artykuł o kształceniu ustawicznym z dnia 17.01.2011

UCZENIE SIĘ PRZEZ CAŁE ŻYCIE – JEDYNA SŁUSZNA DROGA
„Analfabetami XXI wieku nie będą ci, którzy nie umieją pisać ani czytać, lecz ci, którzy nie potrafią uczyć się,
douczać i uczyć ponownie” Alvin Toffler (amerykański pisarz, socjolog i futurolog)
Czy warto uczyć się przez całe życie?
Postęp naukowo-techniczny zmieniający środowisko naszego życia i pracy, możliwość
zatrudnienia bez skomplikowanych formalności w większości krajów europejskich, chęć
poprawy własnego statusu majątkowego, odpowiedź na wyzwania cywilizacyjne
i gospodarcze są przykładami czynników wyznaczających jedyną słuszną drogę rozwoju
każdego dorosłego człowieka – ścieżkę ciągłej edukacji – edukacji ustawicznej.
Czym jest kształcenie ustawiczne?
Według ustawy o systemie oświaty przez kształcenie ustawiczne należy rozumieć kształcenie
w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności
i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny.
System kształcenia ustawicznego w Polsce zbudowany został na dwóch bazowych filarach:
instytucjach umożliwiających zdobywanie umiejętności i kwalifikacji osobom bezrobotnym
oraz instytucjach umożliwiających kontynuowanie nauki dla osób dorosłych.
Wiele instytucji takich jak: Centra Kształcenia Ustawicznego (CKU), Centra Kształcenia
Praktycznego (CKP), szkoły, szkoły wyższe i placówki naukowo-badawcze, ośrodki kształcenia
i doskonalenia kadr, urzędy pracy, ośrodki pomocy społecznej, stowarzyszenia, fundacje
oferują różnorodne formy kształcenia ustawicznego.
W jaki sposób może być realizowane kształcenie ustawiczne?
Bardzo ważną kwestią jest świadomość, że osoby dorosłe, czyli odbiorcy oferty formalnego
kształcenia ustawicznego, uczą się inaczej niż dzieci. Dla dorosłych bardzo ważne jest:
powiązanie treści szkolenia z rzeczywistością zawodową uczestników, stworzenie możliwości
samodzielnego odkrywania, wspieranie procesu uczenia się oraz przede wszystkim
stworzenie dla niego odpowiednich warunków. W związku z czym godnym pochwały jest fakt,
że instytucje formalnego kształcenia ustawicznego oferują różnorodne formy nauki różniące
się zarówno czasem trwania, jak i zakresem oraz poziomem merytorycznym. Osoby
zainteresowane nauką mogą wybierać z szerokiej oferty obejmującej m.in.: kursy, szkolenia
specjalistyczne, kursy kwalifikacyjne, kursy-szkolenia przygotowujące do zawodu, kursy
hobbystyczne, seminaria, sympozja, konferencje, warsztaty szkoleniowe, kształcenie
w szkołach dla pracujących, studia podyplomowe, studia doktoranckie, nauczanie na
odległość, odczyty, filmy, wystawy, publikacje, nauczanie otwarte, samokształcenie
kierowane i wiele innych.
Kształcenie ustawiczne daje również możliwość uzupełnienia wykształcenia w formach
szkolnych. Formy szkolne obejmują szkoły dla dorosłych (publiczne i niepubliczne),
w których można uzupełnić wykształcenie ogólne lub zawodowe kończąc: szkołę podstawową
dla dorosłych, gimnazjum dla dorosłych, zasadniczą szkołę zawodową dla dorosłych, 3-letnie
liceum ogólnokształcące dla dorosłych, 4-letnie technikum dla dorosłych, 2-letnie liceum
ogólnokształcące uzupełniające dla dorosłych, 3-letnie technikum uzupełniające dla
dorosłych oraz szkołę policealną dla dorosłych. Nauka ustawiczna w formach szkolnych to nic
innego jak uczęszczanie przez osoby pełnoletnie do szkół dla dorosłych. Do takiej szkoły
mogą chodzić tylko osoby, które skończyły 18 lat.
Baza zawierająca dane kontaktowe do placówek kształcenia ustawicznego zlokalizowanych
na terenie woj. lubelskiego znajduje się na stronie lubelskiego kuratorium oświaty
www.kuratorium.lublin.pl.
