eTwinning 10 lat później:

Transkrypt

eTwinning 10 lat później:
Wpływ na pracę, umiejętności i możliwości rozwoju
zawodowego nauczycieli według użytkowników
programu eTwinning
Caroline Kearney i Àgueda Gras-Velázquez
PL
Wydawca
Centralne Biuro Programu eTwinning
www.etwinning.net
European Schoolnet (EUN Partnership AISBL)
Rue de Trèves 61 – 1040 Bruksela – Belgia
www.eun.org – [email protected]
Publikację należy przytaczać jako: Kearney, C. i Gras-Velázquez, À.,
(2015). „eTwinning 10 lat później: wpływ na pracę nauczyciela, umiejętności i możliwości rozwoju zawodowego” według badanych eTwinnerów. Centralne Biuro Programu eTwinning - European Schoolnet, Bruksela.
Autorzy
Caroline Kearney, Àgueda Gras-Velázquez
Projekt & Koordynacja
Danosh Nasrollahi
językowa
Szata graficzna oryginału
Unijep, Belgia
Nakład2000
ISBN 9789491440960
9 789491 440960
Listopad 2015. Opinie wrażone w niniejszej publikacji należą do ich auto-
rów i niekoniecznie pokrywają się z tymi reprezentowanymi przez Komisję
Europejską czy Centralne Biuro Programu eTwinning. Niniejsza publikacja
została wydana na zasadach i warunkach określonych w licencji Attribution-Non Commercial-Share Alike 3.0 Unported Creative Commons (CC
BY-NC-SA 3.0) (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/
deed.pl). Publikacja powstała przy wsparciu finansowym unijnego programu Erasmus+.
Spis treści
Streszczenie...............................................................................4
1
Wstęp.......................................................................................7
2
Metodologia............................................................................10
3
Profil respondentów oraz ich szkół..................................................12
Wpływ eTwinningu na pracę i umiejętności nauczycieli........................20
4
5
Wpływ eTwinningu na uczenie się uczniów.......................................32
6
Wpływ eTwinningu na szkoły........................................................36
Rozwój zawodowy w ramach eTwinningu: udział nauczycieli
7 oraz uznanie ich osiągnięć...........................................................41
8 Czego dowiadujemy się z tego badania i jakie są dalsze plany?...............48
9
Glosariusz...............................................................................52
10 Bibliografia..............................................................................57
eTwinning 10 lat później
3
Streszczenie
eTwinning – społeczność szkół europejskich – to bezpieczna platforma internetowa,
oferująca szerokie spektrum działań, począwszy od realizacji wspólnych projektów
szkolnych na szczeblu krajowym i międzynarodowym po platformy współpracy zespołowej i możliwości rozwoju zawodowego adresowane do nauczycieli. eTwinning to
jedyna w swoim rodzaju sieć szkół, nauczycieli i uczniów, która nie ma w Europie ani
poza nią swojego poprzednika czy odpowiednika. Minęło dziesięć lat od oficjalnej
inauguracji akcji eTwinning. Niniejszy raport nawiązuje do tej okazji, przedstawiając
kluczowe osiągnięcia programu oraz obszary, które wciąż wymagają udoskonalenia w
oparciu o badanie przeprowadzone na szeroką skalę pod koniec 2014 roku z udziałem
nauczycieli działających w eTwinningu. Badanie miało na celu określić, w jaki sposób
program wpływa na pracę zawodową nauczycieli uczestniczących w programie oraz
jak można ulepszyć formy doskonalenia zawodowego, oferowane przez eTwinning. W
badaniu dobrowolnie wzięło udział 6 000 eTwinnerów. To dzięki nim niniejszy raport
prezentuje solidny, poparty faktami materiał, na podstawie którego eTwinning może rozwijać swoje usługi na rzecz społeczności edukacyjnych w Europie.
Znakomita większość respondentów uważa, że Twinning w największym stopniu wpłynął na ich zdolność nauczania umiejętności przekrojowych (takich jak praca zespołowa, kreatywność, umiejętność rozwiązywania problemów, umiejętność podejmowania
decyzji) i to właśnie tę praktykę, bezpośrednio w wyniku swojego zaangażowania w
program, nauczyciele stosują teraz częściej niż kiedyś. Fakt ten napawa optymizmem, bo
choć nauczyciele mają dostęp do zasobów i możliwości doskonalenia zawodowego w
zakresie nauczanego przez siebie przedmiotu, to jednak ostatnie badania pokazują, że
znacznie mniej jest dostępnych zasobów i możliwości, dzięki którym nauczyciele mogliby rozwijać umiejętności nauczania i sprawdzania kompetencji przekrojowych i dlatego
oceniają je jako szczególnie trudne. eTwinning ma więc tutaj do odegrania jasno określoną rolę, polegającą na wypełnianiu tej luki. Wyniki badania pokazują również, że,
zdaniem nauczycieli, eTwinning szczególnie pozytywnie wpływa na ich umiejętności
nauczania metodą projektu, umiejętności w zakresie języków obcych oraz umiejętności współpracy z nauczycielami innych przedmiotów. eTwinning bardzo dba
4
o rozwój umiejętności z tych obszarów, a są to umiejętności, które w przeciwnym razie
nauczycielom trudno byłoby rozwijać, lub w przypadku których nauczyciele mieliby
mniej możliwości sprzyjających ich rozwojowi.
Badani eTwinnerzy są również zdania, że program przyczynił się także do częstszego
stosowania przez nich określonych praktyk dydaktycznych XXI wieku, w tym nauczania multidyscyplinarnego, pracy nad projektem, rozwijania kompetencji uczniów,
dyskusji ukierunkowanych na uczniów, pracy w grupach, rozwijania umiejętności
uczenia się oraz nauczania i uczenia się opartego na problemach. Ponadto 83%
badanych nauczycieli uważa, że ich udział w eTwinningu przełożył się na częstsze niż
wcześniej oddawanie się autorefleksji nad swoją pracą zawodową i tyle samo ankietowanych twierdzi, że bezpośrednio w wyniku uczestnictwa w eTwinningu korzysta z
teraz z nowych metod nauczania, narzędzi i zasobów.
Wyniki badania dotyczące możliwości doskonalenia zawodowego oferowanych
przez eTwinning również są bardzo krzepiące. W raporcie podkreśla się zarówno celowość dalszego ich rozwijania jak i potrzebę przyciągnięcia większej liczby nauczycieli,
którzy mogliby z takich form doskonalenia skorzystać.
A jaki jest wpływ na największych beneficjentów programu, czyli na samych uczniów?
Większość nauczycieli-eTwinnerów uważa, że największym pozytywnym wynikiem
oddziaływania eTwinningu na poziomie uczniowskim jest wzrost motywacji u uczniów,
a zaraz potem wspieranie współpracy uczniów.
W świetle wyników przeprowadzonego badania, w raporcie sugeruje się, aby w przyszłości eTwinning mógł odgrywać bardziej proaktywną rolę w opracowywaniu określonych działań wspierających wykorzystywanie technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) w celach edukacyjnych, większe zainteresowania i udział rodziców
w projektach europejskich oraz proces uczenia się uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
Najbardziej uderzające są jednak wyniki analizy korelacji przeprowadzonego badania, gdzie obserwujemy, że nauczyciele pracujący w innowacyjnych szkołach w większym stopniu dzielą się swoimi praktykami zdobytymi w ramach eTwinningu z innymi pracownikami szkoły niż nauczyciele pracujący w nieinnowacyjnych szkołach. Ci pierwsi
także konsekwentnie deklarują, że - w porównaniu z nauczycielami z nieinnowacyjnych
szkół - eTwinning miał większy wpływ na różnorodne aspekty związane ze szkołą. Na
tej podstawie w raporcie zaleca się podjęcie konkretnych działań ukierunkowanych na
wspieranie mniej zaawansowanych eTwinnerów, pracujących w nieinnowacyjnych
szkołach, by mając dostateczne wsparcie, mogli w pełni uczestniczyć w eTwinningu i
dzielić się zdobytymi praktykami, upowszechniając w ten sposób innowację. Ponadto
raport rekomenduje, aby wykorzystywać doświadczenie zaawansowanych eTwinnerów pracujących w bardziej innowacyjnych szkołach na rzecz ich mniej doświadczonych kolegów. Wysiłki należy skierować na skuteczniejsze włączanie eTwinningu w
5
funkcjonowanie całej szkoły, by w ten sposób rezultaty oddziaływania tego programu
były trwałe i obejmowały całą instytucję.
Pamiętając o tym, że sprzyjające środowisko szkolne jest dla eTwinningu czynnikiem
warunkującym wywieranie znaczącego wpływu na poziomie szkoły (na co wskazuje
zarówno analiza badania jak i ostatnio przeprowadzona w ramach programu analiza
wpływu 1), to zaleca się przede wszystkim, aby program skoncentrował się na zaangażowaniu dyrektorów i kadry kierowniczej szkół. W ten sposób wzrośnie nie tylko
świadomość szkół w zakresie możliwości oferowanych przez eTwinning, ale zwiększą
się także szanse, że działania prowadzone w ramach eTwinningu będą wpływać na
politykę szkolną i wpiszą się w główny nurt działań szkoły. W raporcie zaleca się, aby
w swoim kolejnym planie działania Zespół Doradców Pedagogicznych uwzględnił jako
priorytetowe zrozumienie ograniczeń powszechnie napotykanych przez szkoły z
różnych krajów, utrudniających tym szkołom bardziej dogłębne zaangażowanie się w
eTwinning i osiąganie maksymalnych korzyści.
Zarówno omawiane badanie jak i ostatnio przeprowadzona w ramach programu analiza wpływu jednoznacznie wskazują, że nauczyciele działający w eTwinningu, dzięki
współpracy i dostępowi do możliwości doskonalenia zawodowego, zdobywają wiedzę o nowych metodach i narzędziach edukacyjnych i stosują je (European Commission
(c), 2015). Zdobyte przez nauczycieli doświadczenie i nowa wiedza rzadko są jednak
przekazywane dalej w ramach szeroko zakrojonej współpracy szkolnej czy szkolnych
projektów. Raport zaleca więc, aby program promował i oferował pomoc, umożliwiającą szkołom osiągnięcie „skumulowanego wpływu” wynikającego z realizacji
kolejnych projektów eTwinning. Bezpośrednie zaangażowanie dyrektorów szkół w
tego typu działania, poprzez zachęcanie i wspieranie ich w tworzeniu polityki szkolnej, ułatwiającej szkole długoterminowe zaangażowanie w eTwinning (oraz - ogólnie - w uczenie się w oparciu o międzynarodowe projekty i w rozwój zawodowy) to
strategiczny i trwały sposób pomocy szkołom w stawaniu się bardziej innowacyjnymi w
zakresie stosowanych przez nie strategii nauczania i uczenia się.
1. European Commission/Education for Change (2013). Study of the impact of eTwinning on participating pupils, teachers
and schools. Luxembourg: Publications Office of the European Union. Dokument dostępny online tutaj: http://ec.europa.
eu/education/news/2013/20130215_en.htm
6
1
Wstęp
Czym jest eTwinning?
eTwinning – społeczność szkół europejskich – to bezpieczna platforma internetowa,
oferująca szerokie spektrum działań, począwszy od realizacji wspólnych projektów
szkolnych na szczeblu krajowym i międzynarodowym po platformy współpracy zespołowej i możliwości rozwoju zawodowego adresowane do nauczycieli. Obecnie akcja
jest finansowana przez Komisję Europejską w ramach programu Erasmus+. Początki
eTwinningu sięgają jednak czasów sprzed programu Erasmus+, jako że akcja została
zainaugurowana dziesięć lat temu, w 2005 roku. W chwili obecnej społeczność eTwinning liczy ponad 330 000 zarejestrowanych użytkowników.
eTwinning oferuje swoim użytkownikom duże wsparcie. W każdym z krajów uczestniczącym w programie (jest ich obecnie 362) działa narodowe biuro kontaktowe (NSS)
promujące akcję, służące radą i wsparciem dla użytkowników końcowych, organizujące
liczne działania i oferujące możliwości doskonalenia zawodowego na poziomie krajowym. Na poziomie europejskim eTwinning jest koordynowany przez Centralne Biuro
Programu eTwinning (CSS), którym zarządza European Schoolnet, sieć 31 ministerstw
edukacji. Biuro CSS współpracuje z biurami kontaktowymi i odpowiada za rozwój platformy oraz oferuje szeroki zakres możliwości doskonalenia zawodowego oraz inne inicjatywy, w tym doroczną Konferencję Europejską oraz galę wręczenia nagród, podczas
której nauczyciele i uczniowie nagradzani są za swój udział w wybitnych projektach.
eTwinning to również rozbudowana platforma cyfrowa, obejmująca obszary publiczne
i prywatne, dostępna w 28 językach.
2. Podczas pisania tego raportu w eTwinningu w pełni uczestniczy 36 krajów. Kiedy badanie to zostało opublikowane w
2014 roku, w programie w pełni brały udział 33 kraje. eTwinning dodatkowo obejmuje niektóre z krajów sąsiadujących,
a ze względu na ich odmienny status w programie określane są mianem „krajów eTwinning Plus”.
7
Rysunek a. Publiczny portal eTwinning
Obszar publiczny (www.etwinning.net) oferuje odwiedzającym go gościom informacje o tym, jak zaangażować się w eTwinning; opisuje również korzyści płynące z akcji i dostarcza inspiracji do projektów
partnerskich.
Obszar prywatny eTwinningu zarezerwowany jest dla zarejestrowanych użytkowników, głównie
nauczycieli, i zawiera szereg funkcji, umożliwiających komunikowanie się i współpracę. Respondentami ankiety, stanowiącej podstawę niniejszego raportu, są wszyscy zarejestrowani użytkownicy mający
dostęp do Pulpitu, co przedstawia poniżej rysunek b.
Rysunek b. Pulpit eTwinning
Obszar ten pełni rolę interfejsu dla zarejestrowanych użytkowników; służy do wyszukiwania innych
członków społeczności eTwinning oraz do komunikowania się z nimi. Na Pulpicie znajdują się także
specjalne platformy dedykowane pracy zespołowej, na które ten raport się powołuje: pokoje nauczycielskie3 (składające się z prywatnego forum i pokoju rozmów), grupy eTwinning (prywatne moderowane platformy dla eTwinnerów, gdzie można prowadzić dyskusje i wspólnie pracować nad określonym tematem). Pulpit zapewnia ponadto dostęp do różnorodnych form doskonalenia zawodowego, o
których także jest mowa w tym raporcie. Są to: seminaria online (godzinne wykłady), warsztaty online
(trwające dwa tygodnie) oraz kursy online (trwające sześć tygodni).
3. Pokoje nauczycielskie zostały zastąpione przez odnowione Grupy eTwinning. Pokoje wciąż działały w czasie publikacji
badania, dlatego też badanych pytano o opinię na temat Pokoi.
8
Niniejszy raport został napisany w odniesieniu do korzystania z tej właśnie platformy.
Należy tutaj zaznaczyć, że po napisaniu tego raportu, Pulpit eTwinning zaczął działać w
nowej wersji pod nazwą eTwinning Live (https://live.etwinning.net (nowa wersja platformy została uruchomiona jesienią 2015 roku) i zawiera bardziej zaawansowane funkcje
społecznościowe oraz funkcje umożliwiające współpracę, w tym możliwość przeprowadzania spotkań wideokonferencyjnych na żywo.
Działania monitorujące program eTwinning:
W latach 2014-2015 działania monitorujące obejmowały dwie części: przeprowadzone na szeroką skalę badanie ilościowe dotyczące działań dydaktycznych eTwinnerów
oraz działań i potrzeb w zakresie doskonalenia zawodowego - oraz - przeprowadzony
na mniejszą skalę jakościowy projekt pilotażowy badający rozwój kompetencji pedagogicznych i cyfrowych nauczycieli realizujących projekt eTwinning. Takie dwutorowe
podejście umożliwia z jednej strony monitorowanie na dużą skalę wybranej grupy
eTwinnerów, a z drugiej strony można w ten sposób dogłębniej zbadać uwarunkowania
stojące za określonymi trendami.
Bieżący raport analizuje pierwszy typ z podanych niżej czynności monitorujących:
badanie monitorujące eTwinning uruchomione pod koniec 2014 roku. Jakościowy projekt
pilotażowy zostanie przeanalizowany w 2016 roku.
