Nr 5 - Katedra Inżynierii Produkcji

Transkrypt

ISSN 1734-9834
Content:
• Application of new technologies
• Virtual reality as a meaning
for innovative engineering
Productivity
& Innovation
roduktywność CTICE
A
R
i
P
&
nnowacje IENCE
C
S
IN
W numerze:
2 / 2007 (5)
MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA:
Rola inkubatorów technologicznych w rozwoju przedsiębiorczości
- materiały konferencyjne
Miejsce uczelni wyższych w systemie innowacji
Innowacyjność i transfer
technologii - 15 lat ARR
Ośrodki innowacji
- rozwój systemu innowacji
Beskidzki Inkubator Technologiczny
Beskidzkie Centrum
Konferencyjno-Szkoleniowe
SPIS TREŚCI – CONTENT:
Józef MATUSZEK: Słowo wstępne ........................................................................................................................... 1
Józef MATUSZEK, Aleksander MOCZAŁA: Przykłady funkcjonowania parków technologicznych
w wybranych krajach UE - pokonferencyjne omówienie wybranych referatów ................................................. 3
Józef MATUSZEK, Aleksander MOCZAŁA; Podsumowanie pokonferencyjne - wnioski z Międzynarodowej Konferencji: Rola inkubatorów technologicznych w rozwoju przedsiębiorczości i internacjonalizacji biznesu w
Europie Centralnej na przykładzie Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku-Białej .................. 5
Š. MEDVECKÝ, A.HRČEKOVÁ,, M. GREGOR, J. BUDAY, P. MAČUŠ, S. HRČEK:
Application of new technologies and approach in mechanical design ............................................................... 7
Š. MEDVECKÝ, A.HRČEKOVÁ, M. GREGOR, J. BUDAY:
Virtual reality as a meaning for innovative engineering ........................................................................................ 9
Miloš BUGAN, Milan BOTKA, Dariusz PLINTA:
Efektywne szkolenie jako podstawa wdrożenia Lean Manufacturing ................................................................ 12
Józef MATUSZEK: Miejsce uczelni wyższych w systemie innowacji i transferu technologii ........................... 14
Aleksander MOCZAŁA: Ośrodki innowacji – rozwój systemu innowacji ............................................................ 19
Aleksander MOCZAŁA: Co to jest INKUBATOR TECHNOLOGICZNY ? ............................................................... 23
Józef MATUSZEK: Beskidzki Inkubator Technologiczny szansą rozwoju gospodarczego Podbeskidzia ........... 22
Stanisław GINDA: INNOWACYJNOŚĆ I TRANSFER TECHNOLOGII
– 15 lat Agencji Rozwoju Regionalnego w Bielsku-Białej ................................................................................... 25
Józef MATUSZEK: Rozmowa z Piotrem Strzeleckim – Dla rozwoju regionu ...................................................... 26
Beskidzki Inkubator Technologiczny (BIT) – dla rozwoju firm .......................................................................... 27
Beskidzkie Centrum Konferencyjno – Szkoleniowe ............................................................................................ 28
ISSN 1734–9834
Redaktor Czasopisma:
Czasopismo
Akademii Techniczno–Humanistycznej w Bielsku–Białej
Katedra Inżynierii Produkcji
dr inż. Aleksander Moczała
– Akademia Techniczno–Humanistyczna w Bielsku–Białej
Rada Naukowa Redakcji:
Przewodniczący: prof. dr hab. inż. Józef Matuszek
Akademia Techniczno–Humanistyczna w Bielsku–Białej
Prof. dr hab. inż. Milan Gregor
Uniwersytet Techniczny w Żylinie
We współpracy:
Agencja Rozwoju Regionalnego w Bielsku-Białej
Uniwersytet Techniczny w Żylinie – Słowacja
Słowackie Centrum Produktywności w Żylinie – Słowacja
Adres redakcji:
Akademia Techniczno–Humanistyczna
Katedra Inżynierii Produkcji
ul. Willowa 2, 43–309 Bielsko–Biała
tel. 033 82 79 253, email: [email protected]
Prof. dr hab. inż. Branislav Micieta
Słowackie Centrum Produktywności w Żylinie
Prof. dr hab. inż. Jan Szadkowski
Akademia Techniczno–Humanistyczna w Bielsku–Białej
mgr inż. Stanisław Ginda
Agancja Rozwoju Regionalnego w Bielsku–Białej
Uwagi redakcyjne
Decyzja ostateczna o druku jest podejmowana po uzyskaniu recenzji artykułu.
Redakcja zastrzega prawo skracania nadesłanych przez autorów publikacji do druku.
W oddawanym do rąk czytelników czasopiśmie przedstawiono w postaci materiałów pokonferencyjnych rozwiązania organizacyjne wspierające innowacje w krajach, które
wcześniej przystąpiły do UE. Modelowe rozwiązania opisano
na przykładzie parków technologicznych Parque Tecnológico
de Andalucia w Maladze (Hiszpania) oraz Jyväskylä Science
Park w Jyväskylä (Finlandia) . Na kolejnych stronach czasopisma opisano wyniki badań prowadzonych na rzecz przemysłu, przy współpracy ze słowackim inkubatorem technologicznym, przez pracowników Uniwersytetu Technicznego
w Żylinie (Słowacja) oraz oddany niedawno do użytku budynek Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku-Białej.
Od redakcji
Według rankingów rozwoju gospodarczego Polska jest
krajem o niskiej innowacyjności, słabo przygotowanym do
tendencji rozwojowych gospodarki, gospodarki opartej na
wiedzy. Od paru lat poprawa konkurencyjności jest celem
polityki rządów wielu państw na świecie. Jednym z ważniejszych elementów tej polityki jest kreowanie powstawania
i rozwoju organizacji wspierających działalność gospodarczą – parków, inkubatorów technologicznych, ośrodków edukacji. W naszym kraju, podobnie jak i w innych krajach Europy Środkowej odczuwa się brak doświadczenia w tworzeniu
i prowadzeniu takich instytucji.
Józef MATUSZEK
Słowo wstępne
Kolejny piąty numer czasopisma „Produktywność i Innowacje” pojęcie wkładu intelektualnego w realizowaną produkcję. Na nowych
został zredagowany w nowej formule. Do współfinansowania wyda- „niematerialnych” składnikach kosztów wyrobów i usług można uzywania niektórych numerów periodyku włączyła się Agencja Rozwoju skać największe zyski, które mądrze rozdysponowywane pozwalają
Regionalnego w Bielsku–Białej. Do Rady Naukowej Redakcji czaso- pozyskać środki na dalszy rozwój. Podstawą wprowadzania „wkładu
pisma został dokooptowany przedstawiciel Agencji Stanisław Ginda. intelektualnego” w wykonywane produkty i usługi jest rozwój edukacji,
Intencją wydawcy jest aby obok prezentowanych prac naukowo–ba- kształtowanie kultury technicznej pracowników, nacisk na rozwój indawczych pracowników Akademii Techniczno–Humanistycznej w ko- nowacji w rodzimych krajowych i regionalnych wyrobach. Globalizacja
lejnych numerach czasopisma pojawiały się informacje na temat bie- produkcji powoduje, że przemieszczający się po różnych krajach świażącej działalności Agencji. Tradycyjnie na łamach poszczególnych nu- ta kapitał zmienia miejsca produkcji poszukując regionów o odpowiedmerów będą również przedstawiane prace prezentujące wyniki ba- niej lokalizacji, taniej, wykształconej kadrze pracowników potrafiącej
dań w najbliższych zagranicznych ośrodkach naukowych Słowacji, obsłużyć coraz bardziej skomplikowane stanowiska pracy. Rozwój
Czech oraz innych krajów ze szczególnym uwzględnieniem inkubato- produktów, prace będące „intelektualnym” wkładem w te globalne prorów technologicznych położonych w tamtych krajach. Przykładem są dukty, odbywają się w centrach naukowo–badawczych krajów wysoko
uprzemysłowionych. Kadra wykonująca tego typu prace jest podstaprace zespołów pracowników z Żyliny (Słowacja).
W oddawanym do rąk czytelników numerze rozpoczynamy cykl wą potęgi gospodarczej tych krajów. Posiadanie takiej kadry zapewpublikacji związanych z rolą uczelni wyższych, instytutów naukowych, nia możliwość odtworzenia w każdej chwili procesów wytwarzania wyośrodków
badawczo–rozwojowych, organizacji wsparcia przedsiębiorczości w rozwoju gospodarki regionu.
Świat rozwija się coraz szybciej, postęp techniczny sprawia że
w okresie pracy zawodowej pracownik kilkakrotnie zmienia na
nowe generacje swe narzędzia
pracy, jest zmuszony do zmiany swego zawodu, miejsca pracy czy zamieszkania. O potędze,
poziomie życia w danym kraju, regionie w coraz mniejszym stopniu
decyduje wytwarzanie materiałów
oraz proste wykonywanie wyrobów i usług, natomiast rośnie coraz bardziej znaczenie prac dotyczących pozyskiwania i przetwarzania informacji związanych
Rys. 1. Udział zaawansowanej technologii w imporcie i eksporcie ogółem w poszczególnych krajach
z ich projektowaniem, wykonywa(Nauka i Technika. Informacje i opracowania statystyczne. GUS, Warszawa 2006)
niem oraz sprzedażą. Pojawiło się
2 / 2007 (5)
Produktywność i Innowacje
/
Productivity & Innovation
1
Józef Matuszek
Słowo wstępne
pojawiające się pierwsze symptomy niedoboru pracowników w Bielsku–Białej).
Niedobór siły roboczej może mieć również zalety. Może przy mądrej polityce władz przyśpieszyć transformację Europy Wschodniej z taniego zaplecza produkcyjnego w rozwiniętą gospodarkę rynkową. Kraje Europy
Środkowej mogą przyśpieszyć uzyskanie wysokich standardów życia takich jakie posiadają obywatele krajów Europy Zachodniej.
Wzrost poziomu życia obywateli, zmiany w stylu życia
powodują ewolucję światowego rynku sprzedaży. W miejsce produktów dostosowanych do przeciętnych gustów,
produkowanych w warunkach globalnej, masowej produkcji w kilku różnych miejscach na świecie pojawia się zapotrzebowanie rynku na indywidualizację oferty dostosowaną
do gustów poszczególnych ludzi. Zmienia się model funkcjonowania przedsiębiorstwa na rynku, od etapu „firmy dużych rozmiarów” część przedsiębiorstw przechodzi do filozofii „firmy dużej wartości” (w j. ang. from high volume high
value) . Dążenie do stanu, w którym coraz większa liczba
wyrobów jest dostosowywanych do życzeń klienta, do maksymalizacji możliwości wyboru przez klienta spowodowało,
że minimalizacja kosztów zeszła na dalszy plan. Zjawisko
zostało zapoczątkowane na początku XXI wieku, charakteryzuje się ono wzrostem liczby małych i średnich przedsiębiorstw produkujących w niewielkich ilościach ciągle nowe
innowacyjne produkty i usługi. Równolegle zachodzą kolejRys. 2. Styk granic trzech państw – Polski, Słowacji i Czech – Beskidzki
ne przejęcia i fuzje dokonywane przez duże firmy wykonuRegion Przemysłowy
jące w skali masowej komponenty do coraz bardziej indywidualizowanych produktów finalnych.
konywanej w innych krajach produkcji, stwarza możliwość sterowania
Zachodzące zmiany, tempo tych zmian powodują że każda instyrozwojem produktu, wpływania na podział pracy i umiejscowienie pro- tucja gospodarcza narażona jest w coraz większym stopniu na czyndukcji poszczególnych komponentów wyrobów. Umiejscowienie sie- nik zaskoczenia. Jest to spowodowane coraz krótszym cyklem żydziby centrów badawczo–rozwojowych w danym regionie jest podsta- cia produktów i środków produkcji, wzrastającą liczbą konkurujących
wą jego długofalowego rozwoju. Stosunkowo łatwo można przenieść ze sobą przedsiębiorstw, napływem produktów z szybko rozwijająwytwarzanie, zwłaszcza po okresie amortyzacji maszyn i urządzeń, cych się innych krajów – Chin, Indii, Indonezji itp. Zachodzące zmiaprzy wprowadzaniu do produkcji nowego wyrobu. Warto zaznaczyć ny wiążą się ze wzrostem innowacyjności i decentralizacją zarządzaże okres amortyzacji, po którym ze względu na przestarzałość używa- nia, potrzebą zatrudniania coraz bardziej wykwalifikowanych pracownej technologii wprowadza się nowy wyrób współcześnie wynosi około ników świadomych dokonujących się przemian. Mówi się o gospodar10 lat. Trudniej jest zmienić miejsce zamieszkania dla większej liczby ce opartej na wiedzy, budowie społeczeństwa wiedzy jako społeczeńosób. W takim regionie szybciej rośnie zamożność mieszkańców, po- stwa przyszłości.
ciąga to za sobą rozwój usług, powstawanie ośrodków edukacji, kultury, następuje wzrost jakości życia. Jak dużo, w stosunku do innych
Z rozwojem małych i średnich firm nowego typu można wiązać
krajów Polska ma do nadrobienia podaje rys. 1.
nadzieję rozwoju rodzimej produkcji, wzrostu „wkładu intelektualneZmienia się świat, zmienia się Europa, zanikają granice między go” w wyroby przez nie wykonywane. Zjawisko to jest szansą dla repaństwami. Narodziła się wspólna europejska przestrzeń edukacyjna, gionu bielskiego, regionu o wysokiej kulturze technicznej, rozwiniętym
podejmowane są wspólne europejskie badania naukowe, powstaje eu- przemyśle i usługach, regionie o walorach turystycznych, różnorodnoropejska przestrzeń gospodarcza. W okolicach Bielska–Białej, na styku ści kultur, dobrze wykształconych mieszkańców. Jednym z ogniw skłagranic trzech państw, rodzi się, głównie za sprawą przemysłu motoryza- dających się na elementy rozwoju regionu jest powstanie akademiccyjnego nowy „BESKIDZKI REGION PRZEMYSŁOWY” – rys. 2.
kiej (mającej uprawnienia nadawania stopni naukowych doktora i dokBudowa tuż za granicą dwóch dużych zakładów KIA na Słowa- tora habilitowanego, wnioskowania o tytuł naukowy profesora) uczelcji pod Żyliną i Hyundai w Czechach pod Frydkiem–Mistkiem zmieni – Akademii Techniczno–Humanistycznej w Bielsku–Białej i wybudoni rynek pracy po polskiej stronie granicy, zapewne przyśpieszy roz- wanie dzięki inicjatywie Agencji Rozwoju-Regionalnego Beskidzkiego
wój małych i średnich firm kooperujących z dużymi firmami przemy- Inkubatora Technologicznego.
słu samochodowego, wpłynie pozytywnie na poziom życia mieszkańZagadnieniu w jaki sposób wykorzystać wymienione wyżej atuty
ców. Intensywny rozwój przemysłu w Europie Środkowo–Wschodniej Podbeskidzia, jak dostosować się do przemian zachodzących w świespowoduje niedobór wykwalifikowanych pracowników. Pierwsze obja- cie, jak wzmocnić innowacyjność wyrobów, redakcja poświęci wiele
wy niedoboru już nastąpiły, zostały one spotęgowane przez wyjazdy uwagi w następnych numerach czasopisma.
wykształconych, głównie młodych ludzi do pracy w krajach Zachodniej Europy. Rozwój gospodarki i wyjazdy spowodowały spadek bezprof. dr hab inż. Józef MATUSZEK – Akademia
robocia. Niedobór siły roboczej spowoduje nacisk na podwyższanie
Techniczno–Humanistyczna, Katedra Inżynierii Produkcji,
płac. Zjawisko to może stanowić zagrożenie dla realizowanych i przyul. Willowa 2, 43–309 Bielsko–Biała,
szłych inwestycji (przykładem mogą tu być pierwsze problemy z pozye–mail: [email protected]
skaniem pracowników w okolicach Wrocławia, Bratysławy, Żyliny czy
2
/
2 /2007 (5)
Międzynarodowa Konferencja
Rola inkubatorów technologicznych w rozwoju przedsiębiorczości
i internacjonalizacji biznesu w Europie Centralnej na przykładzie
Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku–Białej
18 kwietnia
Beskidzki Inkubator Technologiczny,
Bielsko–Biała, ul. 1 Dywizji Pancernej 45
Józef MATUSZEK, Aleksander MOCZAŁA
Przykłady funkcjonowania parków technologicznych
w wybranych krajach UE
(pokonferencyjne omówienie wybranych referatów)
Rys. 1. Grupa parków technologicznych organizacji TECHNOPOLIS
GROUP w skład, której
wchodzi Park Jyväskylä
1. WPROWADZENIE
W dniach 18–19 kwietnia 2007 roku Agencja Rozwoju Regionalnego w Bielsku–Białej zorganizowała w siedzibie Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego (ul. 1 Dywizji Pancernej 45 – przy drodze
szybkiego ruchu na wysokości Auchan) międzynarodową konferencję
dotyczącą roli inkubatorów technologicznych w rozwoju przedsiębiorczości i internacjonalizacji biznesu.
