pobierz

B.
„ZIELONE ŚWIATŁO DLA PRZEDSIĘBIORCY”
1. Wprowadzenie katalogu ogólnych zasad, na których ma być oparty system
polskiego prawa gospodarczego:
- zasady wolności działalności gospodarczej;
- zasady równości i niedyskryminacji;
- zasady „co nie jest prawem zabronione jest dozwolone”;
- zasady przyjaznej interpretacji przepisów (in dubio pro libertate);
- zasady „domniemania uczciwości przedsiębiorcy”;
- zasady „pierwszeństwa pouczenia przed sankcją”
- zasady „proporcjonalności”, która nakaże organom administracji staranne wyważenie
indywidualnych, gospodarczych interesów przedsiębiorcy i interesu społecznego [ta
zasada jest szczególnie ważna w kraju, paraliżowanym strachem urzędniczym przed
podjęciem decyzji wprawdzie logicznej i społecznie korzystnej, ale podszytej obawą przed
zarzutem sprzyjania przedsiębiorcy z nieznanych powodów]
- prawa do błędu, rozumianego jako upominawcze traktowanie nieintencjonalnego
uchybienia małej wagi;
- załatwiania spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki.
2. Działalność regulowana, koncesje i zezwolenia
W Prawie działalności gospodarczej powinien istnieć spis dziedzin do wykonywania
których konieczne będzie uzyskanie licencji czy koncesji bez odsyłania do innych aktów
prawnych. Jest to rozwiązanie konieczne, jeżeli chcemy nadać ustawie charakter ustawy
naczelnej i zupełnej.
Zastąpienie terminów „niezwłocznie”, „bez zbędnej zwłoki” konkretnymi terminami,
których przekroczenie bez szczególnego uzasadnienia powinno rodzić odpowiedzialność
finansową urzędnika, czyli nowelizacja KPA w zakresie wprowadzenia określonych
terminów załatwienia spraw administracyjnych.
Ograniczenie
biurokracji
poprzez
stopniową
administracyjnych w zakresie procesów inwestycyjnych.
informatyzację
postępowań
Likwidacja potrzeby uzyskiwania numeru REGON – zdaniem przedsiębiorców i
pracodawców numer ten jest bezużyteczny. Co więcej, proces uzyskania numeru
1
REGON trwa stanowczo za długo, co dodatkowo – niepotrzebnie przedłuża okres
rejestracyjny podmiotów gospodarczych.
Zmiana nielogicznych przepisów rejestracyjnych oraz przestrzegania terminów rejestracji
– umożliwienie przedsiębiorcy rejestrowania działalności gospodarczej w wybranej przez
siebie gminie, gdzie faktycznie prowadzi działalność, a nie, jak to jest w obecnym stanie
prawnym, zgłaszanie jej do rejestracji w miejscu zameldowania – jest to naszym zdaniem
rozwiązanie archaiczne. Ponadto, zarówno sądy, jak i urzędy nagminnie nie przestrzegają
terminów rejestracyjnych oraz nie przesyłają dokumentów rejestracyjnych dalej w
wyznaczonym terminie. Wydaje się, że organy państwowe powinny być w bardziej
stanowczy sposób zobligowane do przestrzegania tych terminów. Przykładowo,
rejestracje spółek w Krajowym Rejestrze Sądowym trwają nie raz po 7-8 tygodni od dnia
dostarczenia kompletu prawidłowo przygotowanych dokumentów.
3. Sądownictwo gospodarcze i dochodzenie należności
Należy poszukać rozwiązań prawnych mających na celu skrócenie postępowań sądowych i
egzekucyjnych, aby ściąganie należności procedowane było szybko i sprawnie. Postuluje
się zwiększenie liczby sędziów specjalizujących się w sprawach gospodarczych, jak
również położenie większego nacisku na mediacje.
Obecnie sądownictwo gospodarcze działa słabo i przewlekle – jest zupełnie niewydolne.