Strategia monitorująca programu eTwinning przyjmuje długookresową perspektywę,
umożliwiając w ten sposób monitorowania postępów realizacji w miarę upływu czasu,
śledzenie tendencji oraz określenie pedagogicznego kierunku eTwinningu na kolejne
lata. Badanie będzie w razie potrzeby aktualizowane i udostępniane eTwinnerom co
dwa lata. Pierwszy raz w historii eTwinningu przeprowadzono tak szczegółowe badanie
dotyczące wpływu programu na codzienną praktykę i rozwój umiejętności nauczycieli,
i pierwszy raz takie badanie zostało poddane analizie przez Centralne Biuro programu
eTwinning w ramach podstawowej działalności tej jednostki4. W badaniu dobrowolnie wzięło udział 6 000 eTwinnerów. To dzięki nim niniejszy raport prezentuje solidny,
poparty faktami materiał, na podstawie którego eTwinning może rozwijać swoje usługi
na rzecz społeczności edukacyjnych w Europie.
10. urodziny eTwinningu to właściwy moment, by podsumować kluczowe osiągnięcia
programu z ostatniej dekady i szukać najlepszych sposobów wykorzystania potencjału
eTwinningu do szerzenia innowacji poprzez partnerską współpracę szkół i doskonalenie
zawodowe. Analiza niniejszego badania przyczynia się do osiągnięcia tego celu.
4. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że niezależne badanie oddziaływania (obejmujące dane zebrane z przeglądu
literatury, przeglądu danych i dokumentów, 24 przypadków szkolnych i ankiety) przeprowadzone przez Education for
Change, w imieniu Komisji Europejskiej, zostało opublikowane w styczniu 2013 roku. Niniejszy raport nawiązuje do tego
badania w miejscach, gdzie ma to znaczenie.
9
2
Metodologia
Przeprowadzone w 2014 roku badanie monitorujące eTwinning miało na celu określić, w
jaki sposób program wpływa na pracę zawodową nauczycieli uczestniczących w programie oraz co, zdaniem nauczycieli, można jeszcze zrobić, by ulepszyć formy doskonalenia zawodowego, oferowane przez eTwinning. Badanie5 składało się z 42 pytań
zamkniętych, a jego ukończenie zajmowało około 15 minut.
Badanie opublikowano 26 września 2014 roku i było dostępne online przez 9 tygodni.
Badanie skierowano do wszystkich eTwinnerów, niezależnie od tego, jak długo działali w eTwinningu, ani też w jakim stopniu byli zaangażowani w realizację projektów
czy formy doskonalenia zawodowego. Jedynie respondenci, którzy odpowiedzieli, że
nigdy nie brali udziału w żadnych działaniach ani projektach w ramach eTwinningu, byli
informowani o niemożności ukończenia przez nich pozostałej części badania. Ponieważ
głównym celem prezentowanej ankiety było zbadanie wpływu eTwinningu na pracę
nauczycieli, to minimum doświadczenia zdobytego w ramach eTwinningu było warunkiem koniecznym. Badanie udostępniono w 25 językach (EN, FR, TR, IT, BG, PT, PL, RO,
DE, HR, EL, ES, SV, DA, LV, LT, HU, SL, CS, SK, ET, NO, FI, NL, MT)6.
W ramach promocji badania Centralne Biuro Programu eTwinning zamieściło artykuł
informacyjny na pulpicie eTwinning, zachęcający wszystkich eTwinnerów do wzięcia
udziału w badaniu w dniu, którym zostało ono opublikowane, tj. 26 września 2014 roku.
Na portalu publicznym w dniu uruchomienia badania również opublikowano stosowny
artykuł, a w październikowym wydaniu biuletynu wysłanym w pierwszym tygodniu października także zamieszczono komunikat poświęcony badaniu. Aby zachęcić nauczycieli i inne osoby zawodowo związane z edukacją do wzięcia udziału w badaniu, dla
jego uczestników przewidziano loterię, w której można było wygrać trzy tablety.
Przed korektą danych w badaniu wzięło udział 8 137 respondentów. W procesie korekty
danych podjęto niżej opisane kroki, dzięki czemu uzyskano ostateczną liczbę badanych.
5. Dostępne online tutaj: http://files.eun.org/etwinning/Monitoring_Survey_2014_english.pdf
6. Odpowiedziano na wszystkie wersje językowe ankiety z wyjątkiem wersji maltańskiej, która nie otrzymała żadnej
odpowiedzi, ponieważ badani z Malty odpowiadali na ankietę w języku angielskim.
10
Wszystkie podwójne odpowiedzi, których było 27, zostały usunięte. Podczas analizy
badania wykluczono także: odpowiedzi wyłącznie na pytania demograficzne (pytania
1-8 w badaniu), których było 115, oraz odpowiedzi wyłącznie na pytania demograficzne oraz pytanie 9, dotyczące bieżącej sytuacji nauczycieli w eTwinningu, których
było 1989. Wyeliminowano także 6 odpowiedzi, w których respondenci oświadczyli,
że nigdy nie byli zaangażowani w żadne z działań w ramach eTwinningu. Ostatecznie
niniejsza analiza zostało oparta na 6 000 wiarygodnych odpowiedzi.
Należy mieć na uwadze fakt, że ilekroć mowa o wpływie, to został on zmierzony
wyłącznie na podstawie odpowiedzi udzielanych według skali osobistych odczuć i
przekonań ankietowanych, co stanowi jedyne źródło informacji, na którym oparto niniejszą analizę. Tam, gdzie jest to istotne, podano linki do istniejących dodatkowych badań.
Należy również wspomnieć, że aby lepiej zrozumieć wyniki przeprowadzonego badania i móc wyłonić możliwe tendencje oraz dodatkowe znaczenie, utworzono cztery
kategorie opisujące profil respondentów (nowi nauczyciele, bardzo doświadczeni
nauczyciele, nowi eTwinnerzy, zaawansowani eTwinnerzy) oraz dwie kategorie opisujące profil szkoły, w której badany nauczyciel pracuje (szkoły innowacyjne, szkoły
nieinnowacyjne). Kategorie te stworzono wyłącznie dla potrzeb tej analizy na podstawie zgromadzonych danych. Każda z wspomnianych kategorii została opisana w tym
raporcie. Kategorie odpowiedzi zostały utworzone, by umożliwić krzyżową analizę
danych, i by sprawdzić, jak taki zabieg wpłynął na wyniki. Należy zaznaczyć, że relacje opisywane w niniejszym raporcie to wyłącznie korelacje, tak więc nie można na
podstawie tej analizy określić związków przyczynowo skutkowych. Podczas gdy korelacja pomiędzy dwoma czynnikami może wydawać się znacząca, tak kontrolowanie
innych czynników, które być może także odgrywają jakąś rolę i częściowo wyjaśniają
dane, nie jest możliwe w przypadku tej prostej analizy.
11
3
Profile respondentów i ich szkół
3.1. Jakie funkcje zawodowe pełnią respondenci w swoich
szkołach?
Rysunek 1: Role respondentów
Figure 1 : Profil des personnes interrogées Inna
Autre Nauczyciel bwesoins szkolespécifiques specjalnej
Enseignant 6% 4% Koordynator TTIK
Coordinateur IC 6% szkoły
Directeur/ chef dDyrektor
’établissement 6% Nauczyciel
Enseignant 91% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Osoby badane poproszono o zaznaczenie jednej lub więcej funkcji, jakie pełnią w swoich szkołach. Jak jasno wynika z Rysunku 1, znakomita większość respondentów (ponad
90 %) jest w swoich szkołach nauczycielami. Niewielki procent badanych jest w swojej
szkole wyłącznie lub także dyrektorem (6%), pozostałe osoby pełnią funkcje koordynatora ICT (6%), są nauczycielami szkole specjalnej (4%) lub pełnią inną rolę (6%).
12
3.2. W jakim wieku są respondenci i ile mają lat doświadczenia
w nauczaniu?
Rysunek 2: Wiek respondentów
Figure 2 : Âge des personnes interrogées Powyżej
55ans lat
Plus de 55 9% 46-55ans lat
46-‐55 35% 36-‐45 36-45ans lat
36% 31-‐35 31-35ans lat
13% 30 ns olub
u mmniej
oins 30alat
7% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% Ponad połowa respondentów ma pomiędzy 36 a 55 lat, a ich liczba w równym stopniu
rozkłada się przy dolnej i górnej granicy tego zakresu wiekowego. Kolejne 9% ankietowanych ma więcej niż 55 lat. Tylko 20% wszystkich respondentów ma 35 lat lub mniej.
Figure 3 : Années d'expérience des personnes interrogées Rysunek 3: Doświadczenie respondentów w latach pracy
Więcej
30ans lat
Plus dniż
e 30 10% 21-30ans lat
21-‐30 26% 40% 11-20ans lat
11-‐20 4-10ans lat
4-‐10 21% 1-3ans lat
1-‐3 Moins niż
d'un an Mniej
1 rok
2% 0% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% Aż 76% wszystkich badanych ma pomiędzy 11 a 30 lat doświadczenia zawodowego,
co oznacza, że ta próba badawcza reprezentuje bardzo doświadczoną grupę nauczycieli. Tylko 21% ma 4 - 10 lat doświadczenia w pracy pedagogicznej, a zaledwie 2 %
1-3 lata doświadczenia zawodowego, co pokazuje, że w niniejszym badaniu wzięło
udział niewielu nauczycieli-nowicjuszy.
13
3.3. Jakie kraje reprezentują respondenci?
Rysunek 4: Liczba odpowiedzi według krajów
Response rate by country 900 800 700 826 785 688 600 500 400 300 200 100 448 406 364 238 208 208 177 158 152 136 133 128 117 105 102 89 75 68 49 44 41 39 29 29 26 25 24 21 14 11 8 8 8 4 3 3 3 Po Po
la ls
Wnd ka
Itałoch
l
Gr Gry y
Hieec ecja
sz e
Sp pa n
R
a
Ro umin ia
m u an ni
i a
Tu Tua Srk rcj
Sl łoewy a
ov a
ak cja
Fr ia
a
PForan n cj
Po rtuce a
rtu gal
Buga ia
Bu łgl lga ari
Łria a
La ot w
Stv a
SCw zwiae heod cja
re
Cr wna c
oNa ja
Zje
H
dn
Cz Ger ieam oc
ec m cy
zo
h aCnz
Re ey ne
pu ch
Kr
bl y
ól
i
es
Cy Cc yp
tw
p
r
o
(W Lit ruList ie hSułao wa
l
Irl kiSelj nwiae
an oBv nia
di reynt
i P iaan
ół ii
no i
U
Uk cKn e
rUa k j)
Hu inrea in
ng W a
De aryęg
nm ry
aD
Be rka ni
lg B a
iu e
FiFnin ml gia
B
Foyła
lalan
rm Ju
n
Es E d dia
er go
to st
Yusł
no
goow
Au A ia nia
slaiań
s
v Rsk
t us
NoNo riat ria
epa R
rwrw
ubep
ae
lic ub
o lik M y gia
f Ma
M
acMa altaalt
ed ce a
ondo
ia n
Ot ii
I
MMohern ne
Ne old łda
o
th H vawia
er ol la an
nd d
IreIrla s ia
la nd
Islnd ia
I
c
Lu Lu ela an
xe kse n dia
m md bo b
ur urg
Tu Tung ni ez
A A si ja
Azrm rmae Az erben nia
er ejia ba dż
ij an
G Garn or uz
Sw Sezw
itz agjia ja
er ca la ria
nd
0 Ogółem w badaniu wzięło udział 6 000 nauczycieli, z czego - w porównaniu z innymi krajami reprezentowanymi w badaniu - znacząca liczba pracuje w Polsce (826),
Włoszech (785) i Grecji (688). Wśród innych krajów, które w dość dużej liczbie wzięły
udział w badaniu są: Hiszpania (448), Rumunia (406), Turcja (364), Słowacja (238),
Francja (208) i Portugalia (208). Wszystkie inne kraje przedstawione na Rysunku 4
reprezentowane są przez mniej niż 200 nauczycieli.
3.4. W jakiego rodzaju szkołach i na jakich poziomach
edukacyjnych nauczają respondenci?
Rysunek 5: Formy kształcenia
5%
10%
85%
ogólne zawodowe ogólne i zawodowe
14
Znakomita większość badanych (85%)
reprezentuje szkolnictwo ogólne, podczas gdy 10% respondentów naucza
zarówno w szkołach ogólnokształcących
jak i zawodowych, a tylko 5 % nauczycieli wyłącznie w szkołach zawodowych.
Badanych poproszono o zaznaczenie
jednego lub więcej przedziałów wiekowych uczniów na poziomach edukacyjnych, na których nauczają. Blisko 50%
nauczycieli uczy albo w szkole podstawowej albo w ponadpodstawowej
lub w obydwu, natomiast jedna trzecia
badanych pracuje i/lub w szkołach
ponadgimnazjalnych.
3.5. Jakich przedmiotów szkolnych nauczają respondenci?
Rysunek 6: Przedmioty nauczane przez respondentów
Subjects taught literatura
Language Język
and liiterature 12% Informa7cs / ICT Informatyka/TIK
12% Foreign Języki
languages obce
45% Primary school subjects Przedmioty
w szkole
podstawowej
24% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Primary school subjects Foreign languages Informa@cs / ICT w szkole
Language and literature Język
i literatura Informatyka/TIK Języki obce Przedmioty
podstawowej
W odpowiedzi na pytanie o przedmiot szkolny, jakiego nauczają, nauczyciele mogli
wybrać więcej niż jeden przedmiot z udostępnionej im długiej listy przedmiotów szkolnych. Rysunek 6 pokazuje tylko te przedmioty, których naucza 12 % lub więcej respondentów. Na pierwszym miejscu plasują się języki obce, których naucza blisko połowa
badanych, co wskazuje na dominację nauczycieli języków obcych w społeczności
eTwinning. Od początku programu nauczyciele języków obcych najliczniej reprezentują
społeczność eTwinning, pomimo iż program adresowany jest do wszystkich nauczycieli
na wszystkich poziomach nauczania. Drugą liczniej reprezentowaną grupę badanych
stanowią nauczyciele przedmiotów w szkole podstawowej (24%). Kolejne dwa przedmioty licznie nauczane przez badanych to informatyka/TI oraz język i literatura (obydwa odpowiednio wybierane przez 12 % badanych).
15
3.6. Jaki jest status respondentów w Twinningu?
Rysunek 7: Status respondentów w eTwinningu
eTwinning status Nigdy nie uczestniczyłem/-łam
w żadnych
projektach
ani działaniach
I have never been involved in any eTwinning ac4vi4es ow
r pramach
rojects eTwinningu
I have een involved in past successfully completed projects and am now currently W bprzeszłości
uczestniczyłem/-łam
w pomyślnie
ukończonych
projektach,
a obecnie
zaangażowany/-a
w nowe projekty
involved jestem
in new p
rojects 0% 27% I have been nvolved iprojektach,
n various projects hich are now finished Uczestniczyłem/-łam
w iróżnych
które w
już
zostały
ukończone
17% Koordynuję jeden
lub więcej
projektów,
które obecnie
sącurrently w trakcie
I coordinate one or more projects which are in realizacji
progress 11% Uczestniczę
po razfor pierwszy
jednym
lub
wielu
projektach,
obecnie
I am involved the first w
4me in one or w
more projects which aktóre
re currently in są w trakcie realizacji
progress Jestem nowy w I eTwinningu
i właśnie uczestniczę w swoim pierwszym
am new to eTwinning and am involved in my first project projekcie
Rozpocząłem/-łam
projekt,
udało
mi sięto go
ukończyć,
I started a project, bale
ut nie
I didn’t manage finish it and I więc
quit zrezygnowałem/-łam
I am not currently involved w
in żadnym
any project but par4cipate in oudział
ther eTwinning Nie
uczestniczę
aktualnie
projekcie,
ale biorę
w innych
ac4vi4es działaniach w ramach eTwinningu
8% 17% 3% 17% 0% 10% 20% 30% Badanych poproszono o wybranie stwierdzenia, które najpełniej odzwierciedla ich bieżącą sytuację w eTwinningu. Jak pokazuje Rysunek 7, co raczej nie zaskakuje, większość
badanych reprezentuje profil najbardziej zaawansowanego eTwinnera, który został
zdefiniowany w pytaniu badania: jest nim nauczyciel, który nie tylko uczestniczył w udanych i już zrealizowanych projektach eTwinning, ale w chwili obecnej również bierze
udział w nowych projektach. Prawdopodobnie to właśnie ci nauczyciele, z racji swojej
największej aktywności w eTwinningu najliczniej wiedzieli o badaniu, czując jednocześnie, że mają odpowiednie doświadczenie, na którym mogą oprzeć swoje odpowiedzi. Co więcej, jako bardzo aktywni eTwinnerzy i ze względu na swój duży udział w
poruszanych w ankiecie kwestiach, ta grupa nauczycieli miała też prawdopodobnie
największą motywację, by wziąć udział w badaniu, w którym pytano o ich potrzeby i
proszono o sugestie, jak można jeszcze ulepszyć eTwinning. Warto również wspomnieć
o trzech innych grupach badanych eTwinnerów. Dwie z tych grup również reprezentują
aktywnych eTwinnerów; 17 % badanych było w przeszłości zaangażowanych w różne
projekty eTwinning, kolejne 17 % zadeklarowało, że choć aktualnie nie realizuje żadnego projektu, to jednak aktywnie uczestniczy w innych działaniach w ramach eTwinningu. Inny popularny profil nauczyciela w eTwinningu to eTwinner zaangażowany w
swój pierwszy w życiu projekt eTwinning. Ta grupa respondentów również stanowi 17%
wszystkich badanych.
