Wpływ diety na ADHD

mgr Olga Przybyła-Kokot
Pedagog PPP w Wodzisławiu Śl.
Wpływ diety na ADHD
Problem
niespokojnych,
nadpobudliwych
dzieci
(ADHD
z
syndromem
nadpobudliwości), jak i młodzieży mających problemy z koncentracją oraz apatycznych
(ADHD bez syndromu nadpobudliwości) nasila się coraz bardziej. Stan ten ma, niestety,
tendencję silnie wzrostową.
Ponad 30 lat temu wysunięto hipotezę, że zespół nadmiernej pobudliwości psychoruchowej
przebiegający z zaburzeniami uczenia się może być spowodowany spożyciem rafinowanego
cukru, sztucznych barwników dodawanych do żywności oraz niektórych owoców i warzyw
zawierających salicylany. Od tamtej pory zrobiono wiele badań naukowych w celu
potwierdzenia lub ostatecznego wykluczenia tej teorii. Zdecydowana większość z nich
potwierdza, że ADHD jest patologią cywilizacyjną dieto-zależną i ma związek ze spożyciem
cukru rafinowanego, produktów zawierających konserwanty oraz żywności przetworzonej
zawierającej izomery trans (frytki, pączki, ciastka, hamburgery itp.), a także z niedoborami
niezbędnych składników pokarmowych (występujących w żywności wysoce przetworzonej)
potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania mózgu.
Mózg człowieka składa się z dwóch półkul połączonych ze sobą tzw. Corpus Collosum, czyli
siecią włókien nerwowych, przez które przechodzą neurotransmitery. (Corpus Collosum
wykształca się w fazie raczkowania, dlatego dzieci, które nigdy nie raczkowały mają z tego
powodu zaburzenia koordynacji). Obie półkule muszą ze sobą współpracować, aby na stałe
zapamiętać to, co zostało wcześniej przyswojone. Dla prawidłowej współpracy obu półkul
są konieczne neurotransmitery (dopamina, nonadrenalina, serotonina), a także hormony, które
powstają dzięki witaminie B, minerałom, aminokwasom i kwasom tłuszczowym omega-3.
Nieprawidłowe działanie neurotransmiterów powoduje zbyt duża ilość fosforu (zawartego
np. w gotowym pożywieniu, coli, słodkich napojach, produktach mlecznych).
Nieprawidłowości w funkcjonowaniu neurotransmiterów powodują także izomery trans
kwasów tłuszczowych nienasyconych, które zaburzają produkcję długołańcuchowych
kwasów tłuszczowych (z rodziny omega-3). Znaczne niedobory tych kwasów tłuszczowych
manifestują się takimi objawami jak: nadmierne pragnienie, częste oddawanie moczu, sucha
skóra, suche włosy, łupież i łamliwe paznokcie. (Warto nadmienić, że objawy te występują
u dzieci z ADHD oraz dzieci z innymi problemami rozwojowymi i behawioralnymi).
Dodatkowo, produkty zawierające izomery trans są ubogie w składniki pokarmowe takie jak:
cynk, magnez, B1 i B6, które są niezbędne dla powstawania długołańcuchowych kwasów
z rodziny omega-3. Witamina B1 jest potrzebna także do produkcji neurotransmiterów:
dopaminy, kwasu gamma aminomasłowego (GABA) oraz serotoniny, która poprawia nastrój.
Zapasy witaminy B1 w organizmie są niewielkie i mogą być wyczerpane w ciągu kilku
tygodni spożywania diety ubogiej w tą witaminę. Wielu badaczy wykazało występowanie
problemów behawioralnych i wychowawczych u młodzieży, której dieta składa się głównie
z wysokokalorycznej żywności typu „fast food”. Objawami tych problemów są zmiany
osobowościowe, nerwowość i agresywne zachowanie. Witaminę B1 w organizmie niszczą
także: cukier, biała mąka, antybiotyki, leki, stres, infekcje oraz sztuczne światło.