Otwarcie w październiku minionego roku Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku–Białej zapoczątkowało nowy etap
w 15–letniej historii Agencji Rozwoju Regionalnego S. A. Zadaniem
pierwszego w naszym województwie inkubatora technologicznego
jest kreowanie nowych firm, poszerzanie działalności już istniejących,
wspieranie ich rozwoju, szczególnie w zakresie wdrażania innowacji
i transferu nowych technologii.
W konferencji wzięli udział przedstawiciele instytucji wdrażających projekty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, przedstawiciele świata nauki, przedsiębiorcy i zaproszeni goście z zagranicy. W ramach konferencji wystąpili z wykładami prelegenci z Finlandii,
Hiszpanii i Irlandii.
Zadaniem konferencji była wymiana doświadczeń, określenie
dalszej strategii rozwoju bielskiego Inkubatora oraz mechanizmów
przyczyniających się do rozwoju Regionu Podbeskidzia. Uczestnicy konferencji mieli też możliwość zapoznania się z doświadczeniami
funkcjonujących już od kilku lat inkubatorów technologicznych w Hiszpanii, Finlandii, Irlandii i Polsce w zakresie koncepcji ich funkcjonowania, świadczonych przez nie usług i roli w transferze najnowszych
technologii.
– tworzenie infrastruktury dla prowadzenia działalności gospodarczej,
– tworzenie warunków do powstania nowych podmiotów gospodarczych,
– transfer nowych technologii,
– tworzenie sieci powiązań między przedsiębiorstwami,
– zapewnienie dostępu do źródeł finansowania, do wdrażania
nowych technologii i inwestycji,
– tworzenie planów i programów rozwojowych dla poszczególnych branż i rodzajów działalności gospodarczej oraz organizacji gospodarczych,
– zapewnienie dostępu do programów szkoleniowych i usług
edukacyjnych,
– tworzenie nowych miejsc pracy,
– promowanie działalności innowacyjnej itd.
2. PARK TECHNOLOGICZNY JYVÄSKYLÄ W JYVÄSKYLÄ
Park Technologiczny Jyväskylä w Jyväskylä (Finlandia) [1, 2] (Jyväskylä Science Park in Jyväskylä – JSC) powstał w 1987r.
U genezy zamysłu utworzenia parku było zapewnienie jak najlepszych warunków dla rozwoju przedsiębiorstw oraz pobudzenie działalności innowacyjnej firm, służącej rozwojowi regionu oraz komercjalizacji badań naukowych. Parkiem zarządza organizacja TECHNOPOLIS
GROUP z siedzibą w Helsinkach. Park realizuje miedzy innymi następujące zadania:
2 / 2007 (5)
Park w Jyväskylä w odróżnieniu od parku w Maladze nie jest skupiony w jednym miejscu. Poszczególne obiekty parku JSC, są rozproszone na terenie miasta. Podobnie jak w Maladze park technologiczny
JSC jest związany z ośrodkami akademickimi – Uniwersytetem i Politechniką w Jyväskylä. Park znajduje się w regionie, w którym krzyżują
/
3
Przykłady funkcjonowania parków technologicznych w wybranych krajach UE
Józef Matuszek, Aleksander Moczała
− inkubacja – warunkiem wparcia finansowego okresu inkubacji
jest zarejestrowanie przez wnioskodawcę podmiotu gospodarczego, w ramach tego etapu zawiera się kontrakt, w którym zapewnia się usługi związane z zaopatrzeniem, finansowaniem
ekspertyz (np. z zakresu prawa) , szkoleń – do 75 % poniesionych kosztów itd.,
− „przyspieszenie”– etap mający na celu pomóc w finansowaniu
inwestycji do poziomu 2/3 kosztów.
W ramach parku działają klastery związane z przemysłem drzewnym, telekomunikacją. Park wspomaga również tworzenie sieci współpracy krajowej i międzynarodowej.
3. PARK TECHNOLOGICZNY ANDALUZJI W MALADZE
Park Technologiczny Andaluzji w Maladze (Hiszpania) [1, 2], (Parque Tecnológico de Andalucia In Malaga – PTA) otwarto w 1992r. Pierwotnie, w momencie powstania, zadaniem parku było wykorzystanie
naukowego i przemysłowego potencjału Malagi i regionu Andaluzji do
stymulowania rozwoju przedsiębiorstw opartych na zaawansowanych
technologiach. W miarę rozwoju parku zadania te rozszerzano. Współcześnie misja PTA jest realizowana między innymi przez takie cele jak:
– tworzenie infrastruktury dla prowadzenia działalności gospodarczej,
– promowanie podmiotów gospodarczych wykorzystujących nowoczesne technologie, zwłaszcza w małych i średnich firmach,
– transfer nowych technologii,
– komercjalizacja wyników badań naukowych,
– pozyskiwanie inwestorów zagranicznych,
– podnoszenie kwalifikacji kadr podmiotów gospodarczych,
– współpraca z krajowymi i zagranicznymi ośrodkami proinnowacyjnymi,
– skupianie na swoim terenie wiedzy naukowej i technicznej,
– tworzenie instytucji oferujących profesjonalne usługi z zakresu
otoczenia biznesu itd.
Rys. 2. Centrum Nowych Technologii
się najważniejsze trakty komunikacyjne Finlandii, z lotniska w Helsinkach do Jyväskylä można dojechać w ciągu 40 min.
W chwili obecnej park dysponuje powierzchnią około 50 tys. m2.
Park przez swoją specjalizację stał się wiodącym, głównym krajowym centrum rozwoju technologii teleinformatycznych. Przedsiębiorstwami wiodącymi są np. takie przedsiębiorstwa jak NOKIA. W latach
organizowania parku 1992–95 ponad 6% wszystkich nowych miejsc
pracy powstało w firmach, które przeszły inkubację w parku JSC.
W parku mają swe siedziby firmy działające w branży:
− teleinformatycznej,
− energetycznej,
− papierniczej,
− nanotechnologii (rys. 2.),
− ochrony środowiska.
Działalność parku oparta jest na przyjaznej polityce władz Finlandii, które co roku na finansowanie sektora „B+R” przeznaczają około 3% PKB (jeden z największych wskaźników w UE, przyrost środków wydawanych na badania w ostatnich latach wynosił co roku około
14%) . Warto zaznaczyć, że region Jyväskylä liczy 165 tys. mieszkańców a nakłady na sferę „B+R” wynosiły co roku około 180 mln. euro (w
2004r.) co daje 1107 euro na jednego mieszkańca.
W ramach uczelni funkcjonuje kilka centrów badawczych i jednostek prowadzących badania rozwojowe, funkcjonujących jako autonomiczne komórki organizacyjne uczelni np. Instytut Badań Edukacyjnych, Instytut Badawczy Technologii Informatycznych itp.
Finansowanie innowacji odbywa się głównie przez dofinansowanie projektów składanych przez firmy i uczelnie. Organizacyjnie park
wchodzi w skład fińskiej krajowej grupy Technopolis notowanej na
giełdzie. W ramach grupy Technopolis prowadzi działalność gospodarczą ponad 900 firm.
Strukturę Parku Jyväskyläp przedstawiono na rys. 3.
W parku okres inkubacji firm podzielono na następujące etapy:
− „odkrycie” – etap dochodzenia do pomysłu i ocena pomysłu,
− „pre–inkubacja” etap wykonywania badań rynkowych, zakończonych opracowaniem biznesplanu, otrzymaniem informacji
na temat możliwości finansowego wsparcia pomysłu,
Park usytuowany jest 13 km od centrum Malagi, w pobliżu kampusu uniwersyteckiego i lotniska. Na obrzeżach parku znajduje się lądowisko dla helikopterów oraz hotel. W parku funkcjonuje ponad 400 przedsiębiorstw (w tym firmy badawczo–rozwojowe stanowią 5%, szkoleniowe 5%, przedsiębiorstwa z branży informatycznej i telekomunikacyjnej
39%, medycznej i ochrony zdrowia 10%, biotechnologicznej 6%, ochrony środowiska 9%, handlowej 5%, przemysłu maszynowego, chemicznego, spożywczego, kosmetycznego 10%, pozostałe 11%.
Park funkcjonuje wg formuły spółki akcyjnej, strukturę organizacyjną spółki podano na rys. 4 [1, 2].
Park w Maladze ma strategiczne położenie komunikacyjne, połączenie z głównymi ośrodkami komunikacyjnymi Hiszpanii, połączenie
w niedalekiej przyszłości szybką koleją z Madrytem, port morski, lotnisko. W Maladze ma siedzibę Uniwersytet o 20 wydziałach i 40 tys.
studentów. Władze samorządowe stworzyły doskonałe warunki do
działalności proinnowacyjnej – stawka 0,15 Eu/m2 na miesiąc pokrywa koszt utrzymania powierzchni budynków.
W przedsiębiorstwach sektora B+R Andaluzji pracuje 19 tys. pracowników, co stanowi prawie 12% ogółu zatrudnionych w hiszpańskich
przedsiębiorstwach zaliczonych do B+R i 0,5 %
aktywnej populacji zawodowej samej Andaluzji,
większość z nich zatrudniona jest przez prywatne podmioty. W parku pracuje ok. 12.000 pracowników, do ich dyspozycji przygotowano zaplecze socjalne – restauracje, przedszkola itp.
Park w Maladze wypracował własny model
wspierania rozwoju przedsiębiorstw – rys. 5.
Preinkubacja rozpoczyna się od pomysłu biznesu, a kończy się na etapie zakładania
Rys. 3. Struktura Parku Technologiczny Jyväskylä
4
/
2 /2007 (5)
Przykłady funkcjonowania parków technologicznych w wybranych krajach UE
Rys. 4. Struktura organizacyjna PTA.
ją większe zapotrzebowanie na powierzchnię, w niestandardowym wyposażeniu park oferuje pomieszczenia w stanie „surowym”
które są dostosowane do
potrzeb zakładu.
Rys. 5. Model wspierania w PTA.
Ostatni – etap parceli to pomoc w otrzymaniu nieruchomości w postaci parceli na okres długoterminowy 75 lat
lub w alternatywnie w postaci możliwości zakupu.
Firmy działające w PTA mogą liczyć na bezzwrotne dotacje Ministerstwa Pracy i Rozwoju Technologicznego Andaluzji, nisko oprocentowane
pożyczki, granty inwestycyjne dla przedsiębiorstw prowadzących działalności B+R, finansowanie realizowane jest do 50 % wartości projektów.
W parku funkcjonują sieci współpracujących przedsiębiorstw, działają klastery firm. Park organizuje współpracę w ramach sieci współpracy na terenie kraju i w zakresie współpracy międzynarodowej.
działalności gospodarczej. Na terenie PTA funkcjonują dwa preinkubatory – na uczelni i Centrum Wspierania Przedsiębiorczości.
Etap inkubacji polega na wspieraniu firm i wdrażaniu innowacji,
ułatwieniu dostępu do nieruchomości i środków finansowych na wczesnym etapie rozwoju przedsiębiorstw. Działanie to polega ponadto na
analizie ryzyka, doradztwie i szkoleniach.
Etap gniazd polega na pomocy w umiejscowieniu w obiektach (gniazdach) w pełni wyposażonych w potrzebne media i infrastrukturę teletechniczną. W parku znajduje się kilka budynków dostosowanych do rodzaju działalności firmy. Etap kontenerów występuje w przypadku firm, które zgłasza-
Literatura
[1]. Materiały konferencyjne Agencja Rozwoju Regionalnego S. A.
w Bielsku–Białej. Bielsko–Biała, 2007.
[2]. Praca zb. pod red. Ginda St.: Inkubator Technologiczny. Polecane praktyki. Agencja Rozwoju Regionalnego S. A. w Bielsku–Białej. Bielsko–Biała, 2007.
[3]. www.malaga–business–park.com
[3]. www.pta.es
Rys. 6. Centrum Wspierania Przedsiębiorczości
Józef MATUSZEK, Aleksander MOCZAŁA
Podsumowanie pokonferencyjne
– wnioski z Międzynarodowej Konferencji: Rola inkubatorów technologicznych…
– tradycje przemysłowe i edukacyjne,
– umiejscowienie w mieście akademickiej wyższej uczelni – Akademii Techniczno–Humanistycznej (w skład której wchodzą wydziały o profilu technicznym, ośrodków badawczo–rozwojowych,
– uzyskanie przez miasto Bielsko–Biała statusu niekwestionowanej stolicy subregionu południowego województwa śląskiego,
– funkcjonowanie w regionie instytucji wsparcia biznesowego
– Agencji Rozwoju Regionalnego S. A., Inkubatora Przedsiębiorczości,
– powstawanie zalążków klasterów przemysłowych (np. Beskidzkiej Doliny Lotniczej),
Doświadczenia wynikające z funkcjonowania obu przykładowo
omówionych parków technologicznych w Hiszpanii i Finlandii powinny
być adoptowane i wykorzystane w warunkach polskiej gospodarki. Beskidzki Inkubator Technologiczny (BIT) jest jednym z pierwszych wybudowanych tego typu obiektów w kraju. W aktualnym etapie rozwoju gospodarczego Podbeskidzia BIT ma szansę spełnić założenia związane
z jego powstaniem, być podstawą przyszłego rozwoju regionu.
Do mocnych stron miasta Bielska–Białej i okolicznych miejscowości, należy:
– dogodne położenie komunikacyjne – rys. 1,
– duża liczba podmiotów gospodarczych,
2 / 2007 (5)
/
5
Podsumowanie pokonferencyjne
Kolejnym problemem mogącym być przyczyną spowolnienia rozwoju innowacyjności w BIT może być stan zarządzania szkołami wyższymi w naszym kraju. Działalność opisywanych parków technologicznych w Maladze i w Jyväskylä jest ściśle związana z prowadzonymi badaniami na uczelniach wyższych. Dotychczasowa działalność uczelni
w naszym kraju nie zawsze była ukierunkowana na współpracę z przemysłem. Proces transformacji uczelni wyższych będzie przebiegał
w dłuższym okresie czasu. Nastawienie się na współpracę z przemysłem jest naturalnym kierunkiem rozwoju każdej uczelni – przykładem
może tu być szansa współpracy z firmami lotniczymi regionu.
W niedalekiej przyszłości może się również pojawić problem konkurencyjnych parków technologicznych (inkubatorów) w woj. śląskim.
Wiele miast województwa ma ambicje tworzyć własne parki i inkubatory – może się pojawić możliwość „ucieczki” firm z jednego parku do drugiego. Dużo w tym względzie będzie zależeć od polityki władz samorządowych od ich działań wspierających rozwój regionu, umiejętności
współpracy samorządów miast i gmin całego regionu Podbeskidzia.
Od władz samorządowych, od stworzonych przez nie warunków,
od kadry zarządzającej inkubatorem, zależy określenie strategii rozwoju BIT – czy będzie to strategia „dostawy” tylko powierzchni czy
może strategia „popytu”, czyli wykorzystanie możliwości inkubatora do
wspierania firm innowacyjnych, ich pełnej integracji z otoczeniem, zapewnienie odpowiedniej infrastruktury (np. komunikacyjnej – lotniska
biznesowego, zapewnienie odpowiedniej jakości życia w regionie itd.).
Ustanowiony na dzień dzisiejszy plan rozwoju działalności BIT przedstawiono na rys. 2.
Rys. 1. Korzystne położenie Bielska–Białej.
– rozwój małej i średniej przedsiębiorczości (około 50% podmiotów gospodarczych w regionie to mikroprzedsiębiorstwa, 30%
firm stanowią małe firmy – liczące 10–50 osób),
– umiejscowienie w regionie zakładów światowych koncernów,
– rozwinięty system edukacji,
– wysoka kultura techniczna pracowników itd.
Głównym celem aktualnie realizowanych przez ARR projektów
związanych z działalnością BIT jest:
– utworzenie sieci współpracy pomiędzy: przedsiębiorcami
(MŚP), samorządami (JST), ośrodkami B+R a uczelniami wyższymi,
– utworzenie sieci promocji i transferu technologii pomiędzy
przedsiębiorstwami (MŚP) oraz ośrodkami B+R,
– organizowanie szkoleń i konferencji nt. możliwości uzyskania
środków z funduszy europejskich na lata 2007–2013, warsztatów z zakresu e–biznesu i nowych technologii dla MŚP, transferu technologii i promocji innowacji, audytów technologicznych dla przedsiębiorców,
– utworzenie bazy ofert technologicznych,
– utworzenie Ośrodka Doradztwa
Technologicznego i Rozwoju w BIT
(doradztwo prawne, marketingowe,
finansowe, konsultingowe),
– działanie na rzecz konsolidacji firm
poszczególnych branż i tworzenie sieci współpracy firm (np. klaster lotniczy, klaster samochodowy, ochrony środowiska, informatyczny) itd.
Do słabszych stron Podbeskidzia można zaliczyć:
– niski poziom współpracy między przedsiębiorstwami w zakresie wymiany informacji, postrzeganie innego zakładu jako konkurenta, rozproszenie działań,
– utrudniony dostęp do kapitału,
– przypadki stosowania przestarzałych technologii, przestarzałych narzędzi pracy,
– prowadzenie przez niewielką liczbę firm badań w obszarze
technologii (tylko około 15%), mała liczba firm posiada własne
biura projektowe.