16
4
3.7. Jak wyglądają profile szkół respondentów?
Rysunek 8: Profile szkół respondentów
Figure 9: Respondents' school profiles Moja szkoła
uczestniczy
w eTwinningu
i innych
My aktywnie
school ac=vely par=cipates in eTwinning and projekother 5% interna=onal ptach
rojects międzynarodowych
17% 48% Moja iszkoła
bierze
w inicjatywach,
którychinnova=ve celem jest
My school s involved in iudział
ni=a=ves aimed at cul=va=ng 3% 13% promowanie
innowacyjnych
działań w szkole
prac=ces in school Moja szkoła promuje współpracę pomiędzy nauczycielami poprzez
My school promotes collabora=on among teachers through systematyczne
spotkania,
podczas
nauczyciele
scheduled =me for teachers to mktórych
eet, share, evaluate wymieniają
or develop 5% się, oceniają i opracowują
materiały
teaching methods and dydaktyczne
materials oraz metody
nauczania
Moja
My szkoła
school uczestniczy
is engaged iw
n ssamoewaluacji
elf-‐evalua=on 5% 0% 51% 16% 14% 10% 29% 20% 30% 40% 33% 54% 25% 57% 24% 50% 60% 70% 80% 90% 100% STRONG DISAGREE DISAGREE AGREE STRONG AGREE Zdecydowanie nie zgadzam się Nie zgadzam się Zgadzam się Zdecydowanie zgadzam się
Aby określić profil szkoły, w której pracują poszczególni nauczyciele, poproszono
badanych, by odpowiedzieli, w jakim stopniu zgadzają się z następującymi czterema
stwierdzeniami: Moja szkoła aktywnie uczestniczy w eTwinningu i innych projektach międzynarodowych; Moja szkoła bierze udział w inicjatywach, których celem jest promowanie innowacyjnych działań w szkole; Moja szkoła promuje współpracę pomiędzy
nauczycielami poprzez systematyczne spotkania, podczas których nauczyciele wymieniają się, oceniają i opracowują materiały dydaktyczne oraz metody nauczania; Moja
szkoła uczestniczy w samoewaluacji. Wyniki pokazują, że większość nauczycieli zgadza się lub zdecydowanie zgadza się, że ich szkoła uczestniczy w inicjatywach ukierunkowanych na szerzenie innowacyjnych praktyk (84%), a także uczestniczy w procesie
samoewaluacji (81%). Brzmi to budująco i uspokajająco, jako że rzeczywiście misją i
obowiązkiem każdej szkoły jest zapewnienie jej uczniom jak najlepszego wykształcenia
z zastosowaniem nowoczesnych metod nauczania oraz ewaluacji stosowanych praktyk, by tam, gdzie to konieczne wdrożyć środki naprawcze; szkoła zawsze powinna
dążyć do stawania się jeszcze lepszą.
Co ciekawe, największa grupa nauczycieli nie zgodziła się lub zdecydowanie nie
zgodziła się, że ich szkoła promuje dwa wymiary innowacyjności, obejmujące angażowanie się w projekty międzynarodowe (22%) oraz współpracę nauczycieli (21%).
Rezultaty te pokazują, że nauczyciele rzadziej (nawet jeśli tylko nieznacznie) pracują w
szkołach, które intensywnie angażują się w projekty międzynarodowe lub w szkołach,
gdzie współpraca pomiędzy nauczycielami jest wyraźnie promowana poprzez specjalnie zaplanowane działania w tym kierunku. To bardzo ciekawe w kontekście eTwinningu,
17
ponieważ program jest wyraźnie zorientowany na realizację tych dwóch celów; jest
to przecież realizacja projektów międzynarodowych poprzez współpracę nauczycieli i
uczniów. Dane z przeprowadzonej ankiety potwierdzają też inne badania uzasadniające potrzebę promowania przez szkoły współpracy nauczycieli (European Commission
(a) 2015); European Commission (b) 2015); pod tym względem eTwinning w dużym
stopniu zaspokaja to zapotrzebowanie, na co wskazują odpowiedzi nauczycieli. W
przypadku nauczycieli, którzy pracują w szkołach, gdzie współpraca między nauczycielami nie jest propagowana można przypuszczać, że eTwinning odgrywa naprawdę
istotną rolę, ponieważ oferuje nauczycielom możliwość współpracy z innymi nauczycielami z zagranicy. Współpraca partnerska nauczycieli leży u podstaw projektów eTwinning, zachęca się więc eTwinnerów, by wspólnie realizowali działania, dokonywali
ewaluacji i dzielili się wynikami swoich projektów ze swoimi kolegami, koleżankami i
pozostałą częścią szkoły. Nie da się przecenić wagi dzielenia się z innymi wynikami
projektów, ponieważ właśnie w ten sposób można zainspirować do współpracy innych
nauczycieli, zarówno we własnej szkole jak i poza nią. Co więcej, dzielenie się rezultatami sprzyja także praktykom samoewaluacji szkół. W tym przypadku węższe grono
respondentów zadeklarowało, że zdecydowanie zgadza się, że takie praktyki mają
miejsce w ich szkole.
Aby przekonać się, czy nauczyciele pracujący w szkołach o określonych cechach
odbierają eTwinning w różny sposób, dla potrzeb niniejszej analizy określono dwie
kategorie profilu szkoły. Pierwsza kategoria obejmuje odpowiedzi nauczycieli, którzy
zdecydowanie zgadzają się lub zgadzają się, że ich szkoła zaangażowana jest w innowacyjne praktyki, promuje współpracę między nauczycielami, aktywnie uczestniczy w
projektach międzynarodowych i bierze udział w procesie samoewaluacji. Tę pierwszą
kategorię respondentów nazwaliśmy nauczycielami pracującymi w „innowacyjnych
18
szkołach”. Druga kategoria obejmuje odpowiedzi nauczycieli, którzy zdecydowanie nie
zgadzają się lub nie zgadzają się, że ich szkoła bierze udział w innowacyjnych praktykach, promuje współpracę miedzy nauczycielami, aktywnie uczestniczy w projektach
międzynarodowych i bierze udział w samoewaluacji. Tę drugą kategorię respondentów nazwaliśmy nauczycielami pracującymi w „nieinnowacyjnych szkołach”. Definicje
te powstały dla potrzeb niniejszej analizy, należy bowiem pamiętać, że nie ma ogólnie
przyjętych wykładni, co stanowi innowacyjną czy nieinnowacyjną szkołę i że oczywiście
przy określaniu stopnia innowacyjności szkoły branych jest pod uwagę znacznie więcej
czynników niż te tutaj wymienione. Ponadto, kategorie te powstały wyłącznie w oparciu
o opinie nauczycieli dotyczące szkół, w których pracują. Kategorie te utworzono, by
lepiej zrozumieć dane zebrane w opisywanym badaniu.
Analizując wyniki w wyżej opisany sposób można zauważyć, że 57% ankietowanych
uważa, ze pracuje w innowacyjnych szkołach. eTwinning przyciąga więc nauczycieli ze
szkół wspierających innowację. Niewielki procent badanych (4%) określił, że nie zgadza się lub zdecydowanie się nie zgadza się ze wszystkimi czterema stwierdzeniami,
co implikuje, że ci nauczyciele pracują w znacznie mniej innowacyjnych środowiskach
szkolnych. Nie jest bynajmniej zaskoczeniem, że tak niewielki procent badanych pracujący w nieinnowacyjnych szkołach zaangażował się w eTwinning, choć z pewnością
grupa ta może najwięcej zyskać zarówno indywidualnie jak i na poziomie całej szkoły.
Budujący jest fakt, że niektórzy mimo wszystko zostają eTwinnerami, nawet jeśli w chwili
obecnej tych osób jest niewiele; eTwinning mógłby szczególnie skupić się na średnią- lub
dłuższą metę na nauczycielach z mniej innowacyjnych szkół, tak by mogli oni poczuć
dostateczne wsparcie i wziąć udział w eTwinningu. Taki udział nauczycieli miałby w
efekcie pozytywny wpływ na szkołę, która w ten sposób stałaby się bardziej innowacyjna w swoich praktykach.
19
4
Wpływ eTwinningu na
umiejętności nauczycieli i ich
pracę zawodową
4.1. Jakie umiejętności nabyli nauczyciele bezpośrednio w
wyniku zaangażowania w eTwinning?
Rysunek 9: Pozytywny wpływ eTwinningu na umiejętności nauczycieli
Umiejętności komunikacyjne w pracy z rodzicami
Umiejętności w zakresie technologii informatycznych stosowanych w
nauczaniu
Umiejętności w zakresie języków obcych w nauczaniu
Umiejętność nauczania w środowisku wielokulturowym lub wielojęzycznym
Umiejętność współpracy z innymi pracownikami szkoły (np. dyrekcja, biblitekarze, pracownicy administracyjni, informatycy, nauczyciele wspierający,
doradcy zawodowi etc.)
Umiejętności współpracy z nauczycielami innych przedmiotów
Umiejętności planowania/przygotowywania lekcji
Praktyki w zakresie ewaluacji i oceniania uczniów
Zdolność oceniania umiejętności przekrojowych, w tym umiejętności pracy w
zespole, kreatywności, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji etc.
Zdolność nauczania umiejętności przekrojowych, w tym umiejętności pracy w
zespole, kreatywności, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji etc.
Umiejętność nauczania metodą projektów
Wiedza na temat uczniów
Zachowanie uczniów oraz umiejętność utrzymania dyscypliny w klasie
Umiejętność wyboru odpowiedniej strategii edukacyjnej w określonej
sytuacji
Kompetencje pedagogiczne w zakresie nauczanego przedmiotu/nauczanych
przedmiotów
Wiedza w zakresie programu nauczania
Wiedza w zakresie nauczanego przedmiotu/nauczanych przedmiotów
Umiarkowany Duży
20
Badanych poproszono o określenie stopnia wpływu (żaden, mały, umiarkowany lub
duży), jaki według nich miały zadania realizowane w ramach eTwinningu na szereg
umiejętności wyszczególnionych na Rysunku 9. Rysunek 9 przedstawia udziały procentowe badanych, którzy ocenili, że zadania realizowane w ramach eTwinningu miały
pozytywny wpływ na ich umiejętności (umiarkowany lub duży wpływ). Umiejętnością, na
którą według największej grupy nauczycieli (91%) udział w eTwinningu miał umiarkowany lub duży wpływ to zdolność nauczania umiejętności interdyscyplinarnych, takich jak
praca zespołowa, kreatywność, umiejętność rozwiązywania problemów, czy umiejętność podejmowania decyzji. Zaraz na dwóch kolejnych miejscach plasują się ex-aequo
umiejętności nauczania metodą projektu oraz umiejętność nauczania języków obcych,
na które według 89 % badanych eTwinning miał także umiarkowany lub duży wpływ.
Wziąwszy pod uwagę główny nacisk eTwinningu na realizację projektów partnerskich w
wielokulturowym i wielojęzycznym środowisku, nie jest rzeczą zaskakującą, że nauczanie metodą projektu oraz umiejętności w zakresie języków obcych zostały uznane przez
nauczycieli za te, które w największym stopniu poprawiły się dzięki eTwinningowi.
Ciekawszym jednak wydaje się fakt, że umiejętnością, na którą udział w eTwinningu
miał największy wpływ jest zdolność nauczania umiejętności interdyscyplinarnych, czyli
przekrojowych, w tym umiejętności pracy zespołowej, kreatywności, umiejętności rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji. Przeprowadzone ostatnio przez
KeyCoNet 7 badania, obejmujące studia przypadków z poszczególnych krajów oraz
międzynarodowe konsultacje z udziałem zainteresowanych grup ujawniły, że nauczyciele mają mniejsze doświadczenie i brakuje im szkoleń w zakresie nauczania i oceniania umiejętności przekrojowych, a narzędzia które wspierałyby ich w tym procesie
są nieliczne (KeyCoNet (a), 2014). Jeszcze nowsze badania przeprowadzone przez
biuro Eurydice potwierdzają ten stan rzeczy. W ogólnoeuropejskiej ankiecie nauczyciele wyrazili dużą potrzebę dalszego doskonalenia zawodowego w zakresie nauczania
umiejętności przekrojowych (European Commission (a) 2015). Jest więc rzeczą pozytywną i pocieszającą, że dane z Ankiety Monitorującej Program eTwinning sugerują, że
eTwinning jest skutecznym narzędziem w zaspokajaniu tej potrzeby.
Wiemy również, że nauczyciele uważają nauczanie umiejętności interdyscyplinarnych
za trudne, a ocenianie ich za zadanie szczególnie wymagające. W międzynarodowych
konsultacjach z udziałem zainteresowanych grup, gdzie przebadano 3 451 nauczycieli i 468 dyrektorów szkół z całej Europy, obydwie grupy badanych oceniły trudność
opracowania i wdrożenia nowych narzędzi służących ocenie umiejętności przekrojowych jako jedną z trzech głównych barier utrudniających efektywne wdrożenie w klasie nauczania i uczenia się w oparciu o kompetencje (KeyCoNet (b), 2014). W tym
kontekście wyniki Ankiety Monitorującej Program eTwinning pokazują, ze eTwinning ma
mimo wszystko pozytywny wpływ na rozwój tych umiejętności u nauczycieli, co potwier7. KeyCoNet to Europejska sieć polityki ds. kompetencji kluczowych w edukacji szkolnej. Projekt ten finansowany przez
Komisję Europejską i koordynowany przez European Schoolnet (http://keyconet.eun.org).
21
dza 86% badanych. Fakt, że 5% mniej ankietowanych uznało, że eTwinning pozytywnie
wpływa na ich zdolność oceny umiejętności interdyscyplinarnych w porównaniu z umiejętnością ich nauczania potwierdza wyniki badań wskazujące na szczególne trudności
nauczycieli pod tym względem.
Niniejszy raport zaleca, aby eTwinning gromadził wszystkie narzędzia i wytyczne uzyskane w ramach realizacji projektów eTwinning, które w sposób szczególny pomagają
nauczycielom w nauczaniu i ocenianiu umiejętności interdyscyplinarnych, inaczej przekrojowych, ponieważ wyraźnie widać, że dużo jest dostępnych materiałów wysokiej
jakości w tym zakresie. Takie materiały można by następnie udostępnić poza eTwinningiem szerszej społeczności nauczycieli, którzy nie są jeszcze częścią eTwinningu, a którzy takich materiałów bardzo potrzebują. Przykładowo można by to zrobić za pośrednictwem ostatnio uruchomionej platformy School Education Gateway8, portalu dostępnego w 23 językach europejskich i gromadzącego artykuły o tematyce edukacyjnej
oraz zasoby skierowane do nauczycieli, szkół, ekspertów oraz innych osób związanych
z edukacją. Udostępnianie na szerszą skalę tak pomocnych i konkretnych narzędzi oraz
wytycznych odnoszących się do omawianych właśnie kwestii pomogłoby wypełnić lukę,
z jaką nauczyciele muszą się obecnie mierzyć; pomogłoby również promować eTwinning, który - miejmy nadzieję - przyciągnie jeszcze więcej szkół i nauczycieli.
Umiejętności, na które eTwinning miał umiarkowany lub duży wpływ według 80% lub
więcej respondentów to: zdolność współpracy z nauczycielami innych przedmiotów
(85%), wiedza na temat uczniów (82%); umiejętność wyboru odpowiedniej strategii
edukacyjnej w określonej sytuacji (81%); kompetencje pedagogiczne w nauczaniu określonego przedmiotu/przedmiotów (81%) oraz umiejętność nauczania w środowisku
wielokulturowym i wielojęzycznym (80%). Należy w tym miejscu podkreślić, że znaczna
większość nauczycieli deklaruje, że eTwinning bezpośrednio przyczynił się do rozwoju
ich umiejętności współpracy z innymi nauczycielami, zwłaszcza z nauczycielami różnych przedmiotów.
