Dobór środków ochrony indywidualnej
Transkrypt
Dobór środków ochrony indywidualnej
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Dobór środków ochrony indywidualnej Przez środki ochrony indywidualnej – rozumie się wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki przeznaczone do tego celu. Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń lub nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy. Środki ochrony indywidualnej powinny: o być odpowiednie do istniejącego zagrożenia o uwzględniać warunki istniejące w danym miejscu pracy o uwzględniać wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika o być przeznaczone do osobistego użytku Środki ochrony zbiorowej to środki przeznaczone do jednoczesnej ochrony grupy ludzi, w tym i pojedynczych osób, przed niebezpiecznymi i szkodliwymi czynnikami występującymi pojedynczo lub łącznie w środowisku pracy, będące rozwiązaniami technicznymi stosowanymi w pomieszczeniach pracy, maszynach i innych urządzeniach. Zagrożenia od elektryczności statycznej Elektryczność statyczna jest to zespół zjawisk towarzyszących pojawieniu się niezrównoważonego ładunku elektrycznego na materiałach o małej przewodności elektrycznej (dielektrykach, materiałach izolacyjnych) lub na odizolowanych od ziemi obiektach przewodzących (np. ciele człowieka, elementach urządzeń, itp.). Ładunki te wytwarzają wokół siebie pole elektrostatyczne o natężeniu tym większym, im większa jest wartość ładunku wytwarzającego to pole. Elektryzowanie (elektryzacja) jest to wytwarzanie na danym ciele znajdującym się w polu elektrostatycznym nadmiaru ładunków elektrycznych jednego znaku. Elektryzowanie występuje zwykle w warunkach zetknięcia lub zbliżenia i następującego po nim rozdzielenia dwóch nie naelektryzowanych ciał. Warunki takie zachodzą np. przy transporcie ciał (przesypywaniu, przepompowywaniu, a także przy ślizganiu, tocze- Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL niu, uderzaniu, rozdrabnianiu, przepływie), jak również ich mieszaniu. Możliwe też jest przy zmianach stanu skupienia, przy ich jonizacji, przy oddziaływaniu indukcyjnym czy mechanicznym powodującym efekt piezoelektryczny, jak i w różnych procesach elektrochemicznych. Wyróżnia się trzy rodzaje zagrożeń elektrycznością statyczną: - niekorzystne oddziaływanie na człowieka - zakłócenia procesów technologicznych - pożarowo-wybuchowe Ładunki elektrostatyczne mogą powstawać na ludziach drogą kontaktową w czasie chodzenia, zdejmowania odzieży albo wykonywania czynności domowych lub zawodowych. Elektryzacja ludzi może również nastąpić przez indukcję. Ciało człowieka może gromadzić ładunki elektryczne, jeśli jest odpowiednio odizolowane od ziemi, np. przez nieprzewodzące obuwie lub podłogę. Energia związana z naładowaniem elektrostatycznym człowieka wynosi od kilku do kilkudziesięciu mJ. Oddziaływanie elektryczności statycznej na ludzi jest następujące: o przebywanie pod wpływem pola elektrostatycznego przez dłuższy czas ma ujemny wpływ na stan zdrowia i samopoczucie ludzi o wyładowania elektrostatyczne powstają przy zbliżeniu do uziemionego obiektu; poza niemiłym lub groźnym uczuciem, wyładowania mogą prowadzić do urazów mechanicznych przy występujących odruchach. Wyładowanie zwykle jest słabo odczuwalne lub nieodczuwalne, a przy wyższych poziomach napięcia i energii (o energii ok. 250 mJ) może spowodować wystąpienie ciężkiego szoku. Ponieważ wartości te znacznie przekraczają minimalne energie zapłonu wielu mieszanin wybuchowych, zachodzi też niebezpieczeństwo inicjacji wybuchu przy wyładowaniu z człowieka w warunkach zagrożenia wybuchowego lub pożarowego. Silne pola elektrostatyczne mogą powodować zakłócenia w działaniu aparatury