Na pewno warto kształcić się ustawicznie
Pan Mateusz – mieszkaniec niewielkiej miejscowości w okolicach Zamościa – pracował jako
niewykwalifikowany robotnik fizyczny w zakładzie przemysłu spożywczego. Zdecydował się na
kształcenie w szkole policealnej, wybierając zawód technika spedytora, czyli specjalisty
zajmującego się organizowaniem transportu. W międzyczasie ukończył również organizowany
przez urząd pracy kurs podstaw przedsiębiorczości oraz skorzystał ze środków urzędu pracy na
założenie własnej firmy transportowo-spedycyjnej, przy czym wykorzystał również swoje
doświadczenia zawodowe z poprzedniej pracy. W tej chwili w swojej firmie planuje zatrudnienie
kolejnych pracowników. Przede wszystkim bierze pod uwagę osoby, które poznał podczas
zdobywania kwalifikacji zawodowych w szkole policealnej.
Kształcenie ustawiczne to jedyna słuszna droga
Dla Pani Wioletty – mieszkanki Tomaszowa Lubelskiego – osoby wychowującej małe dzieci
i długotrwale bezrobotnej – przygoda z kształceniem ustawicznym zaczęła się od kursu
kosmetyczki z elementami wizażu i stylizacji paznokci organizowanego przez ośrodek
szkolenia, dokształcania i doskonalenia kadr na zlecenie urzędu pracy. Na kurs ten zapisała się
za namową koleżanki. Jeszcze w trakcie kursu zdecydowała się zapisać do szkoły policealnej
kształcącej w zawodzie technik usług kosmetycznych. Pani Wioletta po skorzystaniu ze środków
unijnych na założenie własnej firmy prowadzi zakład kosmetyczny, zatrudnia kilku pracowników.
Jak sama żartuje, „uzależniła się” od kształcenia ustawicznego, ponieważ obecnie łączy pracę
z nauką na kierunku technik usług fryzjerskich w trybie zaocznym (co drugi tydzień w soboty
i niedziele). Natomiast w przyszłości planuje ukończenie kursu pedagogicznego dla
instruktorów praktycznej nauki zawodu, dającego jej uprawnienia do kształcenia zawodowego
innych osób.
Kształcenie ustawiczne – praca w Polsce – praca w całej Unii Europejskiej
W 2010 roku firma Manpower opracowała ranking najtrudniejszych do obsadzenia, czyli
najbardziej poszukiwanych zawodów. Na jego potrzeby przebadano 35 tysięcy pracodawców
w 35 krajach. Zarówno w Polsce, w Europie i na świecie największe problemy sprawia
przedsiębiorcom pozyskanie wykwalifikowanych pracowników fizycznych. Co ciekawe, wyniki
tego rankingu w Polsce oraz w Europie w 70% pokrywają się. Oznacza to, że zdobywając
wykształcenie zawodowe, mamy prawie taką samą możliwość znalezienia zatrudnienia
w Polsce, jak decydując się na wyjazd za granicę. Szukając odpowiedzi jaki kierunek
kształcenia zawodowego wybrać, warto zapoznać się z tymi badaniami. Wśród najbardziej
poszukiwanych zawodów znajdują się: wykwalifikowani pracownicy fizyczni (budownictwo,
drogownictwo), szefowie kuchni/kucharze, kierowcy, pracownicy sekretariatu, asystenci
dyrekcji, asystenci ds. administracji, pracownicy hoteli i restauracji, pracownicy księgowości
i finansów, inżynierowie, pracownicy działów IT (informatycy) oraz pracownicy recepcji.
Kształcenie ustawiczne odpowiada na wyzwania współczesnej gospodarki
Cele i zadania formalnego kształcenia ustawicznego idą w kierunku dostosowania
kwalifikacji do współczesnych wymagań gospodarki rynkowej, takich jak: konieczność
ciągłego doskonalenia swoich kwalifikacji, możliwość szybkiego przekwalifikowania się,
kształcenie kwalifikacji kluczowych, czy kształtowanie postaw twórczych.
W kontekście tego należy zauważyć, że nasze kwalifikacje ulegają dezaktualizacji. To sprawia,
że następuje spadek popytu na naszą pracę i stajemy się osobami bezrobotnymi.
W nowoczesnych technologiach mówi się, że znaczne zmiany następują już w przeciągu pół
roku. Tak więc koniecznym staje się kształcenie ustawiczne, byśmy w każdym wieku mogli
stawić czoła wyzwaniom postępu i współczesności. Kiedy uzupełniamy kwalifikacje, to łatwiej
możemy przystosować się do zmieniającej się rzeczywistości. To z kolei ma wpływ na naszą
pozycję na rynku pracy, a co za tym idzie wyższe dochody oraz wyższy standard życia.