Rys. 2. Plan rozwoju działalności BIT wg ARR w Bielsku–Białej.
6
/
prof. dr hab inż. Józef
MATUSZEK – Akademia
Techniczno–Humanistyczna,
Katedra Inżynierii Produkcji,
dr inż. Aleksander MOCZAŁA
– Katedra Inżynierii Produkcji,
Akademia Techniczno–Humanistyczna, Bielsko–Biała, 43–309,
ul. Willowa 2
2 /2007 (5)
Š. MEDVECKÝ, A. HRČEKOVÁ, M. GREGOR, J. BUDAY, P. MAČUŠ, S. HRČEK
APPLICATION OF NEW TECHNOLOGIES
AND APPROACH IN MECHANICAL DESIGN
Rapid prototyping, Reverse engineering, 3D scanning, 3D printing
1. INTRODUCTION
ket. To reach shorter development times the design steps needed to
be done simultaneously – concurrent engineering.
Another step in the design method was implementing tools which
allows parallel processing of the data by the various working groups.
This method brings significant time savings and is named concurrent
enginnering. Concurrent engineering allows the designer use all data
about the developed product created by different working groups in
time. New features designed by designer are automatically put into
the all relevant libraries about the product. It caused the immediate
processing of the data by each of the working group.
Topical concurrent engineering systems supports web activities
and therefore the product can be developed by worldwide distributed
working groups and the product changes from any group are automatically effecting the work of another working groups.
The main advantages of the concurrent engineering systems are:
The significant increase of the productivity in the manufacturing
can be seen in the last century. We can find the rise over 1000% in
the leading industry areas as automotive, food industry, machinery,
chemistry. The increase was caused by finding of new methods and
procedures in the manufacturing. On the other hand the area of product development was at least first 70 years of the century without
significant increase of productivity and efficiency.
In early eighties of the last century the leading companies at the
marked realised this contradiction and begun to pay attention to the
design process. The need for improving of design process and finding
of new procedures and methods for making design occurred. Leading
companies realised that their success is connected with the products
they are offering. The customers asked for reliable, solid and good
looking products. The development of such product with the classic
design procedures, methods and tools last too long and it had direct
influence to the competitivness of the product in the market.
Above mentioned facts brought necessity to find new technologies and approaches in design area with the aim to increase productivity in the design. The tools and methods for accelerating of design
process starts dynamic development after implementation of computer
technologies into the common level.
The revolution in this field depends on development at the area
of computer science and field of new technologies. CAD/CAE/CAM
systems became a standard tool in product development.
– shortening of the time period needed to the products introduction to the market,
– cost reduction for the design and product itself,
– product quality improve,
– parallel processing of the activities,
– tasks integration,
– better project management.
Current CAD/CAM/CAE tools allows user to prepare digital
3D model, Fig.1, and generate digital data for online transfer to the
production. The tools of concurrent engineering allows significantly reduce time necessary to design product and therefore the cost related
to the product design.
Department of design and machine elements is equipped with
the CAD/CAM/CAE systems Pro/Engineer and Catia (24 workplaces)
which allows the concurrent engineering approach. For the drawings
and due to the spread of AutoCAD product we are also equipped with
the basic products form AUTODESK (24 workplaces). For standard
CAE computation we use ANSYS and ADAMS (12 workplaces).
To support the local industry these workplaces serves as a training and presentation base not only for the students.
2. DEVELOPMENT OF THE DESIGN METHODS
The development of design methods was strictly influenced by
the development of the supporting technologies. The spreading of
the personal computer brought the possibilities to change traditional
design processes and methods. The design systems can be divided
into two main groups:
– 2D CAD systems – the systems brought the possibility to create technical drawings in electronical form. The simplification in
the drawings were implemented by using of libraries with the
standartised machine elements and nods.
– 3D CAD systems – these systems allows the designer to create
the 3D model. Technical drawings can be generated from the
3D model.
This division shows only the working place with the product
whether it is plane or space. Traditional design methods use step by
step approach in new product design. For general purposes products
such design last approximately two years from definition of design task
to end of the design process.
The demand was to shorten this period as much as it is possible.
The shortening of this period can bring not only direct savings in the
design but also indirect savings obtained by the advantage at the mar-
2 / 2007 (5)
Fig. 1. Design in CAD/CAM/CAE system
/
7
Aplication of new technologies and approach in mechanical design
Š. Medvecký, A. Hrčeková, M. Gregor, J. Buday, P. Mačuš, S. Hrček
Fig. 2. Various types
of virtual models
created by various
CAx systems
3. RAPID PROTOTYPING
–
–
–
–
–
Prototype is the first material visualisation of the designed product
in the design process. For next design process steps it is necessary
because it offers practical information about f.e. function, quality, production costs.
decrease of price,
fastening of manufacturing process of prototype,
increasing of prototype accuracy,
increase of manufacturing automation,
decreasing of failures.
The main areas for Rapid prototyping methods implementation are:
In the concurrent engineering systems together with the design data
the manufacturing data are generated. Related to this data the product
could be immediately produced on the standard CNC machines. The
CAD/CAM/CAE systems and tools gives us the tools for visualisation,
optimisation, manufacturing simulation for created 3D model, Fig.2.
The production of the prototype by the traditional methods and
tools offen consumes over 25% of the time needed for the deign of
the product and it can be several weeks or months. The complicated
products, especially in the plastic moulding, have to be checked as a
prototypes and the traditional methods for the prototyped effects to the
availability of the prototype. The prototype was not prepared when it
was needed for making of important decisions. The result was that the
decision done had to be corrected.
As a solution for fast making of prototypes was invention of Rapid
Prototyping methods.There are several rapid prototyping techniques based
on different additional material in the process of prototype creation:
– Stereolithography
– Solid Ground Selectives Lasersinterns
– Fused Deposition Modelling
– Laminated Object Manufacturing
– Direct Shell Production Casting
– Model Maker 3D Plotting
– Ballistic Particle Manufacturing
– Multi–Jet.
The development in the field of Rapid Prototyping methods and
systems is focused to:
– fast and non expencive manufacturing of models (Rapid Modelling),
– manufacturing of toolings (Rapid Tooling),
– Low volume production of spare parts (Rapid Manufacturing).
The implementation of Rapid Prototyping methods can reduce
30–70% of development time. Therefore the main industry areas are
automotive, electrotechnics, aviation, home appliances.
These methods allow designers to check the design in several
hours, Fig.3, from computer model creation directly at the prototype.
The principle of 3D printing is in adding of material layers until
the entire prototype is built. The advantage of such process is that
the complicated shape even with internal cavities can be done without
any additional operations. The Department of design and machine elements is equipped with Stratasys Dimension 3D printing device.
The production cycle for the prototype shown at the figures was
shorter than eight hours and the production costs are approximately
25 Euro per hour. This fact is important for the companies, because
when we compared only the costs for making prototypes by standard
methods to 3D printing we found that the costs for 3D printing are more
than 3–5 times lower than for standard manufacturing methods of the
prototypes.
Only simple corrections at the prototype have to be done to reach
the final shape, Fig.4.
The final prototype can be than made as a assembly from the
parts. Such prototype is fully operational and quite precise. The quality
of the prototype is given by the thickness of the layer. In our case it is
0,2mm which is suitable almost for all areas where manufacturing of
prototypes are needed and expected.
– production of the prototypes with improved mechanical characteristics,
– simplification of devices construction and operation,
4. REVERSE ENGINEERING
The other approach to the design is a reverse engineering.
This method allows adapt existing shape of part to the new function or new demands of the customer. This method can be used also
for preparation of special tools in manufacturing to ensure excellent
ergonomy.
The initial task in the reverse engineering is to scan
the object which can be later
processed.
Fig. 4. Prototype after 3D
printing
Fig. 3. Manufacturing of prototype designed in CAD/CAM/CAE
system in 3D printer
8
/
2 /2007 (5)
Š. Medvecký, A. Hrčeková, M. Gregor, J. Buday, P. Mačuš, S. Hrček
Aplication of new technologies and approach in mechanical design
The contribution presents some results
of the laboratory of Rapid prototyping and
Reverse engineering at Department of Design
and Machine Elements at University of Zilina.
The purpose of this laboratory is to bring
the most topic design methods and tools to
education and research. The important goal
of these laboratories is to present methods of
Rapid prototyping and Reverse engineering to
the partners from industry.
Fig. 5. Reverse engineering – 3 D scanning of the gearbox
References:
For this purposes the 3D scanners can be used. The object is
scanned by 3D scanner. Scanned object is then processed in the computer and data are transformed into the CAD/CAE/CAM system where
we can work with the object as with standard file.
Our department is equipped with 3D scanner Minolta Vivid 700
with SW for data interpolation into the CAD/CAM/CAE system.
The interesting applications were done for industry in scanning of
unique machine parts and preparation of manufacturing documentation for new spare parts. Durign the scanning even machine element
deformations can be seen.
1. Gregor, M. a kol.: Research of possible utilization of Digital
Factory in the Slovak industry, University of Žilina. Research project
No.: AV 4/0021/05, in Slovak.
2. Mačuš, P., Kohár, R.: Deformation measuring of the steel
construction by 3D scanning. In: 1st International Conference Rapid
Production 2004, Innovation–Knowledge–Industry, Wroclaw, 29. September – 1. oktober 2004. ISSN 0867–7778.
3. Pavlásek, P., Medvecký, Š., Peter Mačuš, P.: Sophiscated
biometrical systems : product technology, design and performance in
dental medicine. In: Trends in biomedical engineering. Conference proceedings: September 7–9, 2005, University of Žilina, Slovak republic.
5. APPLICATIONS OF REVERSE ENGINEERING
AND RAPID PROTOTYPING IN DESIGN
OF THE MECHANICAL PARTS
prof. Ing. Štefan MEDVECKÝ, PhD. University of Žilina,
Department of Design and Machine Elements, Universitna 1,
Žilina, Slovak Republic, +421 41 525132900, +421 41 5253007,
e–mail: [email protected]
The main task of Department of Design and Machine Elements at
University of Zilina is to follow recent trends and present these trends
to the education and research.
Š. MEDVECKÝ, A. HRČEKOVÁ, M. GREGOR, J. BUDAY
VIRTUAL REALITY AS A MEANING
FOR INNOVATIVE ENGINEERING
Keywords: Virtual reality, Technical systems, Innovation, Design
Operative – tasks integration, parallel jobs execution. Better connection among design and manufacturing.
1. INTRODUCTION
The first visualisation of the designed product is prototype. The
creation of prototype is necessary, because it offers practical information about the product as the product function, quality, and production
costs for designed product.
The creation of prototype by conventional methods is time consuming and very expensive. It often lasts more than 25% of entire design
time and it could last even several months. It causes that prototype is
often not available when is needed to verify the suitability of design solutions. The other significant point is costs for prototype manufacturing.
These cost can reach up to 30% of total costs budgeted for design
The development of new technologies is nowadays extremely
fast. This fact is caused by massive implementation of computers
and electronics to various fields of human activities. The way how the
decrease time needed for the production and the production costs in
prototype manufacturing is virtual product development.
Virtual product development represents the way how to design
product as a unit, not as a system of elements. With computer all elements are modelled and then the elements are transformed to the model, where all characteristics can be tested. Virtual product development
is process of design and product testing in digital environment, fig.2.
The sufficient flexibility of the product manufacturer and developer to the market demands as well as the finding of optimal size of
business enterprise can guarantee the success in competitive environment. Continuously rising demands to the products quality and to the
production management leads to the significant changes in the area of
products design and development and also in the area of production
processes design. The products with higher added value are expected
to be design in shorter design period. The element parts of the design
process are nowadays overlapping and lead to the concurrent engineering methods, fig.1.
Concurrent engineering represents topical form of design process
where together with the product design also the manufacturing process for the product is designed. It is typical for concurrent engineering
that in the same time with the technical documentation (model) the
manufacturing documentation (production machines, manufacturing
process) is created.
The main advantages of this approach are:
Strategic – shortening of the design process and faster introduction
of the product to the market, reduction of costs, increasing of quality.
2 / 2007 (5)
/
9
Virtual reality as a meaning for innovative engineering
Š. Medvecký, A. Hrčeková, M. Gregor, J. Buday
Fig.3 Immersive
VR system
Workbanch
information from the CAD/CAE/CAM systems for displaying of the surfaces and textures. The transfers of data back to the CAD/CAE/CAM
system from the VR system are practically possible but the data are for
the CAD/CAE/CAM system unusable. It is caused by the structure of
data in VR system where also kinetic information is involved and that
information is for CAD/CAE/CAM systems unusable.
The problem is also the way of interaction man – machine. There is no
optimal meaning how to use virtual objects in virtual world defined. The virtual reality application is varying in the input and output of the data from it.
There are four basic virtual reality systems types:
a) VR systems for personal computer.
Standard display is used for displaying of 3D virtual space. 3D
effect is reached by use of special glasses. Mouse movement can
change position in virtual space. The disadvantage of this VR system
is that the feeling of the movement in the space is too rough.
Fig.1. Concurrent engineering – design process
b) Immersive VR systems
The main feature of these VR systems is use of the displaying
unit directly at the head of the user. Displaying devices can be special
glasses or helmets which are able to display 3D space. For moving
and manipulation with the objects in the 3D space are used special
data gloves, Fig.3.
Virtual model
of sport shoe
Model of part of the shoe created by
rapid prototyping technology
c) VR systems spreading reality.
The real world as real surroundings of the user or distance place
projection can be seen in such systems. In such space are then virtual
object placed.
d) Computer assisted virtual environments – CAVE.
Final visualisation
of the sport shoe model
This VR system is represented by rooms equipped with several
projection surfaces. By use of the special glasses by the persons inside
these rooms the illusion of 3D space is reached. The strong advantage
of such systems is that the user can see parts of his body and therefore
his feeling in such space is very comfortable. Due to the different philosophy the communication among the persons inside rooms is possible.
Fig.2 Virtual model of sport shoe
One of the most significant phenomena of this rapid development is
virtual reality. In the general meaning virtual reality is an interactive computer system capable to create an illusion of abstract synthesised space
in real time. It is a simulation of man – computer tight connection.
The main reasons for limited applications of virtual reality technologies are the price of systems, insufficient user friendliness of the
systems and problems with graphical interpretation.
In present time the main areas where the virtual prototyping and
virtual design are used are automotive and aviation industry.
3. LEVELS OF VIRTUAL REALITY SYSTEMS
It is important to mention what has to be involved to the field of virtual reality. Except the obvious levels for dividing of virtual reality systems
the other areas should be mentioned – telerobotics, telepresentations.
According to the technical meanings needful for creating of virtual
reality systems these can be divided into following levels:
– incoming level of VR systems,
– basic (low) level of VR systems,
– intermediate level of VR systems,
– immersive (total) VR systems,
– systems with spread reality,
– computer assisted virtual environments.
The division to different levels of the VR systems is directly connected with the definition of the basic VR systems and depends on
technical level of different VR systems.
2. BASIC TYPES OF VIRTUAL REALITY SYSTEMS
The most of up–to–date systems are transferring data only one
way – from CAD/CAE/CAM system to VR system. This is the important technical limitation of the VR systems. Due to the large amount of
data during the real time processing VR systems use only part of the
10
/
2 /2007 (5)
Š. Medvecký, A. Hrčeková, M. Gregor, J. Buday
Virtual reality as a meaning for innovative engineering
4. SUBSYSTEMS OF VR SYSTEMS
The subsystems of VR systems are split according the human
senses to which the subsystems of VR are effecting, Fig.4.
The man is receiving surroundings mostly by visual senses (80%
of all perceptions) and therefore the visual senses stands in the top
position in VR systems development. For visual interpretation two
basic principles are used:
a) Static display – the displaying to the high definition static
surfaces around the observer is applied.
b) Dynamic display – the displaying unit is able to move together with the observer.
The other sense are also important and the various methods and
meaning for implementation of senses are developed and to be developed. VR system with the subsystems is therefore executive units and
the VR objects are definition units.
Based on this fact the virtual world is or synthesised or generated.
The problem is also to description of the virtual world. The basic language for VR creation is VRML (Virtual Reality Modelling Language).
5. VR SYSTEMS AND THEIR APPLICATIONS
IN INNOVATIVE ENGINEERING
Fig.5 Creation of virtual model by 3D scanning
The CAD/CAM/CAE systems, industrial robots programming and
flexible production systems design and architecture are the most important fields of recent applications of virtual reality. VR are logical expansion of systems for computer aided design and modelling for the visualisation in real time – from product specification, technical documentation
preparation, ergonomically analysis to production processes control.
The product design from the vague specification of the customer till
the final model interpretation to the customer in several hours is a reality
even the customer and designer are at same time in different places.
The following points seem to be the most valuable outputs from
VR systems:
– computations visualisations,
– virtual prototyping.
The most important institution dealing with the area of virtual
reality is Fraunhofer institute in Germany. The Mowib system was developed in this institute to help the production lines developer to manipulate with the line segments in the virtual space to tune the process.
It is possible to virtually manipulate with the machines in the production
and immediately see the changes in the production line.