kontrolno-pomiarowej, komputerów oraz we wszelkich urządzeniach elektronicznych zawierających elementy półprzewodnikowe. Wyładowania elektryczności statycznej prowadzą też do trwałych uszkodzeń elementów półprzewodnikowych. Może je powodować sam człowiek, kiedy jest naładowany i dotyka tych elementów, np. w trakcie procesu produkcji czy przy montażu. Środki ochrony przed elektrycznością statyczną Środki ochrony przed elektrycznością statyczną powinny eliminować możliwość elektryzacji obiektów lub, jeżeli to niemożliwe, zapewniać bezpieczne odprowadzanie ładunków elektrycznych. Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL W celu odprowadzania ładunków elektryczności statycznej z metalowych i przewodzących części i urządzeń stosuje się uziemienia i połączenia wyrównawcze. Uziemianie powinno zapewnić spływ ładunków bez wystąpienia zagrożenia wybuchowego lub pożarowego. Czasem zdarza się, że uziemienie nie spełnia roli odprowadzania ładunków elektrostatycznych do ziemi, np. jeżeli spływ ładunków występuje tylko z warstwy cieczy przylegającej do ścianek zbiornika. W celu ochrony przed elektrycznością statyczną stosuje się powszechnie antystatyzację tkanin i odzieży. Antystatyzacja polega na zmianie właściwości materiałów i substancji w celu zmniejszenia ich elektryzacji i gromadzenia się ładunków. o Antystatyzacja trwała tkanin uzyskiwana przez odpowiedni dobór struktury włókien mieszanin tworzyw sztucznych z bawełną lub lnem o Antystatyzacja okresowa otrzymana się przez preparację powierzchniową włókien w procesie produkcji. Po kilkunastu praniach (co najmniej 10) właściwości antystatyczne okresowe zanikają i tkaniny podlegają znowu elektryzacji. Powszechna jest również antystatyzacja doraźna, uzyskiwana przez płukanie tkanin i odzieży Opaska nadgarstkowa jest najbardziej popularnym i efektywnym sposobem na eliminowanie ładunków elektrostatycznych generowanych przez ciało człowieka. Powinna być używana przez cały czas pracy w strefie ochrony antyelektrostatycznej. Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Rękawice antystatyczne Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Koszulka antystatyczna Polo z logo ESD Fartuchy antystatyczne z logo ESD Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Koszulka antystatyczna T-SHIRT Spodnie antystatyczne Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Obuwie antystatyczne Zmiany procesów technologicznych umożliwiające eliminację zagrożeń to: o zmniejszenie szybkości procesów, np. zmniejszenie szybkości przepływu cieczy zwiększenie pojemności obiektów względem ziemi o korekta procesów w celu pozbycia się źródeł generacji ładunków, np. eliminacja rozbryzgiwania cieczy, pylenia materiałów sypkich o prowadzenie procesów w atmosferach obojętnych, np. nie zagrożonych wybuchem o dobór tworzyw na wykładziny, konstrukcje maszyn i urządzeń produkcyjnych w celu zmniejszenia elektryzacji stykających się z nimi obiektów oraz materiałów. Mata antystatyczna Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Urządzenie czułe na wyładowania elektrostatyczne Symbolem ESD (ang. Electrostatic sensitive device) określa się wszelkie urządzenia (głównie elektryczne) które mogą być uszkodzone przez ładunki elektrostatyczne powstałe w urządzeniach, ludziach, narzędziach, i innych izolatorach lub półprzewodnikach Szczególnie czule na wyładowania elektrostatyczne są: o układy CMOS o układy Transistor-Transistor Logic o karty komputerowe o obwody scalone o diody laserowe Często skrótem ESD określa się ochronę układów przed wyładowaniami elektrostatycznymi. Podczas transportu układów ESD używa się piany, lub specjalnych worków. Podczas montażu stosuje się uziemione maty, lub uziemione