Larsson i Svensson 2011). W parku w
Kujanie łowiony był do żywołownej pułapki feromonowej (ryc. 4) – 17.07.2011
w pułapkę zawieszoną w pobliżu dwóch
jesionów (pomników przyrody) i złomu
dębowego w kilkanaście minut złowiło
się 6 osobników tego chrząszcza. Gatunek figuruje w polskiej czerwonej księdze zwierząt (Głowaciński i Nowacki
2004).
- Tillus elongatus – przekrasek polujący na
kołatki z rodzaju Ptilinus (Burakowski et
al. 1986), w okolicach Piły bardzo rzadko obserwowany. W parku złowiony do
światła 6.06.2007.
97
Przegląd Przyrodniczy XXV, 2 (2014)
Ryc. 4. Osobniki Elater ferrugineus w pułapce feromonowej w parku w Kujanie, fot. R. Ruta.
Fig. 4. Individuals of Elater ferrugineus in a pheromone trap in the Kujan park, phot. R. Ruta.
Inne walory przyrodnicze
W czasie badań nad chrząszczami odnotowano także dwa zasługujące na uwagę
gatunki muchówek. Ctenophora ornata Meigen to gatunek figurujący w polskiej czerwonej księdze zwierząt (Palaczyk 2004) w kategorii VU. Larwy rozwijają się w wilgotnych,
rozkładających się, grubych pniach drzew
liściastych. Stanowisko z Kujana opublikowali Bąkowski et al. (2011). Clitellaria ephippium (Fabr.) to lokalny i rzadko spotykany
przedstawiciel myrmekofilnych Stratiomyidae, którego larwy rozwijają się w gniazdach
mrówek Lasius fuliginosus Latr., zbudowanych w pniach starych spróchniałych drzew.
Osobniki obu gatunków zostały odłowione
do światła 6.06.2007.
Podsumowanie
Park powstał najprawdopodobniej na
bazie naturalnych zadrzewień w przesmyku
między jeziorami Borówno i Kujan Mały.
98
Parki o podobnej genezie charakteryzują
się najwyższymi walorami dla saproksylobiontów (Stokland et al. 2012). Mimo niewielkich rozmiarów, omawiany obiekt ma
duże znaczenie jako refugium organizmów
saproksylicznych, które prawdopodobnie utrzymują łączność z populacjami na
wschodnim brzegu jez. Borówno, oddalonymi o ok. 2 km na NE. Bardzo dobrą decyzją
było pozostawienie w parku powalonego
przez wichurę jesiona (ryc. 3). Jak pokazuje
przykład „Dębu Piastowskiego” w wałeckiej
Bukowinie (Ruta 2004), drzewo takie potrafi przez kilkadziesiąt lat ulegać rozkładowi i
umożliwiać egzystencję wielu pokoleniom
organizmów związanych z martwym drewnem. Ten kierunek powinien być kontynuowany w parku, a obiekt (pododdz. 178d)
powinien stać się trwałą ostoją ksylobiontów. Ze względu na bliskość wsi i ośrodków
wypoczynkowych mógłby dodatkowo pełnić funkcję edukacyjną. W ostatnich latach
w parku masowo występuje niecierpek gruczołowaty Impatiens glandulifera, który w
miarę możliwości powinien być zwalczany
jako gatunek inwazyjny i niepożądany.
Ruta R. – Zabytkowy park w Kujanie koło Złotowa jako ostoja saproksylicznych chrząszczy
Podziękowania
Dziękuję dr. Szymonowi Konwerskiemu
(UAM) za pomoc w dotarciu do części cytowanych publikacji. Andrzejowi Melke, dr.
hab. Pawłowi Jałoszyńskiemu (UWr) i Toma-
szowi Majewskiemu dziękuję za oznaczenie
części okazów. Panu Andrzejowi Chałubkowi dziękuję za wyrażenie zgody na opublikowanie fotografii lotniczej, a Robertowi Rosie
za wspólne prace terenowe w 2007 r.
LITERATURA
BĄKOWSKI M., BRUDER D., PIĄTEK W. 2011. Distribution of a rare crane fly Ctenophora ornata
Meigen, 1818 (Diptera, Tipulidae) in Poland. Fragm. Faun. 54, 1: 29-32.
BURAKOWSKI B., MROCZKOWSKI M., STEFAŃSKA J. 1986. Chrząszcze Coleoptera. Dermestoidea, Bostrichoidea, Cleroidea i Lymexyloidea. Kat. Fauny Polski, Warszawa, XXIII, 11: 1-243.
Franc V. 1997. Old Trees in Urban Enviroments – Refugia for Rare and Endangered Beetles (Coleoptera). Acta Univ. Carolinae, Biologica 41: 273-283.
GŁOWACIŃSKI Z., NOWACKI J. (Eds.). 2004. Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. IOP
PAN, AR im. A. Cieszkowskiego, Kraków.
Gutowski J. M., Ruta R. 2004. Waloryzacja przyrodnicza gminy Tuczno (Pojezierze Zachodniopomorskie) w oparciu o wyniki wstępnych badań nad chrząszczami (Insecta: Coleoptera). Nowy
Pam. Fizjogr. 3, 1-2: 27-60.