Długi czas oczekiwania na zwrot należności, sprawia że kwestia zapewnienia
bezpieczeństwa obrotu generuje duże koszty i zabiera dużo czasu. Przewlekłe i kosztowne
jest dochodzenie należności. W aktualnym systemie prawnym nieuczciwi klienci i
przedsiębiorcy czują się bezkarni, zaś uczciwi bezsilni.
Przyspieszenie procedury restrukturyzacyjnej. Przewlekły i nieefektywny proces upadłości
uniemożliwia szybką restrukturyzację i efektywne wykorzystanie zasobów
przedsiębiorstwa. Ponadto, podnosi ryzyko i koszty prowadzenia działalności
gospodarczej. Szczególnie szkodliwe jest uprzywilejowane traktowanie wybranych
wierzycieli. Utrudnia to zawieranie porozumień w celu uniknięcia upadłości.
4. Kontrole i kary
Usprawnienie szybkości działania organów, głównie podatkowych poprzez obwarowanie
możliwości korzystania z „furtek” pozwalających przedłużać kontrole. Zapisanie
możliwości prowadzenia kontroli doraźnych tylko w sytuacji udokumentowanej i
konkretnie określonej potrzeby. Dokumentacja taka winna być dostępna w celu
weryfikacji i ewentualnego późniejszego zaskarżenia o niezasadne kontrole.
2
Umożliwienie przedsiębiorcy złożenia sprzeciwu do sądu administracyjnego wobec
każdorazowego przedłużenia czasu trwania kontroli przez organ. Obowiązujące obecnie
przepisy o kontroli wskazują, iż kontrola może zostać każdorazowo przedłużona z
przyczyn niezależnych od organu i wymaga tylko uzasadnienia na piśmie. Taka zmiana
dawałaby możliwość poddania przez kontrolowanego przedsiębiorcę weryfikacji
każdorazowo wydanego postanowienia o przedłużeniu postępowania kontrolnego przez
sąd administracyjny.
Stworzenie tzw. „szybkiej ścieżki” dla postępowań dotyczących słuszności
przeprowadzania kontroli. Szybkie rozstrzygnięcia dotyczące zasadności kontroli
zniechęcą organy do prowadzenia kontroli bez uzasadnionych podstaw. Tylko w ten
sposób możliwe jest realne zwiększenie pewności prawnej oraz – dzięki położeniu
większego nacisku na rolę edukacyjną i doradczą administracji – także świadomości prawa
wśród przedsiębiorców.
Wprowadzenie zakazu kontroli, w sytuacji gdy dotyczy ona sprawy, w której doszło do
wydania przez ten organ ostatecznego rozstrzygnięcia, z wyłączeniem przypadków, kiedy
organ prowadziłby kontrole, których celem byłoby sprawdzenie wykonania
wspominanego rozstrzygnięcia oraz z wyjątkami wskazanymi w projekcie ustawy, co
przyczyniłoby się do skrócenia czasu trwania kontroli oraz ograniczyło obowiązki
przedsiębiorcy do przedkładania dokumentów, które uprzednio były przedmiotem
kontroli.
Pozostawienie normy nakazującej odstąpienie od karania nowo rozpoczynającego
działalność przedsiębiorcy na okres 1 roku - na rzecz pouczenia. Z tego nadzwyczajnego
środka prawnego przedsiębiorca mógłby przedsiębiorca skorzystać tylko raz.
Wysokość kar administracyjnych powinna być zależna od dochodu przedsiębiorcy, a nie
od jego przychodu. Zbyt wysokie kary administracyjne mogą doprowadzić firmę do
upadłości. Zatem, przy okazji karani są pracownicy obwinionego przedsiębiorcy, którzy
na skutek opresyjności działania państwa tracą pracę.
Niezmiernie istotne jest odpowiednie prawne uregulowanie przesłanek wymierzania
administracyjnych kar pieniężnych, w taki sposób, aby skutecznie ograniczyć możliwość
nadużywania omawianej instytucji przez organy administracji publicznej.
5. Skomplikowany system podatkowy
Należy stworzyć nowej ordynacji podatkowej zapewniającej prostotę i jednoznaczność
systemu podatkowego oraz konsekwencje przestrzeganie interpretacji jej przepisów
(wprowadzenie interpretacji ogólnych).
