Wpływ różnych form treningu fizycznego na aktywność

Wpływ różnych form treningu fizycznego na aktywność regeneracyjną mięśni
pacjentów hemodializowanych
Dziubek W1, Kusztal M2, Rogowski Ł3, Bulińska K1, Gołębiowski T2, Pawlaczyk W1,
Zembroń-Łacny A4, Klinger M2, Woźniewski M1
1
Wydział Fizjoterapii, Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu
Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we
Wrocławiu
3
Niepubliczna Wyższa Szkoła Medyczna we Wrocławiu
4
Wydział Lekarski I Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Zielonogórski
2
Większość (ok. 70%) osób w wieku podeszłym wykazuje zaburzenia czynności nerek.
Zaburzenia czynności nerek występują częściej u osób z czynnikami ryzyka: cukrzyca,
nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia, palenie tytoniu, leki (NLPZ). U pacjentów
dializowanych, szczególnie wśród osób starszych w mięśniach dochodzi do atrofii (uremic
miopathy) lub zjawiska sarkopenii. Sarkopenia, czyli znaczne osłabienie siły mięśni może
prowadzić do utrudnień w wykonywaniu czynności dnia codziennego i dużej utraty
samodzielności. Jednocześnie zwiększa ryzyko upadków, które są przyczyną groźnych dla
zdrowia urazów/powikłań, czy nawet śmierci. W grupie >65r.ż. upadki są główną przyczyną
śmierci wśród zgonów spowodowanych nieszczęśliwymi wypadkami. Na zmiany w
mięśniach możemy wpłynąć poprzez regularną aktywność fizyczną. U osób starszych
aktywność fizyczna decyduje o długości i jakości życia, opóźnia procesy starzenia, pomaga
utrzymać zdrowie i dobre samopoczucie (Jachimowicz i Kostka, 2009). Jest podstawowym
determinantem sprawności i wydolności fizycznej (Kozłowski i Nazar, 1999). Osoby,
uczęszczające na hemodializy to zazwyczaj mało aktywna populacja wśród chorych. U
pacjentów dializowanych przyczynami zmniejszonej aktywności fizycznej są: stany lękowe,
depresja, niedokrwistość, leczenie nerkozastępcze, powikłania SNN, atrofia mocznicowa.
Stan mięśni możemy ocenić za pomocą: testów oceniających sprawność fizyczną,
dynamometrów oceniających siłę/moment siły, EMG rejestrującego czynność elektryczną
mięśni, prób wydolnościowych oceniających wytrzymałość wysiłkową, bioimpedancji
elektrycznej (BIA) –analizując skład ciała, diagnostyki obrazowej (MR, DXA), badań
biochemicznych oraz biopsji mięśnia…Na zmiany w mięśniach możemy wpłynąć poprzez
regularną aktywność fizyczną. Według zaleceń nefrologów trening powinien być prowadzony
przed dializą lub w trakcie pierwszych dwóch godzin dializy, ewentualnie w dniach bez
dializ. Proponowane formy treningów w dniach dializ to: ćwiczenia aerobowe
(wytrzymałościowe) – trening na cykloergometrze i/lub ćwiczenia siłowe (oporowe) – taśmy
Thera-band, ciężarki. W dni wolne od dializ poza powyższymi proponowane są treningi Tai
Chi lub ćwiczenia w wodzie. Aktywność fizyczna u osób starszych hemodializowanych
powoduje: poprawę ogólnego samopoczucia, poprawę jakości życia, pomaga zachować
niezależny tryb życia (czynności dnia codziennego), wpływa na wydolność fizyczną,
koordynację nerwowo-mięśniową, utrzymywanie zakresu ruchów niezbędnych w codziennym
funkcjonowaniu, uatrakcyjnia monotonię dializy, (wykonywanie na stacji dializ łączy się ze
stałym nadzorem ze strony personelu medycznego), poprawia przewodnictwo nerwowe oraz
wzrost siły mięśniowej, zmniejsza występowanie stanów lękowych i depresji oraz powoduje
lepsze funkcjonowanie psychospołeczne. Badania w ramach projektu z NCN nr
2011/03/B/NZ7/01764 pt. „Wpływ treningu fizycznego na aktywność regeneracyjną mięśni u
pacjentów hemodializowanych”.