The other application from this institute is application for assembly planning. This system is dedicated to automotive industry and real
verification of the suitability of the assembly can be watched there.
For the design of the product in the virtual reality the main stress
has to be put to the creation of export format VRML (Virtual Reality
Modelling Language) for CAD/CAM/CAE systems. Such interface can
guarantee good communication between CAD/CAM/CAE systems
and VR systems.
6. CONCLUSIONS
The development and use of VR systems is rapidly expanding.
It is important task for competitiveness in central and Eastern Europe
countries companies and education facilities to speed up the process
of modernisation of design methods. The topical task is to follow the
VPD (Virtual Product Development) methods.
The limitation in spreading of VR systems exists in the price of
these systems. Our experience with industry shows, that management
in the companies does not understand haw can VR systems improve
processes in their companies.
Therefore it is important to show the possibilities of VR systems
and VPD at the special institutions as universities. Specially prepared
laboratories equipped with the VR systems can immediately show the
advantage of such systems to the design of innovative products.
Innovative products can be developed only with high–tech devices and processes as was mentioned in this paper.
VR systems can solve even problems with tuning of production
process or assembly process.
References:
1. Gregor, M. a kol.: Research of possible utilization of Digital Factory in the
Slovak industry, University of Žilina. Research project No.: AV 4/0021/05, in Slovak.
2. Gregor, M. a kol.: Virtual reality technology as a support for competitivenes and productivity improvement. University of Žilina. Research project No.:
APVV–20–026304, in Slovak.
3. Gregor, M., Medvecký, Š.: Virtual Reality, Reverse Engineering in Design
of manufacturing systems. . In.: Produktivita, No. 4/2005. ISSN 1335–5961. pp.
2–4, in Slovak.
4. Gregor, M., Medvecký, Š., Mičieta, B. High Tech supporting competitiveness
and productivity in Slovakia I. In.: Produktivita No. 5/2003 pp 18–20, in Slovak.
prof. Ing. Štefan Medvecký, PhD. University of Žilina, Department of Design and Machine Elements, Universitna 1, Žilina,
Slovak Republic, +421 41 525132900, +421 41 5253007, e–mail:
[email protected]
Fig.4. Subsystems
of VR system
2 / 2007 (5)
/
11
Miloš BUGAN, Milan BOTKA, Dariusz PLINTA
Efektywne szkolenie jako podstawa wdrożenia
Lean Manufacturing
O możliwościach poprawy produktywności i tworzeniu warunków do
skutecznego konkurowania traktuje wiele publikacji. Jest to jeden z ważniejszych tematów poruszanych na sympozjach, konferencjach i warsztatach z zakresu inżynierii produkcji. Wydawać by się mogło, że wzrost
produktywności nie jest już problemem. Jednak rzeczywistość jest inna.
Brakuje jasno sprecyzowanego podejścia do wdrażania usprawnień.
Podejścia, które nie tylko poprawi obecną sytuację firmy, ale również
w przyszłości w sposób trwały i ciągły będzie ją dalej poprawiało.
że przedsiębiorstwo staje się coraz bardziej konkurencyjne. Ta definicja wywodzi się z systemów JiT. Lean Manufacturing bardziej ją
precyzuje oraz daje nam narzędzia dzięki którym można precyzyjnie
określić kiedy należy podejmować działania, kiedy jaki produkt lub
grupę produktów wytwarzać aby właściwie spełniać cele firmy.
Z tego punktu widzenia wdrożenie Lean Manufacturing może
być realizowane w następujących krokach:
– poznanie wymagań klientów – ciekawostką jest to, że większość firm jest w stanie wymienić głównych odbiorców, ale
trudniej jest określić ich rzeczywiste wymagania i stopień ich
spełnienia. Przykład: czy klienci naszej firmy chcą 100% kontroli – co zwiększy koszty wyprodukowania, ale zapewni spełnienie wymagań jakościowych w 100%?
– stworzenie płynnego systemu produkcyjnego – na podstawie
wiedzy o wymaganiach klienta należy stworzyć taki system, który w sposób płynny będzie dostarczał klientowi takie ilości produktów na które zgłosił on zapotrzebowanie. Wiele firm ma problemy ze zbyt szerokim asortymentem, krótkimi seriami produkcyjnymi oraz z planowaniem produkcji. Firmy stają przed dylematem: czy płynnie dostarczać wyroby klientowi co wymaga
utrzymania dużych zapasów i częstych zmian w harmonogramie produkcji, czy tworzyć taki system produkcyjny, który w sposób płynny będzie wytwarzał wyroby co może powodować duże
wahania wielkości zapasów. W każdym wypadku zawsze istnieje możliwość stworzenia systemu ciągłego z płynnie realizowanym procesem, nawet w warunkach produkcji małoseryjnej.
– stworzenie „ssącego“ systemu przepływu materiałów – jeżeli
udało się stworzyć system produkcyjny, który będzie w stanie
płynnie realizować wymagania klientów, to kolejnym krokiem
będzie stworzenie systemu uzupełniania zapasów surowców,
półfabrykatów jak i systemu dostarczania wyrobów gotowych
do klientów. Stworzenie systemu ssącego nie dotyczy tylko
powiązania między klientem i naszą firmą, ale całego kompleksowego systemu logistycznego, który obejmuje wszystkie
procesy wewnętrzne, zaopatrzenie i dystrybucję tworząc łańcuch logistyczny firmy.
– ciągła eliminacja strat – usprawnianie może być realizowane
w sposób ciągły bez końca. Celem tych usprawnień może być
na przykład utworzenie efektywnej administracji, osiągnięcie
jednakowej wydajności na wszystkich zmianach, wyeliminowanie braków, itp.
1. WPROWADZENIE
Już w latach 90 modne stało się tak zwane „odchudzanie firm“.
W wielu przypadkach odchudzanie firm oznaczało zwolnienia pracowników różnych wydziałów co miało zapewnić większą przejrzystość realizowanych procesów, a następnie zwiększenie produktywności i obniżenie kosztów. Często jednak odchudzanie powodowało nadmierne obciążenie pozostałych pracowników i dawało tylko krótkotrwałe korzyści.
Brak trwałych efektów wymusił poszukiwania innych dróg poprawy
wskaźników funkcjonowania firm. Pojawiły się normy ISO, modne stało się wdrażanie TPM, systemu Kanban, wdrażanie drogich systemów
informatycznych oraz wielu innych metod i narzędzi. Ich wdrażanie dawało różne efekty – kończyło się większym lub mniejszym sukcesem,
a czasami nawet porażką.
W tym okresie pojawiło się również nowe podejście do zmian
wskaźników oraz usprawnień w procesie produkcyjnym nazywane jako
Lean Manufacturing, które tłumaczone jest jako odchudzanie przedsiębiorstw. To odchudzanie cechuje się całkowicie innym podejściem do
procesu produkcyjnego niż przedstawionych wyżej metod.
2. LEAN MANUFACTURING
Odchudzona produkcja dzięki stworzeniu nowej struktury procesu
i zorientowaniu na „dodaną wartość z punktu widzenia wymagań klienta“ sprawia, że „strumień wartości“ radykalnie eliminuje występujące
w produkcji problemy, na przykład:
– problemy z jakością,
– bariery organizacyjne,
– złą komunikację między wydziałami,
– zbyt duże zapasy,
– problemy z podziałem pracy nie tylko w produkcji, ale również
w administracji,
– mało elastyczne wytwarzanie i problemy z dostarczeniem
w terminie i zgodnych z wymaganiami produktów lub usług,
– zbyt duże koszty, itp.
Z powyższego wynika, że kierownictwo wdrażające Lean Manufacturing musi się zastanowić nad tym:
Eliminowanie wymienionych problemów jest możliwe do osiągnięcia przez koncentrowanie się tylko na wytwarzaniu tego co jest potrzebne w danym momencie, w wymaganej ilości i jakości, w ustalonych terminach – nie wcześniej ani później, oraz w ustalonej cenie co sprawia,
12
– jak pracują ludzie,
– jakie jest ich zaangażowanie,
– jakie posiadają maszyny i jaki jest ich stan oraz obciążenie,
– jak usprawnić cały system produkcyjny.
/
2 /2007 (5)
Miloš Bugan, Milan Botka, Dariusz Plinta
Efektywne szkolenie jako podstawa wdrożenia Lean Manufacturing
facturing wysyłając wybranego pracownika na szkolenie liderów wdrożeń Lean Manufacturing, a ten po powrocie ma za zadanie wyszkolenie pozostałych pracowników. To często jednak nie wystarcza, tak
samo nie wystarczy tylko opisanie wszystkich technik usprawniania
stanowisk. Nie wystarczy poznanie metod i narzędzi odchudzania produkcji, trzeba umieć je wybrać i zastosować. Również wśród technik
i narzędzi można znaleźć dowody na to, że niektóre narzędzia i metody powinny być wdrażane wcześniej od innych. Gdy organizacja zastosuje i dobrze opanuje jedną metodę, to później będzie łatwiej zastosować kolejną, a uzyskane wyniki będą również lepsze.
Wstępnym działaniem, które jest niezbędne do pomyślnego
wprowadzenia zmian, jest stworzenie właściwego środowiska. Otoczenie odchudzonej produkcji wymaga odmiennego stylu zarządzania, sposobu myślenia, stylu kierowania i mierzenia wydajności, odpowiedniej struktury organizacyjnej. Wiąże się to z kształtowaniem nowego środowiska, które odbiega od tradycyjnych rozwiązań występujących w wielu jeszcze przedsiębiorstwach.
W odchudzonej produkcji można wyróżnić takie elementy, które z indywidualnego punktu widzenia pracowników nie mają znaczenia i dlatego wymagany jest odmienny styl kierowania. Jako przykład
można przytoczyć to, że trudno jest wyjaśnić kierowcy pojazdu z podnośnikiem widłowym, dlaczego ma zaplanować przejazdy tak aby
przywoził osiem razy po jednej skrzynce podczas zmiany, a nie jednej palety za całą zmianę. Z jego punktu widzenia jest to bezsensowne działanie, które wymaga większej ilości pracy, w czym ma rację. Na
pewno nie będzie chciał zrozumieć naszej racji i nie będzie próbował
zaakceptować faktu, że po wprowadzeniu takiego systemu pracy zaoszczędzimy powierzchnię na wydziale produkcyjnym, zmniejszymy
wielkość produkcji w toku, poprawimy wskaźniki produkcyjne, poprawimy przepływ informacji, itd. Jego bezpośredni przełożeni rozumieją
korzyści takiego rozwiązania, ale jemu samemu jest trudniej to zrozumieć. Wdrożenie Lean Manufacturing będzie dla niego oznaczało jedynie dodanie dodatkowej i niepotrzebnej pracy.
4. SZKOLENIA PRACOWNIKÓW
Aby zapewnić skuteczność procesu zdobywania wiedzy szkolenia powinny przybierać różne formy. Mogą one być realizowane na
przykład w pomieszczeniach szkoleniowych w zakładach pracy, na
stanowiskach pracy lub na zewnątrz zakładu w ośrodkach szkoleniowych. Szkolenia przeważnie obejmują zarówno część teoretyczną jak
i praktyczne przykłady, aby uczestnicy szkolenia umieli zastosować
i kontrolować wdrażanie poznanych metod i narzędzi w swoim miejscu pracy. Wszystkie działania podejmowane podczas szkoleń powinny bazować na kombinacji teorii, doświadczenia i praktycznej wiedzy bezpośrednio z produkcji oraz własnych doświadczeń z realizacji
wdrożeń projektów odchudzania produkcji. Wiadomo jednak, że w ramach takich szkoleń mogą wystąpić różne odstępstwa od standardu
szkolenia i jego zakresu, a wynika to przede wszystkim z ograniczeń
czasowych. Głównym celem powinno być opracowanie nowych rozwiązań usprawniających realizowane procesy oraz określenie możliwych do osiągnięcia wyników.
Każdy temat oferowanych szkoleń może być realizowany w ciągu kilku warsztatów, skierowanych dla osób o różnym zaawansowaniu, od początkujących do zaawansowanych. Takie treningi powinny
być zsynchronizowane oraz powinny przebiegać we właściwej kolejności. Szkoleni pracownicy powinni przejść wszystkie etapy szkolenia. Mogą oni przejść do kolejnego etapu, dopiero wtedy gdy pomyślnie zaliczą wcześniejsze szkolenie (trening, poziom) czyli wykażą się
posiadaniem pożądanej wiedzy i umiejętności. Można to sprawdzić
w różny sposób, na przykład przez ocenę projektów realizowanych
przez uczestników szkolenia.
3. WDRAŻANIE NOWYCH ROZWIĄZAŃ
Wiele firm angażuje się w wdrażanie odchudzonej produkcji bez
wcześniejszego szczegółowego poznania realizowanych w niej procesów, co jest niezbędne do opracowania realnego planu implementacji
nowych rozwiązań. Należy pamiętać o tym, że faza wdrożenia odchudzonej produkcji angażuje 30% wszystkich działań podejmowanych
przez kierownictwo. Pozostałe 70% obejmuje dalsze utrzymywanie
i usprawnianie procesów, o czym wiele firm często zapomina.
Kiedy kierownictwo firmy podejmie decyzję o wdrożeniu odchudzonej produkcji, to pierwszym krokiem powinno być znalezienie odpowiednich środków, które umożliwią realizację dalszych działań. Najczęściej chodzi o środki finansowe, z których zostaną pokryte koszty
szkoleń oraz zakupy i modernizacja środków produkcji. Środki określone na wstępie często nie wystarczają na
dalsze etapy projektu, a w tym na utrzymanie
nowych procesów, sprawdzenie osiągniętych
wyników, wprowadzanie korekt, monitorowanie usprawnionych procesów, a w szczególności utrzymanie wprowadzonych zmian.
Każda organizacja, która podejmie decyzję o wdrożeniu odchudzonej produkcji
powinna sobie uświadomić, że wchodzi na
nową drogę. A gdy już na niej jest to może
tu znaleźć wiele rzeczy, które już zna ale
również jest tu wiele nowych i nieznanych
rozwiązań. Sukces zależy od tego, w jakim
stopniu organizacja będzie umiała wykorzystać to, co już wie oraz w jakim zakresie będzie umiała wykorzystać nową wiedzę na temat odchudzania produkcji. Będzie przede
wszystkim potrzebny czas do tego, aby zaabsorbować nowe rozwiązania i nauczyć się
korzystać z nowych technik, aby efektywnie
je wykorzystywać.
Równolegle z implementacją odchudzonej produkcji ważnym zadaniem zespołów
wdrażających jest zdobywanie wiedzy z zakresy usprawniania produkcji. Wiele organiRys. Różne formy szkolenia w ramach wdrażania Lean manufacturing – gry symulacyjne,
zacji zdobywa wiedzę na temat Lean Manuwarsztaty, treningi na stanowiskach pracy itp.
2 / 2007 (5)
/
13
Efektywne szkolenie jako podstawa wdrożenia Lean Manufacturing
Miloš Bugan, Milan Botka, Dariusz Plinta
celów firmy zgodnych z filozofią Lean, aż po aplikację konkretnych
rozwiązań na stanowiskach pracy. Realizowane szkolenia obejmują
nie tylko wybrane obszary przemysłu motoryzacyjnego i elektrotechnicznego, ale również wiele innych gałęzi przemysłu. Jako przykład
mogą świadczyć niżej wymienione tematy zrealizowanych szkoleń:
5. PODSUMOWANIE
Płynna realizacja produkcji jest podstawowym celem odchudzania produkcji. Jest to miejsce, w którym cała wiedza o odchudzonej produkcji, metodyka, narzędzia i proces, są wdrażane, testowane i sprawdzane, gdzie następuje obniżanie kosztów, poprawa jakości, wydajności i efektywności. Dla wielu przedsiębiorstw „płynność“
oznacza tylko projekt sprawnego rozmieszczenia stanowisk, stworzenie harmonogramu pracy na linii produkcyjnej oraz wyeliminowanie
strat na stanowiskach pracy. Jednak pojęcie produkcja ciągła może
oznaczać jeszcze coś innego. Oznacza również obserwację procesu
zmian strumienia wartości, który obejmuje cały przepływ materiałów
– od surowców i półfabrykatów do gotowego wyrobu. Oznacza przede
wszystkim orientację na przebieg produkcji, wymagania dotyczące siły
roboczej, wykorzystania środków produkcji oraz orientację na metodykę wytwarzania.
Podsumowując, można stwierdzić, że bez właściwego przygotowania kadry – przeszkolenia pracowników – nie jest możliwe osiągnięcie spodziewanych korzyści jakie może dać wdrożenie Lean Manufacturing.
– lean production w małych i średnich przedsiębiorstwach – zasady implementacji elementów Lean w warunkach produkcji
szerokiego asortymentu w małych seriach,
– lean w biurze – wdrożenie rozwiązań lean w procesach administracyjnych – od mapowania do usprawnień,
– lean w logistyce – zaopatrzenie stanowisk i zarządzanie zapasami w procesie produkcyjnym,
– supply chain management – zarządzanie łańcuchem dostaw.
