NARZĄD WĘCHU

NARZĄD WĘCHU
Komórki węchowe znajdują się w nabłonku węchowym, w górnej części jamy nosowej (pole
węchowe ma ok. 5 cm2 powierzchni). Reagują na substancje chemiczne znajdujące się we
wdychanym powietrzu lub przenikające do jamy nosowej z jamy ustnej przez nozdrza
wewnętrzne.
Receptory są zmodyfikowanymi komórkami nerwowymi posiadającymi rzęski, które w
obecności substancji chemicznej ulegają podrażnieniu. Pozostałą część neuronu przekazuje
powstały
w
rzęskach
impuls
do
ośrodków
mieszczących
się
w
opuszce
węchowej
kresomózgowia. /Jedna wypustka takiej komórki zaopatrzona we włoski węchowe zwrócona jest na
powierzchnię błony śluzowej, a druga jako neuryt (akson) przechodzi do mózgu. Pęczki tych ostatnich
tworzą tzw. nitki węchowe przechodzące przez blaszkę sitową kości sitowej do jamy czaszki, gdzie
kończą się w ośrodkach węchowych w mózgu/.
Węch (zmysł powonienia) jest najbardziej wrażliwym zmysłem człowieka – komórki węchowe
ulegają pobudzeniu przy minimalnej ilości substancji zapachowej w otoczeniu. Człowiek
rozróżnia około 3000 różnych zapachów.
Przypuszcza się, że substancje chemiczne zostają wciągnięte do nosa, rozpuszczają się w
śluzie i dzięki temu roztwór związków chemicznych pokrywa rzęski, które wysyłają do komórek
nerwowych odpowiednie sygnały, które następnie wędrują do włókien nerwowych-nerwów
węchowych i te informacje przekazywane są do części mózgu- węchomózgowia(u ludzi o wiele
słabiej rozwiniętego niż u zwierząt).
Im więcej molekuł (cząsteczek) tym silniejszy zapach. Komórki węchowe mogą odróżnić
kształt poszczególnych cząsteczek. Zapachy intensywniejsze są wtedy, gdy jest ciepło i
wilgotno, ponieważ, mimo iż ciepło powoduje odrywanie się cząsteczek to wilgoć pozwala na
większe ich skoncentrowanie.
Długotrwałe działanie substancji zapachowej powoduje adaptację receptorów, co prowadzi do
zaniku odczuwania zapachu. Utrata zmysłu węchu nazywa się anosmią.
mgr Monika Marciniak
Literatura: Materiał pobrano:
Gary Matthews, Neurobiologia. Wyd. Lekarskie PZWL 2000, rozdział 18 i 19.
Repetytorium maturzysty biologia. Wydawnictwo GREG