Ostatnie badania TIMMS9 i PIRLS10 pokazują, że w 17 badanych krajach przeciętnie
jedna trzecia (36%) uczniów klas czwartych jest nauczana przez nauczycieli, którzy
deklarują wysoki stopień współpracy z innymi nauczycielami w celu podniesienia jakości nauczania i uczenia się. Przyglądając się bliżej naturze tej współpracy widzimy, że
przeciętnie nieco ponad połowa uczniów ma lekcje z nauczycielami, którzy dzielą się
swoimi doświadczeniami pedagogicznymi (57.45%) i w trybie cotygodniowym rozmawiają z innymi, jak nauczać określonego tematu (51.24%). Mniejszy odsetek uczniów
(średnio 42.42%) ma nauczycieli, którzy podczas cotygodniowych spotkań wspólnie
8. www.schooleducationgateway.eu
9. TIMMS (Trends in International Mathematics and Science Study): jeden z międzynarodowych systemów ewaluacyjnych
Zobacz: http://timssandpirls.bc.edu/
10. PIRLS (Progress in International Reading Literacy Study): jeden z międzynarodowych systemów ewaluacyjnych Zobacz:
http://timssandpirls.bc.edu/
22
planują i przygotowują materiały dydaktyczne. Działania, które wymagają bliższej
współpracy, takie jak wspólna praca w celu wypróbowania nowych pomysłów oraz
wizyta w klasie innego nauczyciela, są jeszcze rzadszymi zjawiskami w porównaniu
z formami współpracy opisanymi powyżej (European Commission (b) 2015). Wyniki te
potwierdzają przeprowadzone niedawno konsultacje KeyCoNet, które pokazują, że
istnieje rzeczywista potrzeba współpracy między nauczycielami zarówno w obrębie
szkół jak i poza nimi (KeyCoNet (b) 2014). Tradycyjna organizacja szkół powoduje, że
nauczyciele są często odizolowani w swoich klasach i mają niewiele możliwości wymiany pomysłów czy spostrzeżeń. Tylko 36% ankietowanych nauczycieli zadeklarowało, że
ma doświadczenia związane z współpracą i działaniami networkingowymi w ramach
doskonalenia zawodowego.
W tym kontekście z zadowoleniem obserwujemy, że według znacznej większości
nauczycieli, eTwinning daje im możliwość podniesienia umiejętności w zakresie współpracy z kolegami i koleżankami. Byłoby dobrze, aby w przyszłości w ramach jakościowych działań monitorujących eTwinning zbadano, jaki dokładnie rodzaj współpracy odbywa się pomiędzy nauczycielami oraz jakim rodzajom współpracy eTwinning
mógłby zaproponować więcej wsparcia. Sieci nauczycieli, niezależnie czy działające
online czy funkcjonujące w świecie rzeczywistym mogą wspierać rozwój społeczności uczących się oraz stymulować innowację (KeyCoNet (c) 2014). Należy zwiększyć
współpracę nauczycieli poprzez wspieranie społeczności nauczycielskich, oferując im
wirtualne i rzeczywiste przestrzenie do działania oraz rozwijając kulturę współpracy
szkół wśród nauczycieli, uczniów i szerszej społeczności. Można to uczynić rozwijając
podejścia oparte na współpracy w ramach doskonalenia zawodowego nauczycieli.
eTwinning w chwili obecnej angażuje się w takie działania za pośrednictwem swojej
nowej platformy eTwinning Live, uruchomionej we wrześniu 2015 roku, na której pojedyncze osoby lub grupy nauczycieli mogą korzystać z wideokonferencji, wspierającej
kształcenie zawodowe oparte na współpracy. Wideokonferencja to narzędzie bardziej
w rękach eTwinnerów niż Centralnego Biura czy biur kontaktowych. Nauczycieli działających w społeczności eTwinning zachęca się, by przejmowali całkowitą odpowiedzialność za korzystanie z tego narzędzia i tym samym pozwolili, by kwitła oddolna innowacja, a nauczyciele samodzielnie kształtowali swój rozwój zawodowy. Wyzwaniem
będzie zachęcenie eTwinnerów do korzystania z tego narzędzia i promowania w ten
sposób zespołowego uczenia się nauczycieli; jednocześnie trudno będzie zniechęcać
indywidualnych nauczycieli przed korzystaniem z wideokonferencji jako jednokierunkowej platformy przekazu informacji, bez aktywnego udziału innych nauczycieli. Zespół
Doradców Pedagogicznych programu eTwinning, który ma za zadanie dbać o wartość
edukacyjną eTwinningu i kierować jego rozwojem jako społeczności zawodowej, przygotowuje w chwili obecnej wytyczne oraz inne strategie w pełni wykorzystujące potencjał eTwinning Live w zakresie uczestnictwa i współpracy.
23
Rysunek 10: Brak wpływu eTwinningu na umiejętności nauczycieli
Umiejętności komunikacyjne w pracy z rodzicami
Umiejętności w zakresie technologii informatycznych stosowanych w nauczaniu
Umiejętności w zakresie języków obcych w nauczaniu
Umiejętność nauczania w środowisku wielokulturowym lub wielojęzycznym
Umiejętność współpracy z innymi pracownikami szkoły (np. dyrekcja, biblitekarze, pracownicy administracyjni, informatycy, nauczyciele wspierający, doradcy zawodowi etc.)
Umiejętności współpracy z nauczycielami innych przedmiotów
Umiejętności planowania/przygotowywania lekcji
Praktyki w zakresie ewaluacji i oceniania uczniów
Zdolność oceniania umiejętności przekrojowych, w tym umiejętności pracy w zespole, kreatywności,
rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji etc.
Zdolność nauczania umiejętności przekrojowych, w tym umiejętności pracy w zespole, kreatywności,
rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji etc.
Umiejętność nauczania metodą projektów
Wiedza na temat uczniów
Zachowanie uczniów oraz umiejętność utrzymania dyscypliny w klasie
Umiejętność wyboru odpowiedniej strategii edukacyjnej w określonej sytuacji
Kompetencje pedagogiczne w zakresie nauczanego przedmiotu/nauczanych przedmiotów
Wiedza w zakresie programu nauczania
Wiedza w zakresie nauczanego przedmiotu/nauczanych przedmiotów
Po drugiej stronie tego spektrum obserwujemy, że mniej niż 10 % respondentów deklaruje, że ich zaangażowanie w eTwinningu nie ma żadnego wpływu na szeroki wachlarz
umiejętności wyszczególnionych na Rysunku 10. Ciekawe jednak są dwa wyjątki, gdzie
wyższy procent badanych (zaznaczony na Rysunku 10 na czerwono) zadeklarował,
że eTwinning nie miał żadnego wpływu na zwłaszcza dwie umiejętności: znajomość
programu nauczania, gdzie 14% ankietowanych stwierdziło, że eTwinning w ogóle nie
miał wpływu na tę umiejętność oraz umiejętności w zakresie nowych technologii wykorzystywanych w nauczaniu - 13% ankietowanych zadeklarowało brak jakiegokolwiek
wpływu na tę umiejętność ze strony eTwinningu. Nie jest rzeczą zaskakującą i niepokojącą, że według 14% badanych eTwinning nie miał żadnego wpływu na znajomość
programu nauczania, ponieważ w każdym kraju jest on ustalany na poziomie krajowym
lub szkolnym i dlatego eTwinning nie może - i nie ma takiego zamiaru - obierać sobie
za cel podnoszenia wiedzy nauczycieli w zakresie ich własnego programu nauczania
(należy to oddzielić od wiedzy i rozumienia w zakresie przedmiotu, którego nauczają i
24
co przez badanych zostało wyżej ocenione). Co ciekawe, niemal ta sama liczba badanych deklaruje, że eTwinning nie miał w ogóle żadnego wpływu na ich umiejętności w
dziedzinie nowoczesnych technologii wykorzystywanych w nauczaniu, co w przypadku
społeczności internetowej propagującej przede wszystkim współpracę za pośrednictwem mediów cyfrowych wydaje się zaskakujące. 22% badanych stwierdziło, że eTwinning miał niewielki wpływ na ich umiejętności nauczania z wykorzystaniem nowych technologii, co oznacza, że ogółem ponad jedna trzecia badanych przyznaje, że eTwinning
miał ograniczony wpływ lub nie miał żadnego wpływu na te umiejętności. Wynik ten nie
wydaje się już tak zaskakujący, jeśli umiejscowimy go kontekście. Należy pamiętać, że
choć eTwinning jest platformą cyfrową zachęcającą do wykorzystywania możliwości
oferowanych przez technologie w celu wspierania procesu nauczania i uczenia się,
to eTwinnerzy powszechnie rozumieją i wykorzystują te technologie jako środek prowadzący do celu, nie oczekując przy tym, że eTwinning podniesie ich umiejętności w
zakresie wykorzystywania TIK w celach edukacyjnych. Platforma jest przede wszystkim
obszarem wymiany treści z innymi nauczycielami i uczniami na poziomie międzynarodowym i miejscem, gdzie można rozwijać się zawodowo w dziedzinach związanych z
nauczaniem i uczeniem się. To powiedziawszy, kiedy badanych zapytano wprost, czy
eTwinning bezpośrednio zwiększył częstotliwość stosowania przez nich metod nauczania i uczenia się z wykorzystaniem technologii cyfrowych, wyniki były bardziej pozytywne, co przedstawia część 5 niniejszego raportu. Być może jest tak, że eTwinnerzy
zapytani o wpływ programu na szereg umiejętności, rzadziej wskazują na dydaktyczne
wykorzystanie TIK tylko jeśli umiejętność ta pojawia się obok innych umiejętności, co do
których nauczyciele czują, że eTwinning miał na nie bardziej bezpośredni wpływ.
Ze względu na cyfrową naturę i cyfrowy potencjał programu, dobrze byłoby, aby eTwinning zbadał za pośrednictwem swoich różnych kanałów doskonalenia zawodowego, w
jaki sposób program ten może w większym stopniu wpływać na umiejętności nauczycieli w
zakresie wykorzystania technologii w nauczaniu oraz monitorował te postępy w krótszych
i dłuższych przedziałach czasowych. Warto tutaj zauważyć, że w kontekście ostatnich
wyników z raportu OECD PISA poświęconego wykorzystywaniu przez uczniów technologii do uczenia się, ważne jest, aby w przypadku każdej formy doskonalenia zawodowego oferowanej przez eTwinning i ukierunkowanej na nauczanie z wykorzystaniem
technologii, podkreślać, że ustawiczne stosowanie technologii z pominięciem kontekstu
nauczania i uczenia się nie zagwarantuje uczniom osiągnięcia wyższych wyników; wprost
przeciwnie, może wpływać na nie negatywnie. Wyniki PISA pokazują, że wykorzystanie
TIK w określonych kontekstach, tam gdzie niesie ono edukacyjną wartość dodaną, łączy
się z lepszymi wynikami uczniów w nauce w porównaniu z sytuacjami, gdzie TIK są rzadko wykorzystywane. Kluczowym zadaniem zespołu monitorującego eTwinning będzie
więc baczne śledzenie nowych badań oraz obserwowanie rozwoju sytuacji (zarówno w
obrębie eTwinningu jak i poza nim), które pozwolą bliżej przyjrzeć się tym określonym kontekstom i zobaczyć, co składa się na umiarkowane wykorzystanie TIK, by na tej podstawie
móc zaoferować najbardziej odpowiednie i aktualne szkolenia w tym zakresie.
25
4.2. Jakie praktyki nauczycielskie nauczyciele deklarują,
że stosują częściej w wyniku swojego zaangażowania w
program eTwinning ?
Figure 11: Increase in teaching prac?ces as a result of eTwinning Rysunek 11: Wzrost stosowania określonych
praktyk nauczycielskich w
wyniku udziału w eTwinningu
Obserwuję uczniów
podczas
ich pracy
nad
określonym
zadaniem
i niezwłocznie
RI observe students when working on par?cular tasks and provide przekazuję uwagi
immediate feedback Umieszczam
pisemną
informację
zwrotną
na
pracy
ucznia,
tzn.
wynik
dI provide wriYen feedback on student work in addi?on to a wyrażony
mark, i.e. liczbowo
numeric score or leYer grade lub w postaci oceny
60% 45% Przeprowadzam
I administer standardowe
standardised ttesty
ests 38% i przeprowadzam
testy
2I develop Opracowuję
and administer my own student własne
assessment 51% ZadajęI guczniom
pracę
domową
ive students homework Uczę uczniów umiejętności
uczenia
się,the rozwijając
ich
świadomość
własnego
procesu
µI teach students process o
f ‘learning to learn’ by developing uczenia się i potrzeb,
a także
pokonywać
przeszkody
celu
osiągnięcia
awareness of uczę
their ich
learning process and needs, wand the ability to powodzenia w uczeniu się
overcome obstacles in order to learn successfully Uczę
rozumieć
treści przenikające
różne
wiedzy
?I teach the understanding of themes that cut adziedziny
cross disciplines 39% 67% 71% JI organize visits from professionals and other community members to Organizuję w szkole spotkania z udziałem specjalistów
school i innych członków społeczności
eI organize trips outside of school (for example, to museums or the Organizuję wyjścia poza szkołę (np. do muzeów lub miejsc pracy specjalistów, itp.)
work place of professionals etc.) 60% 58% Uczęto według
wymagań egzaminacyjnych
6I teach according the requirements of examina?ons 42% [I refer to zaperspektywy
problem from everyday life or wlub
ork codziennej
to demonstrate why Odnoszę się do problemu
życia
codziennego
pracy,
by
new kpokazać,
nowledge żeis nowa
useful wiedza
jest przydatna
cI guczniom,
ive different work to the students ho have difficul?es and/or to Daję różne zadania
którzy
mają
problemy
wwnauce
i/lub
tym, którzy
radzą
lepiej niż inni
those who can advance faster sobie
Moje nauczanie opiera
się na rozwoju
jak również
na nabywaniu
nMy teaching is based kompetencji
on students’ uczniów
competence development as much i utrzymaniu
przez
uczniów
as their knowledge acquisi?on and rwiedzy
eten?on 59% Zadaję uczniom DI pytania,
by sstawiać
sprawdzić,
czytwszystko
rozumieją ques?on tudents im
to cwyzwania
hallenge tihem and check heir understanding 60% 61% 68% Podczas lekcji>I proszę
uczniów,
byork pracowali
samodzielnie
z podręcznikiem
ask students to w
independently using textbooks in class 47% Na początku lekcji
jasnowprzedstawiam
uczniom
lekcjiobjec?ves oraz czego
powinni
po
I share ith students the lesson’s cele
learning and explain się
the tejolekcji
learning outcomes expected of them clearly at the start f each nauczyć
lesson 60% 0I present Podsumowuję
a summary of rostatnio
ecently learned content nauczane
treści 55% [I facilitate discussion with the wpodczas
hole class, with most większość
?me dedicated Zachęcam do dyskusji
z udziałem
całej
klasy,
której
przez
czasu
mówią uczniowie
to students talking 67% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Aby uchwycić jak najwierniejszy obraz rzeczywistego wpływu eTwinningu na częstotliwość, z jaką nauczyciele stosują określone praktyki nauczycielskie, poproszono
badanych, by najpierw ocenili, czy w ogóle takie praktyki stosują i w jakim stopniu. Na
drugim etapie poproszono badanych nauczycieli, by ocenili, czy w wyniku swojego
zaangażowania w program eTwinning obecnie stosują te praktyki częściej. Przyjęto takie
dwuetapowe podejście, by nauczyciele mogli samodzielnie dokonać jak najdokładniejszej oceny wpływu eTwinningu. Jak pokazuje Rysunek 11, ze wszystkich praktyk, które
nauczyciele zadeklarowali, że stosują, większość nauczycieli wymienia w szczególności pięć działań, które obecnie stosują częściej, bezpośrednio w wyniku zaangażowania w eTwinning. Te praktyki to: Uczę rozumienia treści obejmujących różne dyscypliny
(71%); Nauczając skupiam się na rozwijaniu kompetencji uczniów oraz na przyswajaniu
26
90% 100% i utrwalaniu ich wiedzy (68%); Zachęcam do dyskusji z udziałem całej klasy, w których
przez większość czasu mówią uczniowie (67%); Uczę, jak uczyć się, rozwijając wiedzę
uczniów w zakresie procesu uczenia się oraz umiejętność określania własnych potrzeb;
Uczę jak pokonywać przeszkody, by uczyć się skutecznie (67%); Ukazuję problem w
świetle codziennego życia lub pracy, by pokazać, że nowa wiedza jest użyteczna (61%).