SLCP wspiera przedsiębiorstwa w wdrażaniu koncepcji Lean Manufacturing nie tylko w formie konsultacji i szkoleń oraz tworzeniem
programów doskonalenia z punktu widzenia wymagań klienta, ale
również bezpośrednio wspierając realizowane projekty, wymieniając
doświadczenia w ramach spotkań liderów odpowiedzialnych za wdrażanie Lean Manufacturing, publikacjami z danych obszarów oraz leasingiem pracowników będących specjalistami w danej dziedzinie.
SLCP – Slovenské Centrum Produktivity w zakresie Lean Manufacturing zajmuje się nie tylko nowymi trendami w obszarze wykorzystywanych narzędzi i technik odchudzania produkcji, ale również koncentruje się na kompleksowe tworzenie nowoczesnej organizacji określanej mianem „Lean“. Wspiera wszystkie działania od definiowania
Ing. Miloš Bugan, Ing. Milan Botka – SCLP Consulting, Internátna 18, 010 08 Żylina, Słowacja, [email protected], [email protected]
dr inż. Dariusz Plinta – ATH Bielsko–Biała, Willowa 2 43–309
Bielsko–Biała, [email protected]
Józef MATUSZEK
Miejsce uczelni wyższych
w systemie innowacji i transferu technologii
1. ZMIANY W SYSTEMIE EDUKACJI
W OSTATNICH LATACH
Równocześnie rozwój sfery usług, globalna działalność dużych
korporacji przemysłowych, które lokowały swe firmy w naszym kraju
spowodowały zwiększenie zatrudnienia absolwentów szkół wyższych.
Szczególnie chętnie podpisywano umowy z młodymi ludźmi ogólnie
wykształconymi nie skażonymi poprzednim stylem zarządzania, których łatwo przy niewielkich kosztach można było przyuczyć do nowych zadań w przedsiębiorstwach realizujących swe cele w nowych
warunkach.
Przekształcenia w krajowej gospodarce spowodowały zanik produkcji rodzimych konstrukcji wyrobów na rzecz produktów projektowanych poza granicami naszego kraju, w centrach rozwojowych dużych
korporacji. Taki stan rzeczy spowodował spadek zapotrzebowania na
absolwentów tradycyjnych kierunków studiów – konstruktorów i technologów a wzrost zapotrzebowania na specjalistów od zarządzania,
bankowości i finansów, stosunków międzynarodowych, socjologii czy
filologii zwłaszcza angielskiej.
Nowoczesne zakłady zatrudniając młode kadry zwracały uwagę
na znajomość języków obcych, kreatywność, gotowość podporządkowania się procedurom podnoszenia kwalifikacji w miarę dokonującego
się postępu technicznego w danej wąskiej dziedzinie wiedzy już w ramach zatrudnienia w firmie. Zmiany te spowodowały spotęgowanie
opisywanego wcześniej zjawiska rosnącego bezrobocia wśród młodzieży o wykształceniu zawodowym i średnim. Następstwem takiego
stanu rzeczy były dokonane zmiany w systemie oświaty. Rozpoczęto likwidację przyzakładowych szkół zawodowych, zaczęto likwidować
Lata 90–te ubiegłego wieku to okres burzliwych przemian gospodarczych. Rozwój gospodarki rynkowej spowodował zmiany w strukturze zatrudnienia. Powstanie i rozwój nowych podmiotów gospodarczych, wymusiło dokonanie zmian w już istniejących przedsiębiorstwach. Nastąpił napływ obcego kapitału. Nowe zasady funkcjonowania rynku spowodowały przewartościowanie wymogów co do kwalifikacji zatrudnionych i przyjmowanych do pracy pracowników. Zmiany
systemu zarządzania, nacisk na obniżenie kosztów, zmiany w strukturze własnościowej, pojawienie się nowych technologii, spowodowały zmniejszenie stanów zatrudnienia w dotychczas funkcjonujących instytucjach i podmiotach gospodarczych.
Rozwój nowych firm w nowej gospodarce był związany z przepływem wykwalifikowanej siły roboczej z zakładów wolno restrukturyzowanych, zwłaszcza dużych mających dobrze wykształconą (najczęściej we własnych przyzakładowych szkołach zawodowych) i doświadczoną kadrę. Przepływ kadr do nowych firm, drapieżnie funkcjonujących na rynku, został spotęgowany coraz trudniejszą sytuacją
ekonomiczną przedsiębiorstw nie nadążających za zmianami, charakteryzujących się ponadto w poprzednim systemie znacznym przerostem zatrudnienia. Sytuacja ta spowodowała zmniejszenie zapotrzebowania na absolwentów szkół zawodowych i średnich szkół technicznych. Pojawiło się zjawisko bezrobocia wśród młodzieży kończącej tego typu szkoły.
14
/
2 /2007 (5)
Józef Matuszek
Miejsce uczelni wyższych w systemie innowacji i transferu technologii
łu Organizacji i Zarządzania. W Bielsku– Białej powstał Oddział tego
Wydziału. Lata 90–te charakteryzowały się chęcią studiowania kandydatów na kierunki studiów z mniejszym udziałem tradycyjnych przedmiotów technicznych, chęcią studiowania treści związanych przedmiotami ekonomicznymi i humanistycznymi. Początek lat 90–tych to początek regresu przyjęć studentów na kierunki techniczne.
Wzrost liczby studentów, związany z nim rozwój kadry powodował coraz większą trudność logistyczną związaną z uczestnictwem
pracowników Filii w posiedzeniach Senatu i odpowiednich Rad Wydziałów Politechniki Łódzkiej w Łodzi. Szybki rozwój ośrodka akademickiego na Podbeskidziu spowodował że w końcu Filia Politechniki Łódzkiej w Bielsku– Białej stała się największą Filią wyższej uczelni w Polsce. Filia w Bielsku– Białej w roku 2000 stanowiła 1/10 cześć Politechniki Łódzkiej. Koniec lat 90–tych był okresem
podjęcia pierwszych rozmów nad powołaniem w Bielsku– Białej samodzielnej uczelni.
Napór młodzieży do studiowania na ekonomicznych i humanistycznych kierunkach studiów stał się podstawą koncepcji budowy
uczelni wielokierunkowej o profilu techniczno – humanistyczno – społecznym. Utworzenie nowej państwowej wyższej uczelni wymagało
podjęcia stosownej uchwały sejmowej. Przedsięwzięcie zakończyło
się sukcesem, Sejm RP w dniu 19.07.2001r. przegłosował a Senat RP
z datą 10.08 2001r. zatwierdził ustawę o utworzeniu Akademii Techniczno– Humanistycznej w Bielsku– Białej.
Powstała uczelnia wielokierunkowa. Wielką pomoc w tym zakresie udzielił środowisku bielskiemu Senat Politechniki Łódzkiej robiąc
wszystko aby wykorzystując swoją samodzielność w podejmowaniu
uchwał pomóc nowej uczelni w Bielsku– Białej w tworzeniu nowych
kierunków studiów i wydziałów (uchwały Senatu Politechniki Łódzkiej
jako dużej akademickiej uczelni nie wymagały zatwierdzenia przez Ministerstwo, nowo utworzona ATH za każdym razem taką zgodę musiałyby uzyskać) . Obok już istniejących Wydziału Budowy Maszyn i Informatyki i Wydziału Inżynierii Włókienniczej i Ochrony Środowiska utworzono w ten sposób Wydział Zarządzania i Informatyki i Wydział Humanistyczno– Społeczny.
Jednym z założeń związanych z utworzeniem Akademii Techniczno–Humanistycznej narzuconym przez ówczesne Ministerstwo
Edukacji Narodowej było nie zwiększanie kosztów funkcjonowania
wcześniej funkcjonującej Filii. Taki stan rzeczy spowodował na wstępie powstanie dużych trudności finansowych w funkcjonowaniu uczelni na samym starcie. Powstanie nowych wydziałów wymagało pozyskania nowych pomieszczeń.
Najważniejszym zagadnieniem w czasie pierwszych lat funkcjonowania ATH było rozwiązanie podstawowych problemów jej funkcjonowania związanych z:
doskonale funkcjonujące dotychczas technika. Nastąpił rozwój szkół
ogólnokształcących mających przygotować młodzież do przyszłych
studiów. Powstało wiele szkół wyższych, gwałtownie wzrosła liczba
studentów. Wraz z rozwojem wyższych uczelni zwiększyła się podaż
na rynku pracy młodych ludzi z dyplomami w ręku, zmniejszyło się zapotrzebowanie na absolwentów „ogólniaków” co z kolei spowodowało dalszy niespotykany dotąd w naszym kraju a zapewne i na świecie,
w tak krótkim czasie, wzrost liczby wyższych uczelni i studentów. Zapewne niewielu ludzi w kraju wie ile mamy wyższych uczelni. Posiadanie wyższych uczelni stało się nobilitacją władz danego miasta, regionu, uczelnie stały się również źródłem pozyskiwania środków finansowych z budżetu centralnego do regionu.
Nie negując potrzeby reformy systemu edukacji, potrzeby wydłużenia okresu kształcenia, potrzeby budowy społeczeństwa opartego na wiedzy, nie można było nie zauważyć przedstawicieli świata polityki, zadowolonych z dokonujących się zmian i z ufnością patrzących w przyszłość.
Taki stan rzeczy miał dla nich następujące zalety:
• Nastąpiło zmniejszenie bezrobocia wśród młodzieży przez wydłużenie okresu kształcenia. Powstanie wielu uczelni prywatnych spowodowało przeniesienie kosztów kształcenia na barki
studentów i ich rodziców. Rozwój ogólniaków, likwidacja szkolnictwa zawodowego, zmniejszenie ilości średnich szkół technicznych, spowodowało zmniejszenie nakładów na oświatę ponoszonych przez budżet państwa i władze samorządowe.
• Nastąpił wzrost wskaźników rozwoju edukacji, wzrosła liczba
osób z wyższym wykształceniem, mogliśmy się porównywać
z innymi krajami wysoko uprzemysłowionymi, mogliśmy się
chwalić osiągniętym sukcesem. Wreszcie wielu polityków powiązało swą działalność z pracą dydaktyczną.
A przecież w dającej się przewidzieć przyszłości można spodziewać się wyczerpania rezerw wynikających z pozyskiwania doświadczonych pracowników z upadających zakładów i wystąpienia potrzeby
zatrudnienia młodych wysoko kwalifikowanych pracowników, niekoniecznie z wyższym wykształceniem. Należało się spodziewać że przy
masowości kształcenia nastąpi obniżenie poziomu umiejętności absolwentów wyższych uczelni, że po pewnym czasie nastąpi zjawisko
rosnącego bezrobocia wśród absolwentów szkół wyższych zwłaszcza
po „modnych” nietechnicznych kierunkach, że będzie postępować frustracja wśród młodych ludzi nie mogących podjąć pracy zgodnie z ich
rozbudzonymi ambicjami.
Powstanie uczelni niepublicznych wymusiło zmiany w sposobie
zarządzania uczelniami państwowymi. W ostatnim roku akademickim
przygotowano więcej miejsc na studiach niż było chętnych do studiowania. Zjawisko to wymusiło wyjście naprzeciw zapotrzebowaniu rynku pracy przez uczelnie państwowe, przyspieszyło tworzenie nowych
kierunków studiów i specjalności. Pojawiło się zjawisko bezrobocia
wśród absolwentów szkół wyższych. Uczelnie podjęły starania o pozyskiwanie w swe mury najlepszych absolwentów szkół wyższych.
Uwarunkowania rynku pracy powoli wymuszają tworzenie się rankingu umiejętności studentów różnych uczelni.
• określeniem struktur organizacyjnych uczelni, tworzeniem wewnętrznych przepisów i określeniem typowych procedur zarządzania szkołą wyższą,
• określeniem zasad budżetowania i kontroli kosztów funkcjonowania jednostek organizacyjnych uczelni,
• zatrudnianiem w Bielsku–Białej samodzielnych pracowników
naukowych chcących się związać z miastem przez miejsce zamieszkania na stałe.
2. POWSTANIE AKADEMICKIEJ, PAŃSTWOWEJ
UCZELNI W BIELSKU–BIAŁEJ
Powstanie ATH stało się dla Bielska– Białej i regionu Podbeskidzia szansą rozwoju. Posiadanie wyższej uczelni obok nobilitacji miasta i regionu zapewniło:
Zmiany w systemie edukacji i szkolnictwa wyższego nie ominęły
Podbeskidzia. Od początku lat 90–tych następował szybki rozwój Filii
Politechniki Łódzkiej w Bielsku– Białej, na Podbeskidziu zostało założonych kilka niepublicznych szkół wyższych. W 1991 roku wychodząc
naprzeciw zapotrzebowaniu na inżynierów specjalistów od zarządzania powstaje w Bielsku–Białej kierunek studiów Organizacja i Zarządzanie przemianowany później na Zarządzanie i Marketing.
Chęć studiowania na tym kierunku przez szerokie rzesze młodzieży spowodowało utworzenie wspólnie z macierzą w Łodzi Wydzia-
2 / 2007 (5)
• Kształcenie wykwalifikowanych kadr dla gospodarki co jest dużym atutem dla władz miasta i okolicznych powiatów chcących
przyciągnąć potencjalnych inwestorów.
• Rozwój własnej kadry akademickiej mieszkającej na miejscu
w rejonie Bielska–Białej, potencjał rozwoju intelektualnego regionu co po pewnym czasie zapewne przyniesie efekty w sferze kultury, postępu technicznego, polityki, itd.
/
15
Józef Matuszek
Rys.:1. Skutki finansowe posiadania siedziby własnej uczelni
wyższej w regionie.
• Pozyskanie dodatkowych środków z budżetu
centralnego, które w konsekwencji zasiliły regionalną gospodarkę – rys. 1. Gdyby nie było własnej uczelni w regionie środki te wydawane byłyby poza regionem. Zadania tego nie spełniłyby również uczelnie niepubliczne w których większość zatrudnionej kadry zamieszkuje w innych
ośrodkach akademickich.
Istnienie uczelni powoduje (z czego władze regionu nie zawsze zdają sobie sprawę) , że w regionie zostaje co roku około 150 mln zł (patrz rys. 1)
w postaci funduszu płac zatrudnionych na uczelni
pracowników, a także środki finansowe, które pozostawiają studenci mieszkający w regionie a które to
środki zostałyby wydatkowane np. w Krakowie, Gliwicach czy w Warszawie gdyby w Bielsku– Białej
nie było siedziby akademickiej uczelni.
3. RYNEK PRACY W BIELSKU–BIAŁEJ
Historia kołem się toczy, po okresie nadwyżki na rynku pracy absolwentów techników i dobrych
szkół zawodowych w chwili obecnej znowu nastąpiły problemy z niedoborem pracowników a takich
zawodach. Tym razem regionie Bielska–Białej znowu potrzebni są wykwalifikowani operatorzy maszyn produkcyjnych. Najnowsze badania wykonane przez pracowników ATH [1] podkreślają coraz
większe zapotrzebowanie przez zakłady produkcyjne na pracowników o kwalifikacjach podanych
na rys. 2. Rozwój przemysłu spowodował również
wzrost zapotrzebowania na dobrze wykształconych
inżynierów, młodych absolwentów umiejących się
poruszać w współczesnym globalnym świecie.
Taki stan rzeczy rodzi przed uczelnią na Podbeskidziu nowe wyzwania, dostosowania się do
rynku pracy, uruchomienia kursów i szkoleń dla
16
Rys.:2. Struktura zapotrzebowania na nowo zatrudnianych pracowników wg [1]
/
2 /2007 (5)
Józef Matuszek
Rys. 3. System edukacji w kraju
absolwentów szkół wyższych i średnich, dla pracowników zakładów pracy. Uruchomienie studiów trzeciego stopnia (studiów doktoranckich) wiąże się również z kształceniem wysoko wykwalifikowanych kadr dla gospodarki.
Postęp techniczny i rozwój cywilizacyjny przebiega w coraz większym tempie,
człowiek coraz częściej zmienia swój zawód, miejsce pracy i zamieszkania. Za tymi
zmianami winna nadążyć edukacja.
Likwidacja szkół zawodowych, zmniejszenie liczby absolwentów techników, zmniejszenie i brak inwestycji w warsztatach szkolnych spowodowało brak na rynku pracy wykwalifikowanych pracowników mogących podjąć pracę na stanowiskach operatorów maszyn.
Zachodzi potrzeba przy współpracy z zakładami pracy, władzami samorządowymi, stworzenia
„Centrów Szkoleń Zawodowych” umożliwiających
przeszkolenie w ramach kursów osób chcących
zmienić swe kwalifikacje np. absolwentów liceów,
szkół wyższych, itd. Propozycję przebiegu procesu
kształcenia przedstawiono na rys. 3.
Problem ma duże znaczenie w regionach
uprzemysłowionych gdzie coraz dotkliwiej odczuwa się brak wykwalifikowanej siły roboczej zdolnej
podjąć prace przy obsłudze skomplikowanych maszyn i urządzeń.
System edukacji, struktura szkół, przebieg studiów winien wychodzić naprzeciw aspiracji młodzieży i zapotrzebowaniu regionalnego rynku pracy.
Warunkiem trafnych decyzji jest umiejętność
pozyskiwania i wykorzystania informacji na temat
stanu bezrobocia, perspektywicznego zapotrzebowania na konkretne kwalifikacje pracowników.