narzędzia by nie uszkodzić elementów. Symbol wrażliwości ESD Materiały ochronne ESD dzielimy na: o Przewodzące: Materiały posiadające opór pomiędzy 1kΩ i 1MΩ o Rozproszone: Materiały posiadające opór pomiędzy 1MΩ i 1TΩ o Ekranowanie: Ekrany, osłony łagodzą pola elektromagnetyczne Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Strefa chroniona antystatycznie Skrót ESD może oznaczać również wyładowanie elektrostatyczne (z ang. Electro Static Discharge) Zazwyczaj wyładowanie elektrostatyczne jest niezauważalne, ponieważ nie dostrzegamy wyładowań o wartości poniżej 3000 Volt. Zaistnienie zjawiska ESD zauważamy w postaci iskry powyżej 5000 Volt. Najbardziej czułe podzespoły elektroniczne ulegają uszkodzeniu już przy wyładowaniu rzędu 30 Volt. Obecność uszkodzeń spowodowanych przez ESD nie jest łatwa do wykrycia i może zostać niezauważona w fazie produkcyjnej. Ujawnia się dopiero w fazie użytkowania. Pełne zrozumienie zagrożenia jakim jest ESD umożliwia stosowanie efektywnych metod zabezpieczenia. I w tym miejscu pojawia się pojęcie EPA (z ang. ESD Protected Area – strefa chroniona antystatycznie). EPA jest strefą, nie koniecznie zespołem elementów, może to być pojedyncze stanowisko, której stworzenie ma na celu całkowite wyeliminowanie zjawiska ESD. Symbol ochrony EPA Środki ochrony związane z wymianą podzespołów komputera 1. Warunki dopuszczenia pracownika do pracy ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu pod nadzorem instruktora) ukończona co najmniej szkoła zawodowa w danej specjalności lub inne uprawnienia do wykonywania zawodu przejście odpowiedniego instruktażu, zapoznanie się z instrukcją obsługi, przeszkolenie bhp i p. poż. stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL 2. Czynności przed rozpoczęciem pracy przygotować urządzenia pomocnicze do składowania materiałów, przyrządów, narzędzi i odpadów zaplanować kolejność wykonywania poszczególnych czynności sprawdzić stan techniczny urządzeń i oświetlenia stanowiska, a w szczególności stan instalacji elektrycznej (zauważone usterki i uchybienia zgłosić natychmiast przełożonemu) przygotować niezbędne pomoce warsztatowe, przyrządy pomiarowe, narzędzia pracy, zmiotki oraz konieczne ochrony osobiste zapoznać się z dokumentacją naprawianego urządzenia 3. Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy o o Nie wolno: na stanowisku pracy przechowywać materiałów pomocniczych i odpadów w ilościach większych od wynikających z potrzeb technologicznych, umożliwiających utrzymanie ciągłości pracy na danej zmianie zdejmować osłony i zabezpieczenia z obsługiwanych urządzeń i narzędzi stosować uszkodzone narzędzia z napędem elektrycznym lub pneumatycznym używać urządzeń bez wymaganego urządzenia ochronnego (zerowania) lub przy jego nieodpowiednim zastosowaniu wykonywać napraw w niekompletnym lub mokrym ubraniu i obuwiu, boso, będąc spoconym po wytężonej pracy, a także będąc pod wpływem alkoholu lub w złym stanie zdrowia dotykać elementów elektronicznych w nieosłoniętym urządzeniu gołymi palcami (takie czynności wykonuje się wyłącznie za pośrednictwem materiałów izolacyjnych lub izolowanych narzędzi, jak wkrętaki i szczypce z atestem elektrycznym) wykonywać napraw na metalowym stole, krześle, w pomieszczeniu o wilgotnej, brudnej lub przewodzącej podłodze, a także, jeżeli w bezpośrednim zasięgu rąk i nóg znajdują się masy metalowe Nakazuje się: używać obowiązujące ochrony osobiste utrzymywać w porządku miejsce pracy, nie rozrzucać narzędzi utrzymywać posadzkę w czystości i suchą Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL podczas wykonywania pracy zwracać uwagę tylko na wykonywane czynności, uwzględniając warunki bezpiecznej pracy dla siebie i otoczenia