dr Andrzej Dzun, 26.03.2015 r., UwB Białystok

Akademia Młodego Ekonomisty
Wahania koniunktury
gospodarczej
Dr Andrzej Dzun
Uniwersytet w Białymstoku
26 marca 2015 r.
Koniunktura gospodarcza - zmiany aktywności
gospodarczej
przejawiające
się
w
zmianach
podstawowych wskaźników ekonomicznych .
CYKL KONIUNKTURALNY- WYSTĘPUJĄCE PRZEMIENNIE,
DŁUGOOKRESOWO,
OKRESY
PRZYSPIESZENIA
I
SPOWOLNIENIA TEMPA WZROSTU GOSPODARCZEGO.
TRWAŁE DLA GOSPODARKI.
Cykliczność gospodarki zauważana jest już od
końca XVIII wieku!
Początkowo wiązano ją z urodzajami i
nieurodzajami w rolnictwie!
Dopiero w wieku XIX uznano cykliczność za
immanentną cechę gospodarki rynkowej!
Oznacza to, że jest to podstawowa,
niezbywalna cecha takiej gospodarki.
Mierniki koniunktury gospodarczej
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
PKB
Produkcja przemysłowa
Zatrudnienie i bezrobocie
Zyski przedsiębiorstw
Dochody gospodarstw domowych (rodzin)
Sprzedaż detaliczna
Wydatki konsumpcyjne
Inwestycje
Oszczędności
Ceny
Przykładowe kryzysy gospodarek
współczesnych
• Wielki Kryzys Gospodarczy – 1929-1933
• Kryzys naftowy -1973 (pierwszy), 1979-1982
(drugi)
• Kryzys azjatycki- 1997
• Kryzys rosyjski -1998
• Światowy kryzys finansowy- 2008- 2011?
Wielki Kryzys 1929-1933
Wielki kryzys gospodarczy (1929-1933) w
Polsce
• Od 1929 r. Polska zaczęła odczuwać następstwa
wielkiego kryzysu gospodarczego
• Produkcja przemysłowa w 1932 r. wynosiła 64%
poziomu z 1929 r!
• Poziom bezrobocia niemal zrównał się z wielkością
zatrudnienia. W 1932 roku ok. 43 % stopa bezrobocia
(w 1928 ok. 3%!),
• Bieda na wsi. Gwałtowny spadek cen towarów
rolnych- szybszy niż towarów przemysłowych.
• Interwencjonizm państwowy od 1935 roku.
Cykl klasyczny
Cykl współczesny
Przyczyny wahań koniunkturalnych- wiele szkół
i teorii!
Na pewno o wahaniach koniunktury decyduje
splot wielu czynników i przyczyn.
Zmiany otoczenia gospodarczego- wojny
rewolucje, klęski żywiołowe.
W trakcie i po zakończeniu pojawiają się kryzysy.
Zmiany otoczenia gospodarczego- klimat,
pogoda- susze, powodzie, temperatura....
Zmiany otoczenia gospodarczego- koniunktura
na świecie
Zmiany otoczenia gospodarczego- ocena
koniunktury, skłonność do konsumpcji i
inwestowania
Polityka państwa- podatki, dług publiczny,
polityka pieniężna
Postęp techniczny, innowacje.
Nowe rozwiązania powodują upadek branż i gałęzi
opartych o rozwiązania stare, nienowoczesne (np.
rewolucja informatyczna lat osiemdziesiątych i
dziewięćdziesiątych XX wieku).
Państwo a koniunktura gospodarcza
• Interwencjonizm bezpośredni-Szczególnie
popularny w okresie przed II wojną światową i
do lat osiemdziesiątych XX wieku. Odchodzi
się od tej formy.
• Stabilne i przejrzyste normy prawne.
• Polityka pieniężna- pobudzająca lub
ograniczająca koniunkturę
• Polityka fiskalna- pobudzająca lub
ograniczająca koniunkturę
Tempo zmian PKB w Polsce 2008-2014
Wielkość PKB w latach 1990-2013 w
Polsce, Norwegii i Czechach.
Różnice stawek płac
Warsztaty
Sposób na kryzys gospodarczy:
1. Jak przetrwać kryzys gospodarczy?
2. Czy kryzys gospodarczy może być
szansą?