W tym celu potrzebne jest wprowadzenie ciągłego monitoringu rynku pracy. Koncepcję monitoringu przedstawiono na rys. 4.
4. BUDOWANIE SPOŁECZEŃSTWA
WIEDZY
Dokonujący się postęp techniczny, rozwój
technik wytwarzania, środków transportu i łączności spowodował gwałtowne zmiany w gospodarce
świata. Następuje globalizacja światowych rynków.
Do najbardziej rozwiniętych państw świata dołączają nowe kraje i regiony naszej Ziemi. Powoli zarysowują się trzy, powiązane ze sobą, bieguny światowej gospodarki – obu Ameryk, Europy i Dalekiego Wschodu. Niektóre państwa, np. takie jak Indie,
Indonezja, Chiny mimo wewnętrznych problemów
społecznych, nierówności i dysproporcji w rozwoju
będą w niedalekiej przyszłości mieć duże znaczenie w gospodarce naszego globu.
Przewiduje się, że około 2025 roku liczba krajów wysokorozwiniętych takich jak USA, Kanada,
Wielka Brytania, Japonia, Francja, Niemcy ulegnie
podwojeniu. A szybko rozwijające się kraje zaliczane dotąd do krajów drugiego i trzeciego świata jak
np. państwa Europy Środkowej, Ameryki Łacińskiej, południowo – wschodniej Azji itd. będą miały
znaczący udział w światowej produkcji.
Rys. 4. Koncepcja monitoringu edukacyjnego z punktu widzenia
stanu bezrobocia i potrzeb gospodarki
2 / 2007 (5)
/
17
Józef Matuszek
logicznego. Otwarcie i liberalizacja kontaktów zagranicznych przyniosły rozwój kontaktów gospodarczych i inwestycje bezpośrednie, które
umożliwiły napływ nowej wiedzy technicznej i organizacyjnej. Pozostajemy jednak ciągle krajem peryferyjnym technologicznie, którego wkład
w globalny sektor nauki, badań i technologii jest znikomy.
Niezwykle ważnym elementem wspierania innowacyjności na poziomie regionów są lokalne systemy wsparcia finansowego i ośrodki
edukacji. W opinii przedsiębiorców brak tego typu instytucji finansowych brak uczelni stanowi istotną barierę dla rozwoju innowacyjności
na poziomie regionów. Zasoby kadrowe obok infrastruktury komunikacyjnej i jakości życia w danym miejscu są głównymi elementami pozyskiwania inwestorów.
Informacje, pracownicy, materiały, produkty, kapitał przemieszczają się współcześnie po całym świecie w coraz większych ilościach i z coraz większą szybkością. Dzisiaj można praktycznie
w dowolnym miejscu świata produkować dowolny produkt. W wartości produktów mają coraz mniejszy udział materiały i koszty wykonania, rośnie natomiast w ich kosztach produkcji udział kosztów
działań związanych z pozyskiwaniem i przetwarzaniem informacji
związanych z ich projektowaniem, wykonywaniem oraz sprzedażą.
Powstają nowe „niematerialne” składniki kosztów, związane z pojawieniem się tych nowych intelektualnych kosztów rodzajowych.
Globalizacja powoduje obniżenie kosztów produkcji, powoduje
zanikanie ostrych granic między narodami zamieszkującymi tereny
o zbliżonych warunkach produkcji powoduje, że Ziemia powoli zamienia się w jedną „globalną wioskę”. Globalizacja przynosi z jednej strony wzmożoną konkurencję, która może zagrozić krajowym producentom, jeżeli nie będą dostatecznie szybko dostosowywać się do rynku,
nie będą produkować tanio produkty o wysokiej jakości. Globalizacja
może wywoływać inne niekorzystne zjawiska – kolejne przeniesienia
kapitału i produkcji do regionów i krajów, gdzie będą mniejsze koszty pracy i gdzie będą możliwości uzyskania większego zysku, powstawanie stref nędzy w regionach o niesprzyjających warunkach gospodarowania, ubogich w surowce. Globalizacja jest zatem walką o pracę, o poziom życia obywateli. Japończycy te uwarunkowania prowadzenia współczesnej gospodarki wyrażają hasłem:
5. PODSUMOWANIE
W świecie zachodzą szybkie przemiany gospodarcze, dokonujący się postęp techniczny, rozwój technologii informatycznej, postępująca globalizacja zmieniają uwarunkowania zarządzania podmiotami gospodarczymi. Aby wsiąść do pociągu przemian i postępu
obok pracowitości, zgodnego współdziałania, jakości produktów, trzeba nadążać za dokonującymi się przemianami w sferze produktywności. W tym celu winniśmy posiąść umiejętność zastosowania najlepszych metod i technik wytwarzania i zarządzania produkcją i sprzedaży produktów.
Podstawą skutecznego zarządzania współczesnymi przedsiębiorstwami są: znajomość tendencji rozwoju danej branży w świecie,
umiejętność skutecznego zastosowania najnowszych technik i metod
projektowania oraz zarządzania systemami produkcyjnymi, trening
w stosowaniu tych technik oraz pożądana motywacja do osiągania
sukcesu. Budowa nowego typu społeczeństwa – społeczeństwa kultury technicznej i wiedzy.
Przed uczelnią w Bielsku–Białej stanęły do rozwiązania nowe wyzwania. W perspektywie kilkuletniej, wobec malejącej liczby młodzieży kończącej okoliczne licea, staną przed ATH do rozwiązania zagadnienia pozyskiwania w akcjach rekrutacyjnych nowych studentów. Będzie trzeba pokonać trudności związane z ewolucyjnym przejściem
z ekstensywnego rozwoju do funkcjonowania bazującego na jakości
kształcenia i badaniach naukowych. Będzie trzeba sprostać wymaganiom europejskiej przestrzeni badawczej, powiązaniu badań z praktyką gospodarczą, pokonać opory związane z konsolidacją zespołów
badawczych w duże grupy mogące konkurować na rynku konkursów
projektów, przygotować się do europejskiej wymiany studentów w postaci prowadzenia zajęć w języku angielskim, (przygotowania zaplecza sportowo-socjalnego, akademika w bliskiej odległości od uczelni).
Trzeba będzie nauczyć się pozyskiwać i wykorzystywać środki unijne,
zwłaszcza na rozwój infrastruktury i bazy laboratoryjnej.
Współdziałanie uczelni z Beskidzkim Inkubatorem Technologicznym jest jedną z dróg wspólnego rozwiązywania w/w. problemu.
„produktywność albo śmierć”
W analogii do zachodzącej ewolucji w przyrodzie, gdzie ludzie,
niektóre gatunki zwierząt i roślin przeżyły dzięki umiejętności adaptacji do zachodzących zmian w środowisku, przedsiębiorstwa, które nie
będą reagować na zmiany, nie będą się dynamicznie rozwijać, nie
będą odpowiednio zarządzane, skończą jak dinozaury.
Trwa wyścig z czasem, wzmaga się konkurencja na rynku, postępuje nowy podział gospodarczy świata. Rozwój systemów informatycznych, indywidualizacja zamówień wypiera masową produkcję, przeznaczoną na rynek dla anonimowego klienta. Coraz wieksze znaczenie w konkurencyjności rynkowej ma innowacyjność produktów i oferowanych usług. Tego wyścigu, który jest walką o poziom życia w naszym
kraju nie możemy przegrać.
Współcześnie można zauważyć trzy wzajemnie się uzupełniające drogi rozwoju działalności gospodarczej – ukierunkowanie na klienta, skracanie okresu rozwoju, czyli wykonywania produktów, wciąganie klienta we wspólne prace na rzecz rozwoju produktu, produkcję
i eksploatację produktu. Drugi trend to coraz większy wpływ pieniądza
na rynek, rosnący wpływ multimediów na człowieka, lansowanie mody
i nowych jego potrzeb podporządkowanych możliwościom produkcyjnym. Trzecia droga to dbanie o środowisko, w który żyjemy, dbanie
o zrównoważony rozwój. Wymienione wcześniej hasło Japończyków
należy zastąpić w przyszłości wyrażeniem:
Literatura
„Rozum albo śmierć”
[1] Praca zbiorowa pod red. J. Matuszek: Analiza i prognozowanie rynku pracy w Regionie Bielskim. Zeszyt Naukowy Akademii Techniczno–Humanistycznej w Bielsku–Białej nr 6, nr serii 6, Bielsko–Biała 2006.
[2] Praca zbiorowa. Wniosek o utworzenie Akademii Techniczno–Humanistycznej w Bielsku– Białej, Bielsko – Biała 2000.
Mapa gospodarcza świata, Europy ulega ciągłemu rozwojowi
i ciągle się zmienia. Rozwija się gospodarka krajów Europy środkowej, zmienia się gospodarka tych krajów. Powoli powstaje nowy zintegrowany, dynamicznie się rozwijający region przemysłowy w środkowej Europie, głównie dzięki umiejscowieniu w tym rejonie licznych fabryk przemysłu motoryzacyjnego.
Innowacyjność polskiej gospodarki w ujęciu makroekonomicznym,
jak i regionalnym jest niska w porównaniu z krajami Unii Europejskiej,
jak również pozostałymi wiodącymi technologicznie obszarami naszego globu. Zmiany systemowe nie spowodowały zasadniczego przełomu w tym zakresie. Polski system ekonomiczno–społeczny nadal szuka mechanizmów sprawnego generowania rodzimego postępu techno-
18
Prof. dr hab. inż. Józef Matuszek, Kierownik Katedry Inżynierii Produkcji, Wydział Budowy Maszyn i Informatyki, Akademia
Techniczno–Humanistyczna w Bielsku–Białej.
/
2 /2007 (5)
Aleksander MOCZAŁA
Ośrodki innowacji
– rozwój systemu innowacji
– asysty w tworzeniu nowych firm w otoczeniu instytucji naukowych i szkół wyższych, zakładanych przez studentów, absolwentów, doktorantów i pracowników naukowych w preinkubatorach i akademickich inkubatorach przedsiębiorczości;
– kompleksowych usług w miejscu o określonym standardzie,
w otoczeniu instytucji naukowych, wspierających rozpoczęcie
innowacyjnej działalności gospodarczej (preinkubatory, inkubatory przedsiębiorczości, centra technologiczne);
– tworzenia skupisk przedsiębiorstw (cluster) i innowacyjnego środowiska poprzez łączenie na określonym terenie usług
biznesowych i różnych form pomocy technologicznym firmom
w ramach parków technologicznych, naukowych, przemysłowo–technologicznych;
– wsparcia finansowego (seed i start–up) w formie parabankowych funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych; ważnym rynkowym uzupełnieniem tej kategorii są komercyjnie zorientowane fundusze venture capital.
Rynkowa komercjalizacja nowej wiedzy w formie nowych produktów czy technologii jest procesem skomplikowanym i obciążonym dużym ryzykiem niepowodzenia. Proces ten wymaga szczególnych i zróżnicowanych kompetencji, z reguły przerastających zarówno środowisko naukowe, jak i ludzi biznesu. Jednocześnie styk nauki
i gospodarki obciążony jest szeregiem barier utrudniających wspólne prace nad projektami komercjalizacyjnymi. W tych warunkach wykształciły się wyspecjalizowane podmioty, działające na rzecz transferu technologii z nauki do gospodarki. Spotykamy je pod różnymi
nazwami: centra transferu technologii, centra lub agencje technologiczne, inkubatory innowacji, parki technologiczne itp. Dla tej kategorii instytucji, różniących się pod wieloma względami celami, formułą organizacyjno – prawną, strukturą itd. , przyjęły się określenia: ośrodki innowacji, instytucje pomostowe, infrastruktura transferu technologii.
Do państw, które jako pierwsze odkryły celowość tworzenia instytucji pomostowych należały: Wielka Brytania, Francja, Japonia,
Izrael, Tajwan. Rozwój ośrodków innowacji w pierwszych dziesięcioleciach dotyczył
tworzenia dużych koncepcji infrastrukturalnych takich jak: Stanford Reserach Park,
Triangl Research Park, Tsukuba City, Sophia Antipolis itp. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych pojawiły się mniej
kosztowne i ambitne projekty, zorientowane na budowę systemu doradztwa, gromadzenia informacji i wsparcia technologicznej przedsiębiorczości – inkubatory technologiczne, centra technologiczne i centra
transferu technologii. W latach dziewięćdziesiątych poprzedniego stulecia pojawiły
się także koncepcje łączenia edukacji akademickiej z praktycznym przygotowaniem
w zakresie przedsiębiorczości (tzw. uniwersytet trzeciej generacji) , które zaowocowały rozwojem uczelnianych inkubatorów
przedsiębiorczości [2].
Ośrodki innowacji i przedsiębiorczości
obejmują podmioty realizujące programy
wsparcia w obszarze innowacyjności i szeroko rozumianej przedsiębiorczości.
Funkcjonalnie omawiane instytucje
koncentrują swoją aktywność na newralgicznych dla procesów innowacyjnych obszarach w formie:
– szerzenia wiedzy i umiejętności poprzez doradztwo i szkolenia, gromadzenia i przetwarzania informacji,
asysty w transferze technologii w ramach centrów transferu technologii;
2 / 2007 (5)
Rys. 1. Mapa ośrodków innowacji w Polsce [2]
/
19
Ośrodki innowacji – rozwój systemu innowacji
Aleksander Moczała
2) rozwój nowych form aktywności szkół wyższych; wzrost konkurencji wymusza poszerzenie tradycyjnych funkcji uczelni
(badawcza i dydaktyczna) o działania w zakresie przedsiębiorczości i transferu technologii;
3) restrukturyzacja PAN i jednostek badawczo–rozwojowych;
4) poszukiwanie przez instytucje akademickie środków trzecich,
poszerzenie zadań biur rzeczników patentowych, sieci punktów kontaktowych i biur karier;
5) poszerzanie zadań i stopniowe przekształcenie części dotychczasowych ośrodków przedsiębiorczości w ośrodki technologiczne, realizujące programy wsparcia innowacji i transferu
technologii do MSP.
Ośrodki innowacji stanowią istotny element każdego nowoczesnego systemu innowacyjnego państw budujących podstawy gospodarki opartej na wiedzy. Są one odpowiedzialne za budowę platformy
dialogu i współpracy świata nauki i biznesu, tworząc tym samym warunki dla poprawy efektywności przepływu wiedzy, informacji i technologii. Ich aktywność obejmuje:
– inspirowanie i organizację współpracy wszystkich partnerów
niezbędnych dla efektywnej realizacji procesu innowacyjnego;
– rozpoznanie potrzeb innowacyjnych firm i możliwości komercyjnych w ramach instytucji naukowych;
– doskonalenie mechanizmów transferu technologii;
– budowę partnerstwa różnych podmiotów prywatnych i publicznych niezbędnego dla rozwoju gospodarczego;
Konieczność i celowość finansowania sfery otoczenia przedsiębiorstw została również zaakceptowana w projekcie Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007–20137. Problematyka budowania
gospodarki opartej na wiedzy, a zatem kwestie edukacji, badań, innowacji i informatyzacji gospodarki zajmują bardzo istotne miejsce
w NPR 2007–2013. Zagadnienia te zostały podniesione do rangi
jednego z sześciu Priorytetów strategicznych nazwanego „Przedsiębiorczość i innowacyjność”. Ma to służyć zapewnieniu efektywnego systemu zarządzania i właściwej koordynacji pomiędzy programami operacyjnymi, z których każdy realizuje cele NPR w wyodrębnionych sferach interwencji publicznej. W ramach programów będzie
wdrażanych trzynaście sektorowych programów operacyjnych, działania adresowane do instytucji opisywanych w niniejszym opracowaniu: PO „Innowacyjna gospodarka”. Wg dostępnych informacji i projektu Ministerstwa Rozwoju Regionalnego przewiduje się następujący rozdział środków finansowych z UE wg Ministerstwa Rozwoju Regionalnego: szesnaście regionalnych programów operacyjnych – ok.
15,9 mld euro – na rozwój regionów, na co pójdą te środki zadecydują samorządy w swoich propozycjach programów operacyjnych (PO)
; Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej – ok. 2,2 mld euro
– mają umożliwić zamknięcie luki pomiędzy Polską wschodnią a pozostałym obszarem kraju; Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko – ok. 21,3 mld euro – na rozwój infrastruktury i ochronę środowiska; Program Operacyjny Kapitał Ludzki – ok. 8,1 mld euro – na
kształcenie i szkolenia, walkę z bezrobociem i programy równości.
Najważniejszy dla innowacyjności Program Operacyjny Innowacyjna
Gospodarka – ok. 7 mld euro – na wsparcie innowacyjnych przedsięwzięć w gospodarce
Ważnym elementem wsparcia rozwoju infrastruktury transferu
technologii w ostatnich latach były działania Polskiej Agencji Rozwoju
Przedsiębiorczości obejmujące:
– opracowanie studiów wykonalności, raportów oddziaływania na środowisko i biznesplanów dla 13 parków przemysłowych i przemysłowo–technologicznych (zadanie zrealizowane
wspólnie z Agencją Rozwoju Przemysłu) ;
– pomoc w zakresie zarządzania i tworzenia 23 centrów transferu technologii, parków i inkubatorów technologicznych.