zachowywać prawidłową pozycję ciała przy wykonywaniu pracy używać tylko sprawnych narzędzi i pomocy warsztatowych, nieuszkodzonych, prawidłowo oprawionych sprzęt przekazywany użytkownikowi po naprawie powinien mieć pełnosprawną izolację obudowy, nie zmienioną w stosunku do konstrukcji przyjętej przez producenta odłączyć całkowicie przewód zasilania sieciowego od naprawianego urządzenia, jeżeli wykonuje się takie czynności, jak lutowanie, dołączanie odizolowanych przewodów, odkręcanie zacisków i śrub stykowych unikać wyładowań elektrostatycznych podczas manipulowania sprzętem przy odkrytej pokrywie obudowy 4. Czynności po zakończeniu pracy odkładać obrabiane i gotowe elementy na wyznaczone miejsca uporządkować stanowisko pracy oraz narzędzia i sprzęt ochronny 5. Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych o wadach i/lub uszkodzeniach urządzenia należy niezwłocznie zawiadomić przełożonego elektronarzędzia, których uszkodzenie stwierdzono w czasie pracy, powinny być niezwłocznie zatrzymane i odłączone od zasilania bezwzględnie udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w razie awarii maszyny stwarzającej zagrożenie dla otoczenia należy zastosować zrozumiałą i dostrzegalną sygnalizację ostrzegawczą i alarmową każdy zaistniały wypadek przy pracy zgłaszać swojemu przełożonemu, a stanowisko pracy pozostawić w takim stanie, w jakim nastąpił wypadek Środki ochrony związane z naprawami sieci komputerowej z użyciem elektronarzędzi 1. Warunki dopuszczenia pracownika do pracy z elektronarzędziem ukończone 18 lat (młodociany w ramach praktycznej nauki zawodu pod nadzorem instruktora) Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL wykonanie pouczenia o sposobie użytkowania określonego rodzaju narzędzia przejście odpowiedniego instruktażu, zapoznanie się z instrukcją obsługi, przeszkolenie bhp i p. poż. stan zdrowia odpowiedni do wykonywanej pracy potwierdzony świadectwem wydanym przez uprawnionego lekarza ubrany w odzież roboczą przewidzianą dla danego stanowiska przy obsłudze maszyn z ruchomymi elementami nie można pracować w odzieży z luźnymi (zwisającymi) częściami jak np. luźno zakończone rękawy, krawaty, szaliki, poły (fartucha) oraz bez nakryć głowy okrywających włosy Do pracy należy przystąpić: wypoczętym ubranym w odzież roboczą z włosami przykrytymi czapką lub chustą w okularach przeciwodpryskowych w przypadkach powodujących zapylenie półmaskę przeciwpylną 2. Czynności przed rozpoczęciem pracy dokładnie zapoznać się z dokumentacją wykonawczą i instrukcją obsługi urządzenia sprawdzić stan techniczny urządzeń mechanicznych i oświetlenia stanowiska, a w szczególności stan instalacji elektrycznej w tym o przyłączy o klasę izolacji (II klasa izolacji oznaczona jest na tabliczce znamionowej znakiem; takie narzędzie nie wymaga podłączenia do gniazdka z kołkiem uziemiającym) sprawdzić czy nie ma widocznych uszkodzeń korpusu narzędzia, czy przewód zasilający i wtyczka nie są uszkodzone sprawdzić czy nie jest uszkodzone lub zanieczyszczone gniazdko przyłączeniowe sprawdzić czy narzędzie skrawające (wiertło, frez, tarcza szlifierska itp.) jest w dobrym stanie prawidłowo i mocno zamocować narzędzia skrawające w uchwycie sprawdzić na biegu luzem czy narzędzie pracuje równo Pracownik uruchamiający urządzenie powinien przed dokonaniem tej czynności sprawdzić dokładnie, czy jego uruchomienie nie grozi wypadkiem Aby tego dokonać przed pracą należy: Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL próbnie uruchomić zmechanizowane urządzenia i sprawdzić jakość ich działania przygotować niezbędne pomoce warsztatowe, przyrządy pomiarowe, narzędzia pracy, zmiotki, oraz konieczne ochrony osobiste, np. okulary, maski, ochronniki