Kształcenie ustawiczne to recepta na bezrobocie, ubóstwo i wykluczenie społeczne. Aby
twierdzenie to stało się faktem, musimy zrozumieć bardzo istotny dla sensu kształcenia
ustawicznego czynnik – kształcenie ustawiczne to proces długotrwały, często nigdy nie
kończący się. Kształcenie rozpoczyna się już w czasie edukacji szkolnej, ba, nawet
przedszkolnej, i trwa całe życie. Od najmłodszych lat należy wykształcić w dzieciach chęć
rozwijania oraz stałego uzupełniania wiedzy, doskonalenia się, a w konsekwencji rozwoju
intelektualnego. Nie możemy poprzestać na tym, co już osiągnęliśmy. Bo wówczas, zamiast
iść do przodu za wyzwaniami codzienności, zatrzymujemy się na pewnym etapie rozwoju,
który nie zawsze jest wysoki.
Kształcenie ustawiczne w statystykach
Osoby młodsze uczestniczą najczęściej w szkolnych formach edukacji ustawicznej
(uzupełniają formalne wykształcenie), osoby ze środkowych grup wiekowych – w formach
pozaszkolnych, a starsi – powyżej 40. roku życia – wybierają równie często formy
pozaszkolne, jak i wracają znów do korzystania ze szkolnych form edukacji ustawicznej.
Niezbyt optymistyczny dla naszego regionu jest stopień zainteresowania kształceniem
ustawicznym. W chwili obecnej tylko 20% mieszkańców regionu lubelskiego w wieku 25-64
lat uczestniczy w różnorodnych formach kształcenia ustawicznego. Dla całej Polski średnia
ta wynosi 30%, a w innych krajach Unii Europejskiej – 42%.
Drugim niepokojącym faktem jest to, że według danych Ministerstwa Edukacji Narodowej
najwięcej, bo ponad 38% osób korzystających z oferty kształcenia ustawicznego to osoby
z wykształceniem wyższym, 23% ze średnim ogólnokształcącym, 20% ze średnim
technicznym, a tylko 12% z zasadniczym zawodowym. Zatem na dzień dzisiejszy głównymi
odbiorcami szkoleń są osoby w znacznie mniejszym stopniu zagrożone ryzykiem bezrobocia,
dbające o utrzymanie swojej pozycji na rynku pracy.
Należy mieć nadzieję, że kampanie informacyjno-promujące prowadzone w naszym regionie
w zakresie formalnego kształcenia ustawicznego, jak i przedstawione powyżej przykłady
dobrych praktyk związanych z nauką osób dorosłych przyczynią się do zwiększenia wskaźnika
zainteresowania kształceniem ustawicznym na Lubelszczyźnie, a co za tym idzie do spadku
wysokiego wskaźnika bezrobocia w naszym regionie oraz poprawy sytuacji finansowej jej
mieszkańców.
Kształcenie ustawiczne – jak znaleźć ofertę?
Jeżeli podjęliśmy decyzję o kształceniu ustawicznym mając na uwadze możliwość uzyskania
nowych kwalifikacji zawodowych, a co za tym idzie możliwość zatrudnienia lub
samozatrudnienia, a jednocześnie poprawy poziomu życia własnego i rodziny, należy
skorzystać z jednej z licznych ofert proponowanych przez różnorodne instytucje zajmujące się
uczeniem dorosłych w naszym regionie. W czasach powszechnej dostępności do Internetu
możliwość wyszukania interesujących nas ofert jest bardzo prosta. Wpisując w wyszukiwarkę
internetową interesujący nas zawód, może być to np. kurs kucharz lubelskie, lub kurs mechanik
samochodowy lubelskie, znajdziemy bardzo dużo różnorodnych propozycji. Oczywiście możemy
skorzystać z oferty edukacyjnej placówek kształcenia ustawicznego: www.ckunr1.lublin.pl;
www.cku2.pdg.pl; www.cku.up.lublin.pl; www.zdz.lublin.pl; www.ckpzamosc.republika.pl;
www.twp.lublin.pl oraz stron Fundacji „Fundusz Inicjatyw”, która realizuje kampanię
promocyjno-informacyjną nt. formalnego kształcenia ustawicznego: www.ffi.org.pl.
Kampanię informacyjną prowadzi
Biuro Fundacji „Fundusz Inicjatyw”
ul. Narutowicza 57/6,
tel./fax: 81 532 10 30, tel. kom.: +48 502 267 743,
e-mail: [email protected], www.ffi.org.pl
Organizator: Fundacja „Fundusz Inicjatyw”
ul. Sierpińskiego 24/5, 20-448 Lublin
NIP 9462553005, REGON 060368615, KRS 0000306907
Kampania współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt „Warto uczyć się całe życie” realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet IX Rozwój wykształcenia i Kompetencji w regionach, Działanie 9.3
Upowszechnienie formalnego kształcenia ustawicznego w formach szkolnych, na podstawie umowy podpisanej z Urzędem Marszałkowskim Województwa Lubelskiego w Lublinie.
Publikacja współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek – najlepsza inwestycja
30306898
17012011
DLOLU