Tabela nr 1. Typy ośrodków innowacji w Polsce [2]
działające
w trakcie organizacji
(wielkości szacunkowe)
Centra transferu technologii
44
40
Inkubatory technologiczne
7
15
Akademickie inkubatory
przedsiębiorczości
18
12
Parki technologiczne (w tym
naukowo–technologiczne i
przemysłowo–technologiczne)
8
19
Ogółem
77
86
Typ ośrodka
Literatura
W rezultacie dopracowano szereg projektów: parków technologicznych i przemysłowo–technologicznych, inkubatorów technologicznych i inkubatorów akademickich. Ważnym działaniem konsolidującym środowiska instytucji wsparcia w poszczególnych województwach, są prace nad regionalnymi strategiami innowacji. W przyszłości należy oczekiwać wzrostu roli decydentów i mechanizmów wsparcia na poziomie regionalnym, koordynowanym przez Urzędy Marszałkowskie.
Polskie ośrodki innowacji funkcjonują w różnej formule organizacyjno–prawnej. Najczęściej spotykanymi są podmioty sektora B+R
(43,2%) , w tym 72% to akademickie jednostki ogólnouczelniane, międzywydziałowe lub wydziałowe.
W najbliższych latach należy spodziewać się utrzymania dynamiki powstawania nowych ośrodków; za czym przemawiają następujące przesłanki:
[1] ICS – Międzynarodowe Centrum Nauki i Zaawansowanej
Technologii, UNIDO – Organizacja ds. Rozwoju Przemysłowego Narodów Zjednoczonych: Zarządzanie Technologią, Warszawa
[2] Matusiak Krzysztof: Ośrodki innowacji w Polsce, Polska
Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji I Przedsiębiorczości w Polsce, Poznań/
Warszawa, sierpień 2005
[3] 2001Matusiak Krzysztof: Innowacje i transfer technologii, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa, 2005
[4] Moczała A.: Zarządzanie Innowacjami, Wydawnictwo Akademii Techniczno–Humanistycznej, ISBN83–89086–13–1, Bielsko–Biała 2005.
[5] Zienkowski L. (red.), Wiedza a wzrost gospodarczy, Scholar,
Warszawa 2003.
1) priorytety państw Unii ujęte w Strategii Lizbońskiej ukierunkowują w coraz większym zakresie wykorzystanie funduszy strukturalnych na cele umożliwiające budowę gospodarki opartej na wiedzy, w tym rozwój instytucji i mechanizmów
transferu wiedzy i technologii do małych i średnich przedsiębiorstw;
20
dr inż. Aleksander MOCZAŁA – Katedra Inżynierii Produkcji,
Akademia Techniczno–Humanistyczna, Bielsko–Biała, 43–309, ul.
Willowa 2, email: [email protected]
/
2 /2007 (5)
Aleksander MOCZAŁA
Co to jest
INKUBATOR TECHNOLOGICZNY?
Jak wynika z tego zadaniem inkubatora jest asysta w tworzeniu
oraz pomoc w pierwszym okresie działania małej technologicznej firmy. Wielu specjalistów podkreśla się korzyści jakie wynikają z osobistego kontaktu przedsiębiorców z zarządem i pracownikami inkubatora, trenerami i doradcami oraz innymi przedsiębiorcami, lokatorami inkubatora.
Te bezpośrednie kontaktów dają tzw. „efekty synergii”, dla inkubowanych przedsiębiorstw zapewniające szczególną podstawę wzrostu tych firm.
W działaniach inkubacyjnych kładzie się coraz większy nacisk na
„miękkie” usługi dla małych i średnich przedsiębiorstw. Wsparcie biznesu w inkubatorze obejmuje:
– preferencyjne stawki czynszu rosnące wraz upływem pobytu
w inkubatorze;
– szkolenia oraz usługi doradcze i informacyjne;
– asystę w transferze technologii;
– dostęp do wspólnej infrastruktury technicznej i serwisowej;
– dostęp do różnorodnych lokalnych i globalnych sieci biznesowych.
Inkubator technologiczny czasami określany jako centrum technologiczne z ang. technology inkubator to typ programu inkubacji
przedsiębiorczości, rozwijany w otoczeniu lub powiązaniu z instytucjami naukowo–badawczymi, definiowany jako wyodrębniony organizacyjnie i oparty na nieruchomości ośrodek, łączący ofertę lokalową
z usługami wspierającymi rozwój małych firm.
Światowe Forum Stowarzyszeń Inkubatorów Przedsiębiorczości
i Parków Naukowych, które odbyło się w 2003 r. w Richmond (USA),
przyjęło jedną definicję dla inkubowania biznesu i inkubatorów przedsiębiorczości [3]:
Program Inkubacji Przedsiębiorczości zdefiniowano jako proces rozwoju ekonomicznego i socjalnego, skierowany na doradzanie potencjalnym, początkującym przedsiębiorstwom (start–up) , organizowanie oraz
przyspieszenie ich wzrostu i sukcesu poprzez kompleksowy program
wspierania biznesu. Głównym celem jest wypromowanie efektywnych
przedsiębiorstw, które wyjdą z programu w określonym czasie, zdolne
samodzielnie przetrwać finansowo na rynku. Te firmy tworzą miejsca pracy, rewitalizują środowisko lokalne, komercjalizują nowe technologie, tworzą dobrobyt i pomyślny rozwój lokalnej i narodowej gospodarki. Kluczowymi elementami sukcesu inkubacji przedsiębiorczości są:
Okres pobytu firmy w inkubatorze wynosi od 3 do 5 lat. Pod koniec tego okresu warunki ekonomiczne (czynsz i opłaty) nie odbiegają
od stawek w najbliższym otoczeniu.
Głównym celem działalności inkubatora technologicznego jest
pomoc nowo powstałej, innowacyjnej firmie w osiągnięciu dojrzałości i zdolności do samodzielnego funkcjonowania na rynku. Inkubator
może aktywnie oddziaływać na rozwój lokalny/regionalny i tzw. „otoczenie przedsiębiorstw”, realizując następujące zadania:
1) Zarząd, który organizuje środki i rozwija powiązania biznesowe, marketingowe i menedżerskie odpowiednio do potrzeb
przedsiębiorców – klientów;
2) Wspólne usługi biurowe, szkolenie, zaplecze techniczne i wyposażenie;
3) Dobór klientów i proces przyspieszonego rozwoju, w wyniku
czego przedsiębiorstwa stają się bardziej samodzielne oraz
przygotowane do wyjścia z programu;
4) Pomoc w uzyskaniu środków finansowych niezbędnych dla
rozwoju przedsiębiorstwa.
– rozwijanie nowoczesnych form współpracy środowiska naukowego i lokalnego biznesu;
– tworzenie nowych, trwałych miejsc pracy;
– transfer i komercjalizację technologii;
– wspieranie rozwoju lokalnego, inicjowanie przekształceń strukturalnych, zagospodarowanie niewykorzystywanych obiektów
po–przemysłowych;
– promocję przedsiębiorczości i rozwój ekonomiczny sektora
prywatnego
– promocję regionu, tworzenie sieci współpracy.
Program Inkubacji Przedsiębiorczości dodaje wartości przedsiębiorstwom poprzez oferowanie we własnym obiekcie odpowiedniej powierzchni i elastycznych warunków najmu.
Przedstawiona definicja jest ciągle rozwijana i uzupełniana na kolejnych Forach Stowarzyszeń w New Delhi (2004) i Baltimore (2005) .
Powszechnie uznaje się, że główne funkcje inkubatora technologicznego obejmują wspomaganie rozwoju nowo powstałych firm oraz
optymalizację warunków dla transferu i komercjalizacji technologii poprzez:
– kontakty z instytucjami naukowymi i ocenę przedsięwzięć innowacyjnych;
– usługi wspierające biznes, np. doradztwo finansowe, marketingowe, prawne, organizacyjne i technologiczne;
– pomoc w pozyskiwaniu środków finansowych, w tym funduszy ryzyka;
– tworzenie właściwego klimatu dla podejmowania działalności
gospodarczej i realizacji przedsięwzięć innowacyjnych, tzw.
efekty synergiczne;
– dostarczanie odpowiedniej do potrzeb powierzchni na działalność gospodarczą;
– dostęp do laboratoriów w placówkach naukowych.
2 / 2007 (5)
Oddziaływanie inkubatorów − zarówno na przedsiębiorczość
i rozwój ekonomiczny, jak i na rozprzestrzenianie się współpracy
technologicznej − uczyniło z nich uznane narzędzie rozwoju regionalnego. Pierwsze tego typu koncepcje lokalizacyjne pojawiły
się w USA w połowie lat sześćdziesiątych, a w Europie Zachodniej
dziesięć lat później i były traktowane jako instrument tworzenia alternatywnych miejsc pracy, wspomagania indywidualnej przedsiębiorczości i zagospodarowania obiektów po–przemysłowych w regionach dotkniętych kryzysem strukturalnym. Od końca lat osiemdziesiątych inkubatory są coraz powszechniej wykorzystywaną
przez władze publiczne, formą pobudzania rozwoju gospodarczego i innowacyjności, przekształceń strukturalnych, tworzenia nowych miejsc pracy.
W Polsce łącznie utworzono ponad 80 inkubatorów [2,3]. Podstawą wyodrębnienia są działania w zakresie wsparcia innowacyjności
/
21
Co to jest Inkubator Technologiczny?
Aleksander Moczała
Z usług inkubatora korzystają również lokalne firmy nie będące nigdy ich lokatorami. W statystycznym inkubowanym przedsiębiorstwie na umowę o pracę jest zatrudnionych 7 osób, a kolejne 34
uczestniczą w jego pracach na zasadzie umów–zleceń [2].
W porównaniu z charakterystykami tradycyjnych inkubatorów, inicjatywy o charakterze technologicznym wyróżniają się następującymi cechami:
– są większe, bogatsze i lepiej wyposażone;
– prowadzą szerszą działalność szkoleniową, doradczą i informacyjną, głównie w zakresie wykorzystania funduszy europejskich oraz
współpracy z B + R i realizacji przedsięwzięć innowacyjnych;
– prowadzą sztywniejszą politykę opłat za wynajem i usługi;
– w mniejszym zakresie są samowystarczalne finansowo.
firm–lokatorów. Rozwój z nich formy inkubatorów technologicznych
następuje dwoma ścieżkami:
– poprzez przekształcanie tradycyjnych inkubatorów w drodze r
ozwijania funkcji innowacyjnych (Łódź, Szczecin, Mielec, Kalisz, Ruda Śląska);
– przez tworzenie nowych inkubatorów w ramach parków technologicznych (Gdynia, Wrocław).
Podstawę dla sprawnego funkcjonowania inkubatorów tworzą
zorganizowane formy pomocy małym, innowacyjnym firmom. W ogólnym zarysie pomoc obejmuje: różnego typu doradztwo i konsulting,
dostęp do informacji, infrastrukturę i ofertę wspólnych urządzeń serwisowych oraz wsparcie finansowe i pośrednictwo w kontaktach z instytucjami ryzyka. Oferta doradcza, szkoleniowa i informacyjna dostępna
w inkubatorach technologicznych obejmuje:
Literatura
(1) przedsiębiorczość i tworzenie firmy,
(2) dostęp do środków z funduszy europejskich,
(3) pośrednictwo kooperacyjne,
(4) opracowanie biznesplanów i wniosków kredytowych,
(5) finanse i podatki,
(6) księgowość i rachunkowość,
(7) prawo gospodarcze,
(8) badania rynku i marketing,
(9) nowe technologie i patenty.
[1] ICS – Międzynarodowe Centrum Nauki i Zaawansowanej
Technologii, UNIDO – Organizacja ds. Rozwoju Przemysłowego Narodów Zjednoczonych: Zarządzanie Technologią, Warszawa
[2] Matusiak Krzysztof: Ośrodki innowacji w Polsce, Polska Agencja
Rozwoju Przedsiębiorczości, Stowarzyszenie Organizatorów Ośrodków Innowacji I Przedsiębiorczości w Polsce, Poznań/Warszawa, sierpień 2005
[3] 2001Matusiak Krzysztof: Innowacje i transfer technologii, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa, 2005
[4] Moczała A.: Zarządzanie Innowacjami, Wydawnictwo Akademii
Techniczno–Humanistycznej, ISBN83–89086–13–1, Bielsko–Biała 2005.
[5] Zienkowski L. (red.), Wiedza a wzrost gospodarczy, Scholar,
Warszawa 2003.
W inkubatorach obserwujemy duże różnice w opłatach za czynsz
– od 0 zł do 42 zł za metr powierzchni (bez podatku od wartości dodanej VAT) . Stawki są uzależnione od: standardu, lokalizacji, rodzaju firmy lub rodzaju powierzchni (produkcyjna, biurowa, inna) i sytuacji na
lokalnym rynku nieruchomości. Przeciętne opłaty za wynajem kształtują się w zależności od czasu przebywania w Inkubatorze:
• pierwszy rok najmu – ok. 60 % stawki rynkowej,
• po 1–szym roku – ok. 80 % stawki rynkowej
dr inż. Aleksander MOCZAŁA – Katedra Inżynierii Produkcji,
Akademia Techniczno–Humanistyczna, Bielsko–Biała, 43–309, ul.
Willowa 2, email: [email protected]
Józef MATUSZEK
Beskidzki Inkubator Technologiczny
szansą rozwoju gospodarczego Podbeskidzia
Beskidzki Inkubator Technologiczny (BIT) został oddany
do użytku w 2006r. W budynku mieści się Centrum Konferencyjno–Szkoleniowe (parter), pomieszczenia dla firm (pierwsze
i drugie piętro), hotel (ostatnia kondygnacja) – rys. 1.
Zamysł budowy inkubatora technologicznego powstał
w Agencji Rozwoju Regionalnego w Bielsku–Białej. Do współudziału w zamyśle poproszono Akademię Techniczno–Humanistyczną w Bielsku–Białej. Powstał projekt, który znalazł uznanie komisji konkursowej. Budowę w bardzo dużej części sfinansowano ze środków pomocowych UE. BIT jest jednym z pierwszych i zapewne będzie jednym z najbardziej okazałych obiektów
tego typu w kraju. Inkubator jest szansą dla rozwoju gospodarczego Podbeskidzia. Przy współpracy wszystkich instytucji wspierających innowacyjność i rozwój przedsiębiorczości BIT powinien stać
się „integratorem” i „koordynatorem” działań na rzecz rozwoju regionu. Ideę takiego współdziałania przedstawiono na rys. 2.
22
BIT ma służyć jednostkom zaliczanym do sfery B+R,
przedsiębiorstwom całego regionu Podbeskidzia, ma być
inicjatorem postępu technicznego, wdrażania nowych technologii. W założeniach ma stać się zaczątkiem podejmowanych prac nad uczynieniem z regionu Podbeskidzia, miejsca
szczycącego się dużym wkładem intelektualnym w produkowane w nim wyroby. Ma to w przyszłości zapobiec szkodliwemu oddziaływaniu przemysłu na środowisko, zapobiec przenoszeniu produkcji w inne rejony Europy charakteryzujące się
tanią siłą roboczą. Inkubator obok firm branży budowy maszyn (w tym z przemysłu motoryzacyjnego, lotniczego tradycyjnie jednych z ważniejszych na Podbeskidziu), winien objąć swym zainteresowaniem grupy zakładów funkcjonujących
również w innych dziedzinach takich jak przemysł odzieżowy,
włókienniczy, drzewny, obuwniczy, materiałów budowlanych,
spożywczy, itd.
/
2 /2007 (5)
Józef Matuszek
Beskidzki Inkubator Technologiczny szansą rozwoju gospodarczego Podbeskidzia
Rys. 1. Beskidzki Inkubator
Technologiczny [1]
Rys. 2. Idea działania BIT
Rys. 3. Lokatorzy, partnerzy i sieć współpracy BIT
2 / 2007 (5)
/
W regionie bardzo istotnym sektorem
gospodarki są usługi informatyczne, turystyczne, wypoczynkowo – rehabilitacyjne
itp. Podmioty te również winny być przedmiotem zainteresowania instytucji wsparcia dla działalności gospodarczej.
Aby było możliwe objęcie pomocą
jak największej liczby podmiotów gospodarczych winna nastąpić specjalizacja
działań i łączenie się firm w grupy tzw.
Klastry w celu rozwiązywania wspólnie
nurtujących je problemów.
Inkubator ma również wspomóc rozwój małych i średnich firm przez wspólne inwestycje wspomagające ich działalność np. przez utworzenie dla ich potrzeb wspólnych laboratoriów. Przykładem może tu być propozycja budowy
laboratoriów podana na rys. 3. Budowa specjalistycznych laboratoriów wykracza często poza możliwości finansowe MŚP. Budowa tego typu placówek
dla wielu firm obniżyłaby koszty ich funkcjonowania przez lepsze wykorzystanie
aparatury i przyrządów, mniejsze byłyby
koszty ich akredytacji. Laboratoria takie
mogłoby również być współfinansowane
w zamian za szkolenie kadry przez duże
przedsiębiorstwa działające w regionie.