Wyniki są budujące i w pełni odpowiadają misji eTwinningu, która zakłada upowszechnianie i wspieranie wielodyscyplinarnego nauczania i uczenia się z uwzględnieniem
podejścia opartego na kompetencjach, odbywającego się w odpowiednim kontekście i
zorientowanego na uczącego się. Pierwsza z podanych praktyk (nauczanie rozumienia
treści o przekrojowym zakresie tematycznym), którą badani stosują obecnie częściej w
wyniku swojego zaangażowania w eTwinning, pozostaje w ścisłym związku z odpowiedziami respondentów przedstawionymi na Rysunku 9, gdzie większość nauczycieli
deklaruje, że eTwinning miał największy wpływ na ich zdolność nauczania umiejętności
przekrojowych. Co ciekawe, praktykami, które badani w najmniejszym stopniu łączą
z zaangażowaniem w eTwinning są: zadawanie uczniom pracy domowej (tylko 39%)
oraz nauczanie pod kątem wymagań egzaminacyjnych (tylko 42%). Wyniki te można
pozytywnie zinterpretować w ten sposób, że praca nad projektami eTwinning wcale
nie musi kojarzyć się z większym obciążeniem pracą szkolną po lekcjach i że nauka w
ramach eTwinningu wykracza poza wymagania szkolnych czy ogólnokrajowych sprawdzianów wiedzy i umiejętności.
4.3. Jaki wpływ miał eTwinning na stosowanie przez nauczycieli
nowych metod nauczania, narzędzi i materiałów?
Figure 4: The 13: The use of new teaching m1ethods aus se a of new tools/resource
Rysunek 12: Korzystanie z nowych metod
Rysunek 13: Korzystanie z nowych narzępod result wpływem eTwinningu
dzi/zasobów
eTwinningu
result pod
of wpływem
eTwinning of eTwinning 13% 22% 78% TAK
YES NIE
NO 87% TAK
YES NIE
NO eTwinning 10 lat później
27
Jak pokazuje Rysunek 13, znakomita większość w liczbie 87% badanych nauczycieli
deklaruje, że obecnie stosuje nowe narzędzia i materiały bezpośrednio w wyniku swojego udziału w eTwinningu, natomiast 78% badanych zaczęło stosować nowe metody
nauczania. Choć obydwa wyniki są bardzo pozytywne, to fakt, że jednak blisko 10%
mniej badanych deklaruje stosowanie nowych metod nauczania w wyniku zaangażowania w eTwinning można logicznie wytłumaczyć tym, że zmiana metod nauczania
wymaga zmiany mentalności, a to może zająć więcej czasu. Z drugiej jednak strony
stosowanie konkretnego narzędzia, które nauczyciel już wypróbował w ramach eTwinningu, lub które widział, jak stosują inni, pozwala zaoszczędzić czas i ułatwia zmianę
dotychczas stosowanych metod w krótszej perspektywie czasowej. Oczywiście należy
tutaj zaznaczyć, że zwiększając ekspozycję nauczycieli na nowe innowacyjne narzędzia i materiały oraz zachęcanie do korzystania z nich w swojej codziennej praktyce
wpłynie z czasem na wszystkie metody nauczania stosowane przez nauczyciela, tak
więc w dłuższej perspektywie czasowej proces zmian również będzie zachodził.
4.4. Jaki wpływ miał eTwinning na refleksje nauczycieli nad ich
praktyką zawodową i czy nauczyciele dzielą się swoimi
doświadczeniami zdobytymi w eTwinningu z innymi pra
cownikami szkoły?
As a result of eTwinning Rysunek 14: Jak często zastanawiasz się
do you reflect nad How swojąfrequently pracą nauczycielską?
on your own prac9ce? do you reflect more than Rysunek 15: Czy pod wpływem eTwinningu
on your osię
wn obecniebefore częściej zastanawiasz
nad
swojąpedagogical pracą nauczycielską?
prac>ce? 0% 9% 17% 48% 43% 83% not at a niezbyt
ll to some extent nigdy często
quite aczęsto bit a lot całkiem
bardzo
często
28
YES NIE
NO TAK
W celu uzyskania od nauczycieli możliwie najwierniejszej oceny własnej, poproszono
ich najpierw, by zastanowili się jak często zastanawiają się nad swoją pracą i czy w
wyniku zaangażowania w eTwinning rozmyślają o niej teraz częściej niż w przeszłości.
Jak pokazuje Rysunek 14, spektakularne 91% odpowiedziało, że oddaje się refleksji na
temat swojej pracy całkiem często lub bardzo często. Wynik ten wydaje się wiarygodny
tym bardziej, że nauczyciele musieli poświęcić trochę czasu na refleksję nad swoją praktyką zawodową, by jak najbardziej szczegółowo odpowiedzieć na pytania z omawianej
Podobnie
duży
odsetek
nauczycieli
deklaruje, że dzięki eTwinningowi
Figure 17: ankiety.
Freqeuncy with which teachers share eTwinning (83%)
prac:ces ther school staff się refleksji na temat swojej pracy.
obecnie częściejwith niżokiedyś
oddaje
17: Freqeuncy with which teachers share eTwinning prac:ces with other school staff with which teachers share eTwinning prac:ces 3% with other school staff 4.5. Jak
24% często
chers share eTwinning prac:ces dzielisz się swoimi doświadczeniami zdobytymi
3% hool staff w ramach
eTwinningu z innymi pracownikami szkoły?
24% 32% 3% 32% Co ciekawe, obraz ten różnicuje
się bardziej, gdy pytamy nauczycieli, jak często dzielą się swoimi
32% praktykami z innymi pracownika3%
mi szkoły. Wyniki wskazują, że
41% nauczyciele częściej zastanawiają się nad własną praktyka
41% 24%
32%
nauczycielską i czują się przy tym
pewniej niż wówczas, gdy mają
się tymi refleksjami podzielić z
innymi, poszerzając w ten spoNIGDY
NEVER OCCASIONALLY FREQUENTLY VERY FREQEUNTLY sób ogólną wiedzę i kompetencje
CZASAMI
OCCASIONALLY FREQUENTLY VERY FREQEUNTLY szkoły. Mniej niż połowa bada41%
nych (41%) wyraziła zdanie, że
CZĘSTO
FREQUENTLY VERY FREQEUNTLY często dzieli się z kolegami i koleBARDZO
CZĘSTO
VERY FREQEUNTLY żankami swoimi doświadczeniami
zdobytymi w ramach eTwinningu,
a mniej niż jedna czwarta (24%) odpowiedziała, że robi to bardzo często. Blisko jedna
trzecia respondentów odpowiedziała, że dzieli się swoimi doświadczeniami okazjonalnie, co oznacza, że ten istotny etap wymiany doświadczeń pod koniec realizacji projektu eTwinning lub danej formy doskonalenia zawodowego jest powszechnie postrzegany
jako opcjonalny, lub realizowany tylko wtedy, gdy pozwala na to czas.
Rysunek 16: Częstotliwość, z jaką nauczyciele
dzielą się swoimi praktykami32% z innymi
pracownikami szkoły
% NEVER IONALLY QUENTLY eTwinning 10 lat później
29
Figure 17: Frequency with which teachers share eTwinning prac0ces with sięother chool sztaff Rysunek 17: Częstotliwość,
z jaką
nauczyciele dzielą
swoimi s
praktykami
innymi
pracownikami szkoły z uwzględnieniem
profilu
szkoły
according to school profile innowacyjna 2% Innova0ve nieinnowacyjna
Non-‐innova0ve 23% 45% 9% 0% 29% 54% 10% NEVER 20% 30% OCCASIONALLY 28% 40% 50% FREQUENTLY 60% 70% 80% 9% 90% 100% VERY FREQEUNTLY NIGDY CZASAMI CZĘSTO BARDZO CZĘSTO
Przekrojowa analiza danych pokazuje, że nauczyciele częściej dzielą się swoimi
doświadczeniami wyniesionymi z eTwinningu, kiedy nauczają w innowacyjnych szkołach. Na podstawie tej badanej próby widzimy, że znaczna większość (74%) nauczycieli pracujących w innowacyjnych szkołach deklaruje, że często lub bardzo często
dzieli się swoimi doświadczeniami zdobytymi w eTwinningu, co pozostaje w uderzającym kontraście do 37% nauczycieli pracujących w nieinnowacyjnych szkołach, którzy
deklarują to samo. Choć różnica jest oczywista, to jednak można uznać za budujące,
że nieco ponad jedna trzecia nauczycieli pracujących w nieinnowacyjnych szkołach
dzieli się swoimi doświadczeniami wyniesionymi z eTwinningu z innymi pracownikami
szkoły, w tym z osobami nieuczestniczącymi w programie, i że czyni to mimo faktu, że
pracuje w mniej sprzyjających okolicznościach. Co ciekawe, nie ma żadnej korelacji
pomiędzy doświadczeniem nauczycieli wyrażonym w latach pracy i tym, czy nauczyciele dzielą się czy nie swoimi doświadczeniami zdobytymi w ramach eTwinningu. To z
30
kolei mogłoby sugerować, że długość pracy nauczycielskiej w żaden sposób nie determinuje gotowości dzielenia się doświadczeniami, natomiast to, czy nauczyciele pracują
w innowacyjnych szkołach, czy nie pracują, mogłoby już potencjalnie mieć wpływ (choć
nie można wyciągnąć z niniejszej analizy żadnego związku przyczynowego). Informacje wynikające z omawianej analizy mocno więc przemawiają za tym, by eTwinning
w większym stopniu ukierunkował swoje wysiłki na budowanie bardziej innowacyjnych
szkół jako całości, raczej niż skupiał się na rozwoju indywidualnych nauczycieli.
Aby wiedza i doświadczenia poszczególnych nauczycieli nie zostały zaprzepaszczone,
i by mogły one stanowić zbiorowy kapitał, z którego czerpałaby cała szkoła, wskazane
byłoby, aby program w dalszym ciągu zachęcał do dzielenia się rezultatami projektów
eTwinning z osobami nieuczestniczącymi w programie i by w przyszłości zastosował
odpowiednie strategie umożliwiające bardziej bezpośredni i otwarty charakter takich
działań. Należałoby przedstawiać te działania jako integralną część udanego projektu
eTwinning, a nie tylko jako opcjonalny dodatek do projektu pod koniec jego realizacji.
Dzielenie się wynikami z kolegami i koleżankami ze szkoły powinno stanowić kluczowe
zalecenie w wytycznych dla eTwinningu: jak skutecznie upowszechniać rezultaty projektu, by miały one trwały wpływ na rozwój zawodowy innych nauczycieli. Należy ponadto
zachęcać nauczycieli, by pokazywali w eTwinningu, w jaki sposób prezentowali i omawiali swoją pracę z szerszą społecznością szkolną podczas zebrań lub specjalnych dni.
Dzięki dzieleniu się inspirującymi przykładami inni nauczyciele być może zechcą zrobić
to samo w swojej szkole. W najbliższym czasie dobrze byłoby zorganizować warsztaty online oraz seminarium online, a także przygotować wzorcowy projekt poświęcony
dzieleniu się rezultatami projektów eTwinning i działaniom ukierunkowanym na doskonalenie zawodowe z udziałem osób spoza eTwinningu. Wskazane byłoby, aby niektóre
z działań w zakresie doskonalenia zawodowego na ten temat były w szczególności
kierowane do dyrektorów oraz kierownictwa szkół, jako że rola tych osób ma kluczowe
znaczenie we włączaniu dobrych praktyk w główny nurt życia szkoły.
31
5
Wpływ eTwinningu na uczenie
się uczniów
5.1. Jakie praktyki uczenia się uczniów są obecnie stosowane
częściej w wyniku udziału w eTwinningu?
Rysunek 18: Wzrost stosowania określonych praktyk uczenia się wśród
uczniów w wyniku udziału
w1eTwinningu
Figure 8: Increase in student learning prac>ces as a result of eTwinning „Students collect evidence about their work Uczniowie dokumentują swoją pracę tworząc portfolio (tzn.
through tudent porIolios (i.e.the sswojej
ystema>c tworząssystematyczny
zbiór przykładów
pracy)
64% collec>on of a learner’s exemplary work…) Uczniowie
wybierają,
czego będą
sięauczyć;
samitdecydują,
jak
WStudents choose what nd how hey learn, tegoand dokonają
odpowiedzialność
za własne
się
take i rbiorą
esponsibility for their own uczenie
learning 59% !Students Uczniowie
assess eoceniają
ach others ork pracęw
innych
57% Students assess their własną
own wpracę
ork Uczniowie
oceniają
57% Uczniowie
w klasie samodzielnie
własnym
>Students wpracują
ork individually at their we
own pace tempie
in the classroom Uczniowie
pracują nad
projektami,
które trwają
najmniej
DStudents work on projects that rco
equire at least one week to complete tydzień
Uczniowie
pracują
małych
grupach
i wspólnie
dochodzą
TStudents ww
ork in small groups to come up rozwiązania
with a joint sdo
olu>on to a problemu
problem lub
or zadania
task 46% 75% 72% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 32
Jak pokazuje Rysunek 18, 75% nauczycieli deklaruje, że w wyniku udziału w eTwinningu
uczniowie bardziej angażują się w projekty niż to miało miejsce wcześniej. Prawie tylu
samo nauczycieli (72%) stwierdza, że dzięki eTwinningowi częściej niż kiedyś angażuje
uczniów do pracy w małych grupach, umożliwiając im wspólną pracę nad rozwiązaniem problemu. To budujące, że tak wysoki procent nauczycieli dużo częściej korzysta w
swojej codziennej praktyce nauczycielskiej z metod nauczania XXI wieku i przypisuje to
bezpośrednio swojemu zaangażowaniu w eTwinning.
5.2. Które z praktyk nauczania i uczenia się wspieranych przez
technologie informacyjne są częściej stosowane w wyniku
udziału w eTwinningu?
Rysunek 19: Wzrost w nauczaniu i uczeniu się z wykorzystaniem technologii w wyniku
udziału w eTwinningu
Profil szkoły i wpływ eTwinningu na szerszą praktykę szkolną
Wykorzystuję portale społecznościowe jako narzędzia do nauczania i
uczenia się razem z moimi uczniami
Korzystam w pracy z uczniami z wirtualnego środowiska
edukacyjnego/systemu zarządzania szkoleniami (np. Moodle)
Wspólnie z uczniami tworzę nowe materiały i zasoby
Uczniowie grają w gry cyfrowe w celach edukacyjnych
Uczniowie rozwijają umiejętności kodowania
Uczniowie korzystają z urządzeń mobilnych podczas lekcji (np.
laptopów, tabletów, telefonów komórkowych, itp.)
Uczniowie korzystają z TIK/multimediów/Internetu podczas lekcji
Uczniowie korzystają z TIK/multimediów/Internetu przy odrabianiu
pracy domowej
Komunikuję się przez internet z uczniami
Komunikuję się przez internet z rodzicami
Uczestniczę w szkoleniach online
Oceniam cyfrowe zasoby pomocne w uczeniu się odnoszące się do
przedmiotu, którego nauczam
Wykorzystuję TIK do dostarczania informacji zwrotnej i/lub
sprawdzania uczenia się
Samodzielnie tworzę cyfrowe materiały dydaktyczne dla uczniów
Przygotowuję i wykorzystuję prezentacje multimedialne podczas
lekcji
Wykorzystuję TIK/multimedia/Internet podczas lekcji
Wykorzystuję TIK/multimedia/Internet do przygotowania lekcji
33
Nauczycieli zapytano także czy obecnie, w wyniku swojego uczestnictwa w eTwinningu, częściej niż kiedyś stosują w swoim codziennym nauczaniu określone praktyki
nauczania i uczenia się z wykorzystaniem nowych technologii. Jak pokazuje Rysunek
19, praktyki nauczania i uczenia się z wykorzystaniem technologii cyfrowych obejmują
przede wszystkim następujące aspekty: nauczyciele uczestniczący w kursach organizowanych online (78%), nauczyciele i uczniowie wspólnie tworzący nowe materiały i
zasoby (77%), nauczyciele korzystający podczas pracy z uczniami z serwisów społecznościowych jako narzędzi do nauczania i uczenia się (76%) oraz nauczyciele korzystający z TIK /sprzętu multimedialnego/internetu podczas lekcji (75%) i podczas przygotowywania ich (74%). Warto zauważyć, że choć wszystkie pozostałe praktyki nauczania i
uczenia się z wykorzystaniem technologii cyfrowych zostały podobnie ocenione, jedyną
praktyką, która została oceniona znacznie niżej było komunikowanie się online z rodzicami, gdzie blisko połowa respondentów deklaruje, że w wyniku udziału w eTwinningu
obecnie korzysta z tej możliwości częściej.