Jałoszyński P., Konwerski S., Ruta R. 2008. Nowe stanowiska gatunków z rodzajów Apocatops
Zwick, Catops Payk. i Fissocatops Zwick (Coleoptera: Leiodidae: Cholevinae) w Polsce. Wiad.
Entomol. 27, 2: 69-76.
Jałoszyński P., Ruta R., Wanat M., Konwerski S. 2013. Nowe stanowiska Oedemeridae
(Coleoptera: Tenebrionoidea) w Polsce. Wiad. Entomol. 32, 2: 89-96.
Jonsell M. 2004. Old park trees: a highly desirable resource for both history and beetle diversity. J.
Arboric. 30, 4: 238-244.
Kadej M., Zając K., Ruta R., Gutowski J. M., Tarnawski D., Smolis A., Olbrycht T.,
Malkiewicz A., Myśków E., Larsson M., Andersson F., Hedenström E. 2014. Sex
pheromones as a tool to overcome the Wallacean shortfall in conservation biology – a case of Elater ferrugineus Linnaeus, 1758 (Coleoptera: Elateridae).J. Insect Conserv. DOI:10.1007/s 10841014-9735-4
KOWNAS S., SIENICKA A. 1965. Parki, zabytkowe drzewa i rezerwaty województwa koszalińskiego.
Szczecińskie Towarzystwo Naukowe, Wydział Nauk Przyrodniczo-Rolniczych, Szczecin.
Królik R., Ruta R., Matusiak R. 2005. Nowe stanowiska chrząszczy z rodzaju Sulcacis (Coleoptera: Ciidae) w Polsce. Wiad. Entomol. 24, 4: 227-233.
LARSSON M. C., SVENSSON G. P. 2011. Monitoring spatiotemporal variation in abundance and
dispersal by a pheromone-kairomone system in the threatened saproxylic beetles Osmoderma eremita and Elater ferrugineus. J. Insect Converv. 15: 891-902.
Łęcki W. 1988. Województwo pilskie. Szkic monograficzny. PWN, Warszawa-Poznań.
PALACZYK A. 2004. Ctenophora ornata Meigen, 1818. In: GŁOWACIŃSKI Z., NOWACKI J. (Eds.).
Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce. IOP PAN, AR im. A. Cieszkowskiego, Kraków:
291-292.
PAWŁOWSKI J., KUBISZ D., MAZUR M. 2002. Coleoptera Chrząszcze. In: GŁOWACIŃSKI Z. (Ed.).
Polska czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Instytut Ochrony Przyrody PAN,
Kraków: 88-110.
Ruta R. 2003. Contribution to the knowledge of Agathidiini (Coleoptera: Leiodidae: Leiodinae) of
Poland. Ann. Upp. Sil. Mus. (Entomology) 12: 73-80.
99
Przegląd Przyrodniczy XXV, 2 (2014)
Ruta R. 2004. Historia jednego dębu, czyli o „Dębie Piastowskim” w wałeckiej Bukowinie. Bociek
– Biuletyn Klubu Przyrodników 79/80: 23-24.
Ruta R. 2007. Wyniki inwentaryzacji bezkręgowców Natura 2000 w Nadleśnictwie Złotów (przeprowadzonej w ramach powszechnej inwentaryzacji siedlisk i gatunków Natura 2000). Klub Przyrodników, Piła-Świebodzin. Maszynopis.
Ruta R., Gawroński R., Jałoszyński P., Miłkowski M. 2010. Contribution to the knowledge
of Corylophidae (Coleoptera: Cucujoidea) of Poland. Pol. J. Entomol. 79:223-234.
Ruta R., Jałoszyński J., Konwerski S. 2003. Nowe dane o rozmieszczeniu chrząszczy z nadrodziny Scirtoidea Fleming, 1821 (Coleoptera) w Polsce. Wiad. Entomol 22, 1: 33-46.
Ruta R., Melke A. 2002. Chrząszcze (Insecta: Coleoptera) rezerwatu „Kuźnik” koło Piły. Roczn.
Nauk. PTOP „Salamandra”, 6: 57-101.
STOKLAND J. N., Siitonen J., Jonsson B. G. 2012. Biodiversity in dead wood. Cambridge University Press.
Summary
The park in Kujan consists of remainings of a natural forest growing between lakes Borówno and
Kujan Mały. Despite its small size, it harbours interesting saproxylic fauna, including three species
(Elater ferrugineus, Osmoderma barnabita and Ctenophora ornata) from the Polish red book of animals,
and several other rare species. Another area of great importance for saproxylic insects is situated on
the East bank of lake Borówno, ca. 2 km NE from the park. It is plausible that there exists connection
between populations from the park and the nearby forest. It is concluded that a decision to leave a great
ash (fallen down by wind in 1997) in the park to its natural decay was extremely important for conservation reasons. The Kujan park should continue to serve as a refuge for saproxylic organisms.
Adres autora:
Rafał Ruta
Katedra Bioróżnorodności i Taksonomii Ewolucyjnej
Wydział Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego
ul. Przybyszewskiego 63/77
51-148 Wrocław
e-mail: [email protected]
100