Dlaczego dieta dr Dukana jest szkodliwa? Nadwaga i otyłość są

Dlaczego dieta dr Dukana jest szkodliwa?
Nadwaga i otyłość są rosnącym problem współczesnego świata. Obecnie wg szacunków
Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do 1 mld osób cierpiących z powodu głodu i
niedożywienia dołączył 1 mld ludzi borykających się z nadmierną masą ciała i skutkami
tego schorzenia, takimi jak nadcisnienie, choroby układu krążenia, cukrzyca typu II i
wiele innych. Co więcej problem ten nie jest już wyłącznie cechą charakterystyczną USA,
ale także innych Państw rozwiniętych, w tym Polski gdzie wskaźniki opisujące to zjawisko
stale rosną. Niestety problem ten dotyczy także coraz większej grupy dzieci. Nie jest
zatem tajemnicą przyczyna stale rosnącej popularności różnych diet. Jedyną zdrową i
skuteczną formą redukcji masy ciała jest w pełni zbilansowana, zawierająca wszystkie
grupy produktów (w odpowiednich proporcjach) dieta z odpowiednio ustalonym,
indywidualnym deficytem kalorycznym. Stawia to pod znakiem zapytania każdą inną
formę diety - w tym także dietę Dukana. Ten artykuł pozwoli zrozumieć dlaczego tak jest,
nawet mimo pozornej ich skuteczności.
Dieta Dukana, inaczej zwana dietą proteinową lub w skrócie od francuskich słów
proteines i alternatives "protal", została opracowana przez dr Pierre'a Dukana na
początku XXI w. Głównymi założeniami tej diety są zmiany w proporcjach
makroskładników diety ze zwiększeniem ilości spożywanych białek i zmniejszeniem
spożycia węglowodanów i tłuszczów. Niezwykła popularność tej diety na świecie
spowodowana jest uzyskiwaniem dzięki niej szybkiej redukcji masy ciała. Pojawia się
pytanie jednak - jak trwałe są to zmiany, jakim kosztem osiągnięte i czy wprowadzają
one korzystną modyfikację do dotychczasowego stylu życia. Prześledźmy te pytania.
W pożywieniu człowieka można wyróżnić bogactwo składników pokarmowych w
tym makroskładniki (węglowodany, białka i tłuszcze), mikroskładniki (witaminy, skł.
mineralne), a także inne związki odżywcze i antyodżywcze o różnej naturze chemicznej.
W wyniku procesu trawienia węglowodany rozkładane są do cukru prostego glukozy,
białka do aminokwasów, zaś tłuszcze do wolnych kwasów tłuszczowych i glicerolu.
Mechanizmy przemian tych składników w organizmie są skomplikowane, jednakże
wystarczy sobie uświadomić 2 fakty - przebiegają one nieprzerwanie i są wysoce
uporządkowane w oparciu o szlaki biochemiczne, które się ze sobą krzyżują. Głównym
szlakiem tego typu jest szlak glikolizy, prowadzący do cyklu Krebsa, w wyniku którego
organizm docelowo uzyskuje energię do życia. Szlak ten jest drogą przemian
węglowodanów, zaś szlaki wszystkich pozostałych makroskładników (białek i tłuszczów)
wpadają do tego szlaku jak dopływy rzeki. Nie jest niezbędne ukończenie studiów o
profilu medycznym aby zrozumieć jaki dewastujący wpływ na równowagę procesów
biochemicznych ma wyjęcie lub ograniczenie tego "kręgosłupa" wszelkich procesów jakim
są przemiany węglowodanów. Dieta Dukana pozwala uzyskać właśnie taki efekt, na
skutek którego następuje utrata masy ciała. Nie ma to jednak charakteru
prozdrowotnego, lecz bardziej przypomina chudnięcie człowieka chorego, o
wyniszczającym się organizmie.
Kolejnym aspektem diety Dukana jest dostarczenie zwiększonej ilości białka wraz
z dietą. Makroskładnik ten wykorzystywany jest w organizmie w ogromnej liczbie funkcji i
zastosowań (funkcja budulcowa, regulacyjna - enzymy i hormony, odpornościowa białka krwi, trawienna - enzymy i wiele innych). W przypadku zdrowego dorosłego
człowieka,
który
uprawia
aktywność
fizyczną
w
umiarkowanym
zakresie,
zapotrzebowanie na białko mieści się w przedziale 1-1,2 g/kg masy ciała. Każde
przekroczenie tej podaży prowadzi do niekorzystnych skutków zdrowotnych. Dlaczego tak
jest? W odróżnieniu od węglowodanów i tłuszczów przemiany i metabolizm białek jest
wysoce toksyczny. W celu usunięcia szkodliwych produktów rozkładu białek (amoniak)
uruchamiane są procesy w wątrobie i nerkach, które dzięki produkcji moczu i zawartego
w nim mocznika umożliwiają usunięcie związków azotowych zanim osiągną toksyczny
poziom w organizmie. W przypadku zwiększonej podaży białka wraz z dietą (powyżej
wspomnianej wartości właściwej) wątroba i nerki zmuszone są do wytężonej pracy, a
zbyt duża ilość produktów rozpadu białek zatruwa organizm. Dodatkowo narządy te
(wątroba i nerki) mają to do siebie, że ich dysfunkcje ujawniają się dopiero gdy leczenie
jest już niemożliwe lub spóźnione. Tym sposobem dieta Dukana pozwala w krótkim
czasie zapewnić sobie niewydolność nerek i zmiany patologiczne wątroby.
Wisienką na torcie w zakresie diety Dukana jest jej działanie proosteoporotyczne.
Znaczna podaż białka w diecie wykazuje działanie hamujące wchłanianie wapnia w
jelitach przyczyniając się do upośledzenia gospodarki mineralnej tego pierwiastka. Bez
odpowiedniego dowozu tego kationu szkielet ulega osłabieniu i następuje rozwój
osteoporozy (szczególnie prawdopodobny wśród kobiet po menopauzie z uwagi na
zmniejszenie ochronnego działania hormonów płciowych na kości).
Warto jeszcze na koniec zastanowić się nad rolą diety jako takiej. Starogreckie słowa
dieta oznaczało styl życia, a więc pewien zbiór zachowań, w tym także żywieniowych ale
również w zakresie aktywności fizycznej. Pojawia się pytanie, patrząc z tej perspektywy,
czy dieta, która wprowadza chaos i zamęt w proporcje spożywanych produktów,
eliminując z niej niezbędne elementy, a dająca jednocześnie dla wielu nieświadomych
ludzi satysfakcjonujące efekty - ślepe patrzenie na masę ciała - ma szansę zapewnić stałą
redukcję masy ciała bez powrotu do poprzedniej wagi? Jest rzeczą bezdyskusyjną, że nie
jest to możliwe. Prawidłowa dieta ma uczyć jak należy się żywić tak aby po uzyskaniu
prawidłowej wagi wyniesiona nauka umożliwiła dalsze żywienie w duchu zdrowia i życia w
zgodzie ze swoim organizmem i jego potrzebami.