Nadmiar cukru wywiera silny negatywny wpływ na funkcjonowanie mózgu. Powoduje
drastyczny spadek zdolności oceny i zapamiętywania, zmęczenie, senność, spadek energii,
stres, agresję, niepokój, lęk, zaburzenia snu, depresję, zawroty głowy. Badania kliniczne
prowadzone z dziećmi nadaktywnymi, psychotycznymi, z uszkodzeniami mózgu lub
zaburzeniami w uczeniu wykazały niezwykle niskie stężenie cukru we krwi. Jest
to spowodowane następowym bardzo niskim jego spadkiem po wcześniejszym spożyciu
większej jego ilości (hipoglikemia). Typowymi objawami hipoglikemii są: agresja, złe
samopoczucie, bóle głowy, drżenia mięśniowe. Ponieważ jest to sytuacja stresowa dla
organizmu, nadnercza zaczynają wytwarzać adrenalinę, która normalizuje poziom cukru we
krwi. U dzieci poziom adrenaliny po jednym ciastku wzrasta dziesięciokrotnie więcej, niż
u osoby dorosłej. Jednak skutkiem zbyt wielkiej ilości adrenaliny w organizmie są: osłabienie
reakcji związanej z nadpobudliwością i agresywnością, zaburzenia pamięci (oznacza to,
że minione doświadczenia i obecne wrażenia nie są ze sobą powiązane; blokuje się wtedy
zdolność postrzegania), brak zdolności planowania. Powstają: osłabienie i zmęczenie mięśni,
zaburzenia koncentracji, ochota na słodkie, nerwowość i brak skupienia, chwiejność nastroju
i uczucie niepokoju.
Gdy dieta jest bogata w cukry także drożdże nadmiernie się rozrastają. Używając cukru jako
głównego źródła pokarmowego, drożdże wydzielają do organizmu toksyny: aldehydy
i alkohol, (który jest produktem ubocznym metabolizmu drożdży). Toksyny zmniejszają
dostęp do niezbędnych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, co ma negatywny wpływ
nie tylko na funkcjonowanie mózgu, ale także na nasz układ odpornościowy. Alkohol
natomiast wpływa na płaty czołowe mózgu – centrum koordynacji pracy mózgu. Hamuje
wzrost sieci nerwowych, ich prawidłowy rozwój i funkcjonowanie. Narastają u dziecka takie
symptomy jak: zmniejszony czas koncentracji, problemy w zachowaniu, przeszkadzanie,
irytacja oraz coraz większy apetyt na cukier (w wyniku hipoglikemii).
Drożdże wytwarzają w organizmie także kortyzol, który zwany jest hormonem stresu,
bo przyczynia się do stanu gotowości właśnie w sytuacjach stresowych. Nie służy jednak
efektywnej nauce ani skupieniu, lecz bardzo negatywnie wpływ na uczenie się
i funkcjonowanie pamięci.
Obecnie naukowcy nadal badają wpływ diety na ADHD, jednak są coraz bardziej zgodni
co do tego, że zmiana sposobu żywienia może być alternatywą leków psychotropowych,
przyjmowanych przez małych pacjentów. Wymaga ona jednak konsekwencji i samozaparcia.
Jednak wielu rodziców, którzy podjęli to wyzwanie jest przekonanych, że było warto oraz,
że modyfikacja diety znacząco wpływa na zachowanie dziecka.
Literatura:
Ludwig D.S., Peterson K.E., Gordmaker S.L., Causes of obesity, Lancet 2001
WHO – Obesity: preventing and managing the global epidemic – WHO Technical Report
Series 894, Geneva 2000
Sa’eed Bawa, Nadmierna konsumpcja żywności, szczególnie wysoce przetworzonej,
a powstawanie chorób cywilizacyjnych,
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego,
Warszawa 2008
Fath M., Schmitt G., Naukowe poparcie praktycznych doświadczeń. Badania nad ADHD,
UW, Warszawa 2007
Crook W.G., Diet and hyperactivity, Jackson 2009
Schardt D., Diet and behavior in children, Nutrition Action Healthletter, NY 2000
www.zdrowazywnosc.biz.pl/z
www.eufic.org
forum.ptadhd.pl/viewtopic.php?t=1014
forum.weinoe.us.edu.pl