3
W ordynacji powinien znaleźć się katalog ogólnych zasad prawa podatkowego z naczelną
zasadą rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika.
Niezbędne byłoby również stworzenie katalogu praw podatnika, równoważącego jego
obowiązki wobec państwa z prawami, które mu przysługują. Konieczne jest uregulowanie
kwestii związanych z kontrolami skarbowymi i podatkowymi oraz systemowa zmiana
podejścia administracji skarbowej do podatników.
Niespójne przepisy o podatku dochodowym oraz liczne problemy stwarzane przez
przepisy dotyczące podatku VAT.
Zbyt wysokie, biorąc pod uwagę obecny poziom rozwoju gospodarczego i jakość
otoczenia biznesu, podatki i składki na ubezpieczenia społeczne.
Niejasne przepisy podatkowe prowadzące
przedsiębiorcami i organami skarbowymi.
do
licznych
konfliktów
między
Podatki ograniczają możliwości oszczędzania i inwestowania oraz skłaniają do działania w
szarej strefie.
6. Klauzula obejścia prawa podatkowego
Istniejące w polskich ustawach o podatku dochodowym klauzule czynią zadość
oczekiwaniom Komisji Europejskiej zawartym w Zaleceniach z 6 grudnia 2012 r. w
sprawie agresywnego planowania podatkowego [C(2012)8806]. Nie ma więc powodu
do dalszego mnożenia klauzul, które prowadzą do przeregulowania systemu
podatkowego.
Klauzula ma przeciwdziałać unikaniu przez firmy opodatkowania, tzn. uniemożliwić
dokonywanie sztucznych i niemających uzasadnienia gospodarczego czynności, za
pomocą których próbowałyby ominąć przepisy i osiągnąć korzyści podatkowe.
Zawarte w projekcie zapisy pozostawiają zbyt wysoki poziom uznaniowości dla
urzędników fiskusa w ocenie charakteru restrukturyzacji biznesu, a więc czy dana
czynność podatnika, np. transakcja została podjęta przede wszystkim lub tylko i
wyłącznie w celu obniżenia podatku.
Zagrożeniem jest również szeroki zakres przedmiotowy – klauzula ma obejmować,
poza podatkiem VAT, wszystkie pozostałe podatki centralne i kluczowe podatki
samorządowe; tymczasem Zalecenia Komisji Europejskiej z 6 grudnia 2012 r. w
4
sprawie agresywnego planowania podatkowego [C(2012)8806] ograniczają się do
podatków typu dochodowego.
W ustawach o podatku dochodowym mamy już cztery „małe klauzule”
(dywidendowa, restrukturyzacyjna, w zakresie obrotu papierami wartościowymi i w
obszarze transfer pricing); klauzule te są kluczowe dla zapobiegania uchylaniu się od
opodatkowania dochodu, ale praktycznie – z niewiadomych powodów – nie są
stosowane przez organy podatkowe. Tymczasem wprowadza się kolejne obostrzenia,
w gruncie rzeczy pozwalające na zatykanie licznych luk w prawie podatkowym, a nie
na zapobieganie praktykom obchodzenia przepisów podatkowych (zamiast straszyć
przedsiębiorców ogólną klauzulą należałoby systematycznie podnosić jakość i
kompletność prawa podatkowego).
Ubytki we wpływach podatku dochodowego będące skutkiem tzw. optymalizacji
podatkowej były głównie spowodowane wykorzystywaniem luk w prawie
podatkowym, a wiele z nich już usunięto (np. wyeliminowanie z obrotu spółki
komandytowo-akcyjnej używanej jako wehikuł podatkowy w związku z luką w
zasadach opodatkowania wspólników takiej spółki, opodatkowanie spółek
zagranicznych – tzw. CFC – uzyskujących dochody pasywne, opodatkowanie zysków
spółek kapitałowych odłożonych na kapitałach spółek w razie przekształcenia tych
spółek w spółkę osobową; kolejne zmiany, np. opodatkowanie agio, są
zapowiedziane).
Uwaga, do 16 maja mogą pojawić się na scenie gospodarczej nowe tematy.
5