5.3. Jaki wpływ miał eTwinning na poziomie uczniów?
Rysunek 20: Wpływ eTwinningu na poziomie uczniów
Poprawa jakości edukacji uczniów ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi
Podniesienie motywacji uczniów
Poprawa relacji osobistych wśród uczniów
Rozwijanie umiejętności uczenia się wśród uczniów
Rozwijanie autonomii uczniów oraz umiejętności
przejmowania odpowiedzialności za własne uczenie się
Propagowanie współpracy partnerskiej wśród uczniów
ŻADEN MAŁY UMIARKOWANY DUŻY
34
Według badanych nauczycieli, największy wpływ eTwinningu na uczniów to wzrost
motywacji uczniów, co zadeklarowała zdecydowana większość (92 %) nauczycieli, stwierdzając, że eTwinning miał duży lub umiarkowany wpływ na wzrost motywacji uczniów. Na kolejnym miejscu znalazło się propagowanie współpracy partnerskiej
wśród uczniów, do której - według 88% nauczycieli - eTwinning przyczynił się w dużym
lub umiarkowanym stopniu. Aspektem, na który według zdecydowanej mniejszości
nauczycieli (30%) eTwinning miał niewielki wpływ lub nie miał żadnego wpływu jest
poprawa jakości edukacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Obszar
ten dotyczący stosunkowo niewielkiego odsetka populacji nauczycieli i uczniów, ma
jednak istotne znaczenie, mimo że poświęca mu się wystarczająco dużo uwagi. eTwinning mógłby więc zastanowić się nad większą aktywnością w tym obszarze, organizując warsztaty online lub grupy eTwinning skierowane przede wszystkim do nauczycieli
pracujących z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
35
6
Wpływ eTwinningu na szkoły
6.1. Jaki wpływ miał eTwinning na poziomie szkoły?
Rysunek 21: Wpływ eTwinningu na poziomie szkoły
Budowanie poczucia obywatelstwa europejskiego w szkole
Podnoszenie świadomości pracowników szkoły odnośnie wagi wykorzystania Internetu w sposób bezpieczny i odpowiedzialny
Zainteresowanie rodziców projektami europejskimi
Zainteresowanie innych nauczycieli eTwinningiem
Podnoszenie gotowości pracowników szkoły do rozpoczynania
dalszych projektów innowacyjnych
Poprawa relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami
Poprawa współpracy między nauczycielami
Nauczycieli poproszono o określenie stopnia w jakim eTwinning wpłynął na ich szkoły
jako całość w odniesieniu do różnych czynników (wymienionych na Rysunku 21 powyżej). Ogólna tendencja rysuje się tak, że blisko jedna trzecia badanych deklaruje, że
eTwinning miał bardzo duży wpływ na większość aspektów, około 40 % określiło ten
wpływ jako umiarkowany, 20% jako niewielki i 10% lub mniej twierdzi, że eTwinning w
ogólne nie ma żadnego wpływu. Można tutaj jednak zauważyć dwa ciekawe wyjątki.
Poprawa relacji pomiędzy nauczycielami i uczniami to aspekt, w przypadku którego
największa grupa respondentów zgadza się (84%), że eTwinning miał umiarkowany
lub duży wpływ na szkoły, w których uczą. To bardzo pozytywny wynik, ewidentnie
pokazujący, że choć eTwinning jest wyraźnie adresowany do nauczycieli, to ostatecznie program ten wpływa też na samych uczniów, co jest bardzo budujące. Kolejnym
elementem, który został oceniony nieco wyżej pod względem wpływu w porównaniu
z innymi aspektami jest budowanie poczucia obywatelstwa europejskiego w obrębie
36
szkoły, gdzie 77% nauczycieli ogółem zgodziło się, że eTwinning miał umiarkowany
lub dużym wpływ. To również bardzo krzepiący wynik, ponieważ szerzenie poczucia
obywatelstwa i solidarności wydaje się szczególnie trafne i istotne w dzisiejszych czasach, w kontekście kryzysu uchodźców w Europie czy ataków terrorystycznych w Paryżu
i Kopenhadze w 2015 roku. Warto również wspomnieć, że angażowanie rodziców w
projekty europejskie to aspekt najniżej oceniony, gdzie ponad jedna trzecia wszystkich
respondentów deklaruje, że eTwinning nie miał żadnego wpływu lub że ten wpływ był
niewielki. Ten brak oddziaływania w przypadku rodziców nawiązuje do wcześniejszych
wyników opisanych w rozdziale 5.2, gdzie zauważyliśmy, że blisko połowa nauczycieli
stwierdza, że komunikowanie się online z rodzicami nie wzrosło pod wpływem zaangażowania w eTwinning. Być może dzieje się tak dlatego, że do chwili obecnej zaangażowanie rodziców nie było priorytetem w eTwinningu i nie poświęcano temu aspektowi
jakiejś szczególnej uwagi. Dlatego też w kolejnych latach swojej działalności eTwinning
mógłby bliżej przyjrzeć się temu zjawisku.
6.2. Czy wpływ eTwinningu jest odbierany inaczej przez
nowych nauczycieli w porównaniu z doświadczonymi
pedagogami czy nauczycielami pracującymi w
innowacyjnych i nieinnowacyjnych szkołach?
(nowi nauczyciele)
Podnoszenie świadomości pracowników szkoły odnośnie wagi
wykorzystania Internetu w sposób bezpieczny i odpowiedzialny
37
Rysunek 23: Wpływ eTwinningu na poziomie szkoły (bardzo doświadczeni nauczyciele)
Aby lepiej zrozumieć dane opisujące wpływ eTwinningu na szkołę, porównaliśmy ze
sobą różne kategorie respondentów, by sprawdzić, czy można zaobserwować jakieś
tendencje. Na początku zbadaliśmy, czy długość doświadczenia nauczycieli wyrażonego w latach ma potencjalny wpływ na poziom oddziaływania eTwinningu na poziomie szkolnym. Aby tego dokonać, zdefiniowaliśmy „nauczycieli-nowicjuszy” jako tych,
którzy mają 3 lata lub mniej doświadczenia w nauczaniu, a „bardzo doświadczonych
nauczycieli” jako tych, którzy uczą od 21 lat i dłużej. Jak wyraźnie pokazują Rysunki 22 i
23, poziom wpływu eTwinningu zadeklarowany przez nauczycieli-nowicjuszy i bardzo
doświadczonych nauczycieli jest w gruncie rzeczy bardzo podobny, przy nieco wyższym poziomie pozytywnego wpływu (umiarkowanego lub dużego) zadeklarowanego
przez bardzo doświadczonych nauczycieli. Na tej podstawie możemy wysnuć wniosek,
że to jak bardzo doświadczeni są nauczyciele wydaje się nie mieć żadnego związku z
poziomem wpływu eTwinningu na szkoły, w których ci nauczyciele pracują.
38
(szkoły innowacyjne )
(szkoły nieinnowacyjne)
39
Z drugiej jednak strony, ciekawe jest, że gdy badamy poziom wpływu programu na
szkołę i pytamy o to nauczycieli pracujących w innowacyjnych szkołach oraz nauczycieli
pracujących w nieinnowacyjnych szkołach, wówczas różnica pomiędzy tym, co deklarują te grupy badanych jest rzeczywiście wyraźna. Jak pokazują odpowiedzi udzielone w badaniu, eTwinning ma większy wpływ na poziomie szkolnym, kiedy nauczyciel
zaangażowany w działania w ramach eTwinningu pracuje w - jak to określono w niniejszym raporcie – innowacyjnej szkole (tj. szkole, która aktywnie uczestniczy w projektach
międzynarodowych, kultywuje innowacyjne praktyki w szkole, propaguje współpracę
wśród nauczycieli i jest zaangażowana w proces samoewaluacji, jak opisano w rozdziale 3). Blisko 80% lub więcej nauczycieli pracujących w innowacyjnych szkołach
deklaruje, że eTwinning miał wpływ na ich szkołę jako całość w odniesieniu do wszystkich obszarów w porównaniu z 30% nauczycieli, którzy pracują w nieinnowacyjnych
szkołach. Jedynym wyjątkiem jest aspekt poprawy relacji pomiędzy uczniami i nauczycielami, gdzie - co ciekawe - większość nauczycieli pracujących w nieinnowacyjnych
szkołach (60%) oceniło eTwinning jako mający umiarkowany lub duży wpływ. Choć nie
można tutaj wyciągnąć żadnego związku przyczynowo skutkowego pomiędzy rodzajem szkoły, w której pracuje nauczyciel, a wpływem jaki eTwinning ma na tę szkołę, to
opisywana tutaj korelacja wydaje się jednak sugerować, że profil szkoły może istotnie
mieć wpływ na to, jak dużo szkoła może zyskać w wyniku zaangażowania danego
nauczyciela w program. I ponownie wyniki te wydają się potwierdzać kierunek eTwinningu propagowany przez Zespół Doradców Pedagogicznych, czyli odchodzenie od
dążenia do rozwoju indywidualnych nauczycieli na rzecz koncentrowania się na szkole
jako całości. Należy mieć nadzieję, że skupiając się na szkole jako całości wpływ na
tym poziomie będzie większy.
40
7
Rozwój zawodowy w ramach
eTwinningu: Udział nauczycieli i
uznanie ich osiągnięć
7.1. W jakim stopniu nauczyciele wykorzystują i doceniają platfor
my dedykowane współpracy zespołowej oraz usługi w zakre
sie doskonalenia zawodowego dostępne w eTwinningu?
Rysunek 26: Wykorzystanie przez eTwinnerów platform współpracy oraz usług
w zakresie doskonalenia zawodowego
Czy kontaktowałeś/-łaś się z innymi nauczycielami za
pośrednictwem Pulpitu eTwinning?
Czy uczestniczyłeś/-łaś w pokojach nauczycielskich w
ramach eTwinningu?
Czy uczestniczyłeś w grupach eTwinning?
Czy uczestniczyłeś/-łaś w krajowych warsztatach
stacjonarnych w ramach eTwinningu?
Czy uczestniczyłeś/-łaś w europejskich warsztatach
Czy uczestniczyłeś/-łaś w seminariach online w ramach
eTwinningu?
Czy uczestniczyłeś/-łaś w kursach online w ramach
eTwinningu?
Czy uczestniczyłeś/-łaś w warsztatach online w ramach
eTwinningu?
Tak Nie
41
Rysunek 27: Uznanie eTwinnerów dla platform współpracy oraz usług w zakresie doskonalenia zawodowego
Kontakt z innymi nauczycielami za pośrednictwem
Pulpitu
Pokoje nauczycielskie
Grupy eTwinning
Krajowe warsztaty stacjonarne w ramach eTwinningu
Europejskie warsztaty stacjonarne w ramach eTwinningu
Seminaria online w ramach eTwinningu
Kursy online w ramach eTwinningu
Warsztaty online w ramach eTwinningu
0%
2%
1%
0%
0%
3%
1%
1%
ZUPEŁNIE NIEPRZYDATNE NIEZBYT PRZYDATNE CAŁKIEM PRZYDATNE BARDZO PRZYDATNE Najbardziej uderzające na Rysunkach 26 i 27 jest to, że bardzo wysoki odsetek (90%)
eTwinnerów kontaktował się z innymi eTwinnerami za pośrednictwem Pulpitu eTwinning
(obecnie eTwinning Live) i 96% z nich określiło to jako całkiem lub bardzo przydatne.
Można stwierdzić więc, że Pulpit był skutecznie działającym interfejsem, umożliwiającym
kontakt pomiędzy poszczególnymi eTwinnerami. Przyglądając się drugiej stronie tego
spektrum, można zauważyć, że usługą, z której korzysta najmniej eTwinnerów (22%) to
prowadzone w ramach eTwinningu kursy online. To odzwierciedla fakt, że udział w każdym kursie jest ograniczony do 150 osób wybieranych przez odpowiednie biuro kontaktowe NSS. Co więcej, jest to najbardziej intensywna forma doskonalenia zawodowego
ze wszystkich aktualnie dostępnych w ramach eTwinningu, ponieważ wymaga ona od
nauczyciela zaangażowania przez okres 6 tygodni. Jeśli chodzi o stopień przydatności
takich kursów online, aż 97 % respondentów deklaruje, że były one całkiem lub bardzo
przydatne.
Jak widać na Rysunku 26, wszystkie inne platformy współpracy zespołowej i formy doskonalenia zawodowego przyciągnęły 41% lub mniej badanych eTwinnerów (z wyjątkiem
pokoi nauczycielskich, w których uczestniczyło 52% respondentów). Na pierwszy rzut
oka może się wydawać, że tylko niewielki odsetek eTwinnerów korzysta i czerpie korzyści z różnego rodzaju dostępnych platform współpracy zespołowej oraz z różnych form
42
doskonalenia zawodowego. Jeśli jednak weźmie się pod uwagę, że w rzeczywistości
średnio tylko jedna trzecia wszystkich zarejestrowanych eTwinnerów realizuje projekty,
to robi wrażenie fakt, że przeciętnie większy odsetek badanych w omawianej ankiecie
deklaruje, że uczestniczy w różnych formach doskonalenia zawodowego dostępnych w
tym programie. Co więcej, pamiętając, że udział w tych różnorodnych formach doskonalenia zawodowego jest dobrowolny, a także realizowany w wolnym czasie nauczyciela i nie skutkuje żadnym formalnym uznaniem, to poziom uczestnictwa można uznać
za raczej pozytywny. Należy także podkreślić, że przeciętnie blisko 90% nauczycieli,
którzy deklarują obecność na platformach współpracy zespołowej lub w różnych formach szkoleniowych ocenia ten udział jako całkiem lub bardzo przydatny. Przeprowadzona ostatnio analiza wpływu dotycząca eTwinningu ujawniła także, że udział w takich
formach doskonalenia zawodowego ma wpływ na motywację i entuzjazm eTwinnerów,
a także na ich metody nauczania oraz sposób realizacji projektów (European Commission (c), 2015). eTwinning ma więc ogromny potencjał jeśli chodzi o dalsze rozwijanie
możliwości doskonalenia zawodowego i powinien skoncentrować się na przyciąganiu
szerszych rzeszy nauczycieli, którzy mogliby z tych narzędzi i możliwości skorzystać.
Zasadność działania eTwinningu w tym obszarze jest także podkreślana w przeprowadzonym na szeroką skalę badaniu poświęconym TIK w edukacji w Europie (w którym
uczniowie, nauczyciele i dyrektorzy szkół udzielili 190,000 odpowiedzi) i które podkreśla niewykorzystany potencjał internetowych wspólnot edukacyjnych nauczycieli
(European Schoolnet, 2013).
Jak pokazuje Rysunek 27, oprócz wspomnianych już kursów online, najbardziej docenianymi formami doskonalenia zawodowego są warsztaty stacjonarne zarówno na
szczeblu krajowym jak i europejskim, które 98% badanych określa jako całkiem lub
bardzo użyteczne. Najmniej docenianą przestrzenią współpracy zespołowej są pokoje
nauczycielskie, gdzie 13% badanych deklaruje, że nie są one zbyt pomocne lub że są
zupełnie niepomocne. Warto również zauważyć, że w momencie publikacji tej ankiety pokoje nauczycielskie przestały istnieć i zostały zastąpione przez odnowione grupy
eTwinning, które w czasie swojego krótkiego istnienia zostały bardziej pozytywnie ocenione (zobacz Rysunek 27).
43
Rysunek 28: Udział w doskonaleniu zawodowym w zależności od profilu eTwinnera
Czy kontaktowałeś/-łaś się z innymi nauczycielami za
pośrednictwem Pulpitu eTwinning?
Czy uczestniczyłeś/-łaś w pokojach nauczycielskich?
Czy uczestniczyłeś/-łaś w grupach eTwinning?
Czy uczestniczyłeś/-łaś w krajowych warsztatach
Czy uczestniczyłeś/-łaś w europejskich warsztatach
Czy w ramach eTwinningu uczestniczyłeś/-łaś w
seminarich online?
Czy w ramach eTwinningu uczestniczyłeś/-łaś w kursach
online?
Czy w ramach eTwinningu uczestniczyłeś/-łaś w
warsztatach online?
ZAAWANSOWANY NOWY
Dla potrzeb niniejszej analizy, „zaawansowani eTwinnerzy” to osoby, które opisują siebie w
następujący sposób: koordynator jednego lub większej liczby projektów aktualnie realizowanych; uczestniczący w różnego rodzaju projektach, które już zostały ukończone; uczestniczący
w projektach, które zostały pomyślnie ukończone, a w chwili obecnej zaangażowany w nowe
projekty. „Nowi eTwinnerzy” to osoby, które określiły siebie jako nowe osoby w eTwinningu
i zaangażowane po raz pierwszy w projekt lub więcej projektów aktualnie realizowanych.