słuchu, itp. zauważone usterki i uchybienia zgłosić natychmiast przełożonemu 3. Zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy o o Nie wolno: wznawiać pracę urządzenia bez usunięcia uszkodzenia zdejmować lub manipulować fabrycznymi osłonami ochronnymi podłączać odbiorniki do sieci w sposób inny niż za pomocą wtyczek stanowiących fabryczne wyposażenie odbiorników pracować w rękawicach wilgotnych stosowania przypadkowych przedłużaczy i uszkodzonych gniazdek elektrycznych dociskać narzędzia do materiału tułowiem pracy narzędziem na drabinie przystawnej lub na chwiejnym i niepewnym rusztowaniu pracy narzędziami o napędzie elektrycznym na zewnątrz pomieszczenia w czasie deszczu lub śnieżycy zasilać elektronarzędzi w miejscach krańcowego zagrożenia (na przykład przy dużej wilgotności, wewnątrz zbiorników itp.) w inny sposób niż przez transformator separacyjny Nakazuje się: używać obowiązujące ochrony osobiste sukcesywnie usuwać odpady utrzymywać w porządku miejsce pracy, nie rozrzucać narzędzi i przedmiotów przeznaczonych do obróbki lub obrobionych, utrzymywać posadzkę w czystości i suchą zachowywać prawidłową pozycję ciała przy wykonywaniu pracy narzędzia mocować mocno, ale tak aby nie uległy uszkodzeniu przy procesach o dużym natężeniu hałasu bezwzględnie stosować ochronniki słuchu przy obróbce, przy której występuje duże zapylenie stosować okulary ochronne oraz ochrony dróg oddechowych przy pracy narzędziami o napędzie mechanicznym należy zawsze stosować rękawice robocze Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL w trakcie wykonywania obróbki narzędzie skrawające dociskać do materiału ostrożnie i bez nadmiernej siły w czasie wykonywania pracy narzędziami o napędzie elektrycznym w środowisku o dużym zawilgoceniu lub w pomieszczeniu, którego podłoga jest dobrze przewodząca (metal, wilgotne deski, mokry beton itp.) na stanowisku należy stosować chodnik dielektryczny lub kalosze dielektryczne 4. Czynności po zakończeniu pracy odkładać obrabiane i gotowe elementy na wyznaczone miejsca uporządkować stanowisko pracy oraz narzędzia i sprzęt ochronny 5. Zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych o wadach i/lub uszkodzeniach urządzenia należy niezwłocznie zawiadomić przełożonego elektronarzędzia, których uszkodzenie stwierdzono w czasie pracy, powinny być niezwłocznie zatrzymane i odłączone od zasilania bezwzględnie udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w razie awarii maszyny stwarzającej zagrożenie dla otoczenia należy zastosować zrozumiałą i dostrzegalną sygnalizację ostrzegawczą i alarmową każdy zaistniały wypadek przy pracy zgłaszać swojemu przełożonemu, a stanowisko pracy pozostawić w takim stanie, w jakim nastąpił wypadek Narzędzia i urządzenia o napędzie mechanicznym podlegają okresowym przeglądom i badaniom na skuteczność zerowania Badania okresowe należy wykonywać: co 6 miesięcy dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania I co 4 miesiące dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania II co 2 miesiące dla elektronarzędzi zaliczanych do kategorii użytkowania III po każdej zaistniałej sytuacji mogącej mieć wpływ na bezpieczeństwo użytkowania elektronarzędzia (upadek, zawilgocenie itp.). Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL PRZYKŁADOWY ZESTAW UBRAŃ ROBOCZYCH Okulary chronią przed pyłem i kurzem Półmaska przeciwpyłowa z jednym zaworkiem Czapka Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Ubranie robocze Koszulka Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Koszula flanelowa Kamizelka Opr.: Grzegorz Szymkowiak URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ – WWW.EDUNET.TYCHY.PL Buty Rękawice Opr.: Grzegorz Szymkowiak