Podane na rys. 3 rodzaje laboratoriów wyczerpują w znacznej mierze zakresy zainteresowania większości firm
regionu. Laboratoria te można również
rozbudować o kolejne pracownie np.
dla potrzeb przemysłu rolno–spożywczego. Pracownie takie nie muszą się
mieścić w pomieszczeniach BIT, mogłyProductivity & Innovation
23
Beskidzki Inkubator Technologiczny szansą rozwoju gospodarczego Podbeskidzia
Józef Matuszek
onałości
Rys. 4. Śląskie Centrum
Zaawansowanych Technologii
Rys. 5. Propozycja składu
Rady Programowej BIT
Z czasem o przynależności do klubu lokatorów czy firm
współdziałających z BIT powinny decydować zakres i efekty
działalności w sferze badawczo–rozwojowej (B+R).
Działalność BIT winna wspierać jako organ doradczy Rada
Programowa. Propozycję składu Rady Programowej przedstawiono na rys. 5.
by być zlokalizowane w innych instytucjach np. na terenie Akademii Techniczno–Humanistycznej.
W kraju powstają sieci współpracujących inkubatorów.
Przykładem tego typu działań w województwie śląskim jest zawiązanie sieci współpracy uczelni akademickich z instytutami
naukowymi, parkami przemysłowymi i zakładami pracy. Powstało Śląskie Centrum Zaawansowanej Technologii, którego
działalność koordynuje Politechnika Śląska w Gliwicach rys. 4.
Celem Centrum jest między innymi opiniowanie wniosków
inwestycyjnych na zakup aparatury naukowej, podejmowanie
działań na rzecz integracji nauki z przemysłem przez wykonywanie wspólnych projektów.
Aktualny stan obsady firm w BIT jest częściowo przypadkowy. Wydaje się rzeczą naturalną, że w pierwszej fazie rozwoju Inkubatora kładziono nacisk na możliwość finansowego zabezpieczenia jego działalności.
24
Literatura:
[1] Materiały reklamowe Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku–Białej, ARR w Bielsku–białej, Bielsko–Biała 2007
Prof. dr hab. inż. Józef Matuszek, Kierownik Katedry Inżynierii Produkcji, Wydział Budowy Maszyn i Informatyki, Akademia
Techniczno–Humanistyczna w Bielsku–Białej.
/
2 /2007 (5)
Stanisław GINDA – Prezes Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Bielsku–Białej
INNOWACYJNOŚĆ
I TRANSFER TECHNOLOGII
– 15 lat Agencji Rozwoju Regionalnego w Bielsku–Białej
Agencja Rozwoju Regionalnego w Bielsku–Białej – ARR powstała w lipcu 1992 r. jako spółka akcyjna założona przez Agencję Rozwoju Przemysłu S. A. , gminę Bielsko–Biała, wojewodę
bielskiego, banki i przedsiębiorstwa. Powodem powołania Agencji były problemy związane z przekształceniami własnościowymi przedsiębiorstw państwowych. Przez pierwsze 4 lata Agencja zajmowała się przede wszystkim sprawami prywatyzacji i restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych naszego regionu.
Jednym z efektów tych działań było przejęcie w 1995 roku zdewastowanego mienia
pozostałego po likwidacji Zakładów Przemysłu Futrzarskiego „Beskidiana” w Bielsku–Białej. Przejęte obiekty poddane zostały gruntownej modernizacji i przekształceniu w centrum biznesowe, gdzie swoją
siedzibę znalazło ponad 60 firm.
W kolejnych latach działalność Agencji nakierowana była na wspieranie jednostek samorządowych oraz małych i średnich przedsiębiorców w zakresie pozyskiwania środków finansowych z UE.
Po wejściu Polski do UE główne działania obejmowały usługi szkoleniowe i doradcze świadczone w ramach Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw oraz samorządów. Pozostałe koncentrowały się na rozwoju samej Spółki poprzez wzmocnienie kapitałowe. Dzięki pozyskaniu inwestora strategicznego – gminy Bielsko–Biała – kapitał
Agencji wzrósł do kwoty ponad 3 mln zł. Dzięki temu Spółka mogła przystąpić do realizacji dużych projektów doradczych i inwestycyjnych finansowanych bezpośrednio ze środków UE.
Przykładem tego jest budowa Parku Przemysłowo– Usługowego w Wapienicy oraz Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku–Białej.
Celem tych inwestycji jest stworzenie korzystnych warunków dla rozwoju firm wykorzystujących nowoczesne tech-
2 / 2007 (5)
nologie. Budowa Inkubatora kosztowała ok. 14 mln zł, z czego 87,5% pochodzi z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budżetu państwa, a 12,5% to środki własne Agencji.
Dzięki temu powstał nowoczesny obiekt o powierzchni 3600
m’, wyposażony w nowoczesne centrum szkoleniowo–konferencyjne na 150 miejsc. W ramach Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego świadczone jest doradztwo w zakresie innowacji i transferu
technologii.
Działalność Agencji Rozwoju Regionalnego S. A. w Bielsku–Białej dostrzegana jest nie tylko w kraju, ale również
za granicą. Przejawem pozytywnej oceny jest powołanie mnie w skład Rady
Nadzorczej Europejskiego Stowarzyszenia Agencji Rozwoju Regionalnego z siedzibą w Brukseli oraz do Zarządu Krajowego Stowarzyszenia Agencji Rozwoju Regionalnego z siedzibą w Warszawie. Chciałbym podkreślić, że dotychczasowe sukcesy Agencji są wynikiem efektywnej współpracy z gminą Bielsko–Biała, samorządem województwa śląskiego
oraz jednostkami naukowo–badawczymi i Akademią Techniczno–Humanistyczną w Bielsku–Białej.
Stawiamy przede wszystkim na innowacyjność, transfer
technologii. Myśląc o tym zawiązaliśmy już ścisłą współpracę z Akademią Techniczno– Humanistyczną w Bielsku–Białej.
Chcemy także współpracować z innymi jednostkami naukowo– badawczymi oraz uczelniami. Planujemy dalszą modernizację pomieszczeń Agencji, tak by stworzyć zaplecze naukowo–badawcze.
Nie zamierzamy zrezygnować z udziału w międzynarodowych projektach. W tym zakresie mamy już na tyle wyrobioną
markę w Europie, że to do nas zwracają się zagraniczne firmy
konsultingowe z prośbą o współpracę.
/
25
Józef MATUSZEK
Dla rozwoju regionu
Rozmowa z Piotrem Strzeleckim
(Beskidzki Inkubator Technologiczny, ARR Bielsko–Biała)
więc teraz będzie polegała współpraca ATH z ARR?
Uważam, że utworzenie BIT jest niesamowitą szansą dla
rozwoju Akademii i zespołów badawczych. Według założeń
w Inkubatorze mają się ulokować firmy zajmujące się innowacjami, wdrażające nowoczesne technologie. Pracownicy uczelni i sama ATH w oparciu o potencjał tych firm mają szansę tworzyć konsorcja i pozyskiwać środki na aparaturę i prowadzenie badań.
Przedstawiciele ARR podkreślają już teraz, że BIT zostanie
rozbudowany o laboratoria badawcze. . .
To znakomita wiadomość. Akademia cierpi, jak wiele uczelni, na chroniczny brak środków na wyposażenie w aparaturę
laboratoriów badawczych. Jeśli powstaną takie laboratoria
przy Beskidzkim Inkubatorze Technologicznym, będą mogły
być wykorzystywane przez różne przedsiębiorstwa oraz uczelnie. Moim zdaniem BIT będzie również szansą na stworzenie
pewnego forum współpracy dla agend związanych z działalnością innowacyjną w regionie i pozyskiwaniem środków z funduszy europejskich.
A propos funduszy europejskich. Przed nami kolejny okres
programowania – 2007–2013, w którym do pozyskania będą
dużo większe środki niż dotychczas.
Marzy mi się, żeby pomimo naturalnej rywalizacji (która przecież napędza rozwój) różne instytucje, takie jak Inkubator Przedsiębiorczości, Regionalna Izba Przemysłu i Handlu, ośrodki badawczo– rozwojowe, szkoły i uczelnie wspólnie z Agencją Rozwoju Regionalnego w Bielsku–Białej utworzyły konsorcja umożliwiające efektywne wykorzystanie środków z Unii Europejskiej. Pierwszy krok został zrobiony, bowiem
przedstawiciele tych instytucji znależli się w Radzie Programowej Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego. Współpraca
w następnym okresie programowania jest konieczna, bowiem
szanse na powodzenie mają przede wszystkim projekty przygotowane przez większą liczbę podmiotów. Marzy mi się, aby
dzięki takiej współpracy przy BIT powstały laboratorium metrologiczne, laboratorium inżynierii produkcji oraz laboratorium inżynierii materiałowej.
Powstanie Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego
to przedsięwzięcie, które było możliwe dzięki partnerstwu, jakie Agencja Rozwoju Regionalnego w Bielsku–Białej zawiązała z Gminą Bielsko–Biała oraz Akademią Techniczno–Humanistyczną. – Sądzę, że wspólne przedsięwzięcia będą przyczynkiem do rozwoju regionu oraz naszych instytucji – uważa prof.
Józef Matuszek z ATH w rozmowie jaką przeprowadził Piotr
Strzelecki
Jak doszło do współpracy między Akademią a Agencją
Rozwoju Regionalnego?
Partnerstwo narodziło się samoistnie. Bielsko–Biała jest
w sumie zbyt małym regionem, do jego rozwoju należy wykorzystać cały istniejący tu potencjał. Zresztą w przyszłości pozyskiwanie funduszy na rozwój regionu będzie zależało od
współdziałania różnych instytucji. Patrząc na unijne rozwiązania utworzenie Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego
miało sens jedynie w takim przypadku, gdy powstał on na bazie kadry uczelni. Uwzględniając te uwarunkowania pojawił się
pomysł napisania projektu na utworzenie BIT, w którym uczestniczyłaby również Akademia Techniczno– Humanistyczna.
Tak powstał program, który został najwyżej oceniony w kraju.
W efekcie nasz region dorobił się jednego z najlepszych i najładniejszych obiektów w kraju.
Beskidzki Inkubator Technologiczny już powstał, na czym
26
/
2 /2007 (5)
Beskidzki Inkubator Technologiczny (BIT)
– dla rozwoju firm
Utworzenie Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego w Bielsku–Białej to największe z dotychczasowych przedsięwzięć realizowanych przez Agencję Rozwoju Regionalnego SA w Bielsku–Białej. Projekt był finansowany z programu
SPO– WKP Działanie 1.3 „Tworzenie korzystnych warunków dla
rozwoju firm”. Agencja realizuje ten projekt w partnerstwie z gminą Bielsko–Biała oraz Akademią Techniczno–Humanistyczną.
W skład Centrum wchodzą sale szkoleniowe i konferencyjne o łącznej powierzchni 500 m’, wyposażone w nowoczesny
sprzęt audio– video, gwarantujący prowadzenie szkoleń i konferencji w formie stacjonarnej jak i „distance learning” (szkolenia na odległość) . Sale konferencyjne posiadają również kabiny do tłumaczeń symultanicznych. Centrum świadczy usługi nie tylko przedsiębiorcom, ale również w ramach współpracy międzynarodowej innym instytucjom wspierającym biznes.
W ramach BIT działa Ośrodek Doradztwa i Transferu Technologii umożliwiający przedsiębiorcom:
Projekt utworzenia Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego (BIT) obejmował wybudowanie dwóch obiektów. Nowoczesnego budynku biurowego o powierzchni 3600 mkw. oraz
modernizację, będącego własnością Agencji, budynku produkcyjnego o powierzchni 2550 mkw. W pierwszym z obiektów znajdą swoją siedzibę firmy świadczące usługi w zakresie nowoczesnych technologii. Drugi obiekt przeznaczony jest
dla firm o profilu produkcyjnym. Oba budynki charakteryzują się
nowoczesną architekturą, infrastrukturą teletechniczną i ciekawą aranżacją wnętrz. Firmy ulokowane w BIT mają zapewnione konkurencyjne warunki rozwoju dzięki systemowi preferencyjnych stawek czynszowych za wynajem powierzchni, szerokiemu dostępowi do usług recepcyjno–biurowych oraz usług
doradczych i szkoleniowych świadczonych przez personel
Agencji Rozwoju Regionalnego SA. Istotnym elementem systemu „inkubacji” firm jest możliwość korzystania w dalszym etapie ich rozwoju z pozostałych obiektów będących w posiadaniu
Agencji. BIT, oprócz powierzchni biurowych, posiada Centrum
Szkoleniowo–Konferencyjne wraz z zapleczem socjalnym.
• dostęp do europejskich baz danych o technologiach,
• uczestnictwo w europejskich programach naukowo–badawczych,
• doradztwo w zakresie finansowania projektów innowacyjnych,
• kojarzenie partnerów w kraju i za granicą.
W najbliższym czasie planowane jest utworzenie w BIT
specjalistycznych laboratoriów świadczących usługi przedsiębiorcom z zakresu inżynierii przemysłowej. Umożliwi to przedsiębiorcom dostęp do nowoczesnego zaplecza techniczno–badawczego.
Przy tworzeniu BIT wykorzystane były najlepsze doświadczenia z działających w Europie parków i inkubatorów technologicznych. Agencja Rozwoju Regionalnego w Bielsku–Białej
współpracuje na bieżąco z podobnymi instytucjami w Polsce,
Niemczech, Hiszpanii, Finlandii i na Ukrainie.
BIT obecnie to:
1. Całkowita powierzchnia użytkowa Inkubatora – 3.660 m2
2. Siedziba i pomieszczenia dla firm – liczba najemców 26 firm, obecnie obłożenie wynosi 80% z przeznaczonej
dla firm powierzchni 1.400 m2
3. Beskidzkie Centrum Konferencyjno – Szkoleniowe – nowoczesne sale szkoleniowe i konferencyjne o łącznej
powierzchni 500 m2
3. Zaplecze socjalne – barek z bufetem oprócz tego: winda, na każdej kondygnacji WC, w tym dla niepełnosprawnych.
4. Zaplecze hotelowe – nowoczesne 33 pokoje gościnne 1 i 2 os. z łazienkami, TV i telefon.
5. Liczba miejsc parkingowych – 100.
2 / 2007 (5)
/
27
Beskidzkie Centrum
Konferencyjno – Szkoleniowe
W pomieszczeniach Beskidzkiego Inkubatora Technologicznego (na parterze) znajdują się pomieszczenia przewidziane do prowadzenia szkoleń, sympozjów, konferencji – patrz zdjęcia obok.
Pomieszczenia te występujące pod nazwą Beskidzkiego Centrum Konferencyjno–Szkoleniowego
są nowoczesnymi salami szkoleniowymi o łącznej powierzchni około 500 m2.
Beskidzkie Centrum Konferencyjno – Szkoleniowe posiada między innymi:
1. Dowolność połączeń systemów audio – video pomiędzy poszczególnymi salami konferencyjnymi, szkoleniowymi zapewnia szerokie możliwości od niezależnej pracy każdej z nich do stworzenia jednej dużej Sali, gdzie wszyscy mają możliwość uczestniczenia w tym samym przekazie.
2. Podstawowe wyposażenie konferencyjne – rzutniki, ekrany, rzutniki dokumentów.
3. Zintegrowane sterowanie z zaciemnianiem okien, światła, rozwijania ekranów, rzutnikami. Dowolność połączeń sygnałów daje duże możliwości prezentacji.
4. Tablety interaktywne – doskonała pomoc przy analizowaniu wyświetlanego obrazu, zapewniają
rysowanie na ekranie.
5. Systemy wideokonferencji, sieć oraz mobilne rozwiązania wraz z możliwościami technicznymi
sal pozwalają korzystać z urządzenia w dowolnym miejscu na terenie Centrum Szkoleniowego.
6. System tłumaczeń symultanicznych wraz z możliwościami dołączania mobilnych kabin tłumaczy
zapewniający obsługę sześciu języków w komfortowych warunkach pracy tłumaczy, system jest
przenośny.
7. System konferencyjny, możliwość przydzielania głosu i porządkowania dyskusji.
8. System instruktorski, zapewniający efektywne nauczanie z wykorzystaniem komputerów – system steruje dostępem do monitora i klawiatury.
9. Sieć komputerowa z terminalami graficznymi jako stanowiskami roboczymi – rozwiązanie to zapewnia wysoką stabilność działania, komfortowe warunki pracy oraz wysokie bezpieczeństwo
ochrony danych.
10. System kamer zapewnia dyskretną obsługę przeprowadzanych konferencji, dokumentację przebiegu, usprawnia pracę tłumaczy i obsługi technicznej.
11. Kiosk internetowy, tablica świetlna, stanowiska TV z sygnałem TV/SAT, stanowiska komputerowe z czytnikami kart pamięci, nagrywarkami i większością dostępnych obecnie interfejsów
sprzętowych, odtwarzacze CD/DVD.
12. Zautomatyzowaną obsługę całości za pomocą pulpitu dotykowego oraz prostych w użyciu klawiatur.

Nr 5 - Katedra Inżynierii Produkcji

Transkrypt

Podobne dokumenty

Panel Praktycy biznesu