Ciekawy wynik pokazuje Rysunek 28 - więcej zaawansowanych eTwinnerów w porównaniu z nowymi eTwinnerami regularnie uczestniczy w platformach współpracy zespołowej i formach doskonalenia zawodowego. To pokazuje, że im bardziej nauczyciel
jest zaangażowany w eTwinning, tym większy ma apetyt na dalsze dokształcanie się.
To bardzo budujący wynik. Z drugiej jednak strony, z korzyścią dla eTwinningu byłoby
zapewnienie większego wsparcia dla nowych eTwinnerów, po to, by nowe osoby w
eTwinningu miały wiedzę na temat dostępnych narzędzi i usług i były zachęcane do
korzystania z nich. Ambasadorowie eTwinning, czyli najbardziej doświadczeni spośród
wszystkich eTwinnerów, odgrywają tutaj istotną rolę, wspólnie z biurami kontaktowymi i
Centralnym Biurem Programu eTwinning. I rzeczywiście, podczas Tygodni eTwinning w
2015 roku, Biuro Centralne CSS, zaangażowało ambasadorów eTwinning w kampanię
adresowaną do nowo przybyłych.
44
7.2. Wiedza badanych w zakresie uznania w ramach
eTwinningu
Rysunek 29: Wiedza eTwinnerów o certyfi-
Rysunek 30: Wiedza eTwinnerów o działa-
uczestnictwaawareness of cer8ficate profilu eTwinning
Figure 31: enaTwinner's awareness of lis7ng of Figure 3kacie
0: eTwinner's of niach
ac7vi7es on eTwinning profile par8cipa8on 19%
19% 31% 31%
69% 81% 81%
Tak
YES 69%
Nie
NO YES Tak
NO Nie
Wyniki badania pokazują, że respondenci są ogólnie bardziej świadomi
Figure 32: Usefulness of eTwinning cer:ficates for możliwości uzyskania uznania w postaci
advancing eTwinners' careers certyfikatu uczestnictwa w różnych formach doskonalenia zawodowego (81%)
14%
niż zdobycia uznania poprzez publika14% cję listy działań na profilu użytkownika
(69%). To sygnał dla biur kontaktowych
29% 29% 57% i Biura Centralnego, które powinny jesz57%
cze raz przyjrzeć się, w jaki sposób
promuje się dostępne formy uznania na
poziomie centralnym i na poziomach
krajowych. Biura programu powinny
Tak
Nie
Dotyczy
YES Nie
NO NOT APPLICABLE podkreślać, że wszystkie projekty eTwinnerów oraz działania na rzecz rozwoju
zawodowego publikowane są na profilach poszczególnych nauczycieli. Tylko nieco ponad połowa respondentów (57%)
deklaruje, że uzyskanie certyfikatu eTwinning stwierdzającego udział w określonych
formach doskonalenia zawodowego rzeczywiście ma znaczenie dla ich kariery zawodowej. Jest to warte uwagi, ponieważ jak pokazują wyniki badań, pomimo braku formalnego uznania dla form doskonalenia zawodowego w eTwinningu, znaczna liczba
nauczycieli mimo wszystko korzysta z tych możliwości i określa je jako przydatne, co
pokazują Rysunki 26 i 27.
Rysunek 31: Przydatność certyfikatów
eTwinning dla rozwoju kariery zawodowej
45
Metody, takie jak promowanie na portalu eTwinning, w kanałach krajowych (np. informacje przekazywane przez władze szkolne w okólnikach), a także inne działania promocyjne należy stosować w perspektywie krótkoterminowej, by eTwinnerzy byli świadomi możliwych form uznania dostępnych w eTwinningu; może to odgrywać dużą rolę
motywacyjną, zachęcającą nauczycieli do aktywnego działania. Środków tych nie
należy kierować wyłącznie do eTwinnerów, ale do wszystkich nauczycieli, którzy pragną rozwijać się zawodowo. Należałoby ponadto włożyć dodatkowy wysiłek w informowanie nowych eTwinnerów, po raz pierwszy przyłączających się do społeczności
eTwinning, o dostępnych możliwościach uznania.
7.3. Jakie tematy i w jakich formach chcieliby realizować
eTwinnerzy w przyszłości w ramach doskonalenia
zawodowego?
Figure 33: Preferred topics for professional development Rysunek 32: Preferowane tematy doskonalenia zawodowego
Nie jestem zainteresowany/-a działaniami w
zakresie doskonalenia zawodowego
I am not interested in Professional Development acIviIes 2% Other 11% Inne
Teaching and learning methodologies 63% Metody nauczania i uczenia się
CLIL (Zintegrowane Nauczanie Przedmiot-
CLIL (Content and Language Integrated Learning) owo-Językowe)
41% Competence-‐based topics Tematy poświęcone
kompetencjom
61% Subject-‐based topics Tematy związane z określonym
przedmiotem
58% 0% 10% 20% 30% 40% Subject-‐based topics Competence-‐based topics CLIL (Content and Language Integrated Learning) Teaching and learning methodologies 50% 60% 70% Other o tematy, które eTwinnerzy chcieliby
I am not interested in Professional Development acJviJes Jeśli chodzi
realizować
w ramach
działań
doskonalenia zawodowego dostępnych w eTwinningu (respondenci mogli wybrać więcej
niż jeden temat), preferencje nauczycieli rozkładają się raczej równomiernie pomiędzy metody nauczania i uczenia się (63%), tematy nawiązujące do kompetencji (61%),
tematy związane z określonymi przedmiotami (58%).
46
Figure 34: Preferred formats for professional development Rysunek 33: Preferowane formy doskonalenia zawodowego
38% eTwinning groups Grupy
eTwinning
Krajowe warsztaty stacjonarne w ramach
Face-‐to-‐face naAonal eTwinning eTwinningu
workshops 58% Europejskie warsztaty stacjonarne w ramach
Face-‐to-‐face European eTwinning eTwinningu
workshops 63% 46% eTwinning online seminars Seminaria online
w ramach
eTwinningu
51% online courses Kursy onlineeTwinning w ramach
eTwinningu
nline learning events WarsztatyeTwinning online woramach
eTwinningu
0% 57% 10% 20% 30% 40% 50% 60% eTwinning online learning events eTwinning online courses eTwinning online seminars Face-‐to-‐face European eTwinning workshops 70% Face-‐to-‐face nRysunek
aBonal eTwinning workshops eTwinning groups warsztaty stacjonarne zostały
Ponownie, jak pokazuje
33, europejskie
i krajowe
najwyżej ocenione przez nauczycieli, gdzie odpowiednio 63% i 58% badanych określiło je jako preferowane formy w zakresie przyszłego doskonalenia zawodowego w
ramach eTwinningu. Wyniki te są spójne z wynikami przedstawionymi na Rysunku 27,
który pokazuje, że dla blisko 98% nauczycieli stacjonarne formy doskonalenia zawodowego, w których uczestniczyli były całkiem lub bardzo przydatne. Ciekawe jest jednak
to, że 57% nauczycieli deklaruje swoje preferencje w kierunku warsztatów online, które
znajdują się zaraz na kolejnym miejscu za spotkaniami o charakterze stacjonarnym.
47
8
Czego dowiadujemy się z tych
badań i jakie są dalsze plany?
Dzięki 6 000 nauczycieli, którzy dobrowolnie wzięli udział w niniejszym badaniu, w
10 lat od poczęcia eTwinningu możemy dzisiaj powiedzieć coś na temat wpływu, jaki
wierzymy, że program ten miał na umiejętności i pracę nauczycieli.
Pozytywnie należy ocenić fakt, że nauczyciele nie tylko deklarują, że eTwinning miał największy wpływ na nauczanie przez nich umiejętności przekrojowych (obszar uznawany
przez nauczycieli za szczególnie wymagający), ale też zapewniają, że ze wszystkich
wymienionych praktyk jest to działanie, które w wyniku swojego udziału w eTwinningu
obecnie najczęściej wcielają w życie. To bardzo budujący fakt, bo choć nauczyciele mają dostęp do zasobów oraz różnych możliwości doskonalenia zawodowego w
zakresie nauczanego przez siebie przedmiotu, to jednak mniej jest dostępnych materiałów i szkoleń, dzięki którym nauczyciele mogliby rozwijać umiejętności nauczania i
oceniania kompetencji i treści przekrojowych, co częściowo właśnie z tego powodu
jest dla nauczycieli szczególnie trudne. eTwinning odgrywa więc tu szczególną rolę w
wypełnianiu tej luki.
Innym unikalnym aspektem eTwinningu, z którym nauczyciele niezbyt często stykają się
w swojej codziennej pracy to platforma współpracy zespołowej zawierająca narzędzia
i możliwości doskonalenia zawodowego skierowane do nauczycieli zainteresowanych
przede wszystkim rozwijaniem umiejętności nauczania i uczenia się metodą projektów.
Była to kolejna umiejętność, na którą według największej liczby respondentów eTwinning
miał duży lub umiarkowany wpływ. Warto również przyjrzeć się wpływowi eTwinningu
na umiejętności nauczycieli w zakresie języków obcych ze względu na międzynarodowy
wymiar programu oraz na umiejętności współpracy z nauczycielami innych przedmiotów. Wszystkie z czterech umiejętności, na które - według nauczycieli - eTwinning miał
największy wpływ (zwłaszcza zdolność nauczania umiejętności przekrojowych oraz
umiejętność współpracy z nauczycielami innych przedmiotów) to obszary szczególnie
pielęgnowane w ramach eTwinningu i które w innych okolicznościach trudniej byłoby
48
nauczycielom rozwijać lub mieliby ku temu mniej sposobności. Dokumentują to badania przedstawione w niniejszym raporcie. eTwinnerzy biorący udział w badaniu, zadeklarowali również, że program przyczynił się także do częstszego stosowania przez
nich praktyk nauczycielskich XXI wieku. o charakterze progresywnym, w tym nauczania
wielodyscyplinarnego, rozwijania kompetencji uczniów, dyskusji z aktywnym udziałem
uczniów, rozwijania umiejętności uczenia się, problemowego nauczania i uczenia się.
Możliwość rozwijania tych umiejętności i praktyk to kamienie milowe edukacyjnej wartości dodanej eTwinningu dla nauczycieli i uczniów z 36 krajów.
Jest rzeczą oczywistą, że w kolejnych latach eTwinning powinien poświęcić odpowiedni
czas i zasoby, by program nadal mógł oferować wysokiej jakości usługi, umożliwiające
stale rosnącej liczbie nauczycieli czerpanie korzyści z rozwijania przez nich tych ważnych umiejętności i praktyk XXI w., przygotowujących dzisiejszych uczniów na wyzwania jutra. Patrząc w przyszłość, czy eTwinning powinien inwestować swój czas i energię także w innych obszarach? Na podstawie wyników badań, obszarami, na które
według badanych eTwinning miał najmniejszy wpływ są: edukacyjne wykorzystanie TIK,
rozwijanie zainteresowania rodziców projektami europejskimi i próba zaangażowania
ich w te projekty oraz poprawa jakości edukacji uczniów o specjalnych potrzebach
edukacyjnych. Te drogi można by zbadać w najbliższej przyszłości. Aby ugruntować
zainteresowanie nauczycieli określonymi platformami współpracy zespołowej, zasobami projektów czy możliwościami rozwoju zawodowego powiązanymi z tymi obszarami, dobrze byłoby przeprowadzić badanie opinii lub opublikować ankietę na temat
potrzeb użytkowników skierowaną do wszystkich eTwinnerów.
W kontekście odchodzenia od rozwoju umiejętności i praktyk indywidualnych nauczycieli, jednym z najciekawszych wyników niniejszej analizy jest oczywiste znaczenie typu
szkoły, w której dany nauczyciel pracuje. Analiza korelacji pokazuje, że nauczyciele
pracujący w innowacyjnych szkołach w większym stopniu dzielą się swoimi praktykami
zdobytymi w ramach eTwinningu z innymi pracownikami szkoły niż nauczyciele pracujący w nieinnowacyjnych szkołach. Ci pierwsi także konsekwentnie wskazują, że - w
porównaniu z nauczycielami z nieinnowacyjnych szkół - eTwinning miał większy wpływ
na różne aspekty na poziomie szkoły. Choć wyniki pokazują również, że nauczyciele
pracujący w mniej sprzyjających warunkach szkolnych mimo wszystko uczestniczą w
eTwinningu i czerpią korzyści z tego programu, to jednak ewidentnie widać, że najwięcej nauczycieli uczestniczących w programie i korzystających z jego dobrodziejstw pracuje w szkołach, które dla potrzeb tej analizy zostały zdefiniowane jako innowacyjne; są
to miejsca, w których propaguje się kulturę samooceny, współpracę nauczycieli, zaangażowanie w projekty międzynarodowe, zaangażowanie w innowacyjne działania.
Na kolejnym etapie swojego rozwoju eTwinning powinien odgrywać kluczową rolę nie
tylko w działaniach na rzecz rozwoju zawodowego indywidualnych nauczycieli, ale
powinien także dbać o to, by szkoły stawały się bardziej innowacyjne pod względem
stosowanych praktyk nauczania i uczenia się, niezależnie od swojej sytuacji początkoeTwinning 10 lat później
49
wej. Aby tego dokonać, eTwinning mógłby przyjąć dwutorowe podejście. Po pierwsze, należałoby opracować działania specjalnie ukierunkowane na nauczycieli z mniej
innowacyjnych szkół, by zapewnić im jak najlepsze wsparcie, dzięki któremu mogliby w
pełni uczestniczyć w eTwinningu i dzielić się swoimi praktykami z całą szkołą, szerząc
w ten sposób innowację; drugi tor działań to działania adresowane do nauczycieli już
pracujących w innowacyjnych szkołach; należałoby wspierać ich w wychodzeniu ze
swoimi innowacyjnymi praktykami poza własną szkołę i w dzieleniu się nimi z sąsiednimi
szkołami, które w ten sposób mogłyby otrzymywać wsparcie na poziomie lokalnym.
Jedna z możliwości zakładałaby opracowanie programu doradztwa, według którego
eTwinnerzy pracujący w innowacyjnych szkołach łączyliby się w ramach swojej współpracy z mniej innowacyjnymi szkołami, by w ten sposób umożliwić przekazywanie
wytycznych i oferowanie pomocy. Program ten mógłby być pilotowany w ramach przyszłych jakościowych działań monitorujących z udziałem niewielkiej grupy nauczycieli z
jednego kraju oraz z podobną grupą nauczycieli z różnych krajów, by w ten sposób
określić najlepsze warunki działania takiego programu doradztwa i aby w przyszłości
przynosił on zamierzone efekty. Tego typu działanie jest konkretnym przykładem odpowiedzi na potrzeby określone w poprzedniej ankiecie badającej wpływ i zakłada bardziej efektywne wykorzystanie doświadczenia zaawansowanych eTwinnerów zarówno
w obrębie ich szkół jak i w ramach całego programu (European Commission (c), 2015).
Inną rekomendacją, którą warto byłoby rozważyć, jest przygotowanie specjalnych platform współpracy zespołowej (np. grup eTwinning) oraz możliwości rozwoju zawodowego (np. warsztaty online) dedykowanych dyrektorom oraz zespołom kierowniczym
szkół. Ukierunkowanie działań na osoby kierujące szkołą nie tylko podniesie wiedzę
szkół w zakresie możliwości, jakie eTwinning ma im do zaoferowania, ale w ten sposób
wzrosną także szanse, że praktyki typowe dla eTwinningu będą wpływać na politykę
szkolną i docelowo wejdą w jej główny nurt. Dyrektorzy szkół aktualnie reprezentują
niewielką grupę wszystkich eTwinnerów, co odzwierciedla fakt, że program ten jest
skierowany przede wszystkim do nauczycieli, a pośrednio przez nich - do uczniów. W
związku z powyższym zaleca się zorganizowanie kampanii adresowanej do dyrektorów szkół oraz opracowanie dla nich specjalnych działań. Zaangażowanie dyrektorów
szkół może być na przykład tematem przewodnim kolejnej edycji kampanii „Tygodnie
eTwinning”. Ponadto, na ceremonię rozdania nagród eTwinning, oprócz zwycięzców
- nauczycieli i uczniów, można by także zaprosić dyrektorów zwycięskich szkół i zorganizować spotkanie, podczas którego przybyłe osoby, Biuro Centralne Programu eTwinning oraz biura kontaktowe NSS mogłyby wspólnie dyskutować o swoich potrzebach
i o tym, w jaki sposób szkoły mogłyby w największym stopniu skorzystać z programu.
Zgodnie z wynikami opisywanej tutaj ankiety, ukazującymi bardziej umiarkowane
oddziaływanie eTwinningu na nieinnowacyjne szkoły, przeprowadzone ostatnio badanie wpływu ujawniło, że nieuprzywilejowane środowisko (w którym brak wsparcia ze
strony kolegów, koleżanek oraz dyrekcji i gdzie program nauczania jest nieelastyczny)
to największa złożona bariera (obok braku czasu), utrudniająca nauczycielom zaanga50
żowanie w projekty eTwinning (European Commission (c), 2015). Dlatego też w raporcie zaleca się, aby w swoim kolejnym planie działania Zespół Doradców Pedagogicznych uwzględnił jako priorytetowe zrozumienie ograniczeń powszechnie napotykanych
przez szkoły z różnych krajów, utrudniających tym szkołom bardziej dogłębne zaangażowanie się w eTwinning i osiąganie maksymalnych korzyści. Wspomniane ograniczenia wynikają z organizacji szkoły, zarządzania, kultury oraz programu nauczania,
a dedykowane tym problemom badanie oraz spotkanie się najpierw z nauczycielami z
różnych krajów pomoże zrozumieć te bariery i określić sprzyjające warunki oraz mechanizmy wymagane na poziomie szkoły.
Niniejsze badanie - jak i poprzednia analiza wpływu - wyraźnie pokazują, że nauczyciele działający w eTwinningu, poprzez współpracę i dostęp do różnych form doskonalenia zawodowego uczą się o nowych narzędziach i metodach nauczania i stosują je w
swojej codziennej praktyce nauczycielskiej. (European Commission (c), 2015). Nabyte
przez nauczycieli doświadczenie i nowa wiedza rzadko są jednak przekazywane dalej
w ramach szeroko zakrojonej współpracy szkolnej i szkolnych projektów. Centralne
Biuro programu już dostrzegło tę prawidłowość, a ostatnia promocja szkolnych zespołów eTwinning podczas specjalnie dedykowanej kampanii w 2012 roku była pierwszym
krokiem w kierunku rozwiązania tego problemu. Mając na uwadze wcześniejsze badanie wpływu, niniejszy raport zaleca promowanie wśród szkół „łącznego wpływu”, osiąganego w wyniku udziału w kolejnych projektach eTwinning oraz zaopatrzenie szkół w
stosowne wytyczne na ten temat. Bezpośrednie zaangażowanie dyrektorów szkół w
tego typu działania poprzez zachęcanie i wspieranie ich w tworzeniu szkolnej polityki
ułatwiającej szkole długoterminowe zaangażowanie się w eTwinning (oraz - ogólnie
rzecz ujmując - w nauczanie w oparciu o projekty międzynarodowe i w rozwój zawodowy) to strategiczny i trwały sposób pomocy szkołom w stawaniu się bardziej innowacyjnymi pod względem stosowanych metod nauczania i uczenia się.
Należy wspomnieć, że koncepcja „szkoły eTwinning” znalazła się w centrum uwagi już
2006 roku, a więc rok po oficjalnej inauguracji eTwinningu. W tym czasie zamysł ten nie
miał jednak szans nabrać kształtu i nie mógł wejść w główny nurt programu, ponieważ
program był w dopiero w początkowej fazie rozwoju. Dziewięć lat później pozioma
ekspansja społeczności eTwinning osiągnęła przeciętny wynik ponad dwóch eTwinnerów na każde 138 566 szkół, zarejestrowanych w 36 krajach obecnie uczestniczących
w programie. Ponieważ masa krytyczna została osiągnięta, teraz jest najlepszy czas,
by zrewidować koncepcję „szkoły eTwinning” i przebudować ją w oparciu o różnorodne czynniki, które wyłoniły się z analizy aktualnego badania. Nowa perspektywa
pozwoli wpływom eTwinningu głębiej wchodzić w każdą szkołę, zaszczepiając w nich
w ten sposób innowacje organizacyjne, dzięki którym skuteczne metody nauczania i
uczenia się, wypracowane podczas realizacji projektów eTwinning, a także związane z
programem działania na rzecz doskonalenia zawodowego, wejdą do głównego nurtu
kształcenia.
51
9
Glosariusz
52
Amba
sadorzy
(eTwinning)
Doświadczeni członkowie eTwinningu, którzy na szczeblu lokalnym i krajowym wspierają innych nauczycieli i promują eTwinning.
Ambasadorowie są powoływani przez swoje biura kontaktowe, a
ich zadaniem jest wspieranie eTwinnerów.
Centralne
Biuro Progra
mu eTwin
ning (CSS)
Europejskie biuro programu eTwinning, prowadzone przez
European Schoolnet w Brukseli. Biuro to odpowiada za centralną
koordynację zadań przeprowadzanych w ramach eTwinningu w
całej Europie.
Konferencja
(eTwinning)
Doroczna Konferencja eTwinning to trzydniowe wydarzenie gromadzące ponad 500 uczestników (nauczycieli, dyrektorów szkół,
biura kontaktowe oraz zainteresowane strony), którzy dyskutują
o eTwinningu i jego rozwoju; podczas konferencji jej uczestnicy
mogą spotkać się z innymi eTwinnerami i podzielić się z nimi swoimi
poglądami. Konferencja organizowana jest zazwyczaj jesienią, a
jej uczestników wybierają biura kontaktowe oraz Centralne Biuro
Programu eTwinning.
Kraje
(eTwinning)
Obecnie w eTwinningu działa 36 krajów. Pełna lista dostępna jest
tutaj:
https://www.etwinning.net/pl/pub/get_support/contact.htm.
Tylko nauczyciele reprezentujący systemy edukacyjne tych krajów
mogą oficjalnie współpracować w ramach eTwinningu.
Pulpit
(eTwinning)
Pulpit eTwinning był obszarem o charakterze społecznościowym,
zarezerwowanym wyłącznie dla nauczycieli zarejestrowanych w
eTwinningu (uczniowie nie mieli dostępu). Dostępne funkcje obejmowały: tworzenie profilu, narzędzia do networkingu i szukania
partnera do projektu partnerskiego, udostępnianie zasobów. Od
września 2015 roku Pulpit został zastąpiony platformą eTwinning
Live (https://live.etwinning.net).
eTwinner
Nauczyciel zaangażowany w eTwinning i zarejestrowany na portalu eTwinning, także uczeń uczestniczący w projekcie eTwinning.
eTwinning
Program europejski promujący współpracę szkół w Europie oraz
międzyszkolne działania networkingowe. By uzyskać więcej informacji, przejdź do portalu eTwinning www.etwinning.net.
eTwinning
Live
eTwinning Live (https://live.etwinning.net) to środowisko o ograniczonym dostępie, zarezerwowane dla zarejestrowanych użytkowników; zainaugurowane we wrześniu 2015 roku. Oprócz narzędzi
dostępnych na wcześniejszym Pulpicie, eTwinning Live umożliwia
eTwinnerom organizowanie i przeprowadzanie wydarzeń online
w ramach programu. Nauczyciele mają również możliwość korzystania z systemu wideokonferencji, dzięki któremu koledzy i koleżanki z różnych krajów mogą spotkać się w czasie rzeczywistym
i rozmawiać o swoich pomysłach na projekt, o lekcjach czy pracy
nauczycielskiej.
eTwinning
Plus
eTwinning Plus (plus.etwinning.net) udostępnia szkołom znajdującym się w bezpośrednim sąsiedztwie Europy platformę, na której
mogą one łączyć się ze szkołami uczestniczącymi w programie
eTwinning. Kraje należące do programu eTwinning Plus: Azerbejdżan, Armenia, Gruzja, Mołdawia, Tunezja i Ukraina. eTwinning
Plus ma swój portal: https://plus.etwinning.net.
Projekt
europejski
(eTwinning)
Projekt zakładają przynajmniej dwie szkoły z dwóch różnych krajów. Projekt musi być zatwierdzony przez biura kontaktowe obu
krajów. Od 2014 roku możliwe jest zakładanie projektów z udziałem szkół z tego samego kraju, co ma być pierwszym krokiem do
współpracy na szczeblu europejskim.
53
European
Schoolnet
European Schoolnet (www.europeanschoolnet.org) to organizacja
koordynująca program eTwinning na poziomie europejskim w imieniu Komisji Europejskiej. European Schoolnet zarządza Centralnym
Biurem Programu eTwinning (CSS).
Grupy
(eTwinning)
Społeczności w ramach eTwinningu skupiające nauczycieli, którzy mogą tam prowadzić dyskusje według przedmiotu, zagadnienia lub tematu; to sposób, by podzielić się swoimi przemyśleniami z podobnie myślącymi członkami eTwinningu. Pełna lista grup
dostępna jest na eTwinning Live (https://live.etwinning.net).
Warsztaty
online
(eTwinning)
Krótkie intensywne kursy internetowe poświęcone różnym tematom. Wprowadzają nauczyciela w dany temat, stymulują pomysły
i pomagają rozwijać umiejętności. Nie wymagają one od uczestników długoterminowego zaangażowania (dyskusja, refleksja i
praca własna w czasie dwóch tygodni) i są prowadzone przez
ekspertów.
Laboratorium Specjalna platforma do prowadzenia w eTwinningu warsztatów
edukacyjne
online.
(eTwinning)
54
Narodowe
Biuro
Kontaktowe
Programu
eTwinning
(NSS)
Jednostka reprezentująca i promująca program eTwinning na szczeblu krajowym. Każde biuro NSS oferuje szkolenia i wsparcie, organizuje imprezy, a także prowadzi kampanie medialne i informacyjne na poziomie regionalnym i krajowym. Biura kontaktowe NSS
dla krajów uczestniczących w programie eTwinning Plus zwane są
Partnerskimi Biurami Kontaktowymi (PSA).
Portal
(eTwinning)
Wielojęzyczna platforma internetowa przeznaczona dla członków
eTwinningu do prowadzenia zadań w ramach programu. Aby mieć
dostęp do wszystkich znajdujących się tam narzędzi należy być
zarejestrowanym. Informacje dostępne są w 28 językach: www.
etwinning.net.
Gotowe
zestawy
projektów
(eTwinning)
Przewodniki krok-po-kroku do udanych projektów, zawierające
konkretne pomysły dla nauczycieli, pokazujące jak wdrażać europejskie projekty partnerskie do pracy w klasie. Gotowe projekty
można wykorzystywać w całości lub dostosowywać ich fragmenty
do określonych kontekstów nauczania.
Nagrody
(eTwinning)
W ramach eTwinningu można otrzymać dwa rodzaje nagród: Krajowe Nagrody eTwinning, przyznawane w poszczególnych krajach oraz Nagrody Europejskie. Europejskie Nagrody eTwinning
przyznawane są co roku nauczycielom i uczniom, którzy osiągnęli
wybitne wyniki w projekcie eTwinning. Jedną z głównych nagród
jest udział w gali wręczenia nagród. Aby wziąć udział w konkursie,
należy mieć przyznaną Europejską Odznakę Jakości. Zgłoszenia
przyjmowane są od października każdego roku; zwycięzcy ogłaszani są w styczniu następnego roku.
Gala
wręczenia
nagród
Gala wręczenia nagród to wydarzenie podczas którego rozdawane są nagrody eTwinning. W gali biorą udział nauczyciele i
uczniowie zwycięskich projektów w różnych kategoriach; uczestniczą oni także w warsztatach oraz innych przedsięwzięciach związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi; ceremonia
odbywa się w Brukseli. Konferencja trwa trzy dni.
Warsztaty
Rozwoju Za
wodowego
Warsztaty adresowane do nauczycieli, którzy chcą podnieść swoje
umiejętności w różnych obszarach, w tym w zakresie edukacji, TIK
oraz współpracy. Organizowane są przez Biura Kontaktowe Programu eTwinning oraz przez Centralne Biuro Programu eTwinning
i odbywają się w różnych miastach europejskich przez cały rok
szkolny.
Profil
(eTwinning)
Na platformie eTwinning Live (https://live.etwinning.net), wszyscy
eTwinnerzy mogą tworzyć swoje profile oraz profile szkół, tak by
inni mogli ich zobaczyć i dowiedzieć się czegoś na ich temat. Lista
wszystkich działań realizowanych w ramach eTwinningu znajduje
się na profilach osobistych eTwinnerów. eTwinnerzy mogą komentować lub „polubić” wiadomości zamieszczane w dzienniku na
poszczególnych stronach profili lub „obserwować” dany profil.
55
Odznaki
Jakości
eTwinning przyznaje Krajowe Odznaki Jakości oraz Europejskie
Odznaki Jakości tym partnerom projektu, którzy zaprezentowali
wysoki poziom innowacji i osiągnęli sukces w swojej pracy nad
projektem. O Krajowe Odznaki eTwinning trzeba ubiegać się za
pośrednictwem platformy eTwinning Live, podczas gdy Europejskie
Odznaki Jakości przyznawane są raz do roku (zwykle w październiku).
Uznanie
eTwinning oferuje nauczycielom kilka możliwości zdobycia uznania za swoją pracę, w tym Krajowe i Europejskie Odznaki Jakości,
nagrody eTwinning na szczeblu krajowym i europejskim. Uznanie pracy uczniów realizowane jest w formie certyfikatu Krajowej
Odznaki Jakości.
Rejestracja
Nauczyciele rejestrujący się w eTwinningu zdobywają dostęp do
platformy eTwinning Live (https://live.etwinning.net) oraz dostępnych na niej narzędzi. Wszyscy zarejestrowani nauczyciele są
weryfikowani przez Narodowe Biuro Kontaktowe danego kraju,
by zapewnić bezpieczną i wiarygodną bazę danych nauczycieli.
Rejestracja to proces dwustopniowy.
Wykorzystanie programu do tworzenia społeczności w internecie
Tworzenie
sieci społecz w celu wirtualnego łączenia ze sobą ludzi o podobnych zainteresowaniach. eTwinning Live (https://live.etwinning.net) oferuje szenościowych
reg narzędzi społecznościowych, które pomagają nauczycielom
łączyć się z innymi eTwinnerami.
Pokoje na
uczycielskie
56
Nieformalne pokoje były dostępne na zamkniętym już Pulpicie
eTwinning. Nauczyciele mogli albo dołączać do pokoi albo je tworzyć. W pokojach dyskutowano z innymi na określony temat przez
okres do trzech miesięcy. Wraz z uruchomieniem eTwinning Live
(https://live.etwinning.net), pokoje zostały zastąpione przez grupy,
wzbogacone o nowe funkcje.
10
Bibliografia
European Commission (a) /EACEA/Eurydice (2015). The Teaching Profession in Europe: Practices, Perceptions, and Policies. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office
of the European Union. Dostępny online tutaj: http://eacea.ec.europa.eu/education/
eurydice/documents/thematic_reports/184EN.pdf
European Commission (b) /Joint Research Centre (2015). Teaching Practices in Primary
and Secondary Schools in Europe: Insights from Large-Scale Assessments in Education.
JRC Science and Policy Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Dokument dostępny online tutaj: https://crell.jrc.ec.europa.eu/sites/default/files/files/
JRC95601.pdf
European Commission (c) /Education for Change (2013). Study of the impact of eTwinning on participating pupils, teachers and schools. Luxembourg: Publications Office of
the European Union. Dokument dostępny online tutaj: http://ec.europa.eu/education/
news/2013/20130215_en.htm
European Schoolnet (2013). Survey of Schools: ICT in Education. Benchmarking access,
use and attitudes to technology in Europe’s schools. Streszczenie. Dokument dostępny online tutaj: http://www.eun.org/c/document_library/get_file?uuid=9be81a75-c868-4558-a777-862ecc8162a4&groupId=43887
57
KeyCoNet (a) (2014). KeyCoNet case studies, European Schoolnet, Brussels. Dokument
dostępny online tutaj: http://keyconet.eun.org/project-results/case-studies
KeyCoNet (b) (2014). KeyCoNet Stakeholder Consultation, European Schoolnet, Brussels. Dokument dostępny online tutaj: http://keyconet.eun.org/recommendations/consultation
KeyCoNet (c) (2014). KeyCoNet Recommendations, European Schoolnet, Brussels.
Dokument dostępny online tutaj: http://keyconet.eun.org/recommendations
OECD (2015). Students, Computers and Learning: Making the Connection, PISA,
OECD Publishing. Dokument dostępny online tutaj: http://dx.doi.org/10.1787/
9789264239555-en
Pedagogical Advisory Group Report 1 (2006). Reflections on eTwinning. Dokument
dostępny online tutaj: https://www.etwinning.net/pl/pub/discover/publications.htm
58

eTwinning 10 lat później:

Transkrypt

Podobne dokumenty

etwinning2014 - Przedszkole nr 48 z Oddziałami Integracyjnymi w

dobre praktyki - Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i

pobierz - Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji